Duurzame nieuwbouw in het MKB. Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw
|
|
- Margaretha Eilander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Duurzame nieuwbouw in het MKB Ondernemer Bert Jansen geeft nieuw industrieterrein Goor duurzame glans
2 Als je gaat werken met systemen voor warmte en koude opslag in de bodem, is het van belang dat je installateur weet waar hij het over heeft. Wie aan duurzame nieuwbouw denkt, ziet al snel een rijtje grote namen voor zich: projectontwikkelaar OVG, post en pakketbedrijf TNT, de architecten Paul de Ruiter en Thomas Rau. Het is maar een kleine greep, vast staat echter dat ze allemaal hun sporen in de duurzame bouw hebben verdiend. Maar wie zegt dat duurzame nieuwbouw alleen is weggelegd voor de grote jongens? Ondernemer Bert Jansen van Bert Jansen Minicars uit het Overijsselse Goor, liet zich niet imponeren en bewees met de nieuwbouw van zijn garage annex showroom dat ook het MKB op het gebied van duurzaam bouwen een behoorlijk partijtje mee kan blazen.
3 zich ergens in vast bijt, dan wil hij er ook echt alles van af weten. En hij voegt er lachend aan toe: Het liefst weet hij nog meer dan zijn adviseurs. Terriër Bert Jansen is een ras ondernemer. Een ondernemer dus, die inspeelt op veranderingen. Zo was Jansen er in 1994 als de kippen bij om zich met zijn allround autobedrijf te richten op verkoop en reparatie van minicars. Een verandering in de wetgeving maakte het mogelijk voor houders van een bromfietsrijbewijs om zelf bestuurder te worden van een kleine personenwagen. De gevolgen bleven niet uit. Garagebedrijf Jansen ging zich specialiseren in de brommobielen en werd Bert Jansen Minicars. Het bedrijf groeide uit zijn jasje en vanaf 2001 ging Jansen op zoek naar een geschikte locatie voor een nieuw pand. Met eenzelfde oog voor verandering, was het Jansen ondertussen niet ontgaan dat de energiemarkt sterk in beweging was gekomen. De nieuwbouw van zijn garage annex showroom op het nieuwe bedrijventerrein in Goor vormde voor de sympathieke Twentenaar aanleiding om zich te verdiepen in de mogelijkheden van duurzame bouw en de bijbehorende energiebesparingen. Jansen: Ik houd mijn variabele lasten graag onder controle. De energierekening aan het eind van het jaar viel dan weer lager uit, dan weer onverwacht hoog. Bovendien weet iedereen dat de energielasten over het algemeen alleen maar toenemen en dat ook blijven doen. Ik ben toen uit gaan zoeken welke technieken er beschikbaar zijn en welke kosten en baten daaraan verbonden zijn. Jansen startte zijn zoektocht door een aantal bouwbeurzen te bezoeken. Hier vond hij informatie over onder ander warmte koude opslag (WKO) in de bodem en kreeg hij enig inzicht in de mogelijkheden van financiële ondersteuning. Voor het bouwtechnisch deel werd Jansen onder andere gesteund door bouwkundig tekenaar en adviseur Arjan Schutten, destijds werkzaam bij Ten Dam De Leeuw Architecten te Diepenheim. Schutten: Bert is een terriër, als die Belastingdienst Zijn nieuw verworven kennis op het gebied van duurzaamheid hielp Jansen bij het vinden van een geschikte installateur. Jansen: Als je gaat werken met systemen voor warmte en koude opslag in de bodem, is het van belang dat je installateur weet waar hij het over heeft. Omdat ik me van te voren goed had verdiept in de materie, had ik meteen in de gaten welke installateur zijn zaken op orde had en wie niet. Naast zaken van louter technische aard, eisten ook de financiën de nodige aandacht van Jansen. De rijksoverheid steunt duurzaam bouwen met belastingvoordeel en groenfinanciering. Jansen glimlacht: Het is niet zo dat je een zak met geld krijgt aangereikt. Het belastingvoordeel werkt pas in je voordeel als je voldoende netto winst hebt. Jansen nam daarom de financiele structuur van zijn bedrijf onder de loep, om te bezien hoe hij het belastingvoordeel kon optimaliseren: Uiteindelijk bleek dat het voor mijn situatie het beste was om mijn bedrijfsvorm om te zetten van VOF naar eenmanszaak. De belastingdienst had daar geen bezwaar tegen. Als het te zijner tijd weer voordeliger is om naar de oude vorm terug te keren, dan kan dat ook weer. Arjan Schutten voegt toe: Wat de Groenfinanciering betreft, ligt het weer anders; wanneer je aan de eisen van de regeling voldoet, kom je in aanmerking voor een korting van 1 procent op de hypotheekrente, gedurende de looptijd van je hypotheek. Die korting staat verder los van je bedrijfsvorm. De Groenfinanciering is overigens niet op het gehele bedrijfspand van Bert Jansen Minicars van toepassing. Jansen: De vierkante meters van het garagedeel van ons pand vielen niet binnen de groenfinanciering, omdat daar destijds ook geen EPC-eis voor gold. De showroom en de kantoorruimten kwamen daar wel voor in aanmerking. Aan dat gedeelte worden dan dus ook eisen gesteld wat betreft onder andere materiaalgebruik, ventilatie, isolatie en lichttoetreding. Alles bij elkaar beslist de moeite waard, want per vierkante meter mag ik 400 euro opvoeren voor de groenhypotheek. Die levert dan vervolgens weer 1 procent rentekorting op; over 1250 vierkante meter tikt dat behoorlijk aan. Eigen knopje Het papierwerk rondom de groenfinanciering, besteedde Jansen uit aan Subvention, een voornamelijk in het oosten van het land opererend adviesbureau. Zijn accountant adviseerde Jansen op het gebied van investeringsaftrek. Jansen zelf had het druk genoeg met leiding geven aan de bouwactiviteiten. Toen Bert bij ons binnenkwam had hij het hele plan en de logistiek daarom heen al in zijn hoofd zitten, compleet met zelfgemaakte maquette en al, herinnert bouwkundig tekenaar Schutten zich. Ook tijdens de bouw zat Jansen zelf de driewekelijkse vergaderingen van het bouwteam voor. Hoewel hij de term zelf niet in de mond neemt, blijkt Jansen een warm pleitbezorger van integraal bouwen. Het is gewoon noodzakelijk, stelt Jansen, je moet er voor zorgen dat de één niet de problemen van de ander hoeft op te lossen, dat moet je telkens voor zijn door het werk op elkaar af te stemmen. Het resultaat mag er zijn. De showroom, die plaats biedt aan maximaal 70 minicars, heeft een uiterst prettig binnenklimaat. De benodigde energie die voor 75 % aan de opslag in de grond wordt onttrokken, zorgt via een warmtewisselaar en het
4 leidingstelsel in de vloer voor warmte in het stookseizoen en koelte in de zomer. Panelen aan de zuidzijde van de showroom helpen om een teveel aan zonlicht buiten te sluiten. Een ventilatiesysteem met warmteterugwinning maakt de prettige atmosfeer compleet. Jansen is er dik tevreden mee; maar tegelijkertijd zou Jansen Jansen niet zijn als hij toch niet zijn eigen kleine aanpassing aan de installatie zou hebben aangebracht. Kijk zegt hij, als we langs de warmtepomp lopen, dit knopje heb ik er nog zelf op laten zetten. Triomfantelijk wijst hij op een kleine zwarte schakelaar die het mogelijk maakt om extra koelvermogen in te zetten als er de volgende dag extreme hitte wordt voorspeld. Het knopje is meer dan een klein handigheidje; het is de signatuur van een ondernemer die alles graag helemaal onder controle wil houden. Terugverdientijd en financiële voordeel Jansen gaat er van uit dat zijn duurzame investeringen binnen vijf jaar gemakkelijk zijn terugverdiend. Eigenlijk kost het allemaal niets extra s, stelt de garagehouder nuchter, je moet het geld alleen eerst even voorschieten. Jansens aanname van vijf jaar is gebaseerd op de energieprijzen van Daarom nuanceert hij: Die terugverdientijd van vijf jaar is een hele veilige aanname. Ik wil mezelf niet rijk rekenen. Verdubbelt de olieprijs, dan verdien ik mijn investering misschien in anderhalf jaar terug. Het hangt natuurlijk wel af van je fiscale situatie en je groenfinanciering. Fiscale voordelen uit de EIA en MIA leverden Jansen in totaal bruto op. De groenfinanciering, over een hypotheekbedrag van zorgde nog eens voor een extra voordeel van De waarde van Jansens bedrijf bedraagt ; hiervan is subsidiabel. Het bepalen van de terugverdientijd per onderdeel vindt Jansen lastig en ook niet geheel realistisch. Kijk, legt hij uit, het hart van de installatie is de WKO-installatie, daar hangt alles aan vast. Ik heb misschien tienduizend euro meer betaald voor de vloerverwarming, maar die is uiteraard direct aan de WKO gekoppeld. Bovendien hoef ik zomers geen airco te laten draaien, want dan laat ik het koude water door de vloer stromen. Dan heb je bovendien hartje zomer ook nog eens zonder extra kosten een heerlijk binnenklimaat van rond de 23 graden. Bouwgegevens Opdrachtgever Bert Jansen Mini Cars, Klavermaten 26, in Goor Architect Ten Dam / De Leeuw Architecten Adviseurs Energieprestatieadvies Adviesbureau Bluemink Subsidie-adviesbureau Subvention Subsidie- & Projectmanagement Gebruiksfunctie winkel/showroom Gebruiksoppervlakte m 2 Datum oplevering 2009 Energieprestatie EPC 0,34 (eis 1,5) Gebouwkenmerken Averlies/Ag 1,7 Duurzame energie Zonnecollectoren nee PV-cellen nee Overig Isolatie Rc begane grondvloer [m 2 K/W] 3,50 Rc gevels [m 2 K/W] 3,50 Rc dak [m 2 K/W] 3,50 Uraam [W/m 2 K] 2,10 Warmte-opwekking Bodemwarmtewisselaar met warmtepomp Warmte-afgiftesysteem vloerverwarming <35 0 C Ventilatiesysteem Mechanisch gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning Warmteterugwinning twincoil 60% Luchtdichtheid (qc; 10; kar/m 2 ) 0,6 Koude-opwekking Bodemwarmtewisselaar met warmtepomp Koude-afgiftesysteem Vloer en lucht Verlichting Geïnstalleerd vermogen [W/m 2 ] 10 Regeling Vertrekschakeling
5 Q&A Duurzaamheid in het MKB Ondernemers uit het midden- en klein bedrijf (MKB) kunnen zich zowel oriënteren op als verdiepen in het onderwerp duurzaam bouwen op de website van het Energiecentrum MKB ( De ondernemer vindt hier alle relevante informatie op het gebied van onder meer wetgeving, bouw en subsidies. MKB-kenner Jac van Trijp van Agentschap NL was langere tijd werkzaam bij het Energiecentrum en geeft antwoord op enkele vragen over duurzaamheid in het MKB: Op welke wijze steunt de overheid het MKB op het gebied van duurzaam bouwen? De overheid doet dit door middel van algemene instrumenten als Antwoord voor Bedrijven, subsidieregelingen, garantstellingen etc. Via Energiecentrum MKB wordt specifiek voor het MKB ondersteuning geboden op het gebied van energie en duurzaamheid. Vanaf 2002 is er geen specifieke MKB-aanpak meer vanuit de overheid. In feite heeft Energiecentrum MKB als initiatief van het bedrijfsleven zelf, vanaf die tijd het stokje overgenomen. In het Duurzaamheidakkoord tussen rijksoverheid en het bedrijfsleven van eind 2007 is wel het MKB als doelgroep opgenomen, maar ook daar zie je dat voor de invulling weer naar Energiecentrum MKB wordt verwezen. Ook voor MKB geldt natuurlijk wel gewoon de bouwregelgeving, voor apparatuur zijn steeds vaker energielabels van toepassing, dus in die zin raakt het generieke overheidsinstrumentarium ook wel het MKB. Welke typen subsidie zijn er te onderscheiden, hoe werken ze in de praktijk? Er is een groot aantal subsidies voor het MKB; als het gaat om energiebesparing en duurzaamheid is de EIA veruit de belangrijkste regeling. Dat is een investeringsaftrek waarbij de investering in maatregelen wordt afgetrokken van de bedrijfswinst. Netto voordeel is ongeveer 11%. In welke mate wordt de EIA door het MKB benut? De EIA wordt goed benut door het MKB, er worden jaarlijks overzichten gemaakt door EIA, waaruit blijkt dat het merendeel van de aanvragen door MKB-bedrijven wordt gedaan. Dan gaat het dus om de aantallen aanvragen, qua budgetbeslag hebben uiteraard de echt grote bedrijven het grootste aandeel. van de aanvraag. Hij zit met termijnen en voorwaarden, die vaak als lastig worden ervaren. Belangrijk om te weten: behalve bij EIA en MIA altijd vooraf subsidie aanvragen Als je al klaar bent, ben je te laat. Zie voor meer informatie: content/energie-investeringsaftrek-eia. Kan de MKB er zelf subsidies en groenfinanciering aanvragen of kan hij dat maar beter overlaten aan een gespecialiseerd bureau? De aanvraagprocedure is niet ingewikkeld, maar vaak zie je dat ze het liever aan een bureau uitbesteden. Voorwaarde is dan wel dat het om redelijk substantiële bedragen gaat, anders loont het de moeite al bijna niet. Een subsidieadviseur weet wel de weg binnen organisaties als Agentschap NL en weet van de hoed en de rand van de regeling. Indien je in zee gaat met een externe partij, maak dan goede afspraken over de waardering en beloning. De subsidieadviseur moet je betalen direct na toekenning van de subsidie, echter, als ondernemer krijg je pas je subsidie na verloop van tijd of na afronding van het subsidieproject. Welke vragen leven er onder de MKB ers op het gebied van duurzaam bouwen? Het grootste probleem is wellicht het gebrek aan kennis: wat is mogelijk? Wat kost het en wat levert het op? Welke andere voordelen biedt het nog meer? Is er onderscheid te maken binnen sectoren van het MKB? Er zijn grote verschillen tussen industrie, detailhandel, zakelijke dienstverlening, zorg, horeca, etc. dat heeft vooral te maken met hoe het gebouw wordt gebruikt, of de ondernemer ook eigenaar van het pand is en hoe het perspectief van de onderneming is: lange of korte termijn. Is er bereidheid binnen het MKB om iets te betekenen op het gebied van duurzaamheid? De bereidheid is er zeker, maar om op enige schaal tot resultaten te kunnen komen zullen de oplossingen, technieken, systemen, kant-en-klaar moeten worden aangeboden aan het MKB. Je kunt van een gemiddelde MKB-ondernemer niet verwachten dat hij veel tijd gaat steken in het verzamelen van alternatieven en het maken van afwegingen. Het voorbeeld van Bert Jansen Minicars toont aan dat er voortrekkers zijn die laten zien dat het kan. Websites Waar moet de MKB er op letten als hij subsidie aanvraagt? Zijn er addertjes onder het gras? De EIA is een goed uitgewerkte regeling die werkt met een Energielijst waarop alle maatregelen die voor subsidie in aanmerking komen zijn opgenomen. In hoeverre die maatregelen in incidentele gevallen averechts werken op andere terreinen is mij niet bekend. Vaak ziet een ondernemer wel op tegen de rompslomp
6 Lessons learned: wat Bert Jansen tijdens de bouw van zijn duurzame garagebedrijf leerde Door de mand Voor hij met zijn duurzame nieuwbouwproject begon, wist Bert Jansen nog weinig van duurzaam bouwen. Bert Jansen startte zijn zoektocht naar informatie over duurzaam bouwen op diverse bouwbeurzen. Hij deed hier zijn eerste kennis op over onder andere duurzame installaties en werd gestimuleerd door de mogelijkheden van groenfinanciering. Naar eigen zeggen hielp de opgedane kennis hem om goed beslagen ten ijs te komen bij zijn eerste oriënterende gesprekken met de installateurs die hij eventueel bij zijn project zou gaan betrekken. Jansen: Ik kon direct merken of ze werkelijk kennis van zaken hadden op dit terrein. De vaklui onderscheidden zich meteen van de rest. Wat die laatsten betreft: ik hoefde ze maar twee vragen te stellen en ze vielen door de mand. Troef achter de hand: zonnepanelen Bert Jansen koos voor duurzame energievoorziening om grenzen te stellen aan zijn variabele energiekosten: De eerste winst van je bedrijf is het minimaliseren van je kosten. Nu heeft Jansen geen gasaansluiting meer en staan zijn energiekosten voor de komende tien jaar zo goed als vast. Mocht de stroomrekening te hoog gaan oplopen door een stijgende olieprijs, dan heeft Jansen nog een troef achter de hand: Op het dak is ruimte gereserveerd voor zonnepanelen. De elektrotechnischeinstallatie is er op voorbereid. Als het nodig wordt, laat ik die er zo opzetten. Brandwerende deuren De duivel zit in de details, verzucht men weleens wanneer mooie plannen dreigen te stranden door vooraf over het hoofd geziene kleinigheden. Jansen beleefde zijn moment van verzuchting toen hij er achter kwam dat de groenfinanciering vereiste dat de in zijn pand opgenomen brandwerende houten deuren FSC-goedgekeurd moesten zijn. Geen probleem dacht Jansen aanvankelijk, tot hij er na grondig zoeken achter kwam dat dergelijke deuren in Nederland niet geleverd werden. Even dreigde een financiële tegenvaller; de groenfinanciering stond immers op het spel. Jansen werkte zich echter om het probleem heen en liet de FSC-deuren speciaal door een timmerman vervaardigen. Jansen benadrukt na zijn ervaring met de brandwerende FSC-deuren om vooraf de consequenties van een ontwerp grondig te toetsen aan de eisen van subsidie- of financieringsregelingen. Bonus: beter verkoopbaar Hij is het voorlopig niet van plan, maar mocht Jansen zijn duurzame pand ooit willen verkopen dan verwacht hij voor zichzelf een sterke verkooppositie in het verschiet: Als ik later ooit nog van dit pand af wil, moet je sowieso een A-label hebben. Nou, zwaarder A dan dit is er gewoon niet. Dat is nu, maar over tien jaar is dat nog hetzelfde want beter dan dit kan het niet. Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL Energie en Klimaat Croeselaan 15 Postbus RE Utrecht T +31 (0) T +31 (0) (helpdesk) E energie-go@agentschapnl.nl Agentschap NL april 2011 Publicatie-nr. 2EGOG1109 Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. Ter info De nieuwbouw van het bedrijfspand van Bert Jansen Minicars is door Agentschap NL ondersteund met de afgifte van een Groenverklaring. Hiermee kon een voor Bert Jansen Minicars voordelige groene financiering tot stand komen. Naast deze financiering van groenprojecten konden zij fiscaal voordelig investeren in milieuvriendelijke producten of bedrijfsmiddelen door middel van de Milieu Investeringsaftrek regeling (MIA). Meer informatie Wij ondersteunen Aedes, Bouwend Nederland, NEPROM en NVB bij de uitvoering van het Convenant Lente-akkoord. Dit convenant heeft als doel energiezuinige nieuwbouw tot stand te brengen. Meer informatie: Divisie NL Energie en Klimaat voert in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het programma Energie & Gebouwde Omgeving uit.
Lange termijn = korte termijn
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Lange termijn = korte termijn Vastgoedbedrijf Ericis combineert ontwikkeling met beheer en scoort met project Gouwezone Het verschil tussen ons en andere
Nadere informatieMet name de installaties voor zonne-energie en de WKO-installaties zijn op uitdrukkelijke wens van Eneco tot stand gekomen.
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Duurzame missie, duurzaam kantoor Eneco brengt nieuw hoofdkantoor in lijn met energiedoelstellingen Met name de installaties voor zonne-energie en de WKO-installaties
Nadere informatieVoortrekker krijgt erkenning
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Voortrekker krijgt erkenning Kantoorgebouw Transport op Schiphol ontvangt eerste BREEAM-NL én LEED Platinum certificaten voor Duurzaam Bouwen in Nederland
Nadere informatiePraktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw. Denken vanuit de gebruiker. In het nieuwe UPC kantoor in Leeuwarden staat de mens centraal
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Denken vanuit de gebruiker In het nieuwe UPC kantoor in Leeuwarden staat de mens centraal Mijn stelling is: bij duurzaamheid hoort uiteraard energie besparen
Nadere informatieDuurzame koers in dynamische tijd. Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Duurzame koers in dynamische tijd TNT Express maakt groene belofte waar met extreem duurzaam hoofdkantoor Wij laten zien dat we met dezelfde middelen een
Nadere informatiePractise what you preach
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Practise what you preach Duurzaam kantoor Search BV Amsterdam als voorbeeld van een positieve businesscase Ik probeer aan het milieu te werken door er
Nadere informatiePraktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw. Draagvlak voor duurzaamheid. Gemeente Bronckhorst bouwde duurzaamste gemeentehuis van Nederland
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Draagvlak voor duurzaamheid Gemeente Bronckhorst bouwde duurzaamste gemeentehuis van Nederland Er is een behoorlijke dosis bestuurlijk lef voor nodig geweest.
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. De Tempel gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd De Tempel gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Aurelius Monumenten BV (eigenaar/
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieSteek Energie in je huis
Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).
Nadere informatieProgramma van Eisen Frisse Scholen april 2012
Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen
Nadere informatieHoe een voerfabriek gerenoveerd werd naar een kantoorpand met energielabel A :00
Hoe een voerfabriek gerenoveerd werd naar een kantoorpand met energielabel A 01-07-2019 11:00 De vroegere voerfabriek van Coöperatieve Landbouw Vereniging Nieuwleusen en Omstreken werd door Klein Holding
Nadere informatieSnel schakelen in de gemeente Oss
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Snel schakelen in de gemeente Oss Communicatief en flexibel management basis voor het meest duurzame verbouwde gemeentehuis van Nederland Duurzaamheid
Nadere informatieEnergie en duurzaamheid. Informatiebijeenkomsten VvE Belang 2016
Energie en duurzaamheid Informatiebijeenkomsten VvE Belang 2016 Mr C.J.C.M. (Kees) Oomen Klik Directeur om Organisatie de titelstijl en Public van Affairs het Stichting VvE Belang model te bewerken ing.
Nadere informatieNieuwe energieprestatienorm
Nieuwe energieprestatienorm >> Als het gaat om energie en klimaat De tools Uw weg vinden in de nieuwe energieprestatienorm, wie helpt u daarbij? Heeft u hem al in huis, de nieuwe energieprestatienorm NEN
Nadere informatieFrisse Scholen Toets. Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente. >> Als het gaat om energie en klimaat
Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente >> Als het gaat om energie en klimaat Het opstellen van een goed Programma van Eisen (PvE) voor de bouw of renovatie van een Frisse School
Nadere informatieOntbijtbijeenkomst GRIC Gilze en Rijen 16 september 2015
Ontbijtbijeenkomst GRIC Gilze en Rijen 16 september 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in Gilze en Rijen? ons
Nadere informatieInvestering grootste drempel om energie te besparen
Digitale nieuwsbrief juni 2013 MKB Green Deals in trek bij ondernemers De MKB Green Deals blijken een succes. Er doen 625 mkb-bedrijven mee aan het project, samen goed voor een besparingspotentieel vergelijkbaar
Nadere informatieEnergielabel interessanter voor u: financieel en wetgeving
Energielabel interessanter voor u: financieel en wetgeving Ed Blankestijn, RVO adviseur Energielabel Utiliteitsbouw Energievakbeurs 5/10/16 Energielabel Stand van zaken nu Handhaving Label, financiële
Nadere informatieEnergieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015
Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in
Nadere informatieFREE ENERGY NEWSLETTER
FREE ENERGY NEWSLETTER DE ENERGIEBRONNEN VAN DE 21 STE EEUW Nr. 20, 2011 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 2 Het Experiment deel 2... 4 Nieuwe rubriek: Gebruikers Vertellen... 8 Green Ebox MINI... 11 Speciale
Nadere informatieTips, handvatten en financieringsmogelijkheden
Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden 26 Hans november Scherpenzeel 2009 Hans Scherpenzeel Introductie Adviseur in Utiliteitsbouw-team SenterNovem Innovatie, Agentschap energie, van het klimaat,
Nadere informatieDuurzame verlichting voor woningcorporaties
Duurzame verlichting voor woningcorporaties >> Als het gaat om energie en klimaat Bij de keuze van verlichting rondom woningen, in gemeenschappelijke ruimten en op paden en terreinen spelen veel factoren
Nadere informatieStappenplan bij het plaatsen zonnepanelen bij een Vereniging van Eigenaren (VvE)
Stappenplan bij het plaatsen zonnepanelen bij een Vereniging van Eigenaren (VvE) Stap 1. Oriëntatie/Vooronderzoek U vindt uw energiekosten te hoog? U hebt in uw koopflat een eigen cv-ketel en u vindt uw
Nadere informatieADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG
ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG Beschrijving voorgesteld (energetisch) maatregelenpakket om EPC 0,2 te halen. De maatregelen die benodigd zijn om een EPC van
Nadere informatieFinanciële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit. RVO.nl. VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni Constan Custers. RVO.
Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni 2019 Constan Custers RVO.nl 06-25068342 Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen.
Nadere informatieDe beveiligingsscan sta voor je zaak.nl
m in i ster beve ili gings ie v a n E c o n o m isc he ke n ili Za et h n n va ake tief he Z e e n i nitia ngs beve ngs gings De beveiligingsscan sta voor je zaak.nl 2011 De beveiligingsscan Op naar een
Nadere informatieDuurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.
Duurzame energie Er wordt tegenwoordig steeds meer gebruik gemaakt van duurzame energiesystemen in gebouwen. Hiermee wordt op een natuurlijke wijze duurzame energie gewonnen om de woningen te verwarmen
Nadere informatieOp weg naar duurzaam bouwen met subsidie
Op weg naar duurzaam bouwen met subsidie Kernthema s subsidies Energie Milieu Innovatie Opleiding & ontwikkeling Internationale samenwerking Informatie subsidies Doel subsidies Het realiseren van overheidsbeleid:
Nadere informatieMasterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015
Masterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015 Krijn Ratsma (architect en voorzitter Stichting Energieke Regio) inhoud: ontstaan Energieke Regio opzet van het project ook in uw regio? bedrijvencoöperatie?
Nadere informatieAppartementencomplex
Buiten Zonwering 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 Referentiegebouwen EPG Appartementencomplex Appartementen
Nadere informatieVoordelig investeren in duurzame daken Wegwijzer in subsidies voor dakbedekking
Voordelig investeren in duurzame daken Wegwijzer in subsidies voor dakbedekking Jaarbeurs Utrecht - Diverse proefdaken 2 2 Duurzame dakbedekkingkeuze wordt beloond met diverse subsidies Icopal is specialist
Nadere informatieEnergie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders
Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders Energie-efficiëntie verbeteren binnen het koffiebrandproces via drie stappen Aanleiding In deze studie is de energiebesparing bij kleine koffiebrandmachines
Nadere informatieEnergie besparen in uw huis
> www.vrom.nl Energie besparen in uw huis Met energiepremie en EPA-advies Energie besparen in uw huis Een comfortabel huis en toch een lagere energierekening? Dat kan prima als u energiebesparende maatregelen
Nadere informatie: Communicatie Subsidieverordening Maatregelenplan Duurzaamheid
Memo Aan : Van : Rienk Sijbrandij Bureau : Ruimtelijke Ordening, Wonen en Milieu Datum : 29 november 2011 Onderwerp : Communicatie Subsidieverordening Maatregelenplan Duurzaamheid De gemeenteraad van Strijen
Nadere informatieSubsidiemogelijkheden voor bouwprojecten 2014
Subsidiemogelijkheden voor bouwprojecten 2014 Bouw- en investeringssubsidies Subsidie Energiebesparing Subsidie Milieuverbetering Subsidies bij renovatie (EPA-U Maatwerkadvies) Gecertificeerde gebouwen
Nadere informatieEnergie-investeringsaftrek: Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016
Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016 Investeren in zonne-energie is voor veel ondernemers een slimme keuze. U bespaart niet alleen jaarlijks op uw energiekosten, u profiteert als ondernemer
Nadere informatieStudie kost- en energie efficiënt (ver)bouwen. Auteur: Veronique Mattheeuws
Studie kost- en energie efficiënt (ver)bouwen Auteur: Veronique Mattheeuws Onderzoek perceptie impact bouwschil op E-peil Online enquête uitgevoerd in januari 2016 Representatieve steekproef van 700 bouwers
Nadere informatieSubsidiemogelijkheden voor voortgezet en beroeps- en hoger onderwijs
29 september 2009 1 Subsidiemogelijkheden voor voortgezet en beroeps- en hoger onderwijs Selina Roskam programma adviseurs Energiebesparing in de gebouwde omgeving 29 september 2009 Dubbele winst voor
Nadere informatieFiscale zakelijke regelingen & subsidies
Fiscale zakelijke regelingen & subsidies 6 fiscale regelingen en subsidies voor bedrijven om te besparen op zonnepanelen. Het zelf opwekken van stroom door bedrijven via zonnepanelen is hot. Dat heeft
Nadere informatieVereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015 Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Elke bijdrage is er één Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Een unieke samenwerking van Amersfoortse bedrijven die:» Elkaar
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST!
ZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST! MONTAGE DOOR KOMO GECERTIFICEERD DAKDEKKERS- BEDRIJF ADVISEREN LEVEREN INSTALLEREN ADVISEREN Green Power Systems is uw adviseur, leverancier en
Nadere informatieMasterclass Energie op bedrijventerreinen. Provincie Zuid Holland
Masterclass Energie op bedrijventerreinen Provincie Zuid Holland 2 Consortium 3 STEM regeling De STEM (Samenwerken Topsector Energie en Maatschappij) regeling is een subsidie van de topsector Energie.
Nadere informatieReferentiegebouwen utiliteitsbouw
EPN en Nieuwbouw Referentiegebouwen utiliteitsbouw Gezondheidszorg 7.000m² Het voorbeeld betreft een verpleeghuis dat is voorzien van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning. Een warmtepomp zorgt
Nadere informatieHenk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand
Henk Oostdam is fiscaal bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand 30 RBA_Fiscale Opleidingen 2015-2016 30 mijn Henk Oostdam We kijken samen
Nadere informatieWorkshop informatieplicht energiebesparing. Stem op Rolia als plattelandspionier bij VPRO Tegenlicht
Workshop informatieplicht energiebesparing Stem op Rolia als plattelandspionier bij VPRO Tegenlicht https://pioniers.op.vpro.nl/ Wat houdt de informatieplicht energiebesparing in? Tim von Harras & Roos
Nadere informatie1. Heb je zonnepanelen?
Duurzaamheid Het licht uitdoen als je een ruimte verlaat, de verwarming een graadje lager zetten, recyclen. Duurzaam leven kan op verschillende manieren. 9 1. Heb je zonnepanelen? 8 85% 7 6 5 4 Ja Nee
Nadere informatieMenukaart Klimaatneutrale Zelfbouw
Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw Juni 2012 E I D I BS SU Wil je met me bouwen? Gemeente Amsterdam /zelfbouw Voor u ligt de Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw. Deze is door de gemeente Amsterdam speciaal
Nadere informatieBuilding4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda
Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus
Nadere informatieDE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW 2011-2012. 1e REACTIE OP VO 12-12-2011 G R E E N T E A M B O U W
DE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW 2011-2012 1e REACTIE OP VO INLEIDING Voor u ligt een eerste verkenning van mogelijkheden tbv de vernieuwbouw van de St. Peeterschool te Amsterdam waarbij door het bestuur
Nadere informatieBetonkernactivering. Changing the climate for living
Betonkernactivering Changing the climate for living 2 Hoofdstuk 4 Betonkernactivering Klimaatsystemen 3 RIHO Climate Systems Met betonkernactivering kan de energierekening tot wel 60% lager uitvallen Index
Nadere informatieLegionella. Een grote gedeelde Zorg
Legionella Een grote gedeelde Zorg 30 oktober 2014 Henk Thiesen Bouw & Huisvesting De Zorggroep Agenda Even voorstellen De Zorggroep Inrichting Legionellabeheersplannen De Zorggroep Wat gaat er fout en
Nadere informatieU doet goede zaken met een accountant
U doet goede zaken met een accountant Onno Kobus, directeur P&O bureau: Nu ik weet dat de financiën goed geregeld zijn, kan ik al mijn energie richten op mijn bedrijf. U doet goede zaken met een accountant
Nadere informatieRapportage energielabel. Kantoorpand Molensteijn PT De Meern
Rapportage energielabel Kantoorpand Molensteijn 60 3454 PT De Meern EPA-U Energielabel Datum inspectie : 16-07-2015 Datum rapportage : 12-08-2015 Status rapportage : definitief Objectgegevens Aard gebouw
Nadere informatieGemeentehuis Bronckhorst, Bronckhorst, Gelderland 2009
Gemeentehuis Bronckhorst, Bronckhorst, Gelderland 2009 Omschrijving Passiefhuis-concept in de praktijk: luiken voor de ramen. Elektrische warmtepomp met LTV; bodemopslag; vloer- en luchtverwarming; intelligent
Nadere informatieAdvies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling
Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Een warmtepomp genereert op een efficiënte manier warmte om uw huis comfortabel te verwarmen of van warm water te voorzien. Warmtepompen hebben
Nadere informatieESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing
ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing Inclusief vijf cases en experttips Case 4: Renovatie Alliander te Duiven Voorwoord Gratis energiebesparing; het lijkt te mooi om waar te zijn. Energy
Nadere informatieMenukaart Klimaatneutrale Zelfbouw
Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw project Patch 22, Buiksloterham Gemeente Amsterdam Gemeente Amsterdam Programma Bureau Klimaat en Energie Voor u ligt de Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw. Deze is door
Nadere informatieMODEL. veiligheid door samenwerking
MODEL Integrale Brandveiligheid Bouwwerken veiligheid door samenwerking Brandveiligheid Rookmelders, sprinklersystemen en brandtrappen; brandveiligheidsmaatregelen vullen elkaar aan en zijn vaak onlosmakelijk
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieFiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016
Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016 Investeren in zonne-energie is voor veel ondernemers een slimme keuze. U bespaart niet alleen jaarlijks op uw energiekosten, u profiteert als ondernemer
Nadere informatieParticulier opdrachtgeverschap met hoge energieambities
Particulier opdrachtgeverschap met hoge energieambities van het Expertteam Eigenbouw Energiezuinig bouwen, energieneutraal bouwen, eigen energie opwek ken: het zijn onderwerpen die steeds meer aandacht
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.
Nadere informatieBesparen op het gasverbruik met de Douche-WTW
Besparen op het gasverbruik met de Douche-WTW Door: Harry Tolkamp dd. 30 mei 2011 (concept) Warmte door het rioolputje Wanneer je je beseft dat in huis op allerlei manieren energie verloren gaat en dat
Nadere informatieWOONLASTEN 4 15. Zijn de maandlasten voor huur + energie in een Passiefhuis lager dan in een normale woning? 4
PASSIEFHUIZEN COLUMBUSKWARTIER ALMERE VEEL GESTELDE VRAGEN PASSIEFHUIZEN EN WONEN IN EEN PASSIEFHUIS 2 1. Wat is een Passiefhuis? 2 2. Wat is het voordeel van een Passiefhuis? 2 3. Wat zijn bewonerservaringen
Nadere informatieAlles over wetgeving, subsidies en beleid
Alles over wetgeving, subsidies en beleid 20 maart 2018 Selina Roskam kennismakelaar duurzame utiliteitsbouw Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 20 maart 2018 Hogeschool Inholland Alkmaar: Duurzaam
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieDuurzaam bouwen is innovatief denken... slim clubhuis.nl
Duurzaam bouwen is innovatief denken... Duurzaam bouwen =toekomstbestendig bouwen Duurzaam bouwen is goed voor mens, milieu en portemonnee: * mens; comfort, gezondheid, welzijn * milieu; biodiversiteit,
Nadere informatieVaillant & rendement. Technisch Project Advies
Vaillant & rendement Technisch Project Advies meer rendement van uw project? Begin bij Vaillant Technisch Project Advies tijdige inschakeling TPA Uw winst Hoe blijven we samen aan de voortdurend aangescherpte
Nadere informatiePraktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw. Hoge kwaliteit. Bussumse Watertoren werd duurzaamste gebouw van Nederland
Praktijkvoorbeelden Energiezuinige Utiliteitsbouw Hoge kwaliteit Bussumse Watertoren werd duurzaamste gebouw van Nederland Maar in wezen draait het niet om geld, het gaat uiteindelijk om de lifecycle kosten
Nadere informatieGemeente Delft. Subsidie informatie. Bestaande stad bespaart energie
Gemeente Delft Subsidie informatie Bestaande stad bespaart energie De subsidie Bestaande stad bespaart energie is bestemd voor het stimuleren van energiebesparende maatregelen en het gebruik van duurzame
Nadere informatieMeer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie!
Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! voorbeeld van mogelijke besparingen Een huishouden is jaarlijks zo n q 2.000 kwijt aan gas en licht. En daar kunt u tot wel 30% op besparen. Dat begint
Nadere informatieAardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen
Nadere informatieEnergie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Het behalen van energie-efficiëntieverbetering in een bepaald type gebouw wordt zowel door het Bouwbesluit
Nadere informatieFrisse Lucht GREEN PACKAGE. Energie uit de lucht - 100% duurzaam
GREEN PACKAGE Energie uit de lucht - 100% duurzaam Het comfort van vloerverwarming, koeling en warmtapwater in een duurzaam energiesysteem voor bij u thuis. Frisse Lucht Green Package, duurzame energie
Nadere informatieJuridische hulp bij conflicten of incasso nodig?
Juridische hulp bij conflicten of incasso nodig? Fijn dat onze specialisten direct voor u klaarstaan DAS voor ZZP: rechtsbijstandverzekering met incasso + Zeer uitgebreide dekking tegen een scherpe premie
Nadere informatieFinanciële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl
Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl VvE-bijeenkomst gemeente Velsen 18 juni 2018 Constan Custers Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen. 22-6-2018 Regelingen
Nadere informatieEnergie besparingsmonitor 2010-2011
Energie besparingsmonitor 2010-2011 Inleiding In het kader van het monitoren van het Meer Met Minder convenant is er informatie verzameld onder de leveranciers van isolatiemateriaal in Nederland, Vereniging
Nadere informatiePostbus 40 9466 AA Gieten T 0592-260990 F 0592-260620 KvK. 04070160 BTW.nr 8131.79.853.B01 www.vloerverwarmingnederland.nl
Aardwarmte, de intelligente oplossing Van ontwerpfase tot oplevering denken wij graag met u mee De intelligente oplossing Energie is een actueel onderwerp. Logisch, want de laatste jaren zijn de energieprijzen
Nadere informatieVooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden.
Vooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden www.maakgoudaduurzaam.nl spouwmuur isolatie De groenste energie is energie die je niet gebruikt! Een spouwmuur bestaat uit twee muurdelen
Nadere informatieOmschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting
EPC 0-woning Leek, Groningen, 2009 Omschrijving Deze demonstratiewoning voor duurzaam, energieneutraal en levensloopbestendig bouwen met zijn EPC = 0, gebruik van zonne-energie en aardwarmte en gebruik
Nadere informatieGroen beleggen. Groen sparen en beleggen Goed voor u, goed voor natuur en milieu. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Groen beleggen Groen sparen en beleggen Goed voor u, goed voor natuur en milieu >> Als het gaat om milieu en leefomgeving Goed voor u, Goed voor natuur en milieu Een goed rendement én een belastingvoordeel.
Nadere informatieDe weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst
De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E
Nadere informatie30% ENERGIEZUINIG. En de energierekening dan? Energiebesparende maatregelen. Welke maatregelen? een warme jas! Energiebesparende maatregelen
Wat is de groene mug? Nationaal energiebesparingsinitiatief Lokaal energiebesparingsinitiatief Gemeente Haarlem met partners Elan Wonen Spaarnelanden Nuon Ymere Pre Wonen Eneco Provincie Noord Holland
Nadere informatieZonne-energie voor ondernemers
Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Johannes Zijlstra 20-03-2013 LTO Noord Advies Zonne energie; drijvende kracht!? 1 Zonuren Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling
Nadere informatieFinanciële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl
Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl Renovatiebeurs Brabanthallen Den Bosch Donderdag 16 mei 2019 Constan Custers Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen.
Nadere informatieEnergieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)
Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing
Nadere informatieSubsidieregeling energiezuinige woningen. Besparen op uw energiekosten?
Subsidieregeling energiezuinige woningen Besparen op uw energiekosten? voorjaar 2011 2 Wilt u geld besparen op uw energiekosten? Dat kan door energie te besparen of zelf duurzame energie op te wekken.
Nadere informatieVRAGENLIJST ENERGIESCAN HORECA
VRAGENLIJST ENERGIESCAN HORECA Introductie Met deze vragenlijst kunnen wij een eerste inschatting maken van de mogelijkheden om energie te besparen. Door het formuleer zo volledig mogelijk in te vullen,
Nadere informatieOnderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012
Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012 Achtergrond bij onderzoek In het onderzoek is gebruik gemaakt van een aselecte steekproef van 1.038 huishoudens. Deze steekproef
Nadere informatieBelastingregelingen voor innovatieve ondernemers
Belastingregelingen voor innovatieve ondernemers De overheid vindt het belangrijk om innovatieve ondernemers te ondersteunen. Daarom zijn er een aantal fiscale stimuleringsmaatregelen ontwikkelt. Wij bespreken
Nadere informatieKenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energiebesparing bij een sportclub 23 januari 2017 Inhoudsopgave Energiebesparing bij een sportclub 3 Energiezuinige sportveldverlichting 3 Opwekken
Nadere informatieOveral Energie Neutraal
Voorlopig ontwerp, mei 2016 Overal Energie Neutraal Deze opdracht betreft het voorlopig ontwerp van een nieuw te bouwen woonhuis, zoveel mogelijk energie neutraal. Deze relatief grote woning (265 m2) komt
Nadere informatieEnergietransitie. Bouw op onze kennis
Energietransitie Bouw op onze kennis Programma Introductie Energieverbruik van een woning Energieverbruik in de praktijk Energieneutraal + Opslag van energie Bewoner centraal Wat doen wij? Een greep uit
Nadere informatieInvesteer slim in uw woning met energiebesparende maatregelen. Aantrekkelijke rente - boetevrij aflossen
Investeer slim in uw woning met energiebesparende maatregelen Aantrekkelijke rente - boetevrij aflossen Slim besparen 2 Slimme investeerder Familie Roubos: We wonen in een hoekhuis met veel ramen en hebben
Nadere informatieA (zie toelichting in bijlage)
Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden A (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking
Nadere informatieRijkspremie Meer Met Minder
Rijkspremie Meer Met Minder Officiële titel Tijdelijke stimuleringsregeling energiebesparende voorzieningen aan woningen Particuliere woningeigenaren, die ook de woning bewonen (hoofdbewoning) Investeringen
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatieHAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING
HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING BEZIG MET EEN KOOPHUIS EN HYPOTHEEK? OF AAN HET KLUSSEN EN VERBOUWEN? 8 redenen om te starten met energiebesparing: Je hebt direct lagere energiekosten
Nadere informatie