NR. 2. Portugese wijnen hebben een eigen identiteit Nieuw wijnhuis:quinta de Chocapalha Port is ook feitelijk een Engelse uitvinding

Transcriptie

1 ijnkenner NR. 2 7De Jaargang Zomer 2014 de Monnik wijnmagazine, exclusief voor de vakhandel Portugese wijnen hebben een eigen identiteit Nieuw wijnhuis:quinta de Chocapalha Port is ook feitelijk een Engelse uitvinding marktinformatie nieuws nieuwe producten achtergronden recepten

2 Woelfelin Pinot Blanc Alsace AC De wijnen uit de Elzas zijn in vele opzichten uniek. Allereerst weerspiegelen ze het eigen karakter van de Elzas, dat al eeuwenlang op het raakvlak van verschillende culturen ligt en van al deze invloeden de beste aspecten in zich verenigt. Verder is het bijzonder, dat de Elzasser wijnboeren van elk druivenras dat zij verbouwen een andere wijn maken; dit in tegenstelling tot de Franse gewoonte om uit verschillende druivensoorten één wijn te creëren. Daarnaast is de Elzas een bijzonder charmant gebied: een bont mozaïek van glooiende wijngaarden en pittoreske dorpjes en één van de gebieden van Frankrijk met de minste neerslag. De wijnen van Woelfelin worden gemaakt in het pittoreske dorpje Türckheim. Albin Woelfelin was in de 13e eeuw de belangrijkste vertegenwoordiger van Keizer Frederic II in de Elzas. Hij heeft destijds veel betekend voor het dorp Türckheim. Beste wijnliefhebber, Voor u ligt de nieuwe zomereditie van De Wijnkenner. Het naderende WK Voetbal in Brazilië laat menig sportief hart sneller kloppen en in de winkels is het steeds vaker oranje wat de klok slaat is sowieso ons jaar met eerst een eclatant succes tijdens de Olympische Winterspelen, gevolgd door de tweede plaats op het Eurovisie songfestival in Kopenhagen en als we de bookmakers mogen geloven, zijn er ook nog kansen in Brazilië. De tijd zal het leren maar het belooft hoe dan ook spannend te worden. In deze Wijnkenner uiteraard de vaste rubrieken zoals de column van Michel van Tuil, de receptenpagina, de rubriek onbekend maar niet onbemind en op pagina 34 laat Sjoerd de Zwart weer op prikkelende wijze van zich horen. Ook laten wij u kennismaken met ons nieuwe wijnhuis uit Portugal: Quinta de Chocapalha uit de regio Lissabon. Het wijnhuis is eigendom van de familie Tavares en u leest er alles over op pagina 12. Kortom, ook deze editie van De Wijnkenner bevat weer de nodige interessante artikelen en ik wens u dan ook veel leesplezier. Vriendelijke groeten, Hans Olde Monnikhof Het soepele, ronde fruitige karakter van een goede Pinot Blanc, zoals die van Woelfelin, staat er borg voor dat deze wijn op vele momenten in de smaak valt: Het is de klassieke begeleider van asperges, maar ook bij vis, bij wit vlees, bij voorgerechten, of op zichzelf gedronken is het een verrukkelijke wijn. Schenk deze wijn ook bij dagelijkse maaltijden zoals groene groenten, kip, maar ook bij paté, soufflé, uientaart, vis, zeevruchten, voorgerechten en wit vlees. Heerlijk bij worst en als genietwijn Artikelnummer: Inhoud Colofon De Wijnkenner is een project van De Monnik Dranken/Figee Wine Import. De Wijnkenner verschijnt vier maal per jaar. Hoofdredactie Mike Overvliet Redactie Patrick van Egmond en Mike Overvliet Vormgeving en druk OCC dehoog, branding your business Oplage stuks Technische specificaties en omschrijvingen in deze publicatie vallen onder de verantwoordelijkheid van de respectievelijke producenten. Specificaties kunnen gewijzigd worden zonder voorafgaand bericht. Alle in deze publicatie genoemde merknamen of productnamen zijn handelsmerken of geregistreerde handels- merken van hun respectievelijke bedrijven. Alle prijzen vermeld in deze publicatie zijn in EURO. Deze prijzen laten de dealer vrij de productprijs zelf te bepalen en zijn exclusief BTW, tenzij anders vermeld. Alle aanbiedingen opgenomen in deze catalogus zijn geldig onder voorbehoud van beschikbaarheid en eventuele zetfouten. Afbeeldingen en specificaties zijn niet bindend en louter illustrerend. 04 Portugal 12 Quinta de Chocapalha druivenrassen Rubrieken Onbekend maar niet onbemind Column Michel van Tuil Recepten Column Bie de Bolle, Sjoerd de Zwart Wijnquiz Agenda Marktinformatie Gecompliceerde oogst Argentinië Goede cijfers Cahors Record verkoop Rioja Achtergronden Oogstrapport Stoneburn... 7 Ziekten in de wijngaarden... 8 Fado, het Portugese levenslied Port Nieuws Nieuw wijnen van Langguth Export daling Frankrijk Andeluna in de media Kleinere oogst Australië Nieuwe Viña Ventisquero Ambassadeur in Goirle Wijnkenner Wijnkenner - 3

3 Portugal Portugal is door de eeuwen heen altijd z n eigen gang gegaan, en het doet dat nog steeds. Zo ook in de wijnbouw. Portugese wijnen getuigen daarom van een intrigerende eigenzinnigheid. Wie ze proeft, zegt onmiddellijk: typisch Portugees. Het zijn namelijk wijnen met een onmiskenbaar individueel karakter, voor avontuurlijk ingestelde wijndrinkers. Wat Portugese wijnen verder zo bijzonder maakt is de combinatie van klassiek en modern. Dat klassieke zit hem in het gebruik van unieke druivenrassen, veelal met exotisch aandoende namen. Alles bij elkaar zijn dat er honderden, en de meeste daarvan staan alleen maar in Portugal aangeplant. Alleen al in de Dourovallei - het Portgebied - zijn er tientallen officieel toegestaan! Anders dan hun collega s in de meeste andere wijnmanden hebben de meeste Portugese wijnproducenten zich tot op heden verre gehouden van modieuze soorten als Chardonnay en Cabernet Sauvignon. Het vasthouden aan eigen druiven, wat ooit als een teken van achterblijven beschouwd werd, blijkt nu een sterke troef te zijn! De Portugese wijnbouw bestaat al zeer lang. Reeds tien eeuwen voor Christus brachten de Feniciërs de gekweekte wijnstok naar Portugal. Onderzoek heeft aangetoond dat er reeds zeer vroeg in de dalen van de rivieren de Taag en de Sado wijnbouw werd bedreven. Vaststaat dat de Romeinen in Noord-Portugal teeltsystemen zoals de pergola, de latada en enforcada introduceerden die thans nog bestaan. Vooral door toedoen van de Romeinen werd wijnbouw gemeengoed in Portugal.In het begin van de twintigste eeuw kregen de eerste wijngebieden een DOC. Reeds ruim daarvoor kende men al de madera en portwijnen. Belangrijk voor de verdere ontwikkeling van de Portugese wijnen is de toetreding tot de Europese Unie in Doordat ook Portugal zich moest houden aan de Europese wetgeving onderging de wijnbouw na 1986 grote veranderingen die ten goede kwamen aan de kwaliteit van de Portugese wijn. Hebben de Portugezen in hun wijngaarden bewust vastgehouden aan tradities, in hun kelders maken ze tegenwoordig gebruik van de modernste technische middelen en de nieuwste inzichten op het gebied van vinificatie. Ze zijn zich er namelijk van bewust dat authenticiteit alleen niet volstaat. De tijd van het traditionele wijn maken is daarom definitief voorbij. Sterker nog, de afgelopen twintig jaar heeft de Portugese wijnbouw een ware revolutie doorgemaakt. Niet alleen in de nieuwe, opkomende gebieden als Alentejo en Ribatejo, maar ook in die met een lange historie, zoals Dão, wordt volop geëxperimenteerd met nieuwe technieken. En Portugal kent inmiddels ook zijn ster-wijnmakers. In al die opzichten doet het af en toe bijna aan de Nieuwe Wereld denken. Dit zorgt er voor dat de wijnen niet alleen karakteristiek zijn, maar ook lekker om te drinken. Portugal is een microkosmos binnen de wijnwereld, die bijna alles verenigt wat men zich kan voorstellen. De verscheidenheid van de al millennia in stand gehouden wijnbouwtraditie valt misschien niet helemaal te herleiden tot de Iberische oerinwoners maar zeker is wel dat het de Feniciërs waren die in het eerste millennium voor Christus een begin maakten met de wijncultivering op het Iberisch schiereiland en dat de Grieken en uiteindelijk de Romeinen de wijnbouw verder bevorderden en verzorgden. De 19e eeuw was een tijd van de bloei van de wijncultuur onder de burgerij en ook van de grote flessenwijnen. Zoals geen ander wijnland bracht Portugal toen al wijnauteurs voort die de ontwikkeling van de diverse Portugese wijnbouwgebieden omschreven. Zij beschreven in hun oude boeken zeer gedetailleerd de verschillende wijnbouwgronden in Portugal en legde zo de basis voor een grote wijnbouwcultuur. Het was deze wijnbouwcultuur die de Portugese wijnproductie op weergaloze wijze nationaal beheerste. In het standaardwerk Memoria sobre os Processos de vinificação uit 1867 werden tot in het laatste dorp de details onderzocht en beschreven en werd telkens weer een duidelijk onderscheid gemaakt tussen vinhos de embarco en de vinhos do consum, de betere, voor de export geschikte wijn end e eenvoudige wijn. Er wordt in statistieken bijgehouden hoeveel wijn in de afzonderlijke districten zelf wordt geconsumeerd en hoeveel voor export in aanmerking kwam. Dit was iets anders dan in Spanje of Italië waar wijnhuizen een sterk regionaal karakter hadden en zulke mondaine exporthuizen veelal niet bestonden. Tegenwoordig bieden de ruim 40 wijngebieden, waarvan 32 nieuw zijn en toch sommige zich al in de 19e eeuw geprofileerd hadden, een fascinerend wijnassortiment. Portugese rode wijnen kunnen het goed opnemen met de beste wijnen uit Bordeaux of Bourgogne, en hebben een heel eigen karakter. Of het nu gaat om fruitigheid, rijpheid, zuren of ouderingspotentieel; de wijnen uit bijvoorbeeld de regio s Douro, Bairrada, Alentejo of Dao hebben alles mee om beroemd te worden. En bij al deze lof voor de rode wijnen, die natuurlijk helemaal terecht is, mogen we de witten niet vergeten. Echte topwijnen zijn schaars maar ze bestaan wel. Traditie en moderne tijd zijn in Portugal niet altijd in tegenspraak. Integendeel, nog nooit waren traditionele vinificatie-methoden zo in de mode als tegenwoordig. Eén van de wegbereiders van de moderne Portugese wijn heeft en toereikende basis gelegd voor de huidige hoogachting van de vinificatiemethoden uit grootvaders tijd. Rijpe druiven plukken met rijpe stelen, is het credo van Rui Alves, de grote Bairrada wijn-expert. In lagar vergisten en op natuurlijke wijze stabiliseren, voegt Alves er nog aan toe. Veel jonge wijnmakers blijven vasthouden aan dit soort aloude methoden. En zelfs wanneer de creatieven onder de Portugese wijnmakers, de grote coöperaties, op zoek naar nieuwe afzetmarkten of buitenlandse investeerders die zich niet altijd aan Alves ideeën houden: traditie viert hoogtij in de Portugese wijnbouw. Hoe groot de schat van Portugal aan unieke terroirs en oude wijnstokbestanden met inheemse variëteiten is, beseffen na een lange tijd van stagnatie steeds meer Portugezen. Ook het sterk gestegen aantal innovatieve wijnmakers zet in op inheemse druivenrassen en opvoeding in grote houten vaten. Dit betekend overigens niet dat barriques worden versmaad of internationale druiven zoals Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah buiten beschouwing blijven in Portugal. Maar dat tradities moeten wijken voor snel succes, zal in Portugal niet snel gebeuren. Overdrijving komt niet snel voor. De moderne tijd heeft overigens niet alleen intocht gehouden in de oude portwijnstreek Douro. Uit alle delen van het land komen ineens boeiende wijnen tegen aangenaam lage prijzen. Dão en Bairrada, Minho of Alentejo, Ribatejo of Palmela zijn allemaal chic geworden. Wie het over grote Portugese wijnen heeft, kan tegenwoordig kiezen tussen meer dan alleen Vintage Port, Moscatel de Sétubal of de grote rode klassieker Barca Velha. Tegenover de concurrentie van de quinta s, die hun wijnen zelf bottelen en verkopen, zetten de grote coöperaties en wijnbedrijven steeds vaker eigen wijnideeën. Plotseling ontdekken handelshuizen termen zoals terroir of índividualiteit, kopen wijnen van quinta s op en bottelen ze zelf. Zelfs de grootste bedrijven, die vaak om economische redenen uit zijn op snelle successen, bedrijven intussen een opmerkelijke kwaliteitspolitiek die elders in de wereld niet vanzelfsprekend is. Toonaangevende ondernemingen zoals Sogrape exploiteren model wijnmakerijen overal in Portugal en zetten in op inheemse druivenrassen. Zij vinden het niet paradoxaal om naast bulkwijnen ook echte topwijnen aan te bieden. Tegenwoordig is de naam van de wijnmaker van groter belang voor de consument dan de traditionele rijpheids criteria van het wijnrecht. Termen als reserva of garrafeira zijn dan nog wel niet van de etiketten verdwenen, ze hebben wel aan betekenis ingeboet. Steeds vaker gaat het om fruitige wijnen waarmee de wijnmaker in Portugal goede sier maakt. De nieuwe wijnmakers uit Portugal tonen veelal nog maar weinig belangstelling voor de wettelijke traditionele benamingen. 4 - Wijnkenner Wijnkenner - 5

4 De toetreding tot de EU in 1986, de nieuwe afzetmarkten en de subsidies hebben ongetwijfeld allemaal bijgedragen tot het Portugese wijnwonder. Maar vanzelfsprekend was deze opzienbarende ontwikkeling in de laatste jaren niet. Tegenwoordig heeft Portugal ha teeltoppervlak en een productie van gemiddeld hectoliter per jaar. Dat is niet veel maar de oude wijnstokaanplant en de klassieke Portugese geleidingsvormen laten geen massaopbrengsten toe. Zodoende is er ook bijna geen bulkwijn verkrijgbaar. Veel Portugese standaardwijnen bezitten vaak een opmerkelijke klasse. De duidelijke verschillen tussen de jaargangen wat de hoeveelheid en kwaliteit betreft, en de talrijke onbekende druivenvariëteiten zijn misschien niet erg bevorderlijk voor de afzet van Portugese wijnen in het buitenland. Maar dit wordt waarschijnlijk afdoende gecompenseerd door de imposante grootte van veel wijnmakerijen. De traditionele handelsstructuren van de port-business kunnen ook van voordeel blijken om de nieuwe Portugese rode en witte wijnen internationaal bekend te maken. Zo kan Portugal het oude Europa weer in het middelpunt van de belangstelling plaatsen. Echte vernieuwingen in de wijnwereld vinden niet alleen plaats in de Nieuwe Wereld. Gezien de ontwikkeling in de Alentejo of in het Douro-dal bestaat er geen aanleiding om jaloers naar de goede en nieuwe wijnen uit overzee te kijken. Portugal kan wellicht de geschiedenis ingaan als schoolvoorbeeld van een uniek feit dat traditie ook, of juist vooral, geschikt is voor moderne marketing. Wat elders in Europa slechts geldt voor afzonderlijke gebieden, bijvoorbeeld het Spaanse Priorato of het Zuid Franse Languedoc- Roussillon, geldt in dit geval voor heel Portugal. De wijnbouwnatie in het uiterste westen van Europa is een paradijs voor wijnkenners naar nietalledaagse wijnen. Dit vergt overigens veel kennis van het grote aanbod, want Portugal is geen land van toevallige koopjes. Op het eerste gezicht lijkt het paradoxaal. Portugal heeft als eerste land een wijnbouwgebied geografisch exact afgegrensd en de wijnbergen geclassificeerd. Ongeveer gelijk met Frankrijk werd in Europa een herkomstbescherming systeem ingevoerd voor zes verdere kwaliteitswijnbouwgebieden. Tegelijkertijd heeft Portugal in Europa misschien de grootste traditie van anonieme wijnen, waarvan niet meer bekend is dan de herkomst uit Portugal. Een kentering kwam met de revolutie van 1974 en met de toetreding tot de EU in Steeds vaker zag men de wijnregio vermeldt op het etiket. Als eerste de Douro en later ook gebieden als Bairrada en Alentejo. Voorbereide wetsontwerpen lagen ooit tot wel negentig jaar in de bureauladen van een Salazar-bureaucratie die in de eerste plaats monopolies begunstigde en weinig geïnteresseerd was in vernieuwingen. De structuur van de Portugese wijneconomie maakt sinds de doorbraak met de Bairrada een stormachtige ontwikkeling door. Dit blijkt onder andere uit het deels snel herroepen en herdefiniëren van de pas gedefinieerde regio. Er tekent zich echter een consolidatie af. Het toonbeeld was Alentejo, waar geleidelijk aan afzonderlijke regio s eerst IPR-kwaliteitswijn (Indiçacão de Proveniência Regulamentada) werden, later DOC (Denominação de Origem Controlada) en waar men tegenwoordig de acht voormalige regio s heeft getransformeerd tot subregio s en de tot dusverre alleen als vinho regional bekende en toegestane, maar pakkende aanduiding Alentejo tot DOC had verklaard. Hetzelfde deed men in mei 2000 met de DOC Ribatejo. Ook de voormalige zes IPR-regio s werden ineens een nieuwe DOC-regio, waarin de enkele jaren als regio acterende gebieden alleen nog maar facultatief als subregio kunnen verschijnen. Zoals de statistieken aangeven, zijn de klassieke DOC-regio s Porto (1756) en Vinho Verde (1908) ook door hun grootte nog steeds toonaangevend in de productie van kwaliteitswijn. De derde grote klassieker, de Dão (1907), is inmiddels teruggevallen achter de zeer dynamische Alentejo. Ook aan de heel sterke vernieuwingsdrang in de regio Douro weet het klassieke Dão tot dusver nauwelijks het hoofd te bieden. Het monopolie van Port hield lange tijd vast aan deze herkomst en verhinderde de ontwikkeling van ongetwijfeld één van de beste wijnregio s ter wereld. Ook enkele regionale wijnaanduidingen zijn nu al belangrijker dan de Dão, die in de export toch nog altijd de derde plaats inneemt, achter Port en Vinho Verde. Van de andere klassiekers maak Bucelas (1911) op dit moment een onstuimige heropstanding door en strijden Carcevelos (1907) en de voor velen lange strijd als beste en rode wijn van Portugal geldende Colares (1907) voor het overleven van de laatste wijngebieden in een gebied waar bouwgrond meer waard is. Enkele regio s hebben nog geen kwaliteitswijn op de markt gebracht, omdat de bedrijven daar nog niet in staat zijn om de wettelijke bepalingen na te volgen, vooral wat de druivenrassen aangaat, die op vele oeroude terreinen nauwelijks exact te registreren zijn. Lees verder op pag. 16 Vintage Report 2014 The 2014 vintage has come to an end with fruit arriving just before the rain set in. Vintage 2014 was the warmest of the last decade if not the last twenty years. We saw above average temperatures through spring. September, October and November were 0.8 o C, 1.1 o C and 1.3 o C above the long term average temperatures respectively for Marlborough. These higher temperatures with average rainfall meant excellent bud burst in October. Winemaking team of Gary, James and Inus were happy with the quality of the fruit received in the winery thanks to our viticulturist Bryan. Everyone was pleased to have beaten the rain which covered Marlborough for the following couple of weeks. Gary Duke (Chief Winemaker) Flavours arrived early in the growing season giving good intensity. Brix levels were lower this year but with intense flavours thanks to the strong start in growing season. We beat the rain and avoided any dilution of the flavours. The vineyard team recognised the large crop levels so were able to crop to an acceptable level again leaving us with good intense flavours in the winery. James Macdonald (Winemaker) The Pinot Noir from the 2014 vintage is already looking great, having now been pressed and sent to barrel. Leaf exposure during the growing season was just right, allowing the sugars to accumulate slowly in the fruit, giving the seeds the best chance to mature. The result is a rich wine with soft tannins and a firm, dense structure. It is a shame we will have to wait! Inus van der Westhuizen (Winemaker) The fruit received was clean with great natural acidity meaning we have good balance of flavours. Clean juice in the winery meant clean fermentations and wines with vibrant flavours. We managed to do a few interesting trials in the winery that will be exciting to taste over the next few weeks. Bryan Vickery: (Viticulturist) Cropping levels were the talk of the vintage at the beginning of the growing season. Thanks to plenty of heat and sunshine, the flowering and fruit set in the vineyard went smoothly. The great start meant crop levels were high. We were able to manage our crops to an acceptable level by shoot thinning and dropping bunches in the vineyard giving the intensity of flavours. Because we had managed our crop levels, we were able to pick well before the rain. Statistics provided by Marlborough Research Centre, Blenheim. Stoneburn Ph Rapaura Road, Blenheim, New Zealand Dit oogstrapport van Stoneberg, Nieuw-Zeeland kregen wij pas binnen! De Stoneburn wijngaarden zijn in 1989 aangeplant in Wairau Valley, Marlborough. De bodem is een oude rivierbedding. Rotsachtig met leem eronder waardoor het fruit zeer veel smaak krijgt. De wijngaarden zijn Stoneburn genoemd om het rotsachtige karakter van de bodem te reflecteren. Meer informatie is ook te vinden op en Een tweetal Stoneburn wijnen zijn al langer bij De Monnik Dranken verkrijgbaar: Stoneburn Pinot Noir Deze wijn heeft prachtige aroma s van fruit zoals kersen en pruimen met subtiel eikenhout. Een prachtige elegante wijn. Goede begeleider van gevogelte, pasta en diverse visgerechten. Licht gekoeld uitstekend als genietwijn. Artikelnummer: Stoneburn Sauvignon Blanc Deze wijn heeft klassieke aroma s van vers gemaaid gras. De wijn is fris, mineralig met een licht peperige ondertoon. Mooi inzetbaar als aperitief, als begeleider van lichte visgerechten, salades en asperges. Artikelnummer: Wijnkenner Wijnkenner - 7

5 Ziekten in de wijngaard Phomopsis overwintert in de houtige delen van de wijnstok en als sporen op aangetaste scheuten, stiften en snoeihout. De eerste infectie komt vaak van de sporen op aangetaste scheuten van de vorige zomer. Bij regen in de lente worden de sporen afgespoeld en komen op jong bladweefsel terecht. Na een paar weken zijn de eerste symptomen van een besmetting zichtbaar op het blad en later op scheuten. De schimmel gedijt het best bij niet al te warm weer, ruim 20 C. Gedurende de herfst en de winter gaat de groei van de schimmel door en worden er sporen gevormd. Begint een paar weken na het uitlopen, zoek naar aangetaste bladeren in de eerste 20 cm van de scheut. Let op kleine, zwarte vlekjes met gele rand. Zo n dagen na de infectie moeten de symptomen zichtbaar zijn. Kijk vooral op plekken waar phomopsis eerder geconstateerd is en op plekken waar het langer nat blijft. Als aangetaste bladeren gevonden worden, let dan ook op de bijbehorende symptomen van de scheuten om verwisseling met andere ziekten uit te sluiten. Aangetast hout moet zoveel mogelijk in de winter verwijderd en verbrand worden. Als bij het cordonsysteem oud hout aantastingen vertoont, is het verstandig om deze is zijn geheel weg te snoeien en een waterlot te gebruiken voor een vervanger. Aangetast hout mag nooit voor de vermeerdering gebruikt worden. Een chemische bestrijding is mogelijk. Zwavel is goed te gebruiken net na het uitlopen.. Aangetaste bladeren vertonen kleine zwarte vlekjes omgeven door een gele rand, de halo. Op de voet van de scheut zijn zwarte langwerpige aantastingen te zien. Allereerst worden de oudste bladeren aangetast. Ernstige aantasting kan tot bladafsterving leiden. Andere bladziekten kunnen ook aanleiding geven tot kleine zwarte bruine vlekjes maar meestal is hier geen gele halo aanwezig. Ook insecten kunnen dergelijke vlekjes veroorzaken. Met een loep is te zien dat deze vlekjes zich voornamelijk op de nerven bevinden. Een nieuwe, vaste rubriek in De Wijnkenner. Op deze plaats behandelen we bekende en minder bekende ziekten en virussen in de wijngaard die de wijnmaker het hoofd moet bieden. Met deze keer aandacht voor; Zwarten Vlekkenziekte - Phomopsis Aangetaste scheuten krijgen zwarte langwerpige verzonken vlekken, een beetje ruw. Erg aangetaste scheuten groeien niet veel meer en worden in de winter bleek met zwarte vlekken. Phomopsis gedijt gemakkelijker als de omstandigheden gunstig zijn. Zo is er minimaal tien uur regen nodig voor de vorming van sporen, gevolgd door een periode van acht tot tien uur om tot een infectie te komen en er dient een minimale luchtvochtigheid te zijn van 96%. Natte, opeenvolgende perioden in de lente kunnen cumulatieve schade geven; infectie van de trossen wordt gestimuleerd door een lange natte periode tijdens de bloei; De optimale temperatuur voor de infectie is 23 C. 8 - Wijnkenner Wijnkenner - 9

6 Nieuw in het assortiment Een fruitige aromatische cocktail met wijn en natuurlijke aroma s van sinaasappel en kardemom. Geniet van deze prikkelende cocktail met aan de rand van uw glas een sinaasappelschijfje! Orangella Kafer 0,75 ltr. Artikelnummer: Fado Fado is het Portugese levenslied. Fado is net als de blues, de expressie van verlangen en verdriet. Het is in Portugal een zeer gewaardeerde zangkunst die vroeger echter uitsluitend in armoedige kroegen werd gezongen. In de loop van de twintigste eeuw werd fado een erkende zangkunst die vaak uitgevoerd wordt in de betere uitgaansgelegenheden. Fado neemt een bijzondere plek in in het leven van vele Portugezen. Ze geeft stem aan de gemoederen van het leven, verdriet, melancholie, blijheid, weemoed, saudade en niet te vergeten de feeststemming. Amália Rodrigues wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste en invloedrijkste fadozangeressen ooit. De stijl is ontstaan rond 1829 in de arme wijken van Lissabon; Alfama, Bairro Alto, en Mouraria. De inwoners van Lissabon hebben deze muziek al meer dan 150 jaar gekoesterd. Er is maar weinig veranderd. De fado wordt net zo vaak door vrouwen als door mannen gezongen, altijd begeleid door de guitarra en de viola. Naast Lissabon is ook Coimbra van groot belang voor de fado. De fado uit Coimbra heeft een eigen, luchtiger stijl ontwikkelt. Fado, afgeleid van het Latijnse fatum, betekent zoveel als lot, of beter gezegd: het noodlot, vertaald in muziek. De vlag dekt de lading, want er is geen andere muzieksoort op aarde waarin melancholie en fatalisme zo worden gecultiveerd. Over de muziek die ten grondslag ligt verschillen de meningen. Verschillende auteurs veronderstellen Arabische en Braziliaanse invloeden. De eerste grote ster van de fado was Maria Severa, dochter van een kroegbazin en prostituee in de wijk Mouraria. In het begin werd fado gezongen in de kroegen en bordelen en was een fadista niet meer dan een veredelde landloper of beurzensnijder. De fado werd toen geassocieerd met prostitutie, kroegen en misdaad. Rond 1900 vond de omslag plaats naar het respectabel worden van de stijl, waarna ook dichters en intellectuelen aandacht kregen voor deze muziek. Begin jaren dertig gleed Portugal langzaam weg richting een burgeroorlog waar, net zoals in Spanje, linkse en rechtse krachten vochten om de macht. Gesteund door de gegoede middenklasse, het grootkapitaal en de kerk, nam de burgerdictatuur van Salazar de macht over. In zijn ogen was fado de ultieme uitdrukking van de Portugese volksziel. Het volk werd rustig gehouden met de drie F s : Futebol, Fátima e Fado (voetbal, Onze-Lieve-Vrouw van Fátima en fado). De fadista s lieten zich de aandacht van de dictatuur welgevallen, passief verzet was er eigenlijk niet en velen beleefden hun bloeiperiode. De belangrijkste fadista was Amália Rodrigues. Wie niet meewerkte verdween in de kerkers van de PIDE, de geheime politie. Over wie fout en goed was in die periode zijn de kenners het nog niet eens. Van Amália Rodrigues wordt bijvoorbeeld nu gezegd dat ze de verboden Communistische Partij financieel steunde. Amália Rodrigues is een cultureel symbool en was meer dan 50 jaar de belangrijkste vertolker van fado. Zij gaf de muziekstijl in de jaren na de oorlog een vaste vorm en maakte deze in de hele wereld bekend. Zeker zo bekend en beroemd als Amália is Maria Severa ( ) zij was de eerste grote fadista en in 1931 de centrale figuur in de eerste Portugese geluidsfilm. Haar scandaleuze leven en vroege dood vormen de spil van de geschiedenis van de fado. Haar invloed op de kunst was enorm Na de Anjerrevolutie in 1974 was er met fado geen droog brood meer te verdienen. De fadista s werden geassocieerd met de dictatuur. De rehabilitatie kwam begin jaren tachtig toen Amália een hoge nationale onderscheiding kreeg. Pas begin jaren negentig werd de fado opnieuw populair met een nieuwe generatie fadista s zoals Mafalda Arnauth, Cristina Branco en Mariza. In 1997/1998 kwam de internationale doorbraak en sindsdien is er wel elke maand een nieuwe stem of belofte. De klassieke uitvoering van de fado wordt nu gezien als een fadista met guitarra (Portugese gitaar), viola (klassieke gitaar) en bas (staande of basgitaar). Dit is echter een conventie die tijdens de dictatuur populair was. Tegenwoordig is de keuze in instrumentatie ruimer en wordt slechts beperkt door het vermogen van de fadista deze in zijn of haar fado s in te passen. In 2011 heeft de fado een plaats gekregen op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van Unesco, de cultuurorganisatie van de VN. Op de Unesco-lijst, die in 2001 in het leven werd geroepen, staan tradities, traditionele kennis, festivals en cultuuruitingen die volgens de organisatie beschermd moeten worden voor het nageslacht. Wijnkenner - 11

7 Quinta de Chocapalha De historische wijngaarden zijn reeds bekend sinds de 16de eeuw. Quinta de Chocapalha behoorde destijds toe aan Diogo Duff. Een heldhaftige en loyale Schot die onderscheiden is met de Tower and Sword insigne door koning João VI. Zijn erfgenamen verkochten het estate in het begin van de jaren 80 aan Alice en Paulo Tavares da Silva. Het landgoed en de gebouwen waren in een erg slechte staat. Het centrale gebouw had moest dringend gerenoveerd worden en wijngaarden moesten direct aangepakt worden, na jarenlange verwaarlozing. Toch waren Alice, Paulo en hun drie dochters overtuigd van de grote potentie van de wijngaarden. Er werd direct een renovatieprogramma opgestart, waarbij de wijngaarden het eerst werden aangepakt. Rond het jaar 2000, toen de meeste druivenstokken oud genoeg waren om een uitstekende kwaliteit druiven te produceren, werd vrijwel de hele productie verkocht aan coöperaties en lokale wijnproducenten. Terwijl Alice en Paulo alles op het estate op orde brachten, groeide de reputatie van hun jongste dochter, Sandra, als wijnmaakster. Ze werkte destijds samen met Christiano Van Zellar bij Vale Dona Maria in de Douro Vallei. Sandra daagde haar ouders uit om met de beste druiven van Quinta de Chocapalha zelf wijnen te gaan maken. De familie was erg enthousiast over dit plan. De oude en originele kelder werd opnieuw ingericht, de traditionele stenen lagares werden opgeknapt en voor de oogst van 2000 was de kelder klaar om de druiven voor de eigen wijnen te ontvangen. Op de 45 hectare zijn zowel inheemse Portugese rassen aangeplant als internationale rassen. De blauwe druiven zijn: Tinta Roriz, Touriga Nacional, Touriga Franca, Castelão, Cabernet Sauvignon, Petit Verdot, Alicante Bouchet en Syrah. Voor wit zijn dit Arinto, Viosinho, Rabigato, Chardonnay en Sauvignon Blanc. De wijnen worden in een moderne stijl gemaakt, waarbij toch ook veel aandacht is voor moderne technieken. De druiven worden ontsteeld en ondergaan vervolgens een koude vergisting waarna de fermentatie plaatsvindt stenen troggen, de zogenaamde lagares. De menselijke voet, zoals die vroeger gebruikt werd, is inmiddels vervangen door een robot, waarbij de druiven gedurende veertien dagen langzaam geperst en omgeroerd worden. De temperatuur is gecontroleerd en komt nooit boven de 26 graden. De witte wijnen van Quinta de Chocapalha zijn elegant, fris, fruitig. Ze profiteren duidelijk van de koele invloed uit de Antlantische Oceaan. De rode wijnen zijn over het algemeen kruidig met veel rijp fruit en een groot rijpingspotentieel Quinta de Chocapalha Mar de Lisboa Tinto 45% Syrah, 30% Tinta Roriz, 12% Touriga Franca, 7% Castelão, 6% Touriga Nacional 3, Quinta de Chocapalha Mar da Lisboa Branco 90% Arinto, 10% Verdelho 3, Quinta de Chocapalha Arinto 100% Arinto 4, Quinta de Chocapalha CH 100% Touriga Nacional 22 maanden op nieuwe Frans eiken vaten. 19, Quinta de Chocapalha Vinha Mãe 40% Touriga Nacional, 30% Tinta Roriz, 30% Syrah 20 maanden op nieuwe Frans eiken vaten 13,95 Nieuw in het assortiment van De Monnik Dranken, zijn de Portugese wijnen van Quinta de Chocapalha uit de regio Lissabon. Het wijnhuis is eigendom van de familie Tavares, en beslaat 45 hectare aan wijngaarden Quinta de Chocapalha Tinto 45% Tinta Roriz, 27% Touriga Nacional, 15% Castelão, 13% Syrah 20 maanden op gebruikte Frans eiken vaten 5, Wijnkenner Wijnkenner - 13

8 Nu al de WK-HIT van 2014 Nieuwe wijnen van Langguth De geschiedenis van de familie Langguth grijpt terug tot 1789, het jaar van de Franse Revolutie. Franz Wilhelm Langguth richt in dat jaar zijn wijngroothandel op in het plaatsje Traben Trarbach. Franz Wilhelm was toen slechts twintig jaar oud en zijn wijnbedrijf had bij lange na nog niet de grootte en omvang zoals tegenwoordig. Traben Trarbach kreeg steeds meer de status en allure van wijnstad in de regio en het bedrijf van Franz Wilhelm groeide gestaag mee. Het was Wolfgang Langguth, achter-achterkleinzoon van Franz Wilhelm die het wijnbedrijf Langguth niet alleen door de moeilijke na-oorlogse periode wist te loodsen maar die Langguth ook de internationale allure wist te geven én een belangrijke speler op de internationale wijnmarkt wist te maken. Vele merken vallen nu onder paraplu van het familiebedrijf Langguth waarbij kwaliteit nooit uit het oog verloren werd. Artikelnummer: Erben Beerenauslese 0,50 ltr.8,5% Deze Beerenauslese uit de Erben wijnfamilie is als vloeibaar goud! Fijne harmonieuze aroma s van exotisch fruit en een fascinerend spel van zoetheid en zuren. De geselecteerde druiven voor deze nobele wijn komen uit de zonnige wijngaarden van de Pfalz. Een perfecte wijn voor speciale gelegenheden. Artikelnummer: Erben Eiswein 0,50 ltr. Deze Eiswein uit de Erben wijnfamilie maakt indruk met haar zoete, rijke smaak en een lichte hint van appel, peer en een hint van honing en citroen. In de lange intense afdronk geniet u van de pure smaak van vruchten en het zoetje van de honing. Licht mousserend en slechts 6,9% Alc. Brazil Kafer 0,75 ltr. Artikelnummer: Wijnkenner

9 Wijnland Portugal Portugal is - naast Spanje - het andere deel van het Iberisch Schier-eiland en ook een interessant wijnland. De Portugese wijnen hebben een eigen identiteit door het gebruik van veel autochtone druivenrassen, die men elders in de wereld nauwelijk tegenkomt. Er worden bovendien veel wijntypen geproduceerd, zoals sprankelende frisse witte wijn, volle zoete wijn, zowel zware als moderne en fruitige rode wijnen, en beroemde versterkte wijnen zoals Port en Madeira. Deze grote verscheidenheid is te danken aan de verschillende mesoklimaten. Wie denkt dat het in Portugal alleen maar warm en droog is, heeft het mis. Zo heeft het noorden van Portugal de meeste regenval van Europa. Het wijngaardoppervlak bedraagt ongeveer hectare; 20 procent van de agrarische bevolking werkt in de wijnbouw. Toch is de Portugese wijnbouw kleinschalig: 87 procent van de boeren produceert minder dan 100 hectoliter wijn. Bijna 40 procent van deze kleine boeren is aangesloten bij een coöperatie. Portugal bestaat uit veertien wijnregio s. Dat zijn: Minho/Vinho Verde, Trás-os-Montes, Porto en Douro, Távora en Varosa, Bairrada, Dão en LafÕes, Beira interior, Lisboa, Tejo, Península de Setúbal, Alentejo, Algarve, Madeira en de Azores Portugal is een wijnland met een lange geschiedenis. Al in 1761 werden de grenzen van het Portgebied vastgelegd. In 1908, dus een kleine dertig jaar voor de instelling van de Europese appellations, kwam de eerste wijnwet tot stand. De wijnen van de Douro, Vinho Verde, Dão, Bucelas, Colares, Carcavelos, Setúbal en Madeira kregen toen al een beschermde herkomstbenaming. De huidige wijnwetgeving van Portugal is gebaseerd op de Europese regels en heeft de volgende classificaties: Denominação de Origem Protegida (DOP); Indicação Geográfica Protegida (IGP); Vinho com indicacão de Casta*; Vinho. * Casta betekent druivenras in het Portugees; dit is de categorie cépagewijn in Portugal. Ongeveer 50% van alle wijnen vallen onder de DOP, ongeveer 20% is IGP en 30% valt in de categorie wijn. Alle veertien regio s hebben erkende herkomstge bieden. In totaal zijn er 29 DOP s. Wat betreft oppervlakte staat Portugal in Europa op de vierde plaats, maar qua productie op de vijfde plaats. Portugal produceert bijna 6 miljoen hectoliter wijn. De rendementen per hectare zijn dus laag. Iedere wijnregio heeft een Comissão de Viticultura da Região (CVR). Deze organisatie bewaakt de belangen van de wijnindustrie, hanteert de regels en beschermt het speciale karakter en de tradities van het gebied. Deze organisatie houdt zich bezig met zaken zoals toestemming voor irrigatie, toegestane druivenrassen en controle op aanduidingen, zoals Reserva, Garrafeira en Superior. De Portugese wijngebieden Minho Dit wijngebied ligt in het noordwesten van Portugal, tussen de Spaanse grens en de stad Porto. De gelijknamige rivier Minho in het noorden vormt de grens met het Spaanse Galicië, in het westen ligt de Atlantische Oceaan. Het regent hier veel: 1500 à 2000 millimeter per jaar. Boeren verbouwen er granen, maïs, groente en druiven. De wijn die hier vandaan komt heet Vinho Verde, groene wijn. In het gebied wonen ongeveer wijnboeren. Met hectare wijngaarden heeft een boer gemiddeld dus minder dan 1 hectare. Vroeger liet de wijnboer de wijnstok in de bomen groeien (enforcada) of hij maakte gebruik van hoge pergola s (latada) zodat er ruimte was om andere gewassen te ver bouwen. Doordat de druiven hoog hingen, rotten de druiven in dit natte gebied niet. Tegenwoordig gebruiken de wijnboeren modernere methoden, zoals het Franse cordon systeem. Hierbij groeien de druiven langs draden anderhalve meter boven de grond. In tegenstelling tot de enforcada- en latadasystemen is mechanische oogst bij het cordonsysteem wel mogelijk. Bovendien krijgen de druiven zo meer zonlicht. De bodem in Minho bestaat uit graniet met hier en daar leisteen en een zanderige bovenlaag. Minho heeft een mild klimaat met een gemiddelde jaartemperatuur van 13,4 C en de zon schijnt er gemiddeld 2179 uur per jaar. De belangrijkste druivenrassen die de wijnboeren hier verbouwen zijn Loureiro, Azal, Arinto, Trajadura en Alvarinho. De witte wijnen uit dit gebied zijn licht en bedoeld om jong te drinken. Ze hebben een hoge zuurgraad en bevatten veel appelzuur. In de klassieke Vinho Verde vond de malolactische gisting (zie 4.3.4) in de fles plaats. Een gedeelte van het appelzuur zet zich daarbij om in melkzuur en er komt een beetje koolzuur vrij. Dat geeft de Vinho Verde zijn karakteristieke prikkeling, die helemaal past bij de frisse stijl van de wijn. Tegenwoordig wordt ook wel iets koolzuur toegevoegd om hetzelfde effect te bereiken. Minho heeft slechts één DOP: Vinho Verde. Binnen de DOP zijn er 9 subzones. Enkele voorbeelden zijn Sousa, Basto, Ave en Lima. De DOP Vinho Verde geldt voor witte en rode wijnen. Er bestaat ook een rode Vinho Verde! De witte wijnen worden vooral geëxporteerd; de rode drinkt men vooral in het land. Hij is nogal hard van smaak door de hoge zuurgraad. Bijna alle wijnen uit het gebied worden op de markt gebracht als DOP. Trás-os-Montes In het noordoosten ligt de grootste wijnbouwregio van Portugal: Trás-os-Montes. Dit bergachtige en ruige gebied is de bakermat van de Portugese rosé. Die wordt vooral geproduceerd rond de steden Chaves en Vila Real. De Dourovallei is het belangrijkste wijngebied van deze regio. In deze vallei liggen twee DOP s: Porto en Douro. De DOP Porto produceert Port, de DOP Douro maakt stille wijnen. Bijna de helft van de druiven uit deze streek is bestemd voor de DOP Porto. De andere druiven komen terecht in de droge witte en rode wijnen van de DOP Douro. De bodem in Trás-os-Montes bestaat uit graniet en leisteen, de gemiddelde temperatuur is hier zo n 11,8 16,5 C. Gemiddeld schijnt de zon hier 2435 uur per jaar. Niet port, maar rosé is het meest succesvolle exportproduct van Portugal. De beroemdste rosé aller tijden is Mateus rosé. Op het etiket van de fles staat het Palácio de Mateus in Vila Real. Rond deze stad ligt het oorspronkelijke wijngebied. Tegenwoordig komen de druiven voor deze wijn echter overal vandaan, zolang het maar binnen Portugal is. De wijn wordt geproduceerd in een ultramoderne wijnmakerij in het midden van het land. De Portugese rosé heeft zijn wereldwijde succes te danken aan een zoete geur en een heel lichte pareling. Villa Nova de Gaia De grenzen van het Dourogebied zijn al in de achttiende eeuw vastgelegd. Het Dourogebied loopt van de stad Régua tot vlak bij de Spaanse grens. De bergketen Serra do Marão houdt de vochtige oceaanlucht tegen. Binnen het gebied zijn er duidelijke klimaatverschillen. Er zijn drie subregio s. Dat zijn Baixo Corgo, Alto Corgo en Douro Superior. Alto Corgo is het belangrijkst. Het ligt centraal, rond de stad Pinhão. In Baixo Corgo valt er meer regen en in de Douro Superior is het juist heel droog, bijna woestijnachtig. De wijngaarden liggen tegen de hellingen langs de kronkelende rivier. Op plekken waar de helling te steil is, hebben de wijnboeren terrassen aangelegd. Dat is nog niet zo eenvoudig, omdat de bodem bijna volledig uit graniet en leisteen bestaat. De bovenlaag van deze terrassen bestaat uit vermalen rotsblokken. In het Dourogebied staan meer dan honderd verschillende witte en blauwe druivenrassen. Sommige daarvan zijn vooral geschikt voor de productie van port, zoals Tinta Roriz, Tinta Barroca, Touriga Francesa en Touriga Nacional. Van de druiven van het Dourogebied kan de wijnmaker witte en rode wijnen maken, maar ook witte en rode port. Vroeger was droge wijn een bijproduct van port. Dat is nu niet meer het geval. Tegenwoordig wordt er zelfs meer witte en rode wijn gemaakt dan port. Kwaliteit van wijngaarden In Duitsland wordt de kwaliteitsaanduiding bepaald door het mostgewicht en een keuring van de wijnen. De Bourgogne bepaalt de kwaliteit door classificatie van de wijngaarden. In de Douro kent men een ander kwaliteitsstelsel: iedere wijngaard wordt beoordeeld volgens een vast puntensysteem. Zo kent men de volgende punten toe: Bodem 1. Ligging 600 punten 2. Hoogte 240 punten 3. Hellingshoek 101 punten 4. Bodemgesteldheid 100 punten 5. Ondergond 80 punten 6. Ligging t.o.v. de zon 100 punten 7. Beschutting 60 punten Wijnbouw 8. Opbrengst 120 punten 9. Druivenstokken 150 punten 10. Plantdichtheid 50 punten 11. Snoeiwijze 100 punten 12. Leeftijd van de stokken 60 punten Het aantal punten bepaalt of en in welke klasse de wijngaard wordt ingedeeld: A tot en met F A Meer dan 1200 punten Excellent B punten Zeer goed C punten Goed D punten Redelijk E punten Matig F punten Zeer matig Dit systeem bepaalt niet alleen de kwaliteit van de wijngaard, maar ook hoeveel van de oogst mag worden verwerkt tot port. Deze toegestane productie heet de benefício, en wordt bepaald door het Instituto do Vinho do Porto (IVP) en de wijnproducenten organisatie Casa do Douro. Deze benefício verschilt per jaar, omdat hij bepaald wordt op basis van de bestaande 16 - Wijnkenner Wijnkenner - 17

10 voorraden, de opbrengst in een bepaald jaar en de exportverwachtingen. Wijnproducenten mogen elk jaar slechts een derde van hun portvoorraad verkopen. Beiras Ten zuiden van Porto en het Dourogebied ligt de regio Beiras. De wijngebieden liggen vooral ten noordoosten van de oude universiteitsstad Coimbra. Dit gebied produceert voornamelijk rode wijnen. De bodem bestaat hier uit leisteen en klei. Hier komen vijf kwaliteitswijnen vandaan: Bairrada, Dão, DOP Lafões, Beira Interior en Távora-Varosa. Bairrada ligt 100 kilometer ten zuiden van Porto tussen de steden Aveiro aan de Atlantische Oceaan en Coimbra. Tussen de kust en de bergen bestaat de grond van Bairrada uit klei. Het klimaat staat onder invloed van de Atlantische Oceaan. Tijdens de winter valt de meeste regen en het kan in dit gebied ook koud zijn. De zomers zijn vaak droog en heet. Het landschap is heuvelachtig. Er zijn veel kleine wijngaarden, die worden afgewisseld door bossen met eucalyptusbomen. De DOP Bairrada is sinds 1979 erkend. De wijnmakers produceren alle wijntypen: rood, wit, rosé en mousserende wijnen. Bairrada is een belangrijk gebied voor mousserende wijnen. Ze zijn vooral gemaakt van de Maria Gomes, Arinto, Rabo-de-Ovelha, Bical en Pinot. Ze worden gemaakt volgens de fermentação em garrafa: de traditionele methode met een tweede gisting op fles. De rode wijnen hebben veel kleur met een soepele smaak. Ze kunnen goed rijpen. De belangrijkste blauwe druif is de Baga. Dão ligt ten oosten van Bairrada. De streek is genoemd naar het riviertje Dão. Het landschap bestaat uit diepe valleien en golvende heuvels. De invloed van de Atlantische Oceaan is hier niet zo groot, waardoor de omstandigheden voor wijnbouw hier bijna ideaal zijn. De meeste wijngaarden liggen op 400 à 500 meter hoogte, maar sommige op wel 800 meter. De meeste bergen en valleien hebben een bodem met veel graniet. Vooral in het zuiden zijn kleine enclaves met leisteen. De granietbodem leent zich het beste voor de aanplant van blauwe druivenrassen, terwijl leisteenbodem juist weer goed is voor de witte rassen. Dão hoort tot de oudste wijngebieden van Portugal, maar moderne technieken en oude tradities gaan hier goed samen. Er zijn kleinere ambachtelijke bedrijven en grote bedrijven met moderne installaties. Dão Nobre is een rode prestigewijn die vier jaar in houten vaten rijpt. Daarnaast komen uit deze streek enkele mousserende wijnen en de Dão Novo. De DOP Lafões ligt ten noordwesten van Dão. Veel druivenranken groeien hier hoog in pergola s. De gebruikte druivenrassen voor witte wijnen zijn Arinto, Sercial, Alva, Folgasão en Tamarez. De witte wijnen van Lafões lijken op de Vinhos Verdes. Voor rode wijnen van deze DOP worden de Touriga, Moreto, Rufete, Trincadeira, Castelão en Mortágua gebruikt. Deze wijnen hebben een granaatrode kleur en een fruitige geur. Ze zijn vrij zuur. De rode Lafões wordt na enkele jaren rijping zachter en ronder. DOP Beira Interior en DOP Távora-VarosaDe DOP s Beira Interior en Távora-Varosa werden in 1999 erkend. Távora-Varosa ligt net ten zuiden van de Dourovallei. Dit gebied staat bekend om zijn goede mousserende wijnen. Daarvan worden de meeste in het gebied zelf opgedronken. De zuidelijke helft van Portugal begint vlak ten noorden van de hoofdstad Lissabon. Er zijn vijf wijn-regio s: Lisboa, Tejo, Península de Setúbal, Alentejo, Algarve Lisboa Het wijnbouwgebied Lisboa ligt ongeveer 40 kilometer ten noordwesten van Lissabon. De strook met wijngebieden loopt langs de Atlantische kust van Lissabon tot onder Coimbra. Het landschap varieert van zandduinen langs de kust tot weelderig groen landinwaarts. Lisboa is met hectare het vierde wijnbouwgebied van Portugal en wat betreft productie staat het zelfs op de tweede plaats na de Douro. Ondanks het grote aantal DOP s maken ze slechts 5% uit van het totaal aan wijn dat hier geproduceerd wordt. De meeste DOP s zijn klein, en veel populaire wijnen komen op de markt als wijn en IGP. Deze wijnen worden vooral gemaakt door enkele zeer grote coöperaties. Daarnaast zijn sommige wijnen bestemd voor distillatie tot de brandy aguardente. De ruwe vorm van deze aguardente gebruiken wijnmakers voor de vinificatie van versterkte wijnen, zoals port. De belangrijkste DOP s binnen Lisboa zijn Bucelas, Colares en Carcavelos. Bucelas Bucelas is sinds 1911 een DOP. Het is een klein, historisch wijngebied dat in de jaren zeventig bijna verdwenen was. Het gebied ligt ongeveer 20 kilometer ten noorden van Lissabon, in de vallei van het riviertje Tranção. Tegenwoordig heeft Bucelas meer dan 300 hectare aan wijngaarden. Er worden witte wijnen gemaakt, die worden gerekend tot de beste van het land. De Arintodruif moet minimaal 75 procent van de assemblage uitmaken. De wijnmakers binnen deze DOP mogen ook andere druiven gebruiken: Esgana Ção, Fernão Pires, Galego Dourado en Moscatel de Setúbal. Volgens de traditie staat op het etiket vaak Velho : oudere wijn van buitengewone kwaliteit. Deze aanduiding wekt de indruk dat het een uitgerijpte wijn is, maar in de praktijk zijn deze wijnen juist fris en droog. In de beste jaren maken producenten een Garrafeira. Garrafeira s worden vaak jarenlang in grote houten fusten bewaard. Colares Colares is sinds 1908 een DOP. Dit wijngebied is nog kleiner dan Bucelas: er is slechts 10 hectare beplant. De wijngaarden liggen in de duinen langs de kust. Costa Azul De druivenstok moet hier door een dikke zandlaag van soms wel 5 meter, voordat hij kan wortelen in de onderliggende leemlaag. Hierdoor is het planten van druivenstokken een lastig karwei. De wijnboer moet altijd eerst een diep zandgat graven, dat gemakkelijk instort. Maar er is ook een voordeel: de dikke zandlaag heeft de druiven altijd beschermd tegen de phylloxera. Door het droge zand kan de druifluis namelijk niet bij de wortels komen. De zeewind geeft de druivenstokken frisheid en vochtigheid; ook midden in de zomer blijft het gebied in de ochtenduren vaak nevelig. De wijnboer laat de druivenranken over het zand lopen. Zodra er druiven beginnen te komen, ondersteunt hij de ranken met bamboestokken, zodat ze los van de grond hangen. Er is witte en rode Colares. De rode wordt gemaakt van de Ramisco; de witte van de Malvasia. De rode wijnen hebben veel tijd nodig om op dronk te komen. Carcavelos Net als Colares is Carcavelos sinds 1908 een DOP. Het is een klein traditioneel wijngebied ten westen van Lissabon, waar versterkte wijn wordt gemaakt. De stad Lissabon heeft de wijngaarden hier ingesloten, waardoor veel ervan zijn opgeheven. Alleen de Quinta dos Pesos is nog over. Tejo Tejo is de Portugese naam van de rivier de Taag. Het is een vruchtbaar landbouwgebied. Behalve wijndruiven worden er veel andere gewassen verbouwd, zoals maïs, tomaten, bonen, paprika s, appels en citroenen. Dit wijngebied is sterk in op komst. Hier komt ongeveer 10 procent van de Portugese wijnproductie vandaan. Er wordt minder geproduceerd dan tien jaar geleden, maar de kwaliteit van de wijnen is verbeterd. De wijnen uit deze streek hebben een goede prijs-kwaliteitverhouding. Er wordt onderscheid gemaakt in 6 subzones: Tomar, Santarém, Chamusca, Cartaxo, Almeirim en Coruche. Het gebied heeft een rotsachtige ondergrond. De bovengrond bestaat uit een mengsel van klei, zand en kalk. Vroeger werden de wijnstokken vaak in de buurt van de rivier de Taag geplant. Tegenwoordig planten wijnboeren steeds meer hoog boven de rivierbedding, op de rotsachtige kalksteenbodem. De omliggende pijnboombossen zorgen hier voor een goed mesoklimaat. Vanwege de gunstige omstandigheden kan overproductie een probleem zijn. De wijnmakers produceren hier meer rode dan witte wijnen. Veel van deze wijnen rijpen in fusten van Frans of Amerikaans eikenhout. Wijnproducenten gebruiken veel inheemse druivenrassen, zoals Aragonez, Camarate, Castelão, Preto Martinho en Trincadeira. Ook experimenteren ze veel met assemblages en vinificatietechnieken. Peninsula de Setúbal Ten zuiden van de hoofdstd Lissabon ligt het schiereiland (Península) Setúbal. Het schiereiland en de stad zijn verbonden door een 2200 meter lange hangbrug. De bodem bestaat uit zand met hier en daar wat kalksteen. Setúbal is altijd een belangrijk centrum geweest voor de handel en landbouw. Er wordt al lange tijd zout gewonnen, dat onder andere wordt gebruikt om gevangen zeevis in te bewaren (de bacalão). Behalve wijnranken staan hier veel olijfbomen, maar de wijngaarden verdringen die steeds meer. Er is hectare wijngaard, die hectoliter wijn oplevert: ongeveer 5 procent van de totale Portugese productie. De bekendste wijn van dit gebied is de Moscatel: een versterkte wijn van muskaatdruiven. Daarnaast produceren de wijnmakers ook veel rode wijn. Die is meestal gemaakt van het druivenras Castelão, ook wel Periquita genoemd. Dit ras doet het goed op de zanderige grond. In de regio Península de Setúbal zijn twee herkomstbenamingen: de DOP Palmela voor droge stille wijn en de DOP Moscatel de Setúbal voor zoete versterkte wijn. Daarnaast produceert dit gebied ook veel mooie en modern gemaakte wijnen tussen. Wijnproducenten experimenteren hier onder andere met de mondiale rassen Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Ze komen meestal als IGP op de markt. Setúbal SetúbalDe DOP Setúbal is sinds 1908 een DOP. De Muskaat druiven van deze DOP worden gebruikt voor de productie van versterkte wijn. Langs de Middellandse Zee in Frankrijk vind je hetzelfde druivenras.toch smaakt de Portugese muskaatwijn heel anders. Dat komt doordat de wijnmakers een andere vini ficatiemethode gebruiken voor Moscatel de Setúbal. Nadat de gisting door toevoeging van alcohol is gestopt, steekt de wijnmaker de wijn over in vaten van liter. Aan ieder vat voegt hij verse druiven toe. Vervolgens wordt de wijn in februari geperst en een jaar lang met alle vaste bestanddelen opgeslagen in tanks. Daarna volgt de eerste filtering en rijping op houten fusten. De muskaatwijnen met een basiskwaliteit krijgen een houtrijping van vier jaar. Betere kwaliteiten rijpen 20, 25 of zelfs 50 jaar. De wijn van vijftig jaar oud heet de Setúbal Apoteca. Oude Moscatels krijgen een oranje kleur. Voor de assemblage mogen wijnen van verschillende jaargangen worden gebruikt. Er is ook een minder vaak voorkomende rode Setúbal. Die wordt gemaakt van de Moscatel Roxo-druif. Palmela De DOP Palmela is bestemd voor de droge kwaliteitswijnen van het schier-eilland. De wijnen zijn krachtig en hebben veel kleur. De belangrijkste druif voor deze wijnen is de Castelão, ofwel Periquita. Deze druif moet minstens twee derde van de assemblage van de wijn uitmaken. Alentejo Alentejo is een heuvelachtige streek in het binnenland. Het is een enorm groot gebied: Alentejo beslaat eenderde van de oppervlakte van Portugal. Toch woont er minder dan 5 procent van de bevolking. Je kunt kilometers door bossen, lavendelvelden en landerijen rijden zonder een mens of een huis tegen te komen. Het is er erg heet: temperaturen van 40 C zijn normaal in juli en augustus. De laatste twintig jaar is er veel geld geïnvesteerd in wijngaarden en productiemateriaal. Het gebied is het meest bekend om zijn rode wijnen, die vaak krachtig en fruitig zijn, en goed kunnen rijpen. Vanwege de hitte zijn de druiven vroeg rijp. Daarom vindt de oogst meestal al in augustus plaats. De regio Alentejo heeft één DOP: Alentejo. De regio is echter onderverdeeld in acht subgebieden: Portalegre, Borba, Redondo, Vidigueira, Reguengos, Moura, Évora en Granja-Amareleja. Deze namen kunnen op het etiket staan, ook al behoren deze subgebieden allemaal tot de DOP Alentejo. Algarve De Algarve is vooral bekend als toeristische bestemming. De wijnbouw is niet bijzonder belangrijk. De wijngaarden van de Algarve hebben een oppervlakte van 5500 hectare en de bodem bestaat uit zand, steen en zandsteen. De belangrijkste blauwe druivenrassen van dit gebied zijn Negra Mole en Castelão. De rode wijnen zijn vol van smaak en vrij zwaar door een lage zuurgraad. Voor de witte wijnen gebruikt men de Síria en de Arinto. Ook de witte wijnen zijn aan de stevige kant. De Algarve is onderverdeeld in vier DOP s: Lagos, Portimão, Lagoa en Tavira. Tegenwoordig produceert Tavira nauwelijks wijn; de overige drie DOP s maken zo n hectoliter Wijnkenner Wijnkenner - 19

11 Gecompliceerde oogst Na het geweldige succes van 2013 het beste jaar in decennia heeft Argentinië in 2014 te maken gekregen met een veel lastiger oogst. Boosdoeners waren ondermeer nachtvorst en regen laat in het groeiseizoen. Strenge selectie bij de pluk was daarom een must. De opbrengst zal naar schatting 20% tot misschien wel 30% lager uitvallen dan vorig jaar. Zo heel rampzalig is dat niet, gelet op de verzadiging van de Argentijnse druivenmarkt en de lichte daling in de export afgelopen jaar. Ook Chili komt er niet zonder kleerscheuren af. Hier was het vooral strenge nachtvorst die voor forse opbrengstvermindering zorgde. Getroffen zijn vooral rassen als chardonnay en pinot noir. Arinto Onbekend maar niet onbemind.. Deze rubriek brengt onbekende druivenrassen voor het voetlicht. Unieke druivenrassen die in de vergetelheid dreigen te geraken. Arinto, voluit Arinto de Bucelas genaamd, is een witte druivensoort die zeer waarschijnlijk afkomstig is uit de regio Bucelas, ten noorden van Lissabon. Tokaj schaft 3 en 4 puttonyos af In Tokaj is besloten om voor wijnen van het klassieke type Aszú de twee laagste categorieën in zoetheid vanaf eind 2014 niet meer te gebruiken, vooropgesteld dat Europa ermee instemt. Het gaat daarbij om de aanduidingen 3 en 4 Puttonyos. Zodoende blijven alleen 5 en 6 Puttonyos over. Het aantal puttonyos verwijst niet alleen naar het suikergehalte van de wijn, maar geldt officieus ook als kwaliteitsindicatie. Hoe meer puttonyos, des te prestigieuzer (en duurder) de wijn. De producenten geloven dat de maatregel de algehele kwaliteit van Tokaj ten goede zal komen. Hun wijnen zullen voortaan minimaal 130 g/l restsuiker moeten bevatten om als Aszú met puttonyosindicatie in aanmerking te komen. Momenteel staat 3 puttonyos voor minimaal 60 g/l restsuiker, 4 voor minimaal 90 g/l, 5 voor minimaal 120 g/l en 6 voor minimaal 150 g/l. In 1712 komt de naam Arinto reeds voor in het eerste Portugese geschrift over wijnbouw. Het is een van de oudste inheemse druivensoorten uit Portugal. In de loop van de eeuwen verspreidde deze druif zich noordwaarts tot in de Vinho Verde, het uiterste noorden van Portugal. Daar is het vandaag de dag een traditionele variëteit. Overigens kennen de wijnmakers in Vinho Verde de druif beter als Pedernã. In de Vinho Verde streek wordt Arinto niet zelden vermengd met de Alentejo druif. De beste wijn van de Arinto komt toch uit Bucelas, waar de invloed van de oceaan zorgt voor elegante wijnen, die behalve citroen en groene appels, ook minerale tonen heeft dankzij de kalkrijke bodem. Wijn uit goede jaren kan goed bewaard worden. Arinto is een druivenras met een zeer goed potentieel voor de productie van witte kwaliteitswijnen in Portugal. De wijnen van deze soort zijn intens en hebben een uniek aroma en een mooie fruitige smaak met citroen en perzik. De wijn laat zich goed ouderen in de fles vanwege de zuurrijke most. Voornamelijk in Bucelas, waar de soort 75% uitmaakt van de melange, is deze laatrijpende druivensoort zeer belangrijk en het is mogelijk dat de Arinto afstamt van de Riesling. Ook voor mousserende wijnen is deze soort uitermate geschikt. Arinto kent een late bloei en dus ook een late oogst. De kleine druiven groeien in zeer compacte trossen bij elkaar en kunnen goed tegen de droogte. De zuurgraad is hoog waardoor het een frisse afdronk heeft met een aroma van citroen. Vermeldenswaard is dat deze variëteit gevoelig is voor dwergcicaden, die het op het blad hebben gemunt. Zoals vaker het geval met een klassiek en reeds lang gebruikt druivenras, zijn er de nodige synomiemen voor Arinto. Zo kent men de druif onder de volgende benamingen: Arintho du Dao, Arinto Cachudo, Arinto Cercial, Arinto d Anadia, Arinto do Douro, Arinto Galego Asal Espanhol, Asal Galego, Assario Branco, Azal Espanhol, Azal Galego, Boal Cachudo, Branco, Eepanhol, Cerceal, Chapeludo, Malvasia Fina, Pe de Perdiz Branco, Pederna, Pedernao Pedrena, Val de Arintho Exportdaling Frankrijk in 2013 Franse wijnen hebben in 2013 wereldwijd marktaandeel verloren door dalende uitvoer. Het aantal dozen daalde met 3,1% ten opzichte van 2012 tot 174,8 miljoen. De grootste tik kregen goedkope wijnen zonder geografische aanduiding (vins de France) te incasseren. Hun volume daalde met 17,3% tot 14,3 miljoen dozen. Voor alle AOC-wijnen samen, inclusief Champagne, bedroeg de teruggang minder dan 1%. Hoewel dit verlies beperkt is, zet de trend van gestage daling van marktaandeel zich nog wel steeds door. Een complicerende factor voor veel Franse producenten is dat ze door krappe oogsten in de afgelopen jaren (te) weinig wijn beschikbaar hebben. Een pluspuntje is dan weer dat de exportwaarde in 2013 nagenoeg gelijk bleef aan die van 2012, 7,6 miljard euro, met gedistilleerd erbij 9,5 miljard. Van dat bedrag komt 60% op naam van slechts drie gebieden: Bordeaux, Champagne and Cognac. Van zowel Bordeaux als Champagne liep de export in 2013 lichtjes terug. De vooruitzichten wat betreft 2014 zijn met name voor Bordeaux door de extreem kleine en kwalitatief al evenmin grootse oogst 2013 niet al te gunstig Wijnkenner Wijnkenner - 21

12 22 - Wijnkenner Quarts de Chaume Grand Cru De Franse Raad van State heeft de bezwaren van vader en zoon Baumard tegen de creatie van de appellations Quarts de Chaume Grand Cru en Coteaux du Layon 1er Cru Chaume definitief afgewezen. Hiermee is een eind gekomen aan een al jaren slepend conflict. Het vreemde eraan is dat het uitgerekend Jean Baumard was die al in 1968 pleitte voor promotie van Quarts de Chaume tot grand cru. Alleen waren hij en zijn zoon Florent het telkens oneens met details in de regelgeving. Bij het laatste geding draaide het ondermeer om de toelaatbaarheid van cryo-extractie. Quarts de Chaume Grand Cru verbiedt het gebruik daarvan met ingang van de oogst Mogelijkerwijs zal de creatie van appellations als 1er en Grand Cru ook elders in de Loire navolging vinden. Recordverkoop voor Rioja in 2013 Voor z over nog nodig heeft Rioja zijn positie als onbetwiste Spaanse nummer 1 voor tafelwijnen in 2013 overtuigend bevestigd. De verkopen stegen tot een niet eerder gezien hoogte dankzij een verrassend aantrekken van de binnenlandse markt. De Spaanse wijnindustrie kampt immers al jaren met een sterk dalende consumptie, met name onder jongeren. Voor het eerst sinds is de dalende curve nu omgebogen. De verkopen van Rioja wereldwijd stegen in 2013 met 4% ten opzichte van 2012 tot 369 miljoen flessen. Over de waarde doet men er in Rioja, net als in andere gebieden en landen, tegenwoordig het zwijgen toe. Een opvallende stijger was Grand Reserva met 17% in zowel Spanje als daarbuiten, zij het dat het aandeel van het instaptype Crianza bijna twintig keer zo groot is. Minder goed ging het met witte Rioja. Die verloor ruim 9% en moet nu rosado voor laten gaan als op een na belangrijkste kleur. Goede cijfers in 2013 voor Cahors Een van de Franse AOC s met mooie groeicijfers voor export in 2013 was Cahors. De buitenlandse verkopen piekten met een plus van 16,4% in volume en 8,9% in waarde. De ambities in het Zuidwesten liegen er trouwens niet om. In plaats van de hl in 2013 wil men in Cahors in 2018 aan hl komen. Belangrijkste afnemers in zowel volume als waarde zijn: Canada, VS, VK, België en China. LA DOLCE VITA NELLA BOTTIGLIA SMAAK De heerlijke geur belooft al veel - De smaak maakt het waar! Spritz is een cocktail van witte wijn met aromatische, Italiaanse sinaasappelen en diverse kruiden. Deze combinatie zorgt voor een rijke bitter/zoete smaakbeleving. ITALIAANS GEVOEL De verfijnde licht mousserende smaak maakt Spritz tot een prikkelend verfrissend drankje, met een Italiaanse beleving. - Voor elk moment - Voor elk seizoen. NEUS De pure geur van sinaasappels, vermengd met die van verschillende kruiden, prikkelen de zintuigen vanaf het eerste moment. SERVEERTEMPERATUUR Licht gekoeld, 7 C. ELEGANTIE Het ingebrande etiket geeft de fles met 200 ml. Spritz een mooie elegante uitstraling. PUUR PLEZIER Spritz kan met een rietje uit de fles worden gedronken. Spritz bevat 6,7% alcohol FOR THE ITALIAN MOMENTS IN YOUR LIFE Verkoop - distributie in Nederland De Monnik Dranken T info@monnik-dranken.nl

13 Port Geen wijn uit Protugal zo beroemd als Port. Deze versterkte wijn afkomstig uit de Douro vallei was al bij de Engelsen in de 17e eeuw zeer geliefd. Port is ook feitelijk een Engelse uitvinding. Na de oogst in de Douro vallei is een deel van de druiven bestemd voor de vinificatie van Port. De druiventrossen komen terecht in lagares. Dat zijn grote bakken van graniet of cement, die ongeveer 1 meter diep zijn. In klassieke wijnhuizen worden de druiven getreden: arm in arm lopen mensen in een bepaald ritme door de druivenmassa. Dat is niet om de druiven te persen, maar om de hoed van schillen en pitten steeds weer onder te dompelen. Hierdoor komt er meer kleur uit de schillen, en dat is nodig want de gisting op de schillen wordt vroegtijdig onderbroken. Moderne wijnhuizen gebruiken hiervoor mechanische systemen. De gisting wordt voortijdig gestopt door de toevoeging van wijnalcohol. Hierdoor blijft er een natuurlijk restzoet in de wijn achter. Daarna slaat de wijnmaker de ruwe Port op in opslagtanks. In het voorjaar gaat een groot deel van de jonge Port naar Vila Nova de Gaia. Daar vindt de blending en rijping plaats in lodges (opslagloodsen). Na aankomst in de lodges worden de ports gekeurd. Deze eerste keuring bepaalt de toekomst van de Port. De beste ports krijgen een andere rijping dan ports met een lagere kwaliteit. Er zijn diverse soorten Port. Om te beginnen is er witte en rode Port. Witte Port is gemaakt van witte druiven; rode Port van blauwe. Witte Port wordt vaak jong gedronken en heeft een iets lager alcoholgehalte dan rode. Witte Port heeft minimaal 18 procent alcohol, terwijl rode Port meestal een alcoholgehalte heeft van 20 procent. Naast zoete is er ook droge witte Port. De wijn heeft dan de kans gehad om volledig te vergisten. De wijnmaker voegt de alcohol aan het eind van de vergisting toe. Bij rode Port is de soort en de lengte van de rijping van groot belang. Bij de soort rijping gaat het om het materiaal waarin de Port rijpt. In cuves van hout vindt er meer oxidatie plaats. Dit geldt ook voor grotere cuves. Door oxidatie veranderen de kleur en het aroma van de wijn. De hoogste kwaliteit is de Vintage Port. Deze Port krijgt alleen een lichte vorm van oxidatie en rijpt vooral op fles. Producenten maken deze Port alleen in de beste jaren. Deze ports zijn donkerrood ( ruby ). Een Port die veel langer op hout heeft gelegen en daardoor meer geoxideerd is, krijgt een lichtere, oranjeachtige kleur. Dit type heet tawny. Beide typen komen in verschillende variaties voor. Ruby Port Dit is een basisport met een helderrode kleur. Hij mag uit diverse jaren en verschillende wijngaarden komen en uit meerdere druiven rassen bestaan. De wijn wordt relatief jong gedronken, maar moet minimaal drie jaar oud zijn voordat hij mag worden verkocht. Elk porthuis probeert door blenden een product te verkrijgen dat door de jaren heen de stijl van het huis kenmerkt. Tawny Port Ook dit is een basisport, maar met een lichtere kleur en zachtere smaak dan de ruby. Dat komt doordat deze langer op houten vaten heeft gelegen. De opslag is minimaal 3,5 jaar, maar sommige huizen houden een rijpingsperiode aan van 6 tot 7 jaar. Goedkope tawny Port is vaak een vermenging van rode en witte Port. Oude tawny Echt goede tawny s blijven nog veel langer op hout liggen. De kleur verandert dan van rood naar oranje-bruin. De gemiddelde leeftijd staat op het etiket: 10 years old, 20 years old, 30 years old, (over) 40 years old. Omdat ook deze wijnen altijd vermengingen van meerdere ports zijn, geeft het getal de gemiddelde leeftijd van de Port aan. Een porthuis mag deze termen niet zomaar gebruiken. Het Portinstituut moet toestemming geven, voordat een bepaalde cuvée op de markt mag komen. Crusted Port Dit is portwijn die geassembleerd is uit Port van meerdere jaargangen na 3 tot 4 jaar fustlagering. De wijn zet nog depot af in de fles. De korst die daardoor op de wand van de fles kan ontstaan, geeft dit type Port zijn naam: crusted. Het is eigenlijk een veredelde ruby die geen Vintage Port mag heten. Een variant hierop is de Vintage Character. Ook dit is een ruby-type van bovengemiddelde kwaliteit, met de eigenschappen van een Vintage. Crusted Port komt weinig voor. Vintage Port De wijn voor de Vintage Port komt van één oogstjaar uit de beste wijngaarden, en heeft de kwaliteit van een bijzonder goed wijnjaar. De goede kwaliteit van kleur, geur en karakter moeten door het Instituto do Vinho do Porto worden erkend. De wijn wordt zeer jong gebotteld en de rijping op fles bepaalt dus de smaak. Tussen 1 juli van het tweede jaar en 30 juni van het derde jaar na de oogst wordt de wijn gebotteld. Vintage Port kan lang bewaard worden. Op het etiket moet de aanduiding Vintage en de jaargang staan. De eerst intense kleur verandert naar robijnrood en veel later naar roodbruin. De geur van rijpe druiven is kenmerkend voor de jonge Vintage Port. Late bottled vintage (LBV) Soms ontwikkelt een wijn die niet als vintage is erkend, zich op vat uitzonderlijk goed. Zo n wijn kan na twee jaar geen Vintage meer worden. Tot maxi maal zes jaar fustrijping mag hij worden gebotteld en de aanduiding late bottled vintage krijgen. Op het etiket staan het oogstjaar en het jaar van botteling. Door de langere fustrijping is de late bottled vintage sneller op dronk dan een échte vintage en ontwikkelt hij bovendien minder depot dan een vintage. De late bottled vintage kan enkele dagen open staan. Colheita Colheita is Portugees voor vintage. Dit is dus een portwijn van één jaargang, maar hij heeft langer dan zeven jaar gerijpt. De omschrijving vintage of late bottled vintage mag niet worden gebruikt. Een Colheita Port is dus zoals een oudere tawny, met dit verschil dat de tawny een assemblage mag zijn van portwijnen uit meerdere jaren, en de colheita alleen van wijnen uit hetzelfde jaar. Quinta Port Quinta Port is gemaakt van druiven van hetzelfde landgoed (quinta). Er vindt geen blending plaats met wijnen van andere wijngaarden. Het is een extra aanduiding die bij alle typen Port kan voorkomen, zolang de druiven maar van die quinta afkomstig zijn. Factory House De Britten hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de portwereld. Het traditionele hart van die wereld is het Factory House in Porto: een gebouw vol traditie en een koloniale sfeer. Vanaf de achttiende eeuw was dit de sociëteit van de klassieke portfamilies en nog steeds is het een centrum voor de porthandel. Binnen de granieten muren van het Factory House zijn veel verdragen en huwelijken gesloten. Aan bijzondere gasten wordt de eer gegund om een diner bij te wonen. Aan het eind van een diner in het Factory House gaat traditioneel een karaf Port de tafel rond, waarbij de gasten de inhoud van de karaf moeten raden Wijnkenner Wijnkenner - 25

14 Opnieuw trots op Ventisquero... De Grey Garnacha Cariñena Mataro van ons Chileense importwijnhuis Viña Ventisquero heeft 93 punten gekregen in de nieuwste editie van Wine & Spirits Magazine! De wijn heeft een helderrode kleur met hints van violet. In de neus zijn vooral tonen van rijp rood fruit en cassis te herkennen maar ook aardse tonen en zwarte peper komen naar voren. Michel van Tuil Onbekend, maar zeker niet onbemind! Artikelnummer: Door het bestuur van een wijnclub werd aan mij gevraagd of ik een wijnproeverij aan de leden kon geven. Het moest niet alledaags zijn, maar voor de rest kreeg ik de vrije hand en een strak budget. Mijn hersenen aan het werk gezet en geleidelijk aan kwam ik tot het idee om een wijnproef avond van onbekende variëteiten in elkaar te steken. Het geheel verder uitgewerkt en de dames en heren van het bestuur vonden het een mooie uitdaging om zo de wijnkennis van de proevers te verbreden. De wijn degustatie vond plaats in Het Zwanenbroedershuis in hartje Den Bosch. Een schitterende ambiance met op de eerste verdieping een zaal met een lange tafel van een meter of vijftien. Zevenentwintig proevers zaten als vorsten om de tafel heen en keken vol verwachting naar de lege glazen. Van alle druivenrassen had ik een korte power point presentatie gemaakt met de belangrijkste eigenschappen en ook iets over de streek/streken waar de wijnranken staan aangeplant. De wijnen kwamen allemaal uit Frankrijk en Italië. De witte variëteiten waren Falanghina uit Abruzzen, Greco uit Molise, Jacquère uit de Savoie, Petit Manseng uit Jurançon en een Coda di Volpe uit Campania. Het is altijd lastig om wijnen van rassen die je niet kent te beoordelen. Je proefsysteem weet er niet zo goed raad mee, maar door gezamenlijk de wijnen te bespreken kwamen we tot een prima inzicht. Accolades De rode te proeven wijnen kwamen van Poulsard uit Jura, Frappato uit Sicilië, Négrette uit Gaillac, Sciaccarello uit Corsica en Tannat uit Madiran. Vooral de Tannat was een aangename aanslag op de smaakpapillen. 92 Als verrassing nog een extra glas ingeschonken. De flessen ingepakt, zodat de etiketten niet te lezen waren. Niemand kende de lichtzoete aromatische wijn. In de geur gekonfijte sinaasappel, vijgen, gedroogde abrikozen en hazelnoten. In de mond een complexe wijn met het zoete van gekonfijt fruit en het frisse van citrusfruit, gevolgd door een lange afdronk. Dit fraaie einde van een ontzettend leuke avond met enthousiaste wijnmensen was een Cinque Terre Sciacchetrà uit Ligurië, gecomponeerd van ingedroogde Bosco druiven. Een proeverij om niet gauw te vergeten, met wijnen om te beminnen. Met vriendelijke wijngroet Michel van Tuil BEST OF CHILE Een wijn die iedereen verraste was de Coda di Volpe uit het achterland van Napels. Coda di Volpe betekent vossenstaart en als je de trossen ziet, dan snap je wel waarom Wijnkenner Wijnkenner - 27

15 Meloen met gembersiroop, munt en gedroogde ham Voorgerecht (Zomer) voor 4 personen. Zeer makkelijk 0-20 minuten Ingrediënten Recepten 200 g ardennerham of serranoham, extra dun gesneden 1 rijpe honingmeloen of cantaloupe 2 el gembersiroop 2 takjes munt, alleen de blaadjes fijngehakt Bereiding 1. Snijd de meloen in 8 parten en verwijder de zaadjes. Snijd de schil los van het vruchtvlees, maar laat het aan één punt nog vast zitten. Leg op elk bord twee parten. Vermeng de gembersiroop met de munt en giet op elk stuk meloen een klein straaltje. 2. Drapeer de ham losjes op de meloen en serveer direct. Wijnsuggestie: Geniet Pinotage Artikelnummer: Gazpacho 150 g oud witbrood zonder korst 750 g rijpe trostomaten 1 komkommer 1 zoete ui 1 grote teen knoflook 1/2 l water 2 el rode of witte wijnazijn 400 gram biefstuk 20 plakjes ontbijtspek 2 theel. paprikapoeder 1 theel. kardemom 2 theel. gemberpoeder 2 eetl. olijfolie 20 kerstomaatjes Bereiding 1. Snijd de biefstuk in 30 blokjes van circa 2 x 2 cm en doe ze in een kom. 2. Roer paprikapoeder, kardemom, gemberpoeder en olie door elkaar en schep de marinade door het vlees. Laat 30 minuten intrekken. 3. Rol de kerstomaatjes in het spek. Rijg aan elk spiesje 3 blokjes vlees met daartussen 2 ingepakte tomaatjes. Rooster de spiesjes op de barbecue of in de grillpan tot het vlees bruin is, bestrooi ze met wat zout en bestrijk ze als ze worden omgekeerd met de marinade. Serveer meteen. Wijnsuggestie: Quinta de Chocapalha Tinto Artikelnummer: Ingrediënten 2 el extra vergine olijfolie zout en peper Voor de garnering: 200 g gekookte ham, in kleine blokjes 1 groene of rode paprika, in kleine blokjes zelfgemaakte of kant-en-klare croutons 1. Breng een pan water aan de kook. Leg het brood op een bord en besprenkel het met wat water, laat het even weken. Snijd de tomaten een keer kruislings in en leg ze 1 minuut in het kokende water. Spoel ze onmiddellijk koud af en pel de schil er af. Snijd ze in kwarten en haal de zaadjes eruit. Schil de komkommer en de ui en snijd ze in blokjes. 2. Knijp het brood uit en doe dit met de blokjes groenten en knoflook in de keukenmachine en maal alles fijn(of gebruik de staafmixer). Voeg het water, azijn en olie toe en meng nog eens goed door. Breng op smaak met zout en peper en laat in de koelkast in een paar uur helemaal koud worden. 3. Serveer de soep ijskoud en garneer met de blokjes ham, groenten en croutons Wijnkenner Ingrediënten Hoofdgerecht (Barbecue) voor 4 personen. Zeer makkelijk 0-20 minuten Bereiding De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: Hoofdgerecht (Barbecue) Zeer makkelijk minuten Gemarineerde lamsfilet Voorgerecht (Zomer) voor 4 personen. Makkelijk minuten Ingrediënten Spiesjes met biefstuk en kerstomaatjes 4 porties lamsfilet van circa 150 g per stuk zout Voor de marinade: 2 theel. korianderzaadjes 2 theel. venkelzaadjes 2 theel. komijnzaadjes 1 theel. grof gemalen zwarte peper 1 eetl. citroensap 1 glas rode wijn 2 eetl. olijfolie Bereiding Wijnsuggestie: Quinta de Chocapalha Arinto Artikelnummer: Maak eerst de marinade. Doe de korianderzaadjes, de venkelzaadjes en de komijnzaadjes in een droge koekenpan en laat ze omscheppend roosteren tot ze beginnen te geuren en in de pan gaan springen. Wrijf ze grof in een vijzel of plet ze onder een bodem van een steelpan. Roer de kruiden met de peper, het citroensap, de wijn en de olijfolie door elkaar. Leg de lamsfilets hierin en bestrijk aan beide kanten met de marinade. Laat afgedekt marineren en keer het vlees af en toe om. 2. Dep het vlees droog en en rooster het boven hoog vuur in 8-12 minuten bruin tot het de gewenste graad van gaarheid heeft. Bestrooi het vlees met wat zout en laat losjes afgedekt circa 5 minuten rusten voor het in schuine plakken wordt gesneden. Serveer met partjes citroen en een salade. Geroosterde aubergineplakken zijn er ook lekker bij. Wijnsuggestie: Chateau Gauthier Artikelnummer: De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: Wijnkenner - 29

16 Vijfhonderd druivenrassen? Andeluna in de media De wijnen van Andeluna zijn in een aantal gerenomeerde vakbladen beoordeeld Portugal wordt vaak omschreven als het land met de meeste druivenvarieteiten ter wereld. Het zouden er wel vijfhonderd zijn. Aangezien niemand ze tot nu toe echt heeft geteld of heeft vastgesteld hoeveel synoniemen een bepaalde druif heeft, bestaan er twijfels over de juistheid van dit aantal. Kenners vermoeden dat het er daadwerkelijk ongeveer 250 tot 300 zijn. Vele stammen uit de vroege Middeleeuwen, enkele zijn waarschijnlijk nog ouder. In de loop van de eeuwen hebben ze zich vaak perfect aangepast aan het terroir. De welhaast onvoorstelbare klimatologische, geologische en topografische veelvoudigheid die Portugal biedt, heeft zoals te verwachten ook een grote verscheidenheid aan druivenvariëteiten voortgebracht. Ook de verregaande veronachtzaming van de raszuiverheid en de traditie van mengwijnen bij grote wijnbedrijven hebben ertoe geleid dat tot begin jaren 80, toen met het oog op de EG-toetreding koortsachtig werd onderzocht en gekarteerd, druivenrassenonderzoek en mono-cépage wijnen toeval waren en zich beperkten tot enkele afzonderlijke initiatieven, zoals van het huis Ramos Pinto in het Dourogebied. Ineens werd toen besloten over wat aanbevolen en geautoriseerde soorten moesten zijn, om de voorwaarden vast te leggen van de verschillende kwaliteitsregio s. Mono-cépage aanplantingen zijn zeldzaam, afgezien van afzonderlijke regio s, die voornamelijk gebaseerd zijn op één druivenras, zoals Baga in Bairrada op Perequita in Palmela. Ze begonnen pas in de jaren 80 en zetten zich nog immer voort. Sinds deze nieuwe aanplantingen langzamerhand voldoende druiven opbrengen, is de laatste jaren een regelrechte hype ontstaan rond de vinhos varietais of vinhos estremes, zoals men de monocépage-wijnen noemt. In een mengvorm van ontdekkingsvreugde bij zowel de wijnproducenten als consumenten en van zakenbekwaamheid bij de wijnproducenten, heeft het aanbod van deze voor Portugal extreem nieuwe wijntypen zich zo uitgebreid dat overzicht nauwelijks meer mogelijk is. dat de edele druif van het uiterste noorden, de Alvarinho, ineens ook in het zuiden opduikt en men het edelste druivenras van Portugal, de Touriga Nacional, ineens bijna overal probeert aan te planten waar het imago verbetert moet worden, is enigszins bedenkelijk. Dat tegenwoordig vele wijnen van alle rassen op de markt komen, is democratischer dan beslissingen in wetenschappelijke pogingen over wat waar het beste groeit en hoe. Het beeld van aanbevolen rassen verandert nu al, met elke nieuwe opwindende wijn. Er bestaat duidelijk gevaar dat juist door de kortzichtige inperking van de rassen de verscheidenheid al snel duidelijk geringer wordt. Maar dankzij de eigenzinnigheid wat de Portugees nu eenmaal in het bloed zit, is het toch waarschijnlijk dat bepaalde lokale specialiteiten bewaard blijven. Voor de consument is het belangrijk te weten dat de meeste mono-cépagewijnen van nieuwe wijnbouwterreinen komen. Ze kunnen dus nooit de geconcentreerdheid van oude druivenrassen uitdrukken. Weliswaar maken sommige wijnen hun opwachting met spectaculaire vrucht en finesse. Gedenkwaardige, spannende, nieuwe wijnbelevenissen bieden de varietais, maar bij de hoge prijzen vraagt men zich af of de in sommige gevallen voordeliger wijn uit gemengde oude druivenbestanden toch niet meer waar voor zijn geld biedt. Anderzijds meent het gros van de toonaangevende huizen niet alleen dat men niet louter moet inzetten op inheemse of internationale druivenvariëteiten, maar ook dat assemblage betere en completere wijnen oplevert. Veel producenten geven ruiterlijk toe dat de vinhos estremes in eerste instantie probeersels zijn, wellicht om daarna weer geheel of bijna helemaal terug te keren naar cuvée-wijnen. En degenen die ook cuvées van druiven afwijzen, omdat die niet de complexiteit brengen die Portugese wijnen, en vooral de beste Portwijnen, hebben, kunnen ook vasthouden aan de oude traditionele cépage met tien of twintig variëteiten Wijnkenner

17 Wijnquiz In elke uitgave van de Wijnkenner wordt uw kennis op het gebied van wijn op de proef gesteld. Doe mee en maak kans op leuke wijn prijzen. Actie & Reactie Actie Eind mei nadert en daarmee ook het uur van de waarheid. Voor wie de discussie over de accijnsstijging heeft gevolgd (wie eigenlijk niet), betekent het dat dhr. Wiebes eindelijk de cijfers van het eerste kwartaal gaat beoordelen. Dan komen de effecten van de accijnsstijging(en) op tafel en is de politiek in staat om eindelijk een (juiste) beslissing te nemen over iets wat ze eigenlijk vanaf het begin als wisten... Die accijnsstijging betekent voor alle partijen maar één ding: problemen! Maar ja, als je zelf geen directe hinder ondervindt van de beslissingen die jouw beleid veroorzaakt, dan kan je de tijd nemen om alles te (her)evalueren. Helaas hebben wij die luxe niet en moeten wij wel direct in actie komen als er iets niet goed gaat of dreigt te gaan. Bij onze collega s aan de grens staat het water bij een groot aantal al geruime tijd aan de lippen en voor sommigen is het zelfs al te laat.niet alleen treurig voor de branche, maar in vele gevallen was het ook helemaal niet nodig geweest. Laten we hopen dat gezond verstand dit maal zegeviert en we niet opnieuw in actie moeten komen. Reactie Naar aanleiding van mijn vorige column heb ik diverse reacties gehad van mensen over mijn vragen over de proeverijen van leveranciers en vertegenwoordigers. Iedereen in ieder geval heel erg bedankt hiervoor. Ze waren zeer uiteenlopend: van enorm onderbouwd tot zeer beknopt geschreven. Om sommige moest ik lachen, over andere heb ik toch even flink moeten nadenken. Al met al een geslaagde exercitie en een mooi resultaat. Ik heb er in ieder geval mijn voordeel mee kunnen doen. Een greep uit de oogst : kijk goed naar de kosten/baten, de wensen van je klanten en bepaal of het voor jouw bedrijf effectief is om proeverijen te bezoeken. En nog een hele mooie: adviezen -van wie ze ook komen- zijn altijd goed om in je achterhoofd te houden, maar laat ze niet alles voor jouw bedrijf bepalen. Die mag op een tegeltje. Van mijn kant wil ik er nog wel één aan toevoegen: als je het leuk vindt om wijnen te proeven en met elkaar te vergelijken, moet je het zeker (eens) doen. Ik heb er ook niet-bedrijfsmatig van genoten. Proost. Ik weet het antwoord voor mijn eigen slijterij inmiddels, jullie ook? 1. Deze Wijnkenner staat in het teken van Portugal. Er is in de jaren 90 van de vorige eeuw een alleraardigst boekje over Port uitgegeven bij Uitgeverij Ad. Donker bv te Rotterdam. Wie was de schrijver? A. R.L.M. Pierik B. J.R.T. Wielinga C. B. Kooistra 2. Welke wijnstreek in Portugal staat bekend om haar witte wijnen? A. Bucelas B. Colares C. Alentejo 3. Welke bodemsoort geeft de beste kwaliteit Chablis? A. Portland B. Kimmeridge C. Aukland 4. Het meest oostelijke wijngebied van Italië is Colli Orientali. Dit wijngebied grenst aan Slovenië en luistert daar naar de naam: A. Brda B. Idrija C. Bovec Stuur uw oplossing voor 31 augustus 2014 naar: mike.overvliet@monnik-dranken.nl met duidelijke vermelding van naam, klantnummer en telefoonnummer. Winnaars krijgen automatisch bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. Onder de goede inzenders verloten wij een exemplaar van de Grote wijn encyclopedie van Christian Callec De antwoorden van de prijsvraag in de afgelopen najaarseditie: c, c, b, c, c, c, c, b, b, a 5. Carl Immich bezit een zogenaamde monopoliewijngaard in de Duitse Mosel, welke naam heeft deze monopolie-wijngaard? A. Himmelreich B. Rausch C. Batterieberg 6. Aan welk land grenst Zuid Steiermark? A. Slovenië B. Tsjechië C. Slowakije 7. Welke ward geldt als het meest zuidelijke en daarmee ook het koudste wijngebied van Zuid-Afrika? A. Elgin B. Walker Bay C. Wellington 8. Hoe luidt de bijnaam voor de Tempranillo? A. Tinta de Toro B. Graciano C. Tinta del País 9. De Spaanse stad Valladolid grenst in het noorden aan welk Spaans wijngebied? A. Cigales B. Toro C. Rueda 10. Welk Roemeens wijngebied grenst aan Constanta kijkt uit over de Zwarte Zee? A. Banat B. Oltenia C. Dobrogea Slijterij Bie de Bolle Dorpsstraat BB Heinkenszand Sjoerd de Zwart biedebolle@zeelandnet.nl 32 - Wijnkenner Wijnkenner - 33

18 Agenda 26 mei 2014 Perswijn Voorjaars Proeverij Verschillende wijnimporteurs zullen hun wijnen presenteren en er zullen op beide dagen bijzondere begeleide proeverijen en presentaties georganiseerd worden. Op de vakdag zullen de thema s van de begeleide proeverijen en presentaties aansluiten op het vakgebied van de professional. Kleinere oogst Australië 2014 Australië heeft te maken gekregen met een uitdagende oogst In diverse delen van het land kregen druiventelers te maken met nogal extreme weersomstandigheden, variërend van nachtvorst tot hittegolven met droogte (en bosbranden) in het oosten en zuiden, plus druk van ziekten. Het logische gevolg hiervan is een lagere opbrengst. Net als in Argentinië is dat niet zo erg, want ook de Australische markt kent een oververzadiging aan de aanbodkant en afnemende exporten. Qua volume was 2013 bijvoorbeeld een voor het mooi wat te royaal jaar. In het verre westen van het land kent Margaret River alvast kwalitatief succes voor zijn witte wijnen zou daardoor een van de beste jaren aller tijden zijn, beter nog dan 2010, ondanks het gegeven dat het groeiseizoen de natste winter aller tijden kende. Of wellicht juist dankzij. De niet te warme zomer zorgde voor behoud van zuren en aroma s bij niet te hoge mostgewichten. Een minpuntje is alleen de lage opbrengst bij chardonnay door toedoen van voorjaarsbuien die de nodige schade aanrichtten. Ook de rode zijn van hoog niveau. Georganiseerd door Perswijn Media & Evenementen Meer informatie: 1 en 2 juni 2014 De Jura Tweedaagse Plaats: 1 juni: Restaurant de Echoput, Hoog-Soeren 2 juni: Ricardo s in Odeon, Amsterdam De Geluksdruif, info@geluksdruif.nl, 8 september 2014 Austrian Wine Tasting Plaats: Beatrix Theater, Utrecht Meer info: Ambassade van Oostenrijk, Handelsafdeling, , denhaag@advantageaustria.org 8 september 2014 Chilean Wine Tour 2014, Route of Senses Overzichtsproeverij Chileense wijnen. ProChile, , prochile@prochile.nl 19 t/m 23 oktober 2014 SIAL - internationale voedingsmiddelenvakbeurs Plaats: Parijs Promosalons Nederland, , info@promosalons.nl Nieuwe Viña Ventisquero Ambassadeur in Goirle In het Brabantse plaatsje Goirle, net onder de rook van Tilburg, is op 18 april jongstleden Slijterij Gusto geopend. In een al langer leegstaand pand aan het Hoogeind zijn het de ondernemers Ingrid van Loon en Brian Zeegers die de Ballefrutters, de bijnaam van de Goirlenaren, een mooi assortiment wijn en gedistilleerd aanbieden met daarbij uiteraard het nodige advies. Daarbij zijn zij toegetreden tot het illustere gezelschap van Viña Ventisquero Ambassadeurs en hebben zij uiteraard ook een uitgebreid assortiment wijnen van dit mooie Chileense wijnhuis. Wijnen die regelmatig op internationale wijnconcoursen in de prijzen vallen en waarmee men als wijnspecialist duidelijk het verschil kunt maken. Aan dit Vina Ventisquero Ambassadeurschap zijn diverse voordelen verbonden. Neemt u voor meer informatie contact op met één van onze buitendienstmedewerkers Wijnkenner

19