Informatie voor werkstukken en spreekbeurten. Kinderen en oorlog. Stel je voor hoe je leven zou zijn als je niet meer zou kunnen spelen...

Transcriptie

1 Iformi voor wrksukk sprkbur Wis j d? I mr d drig ld i d wrld is r oorlog. Wrldwijd zij r dus miljo kidr di oorlog m mk. Wrom is r oorlog? Oorlog ku vrscilld oorzk bb. Rgrigslidrs ku o s m lkr zij wrdoor r oorlog uss ld os. Of grop ms i ld k ofklijkid will (d will z v dl v ld iuw ld mk). Of grop ms ku srijd om d mc i ld. Sl j voor o j lv zou zij ls j i mr zou ku spl... Ho zou j j d vol? Oorlog bk gs ozkrid voor ms. Opgroi i oorlog k voor kidr llrli gvolg bb, bijvoorbld: z krijg cmrris slp slc z word sil pr i mr zo mkklijk m dr z word grssif g ll mr oorlogssplljs spl z spl i mr, omd z zo slc i u vl zi of omd r g vilig plk is om spl z word l druk gsp Ni ll kidr rgr zlfd op oorlog, w idr kid is drs. H mk ook ui o vig d oorlog is, o lg di l d gg is. Voor kidr is ook blgrijk d z ku rk op zorg v volwss. Soms bb volws s l zovl zorg u oofd, d z i gog dc mr bb voor d kidr. D kidr zij d mr op ziczlf gwz. E d mk lv i oorlog xr moilijk. W oorlog voor kidr ook l moilijk mk, is d u dglijks srucuur word vrsoord. D bk d j i mr d dig op dzlfd mir ku do zols j gwd ws. Soms ku kidr, ls oorlog is bijvoorbld i mr r scool, of z ku i mr ovr sr lop omd gvrlijk is. D k voor l vl vrwrrig ozkrid zorg. Er i mr d 30 ld i d wrld oorlog of gwpd coflic is? Mr d 80% v d slcoffrs v oorlog g sold zij, mr burgrs? D mrdrid drv bs ui vrouw kidr? FOTO: THOM HOFFMAN Kidr oorlog

2 W do Wr Cild? Wr Cild vid blgrijk d oorlogs kidr ook gwoo ku spl plzir ku mk. Adrs ku kidr zic mlijk i god owikkl. Als j j i god vol, is bijvoorbld moilijkr om j cocrr i d kls. E door spl m lkr lr kidr ook llrli dig. J lr v lkrs idë j lr m dr omg. Wr Cild orgisr llrli spor splcivii voor kidr. E lr volwss, bijvoorbld lrr, i oorlogsld o z d Kidr foogrfr u uis, u drom u lv i Colombi spor splmoglijkd voor kidr ku vrbr. Wr Cild do i i idr ld prcis zlfd, omd d siui, culuur moglijkd pr ld vrscill. Voord Wr Cild is voor kidr opsr, ovrlg z rs m ms ui d ld w r odig is. Dr g Wr Cild sm m di ms is opz, bijvoorbld: jugdcrum, Sf Spc, mk wr kidr vilig ku spl; wklijks criv civii m gropjs kidr do. Dri g z odr bglidig v volwss k, scildr, muzik mk olspl. m grop kidr olsuk mk; sporvld lgg; lrr lr w z llml m spor spl op scool ku do wrom d blgrijk is voor kidr. Kidr spl i ms bl-doorgf spl i Sirr Lo. Foo s mk voor vrd I Colombi mk kidr Foo s voor vrd. Zo d orgisi wr Wr Cild m smwrk. I di projc lr kidr zlf foo s mk owikkl. M cmr ku zij u rvrig, drom kijk op d wrld l zi. Kidr foogrfr ziczlf, u uis u omgvig. Drovr scrijv z vrl. Zo bgi z m vrll ovr u lv. Is w voor kidr di oorlog bb mgmk, vk lsig is. Door u lv foogrfr, durv kidr mkklijkr is ovr ziczlf vrll. Voor kidr i vlucligkmp i Sod zij r orml i vl mog lijkd voor spor spl. Drom orgisr Wr Cild d voor z. Pul (15 jr) vrl: Di is mij uis i Soc. Ik woo ir m mij modr, mij f mij zusj. W bb wc, kukj slpkmr. Door projc Foo s mk voor vrd b ik dr ms lr k. Ik wil grg dr ms lr om foo s mk.

3 H oofdkoor D opricig v Wr Cild Willmij Vrloop is opricr v Wr Cild. Hir zi j r m jogj i Sirr Lo. D Ndrlds Wr Cild is i 1995 opgric door Willmij Vrloop. Zij is og sds brokk bij Wr Cild. Er zij ook Wr Cilds i Egld, Cd Zwd. Mr idr orgisi is ofklijk, w bk d z zlf vrwoordlijk zij voor d ulp di z i oorlogsld gv d z dr gog gld voor opl. Ld gbid wr Wr Cild wrk: Ho kwm Willmij op id om Wr Cild op ric? Ndrld Ik ws i Bosië o dr oorlog ws. Ik kwm w m g di m gro zk m muzikisrum r scuilkldr gig om m kidr muzik mk. Zij wr v Wr Cild Egld. Ik bsloo s g kijk. I bgi wr d kidr l sil vrlg. Mr o z muzik gig mk, vrdrd z i blij opgog kidr di sod sprig ds. Ik vod zo mooi om d zi, d ik bsloo d w zois ook vui Ndrld mos g do. Ksovo Afgis Colombi Sirr Lo Sod Ogd Sri Lk Dmocrisc Rpublik Cogo Bz Plsijs Gbid H oofdkoor v d Ndrlds Wr Cild is i Amsrdm. Dr wrk ogvr 70 ms. Er mo llrli vrscilld dig word gd op koor om Wr Cild drid oud, zorg d d ulp d kidr door k g. Om pr voorbl d om: Er mo gld word opgld. Er zij dus ms di bdk o Wr Cild d k do (di : mrkig fodswrvig). Er mo word bij goud ovl gld r bikom wr uig (ficië dmiisri). Jourlis dr ms mo word vrld ovr w Wr Cild do w d rsul zij (commuici voorlicig). E d ms i d oorlogsgbid mo w w z wl of i mo do l odig gld spull bb (Projcmg m Modik).

4 Aml bij Wr Cild Hoi, sijs woo i Pl ik r j 10 b Ik b Aml. Ik s. zusjs 3 bror 6 b Ik. i il B dorp l is Gro muur uur di door Isr m o gr l r bij I os dorp s rbld i m oo ijv b u u oz rgz. W k groo dl v ldbouwgrod k kom. Er zij v gdmosris vc. muur Aml f dz i gkd. H is r c k, m r z f muu d m prikkldr gkd. bg d voor Wrom? Ik b k g vrvg or k r i b Isrl s ld ooi m o w jg ri k ml. muur d door. Zg A c v g rug d vrl r gro zi g i k zo Z l r Bil i, odr d i s s sj ui zorg ws Dz p di rvoor g or d ui m gs s ld wr ru o ij w g d k wg krijg. Aml do m m d civii v Youg Aris Forum. D is orgisi di Wr Cild su. Zij do llml civii ls muzik mk, r, spor k m kidr. Z vrl m gro glimlc op r g zic d z l blij is d z v r oudrs dl mg m dz worksop. Mij oudrs vod blgrijk d ik br m mij gvols lr om g, sids ik m do b ik i mr l l mr boos bg, mr k ik ook fij dig dk Wil j mr iformi ovr Wr Cild? kijk op

5 Kidsold Sod H ws jrlg oorlog i Sod. Tuss oord zuid. Vwg mc. H oord zuid bb i juri 2005 vrd gslo. I 2011 is ld i wë gsplis. Sod i oord Zuid-Sod i zuid. DR Cogo Ms i Cogo wr i s m d idë v prsid Mobuu. Z wr boos bb m o vrjgd. Mr, r ws mr d d. Ook sold ui d buurld Ogd, Rwd Burudi vil Cogo bi. Burudi Er is glukkig g oorlog mr. Mr is r sids kor wl wr gvrlijk. Door prsidsvrkizig is r gwld, bb d ms moilijk. Oudrs kidr mo drom vk vluc r vilig plk. Er wo u l mr d vluclig i DR Cogo. Libo - Hir wo l vrscilld bvolkigsgrop, wl mr d vijfi. E l v dz grop kwm jr gld r Libo omd ovilig ws i u ig ld. Zij vluc. Bijvoorbld d Plsij. Colombi grop ms srijd om d mc. I sommig dl v ld f d rgrig wiig zgg mk rbll d dis ui. Bz Plsijs Gbid Ruzi k soms rg igwikkld zij. D is zo uss Isrël d Plsij. Al 65 jr lg. Er is ruzi ovr ld, gloof fkoms....sri Lk I Sri Lk wodd burgroorlog. Tuss d groos bvolkigsgrop, d Siglz, klir grop, d Tmils. D Tmils wild iuw, ig ld i oordoos v Sri Lk. D Siglz wild g ld d Tmils gv....syrië - D burgrs v Syrië kwm i opsd g d rgrig. Zij dd di op mir zodr gwld, mr d rci v d rgrig gig rop i mé gwld. Dr rgrd d opsdlig wr op, ook m gwld. Zo is d oorlog bgo. Wr Cild wrk i wlf ld wr oorlog is of is gws. I di wlf ld lp Wr Cild oorlogskidr iuw lv op bouw. Z orgisr bijvoorbld criv civii zols ds, spor, zig, foogrfr olspl. Door dz civii lr d kidr odr dr wr spl lkr vrrouw. Drs zorg Wr Cild voor vilig plkk om spl vrl z kidr ovr u rc. Adrw voc pr jr ls kidsold i d oorlog i Sirr Lo. Hij ws 10 o ij door rbll wrd ovord. Z gv m drugs, zod ij i mr bg ws. Hij zg d ij ook ms f vrmoord. Hij krijg r r gvol v ls ij r rug dk. E ij slp r slc v. Uiidlijk wis ij ospp ui rblllgr. Hij ko zij oudrs i mr vid, mr glukkig wl. To is ij bij r g wo. Hij g grg r scool vid fij om m vrid spl. I sommig oorlog zij kidr ook sold: kidsold dus. Soms word d kidr g dwog om lgr i g. E soms will z zlf, omd z sor vid of omd z lls kwij zij i w wr z drs ro mo. I l gr vc z m of z mo voor d sold zorg spull drg. D Vrigd Nis, wr ll ld v d wrld sm fsprk mk, bb vl rgri g bslo d r g kidr mr i lgr mog. Hls will og i ll ld zic di fsprk oud....afgis Hir wo vrscilld smm, di vk i s zij m lkr. Ook zij z vk os m d rgrig will z u ig rgls volg. Di zorg r vk voor d z m lkr g vc. Mr ook dr ld bmoi zic m Afgis. Hirdoor is r l ill jr oorlog. Wrom is of ws r oorlog i... Adrw (i midd) zij vridj Micl liks v m zi r i ui ls kidsold. Toc zij llbi pr jr kidsold gws. Z wrd ovord mos mvc i d oorlog i Sirr Lo. Nu zij z glukkig wr vrij. Z vod llbi vrslijk ijd. Nu probr z wr om orml lv op bouw.

6 Noord Ogd Rijs m brui bosop? Ers wrk voor Wr Cild i Ogd. Kidr dr zij lml i zo drs d d kidr i Ndrld, zg ij. Hi, ik b Ers. Ik b 32 jr oud b rug ui oord v Ogd, wr ik lg b gwrk. Ogd is Afriks ld wr zic jrlg coflic fspld. D coflic vod pls uss d rbll rgrigslgr. Ers ws dr Progrm Dvlopm Ad visor. D is d Egls rm voor Advisur Progrmm owikklig. Hij bkijk o d civii voor kidr i Ogd ku word vrbrd. Ik bgo i Kosovo om spor splriig gv. N lf jr Kosovo risd ik r Sirr Lo om zlfd do. Dr wrk ik i Sod. Voord ik wr i Ogd kwm, dd ik odrzok i Afgis. Ik b dus l vl ld gzi! Moois ld? I ll ld vod ik rg luk. Als ik l rlijk b, vid ik Ogd op di mom ld w bs bij mij ps. D oorlog i Ogd is 20 jr o id gkom. Drdoor ov w i lk dg bg zij d w gvr lop ijds os wrk. E... mij vridij is Ogds wi wil r ou vr wg v zij of r glifd zi? Ik i! W is ypisc voor Ogd? Vf d rs kr d ik i Ogd ws o u, vrbs ik m ovr d vrid lijkid, d umor doorzigsvrmog v d ms ir. Typisc Ogds is gsvrijid. Als j bijvoorbld i Ogd bij imd op bzok g, d ku j iglijk i wg voord j gg gdrok b. Di gbur zlfs i d rms gbid i Ogd, wr ms bij is b b. Z zull lijd probr j is gv. D oor u ml bij d culuur! Mooi è? W j dr? W j d krijg k v lls zij. Mr msl is bordj rijs w brui bosop. Ni supr lkkr mlj, mr ls imd di bij is f di j gf, d j uurlijk op! Wlk l pr j i Ogd? I Ogd krijg d kidr op d ms scol ls i Egls. Ik sprk Egls m mij collg s, vrid d ms di op scool bb gz. Er zij ls og lijd vl kidr di door d oorlog i mr r scool g. D scool is d bijvoorbld door d oorlog vrwos of d msrs juff zij gvluc voor g wld dus is r imd di ls k gv. Dz kidr sprk g Egls om m pr gbruik ik, of Og ds collg di k vrl, of gwoo dgbr. Hdgbr zij mlijk i l d wrld bgrijp, dk mr j duim opsk! Ho vrscilld zij d Ogds kidr v d Ndrlds? Ik dk d Ogds kidr Ndr lds kidr i zo l vl vrscill. Ik vid kidr ovrl r wrld rg luk ovrl wr ik b gws zij kidr odugd. Zo ook i Ogd! Als ik soms v i Ndrld b d vl m wl lijd op d d kidr i Ogd midr gro mod bb ls julli i Ndrld....! I Noord Ogd ws sids 1986 srijd uss d rbll rgrigslgr. Er wrd mr d kid r ovord. Sids pr jr is d rus wr bj rug i ld. Mr j zi og god d r coflic is gws. Wr Cild is projc i Ogd gsr om kidr lp. Vl kidr zij opggroid uss l vl gs gwld bb moi om wr orml lv op bouw. Ook gf Wr Cild voor licig ovr d rc v kidr. Sm m kidr mk w voorlicigsmril ls posrs, brocurs flyrs di i l dorp word vrsprid. Er word ook rdio progrmm s gmk!

7 Ambssdurs Mrco Borso is sids 1998 mbs sdur v Wr Cild. E mbssdur is imd di l groo publik k vrll w d orgisi do. Mrco Borso is zo brokk bij Wr Cild d ij gzic v d orgisi is gword. Ogvr éé kr pr jr bzok ij oorlogsgbid om kijk w Wr Cild dr do. V zij bzok word lijd documir gmk di op TV word uigzod. Mrco Borso vrl vl ovr Wr Cild i irviws voor kr, bld rdio lvisi. Vrdr vrl ij zij publik ijds cocr ook ovr wrk v Wr Cild. Jsk v d Els is sids id 2003 kidsmbssdur v Wr Cild. Jsk g f o r vm cis v kidr voor Wr Cild. E i d mdi vrl z vl ovr d lsmril v Wr Cild d kidswbsi ( Mrco Borso scrijf lijd ovr zij riz voor Wr Cild. Hir sukj ui zij dgbok v zij ris r Sirr Lo ( ld d ws-kus v Afrik). Dr omo ij Mbii. I d civii v Wr Cild gig d kidr lkr scmik. D is voor dz kidr l gro sp. Om lkr ku scmik mo j lkr vrrouw. J mo durv om j og dic do rop vrrouw d d dr j g pij do. J zi dicbij lkr, ook d k l g zij. Mbii moc mij scmik. H lv dorp sod kijk o zij d dd. H ws supr! Mbii f lif koppi. J zi duidlijk liks op r oofd. I d oorlog probrd imd r m ms dod. Bij lk pslsrk di z mk, lg l dorp i duk. Idr vod ruz grppig. Ik moc r gzic ook scildr d ws l bijzodr om m mk. Wil j mr iformi ovr Wr Cild? Kijk op Ho kom Wr Cild gld? Er zij l vl ms, clubs, scol bdrij v di gld gv Wr Cild. Soms gv z gwoo gld soms do z ci om gld i zml. E r zij ook vl bdrijv di gris koorspull Wr Cild gv of gris dig voor Wr Cild do (zols zorg d d compurs op koor do, of foldrs posrs mk, of dvri pls).