Hotel Krasnapolsky. Presentie: ir. Marcel A. Meyer, Voorzitter van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hotel Krasnapolsky. Presentie: ir. Marcel A. Meyer, Voorzitter van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB)"

Transcriptie

1 SEMINAR Presentie: ir. Marcel A. Meyer, Voorzitter van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) INHOUD: I. Historie II. Water in de Hydrologische Kringloop III. Watergebruik IV. Waterhuishouding van Groot Paramaribo V. Slot Hotel Krasnapolsky Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) Prins Hendrikstraat 18 - P.O.Box 111 Paramaribo-Suriname Tel: (597) Fax: (597) vsbstia@sr.net Paramaribo, 26 maart 2009

2 Bijdrage van: ir. Marcel A. Meyer, Voorzitter van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) I. Historie Suriname maakt deel uit van het zg. Guyanese Schild, dat zich uitstrekt over de Noordkust van Zuid Amerika tussen de Orinoco- en de Amazone waterscheiding. Reeds direct na de ontdekking van Zuid Amerika stond dit gebied bekend als The land of many waters (Guyana). Op de kaart van het Guyanese Schild komen er 5 deelgebieden voor: - Spaans Guyana (Estado Guyana in Venezuela) km 2 - Brits Guyana (Guyana) km 2 - Nederlands Guyana (Suriname) km 2 - Frans Guyana (Cayenne) km 2 - Portugees Guyana (Amapa in Brazilië) km 2 Totaal km 2 Suriname met een grondgebied van 4-5 keer Nederland wordt doorsneden door een 4- tal grote rivieren die van Zuid naar Noord stromen vanuit het heuvelland naar de Atlantische Oceaan (Corantijn-, Coppename-, Suriname-, Marowijnerivier) met zijrivieren Nickerie-, Commewijne-/Cottica- en de Saramacca rivier. Op de bodemkaart zijn de landschappen te zien waardoor heen deze rivieren stromen (heuvellandschap, Zanderij gronden, oude kustvlakte, jonge kustvlakte). Het hoogte verloop is ca m. Water was voor de kolonie Suriname vanaf het prille begin heel belangrijk voor het transport over de rivieren, waaraan de meeste plantages waren aangelegd en ook als exportfaciliteit voor de scheepvaart van en naar het buitenland. De plantage-kaart uit het midden van de 18 e eeuw laat zien dat sinds de Engelse periode van , het aantal landbouwondernemingen was toegenomen van ca. 50 aan de Suriname rivier tot ver boven de 500 stuks; voornamelijk de uitbreidingen van deze rivier, tesamen met die aan de Commewijne-/Cotticarivier met al haar zijrivieren. Binnen de verschillende plantages was water belangrijk voor: - de vaartrenzen (hoog nivo) - de loostrenzen (laag nivo) 2.

3 - de molentrenzen (getij-waterkracht) - de bevloeiing en ontwatering middels trekkers en bedtrenzen. Het grootste kanaal werd aangeduid met de BANTAMA. Alle transporten vonden intern plaats via looppaden en vaartrenzen. Tevens hadden de open wateren de functie van berging tijdens perioden van grote neerslag (± 5-10 % van de arealen van meestal ha was n.l. in gebruik voor waterbeheersing en transport). Dit wist men toen al. 3.

4 Voor de drinkwatervoorziening was men op de plantages en ook in Paramaribo (het bestuurscentrum) aangewezen op: - regenwater (vergaarbakken) - putwater (in zand en schelpritsen) - rivierwater (buiten de brakwaterzône) - grondwater (bleef bij boringen tot aan 1930) Tenslotte had men in Paramaribo ook nog brandwaterreservoirs. De situatie bleef enkele eeuwen ongewijzigd totdat men tot het besef kwam dat de watervoorziening van Paramaribo vanaf de artesische bronnen in het zuiden zou moeten plaatsvinden middels transport over grote afstanden. Als belangrijkste waterbouwkundige werken kunnen tot ca slechts genoemd worden: de aanleg van het Saramacca-kanaal als binnenscheepvaartverbinding tussen de Suriname- en de Saramaccarivier met de neventaak van waterhuishouding van het Leidingen en Uitkijkgebied ( ). de aanleg van kanalen en sluizen in laag gelegen delen van Paramaribo t.b.v. de riolering van hemelwater en huishoudelijk afvalwater (Sommeldijckse kreek, Picorni kreek, Viotte kreek, Drambrandersgracht, Limesgracht etc.) de landbouw infrastructuur in Noord West-Suriname. In het hoofdstuk wateroverlast wordt hierop teruggekomen. II. Water in de Hydrologische kringloop van Suriname 1. Algemeen Water vervult een zeer belangrijke rol in de Surinaamse samenleving. Dit blijkt al direkt uit de opsomming van de voornaamste gebruiksvormen op dit moment van het aangevoerde water t.w.: drink- en industrieel watervoorziening zuivering (verdunnen) van afvalwater (huishoudelijk e.a.) waterkracht irrigatie/drainage scheepvaart visserij recreatie/toerisme/natuurbeheer 4.

5 2. Neerslag, verdamping, afvoeren Zoals uit de neerslagkaart volgt van de gemiddelde jaarlijkse neerslag ( ) valt in Suriname jaarlijks mm regenval, zoals gemeten door de Meteorologen. Met deze waterschijf worden alle gebruiksdoeleinden van water in stand gehouden. De watergift is 3 m hoog in een extreem nat jaar en zeker meer dan 2 m in een gemiddeld jaar. Dit levert bruto m 3 in een gemiddeld jaar. Het is goed vast te houden aan een aantal kengetallen en deze te plaatsen naast ons gebruik op dit moment. Welk deel van de neerslag komt tot afvoer in ons rivierenstelsel? De grootte van de afvoer van regenwater via onze rivieren is het resultaat van een gecompliceerd proces, waarbij rekening wordt gehouden met: inzijging in de bodem, evapotranspiratie, verdamping (Eo), aanvulling van artesisch water, afstroming. Het neerslagoverschot /tekort en de potentiële verdamping bepalen de afvoer zoals in de figuur hierna is aangegeven. 5.

6 Voorbeeld: Gemiddeld maandelijkse neerslag (P), potentiële verdamping (Eo), en afvoer (R) in Suriname Om een indruk te verkrijgen van de rijkdom, die wij aan water hebben in Suriname wordt hierna een tabel gegeven van de gemiddelde afvoeren van de Surinaamse rivieren in m 3 /sec tesamen met de oppervlakte van de stroomgebieden. (Zie ook kaart met rivierenafvoeren). Oppervlakte stroomgebied in km 2 Gemiddelde afvoer in m 3 /s A Corantijn Rivier * 1597 B Nickerie Rivier C Coppename Rivier D Saramacca Rivier E Suriname Rivier F Commewijne Rivier G Marowijne Rivier * 1791 H Kustgebied Coastal area Niet berekend Not calculated Tabel: Surinaamse rivieren oppervlakte stroomgebied gemiddelde afvoer in m 3 /s Uit de tabel en de kaart volgt dat: De Corantijn- en de Marowijnerivier de twee grootste rivieren zijn met de hoogste gemiddelde jaarlijkse afvoer. Ter vergelijking moet gesteld worden dat op dit moment vanwege de aanleg van het Afobaka waterkracht werk de Surinamerivier een minimum zoetwater afvoer heeft van ca. 250 m 3 /sec en daarbij de grootste potentie heeft voor wateronttrekking t.b.v. irrigatie en andere doeleinden. Door mij wordt geschat dat bij regulering van de afvoer van alle rivieren de minimum zoetwater-potentie ca m 3 /sec zou kunnen zijn. Wel moet goed gerekend worden aan de zoutwater-indringing door verlaging van de debieten en vooral op de kwaliteit van het water. In de ongereguleerde situatie stroomt er ca m 3 /sec gemiddeld af via de Surinaamse rivieren (132 miljard m 3 in een jaar). 6.

7 In de gereguleerde situatie kan verwacht worden dat het gehele jaar een gemiddelde afvoer van ca. 45 miljard m 3 aan zoetwater beschikbaar zal zijn. De irrigatie capaciteit van de Corantijn- en de Marowijnerivier zijn dan wel de grootste zoetwater leveranciers. Het voorgaande moet gezien worden als een controle berekening van de verhouding tussen neerslag, verdamping en afstroming door de grotere rivieren (330 miljard m 3 /jaar). III. Waterverbruik III-1 Drinkwater Het drinkwaterverbruik van een bevolking is geen vaste hoeveelheid per dag of per jaar. De hoogte van het verbruik zal afhankelijk zijn van: - het klimaat - de waterbeschaving van de gemeenschap - de kwaliteit van het productiesysteem, het transportsysteem en het distributiesysteem - de aanwending van het drinkwater voor oneigenlijke doeleinden Zo zal in Suriname de behoefte aan drinkwater constant toenemen van bv 100 l/persoon/dag naar 250 l/persoon/dag. Op dit moment zal de drinkwaterbehoefte in totaal per dag kunnen zijn: x 100 l x 10-3 = m 3, hetgeen neerkomt op een globale hoeveelheid van 19 mln. m 3 water per jaar. Voegen wij toe de behoefte van het industrieel verbruik van water t.b.v. softdrinks fabrikanten, de bierfabriek, hospitalen, hotels, visserijbedrijven en andere groot verbruikers, dan is naar mijn mening de behoefte aan betrouwbaar water ca. 25 mln. m 3 per jaar. Ik heb het slechts over de theoretische behoefte. De vertegenwoordiger van de SWM zal hierna ons de exacte informatie kunnen verstrekken over de werkelijke verbruikte hoeveelheid water. Vergeleken met de beschikking van Suriname over grote hoeveelheden zoetwater dat tot afstroming komt via onze rivieren is het verbruik van 25 miljoen m 3 drinkwater te vergelijken met een onttrekking van 1 m 3 /sec gedurende het gehele jaar. (1 m 3 x x 365). Deze becijfering heeft slechts de bedoeling de magnitude te etaleren van de Surinaamse waterrijkdom. 7.

8 Ik kom in mijn slotwoord terug op de aanwending en de mogelijkheden van onze waterrijkdom. III-2 Landbouw Voor de landbouw in Suriname is er vooral t.b.v. de rijstbouw er irrigatiewater nodig. Ook al zouden wij de droge gewassen, bananen etc. hierbij voegen, dan nog zal de landbouw waterbehoefte uit irrigatie niet boven 2 miljard m 3 /jaar uitkomen. III-3 Waterkracht Door de bouw van een stuwdam te Afobaka in de Suriname- rivier wordt sinds de jaren 60 veel aandacht besteed aan het waterkracht potentieel van Suriname. Uit een eerste inventarisatie bleek reeds lang geleden dat et totale waterkracht potentieel van Suriname ca MW groot is. Tabel: Waterkrachtpotentieel Lokatie Rivier Vermogen (MW) Afobaka (117 MW benut) Suriname 189 Devis Vallen Kabalebo-Corantijn 500 Kabalebo Vliegveld Kabalebo 300 Matapi Corantijn 150 Maopitijan Sula Curuni 250 Tapatoso Tapanahoni 400 Sukratie-poort Marowijne 500 * Phedra Suriname 21 Saramacca I Saramacca 16 Saramacca III (Dromoso) Saramacca 48 Saramacca IV (Pakapaka) Saramacca 45 Totaal 2419 * Slechts de helft van het potentieel van de Marowijne rivier is in rekening gebracht, aangezien deze een grensrivier is. Kaart met lokaties van de mogelijke waterkrachtwerken. 8.

9 Van het totale potentieel is slechts 120 MW (5%) ontwikkeld bij een installatie van 189 MW. Ter afsluiting van het overzicht van het waterkrachtpotentieel moet nog genoemd wordt dat er in een groot aantal locaties in het binnenland er sites voorkomen die uiterst geschikt zijn voor de bouw van kleinere waterkracht centrales (small, mini, micro met vermogen van ¼ - 10 MW). I.v.m. de grote verspreiding van de bewoners is het binnenland in kleine dorpen langs de vele rivieren is er grote behoefte aan kleine watervoorzieninginstallaties met aangepaste technologie. Het gaat in deze om dorpen van inheemsen en marrons van personen, in totaal ca Surinamers. III-4 Recreatie/Toerisme/Natuurbeheer Het belang van goed water voor Recreatie/Toerisme/Natuurbeheer spreekt voor zich. Ik verwijs hiertoe naar de presentatie van de Suriname Conservation Foundation. Ik wil er direkt op wijzen dat het grote belang van WATER voor de ontwikkeling van vooral het Eco-toerisme met zich meebrengt dat wij onze natuurgebieden goed zullen moeten beschermen. Vervuiling door goudzoekers en andere gelukszoekers moet worden voorkomen. Bij geringe aantasting van de natuurreservaten heeft dit reeds grote gevolgen op de groei van het toerisme. III-5 Scheepvaart Vanaf het ontstaan van Suriname vormen de rivieren de enige en belangrijkste mogelijkheid voor de scheepvaart van en naar Suriname. Tesamen met het Saramacca kanaal hebben onze rivieren zorggedragen voor de ontsluiting van het achterland van Suriname. Vanwege geomorfologische beperkingen zijn onze rivieren niet geschikt voor het toelaten van schepen met een vermogen van meer dan ton, vanwege de diepgang van de vaarweg van 6 m bij HW. Plannen bestaan voor het verdiepen van de vaargeul in de Suriname rivier tot ca. 8 m, hetgeen een verdubbeling van de capaciteit zal betekenen ( ton). III-6 Visserij 9.

10 Voor de zwampvisserij, brakwatervisserij en de zoetwatervisserij is water van het allergrootste belang. Deze vormen van visserij worden zowel commercieel als recreatief bedreven. In de naaste toekomst zal de aqua-cultuurteelt eveneens van groot belang kunnen worden. Tilapia en garnalen worden reeds geruime tijd geteeld op de rechteroever van de Commewijnerivier IV. Waterhuishouding van Groot Paramaribo Veel water kan ook veel overlast met zich meebrengen. In dit hoofdstuk zal kort worden ingegaan op de problematiek van de afvoer van al dan niet vervuild hemelwater uit Groot Paramaribo. De afvoer van stedelijk (hemel) water uit Groot Paramaribo is reeds 10-tallen jaren een probleem, vanwege het feit dat er geen logisch samenspel is tussen: de grootte van de maatgevende bui; de kans op overschrijding van deze maatgevende bui; de beschikbare middelen (SRD, $, ); de planning van de hoofdontwateringswerken (pompen/ sluizen) in samenhang met het ontwerp en aanleg van hoofdafvoerkanalen en bergingen; het onderhouden en het behouden van de bergingskanalen; het beheer van sluizen en pompgemalen; het onderverdelen van het urbane gebied in beheersbare rioleringsdistricten (polders); de toename van het verharde oppervlak. De problemen die wij in Paramaribo ondervinden hebben hun oorzaak in de volgende feiten: a) In Paramaribo-Centrum heeft de Overheid alle open trenzen vervangen door duikers, daarbij werd de bergingsfunctie weggenomen. b) Het verharde oppervlak is drastisch toegenomen in de binnenstad, zodat de direkte afstroming van water thans bijna 80% van de berekende regen groot is. Er zijn hiertoe geen wettelijke bepalingen. c) In een stad zoals Paramaribo waarin buien met intensiteiten van mm per dag voorkomen zal veel berging aanwezig moeten zijn. Een schatting van 10-20% van de bruto oppervlakte is aan de voorzichtige kant. 10.

11 d) De meeste buitenwijken en nieuw aangelegde verkavelingen zijn aangeplakt aan de bestaande wijken zoals Ma-Retraite, Zorg en Hoop, zonder dat daar enige vorm van voorzieningen werden getroffen. De Boomskreek was aanvankelijk het ontwateringskanaal voor Rainville, Elisabethshof, Ma-Retraite I, II en Tourtonne I en II (samen minder dan 500 ha). In het verleden werkte de sluis in de Boomskreek prima, terwijl op dit moment een gemaal niet eens het nabije water kan uitslaan. e) Bij de uitgifte van gronden voor de uitoefening van landbouw in Noord Paramaribo, welke later in verkavelde gronden werden omgezet, werd simpelweg aangenomen dat de afvoer van overtollig water uit deze gebieden via de kanalen van Ma-Retraite zou moeten plaats vinden. In de nieuwe gebieden is er bovendien geen logisch rioleringssysteem, zodat in lengte van dagen deze problemen zullen blijven bestaan. De toepassing van de Stedebouwkundige Verordening schiet tekort wanneer landbouwgronden overgaan naar verkavelingen. De vergunningverlener is hiervoor aansprakelijk. f) Vanwege de versnelde urbanisatie van de agrarische gebieden in Zuid-West Paramaribo kan het Saramacca kanaal de aan- en afvoer van het overtollig stedelijk water niet meer aan. Ook daar speelt dat de eerder aangelegde wijken nu ook onderlopen omdat de bergingsruimte in het Saramaccakanaal met zijn zijkanalen reeds overbelast is. De verhouding in waterafvoer is 1:10 á 15 met creatie van berging. De oplossing voor de ontstane rioleringsproblemen zou gevonden moeten worden in: a) Het opnieuw instellen van de Ontwateringsdistrikten en het opvoeren van beheer en onderhoud in een distrikt. (Sluiskreek, Boomskreek, Sommelsdijckse kreek, Knuffelsgracht, Drambrandersgracht etc. etc.) b) Waar mogelijk de berging vergroten. In de vlakke arealen van het stedelijk gebied dient ca % open wateren te hebben voor de berging van een deel van de gevallen neerslag. Het e.e.a. hangt af van de hierboven genoemde factoren. c) Conform de stedebouwkundige verordening overgaan tot planning van structuren (wegen, bergingskanalen, bergingsvijvers) in Noord en Zuidwest Paramaribo. Het rendement van een stedelijke verkaveling ligt nooit boven de 60% van de bruto grondoppervlakte, terwijl 40% nodig is voor: wegen, kanalen, scholen, 11.

12 begraafplaatsen, sportvelden, en andere voorzieningen. Van de 40% is 5-10% bestemd voor open wateren. Deze 5-10% is afhankelijk van de geaccidenteerdheid van het terrein. d) De bestemming van het 1 e deel van het Saramaccakanaal t.p.v. de Surinamerivier voor riolering. e) De afvoer van hemelwater uit de gebieden gelegen in Paramaribo-Noord zal slechts mogelijk zijn middels grote ring- en bergingskanalen. Van deze instabiele gronden, die direkt aan de Atlantische Oceaan grenzen moet afgebleven worden. De Coastal Wetlands moeten niet weggegeven worden aan landveroveraars. RESUMEREND: Stadsplanning, aanleg en beheer zoals het hoort. V. SLOT Aan het eind gekomen van mijn verhaal over de zegeningen en de regeningen van WATER in Suriname zou ik nogmaals willen benadrukken dat het de grote hoeveelheid regenwater waarover wij allemaal klagen voor Suriname wel eens heel belangrijk zou kunnen worden. Voorwaarden hiertoe zijn in de eerste plaats zorgen voor: De waterwetgeving t.b.v. algeheel beheer Het waterbeleid De waterhuishouding Het watermanagement De waterveiligheid (zeespiegelstijging, e.d.) De planning van waterlopen e.d. Watertechnologie/water in ruimte en natuur Toch zou ik willen aanbevelen dat spoedig een beleid zal moeten worden uitgestippeld door de Overheid en de Particuliere Sector om investeringen in kennis en het gebruik van waterverbruikende industrieën: Waterexport (geraffineerd en/of ruw) Papierfabrikage (pulp) Levensmiddelen Zetmeelproducten Waterkracht 12.

13 De samenwerking tussen de Nederlandse en de Surinaamse Watersector zal er een moeten zijn van één gezamelijke integrale aanpak, waarbij vooral het juiste evenwicht gevonden zal moeten worden tussen de participatie van de publieke, semi-publieke en de private sector. Zo kunnen een aantal mogelijke gebieden genoemd worden, waar de Nederlandse Water Sector heel veel in zou kunnen bijdragen aan ons Suriname: Beheersing van de hydrologische kringloop De productie van drinkwater vooral t.b.v. de export Transport van zoetwater in bulk Waterwinning t.b.v. het binnenland (ver, weinig mensen, geen electriciteit) Afvalwaterzuivering/beveiliging van de (grote) rivieren Beheersing wateroverlast Afvalwater (collectie, transport & zuivering) Bescherming van de kustvlakte (Coastal Zone) incl. Dijkenbouw/Mangrove aanplanten Kleinschalige zuiveringsinstallatie e.a. MAAR VOORAL: Institutionele versterking van de Overheidsdiensten, die de grote verantwoordelijkheid hebben over het gehele watersysteem. Het zou interessant kunnen worden wanneer wij in Suriname overgaan tot de oprichting van een SURINAAMS-WATER-NETWERK. Deze organisatie zal het dan voor elkaar moeten krijgen dat de watersector in Suriname beter geordend wordt. Laten wij niet al ons water naar zee dragen. 13.

Toepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015

Toepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015 Toepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015 M.A.Amatali, M.Sc. (Hydrology) Hoofd Waterloopkundige Dienst Belang van deze presentatie

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Water hoofdstuk Samenvatting door Jordan 93 woorden 14 december 017 6,1 18 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Samenvatting Aardrijkskunde Water Hoofdstuk 1 Rivieren in China

Nadere informatie

Zorg en Hoop 0.8. Nickerie 0.0 Hoogste waarde Kustgebied: Albina 18.0 Hoogste waarde Binnenland: Laduani 19.6

Zorg en Hoop 0.8. Nickerie 0.0 Hoogste waarde Kustgebied: Albina 18.0 Hoogste waarde Binnenland: Laduani 19.6 Het Nationaal Meteorologisch Centrum is te bereiken op het tel no: 597-6806599/597-325190 Fax: 597-325190 Mail adres: infometeozan@publicworks.gov.sr WEERS T.B.V. SURINAME Geldig van 14.30ltlt 22 juni

Nadere informatie

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc. WATERTOETSPROCES Globale checklist waterbelangen in de ruimtelijke ordening Bij het watertoetsproces let het waterschap op alle wateraspecten. Doorgaans krijgen het voorkomen van wateroverlast en de zorg

Nadere informatie

Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve

Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve Waterhuishouding en riolering Groot Zonnehoeve Inleiding Dit document is opgesteld als vervolg en update van de analyse van de waterhuishouding, opgesteld in januari 2008. Toen is geconstateerd dat de

Nadere informatie

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 Voorstellen multifunctionele landbouw functieverandering landschappelijke inpassing gebiedsontwikkeling

Nadere informatie

8.7 NUTSVOORZIENINGEN

8.7 NUTSVOORZIENINGEN Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m 25 8.7 NUTSVOORZIENINGEN Voor iedere samenleving is ten behoeve van de huishoudens en bedrijven, een adequaat niveau van nutsvoorzieningen van groot belang. Dit niet

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

Het Nationaal Meteorologisch Centrum is te bereiken op het tel no: / Mail adres:

Het Nationaal Meteorologisch Centrum is te bereiken op het tel no: / Mail adres: Het Nationaal Meteorologisch Centrum is te bereiken op het tel no: 597-325206 /597-325190 Mail adres: infometeozan@publicworks.gov.sr WEERS T.B.V. SURINAME Geldig van 19.30lt 22 december tot 19.30lt 23

Nadere informatie

Bijlage 13-1: Stedelijke wateropgave Bargermeer noord

Bijlage 13-1: Stedelijke wateropgave Bargermeer noord Bijlage 13-1: Stedelijke wateropgave Bargermeer noord Situatie Bargermeer noord Het industrieterrein Bargermeer noord ligt centraal in de stad Emmen. Het is een grootschalig bedrijventerrein met ruimte

Nadere informatie

Opgesteld voor de Gemeente Bussum

Opgesteld voor de Gemeente Bussum Stichting Water voor Masaï Rapport over de nieuwe waterpomp in Puna, Tanzania Opgesteld voor de Gemeente Bussum December 2014 Project achtergrond Voor de bouw van de derde waterpomp heeft Water voor Masai

Nadere informatie

Wateroverlast Wouw. ICM case study. Marcel Zandee 8 maart 2017

Wateroverlast Wouw. ICM case study. Marcel Zandee 8 maart 2017 Wateroverlast Wouw ICM case study Marcel Zandee 8 maart 2017 Inhoud van de presentatie Waar ligt Wouw? Aanleiding studie Situatie Opbouw model Resultaten simulaties Conclusies Vragen 2 Waar ligt Wouw?

Nadere informatie

Een wadi is een rivier die slechts een deel van het jaar water bevat. Je kunt er gemakkelijk grondwater winnen.

Een wadi is een rivier die slechts een deel van het jaar water bevat. Je kunt er gemakkelijk grondwater winnen. Samenvatting door een scholier 912 woorden 19 december 2017 4.8 16 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Hoofdstuk 1: 1: het Midden-Oosten Droog Groot deel Midden-Oosten heeft steppeklimaat

Nadere informatie

In de directe omgeving van de Ir. Molsweg is geen oppervlaktewater aanwezig.

In de directe omgeving van de Ir. Molsweg is geen oppervlaktewater aanwezig. Waterparagraaf Algemeen Huidige situatie De Ir. Molsweg tussen de Pleijweg en de Nieland bestaat uit een enkele rijbaan met twee rijstroken. Via een rotonde sluit de Ir. Molsweg aan op de Nieland. De rijbaan

Nadere informatie

r > ZZW B 67-6. Zandputten als spaarbekkens Waterhuishoudkundige aspecten \ J

r > ZZW B 67-6. Zandputten als spaarbekkens Waterhuishoudkundige aspecten \ J r > ZZW B 67-6. Zandputten als spaarbekkens Waterhuishoudkundige aspecten \ J DIENST DER ZUIDERZEEIYERKEN Uaterloopkundige afd. nr. B 67-6 ZANDPUTTEN ALS SPAARBEKKENS \'laterhuishoudkundige ASPECTEN. De

Nadere informatie

Extra CaseQuest 1 Watergebruik in het Middellandse Zeegebied

Extra CaseQuest 1 Watergebruik in het Middellandse Zeegebied Extra CaseQuest 1 Watergebruik in het Middellandse Zeegebied 1/5 Inleiding Het Middellandse Zeegebied ligt in een landschapszone die vanwege zijn klimaat prettig is om te wonen of om er als toerist op

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN BEHEER VAN HET REGENWATER IN DE OPENBARE RUIMTE HERFST 2018 Uitdagingen van een gedecentraliseerd beheer van het regenwater Anne-Claire DEWEZ Department Water, Leefmilieu Brussel

Nadere informatie

Duurzame watersystemen

Duurzame watersystemen TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater

Nadere informatie

Score-overzicht. 2 0 Correctievoorschrift: Uit het antwoord moet blijken dat in het oosten de matigende invloed van de zee kleiner is.

Score-overzicht. 2 0 Correctievoorschrift: Uit het antwoord moet blijken dat in het oosten de matigende invloed van de zee kleiner is. Score-overzicht Naam examen: VMBO KB aardrijkskunde 2015 variant h1 voorbeeld Examen variant: 72ddd358-7c9a-4615-895a-7259fa320cdd_85247134_5c833992-ecd3-4524-9ae1- ebefe2c4ade9 Datum afname: 15/10/2015

Nadere informatie

Wateroverlast Opheusden. welkom

Wateroverlast Opheusden. welkom Wateroverlast Opheusden welkom Bewonersavond 19 november 2014 Programma 19.00 uur: Ontvangst 19.30 uur: Opening door voorzitter (Henk van Bockel) 19.35 uur: Welkomstwoord (burgemeester Veerhoek) 19.40

Nadere informatie

Doel: voorkom regenwateroverlast!

Doel: voorkom regenwateroverlast! http://bit.ly/2pjgadl Wereldtemperatuur 188-216 Ontwikkeling extreme neerslag Doel: voorkom regenwateroverlast! Masterclass klimaatadaptatie Kennemerland, 18 mei 217. Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED

Nadere informatie

1) Gaat het om een ruimtelijk plan dat uitsluitend een functiewijziging van bestaande bebouwing inhoudt? nee

1) Gaat het om een ruimtelijk plan dat uitsluitend een functiewijziging van bestaande bebouwing inhoudt? nee datum 16-5-2013 dossiercode 20130516-34-6989 Tekenen: Heeft u een beperkingsgebied geraakt? Welke gemeente omvat het grootste deel van het door u getekende plangebied? Winsum Vragen: 1) Gaat het om een

Nadere informatie

Landelijke dag Burkina Faso Platform 2010 Workshop Water

Landelijke dag Burkina Faso Platform 2010 Workshop Water Landelijke dag Burkina Faso Platform 2010 Workshop Water 6 november 2010 Sander de Haas Piet Keijzer Introductie Sander de Haas, (geo)hydroloog werkzaam bij PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland. Mede-oprichter

Nadere informatie

Drainage. Horizontaal en Verticaal. www.infiltratie.com. Ontdek de mogelijkheden van regenwater. Regenwater. Woningbouw. Regenwater.

Drainage. Horizontaal en Verticaal. www.infiltratie.com. Ontdek de mogelijkheden van regenwater. Regenwater. Woningbouw. Regenwater. Drainage Horizontaal en Verticaal Woningbouw Drinkwater utiliteitsbouw Grijswater Afkoppelen & infiltratie Afvalwater Breaktanks DEHOUST Tanks www.infiltratie.com Ontdek de mogelijkheden van regenwater

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer,

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer, DATUM 15 maart 2016 REGISTRATIENUMMER ONDERWERP Watersysteem Bijdorp Geachte mevrouw, heer, 1. Aanleiding De wijk Bijdorp ondervindt bij zware neerslag wateroverlast. De gemeente Schiedam en Delfland zijn

Nadere informatie

Landgoed Heijbroeck. Waterparagraaf. Datum : 11 juni Bureau van Nierop, Landgoed Heijbroeck, Waterparagraaf 1

Landgoed Heijbroeck. Waterparagraaf. Datum : 11 juni Bureau van Nierop, Landgoed Heijbroeck, Waterparagraaf 1 Landgoed Heijbroeck Waterparagraaf Datum : 11 juni 2013 Auteur Opdrachtgever : W.J. Aarts : Fam. van Loon 1 VOORWOORD In opdracht van Fam. van Loon is er door Bureau van Nierop een waterparagraaf conform

Nadere informatie

Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs

Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs Notitie Contactpersoon ir. J.M. (Martin) Bloemendal Datum 7 april 2010 Kenmerk N001-4706565BLL-mya-V02-NL Onderzoeksrapportage naar het functioneren van de IT-Duiker Waddenweg te Berkel en Rodenrijs Tauw

Nadere informatie

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009. Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven

Nadere informatie

De klimaatbestendige (oude) stad

De klimaatbestendige (oude) stad De klimaatbestendige (oude) stad Peter den Nijs Wareco ingenieurs F3O KANS OP PAALROT Groot deel Nederland Grote verschillen bodemopbouw Grote verschillen in klimaateffect Grote spreiding in risico s 1

Nadere informatie

Debietmeting maken. Aan de hand van metingen aan de sloten en werken met natuurkundige formules een debietmeting leren maken.

Debietmeting maken. Aan de hand van metingen aan de sloten en werken met natuurkundige formules een debietmeting leren maken. Debietmeting maken Doel: Aan de hand van metingen aan de sloten en werken met natuurkundige formules een debietmeting leren maken. Benodigdheden: Groot meetlint / rolmeter Stok / lat om sloot op te meten

Nadere informatie

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden.

SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. SCHRIFTELIJKE VRAGEN AAN HET COLLEGE Nb: vragen en antwoorden worden verzonden aan College, MT en alle raadsleden. INDIENING Steller vragen: J.H.Maas, PvdA Datum: 11 januari 2013 Onderwerp: grondwateroverlast

Nadere informatie

WATERHUISHOUDING. Locatie: Hunnenweg 26-30 te Voorthuizen gem. Barneveld. Opdrachtgever : de heer A.P. Both. Datum : 23-04-2012.

WATERHUISHOUDING. Locatie: Hunnenweg 26-30 te Voorthuizen gem. Barneveld. Opdrachtgever : de heer A.P. Both. Datum : 23-04-2012. WATERHUISHOUDING Locatie: Hunnenweg 26-30 te Voorthuizen gem. Barneveld Opdrachtgever : de heer A.P. Both Datum : 23-04-2012 Gewijzigd : --- INHOUD 1 INLEIDING 2 HUNNENWEG 2.1 Situatie 2.2 Waterberging

Nadere informatie

VAK : AARDRIJKSKUNDE DATUM: WOENSDAG 18 JULI 2007 TIJD : 10.40 11.25 UUR RIVIEREN EN PLAATSEN. Bekijk deze kaart.

VAK : AARDRIJKSKUNDE DATUM: WOENSDAG 18 JULI 2007 TIJD : 10.40 11.25 UUR RIVIEREN EN PLAATSEN. Bekijk deze kaart. VK : RRIJKSKUNE TUM: WOENSG 18 JULI 2007 TIJ : 10.40 11.25 UUR RIVIEREN EN PLTSEN 4 In onze rivieren komen er veel watervallen voor. Welke waterval hoort bij de juiste rivier? 1 ekijk deze kaart. ottica

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

EEN BODEM VOOR WATER

EEN BODEM VOOR WATER EEN BODEM VOOR WATER Hemel en grondwaterbeleid Breda 2011 RWZI De gemeente is verantwoordelijk voor de afvoer van afvalwater naar de rioolwaterzuivering (RWZI: een soort wasmachine voor water). RWZI De

Nadere informatie

DOOR DR. IR. G. J. H. MOLENGRAAFF

DOOR DR. IR. G. J. H. MOLENGRAAFF A. KORTE UITEENZETTING VAN DE DESTIJDS DOOR DEN MIJNBOUWKUNDIGEN DIENST OPGESTELDE PLANNEN TOT WATERVOOR- ZIENING VAN DE HAVEN VAN WILLEMSTAD EN VAN DIE STAD ZELVE OP HET EILAND CURASAO DOOR DR. IR. G.

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens:

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens: UITGANGSPUNTEN NOTITIE Plan: Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: 8 woningen Holtenweg Vries Oppervlakte plangebied: 2185 m2 Toename verharding in plangebied: 400 m2 Kaartlagen geraakt: Ja Aanvrager

Nadere informatie

Beknopte algemene informatie over Suriname

Beknopte algemene informatie over Suriname Beknopte algemene informatie over Suriname 17 maart 2016 Usha P. Adhin MEd. Hoofd Bureau Internationale Betrekkingen Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur Locatie van Suriname - Ligt op de noordoostkust

Nadere informatie

In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken bij de waterhuishouding van het project Ceres te Bemmel.

In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken bij de waterhuishouding van het project Ceres te Bemmel. NOTITIE NUMMER : P11-0455 : ONDERWERP : advies waterhuishouding : DATUM : 17 december 2012 PLAATS : ELST OPGESTELD DOOR : H.W. Boom 1 Algemeen In opdracht van Jansen Bouwontwikkeling BV is ons bureau betrokken

Nadere informatie

Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij

Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij Onderzoek naar een gelijkmatiger exportaanbod van Surinaamse groenten Inleiding De productie en het export aanbod van Surinaamse groenten verloopt onregelmatig

Nadere informatie

Sander de Haas en Cedrick Gijsbertsen sanderdehaas@samsamwater.com cedrickgijsbertsen@samsamwater.com

Sander de Haas en Cedrick Gijsbertsen sanderdehaas@samsamwater.com cedrickgijsbertsen@samsamwater.com Aan Weebale Foundation Datum 3 oktober 2010 Project Watervoorziening Banda, Oeganda Referentie 56-1 Opgesteld Email Onderwerp Sander de Haas en Cedrick Gijsbertsen sanderdehaas@samsamwater.com cedrickgijsbertsen@samsamwater.com

Nadere informatie

Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen

Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen Urbanisatie en klimaatverandering: zowel meer droogte als meer overstromingen in Vlaanderen prof. dr. ir. Patrick Willems KU Leuven Departement Burgerlijke Bouwkunde Afdeling Hydraulica Kasteelpark Arenberg

Nadere informatie

Water- en Rioleringsplan

Water- en Rioleringsplan Water- en Rioleringsplan 2017-2021 Inleiding Hemelwater Oppervlaktewater overstort Afvalwater Grondwater Drinkwater Beleidskader Wet Milieubeheer afname- en zorgplicht voor afvalwater verplichting WRP

Nadere informatie

Bijlage 5 Wateradvies Wetterskip

Bijlage 5 Wateradvies Wetterskip vastgesteld bestemmingsplan West-Terschelling West Aletalaan fase 4 Gemeente Terschelling Projectnummer 250651 Bijlage 5 Wateradvies Wetterskip blad 259 van 381 Ruimtelijke Ordening - Oranjewoud WFN1215886

Nadere informatie

Gemaal van de toekomst

Gemaal van de toekomst Gemaal van de toekomst Onderzoek besparingspotentieel bij niet gelijktijdig leegpompen rioolstelsels Van S.P.A. Duinmeijer Datum 30 augustus 2013 Opdrachtgever Ingenieursbureau Gemeente Rotterdam Contactpersoon

Nadere informatie

Gemeentelijk Riolerings Plan

Gemeentelijk Riolerings Plan Gemeentelijk Riolerings Plan 2018-2022 dorpspraat over aanpak van wateroverlast Laren, maart en april 2018 Programma deel 1: kaders en historie deel 2: wat gebeurt er? deel 3: welke oplossingen? deel 4:

Nadere informatie

b. de Onderdirecteur Domaniale Zaken; c. het Hooftl van de Dienst Lands Bosbeheer;

b. de Onderdirecteur Domaniale Zaken; c. het Hooftl van de Dienst Lands Bosbeheer; 2005 No. 16 STAATSBLAD VAN DE REPUBLTEK SURINAME BESCHIKKING van de Minister van Natuurlijke Ilulpbronnen d.d. fs februari 2005 no. 180/0036, houdende vaststelling van richflijnen m.b.t. de uitgifte en

Nadere informatie

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN.

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN. INDELING Grondwaterbeheer in de stad: een kans Peter den Nijs Inleiding Grondwaterbeheer in de stad: een kans Beleid grondwater stedelijk gebied Het wordt alleen maar slechter Afsluiting en vragen Grondwaterbeheer

Nadere informatie

Actueel Waterbericht Week 3 Jaar 2015

Actueel Waterbericht Week 3 Jaar 2015 Samenvatting: De gevallen neerslag van afgelopen week en met name van donderdag 8 januari heeft geleid tot verhoogde afvoeren en waterpeilen in het beheergebied van Waterschap Aa en Maas. De neerslag is

Nadere informatie

Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten

Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten Kostenterugwinning van Waterdiensten Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten Sterk Consulting en Bureau Buiten Leiden, november 2013 1 2 Inhoudsopgave 1 Achtergrond en doel

Nadere informatie

Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl

Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl Nederlandse droogteperiodes vanaf 1906 in beeld Bart Vreeken, Logboekweer.nl 6 augustus 2018 Dit is een voorlopige versie. De methode kan nog verbeterd en de droogte van 2018 is nog niet ten einde. Commentaar

Nadere informatie

Van Waterplan naar Watervisie

Van Waterplan naar Watervisie 22 oktober, Studiedag VVSG Van Waterplan naar Watervisie integraal waterbeleid in Nijmegen Jos van der Lint Waterservicepunt (WSP) www.waterbewust.nl Waalsprong 1996-2020 Dukenburg / Lindenholt 1965-1985

Nadere informatie

Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan.

Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan. Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan. Normering Vraag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 totaal Punten 15 10 10 25 20 25 30 10 10 155 Het eindcijfer is het

Nadere informatie

MEMO. Toelichting op maatregelen Oranjebuurt in de Lier.

MEMO. Toelichting op maatregelen Oranjebuurt in de Lier. MEMO Aan: Koos verbeek Van: J. den Dulk Datum: 23 mei 2007 Onderwerp: Stand van zaken maatregelen ter voorkoming wateroverlast Oranjebuurt, De Lier Bijlagen: Functioneel programma van eisen voor de verbetering

Nadere informatie

Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen

Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen enkele aanvullende beschouwingen prof. dr. ir. Patrick Willems K.U.Leuven Afdeling Hydraulica Toekomstig klimaat? huidig klimaat: gematigd

Nadere informatie

Oplegnotitie waterhuishoudingsplan 2012 Bedrijvenpark A1 Bijlage 8b exploitatieplan

Oplegnotitie waterhuishoudingsplan 2012 Bedrijvenpark A1 Bijlage 8b exploitatieplan Oplegnotitie waterhuishoudingsplan 2012 Bedrijvenpark A1 Bijlage 8b exploitatieplan Gemeente Deventer Opdrachtgever ORB H.J. Laing Datum paraaf Projectleider ORB J.J. van der Woude Datum paraaf Gemeente

Nadere informatie

Verdeling van al het water op aarde

Verdeling van al het water op aarde Water op Aarde Verdeling van al het water op aarde Gemiddeld genomen verdampt uit de oceanen meer water dan via neerslag terugkomt. Boven land is meer neerslag van verdamping. Het verschil stroomt via

Nadere informatie

AANSLUITING CURRICULUMVOORSTEL WATEREDUCATIE GROEP 7-8

AANSLUITING CURRICULUMVOORSTEL WATEREDUCATIE GROEP 7-8 1 KLIKPLAAT WAT IS WATER Lesblad Wat is water Water, ijs en waterdamp Oplossen Sterk water Drijven en zinken Zoet en zout Overal is water INHOUD LESMODULE: [DOMEIN WATER EN LEVEN] Leerling geeft water

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2004 - II

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2004 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. OMGAAN MET NATUURLIJKE HULPBRONNEN figuur 1 De kringloop van het water R * ** ** ** ** ** ** ** * S ** * ** ** * P Q LAND ZEE T

Nadere informatie

Notitie. Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar. Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling. Datum : 9 maart 2017

Notitie. Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar. Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling. Datum : 9 maart 2017 Notitie Stadsontwikkeling Ingenieursbureau Aan : Jorg Pieneman, Irene Quakkelaar Kopie aan : Jasper Overbeeke, Albert Kemeling Datum : 9 maart 2017 Betreft : Binnentuinen Ageniesebuurt Bezoekadres: De

Nadere informatie

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3) Bouwlokalen INFRA Innovatie onder het maaiveld / renovatie van rioolstelsels Het riool in Veghel Jos Bongers Beleidsmedewerker water- en riolering Gemeente Veghel 21 juni 2006 Veghel in cijfers en beeld

Nadere informatie

De locatie Het ontwerp van het winkelcentrum en directe omgeving is opgenomen in figuur 1.

De locatie Het ontwerp van het winkelcentrum en directe omgeving is opgenomen in figuur 1. Notitie Datum: 17 juni 2015 Betreft: Afkoppelen nieuwbouw Handelstraat, Apeldoorn Kenmerk: BP30, NOT20150617 Bestemd voor: Bun Projectontwikkeling BV Ter attentie van: de heer J. Spriensma Opgesteld door:

Nadere informatie

Verkenning afvoercapaciteit oppervlaktewatersysteem Poelwetering

Verkenning afvoercapaciteit oppervlaktewatersysteem Poelwetering Verkenning afvoercapaciteit oppervlaktewatersysteem Poelwetering Gemeente Leiden 18 december 2014 Versie 1 BC4091-105 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Stationspark 27C Postbus 4 4460 AA Goes

Nadere informatie

E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van. Advies toekomstige hemelwaterberging en afvoer

E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van. Advies toekomstige hemelwaterberging en afvoer Aan Gemeente Maassluis Behandeld door Richard Wilbrink T.a.v. De heer E. Zeeman E richard.wilbrink@mwhglobal.com Van Richard Wilbrink MSc. T 015-7511854 Betreft Voorbereidende onderzoeken winkelcentrum

Nadere informatie

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland)

Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland) 1 Invloed van klimaatverandering op hydrologische extremen (hoog- en laagwater langs rivieren in het Vlaamse binnenland) Op 26 augustus 2008 heeft Omar Boukhris een doctoraatsstudie verdedigd aan de K.U.Leuven

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2003 - I

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2003 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. OMGAAN MET NATUURLIJKE HULPBRONNEN figuur 1 De kringloop van het water A B LAND ZEE 2p 1 In figuur 1 staat de kringloop van het

Nadere informatie

Zandhonger. Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde. 19 september 2002

Zandhonger. Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde. 19 september 2002 Zandhonger Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde 19 september 2002 Zandhonger, Gaat de Oosterschelde kopje onder? De Deltawerken veranderden de

Nadere informatie

MEMO. 1. Aanleiding. Datum: 22-oktober Aan: Joep de Koning (WSK) Van: Martijn Tilma en Mia Süss (B&O-WH)

MEMO. 1. Aanleiding. Datum: 22-oktober Aan: Joep de Koning (WSK) Van: Martijn Tilma en Mia Süss (B&O-WH) MEMO Aan: Joep de Koning (WSK) Van: Martijn Tilma en Mia Süss (B&O-WH) Datum: 22-oktober 2015 Onderwerp: Capaciteit duikers Wilhelminapark, Plaspoel- en Schaapweipolder 1. Aanleiding Het Wilhelminapark

Nadere informatie

STAATSBLAD van de REPUBLIEK SURINAME DECREET C17

STAATSBLAD van de REPUBLIEK SURINAME DECREET C17 STAATSBLAD van de REPUBLIEK SURINAME DECREET C17 DECREET van 24 februari 1983, houdende indeling van Suriname in Districten. (Decreet Districten indeling 1983). DE PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK.SURINAME,

Nadere informatie

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater

Nadere informatie

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Project : Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Projectnummer : NC8110503 Versie : definitief Datum : 15 juli 2008 Aanleiding Het terrein van de Tivolikerk en het naastgelegen Zusterhuis aan de Heezerweg

Nadere informatie

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Presentatie GRP 2016-2020 Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Programma Inhoud Waarom een nieuw GRP? Evaluatie afgelopen planperiode Een gezonde leefomgeving Een veilige leefomgeving:

Nadere informatie

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade. Doelen Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. 2. Geen (onaanvaardbare) economische schade of maatschappelijke hinder door wateroverlast. Bescherm volksgezondheid Beperk overlast

Nadere informatie

Waterhuishouding bouwkavel Merwededijk, sectie F 4137, Gorinchem

Waterhuishouding bouwkavel Merwededijk, sectie F 4137, Gorinchem Waterhuishouding bouwkavel Merwededijk, sectie F 4137, Gorinchem Status: definitief Datum: 23 februari 2012 INHOUDSOPGAVE 1. Waterhuishouding... 3 1.1 Beleid Waterschap Rivierenland... 3 1.2 Veiligheid...

Nadere informatie

Het regent, het regent

Het regent, het regent Het regent, het regent Wat te doen bij een veranderend klimaat? Naam: Stefan Meijer (gemeente Heiloo) en Hartger Griffioen (LNH) Datum: donderdag 15 januari 2015 Even voorstellen Stefan Meijer 37 jaar

Nadere informatie

Rivieren, plaatsen en gebergten

Rivieren, plaatsen en gebergten VK : RRIJKSKUNE TUM: WOENSG 16 JULI 2008 TIJ : 10.45 11.30 UUR Rivieren, plaatsen en gebergten 1 3 monding TLNTISHE OEN III I II IV oesewijne Tibiti dampada ekijk deze kaart. Op deze kaart zijn de grote

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Bijlage bij de toelichting

Bijlage bij de toelichting Bijlage bij de toelichting Inhoudsopgave Bijlagen bij toelichting 5 Bijlage 1 Watertoets 7 blad 3 van 8 blad 4 van 8 Bijlage 1 Watertoets Thema Doelstelling Realisatie Veiligheid/waterkering Wateroverlast

Nadere informatie

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE 2. Duurzaam bouwen en circulair water BREAAM Circulaire economie Training regenwatersystemen 2. Duurzaam bouwen en circulair water BREAAM

Nadere informatie

Waterbalans kuststreek Is het water aan de kust in balans?

Waterbalans kuststreek Is het water aan de kust in balans? Waterbalans kuststreek Is het water aan de kust in balans? Koen Foncke - Antea Group Onderzoeksopdrachten 1. De opdracht Wat? Inventarisatie gegevens Analyse gebruik, behoefte en aanbod water Prognose

Nadere informatie

2 november 2009 C M.J.C. Kerkhof Jonkman. Team stedelijk water

2 november 2009 C M.J.C. Kerkhof Jonkman. Team stedelijk water WATERPARAGRAAF Onderwerp: Rentray Rekken Apeldoorn, Projectnummer: 2 november 2009 C01031.200803 Opgesteld door: M.J.C. Kerkhof Jonkman Gecontroleerd door: M. Swenne ARCADIS NEDERLAND BV Het Rietveld 59a

Nadere informatie

Regenwatersystemen op de testbank

Regenwatersystemen op de testbank Regenwatersystemen op de testbank Harry van Luijtelaar Stichting RIONED RIONEDdag, 5 februari 215 Overzicht presentatie Aanleiding Rekentool (testbank) Extreme buien Vergelijken functioneren systemen Conclusies/lessen

Nadere informatie

Toetsing waterhuishouding

Toetsing waterhuishouding Toetsing waterhuishouding Bedrijventerrein Hattemerbroek - deelgebied Hattem Quickscan waterhuishouding - nieuwe stedenbouwkundige opzet Ontwikkelingsmaatschappij Hattemerbroek B.V. december 2009 concept

Nadere informatie

14-daagse Avontuurlijk Suriname

14-daagse Avontuurlijk Suriname REIZEN - VOYAGES Tel.32-3-238.11.03 Fax.32-3-238.71.58 Bresstraat, 14 IATA : 08210381 2018 Antwerpen licentie : A 1275 BELGIUM www.coconuttravel.be/suriname/ info@coconuttravel.be www.coconuttravel.be

Nadere informatie

Klimaatbestendige zoetwatervoorziening Greenport regio Boskoop

Klimaatbestendige zoetwatervoorziening Greenport regio Boskoop Klimaatbestendige zoetwatervoorziening Greenport regio Boskoop Probleemanalyse en oplossingsrichtingen korte en lange termijn Datum: 8 februari 2013 Bart Scholten Locatie: Van: Voor: Kenmerk: Plantariumgebouw

Nadere informatie

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011 Roelof J. Stuurman Een Proeftuin waarin toegepast innovatief onderzoek wordt gedaan om een gezonde energie- en waterneutrale Uithof te bereiken die geen nadelige invloed heeft op zijn omgeving en waar

Nadere informatie

15640 ing. B. Mengers Doetinchem, Tel Betreft

15640 ing. B. Mengers Doetinchem, Tel Betreft ECOPART BV ZEPHIRLAAN 5 7004 GP DOETINCHEM TELEFOON 03 14-36 81 00 FAX 03 14 36 57 43 E-MAIL INFO@ECOPART-BV.NL INTERNET WWW.ECOPART_BV.NL BTW NR. NL 81 01 466 29 B01 HANDELSREGISTER 100 35 993 RABOBANK

Nadere informatie

voorschriften bpa nr. 80 La Brugeoise

voorschriften bpa nr. 80 La Brugeoise voorschriften bpa nr. 80 La Brugeoise goedgekeurd dd. 19/01/2001 zones zone kleur en/of raster 1 2 3 4 5 Bpa 80 La Brugeoise goedgekeurd dd. 19/01/2001. Pagina 1 van 8 bestemmingen per zone Zone 1 bemerking(en)

Nadere informatie

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Logo MEMO Aan : Henrike Francken Van : Michiel Krutwagen Kopie : Dossier : BA1914-112-100 Project : SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Ons

Nadere informatie

betrekking tot de tarieven voor het onderhoud van het rioleringsstelsel (Wet Tarieven Onderhoud Rioleringsstelsel). Paramaribo, 28 juli 2015

betrekking tot de tarieven voor het onderhoud van het rioleringsstelsel (Wet Tarieven Onderhoud Rioleringsstelsel). Paramaribo, 28 juli 2015 Initiatiefvoorstel krachtens artikel 78 van de Grondwet van de Republiek Suriname (S.B. 1987 no. 116, zoals gewijzigd bij S.B. 1992 no. 38), ingediend door R. Parmessar, s. Akiemboto, J. Vreedzaam en G.

Nadere informatie

Donderdag 9 februari 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Donderdag 9 februari 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Donderdag 9 februari 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vlario-studienamiddag Beleid en Overleg Vlaams Parlement Geachte aanwezigen, Welkom in het Vlaams

Nadere informatie

Maascollege. Waterstanden in de Maas, verleden, heden, toekomst

Maascollege. Waterstanden in de Maas, verleden, heden, toekomst Maascollege Waterstanden in de Maas, verleden, heden, toekomst Inhoud presentatie kararkteristiek stroomgebied waar komt het water vandaan hoogwater en lage afvoer hoogwaterbescherming De Maas MAAS RIJN

Nadere informatie

Hydraulische toetsing Klaas Engelbrechts polder t.b.v. nieuw gemaal.

Hydraulische toetsing Klaas Engelbrechts polder t.b.v. nieuw gemaal. MEMO Aan: Van: Kwaliteitsborging: Onderwerp: Koos van der Zanden (PMB) Jeroen Leyzer (WH) Anne Joepen Datum: 27-11-2014 Status: Adviesnummer WH: Hydraulische toetsing Klaas Engelbrechts polder t.b.v. nieuw

Nadere informatie

Grondwater in stedelijk gebied

Grondwater in stedelijk gebied Grondwater in stedelijk gebied Kruisbestuiving met de afdeling riolering 29 mei 2013 Jacqueline Flink Waterbalans Grondwateraanvulling uit neerslag??? Grondwateraanvulling GBKA (~ BGT) goede info over

Nadere informatie

Betreft : Invloed Dieperhout op waterstandsfluctuatie Poelwetering

Betreft : Invloed Dieperhout op waterstandsfluctuatie Poelwetering Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Aan : Mevrouw S. Eefting Gemeente Leiden De heer R. van Deutekom Gemeente Leiden Van : De heer M. van Dijk Royal HaskoningDHV Datum : 19 december 2014

Nadere informatie

4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron

4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron H 4 et water een niet te verspillen onontbeerlijke hulpbron «De blauwe planeet», «het water, als bron van het leven». Twee gangbare uitdrukkingen die het belang van het water in ons dagelijks leven onderstrepen.

Nadere informatie

Bijlage IV Watertoets. Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014

Bijlage IV Watertoets. Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014 Bijlage IV Watertoets Uitgevoerd door R. Zuidema, 14 juni 2014 datum 14-6-2014 dossiercode 20140614-4-9150 Geachte heer / mevrouw R. Zuidema, U heeft een watertoets uitgevoerd op de website http://www.dewatertoets.nl//.

Nadere informatie

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A ONDERWERP Aangepaste leggerwijziging Tradeportsloot DATUM 14-4-2016 PROJECTNUMMER C01031.000363.0900 ONZE REFERENTIE 078903199 A VAN Joost Veltmaat AAN Waterschap Peel en Maasvallei Inleiding Klaver 6a

Nadere informatie