Omzendbrief aan de acute ziekenhuizen Ter attentie van de algemene directie. Brussel, 21 maart Geachte mevrouw, Geachte heer,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Omzendbrief aan de acute ziekenhuizen Ter attentie van de algemene directie. Brussel, 21 maart 2013. Geachte mevrouw, Geachte heer,"

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Organisatie Gezondheihszorgvoorzieningen Dienst Acute, Chronische en Ouderenzorg Omzendbrief aan de acute ziekenhuizen Ter attentie van de algemene directie Brussel, 21 maart 2013 Geachte mevrouw, Geachte heer, BETREFT : Hervorming van de behandeling van pijn in de ziekenhuizen Implementatie van een multidisciplinair algologisch team in alle ziekenhuizen Oproep tot kandidaten: multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn 1. Context en doelstellingen De belangrijkste doelstelling van de hervorming in de pijnbehandeling is dat elke pijn waaraan de patiënt lijdt op een adequate manier in de ziekenhuizen zou worden behandeld. Niettegenstaande voor een aanzienlijk deel van de acute pijn (o.m. post-operatoire pijn) een adequaat antwoord via geneesmiddelentechnieken bestaat (pijnstillers, verstrekkingen betreffende anesthesie, ), dient de aandacht op andere situaties te worden gevestigd: - de patiënten die lijden aan chronische pijn - de patiënten die lijden aan subacute pijn en die een verhoogd risico vertonen dat het chronisch wordt - de acute pijn waaraan de kinderen lijden. Teneinde te voldoen aan de behoeften van alle patiënten die worden behandeld in de ziekenhuizen: - dienen alle zorgverstrekkers te worden gesensibiliseerd op het vlak van de behandeling van pijn van elke patiënt en dienen ze te worden geholpen om «de goede reflexen» te hebben - dient men te beschikken over behandelingscentra die gespecialiseerd zijn in de behandeling van chronische pijn en die in staat zijn om zowel specifieke analgetische behandelingen (hoofdstuk 12 van de nomenclatuur) als behandelingen die gericht zijn op een bio-psycho-sociale aanpak aan te bieden - dient men te beschikken over teams die gespecialiseerd zijn in behandeling van pijn bij kinderen - dienen alle zorgteams die betrokken zijn bij de behandeling van pijn te worden aangemoedigd om overleg te plegen teneinde de meest aangepaste behandeling voor elke patiënt aan te bieden en hun expertise te delen. De hervorming zal ingaan op 1 juli Bestanddelen van het project Teneinde aan de hierboven vermelde doelstellingen te beantwoorden, is er voorzien om: - in elk ziekenhuis een multidisciplinair algologisch team op te richten teneinde de zorgteams te helpen bij de screening van pijnproblemen en ze door te verwijzen naar een adequate behandeling (cf. punt 3 hieronder) - multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn te ontwikkelen die in staat zijn om aan de patiënten die lijden aan subacute of chronische pijn een diagnose te stellen en een behandeling aan te bieden die is aangepast aan hun behoeften; hiertoe wordt er een oproep tot kandidaten gelanceerd (cf. punt 4 hieronder) - de teams die gespecialiseerd zijn in de behandeling van pijn bij kinderen te ondersteunen (cfr punt 5 hieronder). Victor Hortaplein 40, bus Brussel

2 Gelet op de vereiste complementariteit tussen deze verschillende initiatieven om een zorgcontinuïteit aan de patiënt te kunnen aanbieden, is er ook voorzien om: - het overleg aan te moedigen tussen de verschillende actoren van het ziekenhuis die betrokken zijn bij de screening en de behandeling van pijn, en onder meer de behandeling van chronische pijn, zodat de behandelingskeuzes (specifieke analgetische behandelingen of behandelingen die gericht zijn op een bio-psycho-sociale aanpak) optimaal zouden worden doorgevoerd: de verschillende teams die in het ziekenhuis actief zijn op het vlak van de behandeling van pijn (algologisch team, multidisciplinair behandelingscentrum, gespecialiseerd pediatrisch team, medicamenteuze behandeling en analgetische behandeling) zullen gemeenschappelijke werkvergaderingen organiseren teneinde de behandeling in de instelling te verbeteren en onder meer: de behoeften van de instelling inzake pijnbehandeling te identificeren; de pijnbehandeling in de ziekenhuisstructuur te coördineren; strategieën inzake pijnbehandeling te ontwikkelen binnen de eigen ziekenhuisstructuur (b.v. een globaal behandelingsbeleid creëren); de deelname van de instelling aan netwerking met externe partners en met andere ziekenhuizen (andere algologische functies, multidisciplinaire teams, ) te organiseren. Dit overleg zal ook een gelegenheid moeten zijn om: de keuzes die aan de patiënten die lijden aan chronische pijn geboden worden te analyseren op basis van de te verwachten voordelen van de verschillende soorten aanpak: specifieke analgetische behandelingen of bio-psycho-sociale aanpak de behoeften op het vlak van de opleiding van het personeel van de verschillende zorgteams die aanwezig zijn in het ziekenhuis alsook de mogelijkheden om hierop een antwoord te geven in kaart brengen. Teneinde dit overleg efficiënt te maken, zal er een verplichte samenwerking worden voorzien zowel voor de multidisciplinaire algologische teams, de multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn als voor de teams die gespecialiseerd zijn in de behandeling van pijn bij kinderen. - netwerken voor het delen van kennis te ontwikkelen waarbinnen de teams die gespecialiseerd zijn in de behandeling van pijn de multidisciplinaire algologische teams van alle ziekenhuizen kunnen ondersteunen: de multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn zullen als taak hebben om de algologische teams te begeleiden en ze hun expertise in het kader van de opleiding van de zorgteams aan te bieden; hiertoe zal elk ziekenhuis dat beschikt over een multidisciplinair algologisch team zonder te beschikken over een multidisciplinair behandelingscentrum een samenwerkingsakkoord moeten sluiten met een ander ziekenhuis dat beschikt over een multidisciplinair centrum voor de behandeling van chronische pijn; er zal ook aan de teams die gespecialiseerd zijn in de behandeling van pijn bij kinderen worden gevraagd om actief deel te nemen aan de netwerken voor het delen van kennis zodat hun expertise ook de multidisciplinaire algologische teams van de verschillende ziekenhuizen zou kunnen ondersteunen. 3. Een multidisciplinair algologisch team in elk ziekenhuis In elk ziekenhuis zal een team dat minstens beschikt over psychologische, verpleegkundige en medische competenties specifiek ermee worden belast om alle zorgverstrekkers te sensibiliseren voor de pijnproblematiek en om ondersteuning te bieden aan de zorgteams in het kader van de identificatie en de behandeling van pijn. Dit team oefent een transversale functie in het ziekenhuis uit. PAGINA 2

3 Opdrachten: Deze multidisciplinaire algologische teams zullen met het volgende worden belast: - het verzorgend personeel sensibiliseren voor de noodzaak van een correcte pijnbehandeling; - de vorming inzake pijnevaluatie en behandeling voor het verzorgend personeel organiseren (initiële en permanente vorming), met name voor de detectie en snelle behandeling van patiënten die het risico lopen dat hun pijn chronisch wordt («yellow flags» 1 ), maar ook voor de behandeling van patiënten met een moeilijk te beheersen acute pijn of van patiënten die tijdens de verzorging erg veel pijn hebben (verbanden, invasieve handelingen, ) om te vermijden dat de pijn chronisch wordt; - de implementatie faciliteren van guidelines voor chronische pijnbehandeling in de zorgeenheden; - het aanspreekpunt zijn voor problemen of vragen waarmee de zorgverleners op het terrein worden geconfronteerd; - de zorgteams regelmatig actief te raadplegen over de problemen waarmee ze geconfronteerd worden; - deelname aan de behandeling van complexe gevallen (maar niet aan die van elke pijnpatiënt); - deelnemen aan de vorming voor de chronische pijnpatiënten, in samenwerking met de zorgteams, met name door het opstellen van brochures, affiches, ; - de continuïteit van de zorgen verzekeren door als bemiddelaar op te treden: met een multidisciplinaire team indien nodig (binnen of buiten het ziekenhuis); met de behandelende arts en de andere zorgverleners thuis of in een zorgstructuur (revalidatiecentrum, RVT of andere). Maken daarentegen geen deel uit van de activiteiten van het algologische team: (de deelname aan) de realisatie van algologische technische handelingen, de opvolging van de pompen (voor chronische of acute pijn), de realisatie van consultaties voor ambulante patiënten, de systematische opvolging van de patiënten in elke verpleegeenheid, een wijziging van de behandeling door de algologische verpleegkundige zonder een beroep te doen op de arts. Samenstelling van het team en financiering: Het multidisciplinaire algologische team zal minstens moeten beschikken over psychologische, verpleegkundige en medische competenties. De omvang van het team zal bepaald worden door de behoeften in het ziekenhuis. Er zal een arts als verantwoordelijke van het team worden aangewezen die minstens 0.5 VTE actief is op het vlak van de algologie. Bij gebrek aan een dergelijk profiel in het ziekenhuis, zal er een arts-anesthesist als verantwoordelijke worden aangewezen. Hiertoe zal elk ziekenhuis vanaf 1 juli 2013 een financiering krijgen die zal worden bepaald door het aantal erkende bedden. Deze financiering zal minstens overeenstemmen met 0,60 VTE (die de eerste schijf van 100 erkende bedden dekt) verhoogd met 0,13 VTE per schijf van 100 bijkomende erkende bedden. In de tabel hieronder wordt de verdeling van deze VTE s per type kwalificatie weergegeven. Samenstelling van het team Minimum voor de 1ste schijf van 100 erkende bedden + per schijf van 100 bijkomende erkende bedden Referentieloonkosten geneesheer 0,10 VTE 0,01 VTE verpleegkundige 0,25 VTE 0,10 VTE psycholoog 0,25 VTE 0,02 VTE «yellow flags» : psychosociale factoren die verbonden zijn met een hoog risico op de overgang naar een chronisch karakter van een pijn : angst, depressie, dramatisering dat men vindt bij patiënten die depressief of psychologisch zwak zijn, met zware sociale en familiale problemen, onder zware stress, die gepest worden of in een situatie van eenzaamheid. PAGINA 3

4 De financiering zal aan elk ziekenhuis worden toegekend in onderdeel B4 van het BFM op basis van de samenstelling van het team zoals berekend op basis van de voorgaande tabel. 4. Oprichting van multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn: oproep tot kandidaten De multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn zullen worden belast met de diagnose en de behandeling van patiënten die lijden aan subacute of chronische pijn. Ze zullen behandelings- en diagnosetechnieken ontwikkelen die gebaseerd zijn op een bio-psycho-sociale aanpak. Doelgroep: - de patiënten die lijden aan chronische pijn, met name pijn die aanwezig is sinds een periode van minstens 3 maanden en die het functioneren van de patiënt beduidend beperkt - de patiënten met subacute pijn, met name pijn die sinds verschillende weken aanhoudt en eventueel slechts weinig inwerkt op het functioneringsvermogen van de patiënt, maar die een risico op verergering op middellange termijn inhoudt dat is vastgesteld via de aanwezigheid van «yellow flags» (cf. definitie hierboven 1 ). Zowel de oncologische patiënten als de patiënten met andere pathologieën zijn in deze doelgroep inbegrepen. Doelstellingen van de behandeling: De toepassing van het bio-psycho-sociale model veronderstelt dat de patiënten door een team worden ontvangen dat bestaat uit beroepsbeoefenaars uit diverse disciplines die elk een specifieke opleiding op het vlak van chronische pijn hebben gekregen. Dit team moet op een geïntegreerde en interdisciplinaire manier functioneren en de behandeling is gericht op de patiënt die een essentiële rol dient te spelen in het beheer van zijn pijnprobleem (aanleren van gedragsstrategieën waardoor de pijn en de andere symptomen beter kunnen worden beheerd). De hoofddoelstellingen van de behandeling van patiënten met een chronisch pijn syndroom zijn : - functionele verbetering : fysiek functioneren, dagelijkse activiteiten, sociale, recreatieve en beroepsactiviteiten; - verbetering van het zelfbeheer van het chronisch pijnprobleem, vermindering van de ontreddering; - verbetering van de medicamenteuze behandeling (aanpassing of vermindering); - vermindering van het beroep doen op de gezondheidszorg (bv. vermindering van invasieve procedures, ziekenhuisopnames, het aantal consultaties). De doelstellingen van de behandeling van patiënten die aan acute of subacute pijn lijden in aanwezigheid van «yellow flags» 1 beogen de fixatie in een chronisch pijnsyndroom te voorkomen. Met het oog daarop is het van belang dat de interdisciplinaire behandeling wordt aangeboden op het juiste moment, zodra het risico op een chronisch karakter hoog lijkt (ongunstige evolutie, aanwezigheid van yellow flags ). Inhoud van de behandeling: Essentiële componenten van het therapeutisch programma zijn: - educatie: informatie-vorming over de biologische en psychologische mechanismen van pijn, aanbevolen attitudes; - readaptatie, namelijk: fysieke reactivering, spierversterkende oefeningen, rekoefeningen; aanleren van strategieën voor het beheer van activiteiten (opsplitsing); PAGINA 4

5 verbetering van de manier van lopen en van houding; ergonomische principes; - psychologische therapieën, onder meer: cognitieve gedragstherapieën : aanleren van de juiste gedragingen om de pijn en andere symptomen te beheersen, aanvaarding ; stressbeheersingstechnieken, hypnose, relaxatie, meditatie, mindfulness, biofeedback ; beheer van eventuele psychologische of psychiatrische comorbiditeit;; - sociale interventies, in de beroeps-, school- of gezinsomgeving, om de integratie van de patiënt te bevorderen; - beheer van de medicamenteuze behandeling: talrijke medicamenteuze behandelingen (analgetica en co-analgetica) zijn gevalideerd voor chronische pijn. Sommige patiënten kunnen baat hebben bij de toevoeging van bepaalde geneesmiddelen, bij andere patiënten zal eerder een vermindering van de behandeling vereist worden (vooral bij sterke opiaten); - bij patiënten met een chronisch pijnsyndroom zijn invasieve therapeutische procedures zelden aangewezen en moeten in een globale behandeling worden geïntegreerd. Samenstelling van het team: Het medische kader van de multidisciplinaire centra zal minstens de volgende disciplines moeten aanbieden: anesthesiologie, reumatologie of revalidatiegeneeskunde, neurochirurgie of neurologie, psychiatrie. Er zal minstens 0.2 VTE worden gewijd aan de coördinatie van het centrum en aan de multidisciplinaire werkzaamheden van het team. Deze coördinatie zal worden verzekerd door een arts die minstens 75% in het ziekenhuis werkt, minstens 40% in het centrum werkt en die beschikt over een specialisatie in de anesthesiologie of fysiotherapie of neurologie of neurochirurgie. Bovendien dient hij te beschikken over een adequate specifieke opleiding op het vlak van algologie en over minstens 3 jaren praktijk op dit vlak. Het niet-medische kader van het centrum zal worden samengesteld uit minstens 3.8 VTE s waarvan minstens 1 VTE verpleegkundige, 0.8 VTE psycholoog, 0.8 VTE kinesitherapeut, 0.5 VTE social assistent of sociaal verpleegkundige en 0.5 VTE ergotherapeut. Werking van de centra: Het Multidisciplinair centrum voor chronische pijn is een afzonderlijke organisatorisch-functionele eenheid van een acuut ziekenhuis. Het centrum bestaat minstens uit ruimtelijk gecentraliseerde lokalen waarin de leden van het multidisciplinair team van het centrum werken en gesprekken voeren met patiënten en hun omgeving én waarin teamvergaderingen plaatsvinden. De infrastructuur van het centrum mag tijdens de openingsuren van het centrum niet worden gedeeld met zorgverleners of personen van buiten het centrum. Het centrum is gedurende het ganse jaar open en normaliter gedurende minstens 8 halve dagen per week. Het ziekenhuis voorziet een telefonische permanentie voor de patiënten van het centrum en hun verwijzers. Het centrum is als dusdanig duidelijk herkenbaar, zowel voor externen (patiënten, verwijzers, andere zorginrichtingen) als voor internen (personeelsleden en andere afdelingen van het ziekenhuis). Het centrum wordt kenbaar gemaakt op de website van het ziekenhuis. Het nummer van de telefonische permanentie wordt vermeld op de website. Binnen het ziekenhuis waarvan het centrum deel uitmaakt, moeten minstens vier bedden uitsluitend en permanent worden voorbehouden voor patiënten die specifiek in het ziekenhuis zijn opgenomen omwille van de chronische pijn waaraan ze lijden. Deze vier bedden moeten gecentraliseerd zijn in één bepaalde ziekenhuiseenheid. PAGINA 5

6 Het ziekenhuis waarvan het centrum deel uitmaakt beschikt over een eigen sociale dienst, waarop het centrum voor zijn patiënten eventueel beroep kan doen. Financiering: Een maximum van 36 multidisciplinaire centra, die op een adequate manier over het land verdeeld zijn, zullen een financiering via een B4-contract kunnen krijgen (artikel 63, 1 van het KB van 25 april 2002). In een eerste fase zullen de contracten betrekking hebben op een forfaitaire financiering van per centrum. Tijdens deze eerste fase zal er een schema van activiteitenverslag door een begeleidingscomité worden uitgewerkt waarbij experts zullen worden betrokken teneinde het activiteitenniveau van elk centrum concreet te kunnen meten. Via een evaluatie na 24 maanden zal de financieringswijze kunnen worden verfijnd en zal er beter afgestemd kunnen worden op de reële activiteit. Bovendien zullen de therapeutische en diagnostische verstrekkingen van de artsen in rekening kunnen worden gebracht bij de ziekteverzekering via de nomenclatuur van de gezondheidszorg. Kwaliteitssysteem en registratie van indicatoren: De activiteitenregistratie heeft twee doelstellingen: de zorgkwaliteit controleren en nagaan of de middelen die toegekend worden aan de structuren adequaat worden gebruikt. De ingezamelde gegevens zullen na een opstartfase van 24 maanden ook de basis zijn om de mogelijkheid te analyseren om de behandelduur van patiënten die lijden aan bepaalde specifieke pathologieën, in de tijd te beperken. In dit kader zullen de teams van de multidisciplinaire centra voor de behandeling van chronische pijn jaarlijks een activiteitenverslag moeten bezorgen op basis van een gestandaardiseerd schema. Dit jaarverslag zal o.m. betrekking hebben op de interdisciplinaire werkzaamheden en de bio-psycho-sociale aanpak, de cyclische werking, de actieve deelname van de patiënt, de samenwerking met huisartsen, het totaal aantal medische consultaties, de therapeutische modaliteiten die beschikbaar zijn in de structuur, de samenstelling en de kwalificatie van het team, permanente vormingsacties van het team, de opleidings- en informatieactiviteiten ter attentie van andere zorgverleners. Er zal ook een schema voor het communiceren en rapporteren aan de huisartsen worden voorzien. Indiening van de kandidaturen: De ziekenhuizen die kandidaat zijn voor de oprichting van een centrum voor de behandeling van chronische pijn moeten hun kandidatuur indienen: - uiterlijk tegen 15 april bij de FOD Volksgezondheid, DG1 Dienst Acute, Chronische en Ouderenzorg, Victor Hortaplein, 40 bus 10, 1060 Brussel ( propilo@gezondheid.belgie.be) - aan de hand van het formulier dat opgenomen is als bijlage bij deze omzendbrief. Selectiecriteria voor de kandidaturen: Bij de selectie van de kandidaturen teneinde een multidisciplinair centrum voor de behandeling van chronische pijn te ontwikkelen zal er rekening worden gehouden met de volgende criteria: - de verdeling van de centra over gans het land: maximum 4 centra in Brussel, 21 in Vlaanderen en 11 in Wallonië; - een maximum van één multidisciplinair centrum per ziekenhuis (per erkenningsnummer); - de expertise van de ziekenhuizen op het vlak van de behandeling van de patiënten die lijden aan chronische pijn alsook in het kader van de analgetische behandelingen: aantal verstrekkingen die samenhangen met de forfaits 1 en 2 «chronische pijn» zoals bepaald in de nationale overeenkomst tussen ziekenhuizen en verzekeringsinstellingen; PAGINA 6

7 - de beschikbaarheid in het ziekenhuis van personeel dat beschikt over kennis en ervaring op het vlak van de algologie en in het bijzonder over een arts die de coördinatie van het centrum kan verzekeren; - de voorstellen die worden geformuleerd op het vlak van het overleg tussen de verschillende actoren van het ziekenhuis die betrokken zijn bij de screening en de behandeling van pijn, op het vlak van de ontwikkeling van een netwerk voor het delen van kennis en op het vlak van de samenwerking tussen de andere diensten van het ziekenhuis. 5. De teams die gespecialiseerd zijn op het vlak van de behandeling van pijn bij kinderen Momenteel hebben 13 ziekenhuizen een contract dat betrekking heeft op de behandeling van pijn bij kinderen. In dit kader is een team (arts/verpleegkundige) belast met het volgende: - een multidisciplinaire werkgroep oprichten die verantwoordelijk is om de referentieverpleegkundigen in het kader van de behandeling van pijn bij kinderen te begeleiden, opleidingen voor de referentieverpleegkundigen te organiseren en de andere personeelsleden voor de problematiek van de pijn bij kinderen te sensibiliseren; deze werkgroep zal, naast de verpleegkundige en de arts die verantwoordelijk zijn voor de functie, minstens een klinisch psycholoog, een apotheker en een kinesitherapeut hierbij betrekken. - met ondersteuning van de multidisciplinaire werkgroep gestandaardiseerde procedures voor de preventie, het meten, de evaluatie en de behandeling van pijn bij kinderen ontwikkelen en deze procedures bij alle referentieverpleegkundigen verspreiden. - de patiënten en hun ouders inlichten over de beheer-, evaluatie- en preventiemaatregelen voor pijn - een samenwerking met de eerstelijnszorgverstrekkers opzetten. In de toekomst zullen deze teams ook actief moeten deelnemen aan het overleg binnen het ziekenhuis en in de netwerken voor het delen van kennis zodat hun expertise ook de algologische teams van de verschillende ziekenhuizen zou kunnen ondersteunen. Na de proeffase van 24 maanden zal de integratie van de teams die gespecialiseerd zijn op het vlak van de pijn bij kinderen in het kader van alle initiatieven die betrekking hebben op de behandeling van pijn worden geherevalueerd. Op termijn zal er meer integratie worden overwogen. Ik blijf te uwer beschikking voor bijkomende informatie. Hoogachtend, Christiaan DECOSTER Directeur-generaal PAGINA 7

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan

Nadere informatie

Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan we nu? Multidisciplinaire

Nadere informatie

Tweedelijnspijnzorg vanuit de praktijk

Tweedelijnspijnzorg vanuit de praktijk Tweedelijnspijnzorg vanuit de praktijk Nationaal congres NVKVV 29/03/2011 Guido Van Hamme Psycholoog-Gedragstherapeut Ziekenhuis Oost-Limburg Schiepse Bos 6 B-3600 Genk e.: Guido.vanhamme@zol.be Inhoud

Nadere informatie

Financiering psychologische zorg in de 1 ste lijn. Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Maggie De Block

Financiering psychologische zorg in de 1 ste lijn. Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Maggie De Block Financiering psychologische zorg in de 1 ste lijn Inhoud 1. Retroacta 2. Doelgroep 3. Profiel zorgverstrekker 4. Modaliteiten voor (terug)betaling 4.1 Verbinding met ggz-netwerk 4.2 Toewijzing budget 4.3

Nadere informatie

Structuur van de palliatieve zorg in Vlaanderen.

Structuur van de palliatieve zorg in Vlaanderen. Structuur van de palliatieve zorg in Vlaanderen. Dr. Y. Lievens 1,2, Dr. J. Menten 1, I. Bossuyt 1, M. Depril 1. 1 Palliatief-supportteam Dienst Gezwelziekten Universitaire Ziekenhuizen K.U.Leuven 2 Correspondentieadres

Nadere informatie

Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie

Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie B Projectoproep Kankerplan Actie 24 : Wetenschappelijke analyse in de onco-geriatrie Inleiding Deze projectoproep kadert binnen de verderzetting van Actie 24 van het Kankerplan: Steun aan pilootprojecten

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU. Eerstelijnspsychologische & orthopedagogische zorg

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU. Eerstelijnspsychologische & orthopedagogische zorg 1 Eerstelijnspsychologische & orthopedagogische zorg 2 Dr. Sarah Morsink - Expert hervorming GGZ volwassenen ELP Netwerken Werkveld FOD expert team Beleid RIZIV Onderzoeksteam Andere actoren 3 Dr. Sarah

Nadere informatie

Geachte Mevrouw, Heer,

Geachte Mevrouw, Heer, Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorvoorzieningen Dienst Datamanagement UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. STA/CH/2007-181 DATUM 10 AUGUSTUS 2007 BIJLAGE(N) Ter attentie van de algemeen directeur

Nadere informatie

Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme

Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme Context Definitie van case management vanuit een benadering Top-down: bijv. zorgcoördinatie in het Waalse

Nadere informatie

19 APRIL Koninklijk besluit houdende vaststelling van de NORMEN waaraan de zorgprogramma's "beroertezorg" moeten voldoen om erkend te worden

19 APRIL Koninklijk besluit houdende vaststelling van de NORMEN waaraan de zorgprogramma's beroertezorg moeten voldoen om erkend te worden 19 APRIL 2014. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de NORMEN waaraan de zorgprogramma's "beroertezorg" moeten voldoen om erkend te worden BS 08/08/2014 HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen Artikel

Nadere informatie

Algemene informatie. Welkom. Multidisciplinaire aanpak: waarom? Doelstellingen. De eerste consultatie. OLV Ziekenhuis

Algemene informatie. Welkom. Multidisciplinaire aanpak: waarom? Doelstellingen. De eerste consultatie. OLV Ziekenhuis OLV Ziekenhuis Multidisciplinair Pijnteam Dr. J. De Witte, Coördinator Dr. K. De Wolf Dr. G. Vandenbroucke Dr. Delplanque, resident Anesthesiologie Dr. G. Vermeersch Dr. D. Defrancq Fysische Geneeskunde

Nadere informatie

ADVIES BETREFFENDE DE VERSTERKING VAN DE PALLIATIEVE FUNCTIE IN DE RUST- EN VERZORGINGSTEHUIZEN EN IN DE RUSTOORDEN VOOR BEJAARDEN

ADVIES BETREFFENDE DE VERSTERKING VAN DE PALLIATIEVE FUNCTIE IN DE RUST- EN VERZORGINGSTEHUIZEN EN IN DE RUSTOORDEN VOOR BEJAARDEN FOD VOLKSGEZONDHEID, Brussel, 12/11/2009 VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU DIRECTORAAT-GENERAAL ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN NATIONALE RAAD VOOR DE ZIEKENHUISVOORZIENINGEN --------

Nadere informatie

Recent KB met aanpassing van het Zorgprogramma Geriatrie 19-03-2014 J.P.Baeyens. AZ Alma Eeklo

Recent KB met aanpassing van het Zorgprogramma Geriatrie 19-03-2014 J.P.Baeyens. AZ Alma Eeklo Recent KB met aanpassing van het Zorgprogramma Geriatrie 19-03-2014 J.P.Baeyens AZ Alma Eeklo Algemeen Verzorgenden zorgkundigen Verpleger verpleegkundige Hoofdverpleegkundige eenheid G: die op 1/5/2014

Nadere informatie

Artikel Art. 2.

Artikel Art. 2. 12 NOVEMBER 2008. KB tot uitvoering van artikel 57, 2, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, betreffende de berekeningsregels

Nadere informatie

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen 25 APRIL 2014. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen om te worden erkend en erkend te blijven BS 08/08/2014 HOOFDSTUK 1. - Algemene

Nadere informatie

1. Periodische personeelsregistratie

1. Periodische personeelsregistratie Bijlage 1. Periodische personeelsregistratie De periodische personeelsregistratie wordt éénmaal per registratieperiode opgevraagd, telkens de eerste dag van de maanden maart, juni, september en december.

Nadere informatie

Daarnaast moeten vanaf 1 juli 2007 de forfaits chronische pijn als daghospitalisatie geregistreerd worden (artikel 4, 8).

Daarnaast moeten vanaf 1 juli 2007 de forfaits chronische pijn als daghospitalisatie geregistreerd worden (artikel 4, 8). Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorvoorzieningen Dienst Datamanagement UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. DM/RCM-MKG/n.48_07 DATUM 09/11/2007 Ter attentie van de Algemeen Directeur de Hoofdgeneesheer

Nadere informatie

Klinische netwerken: uitdagingen, verantwoordelijkheden en middelen van een ziekenhuismutatie

Klinische netwerken: uitdagingen, verantwoordelijkheden en middelen van een ziekenhuismutatie Klinische netwerken: uitdagingen, verantwoordelijkheden en middelen van een ziekenhuismutatie Jean-Noël Godin, deskundige adviseur voor volksgezondheid VBS-GBS Symposium Het gewijzigde ziekenhuislandschap

Nadere informatie

Advies inzake specifieke criteria voor het medisch-chirurgisch dagziekenhuis.

Advies inzake specifieke criteria voor het medisch-chirurgisch dagziekenhuis. : MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU. BRUSSEL, 09.07.92 der verzorgings- Bestuursafdeling instellingen. Afdeling "Programmatie en Erkenning" O/ref. NRZV/D/61-3 8 Advies inzake specifieke criteria

Nadere informatie

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011 Algologische functie in de praktijk Annemie Van Aken verpleegkundige Inhoud Taak van de algologische functie (AF) FOD begeleidingscomité - universitair onderzoeksequipe Samenstelling van de AF Project

Nadere informatie

BS Gewijzigd door: MB (BS ) HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

BS Gewijzigd door: MB (BS ) HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen 12 NOVEMBER 1993. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren - specialisten houders van de bijzondere beroepstitel in de URGENTIEGENEESKUNDE, alsook

Nadere informatie

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Geneeskundige Verzorging Omzendbrief VI nr 2009/342 van 25 augustus 2009 370/1366 Van toepassing vanaf 1 september 2009 tot 31 december

Nadere informatie

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper Editors: D. Paulus, K. Van den Heede, R. Mertens Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Position

Nadere informatie

HOOFDSTUK I. - Criteria voor de opleiding en erkenning van de geneesheren-specialisten in de fysische geneeskunde en revalidatie

HOOFDSTUK I. - Criteria voor de opleiding en erkenning van de geneesheren-specialisten in de fysische geneeskunde en revalidatie VAS, afdeling Antwerpen 1 20 OKTOBER 2004. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten voor de specialiteit

Nadere informatie

Ter attentie van de Algemeen Directeur, de Medisch Directeur, de verantwoordelijke voor de MUG-functie

Ter attentie van de Algemeen Directeur, de Medisch Directeur, de verantwoordelijke voor de MUG-functie DG1 Organisatie van de Gezondheidszorgvoorzieningen Dienst Datamanagement UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. DM/n46-07 DATUM 8 AUGUSTUS 2007 Ter attentie van de Algemeen Directeur, de Medisch Directeur, de

Nadere informatie

INSTANTIES EN WETGEVING

INSTANTIES EN WETGEVING INSTANTIES EN WETGEVING WVTV 30 nov 2015 Instanties betrokken bij het transfusiebeleid van de Vlaamse ziekenhuizen FOD Volksgezondheid BeQuint HGR FAGG Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Zorginspectie

Nadere informatie

Advies betreffende de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de ombudsfuncties in de ziekenhuizen

Advies betreffende de zichtbaarheid en de toegankelijkheid van de ombudsfuncties in de ziekenhuizen FOD VOLKSGEZONDHEID, 15 12 2011 VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU --- DIRECTORAAT-GENERAAL ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN --- FEDERALE COMMISSIE RECHTEN VAN DE PATIËNT Advies betreffende

Nadere informatie

Het RAI-instrument Resident Assessment Instrument Naar een implementatie in België?

Het RAI-instrument Resident Assessment Instrument Naar een implementatie in België? FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU DIRECTORAAT-GENERAAL ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN Symposium 19 februari 2008 Wolubilis - Brussel (Sint-Lambrechts-Woluwe)

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering OMZENDBRIEF AAN DE RUSTOORDEN VOOR BEJAARDEN EN DE RUST- EN VERZORGINGSTEHUIZEN OMZ. ROB 2008/3 OMZ. RVT. 2008/3 Dienst voor geneeskundige

Nadere informatie

Risicofactoren voor chronificatie van pijn

Risicofactoren voor chronificatie van pijn PIJN Samen maken we er een punt van. Risicofactoren voor chronificatie van pijn Annemie Verwimp, Psycholoog ZNA Multidisciplinair Algologisch Team Introductie Zijn de gele vlaggen gekend? ORANJE: ik ken

Nadere informatie

Toegewezen functieclassificatie voor verpleegkundige geestelijke gezondheidzorg in een ziekenhuis

Toegewezen functieclassificatie voor verpleegkundige geestelijke gezondheidzorg in een ziekenhuis Toegewezen functieclassificatie voor verpleegkundige geestelijke gezondheidzorg in een ziekenhuis 1. Verpleegkundige psychiatrische afdeling/ eenheid De functie van verpleegkundige op een dienst op een

Nadere informatie

Projectoproep Kankerplan Actie 21/22 : Innovatieve benaderingen in de psychosociale steun

Projectoproep Kankerplan Actie 21/22 : Innovatieve benaderingen in de psychosociale steun C Projectoproep Kankerplan Actie 21/22 : Innovatieve benaderingen in de psychosociale steun Inleiding Deze projectoproep kadert binnen de verderzetting van Actie 21/22 van het Kankerplan: Psychosociale

Nadere informatie

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099.

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099. STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID Het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 wordt stilzwijgend verlengd voor een periode van 12 maanden

Nadere informatie

Ter attentie van. Wij geven u nogmaals de gegevens van onze Helpdesk mee mocht u nog verdere vragen hebben. E-mail: contactcenter@eranova.fgov.

Ter attentie van. Wij geven u nogmaals de gegevens van onze Helpdesk mee mocht u nog verdere vragen hebben. E-mail: contactcenter@eranova.fgov. Ter attentie van de hoofdgeneesheer de directeur-generaal de verantwoordelijke van de MUG-registratie UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. DM/SMUREG-MUGREG/n.65_09 DATUM 30/01/2009 BIJLAGE(N) CONTACT Jean Legrand

Nadere informatie

11/12/2018 HOE DE ORGANISATIE VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG VOOR OUDEREN VERBETEREN? Vraag van de FOD Volksgezondheid. onderzoekvragen en methode

11/12/2018 HOE DE ORGANISATIE VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG VOOR OUDEREN VERBETEREN? Vraag van de FOD Volksgezondheid. onderzoekvragen en methode HOE DE ORGANISATIE VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG VOOR OUDEREN VERBETEREN? JEF ADRIAENSSENS, MARIA-ISABEL FARFAN-PORTET, NADIA BENAHMED, LAURENCE KOHN, CÉCILE DUBOIS, STEPHAN DEVRIESE, MARIJKE EYSSEN,

Nadere informatie

Aanvraag tot erkenning als ziekenhuisdienst voor de opleiding van huisartsen

Aanvraag tot erkenning als ziekenhuisdienst voor de opleiding van huisartsen Aanvraag tot erkenning als ziekenhuisdienst voor de opleiding van huisartsen Andriy Popov - 123rf.com 1 1. Wettelijke basis : KB van 21 april 1983 tot vaststelling van de nadere regelen voor erkenning

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering OMZENDBRIEF AAN DE ALGEMENE ZIEKENHUIZEN OMZ. ZH. 2013/13 Dienst voor geneeskundige verzorging Correspondent: Directie verzorgingsinstellingen

Nadere informatie

Gelet op de voorstellen van de Hoge Raad van geneesheren-specialisten en van huisartsen;

Gelet op de voorstellen van de Hoge Raad van geneesheren-specialisten en van huisartsen; Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten voor de specialiteit van kindergeneeskunde, gewijzigd bij

Nadere informatie

Feed-back over de enquête over de behoeften aan permanente vorming van het personeel van de zorgteams

Feed-back over de enquête over de behoeften aan permanente vorming van het personeel van de zorgteams Feed-back over de enquête over de behoeften aan permanente vorming van het personeel van de zorgteams Een vragenlijst betreffende de behoeften aan permanente vorming van het personeel van de zorgteams

Nadere informatie

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Geneeskundige Verzorging Omzendbrief VI nr 2009/319 van 3 augustus 2009 10/320 Van toepassing vanaf 27 juli 2009 Vervangt omzendbrief

Nadere informatie

Hoofdstuk II. zorgprogramma voor oncologische basiszorg

Hoofdstuk II. zorgprogramma voor oncologische basiszorg Simplificatie ontwerp KB oncologisch zorgprogramma: Hoofdstuk II. zorgprogramma voor oncologische basiszorg Afdeling 1. Doelgroep aard en inhoud Artikel 2 1 Elk ziekenhuis dient te beschikken over programma

Nadere informatie

Visie : Palliatieve zorgen

Visie : Palliatieve zorgen Indien op een gegeven ogenblik een curatieve therapie geen hulp meer brengt en de mens zich geconfronteerd ziet met het onvermijdelijke, wordt hij bevangen door angst en pijn. Het is moeilijk om dragen,

Nadere informatie

Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg

Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg Hieronder vindt u de lijst met evaluatiecriteria voor de kandidaatsdossier voor de projecten geïntegreerde zorg FORMELE EVALUATIECRITERIA 1 Het kandidaatsdossier werd ingediend binnen de 30 dagen na de

Nadere informatie

Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen OPROEP 2014

Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen OPROEP 2014 Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen OPROEP 2014 1 Mevrouw, Mijnheer, Het Fonds ter bestrijding van de verslavingen werd opgericht in 2006 met een jaarlijks budget van 5.000.000 (3.000.000

Nadere informatie

HOOFDSTUK I. Algemene bepalingen.

HOOFDSTUK I. Algemene bepalingen. 14 FEBRUARI 2005. Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten houders van de bijzondere beroepstitel in de urgentiegeneeskunde, van geneesherenspecialisten

Nadere informatie

RijksInstituut voor Ziekte- en InvaliditeitsVerzekering (RIZIV) Bulletin der Aanbestedingen Nr 220 van 4 september 2012 Publicatie nr.

RijksInstituut voor Ziekte- en InvaliditeitsVerzekering (RIZIV) Bulletin der Aanbestedingen Nr 220 van 4 september 2012 Publicatie nr. RijksInstituut voor Ziekte- en InvaliditeitsVerzekering (RIZIV) Bulletin der Aanbestedingen Nr 220 van 4 september 2012 Publicatie nr. 519628 AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT Uittreksel uit de officiële tekst.

Nadere informatie

15 FEBRUARI Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de medische activiteit in de ziekenhuizen

15 FEBRUARI Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de medische activiteit in de ziekenhuizen 15 FEBRUARI 1999. - Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de medische activiteit in de ziekenhuizen BS 25/03/1999 in voege vanaf 04/04/1999 Gewijzigd door: KB12/08/2000 BS 29/08/2000

Nadere informatie

Gent - Dinsdag 12 mei 2015

Gent - Dinsdag 12 mei 2015 Gent - Dinsdag 12 mei 2015 Netwerking en zorgcircuits DOEL : Bevorderen van de kwaliteit van opvang en de verdere behandeling van het (kritiek) zieke kind REALISATIE : Kritische zelfevaluatie Samenwerking

Nadere informatie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Interne liaison Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties

Nadere informatie

29 JANUARI Ministerieel besluit tot vaststelling. van de bijkomende erkenningscriteria. voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten

29 JANUARI Ministerieel besluit tot vaststelling. van de bijkomende erkenningscriteria. voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten 29 JANUARI 2010. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijkomende erkenningscriteria voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten voor de beroepsbekwaamheid in de oncologie specifiek voor geneesheren-specialisten,

Nadere informatie

Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen

Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen Preventie van zorginfecties en bestrijding van microbiële resistentie via promotie van de handhygiëne Nationale campagne 2010-2011 Conform

Nadere informatie

basiszorg oncologie 1/23

basiszorg oncologie 1/23 rubriek vraagnr rijnr kolmnr vraag kolom_om antwoordtype keuzelijst help 199 1 0 0 Medisch coördinator 199 1 1 1 Medisch coördinator Naam 199 1 1 2 Specialisatie 199 1 1 3 RIZIV-nr 199 1 1 4 Betrokkenheid

Nadere informatie

BIJLAGE II: OPLEIDING INZAKE ONTWIKKELINGSGERICHTE ZORG. Voorwaarden voor de erkenning van de opleidingen door de FOD Volksgezondheid

BIJLAGE II: OPLEIDING INZAKE ONTWIKKELINGSGERICHTE ZORG. Voorwaarden voor de erkenning van de opleidingen door de FOD Volksgezondheid CONTRACT MET BETREKKING TOT DE OPLEIDING INZAKE BORSTVOEDING EN ONTWIKKELINGSZORG VAN HET MEDISCH EN VERZORGEND PERSONEEL BIJLAGE II: OPLEIDING INZAKE ONTWIKKELINGSGERICHTE ZORG Voorwaarden voor de erkenning

Nadere informatie

Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE

Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE 0. Reglementaire basis Artikel 23.1.1 van het Koninklijk Besluit van 20 juli 2001 voor de

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Mijnheer/Mevrouw DIENST GENEESKUNDIGE VERZORGING Correspondent: Call center Tel.: 02.739.74.79 - Fax: E-mail: Onze referte: 110/AG Brussel,

Nadere informatie

OMZENDBRIEF AAN ALLE PSYCHIATRISCHE EN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN. T.a.v. de ALGEMEEN DIRECTEUR. Geachte,

OMZENDBRIEF AAN ALLE PSYCHIATRISCHE EN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN. T.a.v. de ALGEMEEN DIRECTEUR. Geachte, DIRECTORAAT GENERAAL ORGANISATIE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN Dienst Psychosociale Gezondheidszorg Cel Geestelijke Gezondheidszorg UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. DATUM BIJLAGE(N) PSY/MM/107/2008/126935

Nadere informatie

Multidisciplinair pijncentrum

Multidisciplinair pijncentrum Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Multidisciplinair pijncentrum Dienst kwaliteit E-mail: kwaliteit@jessazh.be Tel: 011 30 81 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke

Nadere informatie

Goede geriatrische zorg

Goede geriatrische zorg Prof.Dr.J.P.Baeyens Goede geriatrische zorg Geriatrisch Profiel omvat: hogere leeftijd polypathologie ( polyfarmacie) zwakke homeostase neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid psycho sociale problematiek

Nadere informatie

HET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen

HET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen Doelstelling Het zorgtraject

Nadere informatie

Van Witboek tot Algologische functie en kostenplaatje

Van Witboek tot Algologische functie en kostenplaatje Van Witboek tot Algologische functie en kostenplaatje Anne Berquin Cliniques Universitaires UCL Saint-Luc Inhoud Historiek Witboek Algologische functie: Waarom en hoe? Algologische functie nu Vragen at

Nadere informatie

Dossier kandidaatstelling pilootprojecten thuishospitalisatie

Dossier kandidaatstelling pilootprojecten thuishospitalisatie Dossier kandidaatstelling pilootprojecten thuishospitalisatie Werkwijze : Dit sjabloon is bedoeld als kandidaatstelling voor een pilootproject thuishospitalisatie (TH). Voor alle thema s dient de nodige

Nadere informatie

Hoofdstuk I. Inwendige geneeskunde

Hoofdstuk I. Inwendige geneeskunde 9 MAART 1979. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten voor de specialiteiten van inwendige geneeskunde,

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering OMZENDBRIEF AAN DE VERPLEEGINRICHTINGEN EN AAN DE MEDISCHE RADEN OMZ. ZH. 2008/11 Dienst voor geneeskundige verzorging Correspondent: Lieselotte

Nadere informatie

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes

Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Heb je al gehoord van de 107? Niet 101 of 102 of 105 maar 107? gebaseerd op het nummer van het artikel in het KB over de ziekenhuizen die de

Nadere informatie

Federaal fonds ter bestrijding van de verslavingen - oproep 2008 -

Federaal fonds ter bestrijding van de verslavingen - oproep 2008 - Federaal fonds ter bestrijding van de verslavingen - oproep 2008 - Minister Onkelinx en de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu zijn erg betrokken bij de problematiek van het

Nadere informatie

NATIONAAL KANKERPLAN

NATIONAAL KANKERPLAN 1 NATIONAAL KANKERPLAN 2008-2010 DR. S. VAN DEN BOGAERT FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU DG ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORGVOORZIENINGEN 2 32 INITIATIEVEN CONCRETE UITVOERING:

Nadere informatie

29/04/2019 MINDER VERSNIPPERING MEER ZORG CHRONISCHE ZORG EN DE VERHOUDING TUSSEN DE ACTOREN

29/04/2019 MINDER VERSNIPPERING MEER ZORG CHRONISCHE ZORG EN DE VERHOUDING TUSSEN DE ACTOREN 29/04/2019 MINDER VERSNIPPERING MEER ZORG CHRONISCHE ZORG EN DE VERHOUDING TUSSEN DE ACTOREN Tania Stalmans OVERGEHEVELDE SECTOREN SINDS 01/07/14 PVT Initiatieven beschut wonen GGZ-conventies Categorale

Nadere informatie

DOP DIGITAAL ONCO PLATFORM

DOP DIGITAAL ONCO PLATFORM DOP DIGITAAL ONCO PLATFORM Samenwerking tussen Universitair Ziekenhuis Gent VZW CoZo Vlaanderen Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde Aanleiding ehealth in de oncologie Belang van patiëntenparticipatie

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU KONINKLIJK BESLUIT VAN 25 APRIL 2014 TOT DEFINIËRING VAN DE FUNCTIE, DE OPDRACHTEN EN HET COMPETENTIEPROFIEL VAN DE

Nadere informatie

27 APRIL Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen

27 APRIL Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen 27 APRIL 2007. - Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen BS 04/06/2007 gdp 1 / 6 HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen Artikel 1. Met het

Nadere informatie

Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen

Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen Wet- en Regelgeving rond de Palliatieve Zorg in Vlaanderen In dit document wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste wet- en regelgeving met betrekking tot palliatieve zorg: 1. m.b.t. de zorgverlening

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Inleidende bepalingen p.2. Hoofdstuk 2 - Opdrachten van de ombudspersoon p.3

Hoofdstuk 1 - Inleidende bepalingen p.2. Hoofdstuk 2 - Opdrachten van de ombudspersoon p.3 HUISHOUDELIJK REGLEMENT OMBUDSFUNCTIE INHOUDSTAFEL Inleiding p.2 Hoofdstuk 1 - Inleidende bepalingen p.2 Artikel 1 Begripsomschrijving p.2 Artikel 2 Toepassingsgebied p.3 Hoofdstuk 2 - Opdrachten van de

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. Functie: Zorgcoördinator. A. Functiebeschrijving. 1. Doel van de functie

FUNCTIEPROFIEL. Functie: Zorgcoördinator. A. Functiebeschrijving. 1. Doel van de functie FUNCTIEPROFIEL Functie: Zorgcoördinator A. Functiebeschrijving 1. Doel van de functie Hij/zij staat, samen met de leefgroepencoördinator, in voor de aansturing van een woonbuurt bestaande uit een aantal

Nadere informatie

A. Verpleegkundige verpleegkundige activiteit

A. Verpleegkundige verpleegkundige activiteit Nota Betreffende wijzigingen van de Ziekenhuiswet inzake de organisatie van de verpleegkundige activiteitenn het middenkader en de hoofdverpleegkundige. A. Verpleegkundige verpleegkundige activiteit In

Nadere informatie

INHOUD PAGINA ALGEMENE INFO OVER DE PIJNKLINIEK 2 -LOCATIE -HOE EEN AFSPRAAK MAKEN? -CONSULTATIEMOMENTEN

INHOUD PAGINA ALGEMENE INFO OVER DE PIJNKLINIEK 2 -LOCATIE -HOE EEN AFSPRAAK MAKEN? -CONSULTATIEMOMENTEN B573 09 2014 INHOUD PAGINA ALGEMENE INFO OVER DE PIJNKLINIEK 2 -LOCATIE -HOE EEN AFSPRAAK MAKEN? -CONSULTATIEMOMENTEN ONZE VISIE OVER PIJN / BENADERING VAN UW PIJN 2 SAMENSTELLING VAN HET PIJNTEAM 3 BEHANDELINGSMOGELIJKHEDEN

Nadere informatie

Coordinatie--ZH--Chirurgische-daghospitalisatie--Normen--KB-25-11-1997.doc

Coordinatie--ZH--Chirurgische-daghospitalisatie--Normen--KB-25-11-1997.doc 25 NOVEMBER 1997. Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan de functie chirurgische daghospitalisatie moet voldoen om te worden erkend BS 05/12/1997 Gewijzigd door: KB 13/07/2006 (art

Nadere informatie

Brussel, 17 december 2014

Brussel, 17 december 2014 Heeft u vragen? Nood aan bijkomende info? Mail naar onze frontdesk via vraag@mi-is.be Of bel naar 02 508 85 85 De Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie

Nadere informatie

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT PILOOTPROJECT IN SAMENWERKING MET DE BANK -& ZIEKENHUISSECTOR BEGELEIDING INZAKE BURN-OUT BURN-OUT INHOUD 4 Burn-out: een hedendaags fenomeen

Nadere informatie

Pijnbehandeling. Multidisciplinaire screening. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6.

Pijnbehandeling. Multidisciplinaire screening. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. Pijnbehandeling Multidisciplinaire screening T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch

Nadere informatie

Minder versnippering, meer zorg

Minder versnippering, meer zorg Minder versnippering, meer zorg De nood aan een heldere en werkbare bevoegdheidsverdeling voor de gezondheidszorg 29 april 2019 KVS, Brussel Panoramisch overzicht van de bevoegdheidsverdeling in schema

Nadere informatie

Specificaties van het proefproject Dubbele Diagnose Minderjarigen (verstandelijke beperking + geestesziekte met gedragsstoornis

Specificaties van het proefproject Dubbele Diagnose Minderjarigen (verstandelijke beperking + geestesziekte met gedragsstoornis Directoraat-generaal Gezondheidszorg Dienst Psychosociale Gezondheidszorg Cel Geestelijke Gezondheidszorg Contactpersoon : D. BONARELLI T 02 524 86 10 F 02 524 86 20 dominique.bonarelli@sante.belgique.be

Nadere informatie

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--kindergeneeskunde--bijzondere-criteria--MB doc

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--kindergeneeskunde--bijzondere-criteria--MB doc 15 SEPTEMBER 1979. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten voor de specialiteit van kindergeneeskunde.

Nadere informatie

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning Besluit van de Vlaamse Regering betreffende zorgstrategische planning DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 20 maart 2009 houdende diverse bepalingen betreffende het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid

Nadere informatie

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Intensieve-zorg--BIJZONDERE-CRITERIA--MB doc

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Intensieve-zorg--BIJZONDERE-CRITERIA--MB doc 5 OKTOBER 1995. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere erkenningscriteria voor de geneesheren-specialisten houders van de bijzondere beroepstitel in de intensieve zorg, alsook van de

Nadere informatie

BIJZONDERE BEROEPSTITELS EN BIJZONDERE BEROEPSBEKWAAMHEDEN VOOR DE BEOEFENAARS VAN DE VERPLEEGKUNDE.

BIJZONDERE BEROEPSTITELS EN BIJZONDERE BEROEPSBEKWAAMHEDEN VOOR DE BEOEFENAARS VAN DE VERPLEEGKUNDE. Wettelijk kader. BIJZONDERE BEROEPSTITELS EN BIJZONDERE BEROEPSBEKWAAMHEDEN VOOR DE BEOEFENAARS VAN DE VERPLEEGKUNDE. 1) K.B. nr. 78, artikel 35ter: De Koning stelt de lijst van bijzondere beroepstitels

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/09/063 BERAADSLAGING NR 09/039 VAN 7 JULI 2009 MET BETREKKING TOT DE TOEGANG TOT DE KRUISPUNTBANKREGISTERS

Nadere informatie

De samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen RIZIV-REGELGEVING

De samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen RIZIV-REGELGEVING De samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen RIZIV-REGELGEVING 1 Integratie van zorgkundigen in de thuisverpleging Wettelijke basis: artikel 8, 12 van de nomenclatuur van geneeskundige verstrekkingen

Nadere informatie

datum nieuwsbrief /01/2009 nieuwsbrief aan de huisartsen geriatrisch profiel

datum nieuwsbrief /01/2009 nieuwsbrief aan de huisartsen geriatrisch profiel «aanspreek» «voornaam» «naam» «adres» «postcode» «gemeente» ons kenmerk datum nieuwsbrief 200901 27/01/2009 nieuwsbrief aan de huisartsen geriatrisch profiel Geachte arts, 1. Inleiding: Op 19 december

Nadere informatie

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID Functie 1 Activiteiten op het vlak van preventie; geestelijke gezondheidszorgpromotie; vroegdetectie, -interventie en -diagnosestelling

Nadere informatie

Coordinatie--ZH--KB normen-brandwondencentrum--cfr-art-44-ZH-wet.doc

Coordinatie--ZH--KB normen-brandwondencentrum--cfr-art-44-ZH-wet.doc 19 MAART 2007. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan een brandwondencentrum moet voldoen om te worden erkend als medische dienst zoals bedoeld in artikel 44 van de wet op de

Nadere informatie

VR DOC.1167/1BIS

VR DOC.1167/1BIS VR 2016 2810 DOC.1167/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN BISNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse

Nadere informatie

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Klinische-hematologie--BIJZONDERE-CRITERIA--MB-18-10- 2002.doc

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Klinische-hematologie--BIJZONDERE-CRITERIA--MB-18-10- 2002.doc 18 OKTOBER 2002. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, houders van de bijzondere beroepstitel in de klinische hematologie, alsmede

Nadere informatie

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Pediatrische-neurologie--BIJZONDERE-CRITERIA--MB- 06-04-1995.doc

Coordinatie--erkenningscriteria--geneesheren-specialisten--Pediatrische-neurologie--BIJZONDERE-CRITERIA--MB- 06-04-1995.doc 6 APRIL 1995. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten in de pediatrische neurologie, alsook van de stagemeesters en de stagediensten

Nadere informatie

Vroegbegeleiding. Vroegbegeleiding. Onthaalbrochure

Vroegbegeleiding. Vroegbegeleiding. Onthaalbrochure 9 o Vroegbegeleiding Vroegbegeleiding Onthaalbrochure 2 Wat is vroegbegeleiding? Het vroegbegeleidingsprogramma is een ambulant, multidisciplinair begeleidingsprogramma dat zich richt naar personen met

Nadere informatie

Dubbele Diagnose: Mentale handicap en Psychische problematiek

Dubbele Diagnose: Mentale handicap en Psychische problematiek 1 1 Dubbele Diagnose: Mentale handicap en Psychische problematiek Paul De Bock Adviseur-generaal FOD Volksgezondheid Dienst Psychosociale Gezondheidszorg Een nieuw concept voor de organisatie van de geestelijke

Nadere informatie

Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen Subsidieaanvragen voor verlengingen en nieuwe projecten

Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen Subsidieaanvragen voor verlengingen en nieuwe projecten Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen Subsidieaanvragen voor verlengingen en nieuwe projecten OPROEP 2012 Mevrouw, Mijnheer, Het Fonds ter bestrijding van de verslavingen werd opgericht in

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling

Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling Vlaams Indicatoren Project VIP² GGZ: Vlaamse Patiënten Peiling psychiatrische afdeling Het Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals in de Geestelijke Gezondheidszorg (VIP² GGZ) meet aspecten

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Gezondheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Gezondheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Gezondheid» SCSZG/11/134 BERAADSLAGING NR 11/088 VAN 18 OKTOBER 2011 MET BETREKKING TOT DE NOTA BETREFFENDE DE ELEKTRONISCHE BEWIJSMIDDELEN

Nadere informatie

Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen

Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Datum 25/04/2008 Bijlagen Nota KB van 19 juni 2007 KB van 12 februari 2008 Formulier contactpersoon antibiotherapiebeleidsgroep Betreft: KB

Nadere informatie