Jaarverslag. Kalenderjaar Thema: Leren van elkaar

Transcriptie

1 Jaarverslag Kalenderjaar 2012 Thema: Leren van elkaar

2 Voorwoord Opbrengsten tellen Voor stichting de la Salle vormt opbrengstgericht werken een kernpunt uit haar strategisch beleidsplan. Onze scholen streven daarbij naar goede resultaten van hun onderwijs, waarbij de denk- en werkwijze datagestuurd te leren onderwijzen voorop staat. Maar dit betekent niet dat onze scholen veranderen in leerfabrieken waar het leerproces van de leerling uitsluitend nog op koele en harde cijfers is gebaseerd. Door de leeropbrengsten te tellen, krijgen we inzicht in en worden we ons bewust van de effecten van onze manier van lesgeven. Het tellen is een hulpmiddel om de leervorderingen en ontwikkeling van talenten te kunnen zien en uiteindelijk de kwaliteit van ons onderwijs te verbeteren. Ook voor de Raad van Toezicht (RvT) telt dat de kwaliteit van ons onderwijs van het grootste belang is. Dit thema is in 2012 tijdens de RvT-vergaderingen vaak besproken met het College van Bestuur (CvB). Het CvB heeft daarbij de RvT onder meer geïnformeerd over de voortgang van de inrichting van de de la Salle Stichtingsmonitor, waarin de opbrengsten van de scholen worden vastgelegd. De eerste stappen uit de evaluatieve cyclus, het formuleren van doelen en standaarden, het verzamelen van informatie en het registreren van informatie, zijn besproken. Op basis van de analyse en interpretatie van de opbrengstgegevens wordt bekeken in welke fase de scholen zitten (show me, tell me, proof me). U leest hierover meer op pagina 10 en 11. Uiteindelijk zal het CvB met behulp van de stichtingsmonitor beslissingen nemen om de opbrengsten te verbeteren, wat kan leiden tot gezamenlijke acties op onze scholen. De RvT heeft in het najaar van 2012 in een tweetal interne vergaderingen gediscussieerd over het opstellen van een toezichtkader. Dit toezichtkader moet duidelijker richting geven aan het concrete handelen van de raad, aangaande haar taken en bevoegdheden. Met name de toezicht - houdende taak en de klankbord- en adviestaak moeten hierin aan bod komen. Als eerste stap heeft de RvT de volgende portefeuilleverdeling opgesteld: Onderwijs Bedrijfsvoering; subportefeuille Financiën en subportefeuille Werkgeverschap Identiteit Maatschappelijke ontwikkeling Jaarlijks zullen dan naast de vier reguliere RvTvergaderingen, ook een aantal portefeuillevergaderingen tussen RvT en CvB plaatsvinden, waarin per portefeuille meer discussie op de inhoud kan plaatsvinden. Stichting de la Salle hanteert de Code Goed bestuur in het Primair Onderwijs van de PO-Raad als leidraad voor goed bestuur. Belangrijk is te beseffen dat goed bestuur bijdraagt aan goed onderwijs voor ieder kind. Goed bestuur is vooral een kwestie van gedrag en cultuur. Binnen onderwijs - organisaties moet een cultuur heersen waarin we elkaar aanspreken op gedrag dat overeenkomt met die principes. Daarbij vormt de interactie tussen leerkracht en het lerende kind het hart van goed onderwijs, zoals dat ook beeldend in ons logo is vastgelegd. De verbondenheid tussen leerkracht en leerling staat centraal op onze scholen. In dit jaarverslag tellen we onze opbrengsten en laten we onze verbondenheid zien, want goed onderwijs telt. Ik nodig u van harte uit het jaarverslag niet alleen te lezen, maar er ook op te reageren via info@stichtingdelasalle.nl. Veel leesplezier toegewenst. Frits Wiltink, voorzitter Raad van Toezicht. 2 Colofon Dit is een uitgave van Stichting de la Salle. Concept en realisatie: TextArt, Heerhugowaard. Tekstbijdragen: Paul Bronstring, Tom Houtkamp, Nadine de Keijzer, Tineke Puts, Annette Schaak, John van Veen, Frits Wiltink en Ivanka van Dijk. Fotografie: Esther van Dokkum, Petra Weltevreden e.a. Vormgeving: Studio Martin Rasch, Opmeer.

3 1. Financiën Het jaar 2012 is afgesloten met een positief resultaat. Dat komt met name door hogere bijdragen van het rijk en gemeenten. Dit leidt in 2013 tot hogere uitgaven, wanneer we bijvoorbeeld een groot deel van de uitgaven realiseren die verband houden met de in 2012 ontvangen Prestatiebox-toekenning. TABEL 2.1 KENGETALLEN TABEL 2.2 BALANS SOLVABILITEIT DE SOLVABILITEIT GEEFT DE VERHOUDING TUSSEN EIGEN EN VREEMD VERMOGEN AAN EN VERSCHAFT DUS INZICHT IN DE FINANCIERINGSOPBOUW. (EIGEN VERMOGEN + RESERVES) / TOTALE VERMOGEN X 100% KENGETAL: 78,0% 76,8% 76,7% LIQUIDITEIT DE LIQUIDITEIT GEEFT AAN IN HOEVERRE DE STICHTING OP KORTE TERMIJN AAN HAAR VERPLICHTINGEN KAN VOLDOEN. (LIQUIDE MIDDELEN + VORDERINGEN) / KORTLOPENDE SCHULDEN KENGETAL: 3,7 3,5 3,5 PERSONELE RESERVE (BESTEMMINGSRESERVE PERSONEEL + RESERVE BUDGET PERSONEEL) / PERSONELE LASTEN X 100% KENGETAL: 8,3% 8,2% 9,4% WEERSTANDSVERMOGEN HET WEERSTANDSVERMOGEN GEEFT HET VERMOGEN AAN OM NIET-VOORZIENE, TOT DE REGULIERE BEDRIJFSVOERING BEHORENDE RISICO S OP TE VANGEN. (EIGEN VERMOGEN MATERIËLE VASTE ACTIVA) / EXPLOITATIELASTEN X 100% KENGETAL: 18,6% 17,0% 17,7% KAPITALISATIEFACTOR SINDS 2009 WORDT DE KAPITALISATIEFACTOR ALS KENGETAL GEHANTEERD. DE KAPITALISATIEFACTOR GEEFT EEN INDRUK HOE VERMOGEND EEN SCHOOLBESTUUR IS. (TOTAAL ACTIVA - GEBOUWEN EN TERREINEN)/ TOTALE BATEN X 100% KENGETAL: 50,5% 50,4% 53,2% OVERIGE KENGETALLEN AANTAL LEERLINGEN BATEN PER LEERLING PERSONELE KOSTEN PER LEERLING OVERIGE KOSTEN PER LEERLING PERSONELE LASTEN T.O.V. TOTALE LASTEN 81,72% 82,35% 81,17% In 2012 is een scheiding aangebracht tussen publiek en privaat vermogen. Belangrijke reden voor dit besluit is onder meer het feit dat de bestedingsvrijheid van het publieke vermogen verder is beperkt. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan uit publiek vermogen te investeren in huisvesting. 31 DEC DEC VASTE ACTIVA GEBOUWEN EN TERREINEN INVENTARIS EN APPARATUUR LEERMIDDELEN TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA VORDERINGEN MINISTERIE VAN OCW OVERIGE OVERHEDEN OVERIGE VORDERINGEN OVERLOPENDE ACTIVA LIQUIDE MIDDELEN TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA PASSIVA ( ) EIGEN VERMOGEN ALGEMENE RESERVE BESTEMMINGSRESERVES (PUBLIEK) BESTEMMINGSRESERVES (PRIVAAT) OVERIGE RESERVES TOTAAL VERMOGEN VOORZIENINGEN PERSONEELSVOORZIENINGEN OVERIGE VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN OVERIGE VOORUITONTVANGEN INVESTERINGSSUBSIDIES KORTLOPENDE SCHULDEN CREDITEUREN BELASTINGEN EN PREMIES SOCIALE VERZEKERINGEN SCHULDEN TERZAKE PENSIOENEN OVERIGE KORTLOPENDE SCHULDEN OVERLOPENDE PASSIVA TOTAAL PASSIVA Risico s en onzekerheden De stichting is ook in 2012 geconfronteerd met een verder oplopende discrepantie tussen baten en lasten, met name op het gebied van personele bekostiging. Voor een sluitende exploitatie is een beperking van de personeels - lasten onontkoombaar. In combinatie met een teruglopend leerlingaantal, leidt dit tot een vermindering van het aantal arbeidsplaatsen. Een bijkomend risico is de demografische ontwikkeling in ons werkgebied, met een teruglopend leerlingaantal tot gevolg. Ook de positie van scholen in dat voedingsgebied is onzeker. Sluiting van een aanpalende school kan tot gevolg hebben dat een min of meer onverwacht aanbod aan leerlingen ontstaat. Deze plotselinge forse groei hebben we eerder meegemaakt in Zwanenburg en Zandvoort. In zo n geval is extra personele inzet noodzakelijk, terwijl we daar (nog) geen bekostiging voor ontvangen. De genoemde risico s en prognoses stellen ons voor de uitdaging de in de meerjarenbegroting geraamde kostenreductie daadwerkelijk te realiseren. 3

4 2. Personeel Op peildatum 31 december 2012 waren 373 medewerkers in (vaste en tijdelijke) dienst bij onze stichting 1. In totaal vertegenwoordigen zij afgerond 260 fte. Het personeelsbestand is enigszins afgenomen in vergelijking met vorig jaar (378 medewerkers om 264 fte). Op 1 augustus 2012 hebben we alle tijdelijke medewerkers met een voldoende beoordeling kunnen behouden voor de stichting. 1 Dit jaar is voor het jaarverslag gebruikgemaakt van de personeelsgegevens uit Raet, het nieuwe personeelsinformatiesysteem waarmee de la Salle per 1 januari 2012 werkt. De gegevens uit deze rapportages geven andere informatie en indelingen dan het voormalige systeem van Dyade. 4 FUNCTIEGROEP TOTAAL (WTF) FULLTIME PARTTIME OP 302 (216,6528) OOP 42 (21,2237) 4 38 DIR 22 (19,6269) OOP ADMINISTRATIE 7 (2,3356) 0 7 TOTAAL 373 (259,8390) Leeftijdsopbouw en verhouding man-vrouw Het accent van de bezetting van de personeelssterkte ligt in de leeftijdsgroep 25 tot en met 40 jaar. De ondervertegenwoordiging van mannelijke medewerkers binnen de la Salle blijft gelijk, zoals in het gehele basisonderwijs. LEEFTIJDCOHORT (WTF) 0/19 1 (0,3728) 20/29 72 (58,52) 30/39 93 (59,20) 40/49 81 (50,82) 50/59 96 (69,23) 60/64 27 (21,04) (0,6626) TOTAAL 373 (259,8390) Verdeling fulltime-parttime In 2012 werkte 22 procent van de 373 medewerkers op fulltimebasis (84 personen). In 2011 was dit nog 24 procent. GESLACHT TOTAAL (WTF) FULLTIME PARTTIME MAN 50 (39,6174) VROUW 323 (220,2216) TOTAAL 373 (259,8390) Verzuim In 2012 is het verzuimbeleid ongewijzigd gebleven. Het verzuimpercentage bedraagt 6,2 procent. Dit betekent een stijging ten opzichte van 2011 (4,91 procent). De landelijke verzuimcijfers van 2012 waren tijdens het schrijven nog niet bekend, maar ook daar is een stijging te verwachten (6,6 procent in 2011). In 2012 is 1 medewerker arbeidsongeschikt geraakt en ingestroomd in een volledig WAO-percentage van procent. Vervangingspool In schooljaar zijn 11 medewerkers ingezet via de Vervangingspool. De inzet varieerde van een 1 dag in de week voor een korte periode, tot 5 dagen in de week gedurende het hele jaar. Voor het schooljaar is een inzet bereikt van 97,44 procent. Dit houdt in dat een gedeelte van de gedeclareerde kosten is terugbetaald aan het Vervangingsfonds. De minimale eis voor maximale vergoeding van gedeclareerde kosten (98 procent) is net niet bereikt door onder andere de pooler in te zetten op vervanging uit eigen middelen (bijvoorbeeld GMR, ouderschapsverlof of Bapo). Functiemix Op peildatum 1 oktober 2012 heeft 23,3 procent van de leerkrachten binnen de la Salle een LB-aanstelling. De doelstelling van 27 procent is daarmee niet gehaald. Per 1 augustus 2013 is het streven 35 procent leerkrachten in LB en zal de 4 procent achterstand zijn ingehaald. Landelijk gezien zijn de tussendoelen voor 2011 behaald en kwam in 2012 een tweede tranche van aan - vullende bekostiging beschikbaar. Mobiliteit Op 11 april 2012 organiseerde de stichting een mobiliteitsavond voor medewerkers. Deze bijeenkomst werd bezocht door directeuren met vacatures, directeuren bij wie een vacature ontstond als vrijwillige mobiliteit werd gehonoreerd en leerkrachten met belangstelling voor vrijwillige mobiliteit. Zij kregen de gelegenheid met elkaar korte verkennende gesprekken te voeren (zie pag. 6-7). Tien leerkrachten zijn per 1 augustus 2012 gestart op een andere school binnen de stichting. In verband met een formatietekort binnen een school, heeft een verplichte overplaatsing plaatsgevonden.

5 Professionalisering Schoolleiders worden zich bewust van het potentieel van sociaal leren en willen dit stimuleren. Het leerproces in een community of learning, van het samen leren in collectieven en kenniskringen, wordt positief ervaren. In de literatuur worden traditionele vormen van professionaliseren zoals workshops, seminaries en conferenties niet meer als effectief beschouwd. Deze zouden geen grote invloed hebben op het verhogen van de kennis, of van een verandering in de praktijk binnen het onderwijsveld. Vanuit dit gezichtspunt is de la Salle de pilot Praktijkleernetwerk gestart. Vanuit de theorie zijn onder begeleiding de eerste netwerken opgezet. In 2013 wordt deze vorm geëvalueerd. 5

6 Speeddaten op het bestuurskantoor Blije mobiliteit moet je positief benaderen 6 Best Practice Op een ludieke manier positieve aandacht besteden aan interne mobiliteit? Dat werd in 2012 gedaan onder het mom van speeddaten. Daarom liep stafmedewerker Personeel Tineke Puts op 13 april s avonds met een stopwatch over de gang van het bestuurskantoor. Zij hield de korte duur van gesprekken tussen een aantal directeuren en leerkrachten nauwlettend in de gaten. Waarom speeddaten? Als stichting willen we interne mobiliteit stimuleren. In februari doen we altijd belangstellings - registraties. Een aantal medewerkers gaf aan interesse te hebben in werken op een andere school binnen de stichting. De een heeft heel specifiek een voorkeur voor een bepaalde school, de ander legt de wens breed neer. John van Veen kwam met het idee om deze mensen en een aantal directeuren met vacatures uit te nodigen om op een informele manier het gesprek met elkaar aan te gaan. Hoe ging dat in zijn werk? De directeuren zaten verspreid in het gebouw, zodat medewerkers met hen een kort gesprek konden voeren. Mocht daar iets uitkomen, dan moesten ze zelf een vervolgafspraak maken. Ik liep over de gang en riep af en toe: wisselen! Dat was best lastig, want mensen willen toch hun verhaal kwijt. We wilden iedereen de kans geven met de directeur te praten van de school waarnaar zijn of haar belangstelling uitging en moesten dus streng zijn. De ene directeur leek populairder dan de ander, maar dat had natuurlijk alles te maken met het soort vacature en dan met name het aantal uren. Hoe reageerden de deelnemers op dit originele idee? Enthousiast! Ze vonden het een leuke en vooral informele manier om met elkaar in contact te komen. Je kunt het gesprek aangaan, zonder dat daar iets tegenover staat, geheel vrijblijvend. Dat is natuurlijk anders in een sollicitatie - procedure. En hebben ze ook nog verbeterpunten opgenoemd? In de evaluatie gaf men aan een volgende keer iets meer structuur te willen. Dat kan ik begrijpen. Wij hadden bewust geen programma opgezet, omdat we zo n eerste keer wilden zien wat er spontaan zou ontstaan. Ook het inzicht in de vacatures was voor sommigen niet concreet genoeg. Helaas wijzigen die gaandeweg het jaar nog wel eens. Bovendien wist een aantal directeuren wel dat er een vacature zou ontstaan, maar nog niet in welke groep. We snappen dat het dan lastig praten is. Een goede tip van directeuren: laat leerkrachten hun cv meenemen als basis voor het gesprek. Gaan we vaker speeddaten bij de la Salle? Het was leuk en weer eens iets heel anders. Toch moeten we ieder jaar opnieuw bekijken hoeveel vacatureruimte er is en hoeveel belangstelling voor interne mobiliteit. We merken wel dat mobiliteit in zijn geheel vaker onderwerp van gesprek is binnen de stichting. Vroeger zat je op een school en daar bleef je. En natuurlijk was het voor het ontstaan van stichtingen ook minder makkelijk ergens anders te gaan werken. Het is voor ons als stichting natuurlijk fijn om te horen dat mensen meer mobiel willen zijn, het maakt je flexibeler als organisatie. Maar we noemen dit ook wel blije mobiliteit, dus willen we het altijd vanuit een positief punt benaderen.

7 Maria Karagouni werkt nu dichterbij huis Toen ik de uitnodiging kreeg, zat ik met ouderschapsverlof thuis. Ik werkte op de Mariaschool in Zandvoort, maar woon in Hoofddorp. Ik had niet de intentie weg te gaan, maar zag het wel zitten vrijblijvend mijn opties dichter bij huis te bekijken. Ik trof veel bekenden aan op de speeddate-avond, leuk! John van Veen liet me direct al weten dat gezien mijn wtf de Valkenburg misschien een optie zou zijn. Hij nam die avond de taken van Debby Schouten waar. Het bleek uiteindelijk de enige optie, die me ook nog eens erg aansprak. Na een positief gesprek met Debby een paar dagen later, lag mijn lot in handen van een collega. Alleen als zij ja zou zeggen tegen een functie op de Ark in Heemstede, kon ik gaan. Fantastisch dat het gelukt is. Inmiddels heb ik mijn vuurdoop op de Valkenburg achter de rug. Na een jaar ertussenuit was het hard werken, maar ik heb het hier naar mijn zin. Een goede keuze! Marjon Mulders ging van groot naar klein Ik werkte met plezier op t Venne, maar op een school met een klein team en korte lijnen kom ik gewoon beter tot mijn recht. Bovendien miste ik een focus op creativiteit. Op de Mariaschool zag ik op die gebieden meer mogelijkheden en ik vond het wel weer eens leuk om te verkassen. Vroeger moest ik daar niet aan denken, maar ik heb ervaren dat het heel goed is voor je ontwikkeling af en toe op een andere school te werken. Van mijn knowhow wordt hier zeker gebruikgemaakt en daarnaast leer ik zelf ook weer nieuwe dingen. De laatste maand van het schooljaar op t Venne heb ik met mijn opvolgster opgetrokken. Zo n overdracht wens ik iedereen toe. Een goede zet van de stichting om een speeddate te organiseren. Al is het een volgende keer wel raadzaam het aanbod van vacatures van tevoren duidelijk te tonen. Een aantal gesprekken heb ik namelijk vooral voor de gezelligheid gevoerd. Ook niet verkeerd, hoor! 7

8 3. Onderwijs en kwaliteitszorg Onderwijskwaliteit staat bij stichting de la Salle hoog in het vaandel. Dat betekent doorlopend werken aan kwaliteitsverbetering van de processen en de resultaten. Kwaliteit is zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Kwaliteit is de juiste dingen doen en die dingen juist doen. Opbrengstenrapportage Voor het vaststellen van de eindresultaten maken zeventien van de achttien scholen (negentien locaties) in 2012 gebruik van de Cito Eindtoets en een school verantwoordt zich met behulp van de Cito-LOVS toetsen M8. In alle gevallen worden de normeringen van de Inspectie gehanteerd. Om de eindopbrengsten van de school als voldoende te mogen beschouwen, dient de school in de afgelopen drie jaar minimaal één keer op of boven de ondergrens te scoren. extern) volgen speerpunten die in schoolplannen en teamplannen kunnen worden ingezet. PO-Raad op school Een drietal scholen heeft in 2012 gebruiktgemaakt van het analyseteam van de PO-Raad om onderwijsrisico s onafhankelijk in beeld te krijgen. Bij de analyse zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: Analyse van schooldocumenten (schoolgids, schoolplan, strategisch beleidsplan, zorgdocumenten); TABEL 3.1 NORMERINGEN: EINDOPBRENGSTEN DE LA SALLE TWEEMASTER ALOYSIUS JOZEF V THERESIA JOZEF H FRANCISCUS B FRANCISCUS H DE MEERBRUG DE REIGER ANTONIUS K ANTONIUS R OP DREEF DE ARK VALKENBURG JACOBA MARIA NICOLAAS BOMMELSTEIN T VENNE LOVS M8 ENTREE LOVS M8 ENTREE LOVS M8 EIND EINDOORDEEL 8 Integraal Het Directie Overleg Lasalle heeft, in navolging van de onderwijscommissie, in 2012 besloten KIK (Kwaliteit in Kaart) niet langer in te zetten als kwaliteitszorginstrument. Als vervanger koos de la Salle voor invoering van Integraal. Dit is een overzichtelijk systeem, waarin alle aspecten van kwaliteitszorg zijn gebundeld. Integraal bestaat uit enkele pijlers: cockpit, schoolontwikkeling, personeel en zelfevaluatie. Er wordt gewerkt vanuit bekende kwaliteits - zorgvragen: doen we de (goede) dingen goed, vinden anderen dat ook, en levert dat de gewenste resultaten op? De gegevens, zoals tussentijdse leerlingresultaten en eindopbrengsten, komen uit ParnasSys. Andere gegevens worden verzameld met behulp van vragenlijsten over items als onderwijsleerproces, schoolklimaat, leerstofaanbod of onderwijstijd, die worden uitgezet onder de leerkrachten, ouders, leerlingen, auditoren of de Onderwijsinspectie. Vervolgens groepeert Integraal deze gegevens in een zogenaamde 'cockpit', waarmee in een oogopslag duidelijk wordt waar de risico's voor een school liggen en wat de sterke punten zijn. Uit de twee invalshoeken (intern en Lesobservaties in alle groepen; Analyse van documenten van het onderwijsleerproces (groepsadministratie, weekplanningen, groepsplannen, handelingsplannen, leerlingdossiers); Analyse van het leerlingvolgsysteem en de resultaten van de leerlingen; Gesprekken met bestuur, de directeur, de interne bege - leider, met teamleden, een delegatie van ouders en/of verzorgers en de oudergeleding MR. De analyse sluit aan op de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs, de aspecten waar de Inspectie naar kijkt. In het verlengde daarvan is gekeken naar het functioneren van het team, het management en andere onderdelen van de organisatie. Het resultaat heeft een goede basis gevormd voor het maken van een plan van aanpak met school, bestuur en interne en/of externe ondersteuners. Pilot interne audits Zelfevaluatie is een proces waarbij op basis van een referentiekader systematisch en volgens een bepaalde

9 werkwijze informatie wordt vergaard over de doelstellingen en functies van een organisatie. Zelfevaluatie gaat veel verder dan het invullen van een vragenlijst of checklist en het schrijven van een rapportage. Zelfevaluatie is een proces van breed om je heen en naar jezelf kijken, een vorm van meervoudig kijken. Zo zorg je ervoor dat de aansluiting tussen het onderwijs, de eigen ambities en de eisen die de belanghebbende partijen stellen, optimaal blijft. Het gaat niet zozeer om de scores op een lijst, maar om het beeld dat men zelf vormt over het functioneren van de onderwijsorganisatie. Een beeld dat vervolgens in een audit getoetst wordt door kritische buitenstaanders. Het positieve effect van zo n zelfevaluatie is, dat er een dialoog op gang komt. Deze dialoog is in onze pilot met twee scholen gevoerd. Met het auditteam bestaande uit bestuur, staf en directeuren zijn t Venne en de Aloysius - school bezocht, tot grote tevredenheid van alle partijen. inzetten op goed onderwijs voor alle leerlingen en ons niet beperken tot de zorgleerlingen. Een goed plus-, basis- en breedteaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument voor de schooldirecteur en het team om zicht te krijgen op het onderwijsaanbod in de klas. Vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: leerresultaten onderwijsaanbod (methodieken) leertijd didactisch handelen pedagogisch handelen klassenmanagement Nieuwe toelatingsprocedure PO-VO Zuid-Kennemerland Aan het begin van het schooljaar is de nieuwe toelatingsprocedure tussen het VO en PO in Zuid- Kennemerland van kracht. Voorafgaand aan deze procedure is een proces op gang gebracht, waarbij het werkveld nauw betrokken is geweest. In een tweetal sessies in het overleg tussen PO en VO zijn richting - gevende uitspraken geformuleerd. Deze uitspraken zijn aan de besturen voorgelegd en met hen nader uitgewerkt. De toelatingsprocedure is het product van bovenstaand proces. Negen van onze elf scholen uit Zuid-Kennemerland hebben inmiddels hun onderwijsprofiel beschreven. Het SWV Haarlemmermeer heeft een extern bureau ingehuurd om de onderwijsprofielen te schrijven. Het schooladvies berust op drie pijlers: het basisschooladvies; de resultaten van het LVS Cito; de NIO-score (een intelligentie onderzoek). Voor de implementatie van de procedure hebben de basisscholen naast een aantal plenaire bijeenkomsten ondersteuning gekregen van de consulenten van het Samenwerkingsverband ZK. Onderwijsprofielen De invoering van passend onderwijs vraagt van alle basisscholen een onderwijsprofiel (in de wet: onder - steunings profiel). In Zuid-Kennemerland beschrijft het onderwijsprofiel het onderwijs in de klas, waarmee we 9

10 Kwaliteit bewaken door vroegsignalering Aan de hand van wat wij zien en horen, kennen wij een arrangement toe 10 Best Practice Tijdens een buitenlandse studiereis deed het College van Bestuur (CvB) inspiratie op voor een vernieuwde vormgeving van het intern toezicht. Voorheen bezocht het CvB eenmaal per jaar de school en het team. In overleg met de onderwijscommissie is besloten vanaf januari 2012 alle scholen twee keer per jaar te bezoeken om eventuele risico s te signaleren en aan te pakken. Tijdens de bezoeken nieuwe stijl is aandacht voor onderwijsresultaten in de brede zin van het woord. Naast opbrengsten komen ook onderwerpen als teamplannen en professionalisering ter sprake. Dit is een vorm van vroegsignalering, legt stafmedewerker Onderwijs Ivanka van Dijk uit. Het CvB krijgt al veel mee in formele en informele gesprekken en vergaderingen. Bovendien leveren ParnasSys en Integraal opbrengstgegevens. Daarnaast is het goed om twee keer per jaar met een directeur en IB er gericht te praten over de kwaliteit van het onderwijs Veranderende rol Deze nieuwe aanpak van kwaliteitsbewaking heeft volgens Ivanka voor een groot deel te maken met de veranderende rol van de Onderwijs - inspectie, die tegenwoordig meer op afstand met stichtingen overlegt en niet meer altijd zelf de scholen ingaat. Als wij kunnen aantonen dat we op de hoogte zijn, risico s vroegtijdig signaleren en de juiste acties ondernemen, kunnen we de Inspectie weghouden van onze scholen. Wij zitten veel dichter op de scholen, dus in die zin is het een logische ontwikkeling. Aan de hand van wat wij zien en horen, kennen wij een arrangement toe (zie kader). Intensieve periode Ook de rol van Ivanka is enigszins veranderd. Ik ga mee op schoolbezoek, nu dus twee keer per jaar. Voorafgaand leveren de scholen bij mij een kengetallenkaart, een document achtergrondinformatie en een schoolzelfevaluatie aan via Sharepoint. In de kengetallenkaart rapporteren ze hun eindresultaten, tussentijdse resultaten, eventuele NIO-scores, advisering VO en percentages gewichtenleerlingen. In het document achtergrondinformatie geven zij aanvullende informatie en analyses, die van belang zijn voor het interpreteren van de kale cijfers uit de kengetallenkaart. In de schoolzelfevaluatie worden zorgsignalen uitgediept en acties weergegeven ter verbetering. Ik controleer of alle stukken binnen zijn en ik maak een planning voor de schoolbezoeken. Daarnaast haal ik de highlights uit de stukken en die bespreek ik van tevoren met John van Veen en Paul Bronstring. Dan volgen de achttien schoolbezoeken. Dat is een behoorlijk intensieve periode, omdat alles in ongeveer drie weken moet gebeuren. De schouders eronder Na afloop van de bezoeken koppelt het CvB aan de scholen terug in welke fase van monitoring zij zijn ingedeeld en eventueel welke aanvullende acties van de school worden verwacht. Voor de Show me -scholen stopt daar de verantwoording aan het CvB. Maar ben je een Tell me - of Proof me -school, dan moet je echt even de schouders eronder zetten en extra informatie aanleveren, benadrukt Ivanka. Het gaat om belangrijke analyses op school- en groepsniveau. Inzicht in onderwijsprocessen kan op de lange termijn alleen maar positief uitpakken. Uiteindelijk zien alle scholen de meerwaarde van dit systeem in, omdat je allemaal het meest optimale onderwijs aan je leerlingen wilt bieden.

11 Wat betekent welke fase voor een school? Show me Scholen die op de onderdelen van de kengetallenkaart voldoende presteren en waar ook geen andere risico s zichtbaar zijn, blijven in de show me -fase en kunnen na aanlevering van de benodigde gegevens en het bijbehorende schoolbezoek stoppen met de verantwoording naar het CvB. Natuurlijk is het zaak hun kwaliteit hoog te houden, te monitoren (dus schoolzelfevaluaties maken, opbrengstenvergaderingen houden, ambities en doelen stellen, et cetera) en blijven werken aan zaken die nog beter kunnen. Dit wordt herhaald na afname van de eindtoetsen in juni. Tell me Bij sommige scholen wijzen de resultaten op de kengetallenkaart en/of de analyse/interpretatie op mogelijke risico s. Scholen die opvallen, komen in de tell me fase. Dit kan bijvoorbeeld na een tegenvallende Cito Eindtoets of onvoldoende tussentijdse resultaten. Maar ook scholen die geregeld door henzelf gestelde ambities op groepsniveau niet halen, of scholen waaraan het CvB op specifieke punten vragen heeft, kunnen in de tell me fase komen. De volgende stappen worden dan ondernomen: 1. De betreffende school overlegt aan het CvB de schoolzelfevaluatie, inclusief een actieplan ter verbetering van de zorgsignalen. Hiermee onderbouwt/verklaart de school de resultaten en geeft zij aan welke acties zij gaat ondernemen. 2. Het CvB gaat eenmalig in gesprek met de school in de tell me-fase om samen te kijken wat op deze school aan de hand is en hoe de onderwijskwaliteit kan worden verbeterd. Als de verwachting is dat de onderwijskwaliteit naar alle waarschijnlijkheid binnen een halfjaar zal verbeteren, stopt deze fase na dit halfjaar. 3. De directie en de IB er nemen op vrijwillige basis deel aan de bijeenkomsten van Grip op de Dip (vier tot zes keer per jaar), waarin gericht aandacht wordt besteed aan van en met elkaar leren om opbrengsten te verbeteren. 4. De school zal na de volgende toetsafname weer de kengetallenkaart met format achtergrondinformatie kengetallenkaart invullen en daarmee aangeven de goede kant op te gaan. Proof me Als op een school matige of onvoldoende leerlingresultaten zichtbaar zijn en daarnaast ook andere signalen aanwezig zijn, zoals personeelswisselingen, meer dan gemiddeld ziekteverzuim, klachten van ouders, tegenvallende inspectierapporten, dan is meer monitoring en ondersteuning nodig. Deze scholen komen in de proof me-fase. De volgende stappen zullen volgen: 1. De school overlegt aan het CvB de schoolzelfevaluatie, inclusief een gedetailleerd actieplan ter verbetering van de zorgsignalen. 2. Daarnaast levert de school andere relevante gegevens aan, afhankelijk van de gesignaleerde risico s. Ze onderbouwt/verklaart daarmee de resultaten en geeft aan welke acties zij gaat ondernemen. 3. Het CvB gaat een gesprekkencyclus (minimaal een gesprek per drie maanden) aan met deze school om samen te kijken wat op deze scholen aan de hand is en wat nodig is om de onderwijskwaliteit te verbeteren. 4. De directie levert eens per drie maanden een managementrapportage aan, waarin zichtbaar wordt gemaakt welke acties zijn ondernomen en wat het resultaat hiervan is. 5. De directie en de IB er nemen verplicht deel aan de bijeenkomsten van Grip op de Dip (vier tot zes keer per jaar), waarin gericht aandacht wordt besteed aan van en met elkaar leren om opbrengsten te verbeteren. 6. Een school in de proof me-fase zal deze fase verlaten wanneer duidelijk zichtbare duurzame verbetering in de kengetallen en omstandigheden optreedt. Afhankelijk van de resultaten wordt het de tell me-fase of show me-fase. 11

12 5. Huisvesting ALOYSIUSSCHOOL OVERVEEN Op 26 januari 2012 is de capaciteitsuitbreiding met een gevel- en beeldbepalende dakopbouw aan de voorzijde van de school feestelijk geopend. De voormalige directiekamer is verbouwd tot teamkamer, de keuken is vernieuwd, er is een extra personeelstoilet bijgemaakt en in de nieuwe dakopbouw zijn diverse werkruimtes gerealiseerd. In de zomervakantie is het zadeldak van het oude bouwdeel voorzien van een nieuw pannendak, is het voorterrein opnieuw ingericht en voorzien van nieuwe beplanting. DE PARADIJSVOGEL VOGELENZANG In het bouwdeel van de voormalige Graaf Florisschool is nu de brede-schoolbibliotheek en het kinderdagverblijf Les Petits ondergebracht. Daarnaast maakt de Paradijsvogel nog gebruik van een leegstaand lokaal. ST. THERESIA BLOEMENDAAL Van de gewenste capaciteitsuitbreiding van de gymaccommodatie van de Theresiaschool in combinatie met het gebruik van de gymzaal door de Hartenlust Mavo wordt voorlopig afgezien. In 2014 wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om alleen voor de Theresiaschool de gewenste uitbreiding te realiseren. FRANCISCUSSCHOOL BENNEBROEK De verwachte start van de vervangende nieuwbouw heeft pas eind 2012 plaatsgevonden. Omwonenden en de dorpsraad hadden op de eerder afgegeven omgevings - vergunning bezwaar ingediend. Dit heeft de gemeente op 7 december 2012 niet-ontvankelijk en ongegrond verklaard. In december is ook de oude fietsenstalling op het voor - terrein gesloopt. VALKENBURGSCHOOL HEEMSTEDE DE TWEEMASTER VIJFHUIZEN JACOBASCHOOL HEEMSTEDE ST. JOZEF HAARLEMMERLIEDE Voor deze vier scholen is in het laatste kwartaal een plan voorbereid om de verouderde verlichtingsarmaturen te vervangen door efficiënte energiebesparende verlichting. Dit zal een aanzienlijke besparing opleveren op de exploitatie van elektraverbruik en verlichtingsonderhoud. In overleg met de gemeente en het schoolbestuur van openbare school De Waterwolf, worden plannen voorbereid om de vijf noodlokalen op het achterterrein te vervangen door een permanente huisvesting voor De Tweemaster en De Waterwolf. MEERBRUG ZWANENBURG ANTONIUSSCHOOL NIEUW-VENNEP (LOCATIE RIDDERSPOOR) Op deze scholen zijn de verouderde toiletgroepen in de zomervakantie geheel gerenoveerd en voorzien van nieuwe troffelvloeren met opstaande holle plint, kunststof toiletcabines, systeemplafond, nieuw sanitair en nieuwe verlichting. DE REIGER LISSERBROEK Voor de toenemende vraag naar capaciteitsuitbreiding wordt in 2013 een plan uitgewerkt, waarbij het de be doeling is deze te integreren in de naastgelegen school De Zilvermeeuw. Daar is immers sprake van leegstand. 12 OP DREEF NIEUW-VENNEP Voor de vervangende nieuwbouw van Op Dreef is het bestuur nog in gesprek met de gemeente. Om dit op dezelfde locatie mogelijk te maken, vinden nu voorbereidingen plaats. Het plan is de school een tijdelijk onderdak te bieden in de kwalitatief goede semipermanente huisvesting op het naastgelegen terrein van de inmiddels gesloopte openbare

13 school Samenspel. Deze tijdelijke huisvesting wordt naar verwachting in de zomer van 2013 in gebruik genomen. BOMMELSTEIN NIEUW-VENNEP DE ARK HEEMSTEDE Op instigatie van de la Salle worden voor het clustergebouw aan de Laan van Gildestein te Getsewoud, waarvan Bommelstein deel uitmaakt, in samenwerking met gemeente en de schoolbesturen van de naastgelegen scholen t Joppe en De Ark plannen voorbereid om alle gebreken aan gevels, daken en installaties onder verantwoordelijkheid van de gemeente te laten herstellen. Het dak van De Ark is eind 2012 voorzien van een nieuwe dakbedekking en nieuwe lichtkoepels. De aanrechtblokjes in de lokalen en diverse binnendeuren zijn in de zomervakantie vervangen, evenals de vloerafwerking van twee lokalen. ANTONIUSSCHOOL NIEUW-VENNEP (LOCATIE KALSLAGGERING) De in 2011 geplaatste zonnepanelen op het hoge dak van de school leveren de school een elektriciteitsopbrengst van circa kw per jaar. Verslag gemeenschappelijke mede - zeggenschapsraad (GMR) Gedurende 2012 zijn de volgende onderwerpen regelmatig in de vergaderingen besproken: Functiemix Binnen onze stichting ontstaat de komende jaren een aantal doorstroommogelijkheden. Werken bij de la Salle wordt zo voor mensen van buiten, met extra expertise, aantrekkelijker. Dat geldt ook voor personeelsleden binnen de stichting die willen doorgroeien. Contacten met de achterban In de PGMR is een opzet gemaakt voor een evaluatieformulier ten aanzien van MR en. Aanleiding was een briefwisseling en een gesprek tussen MR-leden van De Tweemaster Vijfhuizen en de GMR rondom het statuut medezeggenschap. Er was behoefte aan meer contact tussen beide geledingen. Vijftig procent van de ondervraagden heeft gereageerd op de eerste evaluatie. Hierover is gecommuniceerd met de MR en van de scholen. De MR van De Reiger Lisserbroek heeft de GMR gevraagd actiever naar de MR te communiceren. Hierop is besloten een artikel in Credo te plaatsen over het functioneren van de GMR. Jaarplanner Naar aanleiding van een GMR-cursus op het bestuursbureau in 2011 is een (meer)jaarplanner opgesteld. Deze is doorgegeven aan de MR en van de stichting. De (P)GMR heeft in 2012 instemming verleend bij de volgende zaken: - statuut medezeggenschap (GMR) - bestuursformatieplan (PGMR) - managementstatuut (GMR) De GMR heeft in 2012 de volgende stukken bekeken en besproken: - jaarplan WSNS Haarlemmermeer - jaarplan samenwerkingsverband Kennemerland - opzet meerjarenplan van de GMR - strategisch locatieplan (het CvB is in overleg hierover met meerdere gemeentes), - gesprekkencyclus De GMR heeft de volgende stukken ter informatie ontvangen: - jaarplan Haarlemmermeer - jaarplan van WSNS Haarlem - bestuursformatieplan - bestuursverslag en de financiële jaarrekening Het CvB heeft alle vragen vanuit de (P)GMR beantwoord. Er is een commissie gevormd van twee ouders en twee PGMR-leden die de jaarrekening heeft bekeken en de stukken vastgesteld

14 Woordenschat vergroten volgens het viertaktmodel Kitty Haggag-Geertsen: Een rijke woordenschat is heel belangrijk Leerkrachten van de Antoniusschool in Nieuw-Vennep maken met veel plezier gebruik van de methode Taal in beeld. De woordenschatlessen uit deze methode bieden de leerkrachten aan volgens het viertaktmodel. Om de fase van het semantiseren (zie kader) te ondersteunen, heeft Kitty PowerPointpresentaties ontworpen. 14 Best Practice Taal in beeld is een moderne methode, inclusief mooie oefen - software. Kitty noemt als ander pluspunt de vele verschillende aspecten die de methode behandelt, waaronder schrijflessen en woorden schatlessen. Vooral met dat laatste is zij blij, want ik vind het heel belangrijk kinderen een rijke woordenschat mee te geven. Speels Natuurlijk wil ik dat woorden beklijven. Daarvoor is het nodig woorden minimaal zeven keer te gebruiken in verschillende contexten. In de klas maak ik de woorden zichtbaar door bijvoorbeeld een woordweb op te hangen. In een workshop over woorden - schatonderwijs van Eveline Houdijk deed Kitty vorig jaar nog meer inspiratie op om haar woorden - schatlessen te verrijken. Eveline vertelde dat het zelf uitleggen van woorden met name in het beginstadium meer effect heeft dan kinderen naar woordbetekenissen te laten raden. Door dat op een duidelijke maar speelse manier te doen, blijven woorden beter hangen. Dat bracht me op het idee PowerPointpresentaties te maken met de doelwoorden uit de methode. Ook voor taalzwakke kinderen In elke presentatie worden de tien doelwoorden helder uitgelegd. Allereerst door een definitie te geven en een afbeelding te laten zien. De definitie neem ik over uit het methodeboek of uit het Van Dale Basiswoordenboek Nederlands. Aan het einde van elke slide vraag ik de kinderen een zin te maken met het doelwoord, of een voorbeeld te geven. Op deze manier kan iedereen meedoen, ook taalzwakke kinderen. Het viertaktmodel biedt houvast bij de lessen. Het is een heel effectieve manier om de woorden bij te brengen. In de consolidatiefase ervaar ik dat met name raadspelletjes erg geliefd zijn. Kinderen krijgen dan een kaartje met een doelwoord en moeten dit uitbeelden of omschrijven. De wijze waarop, kiezen ze zelf. Ze zijn graag actief bezig. Maar dat geldt voor alle vakken, aldus de groep 4- leerkracht. Herkenbare beelden In haar presentaties gebruikt Kitty beelden en cartoons die leerlingen aanspreken. Regelmatig gebruik ik foto s uit de les, of van bijvoorbeeld optredens van de klas, waarop kinderen zichzelf herkennen. Dat vinden ze fantastisch. Natuurlijk vergt dit alles een flinke tijds - investering. Met name in het begin, omdat je dan nog een bepaalde werkwijze moet ontwikkelen. Maar ik heb dat er graag voor over. Zeker als ik zie hoe enthousiast mijn klas erop reageert. Presentaties op Sharepoint De presentaties voor groep 4 staan binnenkort op Sharepoint. In principe is deze interactieve vorm van lesgeven methodeonafhankelijk, dus collega s kunnen het ook als inspiratiebron bij hun eigen methode gebruiken. Vragen kunnen ze me altijd mailen. Hopelijk beleven ze er net zoveel plezier aan als ik.

15 6. ICT Efficiëntie, bezuinigingen, inhaken op snelle maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, zijn zeker van toepassing op de ICT-zaken binnen de la Salle. Stichtingsniveau Met onze provider is een nieuw SLA (service level agreement) overeengekomen. Hierin zijn onze rechten op data en dataverkeer helder vastgelegd. Na de vele hard- en softwarewisselingen in 2011, was 2012 een relatief rustig jaar. Veel defecte hardware kon onder garantie worden hersteld. Voordelig, maar tijdrovend, waardoor lastig voor groepen die dagelijks steeds intensiever gebruikmaken van allerlei ICT-materialen. Digiborden en beamers beginnen door hun leeftijd het nodige onderhoud te vragen. Daarom is met de firma Tienveen een onderhoudscontract voor alle scholen af gesloten. Deze kostenbesparende overeenkomst biedt inzicht in te verwachten service en kosten. Het bedrijf Diva begeleidt ons naar een nieuwe fase, waarin de verbetering van het delen van documenten, informatie en onderlinge communicatie centraal staat. SharePoint 2013 en Office 365 gaan hierin een belangrijke rol vervullen. Door Microsoft-licenties op bestuursniveau af te sluiten, hebben we kosten bespaard. Vooral voor servers pakte dat gunstig uit. De salarisadministratie is overgestapt op naar Raet. Schoolniveau ParnasSys is als CRM voor de scholen van steeds groter belang. Zeker nu de directies en het College van Bestuur de module Integraal kunnen gebruiken. Voor programma s die nog niet webbased werken, gebruiken de meeste scholen Liveschool. Het aantal programma s dat daar draait, vermindert. Steeds meer scholen kiezen voor educatieve software dat online rechtstreeks afneembaar is bij de uitgeverij. Begeleiding, scholing en intervisie Met een flink aantal ICT-coördinatoren is de ICT op hun school doorgesproken, waarna in overleg het gebruikersbestand is opgeschoond. Voor specifieke knelpunten zijn oplossingen gezocht. Duidelijk werd dat tijd voor ICT onder druk staat. Directies leerden tijdens een studiemiddag over de inzet van Kurzweil3000. Dit programma ondersteunt kinderen met lees- en/of taalproblemen. Tijdens de ICT-intervisiebijeenkomsten is gesproken over mediawijsheid. Een aantal collega s gaf in dit kader presentaties over het veilig inzetten van Facebook, Twitter en Yurls op school. Tijdens de laatste intervisiebijeenkomst was er een presentatie over het gebruik van tablets in een educatieve setting. Inzet tablets Tablets worden binnen de stichting op dit moment ingezet op de volgende niveaus: MANAGEMENT - College van Bestuur, directies en diverse stafleden SCHOLEN - Jacobaschool Heemstede, groep 4 met 30 leerlingen in het Snap-it project - Bommelstein Nieuw-Vennep, 9 tablets, voornamelijk bij management en leerkrachten - diverse individuele initiatieven van leerkrachten in de eigen groep Voorbewerken Kinderen betrokken maken op het onderwerp Voorkennis activeren (weet je nog?/iets meenemen) Semantiseren Het woord helder uitleggen met behulp van de drie uitjes : Uitleggen Uitbeelden Uitbreiden/webben Nonverbale technieken die je hierbij kunt gebruiken: - Een begrip voordoen of uitbeelden Verbale technieken die je hierbij kunt gebruiken: - Omschrijving geven - Onderbrengen in een klasse - Voorbeeld geven - Verwoorden van essentiële kenmerken Zo werkt het viertaktmodel - Een woord analyseren in bekende woorden - Relateren aan de al aanwezige begrippen - Synoniem geven - Tegenstelling geven Consolideren Het woord inoefenen Het woord en de betekenis inslijpen in het geheugen Veel (7x), gevarieerd en speels herhalen (met de woorden zichtbaar in de klas aanwezig) Controleren De leerkracht gaat na of de leerling het woord kent, onthouden heeft - Vragen stellen - Toetsen Bron: PowerPointpresentatie Eveline Houdijk, maart

16 Isabelle ging naar de mytylschool en De Ark Het was voor ons allemaal een verrijkende ervaring 16 Best Practice Nelly Geerlings, leerkracht van groep 1/2 op De Ark, heeft de afgelopen drie jaar met onderwijsassistente Ingrid Teunissen een knap staaltje passend onderwijs laten zien. De ouders van Isabelle wilden graag drie dagen mytylschool combineren met twee dagen kleuteren bij De Ark. Isabelle kreeg als twee weken oude baby hersenvliesontsteking en hield daar cerebrale parese en een achterstand in spraak-taalontwikkeling aan over. Toen ze op school kwam, kon ze niet of nauwelijks praten. Bovendien was ze nog niet zindelijk. Hoe pak je dat aan? De ouders wilden graag dat Isabelle in aanraking kwam met zich normaal ontwikkelende kinderen en vooral sprekende kinderen, begint Nelly. We zijn eerst met ons zorgteam en de ouders om de tafel gegaan met de vraag: Wat verwachten jullie van ons en wat zijn onze beperkingen? Daar kwam uit dat we Isabelle wel de zorg konden bieden die ze nodig had, maar niet zonder begeleiding van een onderwijsassistente. Ik kan niet even de klas uitlopen om Isabelle een schone luier te geven. Dan doe ik 25 andere kinderen tekort. Toen is Ingrid in beeld gekomen. Een duidelijke klik Na een carrière in het bedrijfsleven liet Ingrid zich omscholen en deed de deeltijd-pabo. Een van haar stages liep ze op De Ark. Directeur Suzanne Confurius was onder de indruk van deze stagiaire en vroeg Ingrid of ze iets voelde voor de begeleiding van Isabelle. Omdat je zo intensief samenwerkt, wilde ik eerst kennismaken en haar observeren. Er was een duidelijke klik en toen heb ik gewoon ja gezegd. Dat betekende veel lezen over taalontwikkeling bij kinderen en gesprekken voeren met de logopedist op de mytylschool. Verrijkend Het komt bijna niet voor dat ouders ervoor kiezen de zorg te verdelen over een reguliere school en mytyl - school. Zowel Nelly als Ingrid denkt dat Isabelle veel baat heeft gehad bij deze combinatie. Nelly vindt de afgelopen drie jaar verrijkend geweest. Isabelle heeft volop geprofiteerd van de voorbeeld - functie van de kinderen in de klas. En zij hebben leren omgaan met de beperkingen van Isabelle. Want als je tegen zo n meisje aanloopt, valt ze plat voor- of achterover. Ze loopt in spalken en kan niet te hard rennen. Het was voor de andere kinderen heel belangrijk daarmee om te leren gaan. Het was ook wennen dat ze niet altijd even snel antwoord geeft op een vraag, omdat ze even moet schakelen. Voor Isabelle pakte de combinatie van regulier en speciaal onderwijs erg goed uit, vindt Ingrid. Medici konden toen ze hier kwam niet zeggen of ze überhaupt wel zou kunnen gaan praten. We hebben haar ondersteund, begeleid en zijn actief bezig met voorbereidend lezen. Isabelle heeft zich goed ontwikkeld, is inmiddels zindelijk en praat intussen best wel goed. Mede dankzij de intensieve logopedie op de mytylschool. Gedreven ouders In augustus verlaat Isabelle De Ark en gaat ze naar groep 3 op de mytylschool. Vooral vanwege de extra hulp die wij niet kunnen bieden tijdens de reguliere lesuren, legt Nelly uit. In het speciaal onderwijs wordt logopedie, fysiotherapie, ergotherapie en zwemtherapie geïntegreerd in de lessen. De druk op een gezin met nog twee jonge kinderen om dit na school te doen, is veel te hoog. Ook Ingrid begrijpt de keuze van de ouders. Ik denk wel dat het op peil houden van haar spraak-taalniveau straks op de mytylschool een aandachtspunt is. Hier leert ze veel van klasgenoten, daar is ze qua spraak de beste in de klas en wordt ze minder gestimuleerd door andere kinderen. Haar ouders zijn echter zo gedreven en ze heeft zoveel in haar mars dat ik er alle vertrouwen in heb dat het goed komt met Isabelle. Nelly en ik blijven haar zeker volgen.