PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr.?6/^0is/MO^ Datontv.: 2 9 APR 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr.?6/^0is/MO^ Datontv.: 2 9 APR 2015"

Transcriptie

1 PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr.?6/^0is/MO^ Datontv.: 2 9 APR 2015 Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax overijssel.nl postbus@overijssel. nl Provinciale Staten van Overijssel KvK IBAN NL45RABO Inlichtingen bij mw. K. Wolterink telefoon K.Wolterink@overijssel.nl Onderwerp: Koersdocument Verkeersveiligheidsaanpak Overijssel. Datum Kenmerk 2015/ Pagina 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie [ ] anders, en wel: Bijlagen I. Koersdocument Verkeersveiligheidsaanpak Overijssel (te raadplegen via Voorliggend Koersdocument "Verkeersveiligheidsaanpak Overijssel" bevat de uitwerking van de koers zoals die tijdens de informatiesessie Verkeersveiligheid met de Statencommissie Regionale Bereikbaarheid en Regionaal OV (3 december 2014) gedeeld is. In dit koersdocument staan de uitkomsten verwoord van een regionale verkenning met de verkeersveiligheidspartners. Tijdens de informatiesessie is gesproken over de verkeersveiligheidsproblematiek, waaronder de opwaartse trend in het aantal ernstige verkeersgewonden en de kansen en mogelijkheden die nieuwe ontwikkelingen bieden. Om die groei te kantelen en het aantal verkeersdoden en -gewonden te laten dalen is een vernieuwde integrale aanpak nodig binnen het huidige beleid. Gedeputeerde Staten hebben kennisgenomen van het Koersdocument. Op grond van de gemaakte afspraak met de Statencommissie Regionale Bereikbaarheid en Regionaal OV wordt het Koersdocument hierbij op het Staten Informatie System (SIS) geplaatst. De provincie Overijssel, deze,.h. Hoogeland, Adjunct-hoofd eenheid Ruimte en Bereikbaarheid. Datum verzending 2 9 APR, 2015 provincie Vpr iicco! f I! I!w$ *«sl V«. 1

2 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak Omdat elk verkeersslachtoffer er één te veel is! Koersdocument verkeersveiligheidsaanpak Overijssel Definitieve versie 2 maart 2015

3 De ambitie: Maak van de nul een punt!

4 Bemoedigend aan de meest recente ongevalstatistieken is dat het aantal verkeersdoden de laatste jaren afneemt. Bedenkelijk is echter dat het aantal ernstig verkeersgewonden nog jaarlijks toeneemt. Nog te vaak worden families getroffen door leed als gevolg van verkeersongevallen. De maatschappelijke kosten als gevolg van de afloop van ongevallen zijn hoog. In Overijssel komt dit al snel neer op meer dan 500 miljoen per jaar. Een groot deel van deze kosten ligt bij de overheid en verzekeraars, en daarmee bij de gemeenschap. Provincie Overijssel heeft zich zichtbaar gemaakt op de verkeersveiligheidskaart van Nederland. Veel goede resultaten zijn bereikt. De gestelde provinciale verkeersveiligheidsdoelstellingen voor 2020 zullen echter niet binnen de huidige ontwikkeling worden gehaald. De aandacht voor verkeersveiligheid is momenteel ontoereikend om de opwaartse trend in het aantal ernstig verkeersgewonden te keren. Er is een vernieuwde integrale aanpak nodig om de uitvoering van het verkeersveiligheidsbeleid een impuls te geven. Dit koersdocument beschrijft een groot aantal kansen om hier invulling aan te geven en de wijze waarop dit te organiseren. Deze kansen volgen uit maatschappelijke trends en ontwikkelingen en ervaringen in andere landsdelen. Kansen die kunnen leiden tot een nieuw kader en een nieuw uitvoeringsprogramma ten aanzien van verkeersveiligheid. Dit document is het resultaat van een regionale verkenning welke op initiatief van provincie Overijssel, Regio Twente 1 en ROV Oost-Nederland (ROV Oost-NL) is opgestart. Een initiatief waarin vertegenwoordigers van provincie Overijssel, Regio Twente, provincie Gelderland, ROV Oost-NL,SWOV, diverse gemeenten, advies- en ingenieursbureaus, Politie, VVN, ANWB en Openbaar Ministerie met elkaar hebben nagedacht en gewerkt aan een nieuwe koers voor de aanpak van verkeersonveiligheid in de provincie. De aangestipte onderwerpen in dit koersdocument moeten verder aangevuld en geconcretiseerd worden. Hierin is verdere samenwerking met bestaande en nieuwe verkeersveiligheidspartners, waaronder maatschappelijke partners, bedrijfsleven en collega s uit andere beleidsvelden noodzakelijk. 1 Sinds mei 1995 heeft Regio Twente vanuit de WGR-plusstatus een wettelijke taak vervuld op het gebied van verkeer en vervoer. Per 1 januari 2015 zijn de zogenaamde stadsregio s afgeschaft en heeft Regio Twente zijn verkeer- en vervoertaken overgedragen aan Provincie Overijssel. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 3

5 4 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

6 1 Waarom een nieuwe strategie? De daling van het aantal dodelijke verkeersslachtoffers in de afgelopen jaren is bemoedigend. Echter, ondanks dat er over langere tijd een daling zichtbaar is geweest in het aantal verkeersslachtoffers, zorgt een stijging van het aantal ziekenhuisgewonden de laatste jaren voor een toename in het totale aantal ernstige verkeersslachtoffers in Overijssel. Daarnaast is de dalende trend van het aantal dodelijke verkeersslachtoffers gestopt. Als deze ontwikkeling zich voortzet, worden de doelstellingen in 2020 niet gehaald 2. Figuur: Ontwikkeling verkeersdoden en ernstig verkeersgewonden in relatie tot doelstellingen. Verkeersslachtoffers betekenen een groot persoonlijk en maatschappelijk leed. De maatschappelijke kosten door verkeersongevallen, zoals medische kosten, productieverlies, (im)materiële schade, afhandelingskosten en filekosten kosten de samenleving in Overijssel meer dan 500 miljoen per jaar. De persoonlijke gevolgen zijn niet in geld uit te drukken. Naast het feit dat ieder slachtoffer er één teveel is, wordt het de komende jaren steeds moeilijker het aantal verkeersongevallen en verkeersslachtoffers verder terug te dringen: De winst die in de afgelopen jaren is geboekt, laat zich niet opnieuw boeken. De regionale uitwerking van het landelijk beleid is beperkt. Er zijn vooralsnog geen extra middelen beschikbaar voor gerichte investeringen. Daarnaast leiden wijzigingen in onze mobiliteit, zoals de groei van het (gemotoriseerde) fietsverkeer en de ontwikkeling van in-car technologie, de komende jaren tot nieuwe beleidsuitdagingen. Het behalen van de verkeersveiligheidsdoelstellingen voor 2020 is daarmee geen eenvoudige doortrekking van de huidige aanpak. Er is zeker geen aanleiding om achterover te leunen. Nog steeds zijn inspanningen op het gebied van de verkeersveiligheid vereist. De insteek is doorgaan met de successen uit het verleden en het definiëren van inspanningen om nieuwe uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak! 2 In 2012 is reeds gebleken dat met ongewijzigde uitvoering van het landelijke Strategisch Plan Verkeersveiligheid de landelijke doelstellingen niet gehaald gaan worden. Besloten is dat dit plan een gerichte impuls (Beleidsimpuls Verkeersveiligheid ) nodig heeft, gericht op doelgroepen waarmee het nog niet goed (genoeg) gaat. De aanbevelingen uit dit plan zijn nog niet allemaal verankerd bij de Overijsselse wegbeheerders. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 5

7 1.1 Missie: Maak van de nul een punt Het is noodzakelijk de handschoen op te pakken om de komende periode als bestaande en nieuwe verkeersveiligheidspartners gezamenlijk een effectieve invulling te geven aan het provinciaal verkeersveiligheidsbeleid. Niet door alleen maar méér te investeren in infrastructuur, maar ook door een efficiënte inzet van tijd en middelen op die plaatsen en bij die doelgroepen waar dit het meeste effect sorteert. Uitgangspunt hierbij: Maak van de nul een punt! Niet dat we elk ongeval kunnen uitsluiten, maar om het signaal af te geven dat ieder slachtoffer er één teveel is. Nul is namelijk meer! Meer gezonde mensen, meer besparing van mensenlevens, meer besparing van geld, meer gezamenlijke inspanning. Een inspanning die ons allemaal aangaat. 1.2 Doel van deze paper De strijd om (vermijdbare) verkeerslachtoffers te voorkomen wordt steeds meer gedeeld. De Europese Commissie heeft een stevige ambitie neergelegd om tegen 2020 het totaal aantal verkeersdoden in de Europese Unie te halveren ten opzichte van Diverse overheden hebben inmiddels de ambitie van nul verkeersdoden omarmd. Verkeersveiligheid is echter geen opgave voor de overheid alleen. Om de doelstellingen waar te maken en de ambitie vorm te geven moet een beroep worden gedaan op overheden, bedrijfsleven, maatschappelijke partijen en niet in de laatste plaats op de verkeersdeelnemer. Dit om de handen ineen te slaan en de verantwoordelijkheid te nemen voor een gezamenlijke en integrale aanpak van verkeersveiligheid. De paper is bedoeld als koersdocument om partijen uit te dagen mee te denken over de opzet, inhoud en organisatie van de aanpak van verkeersveiligheid tot Provincie Overijssel gaat voor gezamenlijke planvorming met gemeenten, maatschappelijke instellingen en andere belanghebbenden. In het voortraject is hier mee gestart, door het organiseren van regionale werkbijeenkomsten met uiteenlopende partijen. Het doel van dit koersdocument is om een basis te leggen voor de regionale kaders, initiatieven en uitvoeringsprogramma s op het gebied van verkeersveiligheid, waarin nieuwe wegen en andere middelen worden gehanteerd, om de regionale veiligheidsdoelstellingen alsnog te realiseren, afgestemd op de huidige trends en ontwikkelingen. 6 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

8 Successen uit het verleden Overijssel doet meer voor verkeer! Onder het motto Overijssel doet meer voor verkeer is de verkeersveiligheid op de provinciale wegen in het verleden verbeterd. Het project was eerder bekend onder de naam Kosten Effectieve Maatregelen (KEM). Vanaf 2006 zijn op ruim locaties diverse verkeersveiligheidsmaatregelen toegepast, die snel en kosteneffectief uitgevoerd konden worden. Daarbij is afstemming gezocht met verkeersveiligheidspartners, zoals Rijkswaterstaat, Regio Twente, de Overijsselse gemeenten, Politie IJsselland en Politie Twente, het ROV Oost-NL, Veilig Verkeer Nederland en de ANWB. In 2012 is dit project afgerond. In totaal is 40 miljoen geïnvesteerd om de ruim locaties verkeersveiliger te maken. Het betrof vooral locaties waar een combinatie met regulier groot onderhoud mogelijk was en locaties waar veel ongevallen hadden plaatsgevonden. Deze kosteneffectieve en curatieve aanpak heeft geleid tot 28% minder slachtoffers in het verkeer op deze locaties. De gekozen verkeersveiligheidsmaatregelen sluiten aan op het principe van een Duurzaam Veilig wegontwerp. Een totale weginrichting conform het concept van Duurzaam Veilig is qua kosten veelal niet te overzien en heeft een grote impact op de landschappelijke kwaliteit van de omgeving. Daarom is per type ongeval gezocht naar maatregelen die een positief effect hebben op de verkeersveiligheid. Naast het verbeteren van de infrastructuur is in het project ook aandacht geschonken aan het verkeersgedrag via educatie, voorlichting en handhaving. De praktijk leert dat een combinatie van deze aspecten het effect op de verkeersveiligheid van infrastructurele maatregelen versterkt. Om het gedrag van de weggebruiker te beïnvloeden, heeft het ROV Oost-NL een aantal specifieke campagnes gestart. Type ongeval Van de weg raken Onvoldoende afstand houden Geen voorrang verlenen aan (brom)fietsers Ongevallen op parallelwegen als gevolg van te hoge snelheid Inhaalongevallen, frontale botsingen, kop-staartbotsingen, ongevallen door hoge rijsnelheid Afdekongevallen Ongevallen als gevolg van het negeren van roodlicht, kopstaartbotsingen Aanrijding met wild Maatregel Bermverharding, houten geleiderail, ledverlichtingen en roadled aangebracht, beplanting aangebracht en/of verwijderd Kruising beter herkenbaar gemaakt met markering en bebording, middengeleiders aangelegd en gedragsbeïnvloeding weggebruiker Fietspad op kruispunt in rode kleur, verhoging in fietspad of geleider in zijweg, aanpassing rotondes gerealiseerd Maximumsnelheid teruggebracht en drempels aangelegd Uniforme landelijke markering aangebracht, DSI-borden geplaatst, passeerhavens landbouwvoertuigen aangelegd Rechtsafvakken verwijderd, middengeleiders aangebracht Verkeerslichten geoptimaliseerd, een groene golf voor vracht- en busverkeer aangebracht Wildwaarschuwingssysteem, rasters, wildmolentjes aangebracht Verkeersveiligheidmaatregel Daling aantal ongevallen Daling aantal slachtoffers Herkenbare markering 5% 35% Herkenbare voorrangsregeling rotondes 60% 80% Herkenbare kruispunten Daling aantal ongevallen met 41% Veilige snelheden Daling rijsnelheid met 1 tot 5% bij locaties met DSI-borden Wildwaarschuwingsysteem Daling aantal aanrijdingen met 90% Veilige bermen (bermverharding) Daling aantal bermongevallen met 19% Veilige parallelwegen Daling aantal ongevallen met 18% Optimaliseren verkeerslichten Onder andere tovergroen ingesteld Duurzame openbare verlichting Minder onderhoud en energiebesparing bereikt BOB-campane Team Alert Circa jongeren bereikt Brede Doeluitkering (BDU) verkeer en vervoer Provincie Overijssel (en in het verleden ook Regio Twente) beheert de door het Rijk beschikbaar gestelde BDU-gelden binnen de provincie. Gemeenten kunnen daarvoor subsidieaanvragen indienen. Door middel van BDU-gelden is er in de afgelopen jaren een groot aantal infrastructurele projecten gerealiseerd. Deze projecten zijn niet altijd specifiek gelabeld aan het aspect verkeersveiligheid. Een groot aantal projecten heeft echter hoe dan ook geleid tot een verbetering van de verkeersveiligheid. Brede Aanpak Verkeersveiligheid Overijssel (BAVO) en Regionaal UitvoeringsProgramma (RUP) Verkeersveiligheidpartners werken binnen de BAVO en RUP samen aan de aanpak van verkeersonveiligheid. Er wordt gewerkt met de themagroepen handhaving, onderzoek, educatie, infrastructuur en communicatie aan de speerpunten fietsers, schoolomgeving, jonge automobilisten en landbouwverkeer. Een overkoepelend kernteam zorgt voor de afstemming tussen de thema s en voor de integrale aanpak. Regionaal verkeerskundige problemen worden in kaart gebracht en gezamenlijk aangepakt. Het delen van kennis speelt een belangrijke rol. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 7

9 8 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

10 2 De uitdaging 2.1 Naar een betaalbare preventieve aanpak De kosteneffectieve aanpak van ongevallenconcentraties (blackspots) in het verleden heeft geleid tot een sterke afname van het aantal verkeersongevallen in Overijssel. Het aantal verkeersongevallen in Overijssel is daardoor in absolute aantallen fors lager dan voorheen. Helaas neemt het aantal verkeersongevallen de laatste jaren weer toe. De dalende trend is daarmee gekeerd. Het ongevallenbeeld is veel diffuser dan in het verleden. Het wordt daarmee moeilijk om op het gebied van verkeersveiligheid dezelfde grote stappen te zetten als in het afgelopen decennium. Dit betekent ook dat steeds minder vaak een curatieve aanpak van verkeersveiligheid kan plaatsvinden. Een preventieve aanpak is noodzakelijk om de stijging van het aantal ongevallen te stoppen en inzicht te krijgen welke maatregelen kosteneffectief kunnen zorgen voor een verbetering van de verkeersveiligheid. Op die manier is het mogelijk te investeren in een duurzame toekomst. 2.2 Leren van ongevallen Ondanks dat het ongevallenbeeld diffuus is, zijn er wel aangrijpingspunten om de verkeersveiligheid te verbeteren. Op basis van een verkeersongevallenanalyse (bijlage 1) zijn duidelijke aandachtsgebieden te definiëren: jonge en oudere verkeersdeelnemers, fietsers en wegen buiten de bebouwde kom. Deze aandachtsgebieden komen grotendeels overeen met het landelijk beleid vanuit de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid. 2.3 Inspelen op (mobiliteits)ontwikkelingen Mobiliteitsontwikkelingen en verkeersveiligheid zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Een sterke verkeersgroei zoals in de afgelopen decennia lijkt de komende jaren niet meer vanzelfsprekend, maar er zijn ook andere ontwikkelingen gaande (bijlage 2) die van invloed zijn op de mobiliteit en verkeersveiligheid. De provincie Overijssel zal vergrijzen, de verstedelijking zal doorzetten en de informatie- en communicatietechnologie zal zich blijven ontwikkelen. Ook zijn er veranderingen in lifestyle, globalisering en economische groei: onder jongeren lijkt het autobezit minder belangrijk, steeds meer mensen werken deels thuis en gaan niet of later naar kantoor, elektrisch fietsen neemt een grote vlucht, net als het gebruik van smartphones. Grote onzekerheid richting de toekomst is de economische groei en de gevolgen hiervan op de (auto)mobiliteit en daarmee op de verkeersveiligheid. Inzicht in deze trends leidt tot een aantal belangrijke aanknopingspunten voor een nieuwe aanpak: Doordat ouderen kwetsbaarder zijn, steeds ouder worden en langer mobiel blijven, leidt vergrijzing tot steeds meer ernstige verkeersslachtoffers. Jonge automobilisten blijven langer een risicogroep in het verkeer, omdat zij minder rijervaring opbouwen. De verdere groei van het gebruik van fietsen, de ontwikkeling van elektrisch fietsen en de ontwikkeling van diverse tussenvormen in vervoermiddelen (bijvoorbeeld de segway) waarvoor geen rijbewijs noodzakelijk is, leidt in stedelijke gebied tot een grotere kans op verkeersslachtoffers. Het gebruik van smartphones leidt tot zeer veel afleiding bij een grote groep verkeersdeelnemers, waaronder bestuurders en voetgangers. 2.4 Gevolgen van voertuigontwikkelingen op verkeersveiligheid nog zeer onzeker De rijtaak zal de komende jaren drastisch veranderen door ontwikkelingen in de voertuig-, informatie- en communicatietechnologie. Op dit moment zijn er voornamelijk systemen die de bestuurder informeren. In de toekomst zullen steeds meer taken van de bestuurder door systemen overgenomen kunnen worden. De gevolgen van de ontwikkelingen in voertuig- en informatietechnologie op verkeersveiligheid zijn volstrekt onzeker. Enerzijds zal de verkeersveiligheid verbeteren door het overnemen van risicovolle taken, anderzijds kan een verslechtering plaatsvinden door een nieuwe risicoperceptie en een langdurige tweedeling tussen veilige en onveilige voertuigen. Een nieuwe aanpak moet anticiperen op deze ontwikkelingen om hier goed op in te kunnen spelen. 2.5 Politiek en maatschappij Het politiek-maatschappelijke klimaat verandert. De landelijke overheid decentraliseert een deel van haar taken naar lagere overheden. Tegelijkertijd staan de (lagere) overheden voor de uitdaging te komen tot forse bezuinigingen. Ondanks de enorme impact van verkeersongevallen, is politieke prioriteit geen vanzelfsprekendheid. Tegelijkertijd zijn maatschappelijke organisaties en verkeersdeelnemers wel snel geneigd om ten aanzien van verkeersveiligheid naar de wegbeheerder te kijken. Een ad hoc aanpak in plaats van een gestructureerde aanpak van verkeersveiligheid ligt op de loer. Hier ontstaat een uitdaging om verkeersveiligheid weer op de gezamenlijke beleidsagenda te krijgen en verkeersdeelnemers ook zelf een plek te geven in het verbeteren van de verkeersveiligheid. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 9

11 10 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

12 3 Strategie Ongevallen zijn het resultaat van de structuur (het verkeerssysteem: infrastructuur, omgeving en voertuig) waarbinnen verkeersdeelnemers zich gedragen. Het gedrag wordt mede bepaald door de cultuur van deze verkeersdeelnemers. Met beleid en bijbehorende programma s en maatregelen wordt getracht het verkeerssysteem en het gedrag te verbeteren, om zodoende het aantal ongevallen en de (maatschappelijke) gevolgen hiervan te beperken. Beleid en programmering Maatschappelijke kosten Structuur en cultuur Verkeersslachtoffers Figuur: verkeersveiligheidssysteem Hoofdstuk 1 geeft aan dat de resultaten van de huidige aanpak tot nu toe goed zijn, maar niet goed genoeg om de beleidsdoelstellingen voor 2020 te halen. Ook zal de aanpak niet meer in dezelfde mate effect sorteren. Daarnaast nemen investeringen in de infrastructuur door bezuinigingen verder af. Winst zal voor een groot deel gevonden moeten worden in een verandering van cultuur en gedrag. Het is tijd om de aanpak verder te ontwikkelen, waarbij een grotere nadruk dan voorheen komt te liggen op een verandering van de gedragscultuur. De doorontwikkeling is gebaseerd op drie pijlers: Doorontwikkelen van de integrale aanpak. Door met Duurzaam Veilig. Kennisdeling en innovatie. Doorontwikkelen Integrale aanpak Gedrag Kennisdeling en innovatie Door met duurzaam veilig Figuur: Doorontwikkeling bestaande aanpak verkeersveiligheid Per pijler zijn in dit hoofdstuk kansrijke oplossingen en toepassingen benoemd, die structureel bij kunnen gaan bijdragen aan een veiliger Overijssel. In bijlage 3 is een toelichting op deze toepassingen gegeven. Om daadwerkelijk te komen tot een effectieve doorontwikkeling is het noodzakelijk om betere sturingsprincipes te hanteren dan tot nu toe gebruikelijk en deze beter te monitoren. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van zogenaamde Road Safety Performance Indicators (RSPI s of SPI s). Dit principe wordt toegelicht in de volgende paragraaf. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 11

13 3.1 Monitoring en gebruik van SPI s Goede monitoring is noodzakelijk om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van verkeersveiligheid en effectiviteit van maatregelen. Tot op heden wordt hierbij met name gekeken naar het aantal daadwerkelijk gevallen slachtoffers. Met de afname van het aantal dodelijke verkeersslachtoffers, het oplossen van een groot aantal black-spots en tegelijkertijd de afname van betrouwbare ongevallencijfers, is er onvoldoende inzicht in de bijdrage van maatregelen aan de verkeersveiligheid. Hierdoor is het op dit moment moeilijk om verkeersveiligheidsrisico s gericht en effectief aan te pakken. Een oplossing hiervoor is om risico indicatoren specifiek te benoemen en te monitoren. Deze Safety Performance Indicators (SPI s) vormen daarmee een brug tussen beleid(smaatregelen) en daadwerkelijke verkeersongevallen. Maatschappelijke kosten Verkeersslachtoffers Prestatie-indicatoren (SPI s) Beleid en programmering Structuur en cultuur (verkeerssysteem en gedrag) Figuur: de plaats van veiligheidsindicatoren in de context van regionaal verkeersveiligheidbeleid (SWOV (2014), Monitoring verkeersinfrastructuur) Met behulp van deze indicatoren kunnen proactief risico s op het gebied van gedrag en infrastructuur aangepakt worden. Hieraan kunnen specifieke maatregelen worden gekoppeld. Een voorlopige lijst indicatoren is opgesteld (bijlage 4). Het is van belang om op de korte termijn te komen tot een uniforme set aan indicatoren, die zowel lokaal, als regionaal toepasbaar zijn en afgestemd zijn met andere wegbeheerders en betrokken partijen. In IPO verband is de tool ProMeV ontwikkeld, een applicatie waar risico s op het provinciale wegennet inzichtelijk worden gemaakt. Deze tool kan worden toegepast, verfijnd en toepasbaar worden gemaakt voor het onderliggende wegennet. Kansen die kunnen worden benut om te komen tot goede monitoring en aanpak van specifieke risico s: Uitwerken van de prestatie-indicatoren (SPI s). Toepassen en doorontwikkelen van de ProMeV tool. Monitoren van de indicatoren en starten van een nulmeting (vertrekpunt). 3.2 Doorontwikkelen van de integrale aanpak Het beleidsthema verkeersveiligheid wordt weliswaar integraal, maar nog altijd sectoraal ingevuld vanuit de werkvelden binnen verkeer en vervoer. Er liggen kansen verkeersveiligheid meer integraal op te pakken. De totstandkoming van deze paper is hier een goed voorbeeld van: vanuit een gezamenlijke analyse vanuit verschillende werkvelden is overleg gevoerd en nagedacht over een nieuwe aanpak. Er is daarbij inzicht ontstaan in mogelijkheden tot verbetering, bijvoorbeeld om menselijk gedrag en infrastructuur met elkaar te verbinden. Wat nog in de kinderschoenen staat, is integraal beleid op andere facetten van verkeersveiligheid: samenwerking en inzet op het gebied van verkeersveiligheid bij andere beleidsvelden dan verkeer en vervoer. Kansrijke beleidsvelden zijn de ruimtelijke ordening (beïnvloeden van mobiliteit), volksgezondheid (bijvoorbeeld ten aanzien van alcoholgebruik), onderwijs (educatie en gedrag in het verkeer). Inzet op een integrale inbedding is daarmee een belangrijk vliegwiel voor vernieuwing van de verkeersveiligheidsaanpak! 12 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

14 Kansen voor het verbeteren van de integrale aanpak: Samenwerking met aanpalende beleidsvelden in gang zetten (kwartier maken bij verschillende overheden, beleidsafdelingen). Betere integratie infrastructuur, educatie en gedrag (gekoppeld aan SPI s). Integratie met beheer en onderhoud opgaven (zie ook door met Duurzaam Veilig ). Gebruik maken van burgerkracht (experimenteren met burgerparticipatie). Kiezen voor een wijk- en dorpsgerichte aanpak. Veiligheid in de schoolomgeving in brede zin verbeteren. Sluiten van Safety Deals (kwartier maken bij verschillende organisaties). 3.3 Door met Duurzaam Veilig Van de verkeersongevallen wordt bijna 95% veroorzaakt door menselijk falen. Verkeersonveiligheid is daarmee een rechtstreeks resultaat van een gedraging in het verkeer. Dit maakt de mens de maat der dingen als het om verkeersveiligheid gaat. Duurzaam Veilig is een integrale benadering van het verkeerssysteem: weg, mens en voertuig. Weg en voertuig dienen aan te sluiten bij wat de mens kan, en dienen bescherming te bieden. De mens moet door opvoeding (educatie, voorlichting en voorbeeldgedrag) goed zijn voorbereid op de verkeerstaak en uiteindelijk worden gecontroleerd (handhaving) of hij wel veilig aan het verkeer deelneemt. Vasthouden aan de principes van Duurzaam Veilig is wenselijk, maar het is van belang om de bakens te verzetten en focus aan te brengen om zo te komen tot een effectievere aanpak. Hierbij kan voor de komende jaren het beste worden aangesloten bij de door de SWOV aangeduide aandachtsgebieden. Groep of factor Ernstige verkeersslachtoffers Fietsers Ouderen, brom-/ snorfiets Voetgangers Jongeren Specifiek risicogedrag: snelheid Specifieke risicogedragingen: vermoeidheid, alcoholgebruik, afleiding, roodlicht negatie Specifiek letsel: hoofd, onderbeen, heup Specifieke risicosituatie: slecht weer Motivatie Relatief ongunstige ontwikkeling. Relatief ongunstige ontwikkeling in aantal slachtoffers, verwachte negatieve ontwikkeling, hoog aandeel in letsellast en hoog risico. Relatief ongunstige ontwikkeling in aantal slachtoffers, hoog risico. Hoge letsellast per slachtoffer, hoog risico. Hoog risico, vooral als autobestuurder. Vooral auto en gemotoriseerde tweewielers. Vermoeidheid, alcoholgebruik, afleiding, roodlichtnegatie zijn belangrijke risicogedragingen voor alle weggebruikers. Hoofdletsel (fietsers en bestelauto inzittenden), onderbeenletsel (tweewielers en voetgangers), heupletsel (oudere tweewieler gebruiker). Slecht weer is een risicoverhogende factor voor alle weggebruikers. Tabel: Aandachtsgebieden in beleidsontwikkeling (bron: verkeersveiligheidsbalans (SWOV, 2014)) De inrichting wegen: van curatief naar preventief Met de black spot benadering, invoeren van de essentiële herkenbaarheidskenmerken (EHK), implementeren van Kosten Efficiënte Maatregelen (KEM) op een deel van het provinciale wegennet en een (sobere) inrichting van verblijfsgebieden is een belangrijke basis gelegd voor een verkeersveilige infrastructuur. Het is tijd voor een belangrijke volgende stap: naar een preventieve aanpak van verkeersonveiligheid. Een preventieve aanpak vergt een omslag in denken en doen en een beleidsmatige aanpak door bijvoorbeeld: Risico s in het wegennet in kaart brengen. Koppeling met beheer en onderhoud opgaven leggen. Prioritering van het wegennet. Zorgdragen voor een investeringsstrategie en investeringsbudget. Veiligheidstoets op (BDU) projecten. Veilige fietsinfrastructuur. Veilige inrichting van traversen ( dorpse doorsnijdingen ). Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 13

15 De inrichtingsprincipes van Duurzaam Veilig blijven van kracht. Vergevingsgezinde infrastructuur is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Nog meer dan in het verleden, moet een bewuste en expliciete afweging worden gemaakt om wel of niet verkeersveiligheidsmaatregelen te treffen. Uitgangspunt is om gerichte interventies te plegen op risicovolle locaties, en zowel in het plan als de uitvoering van maatregelen gedrag van verkeersdeelnemers mee te nemen. De menskant Educatie en voorlichting Een deel van de weggebruikers gedraagt zich onveilig, ondanks goede infrastructuur. De Constante Risico Theorie stelt dat als mensen zich veiliger voelen, dan gaan ze zich zo veel onveiliger gedragen dat hun oude niveau van acceptabel (en eerder ervaren risico) weer is bereikt. Hoe hoog of laag deze risicogrens ligt, is sterk afhankelijk van factoren zoals cultuur, opvoeding en leeftijd. Risico s worden hierbij bewust en onbewust genomen. De uitdaging is het acceptabele risiconiveau positief te beïnvloeden, waardoor risicovolle gedragingen worden verminderd. Door educatie en voorlichting, specifiek gericht op beïnvloeding van cultuur en gedrag, kan dit worden bewerkstelligd. Educatie en voorlichting is daarmee een belangrijk onderdeel van de gedragsverandering die nodig is om de beleidsdoelstellingen te realiseren. Niet alleen als losse acties, maar juist als onderdeel van een integrale aanpak samen met (gebruik van) infrastructuur en handhaving. Het Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Oost-Nederland (ROV Oost-NL) heeft een belangrijke signalerende, initiërende en uitvoerende rol op dit vlak 3. In samenhang met de eerder genoemde prestatie-indicatoren en aandachtsgebieden, kan doelgericht gewerkt worden aan specifieke risico s en doelgroepen. Kansen die kunnen worden benut: De signalerende en uitvoerende rol van het ROV Oost-NL gebruiken om nieuwe samenwerkingsverbanden tot stand te brengen op het gebied van gedragsbeïnvloeding. Smaller en doelgerichter aanbod van educatie en voorlichtingsprojecten. Kennis over gedrag verbinden met infrastructurele knelpunten en oplossingen. Focus op specifieke doelgroepen. Kinderen en jongeren Door een nadruk op kinderen op de basisschool en onderbouw van de middelbare school (jongeren) is een daadwerkelijke cultuur- en gedragsverandering in het verkeer op latere leeftijd vorm te geven. Meer kennis op het gebied van gedragsverandering bij oudere kinderen is noodzakelijk om veilig gedrag (alsnog) bij deze groep en bij jonge automobilisten te verbeteren. Ouderen Er komen steeds meer ouderen, en oudere ouderen. Mobiliteit van ouderen is van groot belang voor de zelfredzaamheid en het ontplooien van sociale activiteiten. Mobiliteit van ouderen heeft echter wel gevolgen voor de verkeersveiligheid. Integraal veiligheidsbeleid voor ouderen heeft een grote kans van slagen. We willen dan ook specifiek zoeken naar mogelijkheden om de verkeersveiligheid voor ouderen mee te nemen bij andere beleidsterreinen. Technologische ontwikkelingen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan verkeersveiligheid van en door ouderen. 3 Het ROV Gelderland en het ROV Overijssel werken vanaf 2014 nauw samen als ROVON om op het gebied van educatie, communicatie, handhaving en infrastructuur zich in te zetten voor de verkeersveiligheid in Overijssel, gericht op gedragsbeïnvloeding. 14 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

16 Handhaving Zoals hiervoor gesteld gedraagt een deel van de weggebruikers zich onveilig ondanks (of juist door) goede infrastructuur, voorlichting en scholing. Als onderdeel van een integrale aanpak is handhaving dan ook een belangrijk onderdeel om de risico s die deze groep weggebruikers veroorzaakt te beperken. Handhaving is een taak van de Politie en het Openbaar Ministerie en is in combinatie met goede voorlichting onmisbaar bij het veranderen van verkeersonveilig gedrag van bestuurders. De HelmGRAS 4 handhavingsthema s blijven ook de komende jaren nog relevant. Door wegbeheerder en Politie nauwer met elkaar te laten samenwerken, kan samen gewerkt worden aan de aanpak van onveiligheid voor specifieke risico s, doelgroepen en locaties. Op basis van de gedefinieerde risico s en de nog te analyseren risicovolle delen van het verkeersnetwerk, kan de inzet worden afgestemd. Ook locaties waar veel klachten zijn over verkeersonveilig gedrag, kunnen hierin mee worden genomen. Binnen de bestaande handhavingskaders benutten van kansen voor een meer effectieve bijdrage van handhaving in het verkeersveiligheidsbeleid door: Gerichte handhaving op specifieke doelgroepen en locaties. Handhaven op subjectieve onveiligheid meenemen als onderdeel van een integrale aanpak. Voertuig De ontwikkelingen in de interactie tussen voertuig en infrastructuur nemen een vlucht. De komst van grote datastromen (Big Data) en snelle verwerking van informatie leidt in de toekomst tot grote technologische mogelijkheden, ook op het gebied van verkeersveiligheid. Deze mogelijkheden worden gezien en opgepakt door een groot scala aan private partijen in de software- en auto-industrie. Een vraag die hierbij speelt is wanneer in-car systemen de eisen aan weginfrastructuur daadwerkelijk gaan veranderen. De toepassing en implementatie van voertuigtechniek is in eerste instantie geen taak van (lagere) overheden. Eerder is aangegeven dat de rijtaak wel drastisch kan veranderen. Van systemen die de bestuurder informeren, zullen in de toekomst steeds meer taken van de bestuurder door de systemen overgenomen kunnen worden. Voor de overheden in Overijssel is het in eerste instantie van belang kennis te nemen van, en inzicht te krijgen in de mogelijke toepassingen van voertuigontwikkelingen, en de gevolgen hiervan op de rijtaak en de verkeersveiligheid. Overheden en met name provincie Overijssel - moeten bepalen wat ze als hun taak beschouwen om hierin een bijdrage te leveren. 3.4 Kennis en innovatie Kennisontwikkeling is van groot belang om de nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden. De samenwerking binnen het Brede Aanpak Verkeersveiligheid Overijssel (BAVO) en Regionaal UitvoeringsProgramma (RUP) maakt kennisdelen eenvoudig mogelijk. Nieuwe kennis kan de verschillende partners snel bereiken en discussie over toepassing vindt plaats in breed verband. De uitdaging is hierin ook nieuwe partners te zoeken en te betrekken. Hiervoor kan gedacht worden aan een nauwere samenwerken met kennisinstituten zoals SWOV, Windesheim Zwolle, Saxion, UT Twente en CROW, maar ook aan maatschappelijke organisaties en marktpartijen zoals het georganiseerde bedrijfsleven, bond van Verzekeraars en ANWB. Uitdagingen die er voor de korte en lange termijn onder meer zijn: Inzicht in en toepassen van gedrag- en cultuurverandering in relatie tot verkeersveiligheid. Ontwikkelen eenduidige methodiek voor pro-actief meten en monitoren. Voertuigontwikkelingen en de gevolgen hiervan. Inzicht in de effecten van onze investeringen (evaluatie en monitoring). (De aanpak van) subjectieve verkeersonveiligheid. 3.5 Focus op kansrijke maatregelen Vanuit de werkbijeenkomsten zijn de meest kansrijke oplossingsrichtingen die in de bijlage zijn beschreven voor de korte termijn benoemd. De top vijf bestaat uit: 1 Inzicht in en toepassen van gedrag- en cultuurverandering in relatie tot verkeersveiligheid. 2 Samenwerking met aanpalende beleidsvelden. 3 Integratie met beheer en onderhoud. 4 Veilige fietsinfrastructuur. 5 Het sluiten van Safety Deals. Een vernieuwde aanpak dient zich in belangrijke mate te richten op deze oplossingsrichtingen. 4 Helmgebruik op de bromfiets/motorfiets, verkeersovertredingen ten aanzien van het gebruik van de veiligheidsgordel/beveiligingsmiddelen, Rijden door rood licht overtredingen, alcoholgebruik in het verkeer, overschrijding maximum snelheid in het verkeer. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 15

17 16 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

18 4 Aanpak 4.1 Organisatie Dit koersdocument moet leiden tot een impuls in de aanpak van verkeersveiligheid door verbeterkansen in de huidige aanpak en in de samenwerking met partners te benutten. Daarvoor is het van belang te kijken naar de wijze waarop de verkeersveiligheidsaanpak nu is georganiseerd. Verbetering van de verkeersveiligheid vindt momenteel voor een belangrijk deel plaats door uitvoering van projecten bij provincie en gemeenten. Regionale afstemming hierover vindt plaats via diverse overleggen (BAVO, RUP en als agenda onderwerp op het PVVB). Vanuit de regionale werkbijeenkomsten blijkt er een grote waardering voor de opzet van de bestaande regionale overleggen, maar wordt tegelijkertijd aangegeven dat de werkwijze niet in alle regio s goed functioneert. Verbeterpunten die genoemd worden zijn onder andere onvoldoende daadkracht, geringe integraliteit in de aanpak en een ad hoc werkwijze. Tegelijkertijd blijkt dat de personele capaciteit voor verkeersveiligheid bij de betrokken partners afneemt. Tijdens de bijeenkomsten is geconstateerd dat verbetering in de huidige organisatie noodzakelijk is om te komen tot een efficiënte en slagvaardige uitvoering van het verkeersveiligheidbeleid. Het wordt kansrijk geacht een experiment te starten in de vorm van een gebiedsgerichte aanpak met een regionale (bovenlokale) organisatie. Er kan meerwaarde gevonden worden ten opzichte van de huidige lokale aanpak door het benutten van elkaars sterke punten in het zoeken naar samenwerking en in het verdelen van inhoudelijke werkzaamheden, door het zoeken van samenhang in thematiek (wat speelt in welke regio, focus op relevante verkeersveiligheidthema s) en van samenhang in oplossingen (samenhangend regionaal pakket of uitvoeringsprogramma) en budgettering (bijvoorbeeld door gezamenlijke inkoop van educatieprojecten). Partijen zien binnen deze nieuwe aanpak duidelijk een initiërende rol voor de provincie weggelegd. Provincie Overijssel en ROV Oost-NL dienen daarnaast op zoek te gaan naar nieuwe partners op het gebied van verkeersveiligheid (kwartiermaken). Het doel moet allereerst zijn om met deze partijen in gesprek te komen en uiteindelijk om hen te betrekken in de integrale verkeersveiligheidsaanpak binnen Overijssel. Provincie Overijssel en ROV Oost-NL zoeken hiervoor ook een sterkere samenwerking en kennisuitwisseling met provincie Gelderland. 4.2 Rol en positie van betrokken partijen Het versterken van de samenwerking met en tussen partijen kan er toe bijdragen dat de aanpak van verkeersveiligheid de gewenste nieuwe impuls krijgt. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor de overheden om partijen met elkaar te verbinden. Provincie Overijssel De rol van de provincie in de aanpak van verkeersveiligheid is drieledig: 1 Als wegbeheerder van het provinciale wegennet. 2 Als regisseur van het verkeersveiligheidsbeleid in de provincie: -- Voor het behalen van de over-all verkeersveiligheiddoelstellingen voor de provincie. -- Als subsidieverlener in het kader van de BDU. -- Als mede opdrachtgever voor het ROV Ooost-NL. 3 Als partner in de regio voor het faciliteren en organiseren van kennisontwikkeling, kennisoverdracht en regionale samenwerking. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 17

19 Wegbeheerder Regisseur Facilitator De eerste twee rollen komen voort vanuit een wettelijke taak van de provincie. De derde rol wordt vrijwillig ingevuld en hangt samen met de gezamenlijke doelstellingen ten aanzien van verkeersveiligheid binnen de provincie. Uit de regionale werkbijeenkomsten blijkt dat de partners van de provincie grote waarde hechten aan het invullen van deze rol. Binnen de provinciale organisatie moeten bovendien dwarsverbanden met aanpalende beleidsvelden worden onderzocht. Het ROV Oost-NL zal zich steeds meer ontwikkelen tot kennismakelaar en vormgever van het overkoepelende integrale verkeersveiligheidsbeleid. Kennis en ervaring bij andere partijen met nieuwe werkwijzen wordt door het ROV Oost-NL gebundeld en gedeeld. Gemeenten De gemeenten kennen in de verkeersveiligheidsaanpak dezelfde rollen als de provincie. Hierbij staat de derde rol, als facilitator, echter nog in de kinderschoenen. Toch is dit een rol die ook de gemeenten past: niet altijd als trekker van een verkeersveiligheidsproject, maar als verbindende factor tussen andere partijen. Hierbij valt te denken aan buurt- en schoolomgevingsprojecten. Ook voor gemeenten geldt dat het verkennen van aanpalende beleidsvelden kan leiden tot nieuwe kansen in de verkeersveiligheidsaanpak. Andere overheden en maatschappelijke organisaties De aanpak van de verkeersveiligheid is een zaak van iedereen. Er ligt ook een taak en verantwoordelijkheid bij partijen als Politie, Openbaar Ministerie en Rijkswaterstaat. Maar ook belangenorganisaties als Veilig Verkeer Nederland, Fietsersbond, LTO en ANWB zijn belangrijke partners in de verkeersveiligheidsaanpak. Daarnaast moeten in de vernieuwde aanpak nieuwe partners worden gezocht die een bijdrage kunnen leveren aan een betere verkeersveiligheid. Er valt hierbij te denken aan de Bond van Verzekeraars, scholen, grote bedrijven en bedrijvenverenigingen. 4.3 Middelen Het is op dit moment niet duidelijk wat de exacte bestedingen zijn van provincie Overijssel en haar partners op het gebied van verkeersveiligheid. Veel investeringen dienen namelijk meerdere doelen en zijn niet altijd specifiek gelabeld aan verkeersveiligheid. Zo komt bijvoorbeeld een deel van de BDU-gelden ook ten goede van de verkeersdoorstroming en komt een deel van het onderhoudsbudget ten goede aan maatregelen die ook de verkeersveiligheid verbeteren. Het is belangrijk dat er meer zichtbare investeringsruimte komt om structureel en preventief te kunnen investeren in het wegennet. Als dit niet gebeurt worden belangrijke kansen gemist, met name bij de grote onderhoudsopgaven en bij de ontwikkeling van een veilige fietsinfrastructuur. Daarnaast kan door het verbreden van de problematiek naar andere beleidsvelden alternatieve financiering van onderzoek plaatsvinden (bijvoorbeeld gezondheid, recreatie of innovatie). Het sluiten van Safety Deals en het opzetten van een wijkgerichte aanpak en vraaggericht werken op het gebied van educatie en voorlichting, vergt inzet in tijd van betrokken partners die nog niet eerder is voorzien. De Safety Deals bieden mogelijkheden voor bijdragen in tijd, kennis of geld van andere partners: verzekeraars, landbouworganisaties, de transportsector, werkgeversorganisaties en grote bedrijven. 18 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

20 4.4 Werkwijze In de werkbijeenkomsten is geconstateerd dat een gebiedsgerichte aanpak, waarbij in regionaal (bovenlokaal) verband bepaald wordt op welke wijze de verkeersveiligheid in een regio kan worden verbeterd, sterk kan bijdragen aan een nieuwe en effectieve impuls in de verkeersveiligheidsaanpak. Het voorstel is om het komende half jaar voor twee gebieden (pilot) te starten met deze manier van werken. In deze aanpak wordt een aantal aspecten specifiek aangepakt: uitwerken prestatie indicatoren (SPI s). evalueren effectiviteit bestaand beleid (doelen, maatregelen en resultaten). opstellen nulmeting SPI s. uitvoeren probleemanalyse (knelpunt, oorzaak). uitwerken oplossingsrichtingen, inclusief aanpak van meest kansrijke oplossingsrichtingen uit hoofdstuk 3. opstellen maatregelenpakket of -programma, inclusief voorstel voor aanpak, planning, taken/verantwoordelijkheden en financiering. evalueren gebiedsgerichte aanpak en advies voor vervolg. 4.5 Tot slot Het is noodzakelijk een nieuwe en effectieve impuls te geven aan de verkeersveiligheidsaanpak. Niet alleen omdat de gestelde beleidsdoelstellingen mogelijk niet gehaald gaan worden, maar ook omdat elk verkeersslachtoffer er één te veel is. Een vernieuwde aanpak vereist inzet van iedereen. Niet alleen provincie en gemeenten, maar ook het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en de inwoners van Overijssel zelf zijn aan zet. Dit koersdocument legt een basis voor de doorontwikkeling van de verkeersveiligheidsaanpak tot Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 19

21 Bijlage 1 Stand van zaken verkeersveiligheid Het aantal verkeersongevallen neemt in Overijssel de laatste jaren toe 3. De dalende trend in de afname van ongevallen lijkt gekeerd. Door de aanpak van ongevallenconcentraties (black spots) in het verleden, is het aantal black spots in aantal sterk afgenomen. Dit resulteert in een veel diffuser ongevallen beeld dan in het verleden. Het wordt daarmee steeds moeilijker om op het gebied van verkeersveiligheid dezelfde grote stappen te zetten dan in het afgelopen decennium. Dit betekent ook dat steeds minder een curatieve aanpak van verkeersveiligheid plaats kan vinden, maar een preventieve aanpak noodzakelijk wordt. 3 De verslechterde registratie in de afgelopen jaren betekent dat zorgvuldig omgegaan moet worden met beschikbare gegevens; daarom wordt hierna uitgegaan van relatieve ontwikkelingen en zijn geen absolute cijfers gepresenteerd. 20 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

22 In onderstaande figuur is de ontwikkeling van het aandeel verkeersdoden naar voertuigcategorie en leeftijdscategorie opgenomen. Ongevallen met de auto en de fiets dragen in belangrijke mate bij aan het aantal verkeersdoden. In de leeftijdscategorieën vallen met name de jongeren en de ouderen op, allebei kwetsbare verkeersdeelnemers. 60% 35% 50% 30% 40% 25% 30% 20% 15% 20% 10% 10% 5% 0% auto vrachtauto motor brom- /snorfiets fiets voetganger overige 0% Aandeel verkeersdoden naar vervoermiddel Aandeel verkeersdoden naar leeftijdcategorie In de onderstaande figuur is de ontwikkeling van het aantal ziekenhuisgewonden naar voertuigcategorie en leeftijdscategorie opgenomen. Vanuit deze figuur komt ook de relatief grote betrokkenheid van brom/snorfietsen bij ongevallen naar voren. De verdeling van ongevallen over de leeftijdscategorieën is evenwichtiger dan bij de registratie van de verkeersdoden. 45% 25% 40% 35% 20% 30% 25% 15% 20% 15% 10% 10% 5% 5% 0% auto vrachtauto motor brom- /snorfiets fiets voetganger overige 0% Aandeel ziekenhuisgewonden naar vervoermiddel Aandeel ziekenhuisgewonden naar leeftijdcategorie Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 21

23 In onderstaande figuur zijn de geregistreerde ernstige letselongevallen uit 2012 verdeeld naar wegbeheerder. Absoluut gezien vinden de meeste van deze ongevallen plaats op gemeentelijke wegen, relatief gezien naar weglengte zijn deze wegen juist het meest veilig. Rijkswegen zijn relatief het minst veilig 4. Het aantal ongevallen op provinciale en rijkswegen is ongeveer gelijk. De meeste ongevallen gebeuren verder op 80 km/uur en 60 km/uur wegen. Binnen de bebouwde kom lijkt er een verbetering op te treden ten aanzien van de verkeersveiligheid. 17% 35% 30% 25% 20% 18% 15% 65% 10% 5% Rijk Provincie Gemeente 0% Woonerf 30 km/h 50 km/h 60 km/h 70 km/h 80 km/h 100 km/h 120 km/h Aandeel ernstige letselongevallen naar wegbeheerder Aandeel ernstige letselongevallen naar wegtype De meeste ongevallen worden veroorzaakt door frontaal- of flankaanrijdingen. De flankaanrijdingen (en vaak de kopstaart aanrijdingen) zijn in het algemeen te relateren aan kruisingen. De frontaalaanrijdingen zijn naar verwachting eerder te relateren aan de wegvakken. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% voetg. geparkeerd vtg dier vast voorwerp los voorwerp frontaal flank kop-staart eenzijdig Aandeel ernstige letselongevallen naar ongevalstype 4 Er is niet gekeken naar het aantal ongevallen naar wegbelasting (intensiteit). Een dergelijke analyse past wel binnen de strategische speerpunten om gerichter te kijken naar het netwerk. 22 Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak

24 Bijlage 2 Gevolgen van mobiliteitstrends op de verkeersveiligheid Demografische ontwikkelingen: verdere vergrijzing Overijssel is een provincie met een relatief jonge bevolking, maar ook hier zal de vergrijzing aanzienlijk toenemen. Dit leidt tot 2040 tot een relatief groot aandeel ouderen. De vergrijzing vraagt in de eerste plaats om meer zorg. De nadruk in de toekomst zal meer op preventieve gezondheidszorg liggen. Verkeersveiligheid is hierin een wezenlijk onderdeel. Alleen al doordat ouderen kwetsbaarder zijn en langer mobiel blijven, zal vergrijzing tot meer ernstige verkeersongevallen leiden wanneer geen verkeersveiligheidsmaatregelen worden genomen. Verstedelijkingsontwikkelingen: blijvende urbanisatie De trek naar de stad is een wereldwijde en naar verwachting blijvende trend. Dat geldt ook voor Overijssel, waar steden als Zwolle, Deventer en Enschede aantrekkelijk blijven voor nieuwkomers. De verwachting is dat in stedelijke gebieden meer verplaatsingen zullen worden gemaakt met het openbaar vervoer en er meer gebruik zal worden gemaakt van tweewielers, al dan niet (elektrisch) aangedreven. De toename van het gebruik van openbaar vervoer in de stad leidt naar verwachting tot minder verkeersslachtoffers. Er wordt verwacht dat het autobezit in de stad zal afnemen en dat men meer gebruik van een auto zal maken alleen wanneer men die nodig heeft. Jongeren doen daardoor langer over het opbouwen van de nodige rijervaring wat een negatieve invloed kan hebben op de verkeersveiligheid. De verdere groei van het fietsen en wellicht ook van gemotoriseerde tweewielers in stedelijke gebieden zal leiden tot meer verkeersslachtoffers indien er geen maatregelen genomen worden waarmee botsingen tussen fietsers onderling en fietsers met zware voertuigen voorkomen kunnen worden. Nu al belanden steeds meer fietsers op de Eerste Hulp als gevolg van onderlinge botsingen. Een opvallende bevolkingsgroep in de stad zijn de spitsuur gezinnen, gezinnen met tweeverdieners die werk met zorg voor ouders en/of kinderen combineren en een grote autoafhankelijkheid kennen. Voertuigtechnologie: sterke technologische veranderingen De verwachting is dat de rijtaak drastisch zal veranderen door met name ontwikkelingen in de informatie- en communicatietechnologie. Van systemen die de bestuurder informeren, zullen in de toekomst steeds meer taken van de bestuurder door de systemen overgenomen kunnen worden. Naast de grote voordelen die dit kan hebben voor de verkeersveiligheid, kleven er ook nadelen aan deze ontwikkeling. Zo is er weinig bekend over hoe automobilisten daarop zullen reageren. Er zal een lange overgangsperiode zijn, waarin een tweedeling zal bestaan tussen aangepaste auto s en niet aangepaste auto s. Daarnaast zal de toegepaste techniek per auto sterk kunnen verschillen. Dit leidt tot een verschil in veiligheidsperceptie tussen gebruikers en vormt daarmee een veiligheidsrisico. Naast ontwikkelingen in vracht- en personenauto s, zullen elektrische fietsen zich doorontwikkelen. Tevens verwachten we een stijging in het gebruik van tussenvormen, zoals segway s en brommobielen. Marketing en ontwerp kunnen daarnaast nieuwe doelgroepen aanboren voor deze voertuigen. Ook dit heeft gevolgen voor het gebruik van deze voertuigen en daarmee de verkeersveiligheid. Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak 23

Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak Omdat elk verkeersslachtoffer er één te veel is!

Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak Omdat elk verkeersslachtoffer er één te veel is! Op weg naar een nieuwe verkeersveiligheidsaanpak Omdat elk verkeersslachtoffer er één te veel is! Koersdocument verkeersveiligheidsaanpak Overijssel Definitieve versie 2 maart 2015 De ambitie: Maak van

Nadere informatie

Bijlage 1: Verkeersongevallenmonitor 2015 Gemeente Eindhoven, november 2016

Bijlage 1: Verkeersongevallenmonitor 2015 Gemeente Eindhoven, november 2016 Bijlage 1: Verkeersongevallenmonitor 15 Gemeente Eindhoven, november 1 Inleiding Met dit document wordt inzicht gegeven in de actuele stand van zaken van de objectieve verkeersveiligheid in Eindhoven.

Nadere informatie

Richard van den Hout. Op weg naar een verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen

Richard van den Hout. Op weg naar een verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen Op weg naar een verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen 2 Agenda ANWB Ambitie 20 20 ANWB & VN decade of action Verkeersveiligheid EuroRAP basics EuroRAP Rijkswegen EuroRAP

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 410 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Op weg naar 0 vermijdbare ernstige verkeersslachtoffers in Zeeland

Op weg naar 0 vermijdbare ernstige verkeersslachtoffers in Zeeland Op weg naar 0 vermijdbare ernstige verkeersslachtoffers in Zeeland Dr. 0 vermijdbare ernstige verkeersslachtoffers 1 Verkeersdoden in Zeeland 0 vermijdbare ernstige verkeersslachtoffers 2 Werkelijk aantal

Nadere informatie

Brief aan de leden T.a.v. de raad. 16 februari 2018 U Lbr. 18/005. Verkeersveiligheid

Brief aan de leden T.a.v. de raad. 16 februari 2018 U Lbr. 18/005.  Verkeersveiligheid Brief aan de leden T.a.v. de raad Datum 16 februari 2018 Ons kenmerk TLE/U201800040 Lbr. 18/005 Contactpersoon Paul.Picauly@vng.nl mvdvoet@ipo.nl Bijlage(n) 2 Onderwerp Verkeersveiligheid Samenvatting

Nadere informatie

Bevindingen ongevallengegevens

Bevindingen ongevallengegevens Kerkplein 2 T (0343) 56 56 00 Postbus 200 F (0343) 41 57 60 3940 AE Doorn E info@heuvelrug.nl Bevindingen ongevallengegevens 2005-2009 Datum 5 november 2010 Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Auteur E.

Nadere informatie

Op weg naar verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen

Op weg naar verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen Op weg naar verkeersveiligere infrastructuur van de Nederlandse provinciale wegen 1 2 ANWB & verkeersveiligheid ANWB onderschrijft VN Decade of Action for Road Safety ANWB 10 puntenplan Veilig op weg naar

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsmonitor. Gemeente Slochteren

Verkeersveiligheidsmonitor. Gemeente Slochteren Verkeersveiligheidsmonitor Gemeente Slochteren INHOUDSOPGAVE Trend 3 Algemene ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers... 3 Ontwikkeling aantal verkeersdoden (geïndexeerd) ten opzichte van het referentiegebied

Nadere informatie

Strategisch plan verkeersveiligheid. Kennisnetwerk SPV

Strategisch plan verkeersveiligheid. Kennisnetwerk SPV Strategisch plan verkeersveiligheid Kennisnetwerk SPV SPV: Op weg naar 0 slachtoffers Daling Aantal verkeersdoden stagneert en aantal slachtoffers stijgt - extra aandacht voor verkeersveiligheid, samenwerken

Nadere informatie

E K 0 N 3 J. betreft ons kenmerk datum Beleidsimpuls Verkeersveiligheid FLO/U201201067 12 juli 2012 Lbr. 12/065

E K 0 N 3 J. betreft ons kenmerk datum Beleidsimpuls Verkeersveiligheid FLO/U201201067 12 juli 2012 Lbr. 12/065 Inlichten instantie via e-mail pagina 1 van 3 Info Den Helder - Lbr. 12/065 - Beleidsimpuls Verkeersveiligheid Van: VNG Aan: '"info@denhelder.nt" Datum: 12-7-2012 13:58

Nadere informatie

FLO/U Lbr. 12/065

FLO/U Lbr. 12/065 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 uw kenmerk bijlage(n) betreft Beleidsimpuls Verkeersveiligheid ons kenmerk FLO/U201201067 Lbr. 12/065 datum 12-07-12

Nadere informatie

Aan de slag met het maken van een goede risico-analyse voor VV

Aan de slag met het maken van een goede risico-analyse voor VV Aan de slag met het maken van een goede risico-analyse voor VV Frans Bekhuis Wilma Slinger CROW Aftrapbijeenkomst SPV 14 februari 2019 Strategisch Plan Verkeersveiligheid Doel SPV 2030: Op weg naar nul

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 340 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

SWOV-Factsheet. Verkeersdoden in Nederland

SWOV-Factsheet. Verkeersdoden in Nederland SWOV-Factsheet Verkeersdoden in Nederland Deze factsheet schetst hoe het aantal verkeersdoden in Nederland zich sinds heeft ontwikkeld. Het aantal verkeersdoden in Nederland vertoont, na een stijging in

Nadere informatie

Wijk- en Stadszaken Nota 1. Inleiding

Wijk- en Stadszaken Nota 1. Inleiding Wijk- en Stadszaken Mobiliteit Doorkiesnummers: Telefoon 015 260 27 73 Fax 015 213 68 23 Aan Commissie Wijk, Verkeer en Beheer Afschrift aan Nota Datum 09-09-2008 Ons kenmerk Onderwerp Ongevallenanalyse

Nadere informatie

21 juni Besluit B&W d.d. 13 juli 2004 nummer: 1.9. Nijmeegse verkeersituatie is een quick-scan uitgevoerd.

21 juni Besluit B&W d.d. 13 juli 2004 nummer: 1.9. Nijmeegse verkeersituatie is een quick-scan uitgevoerd. Collegevoorstel Advies: Openbaar Onderwerp Verkeersongevallen 2003 Programma / Programmanummer Mobiliteit / 6110 IBW-nummer Portefeuillehouder T. Hirdes Samenvatting Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.

Nadere informatie

Verkeersveiligheidspla. n Harderwij k

Verkeersveiligheidspla. n Harderwij k Verkeersveiligheidspla n Harderwij k Verkeersveiligheidsplan Harderwijk aanleiding insteek route input analyseren strategie acties per thema programma actiepunten en verder Aanleiding Mobiliteitsvisie

Nadere informatie

Mededeling. Registratienummer Datum 18 juni 2019 Afdeling/Bureau SENB. Onderwerp Ongevallencijfers Flevoland 2018

Mededeling. Registratienummer Datum 18 juni 2019 Afdeling/Bureau SENB. Onderwerp Ongevallencijfers Flevoland 2018 PROVINCIE FLEVOLAND Mededeling Onderwerp Ongevallencijfers Flevoland 218 Kern mededeling: Jaarlijks worden in april de ongevallencijfers op landelijke schaal bekend gemaakt. Hierin is ook te zien hoeveel

Nadere informatie

Voorgesteld wordt het uitvoeringsprogramma verkeerseducatieprojecten 2013 vast te stellen.

Voorgesteld wordt het uitvoeringsprogramma verkeerseducatieprojecten 2013 vast te stellen. Collegevoorstel Sector : SOB Opsteller : F. de Ligt-Huijser Telefoon : (033) 469 44 71 User-id : HUI3 Onderw erp Uitvoeringsprogramma verkeerseducatieprojecten 2013 Voorstel: Voorgesteld wordt het uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

Raadsvoorstel AGENDAPUNT NO. 9. Voorstel tot het vaststellen van de fietsbeleidsnota Fiets, een natuurlijke concurrent.

Raadsvoorstel AGENDAPUNT NO. 9. Voorstel tot het vaststellen van de fietsbeleidsnota Fiets, een natuurlijke concurrent. Raadsvoorstel Voorstel tot het vaststellen van de fietsbeleidsnota Fiets, een natuurlijke concurrent. AGENDAPUNT NO. 9. AAN DE RAAD Samenvatting Vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu is met

Nadere informatie

Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) 2e klankbordgroepbijeenkomst 16 maart 2017

Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) 2e klankbordgroepbijeenkomst 16 maart 2017 Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) 2e klankbordgroepbijeenkomst 16 maart 2017 Agenda 1. Opening en terugkoppeling proces 19:00 19:10 2. Toelichting beleidsgedeelte GVVP 19:10 19:30 3. Stellingen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 466 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

De zomer in volle gang: toename e-bike ongevallen, het grijze imago van de e-bike neemt af. Ongevallenoverzicht 25 juli 2018

De zomer in volle gang: toename e-bike ongevallen, het grijze imago van de e-bike neemt af. Ongevallenoverzicht 25 juli 2018 De zomer in volle gang: toename e-bike ongevallen, het grijze imago van de e-bike neemt af. Ongevallenoverzicht 25 juli 2018 1 De zomer is in volle gang: toename e-bike ongevallen! In de zomermaanden trekt

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 12 december 2016 Betreft Ernstig verkeersgewonden 2015

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 12 december 2016 Betreft Ernstig verkeersgewonden 2015 > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

provinci renthe r (o592) j6 tt tt Assen, 7 mei2014

provinci renthe r (o592) j6 tt tt Assen, 7 mei2014 Iroainciehøis \lesterbrinl r, Assen,PosØdres Postbus r22, 94oo.ac Assen s w.drenthe.nl r (o592) j6 tt tt t (o592) 36 57 77 provinci renthe Aan: de voorzitter en leden van Provinciale Staten van Drenthe

Nadere informatie

Cijfers over stijging aantal dodelijke fietsongevallen in 2006

Cijfers over stijging aantal dodelijke fietsongevallen in 2006 Cijfers over stijging aantal dodelijke fietsongevallen in Otto van Boggelen, coördinator Fietsberaad, 1 mei 2007 (versie 2) In is het aantal dodelijke fietsongevallen flink gestegen. Om enig zicht te krijgen

Nadere informatie

Ongevallenanalyse Quick-Scan WEGVAK N241 van N248 tot N242

Ongevallenanalyse Quick-Scan WEGVAK N241 van N248 tot N242 Ongevallenanalyse Quick-Scan WEGVAK N241 van N248 tot N242 Periode 2005 2009 Verkeersongevallenanalyse B&U IGI Geodata Provincie Noord-Holland Directie Beheer en Uitvoering Zijlweg 245 Postbus 205 2050

Nadere informatie

Verkeersveiligheids monitor. Gemeente Waterland

Verkeersveiligheids monitor. Gemeente Waterland revisie 1 11 februari 2016 Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding 1 2 Trend 2 2.1 Algemene ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers 2 2.2 Ontwikkeling aantal verkeersdoden uitgezet naar de doelstelling

Nadere informatie

SWOV-Factsheet. Verkeersdoden in Nederland

SWOV-Factsheet. Verkeersdoden in Nederland SWOV-Factsheet Verkeersdoden in Nederland Deze factsheet schetst hoe het aantal verkeersdoden in Nederland zich sinds heeft ontwikkeld. Het aantal verkeersdoden in Nederland vertoont, na een stijging in

Nadere informatie

Agenda nr. commissie: Waterstaat en Verkeer 1 september 1997 Gedeputeerde met de verdediging belast: Nr /411/22 Middelburg, 19 augustus 1997

Agenda nr. commissie: Waterstaat en Verkeer 1 september 1997 Gedeputeerde met de verdediging belast: Nr /411/22 Middelburg, 19 augustus 1997 Startprogramma Duurzaam Veilig Nr. I&V - 451 Vergadering 26 september 1997 Agenda nr. commissie: Waterstaat en Verkeer 1 september 1997 Gedeputeerde met de verdediging belast: commissie: Algemeen Bestuur

Nadere informatie

Verkeersslachtoffers onder jongeren. Dia 1

Verkeersslachtoffers onder jongeren. Dia 1 Verkeersslachtoffers onder jongeren Dia 1 Inhoud 1. Problematiek 2. Oorzaken 3. Kenmerken pubers 4. Aandachtspunten maatregelen 5. Maatregelen Dia 2 Problematiek (1) Omvang: in Oost-Nederland vallen jaarlijks

Nadere informatie

Leidraad Handhavingsplan Verkeer 2016-2018

Leidraad Handhavingsplan Verkeer 2016-2018 Leidraad Handhavingsplan Verkeer 2016-2018 Parket CVOM Afdeling Beleid & Strategie 17 december 2015 1 Inleiding De missie is het vergroten van de verkeersveiligheid door het verminderen van het aantal

Nadere informatie

Postbus 610 -j 9700 AP Groningen

Postbus 610 -j 9700 AP Groningen Gedeputeerde Staten provincie groningen Aan Provinciale Staten Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer E-mail Onderwerp 2 2 m 2015 2016-13.286/12/A.15, W 621634 I. Kramer (050)316 4725

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 544 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Oudere Weggebruikers. Kennisdag ROV Oost NL. Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1

Oudere Weggebruikers. Kennisdag ROV Oost NL. Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1 Oudere Weggebruikers Kennisdag ROV Oost NL Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1 Omvang probleem Het aantal verkeersongelukken waarbij ouderen betrokken zijn, neemt toe. ANP Dia 2 Verdubbeling

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 523 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsmonitor

Verkeersveiligheidsmonitor Verkeersveiligheidsmonitor Cijfers & Trends Gemeente Molenwaard 2009-2013 Datum: 23-9-2014 Realisatie door VIA met inzet van ViaStat. INHOUDSOPGAVE Trend 3 Algemene ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers...

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsonderzoek naar jongeren in het verkeer. Actuele stand van zaken op basis van de politieregistratie

Verkeersveiligheidsonderzoek naar jongeren in het verkeer. Actuele stand van zaken op basis van de politieregistratie Verkeersveiligheidsonderzoek naar jongeren in het verkeer Actuele stand van zaken op basis van de politieregistratie September 2017 Verkeersveiligheidsonderzoek naar jongeren in het verkeer Actuele stand

Nadere informatie

SWOV Inherent veiliger wegverkeer: een kwestie van kiezen. Peter van der Knaap

SWOV Inherent veiliger wegverkeer: een kwestie van kiezen. Peter van der Knaap SWOV Inherent veiliger wegverkeer: een kwestie van kiezen O ntwikke l i n g e n, u i td a g i n g e n, ka n s e n e n w a t n o d i g i s Peter van der Knaap Ysabelle van Jaarsveld (19 jaar oud)

Nadere informatie

Fors minder verkeersdoden in 2013

Fors minder verkeersdoden in 2013 Persbericht PB-025 24-04-2014 09.30 uur Fors minder verkeersdoden in 2013 570 verkeersdoden in 2013; 80 minder dan in 2012 Forse afname bij motorrijders Ook daling bij inzittenden personenauto, fietsers

Nadere informatie

B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg!

B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg! B40 Landbouwvoertuigen; een gevaar op de weg! Lotte van den Munckhof ( Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland) Erik Geerdes ( Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland) Charlotte van Sluis

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA Den Haag

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA Den Haag > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Ministerie van Infrastructuur en Milieu Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus

Nadere informatie

*U14.04544* Ruimtelijke Ontwikkeling. De leden van de gemeenteraad. Onderwerp Aanpak veilig fietsen - fase 1. Geachte raadsleden,

*U14.04544* Ruimtelijke Ontwikkeling. De leden van de gemeenteraad. Onderwerp Aanpak veilig fietsen - fase 1. Geachte raadsleden, *U14.04544* *U14.04544* De leden van de gemeenteraad Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Postbus 1 2650 AA Berkel en Rodenrijs Nadere informatie Ron van Noortwijk Telefoon 14 010 E-mail info@lansingerland.nl

Nadere informatie

Figuur 1: Wegencategorisering gemeente Vlissingen

Figuur 1: Wegencategorisering gemeente Vlissingen Beleid Het verkeersbeleid van de gemeente is vastgelegd in het Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan (GVVP). Het GVVP beschrijft het kader rondom bereikbaarheid- en verkeersveiligheidsvraagstukken binnen

Nadere informatie

Analyse verkeersongevallen

Analyse verkeersongevallen Analyse verkeersongevallen Voorwoord De verkeerspolitie stemt haar verkeersveiligheidsbeleid al jaren af op basis van objectieve gegevens. Zij heeft hiervoor de beschikking over een jaarlijks groeiende

Nadere informatie

Verkeersveiligheid. Hans Godefrooij

Verkeersveiligheid. Hans Godefrooij Verkeersveiligheid Hans Godefrooij fietsen en lopen innovatie internationaal milieu mobiliteits- openbaar openbare ruimte parkeren procesbegeleiding verkeerslichten verkeers- verkeersmanagement vervoer

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk Bijlage(n) Vervolg

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ons kenmerk Bijlage(n) Vervolg > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Module verkeersveiligheid

Module verkeersveiligheid Module verkeersveiligheid Inleiding De gemeente Halderberge heeft veel aandacht voor verkeersveiligheid. In het collegewerkprogramma Samen vooruit heeft dit een belangrijke plaats. Het categoriseren van

Nadere informatie

SWOV. Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen. Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV

SWOV. Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen. Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV SWOV Fietsveiligheid: een posi4ef perspec4ef? Feiten, onderzoek, opgaven, een enkel taboe en kansen Dr. P. (Peter) van der Knaap, directeur SWOV SWOV - Ins4tuut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

Nadere informatie

UITWERKING EVALUATIE VERKEER OP DIJKWEGEN. Aanbevelingen voor verkeersveilige dijkwegen in Lingewaard

UITWERKING EVALUATIE VERKEER OP DIJKWEGEN. Aanbevelingen voor verkeersveilige dijkwegen in Lingewaard UITWERKING EVALUATIE VERKEER OP DIJKWEGEN Aanbevelingen voor verkeersveilige dijkwegen in Lingewaard mei 2015 0 0.Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Aanbevelingen 3. Planning en kostenoverzicht 1 1. Inleiding

Nadere informatie

PROVINCIALE STÄTEN VAN OVERIJSSEL. Allereerst willen wij onze deelneming betuigen met het verlies van uw moeder.

PROVINCIALE STÄTEN VAN OVERIJSSEL. Allereerst willen wij onze deelneming betuigen met het verlies van uw moeder. PROVINCIALE STÄTEN VAN OVERIJSSEL. Re9nr fslzoihlcpss, oat 1 4 OKT 2014 a.d. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus@overijssel.nl

Nadere informatie

Bij de prioritering hebben de volgende overwegingen een belangrijke rol gespeeld:

Bij de prioritering hebben de volgende overwegingen een belangrijke rol gespeeld: 4 UITVOERING 4. Meerjaren uitvoeringsprogramma Bijgaand treft u het Meerjaren UitvoeringsProgramma (MUP) 0-05 voor de gemeente Brunssum aan. Het MUP is onderverdeeld in ACTIES (niet infrastructureel) en

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie. Gevraagde Beslissing:

Raadsvoorstel. Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie. Gevraagde Beslissing: Raadsvoorstel Agendanummer: Datum raadsvergadering: Onderwerp: Motie D66, Maatregelen 50 en 51, Verkeer- vervoersvisie Gevraagde Beslissing: Te besluiten om: 1. Voor de komende twee jaar bij wijze van

Nadere informatie

Nationaal beleid voor transport veiligheid. Pieter van Vliet

Nationaal beleid voor transport veiligheid. Pieter van Vliet Nationaal beleid voor transport veiligheid Pieter van Vliet Zonder transport geen economische ontwikkeling Nationaal Verkeer en VervoersPlan: Nota mobiliteit 2002 2020 Meerjaren planning van infrastructuur

Nadere informatie

Monitoring van de Verkeersveiligheid

Monitoring van de Verkeersveiligheid Monitoring van de Verkeersveiligheid Workshop ROV kennisdag Peter Morsink Aandachtspunten 1. Raamwerk monitoring: piramide verkeersveiligheid 2. Methoden en gegevens monitoringssysteem verkeersveiligheid

Nadere informatie

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. Debbie Ammerlaan, MSc 9 juni 2016

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. Debbie Ammerlaan, MSc 9 juni 2016 Van wet naar weg Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder Debbie Ammerlaan, MSc 9 juni 2016 Inhoud Even voorstellen.. Aanleiding snelheidsverhoging 40 km/u Werkgroep snelheidsverhoging Doelen advies werkgroep

Nadere informatie

Subjectieve verkeersveiligheid objectief in beeld Rotterdam Centrum

Subjectieve verkeersveiligheid objectief in beeld Rotterdam Centrum Subjectieve verkeersveiligheid objectief in beeld Rotterdam Centrum Mark van Schuylenburg (Auteur is werkzaam bij DTV Consultants) Ger Lulofs (Auteur is werkzaam bij gemeente Rotterdam) 1. INLEIDING Bij

Nadere informatie

Verkeersveiligheid in de slimme stad

Verkeersveiligheid in de slimme stad Verkeersveiligheid in de slimme stad Stiefkind of troetelkind Utrecht, 2 mei 205 Verkeersveiligheid in de slimme stad, Henk Stipdonk, SWOV Slimme stad een pleonasme? Bijna altijd, maar niet in Phnom Penh

Nadere informatie

Minder ongevallen door slimmer samenwerken

Minder ongevallen door slimmer samenwerken Minder ongevallen door slimmer samenwerken Werken aan verkeersveiligheidsdoelen met triple R rating Regionaal Resultaat gericht Recycle al bestaande kennis Geen nieuw onderzoek Geen nieuwe ongevallencijfers

Nadere informatie

Fact sheet. Verkeersveiligheid 1957-2007. nummer 3 augustus 2008

Fact sheet. Verkeersveiligheid 1957-2007. nummer 3 augustus 2008 Fact sheet nummer 3 augustus 28 Verkeersveiligheid 1957-27 Hoewel het aantal weggebruikers jaarlijks toeneemt, is het aantal verkeersslachtoffers in Amsterdam het afgelopen decennium sterk gedaald. De

Nadere informatie

Mooi weer in het weekend: meer ongevallen met motoren. factsheet 6 april 2018

Mooi weer in het weekend: meer ongevallen met motoren. factsheet 6 april 2018 Mooi weer in het weekend: meer ongevallen met motoren factsheet 6 april 208 Mooi weer in het weekend: meer ongevallen met motoren Aankomend weekend belooft het kwik sinds lange tijd weer richting de 20

Nadere informatie

Ouderen in het verkeer anno 2012 29-10-2012

Ouderen in het verkeer anno 2012 29-10-2012 Ouderen in het verkeer anno 2012 29-10-2012 ouderen in het verkeer anno 2012 Kerncijfers 2010. Verkeersdoden per jaar: doelstelling 2010-750 (1973 3200 verkeersdoden) 2020-580 Jaar 2002 2003 2004 2005

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 370 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 22 mei 2013 De vaste commissie voor Infrastructuur en

Nadere informatie

Nationaal verkeerskundecongres 2017

Nationaal verkeerskundecongres 2017 Nationaal verkeerskundecongres 2017 Subjectieve verkeersveiligheid objectief in beeld Rotterdam Centrum Mark van Schuylenburg (Auteur is werkzaam bij DTV Consultants) Ger Lulofs (Auteur is werkzaam bij

Nadere informatie

Zeeuwse wegbeheerders & Motorrijders Actie Groep

Zeeuwse wegbeheerders & Motorrijders Actie Groep Zeeuws Manifest Verkeersveiligheid Op weg naar nul Zeeuwse wegbeheerders & Motorrijders Actie Groep Aandachtgebied: veiligheid motorrijders Beleidsplan Verkeersveiligheid Zeeland 2010-2020... 1 Dit verkeersveiligheidsmanifest

Nadere informatie

Evaluatie verkeersveiligheidseffecten 'Bromfiets op de rijbaan'

Evaluatie verkeersveiligheidseffecten 'Bromfiets op de rijbaan' Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Adviesdienst Verkeer en Vervoer Evaluatie verkeersveiligheidseffecten 'Bromfiets op de rijbaan' Een onderzoek naar letselongevallen met bromfietsers een jaar

Nadere informatie

Second opinion beoordeling uitweg Heeswijk 120 Montfoort

Second opinion beoordeling uitweg Heeswijk 120 Montfoort Deventer Den Haag Eindhoven Snipperlingsdijk 4 Casuariestraat 9a Emmasingel 15 7417 BJ Deventer 2511 VB Den Haag 5611 AZ Eindhoven T +31 (0)570 666 222 F +31 (0)570 666 888 Leeuwarden Amsterdam Postbus

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 38 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Rapport: Hillegoms Verkeers- en Vervoerplan (HVVP)

Rapport: Hillegoms Verkeers- en Vervoerplan (HVVP) GEMEENTE HILLEGOM Hoofdstraat 115 2181 EC Hillegom T 14 0252 Postbus 32, 2180 AA Hillegom F 0252-537 290 E info@hillegom.nl I www.hillegom.nl Rapport: Hillegoms Verkeers- en Vervoerplan (HVVP) Onderdeel

Nadere informatie

Intentieverklaring samenwerking verkeersveiligheid West-Overijssel

Intentieverklaring samenwerking verkeersveiligheid West-Overijssel Intentieverklaring samenwerking verkeersveiligheid West-Overijssel Gericht op een verhoging van de verkeersveiligheid, door een gezamenlijke aanpak op het gebied van Educatie, Communicatie en Handhaving

Nadere informatie

EuroRAP Road Protection Score

EuroRAP Road Protection Score EuroRAP Road Protection Score Samenvatting Verkeersveiligheid staat hoog op de Europese en de Nederlandse agenda. Het European Road Assessment Programme (EuroRAP) wil eraan bijdragen om de verkeersveiligheid

Nadere informatie

PIJLER 5 : Engagement en netwerkvorming (Fiche 24)

PIJLER 5 : Engagement en netwerkvorming (Fiche 24) Pagina 112 van 126 PIJLER 5 : Engagement en netwerkvorming (Fiche 24) We voeden in Vlaanderen een verkeersveiligheidscultuur, waarin verkeersveiligheid beschouwd wordt als een gedeelde verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Marktconsultatie Verkeersveiligheid 24 juni 2015. Dia 1

Marktconsultatie Verkeersveiligheid 24 juni 2015. Dia 1 Marktconsultatie Verkeersveiligheid 24 juni 2015 Dia 1 Marktconsultatie Verkeersveiligheid ROV Oost-Nederland Samenwerking tussen de provincies Gelderland en Overijssel Vergroten efficiency Verminderen

Nadere informatie

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. Debbie Ammerlaan 9 juni 2016

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. Debbie Ammerlaan 9 juni 2016 Van wet naar weg Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder Debbie Ammerlaan 9 juni 2016 Even voorstellen.. Debbie Ammerlaan Adviseur Verkeer en Vervoer Royal HaskoningDHV, vestiging Amersfoort Projecten:

Nadere informatie

Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte

Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte Kansen voor kwaliteit en leefbaarheid in de openbare ruimte Dielde Romte 1. Ontwikkelingen in verkeersbeleid Jarenlang is in het verkeerskundig denken voorrang gegeven aan de doorstroming van het gemotoriseerd

Nadere informatie

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk Nationale landschappen: aandacht en geld nodig! 170610SC9 tk 7 Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk De Rekenkamer Oost-Nederland heeft onderzoek

Nadere informatie

Aantal verkeersdoden en ernstige verkeersgewonden,

Aantal verkeersdoden en ernstige verkeersgewonden, Aantal verkeersdoden en ernstige verkeersgewonden, 2000-2016 Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt

Nadere informatie

SAMENVATTING. Speerpunt gordel. Achtergrond en doel perceptieonderzoek

SAMENVATTING. Speerpunt gordel. Achtergrond en doel perceptieonderzoek SAMENVATTING Achtergrond en doel perceptieonderzoek Het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM) is onderdeel van het Openbaar Ministerie en valt onder het Ministerie van Justitie. Het is het

Nadere informatie

Verkeersveiligheid en fietsgebruik in Driebergen- Rijsenburg

Verkeersveiligheid en fietsgebruik in Driebergen- Rijsenburg Verkeersveiligheid en fietsgebruik in Driebergen- Rijsenburg 1. Inleiding Lang was de onveiligheid van het fietsverkeer het enige aandachtspunt in het fietsbeleid. Gelukkig heeft de beleidsmatige aandacht

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017

Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017 Verkeersveiligheidsanalyse Bommenweg Dreef (Wadenoijen, Gemeente Tiel) 28 juli 2017 Aanleiding In de afgelopen jaren hebben een aantal verkeersincidenten op het kruispunt Bommelweg Dreef plaatsgevonden.

Nadere informatie

Aandacht voor subjectieve verkeersveiligheid! Hoe dan?

Aandacht voor subjectieve verkeersveiligheid! Hoe dan? Aandacht voor subjectieve verkeersveiligheid! Hoe dan? Een eerste aanzet hoe subjectieve verkeerveiligheid een bijdrage kan leveren aan gemeentelijk verkeersveiligheidsbeleid Samenvatting In Nederland

Nadere informatie

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. drs. Niels J. Bosch 18 februari 2016

Van wet naar weg. Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder. drs. Niels J. Bosch 18 februari 2016 Van wet naar weg Gevolgen wetgeving voor de wegbeheerder drs. Niels J. Bosch 18 februari 2016 Even voorstellen.. Niels Bosch Sr. Adviseur Verkeer en Vervoer Royal HaskoningDHV, vestiging Maastricht Airport

Nadere informatie

Fietsersbond Safety Performance Index. Bas Hendriksen, Jaap Kamminga. Productinformatie

Fietsersbond Safety Performance Index. Bas Hendriksen, Jaap Kamminga. Productinformatie Fietsersbond Safety Performance Index Bas Hendriksen, Jaap Kamminga Productinformatie Augustus 2019 Productinformatie Fietsersbond Safety Performance Index 1 Verkeersveiligheid is een groot en belangrijk

Nadere informatie

MAATREGELENPAKKET VERKEERSVEILIGHEID GRONINGEN 2011-2020

MAATREGELENPAKKET VERKEERSVEILIGHEID GRONINGEN 2011-2020 MAATREGELENPAKKET VERKEERSVEILIGHEID GRONINGEN 2011-2020 Samen veilig op weg Deel A: beleid en speerpunten vastgesteld in de vergadering van de stuurgroep VVB, d.d. 12 juli 2012 MAATREGELENPAKKET VERKEERSVEILIGHEID

Nadere informatie

IUG ^100 1UULL2012- fm O 7 r. A. Gemeente Woerden Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. &r e efdat. (070) Afschr.

IUG ^100 1UULL2012- fm O 7 r. A. Gemeente Woerden Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. &r e efdat. (070) Afschr. IUG ^100 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft uw kenmerk ons kenmerk Beleidsimpuls Verkeersveiligheid FLO/U201201067 Lbr. 12/065 Vereniging van

Nadere informatie

P r o v i n c i e F l e v o l a n d

P r o v i n c i e F l e v o l a n d P r o v i n c i e F l e v o l a n d N o t a C o m m i s s i e Onderwerp Aanbeveling voor de verduidelijking van snelheidslimieten langs provinciale wegen. Samenvatting Een te hoge snelheid vormt in veel

Nadere informatie

Herinrichting Beusichemseweg. Binnen bebouwde kom t Goy

Herinrichting Beusichemseweg. Binnen bebouwde kom t Goy Binnen bebouwde kom t Goy Programma 19.45 Inloop 20.00 Opening door Wethouder Kees van Dalen 20.15 Toelichting verkeerskundigen 20.45 Kosten 20.50 Informatie aan tafels en invullen formulieren 21.25 Slotwoord

Nadere informatie

7 Maart 2016 pagina: 1 van 5. STAR Safety Deal. s Hertogenbosch d.d. 24 april 2014. Documentnaam: Safety Deal.docx. Een initiatief van:

7 Maart 2016 pagina: 1 van 5. STAR Safety Deal. s Hertogenbosch d.d. 24 april 2014. Documentnaam: Safety Deal.docx. Een initiatief van: pagina: 1 van 5 STAR Safety Deal s Hertogenbosch d.d. 24 april 2014 pagina: 2 van 5 STAR Safety Deal Door de STAR Safety Deal moet de verkeersveiligheid een nieuwe impuls krijgen. ALTIJD registeren van

Nadere informatie

Actieplan Jonge Bromfietsers 3 september 2004

Actieplan Jonge Bromfietsers 3 september 2004 abcdefgh Actieplan Jonge Bromfietsers 3 september 2004 1 Inhoudsopgave........................................................................................ 1. Doelstelling Actieplan Jonge bromfietsers

Nadere informatie

27 februari Nr , IEV. Nummer 11/2001

27 februari Nr , IEV. Nummer 11/2001 Commissie Milieu, Verkeer en Vervoer 27 februari 2001. Nr. 2001-2.894, IEV. Nummer 11/2001 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende de aanleg van een rotonde

Nadere informatie

Betrokken Erik Donkers burgers voor een veilige verkeersomgeving. Directeur VIA

Betrokken Erik Donkers burgers voor een veilige verkeersomgeving. Directeur VIA 1 Betrokken Erik Donkers burgers voor een veilige verkeersomgeving Directeur VIA 2 Verkeersveiligheid raakt iedereen VVN staat achter het motto van de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid verkeersveiligheid:

Nadere informatie

DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING

DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING 2015-2018 INLEIDING Dit document geeft kaders bij de actieplannen vrijwillige inzet en mantelzorgondersteuning. Het

Nadere informatie

Aan de gemeenteraad, Vergadering: 21 november 2006. Agendanummer: 9

Aan de gemeenteraad, Vergadering: 21 november 2006. Agendanummer: 9 Vergadering: 21 november 2006 Agendanummer: 9 Status: hamerstuk Behandelend ambtenaar F. Hoogheem, 0595-447780 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. F. Hoogheem) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Evaluatie

Nadere informatie

Ongevallenanalyse 2014

Ongevallenanalyse 2014 Ongevallenanalyse 2014 Provincie Zeeland Opdrachtgever Opdrachtnemer ROV Zeeland DTV Consultants B.V. (Lisette) E.W. de Wildt TBO-VK-150081 Breda, 27 november 2015 Ongevallenanalyse 2014 Provincie Zeeland

Nadere informatie

Mobiliteitsplan Gouda

Mobiliteitsplan Gouda Mobiliteitsplan Gouda 25 november 2015 Bijeenkomst gemeenteraad 1 Agenda 1. Opening 2. Proces en werkwijze 3. Inventarisatie, ambities en opgaven (eerste opzet) 4. Vervolg 2 Proces en werkwijze Projectfases

Nadere informatie

De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040

De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040 De fietsfamilie en de familie van fietsers: Fietsvisie2040 Saskia Kluit Directeur Fietsersbond Penningmeester Fietsplatform (Eerste Kamer-lid) De wereld verandert Ontstaan van daily urban systems, maar

Nadere informatie

Gemeente Purmerend. Verkeersveiligheid 12 maart 2019

Gemeente Purmerend. Verkeersveiligheid 12 maart 2019 Gemeente Purmerend Verkeersveiligheid 12 maart 2019 2 Verkeersveiligheid Het kader van de 3 pijlers Infrastructuur Handhaving Gedrag 3 pijlers Infrastructuur Handhaving Gedrag GVVP / Visie Mobiliteit Lokale

Nadere informatie

ViaStat Dashboard Verkeer. App s met bereikbaarheids- en veiligheidscijfers voor beleidsmakers

ViaStat Dashboard Verkeer. App s met bereikbaarheids- en veiligheidscijfers voor beleidsmakers ViaStat Dashboard Verkeer App s met bereikbaarheids- en veiligheidscijfers voor beleidsmakers Erik Donkers Lin Schakenraad 20 september 2012 Verkeerkundig ICT-bureau» Doel: overheden ondersteunen bij bereikbaarheid

Nadere informatie