Anemia/thrombopenie in de onco-hematologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Anemia/thrombopenie in de onco-hematologie"

Transcriptie

1 Anemia/thrombopenie in de onco-hematologie beenmerginfiltratie leukemieën, multipel myeloom, lymfoom chemotherapie vb inductie of consolidatiechemotherapie acute leukemie stamceldisfunctie myelodysplasieën: vb refractaire anemie post-stamceltransplantatie autoloog of allogeen hypersplenisme tgv splenomegalie infecties myeloproliferatieve syndromen (Vaquez, myelofibrose, ea) sepsis, CMV microangiopathie

2 Transfusie in de onco-hematologie (I) frekwente/repetitieve transfusies wat zijn de triggers? transfusiereacties allo-immunisatie antistoffen vd patiënt reageren met specifieke allo-antigenen (RBC, HLA, PSA, plasmaproteïnen) in het transfusieproduct allo-antistoffen bij de patiënt gegenereerd na vroegere blootstelling (transfusie, zwangerschap) aan antigen+wbc plaatjes-weerstand Fe-overload tgv landurige RBC transfusies 1 eenheid PC = 200 mg Fe (± 10% normale lichaamsreserve) op termijn: chronisch leverlijden, hartfalen

3 Transfusie in de onco-hematologie (II) patiënten met (variabele) immunosuppressie factoren neoplasie iatrogeen: chemotherapie, cyclosporine graft-versus-host-ziekte (GVHD) gevolgen risico op CMV-reactivatie en primo-infectie risico op transfusie-geassocieerde GVHD --> bestraling van plts en PC (2500 cgy) allogene stamceltransplantatie switch van de lymfo-hematopoiese (patiënt --> donor)

4 Transfusie van packed-cells: trigger factoren subacuut versus chronisch cardiorespiratoire status symptomen: dyspnee activiteitsniveau vd patiënt leeftijd vd patiënt residuele beenmergactiviteit (vb post-chemotherapie) levensverwachting op langere termijn richtlijnen absoluut: < 7 g/dl algemeen: < 8 g/dl subacute situaties/ambulante patiënten: < 9 g/dl sepsis/hartfalen/pneumonie ed: < 10 g/dl

5 Classical vs stringent trigger voor plts-transfusie BMT (Gil-Fernandez) leukemie (Rebulla) leukemie (Wandt) plaatjes random donor 50% single donor 20% single donor definitie "stringent" <10000 of < als DIC, T, sepsis, amfo-b, VOD, splenomegalie, mucositis III/IV <10000 of < als T, actieve bloeding, invasieve procedure <10000 of < snelle daling, coagulopathie, hyperleucocytose definitie bloeding alle GIT, long, peritoneum, mucosa nood PC >petechieën of mucosaal/retinaal zonder transfusienood melena, hematurie, hemoptysie, vaginaal, zware epistaxis, nood PC design single center retrospectief multicenter prospectief gerandomiseerd multicenter prospectief comparatief

6 Classical vs stringent trigger voor plts-transfusie Gil-Fernandez et al. (Bone Marrow Transplant 1996; 18: ) 200 BMT pten (allo + auto) ernstige bloeding: 13 in 12/103 pten (<10000) 14 in 12/87 pten (<20000) klinische risicofactoren in 12/13 en 12/14 (VOD, T, amfo-b, sepsis, III-IV mucositis, splenomegalie) zonder risicofactoren: 1 pt met bloeding in iedere arm plts transfusies: 54 vs 74 (p<0.01) 6/27 gevallen van bloeding: plaatjesweerstand mortaliteit door bloeding: 3/12 vs 4/12

7 Classical vs stringent trigger voor plts-transfusie Rebulla et al. (NEJM 1997; 337: ) 255 pten met acute myeloide leukemie (AML) inductie-chemotherapie trigger van < haalbaar in 72% majeure bloeding: 21.5% (<10000) vs 20% (<20000) GIT: 10/135 vs 3/120 mortaliteit door bloeding: 1/135 vs 0/120 plts transfusies: 7 vs 9 (p=0.001)

8 Transfusiereacties rillingen, koorts en hoofdpijn (<uren) uitsluiten RBC-incompatibiliteit (igv packed cells) bacteriële contaminatie (hemoculturen!) andere oorzaken allo-immunisatie preventie: deleucocyteren bloedproducten cytokines (vooral igv plts) preventie: deleucocyteren post-harvest of plasma verwijderen allergie plasma-eiwitten meer typische allergische reacties behandeling: plasma verwijderen

9 Plaatjestransfusie-weerstand definitie: corrected count increment CCI = (pltspost1h - pltspre) x BSA (m²) # plts toegediend x normaal: ± 6000 weerstand : < 5000 na herhaalde ABO-compatiebele plts transfusie (plts < 48h bewaard)

10 Plaatjes weerstand : oorzaken immuun-factoren (1/3) allo-immunisatie: 5-15% (anti-hla of anti-psa) ABO-incompatibiliteit niet-immuun factoren (2/3) koorts DIC, microangiopathie amfotericine B splenomegalie sepsis post-stamceltransplantatie (vooral allogeen) oude plaatjes (> 24h)

11 TRAP -studie NEJM 1997; 337: pts, AML 80% reeds getransfundeerd, 0% evidentie van immunisatie 45% vrouwen, 80% ex-zwanger randomisatie: controle vs gefilterd vs single donor vs UVB 8 weken follow-up ABO-compatiebele plts 2% > 5x 10 6 WBC in gedeleucocyteerde groep

12 TRAP studie gedeleucocyteerd controle weerstand totaal 7-10% 16% ex-zwanger 10-17% 32% immuun-related 3-5% 13% anti-hla totaal 17-21% 45% ex-zwanger 32-34% 62% "virgin" 19% anti-plts 6-7% 11%

13 Plaatjes cross-match Friedberg et al. Blood 1993; 81: factoren die CCI beïnvloeden 36 pten, 18+ en 18- immunisatie grote interindividuele variabiliteit! alleen crossmatch is consistente factor 38 orders voor HLA getypeerde plts: 15 SPRCA pos ---> CCI = 0 23 SPRCA neg ---> CCI = 6500

14 Plaatjes weerstand : beleid behandeling onderliggende problematiek verse plaatjes ABO-identieke plts HLA-getypeerde plts (HLA-A en HLA-B) allo-immunisatie opsporen en specifiëren anti-hla vs anti-psa opsporen drug-geïnduceerde antistoffen vb vancomycine plaatjes-crossmatch? 2 à 3 HLA-getypeerde systemen als dringend als geen opbrengst : transfusie in functie kliniek nut?

15 Cytomegalovirus (CMV) post-allogene stamceltransplantatie: 40% associatie met AGVHD meestal bij CMV-pos patiënten vroegtijdige detectie mogelijk: CMV-DNA pre-emptive treatment CMV-ziekte: > 50% mortaliteit CMV transmissie via WBC in bloedproducten CMV-neg pt --> 28-57% CMV infectie als standaard transfusies) Bowden et al. Blood 1995; 86: randomizatie van 502 CMV-neg pten (allo + auto) CMV-neg donoren transfusies versus deleucocytering (filter) 1.3% vs 2.4% CMV infectie, p=1.0

16 Gedeleucocyteerde bloedproducten (I) voordelen minder febriele niet-hemolytische transfusiereacties door minder allo-immunisatie vermindering cytokine-reacties (IL-1, IL-6, ea) minder plaatjes-weerstand verminderd risico op transfusie-geassocieerde GVHD geen CMV-transmissie standaard gebruik in de onco-hematologie

17 Gedeleucocyteerde bloedproducten (II) methodes filtratie (--> < 5 x 10 6 WBC) aferese (--> < 1 x 10 6 WBC) wassen, invriezen producten gedeleucocyteerde packed-cells gefilterde random-donor plaatjesconcentraten (0.5 x plts per concentraat) single-donor plaatjes (± 3 x plts per aferese-product) bevatten plasma!

Trombocytentransfusies bij kinderen. 11 de Pediatrisch Transfusiesymposium 14 september 2011 Annemieke Willemze

Trombocytentransfusies bij kinderen. 11 de Pediatrisch Transfusiesymposium 14 september 2011 Annemieke Willemze Trombocytentransfusies bij kinderen 11 de Pediatrisch Transfusiesymposium 14 september 2011 Annemieke Willemze Inhoud Trombocytopenie en bloeden Trombocytentransfusietriggers Verschillende trombocytenconcentraten

Nadere informatie

Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva

Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva An Joosten 30/03/2010 30/03/2010 1 Surveillance hemoculturen Inleiding Bloedstroom infecties (BSI) Predisponerende

Nadere informatie

Patient 56 Jaren, Vrouw /

Patient 56 Jaren, Vrouw / IC 24-05-2016 Patient 56 Jaren, Vrouw / 24-8-1959 Bloedplaatjestransfusie ivm tr 7 x 10*9/L (tgv chemotherapie) en hematurie Na inlopen KR en temp 37*7-39*7/L tachycardie maar circulatoir stabiel Geen

Nadere informatie

anemie 1.1 Overzicht van de anemieën 1.2 Congenitale anemieën 1.3 Verworven anemieën

anemie 1.1 Overzicht van de anemieën 1.2 Congenitale anemieën 1.3 Verworven anemieën I N H O U D hoofdstuk 1 anemie 13 1.1 Overzicht van de anemieën 13 1.2 Congenitale anemieën 16 1.2.1 De thalassemieën 16 1.2.2 Sikkelcelanemie 19 1.2.3 Andere hemoglobinopathieën 22 1.2.4 Aangeboren membraanafwijkingen

Nadere informatie

Bloedplaatjes (over) belicht

Bloedplaatjes (over) belicht Bloedplaatjes (over) belicht Jean-Louis Kerkhoffs Er is een leven na HOVON 82 Sanquin Bloodbank, Dept. of Research & Development, The Netherlands 1 Pathogeen reductie van bloedplaatjes Algemene introductie

Nadere informatie

Ery transfusies Hoe minder, hoe beter?

Ery transfusies Hoe minder, hoe beter? Ery transfusies Hoe minder, hoe beter? TRIP Symposium 29 november 2007 Cynthia So, internist Sanquin Bloedbank ZW Inhoud presentatie Waarom bloed besparen? Wat is er aan evidence? Lopende studies Waarom

Nadere informatie

Bewaartijd voor de meeste trombocytenproducten naar 7 dagen: onderzoek en surveillance data.

Bewaartijd voor de meeste trombocytenproducten naar 7 dagen: onderzoek en surveillance data. Bewaartijd voor de meeste trombocytenproducten naar 7 dagen: onderzoek en surveillance data. Bert Tomson Klinisch Consultatieve Dienst, Sanquin Bloedbank 15/12/2010 1 Bewaartijden trombocytenproducten

Nadere informatie

In & Outs van Trombocytentransfusies

In & Outs van Trombocytentransfusies In & Outs van Trombocytentransfusies Het trombocytenproduct: de Inhoud en de Vorm Jacques Wollersheim, transfusiearts UTG J.Wollersheim@Sanquin.nl Regionale Themamiddag Bloedtransfusie 4/1/2014 1 Product:

Nadere informatie

Bloedtransfusies op PICU : Wanneer wel? Wanneer niet? 2014 Universitair Ziekenhuis Gent

Bloedtransfusies op PICU : Wanneer wel? Wanneer niet? 2014 Universitair Ziekenhuis Gent Bloedtransfusies op PICU : Dr. Evelyn Dhont Intensieve Zorgen Pediatrie UZ Gent Inleiding Eerste bloedtransfusies beschreven rond 1600 Van dier naar dier / dier naar mens /mens naar mens Vanaf 1900 succesvolle,

Nadere informatie

Trombocytentransfusie-refractaire patiënten

Trombocytentransfusie-refractaire patiënten Trombocytentransfusie-refractaire patiënten Beleid vanuit perspectief kliniek en bloedbank Liesbeth Oosten Afdeling Immunohematologie & Bloedtransfusie, LUMC Cynthia So-Osman Unit Transfusie Geneeskunde,

Nadere informatie

Moderator. Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC

Moderator. Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC MYELOFIBROSE: DILEMMA VAN TRANSPLANTEREN Moderator Dr. B.J. Biemond Speaker Drs. A.M.P. Demandt Internist-hematoloog MUMC Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

Identieke of compatibele transfusie van trombocyten: voorkeur en mogelijkheden

Identieke of compatibele transfusie van trombocyten: voorkeur en mogelijkheden Identieke of compatibele transfusie van trombocyten: voorkeur en mogelijkheden Marian van Kraaij Unitdirecteur Transfusiegeneeskunde Sanquin Bloedbank Compatibel/ incompatibel / identiek transfunderen

Nadere informatie

Stamceltransplantatie

Stamceltransplantatie Autologe en allogene Stamceltransplantatie -een wereld van verschil - Dr. S.K. Klein internist-hematoloog 41 Geschiedenis 1950 eerste beenmergtransplantatie 1990 Edward DonnallThomas & Joseph Edward Murray

Nadere informatie

Overzicht pathogeenreductie (PR) methoden: effecten op in vitro kwaliteit van cellulaire bloedproducten. Pieter van der Meer 17 november 2010

Overzicht pathogeenreductie (PR) methoden: effecten op in vitro kwaliteit van cellulaire bloedproducten. Pieter van der Meer 17 november 2010 Overzicht pathogeenreductie (PR) methoden: effecten op in vitro kwaliteit van cellulaire bloedproducten Pieter van der Meer 17 november 2010 Marktklare methodes Trombocyten Rode cellen Vol bloed S59 (amotosalen)/uva

Nadere informatie

Interpretatie labo-resultaten

Interpretatie labo-resultaten Interpretatie labo-resultaten hematologie Sylvia Snauwaert, MD PhD Overzicht A. Trombocytopenie B. Leucocytose Bespreking casussen A. Trombocytopenie Man, 63 jaar, routinebloedafname, asymptomatisch Help

Nadere informatie

Verpleegkundige aspecten bij Hematologische aandoeningen en Stamceltransplantaties

Verpleegkundige aspecten bij Hematologische aandoeningen en Stamceltransplantaties Verpleegkundige aspecten bij Hematologische aandoeningen en Stamceltransplantaties Herma Krimpen en Saskia van Spronsen Even voorstellen.. Korte inhoud van de les Hoe zit het ook al weer met dat bloed

Nadere informatie

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Casus Man 37 jaar (Mark) Voorgeschiedenis 2013 aug : AML (1 e inductie HOVON 102) Sweet syndroom

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20941 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Natukunda, Bernard Title: Post-transfusion and maternal red blood cell alloimmunization

Nadere informatie

Trombocytentransfusies

Trombocytentransfusies Trombocytentransfusies waarom, wanneer, dosis, oorzaken van slechte opbrengsten en maatregelen JLH Kerkhoffs, V Novotny, JJ Zwaginga WAAROM ALLEEN ALS HET ECHT NODIG IS? Reactie Vroeger Nu Koortsreactie

Nadere informatie

Nascholing Hematologie 2015 Bloedtransfusie. Michaela van Bohemen, hemovigilantieconsulent Dr. Peter te Boekhorst, hematoloog/transfusiespecialist

Nascholing Hematologie 2015 Bloedtransfusie. Michaela van Bohemen, hemovigilantieconsulent Dr. Peter te Boekhorst, hematoloog/transfusiespecialist Nascholing Hematologie 2015 Bloedtransfusie Michaela van Bohemen, hemovigilantieconsulent Dr. Peter te Boekhorst, hematoloog/transfusiespecialist Inleiding Casus Mw. P., 38 jr, AML, 2e k, dag 10 VG: auto

Nadere informatie

Een lange weg te gaan. Rob Hendriks Analist 1 Bloedtransfusie Orbis Medisch Centrum Sittard

Een lange weg te gaan. Rob Hendriks Analist 1 Bloedtransfusie Orbis Medisch Centrum Sittard Een lange weg te gaan Rob Hendriks Analist 1 Bloedtransfusie Orbis Medisch Centrum Sittard Patiënt - Myelodysplastisch syndroom (MDS), behandeling in de HOVON 89 studie. - Polytransfusee (wekelijks transfusie)

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Acute myeloïde leukemie Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Normale bloedcelvorming Acute myeloïde leukemie (AML) Klonale proliferatie van immature hematopoëtische

Nadere informatie

Aanvraagpaden voor immunohematologie (IH)

Aanvraagpaden voor immunohematologie (IH) INHOUD 1. ABO onderzoek bij bepalingsprobleem... 2 2. Resus D onderzoek bij bepalingsprobleem... 2 2.1. RhD onderzoek incl. RHD genotypering en transfusieadvies... 2 2.2. RHD genotypering ZONDER transfusieadvies...

Nadere informatie

K.B In werking B.S

K.B In werking B.S K.B. 11.9.2016 In werking 1.11.2016 B.S. 27.9.2016 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen.

Nadere informatie

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten

Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL

Nadere informatie

Secundaire ijzerstapeling

Secundaire ijzerstapeling Secundaire ijzerstapeling een belangrijke chronische transfusiecomplicatie Marlijn Hoeks Hematoloog io Radboudumc PhD student CCTR Sanquin Research Leiden 29-11-2017 1 Inhoud Achtergrond secundaire ijzerstapeling

Nadere informatie

Aanvraagpaden voor immunohematologie (IH)

Aanvraagpaden voor immunohematologie (IH) Wijzigingen worden aangeduid in rood INHOUD 1. ABO onderzoek bij bepalingsprobleem... 3 2. Resus D onderzoek bij bepalingsprobleem... 3 2.1. RhD onderzoek incl. RHD genotypering en transfusieadvies...

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 1. Auteurs en redactie 3

Inhoud. Voorwoord 1. Auteurs en redactie 3 Inhoud Voorwoord 1 Auteurs en redactie 3 1 Algemene inleiding 7 1.1 Hematologische aandoeningen: diagnostiek en behandeling 8 1.2 De hematopoëse 9 1.3 Bloed, plasma, serum en de verschillende bloedcellen

Nadere informatie

DIENST LABORATORIUMGENEESKUNDE

DIENST LABORATORIUMGENEESKUNDE DIENST LABORATORIUMGENEESKUNDE TRANSFUSIEHANDBOEK: INDICATIES VAN BLOED EN BLOEDPRODUCTEN Opgesteld door: Barbara Cauwelier Beoordeeld door: Medisch diensthoofd - laboratoriumdirecteur, Operationeel diensthoofd,

Nadere informatie

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol.

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol. PSCT 19 (Leukemie, ALL, AML, Multipel Myeloom, CLL, MDS, Hodgkin Lymfoom, Non-Hodgkin lymfoom) / acute lymfatische leukemie, acute myeloïde leukemie, chronische lymfatische leukemie, hodgkinlymfoom, leukemie

Nadere informatie

Post Transfusie Purpura

Post Transfusie Purpura Post Transfusie Purpura Leendert Porcelijn Immunohematologie Diagnostiek Trombocyten/Leukocyten Serologie 19 mei 2017 1 19 mei 2017 2 Serum van mevrouw Zw in Plaatjes ImmunoFluorescentie Test (PIFT) met

Nadere informatie

Catharina Dhooge Pediatrische Hematologie/Oncologie Universitair Ziekenhuis Gent

Catharina Dhooge Pediatrische Hematologie/Oncologie Universitair Ziekenhuis Gent Catharina Dhooge Pediatrische Hematologie/Oncologie Universitair Ziekenhuis Gent Meest intensief getransfundeerd Verscheidenheid aan klinische indikatie Beperkte capaciteit van circulerend volume Mogelijke

Nadere informatie

Van transplantatie tot pil

Van transplantatie tot pil Van transplantatie tot pil Ontwikkelingen binnen de afdeling Hematologie Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie samen werken aan de zorg voor kanker Hematologen houden van bloed! Afdeling Hematologie

Nadere informatie

Bloedmanagement bij Orthopedische ingrepen. Tergooi ziekenhuis Hilversum 10 november 2007

Bloedmanagement bij Orthopedische ingrepen. Tergooi ziekenhuis Hilversum 10 november 2007 Bloedmanagement bij Orthopedische ingrepen Tergooi ziekenhuis Hilversum 10 november 2007 Agenda Anemie Transfusies Ervaring Epoëtine alfa in orthopedie Conclusies Is er een probleem met anemie? Anemie

Nadere informatie

K.B B.S Erratum B.S In werking

K.B B.S Erratum B.S In werking K.B. 18.6.2017 B.S. 29.6.2017 + Erratum B.S. 14.7.2017 In werking 1.8.2017 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal

Nadere informatie

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014

Maligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Maligne hematologie Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Leukemie acuut AML (acute myeloïde leukemie) ALL (acute lymfoïde leukemie) chronisch CML (chronische myeloïde

Nadere informatie

Wat is de beste keuze voor het klinisch gebruik van Virus Veilig Plasma?

Wat is de beste keuze voor het klinisch gebruik van Virus Veilig Plasma? Wat is de beste keuze voor het klinisch gebruik van Virus Veilig Plasma? Dr. Martin Schipperus, internist-hematoloog Directeur Landelijk Hemovigilantie Bureau TRIP Inhoud presentatie Indicaties toediening

Nadere informatie

K.B B.S In werking

K.B B.S In werking K.B. 19.9.2018 B.S. 31.10.2018 In werking 1.12.2018 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal 1/1. HLA typeringen

Nadere informatie

De onderdelen van het bloed.

De onderdelen van het bloed. Bloedtransfusie Universitair Medisch Centrum Groningen Bij de behandeling die u of uw kind binnenkort ondergaat kan de toediening van bloed nodig zijn. In deze folder wordt uitgelegd welke bloedproducten

Nadere informatie

Steven Vanderschueren Algemene Inwendige Geneeskunde UZ Leuven

Steven Vanderschueren Algemene Inwendige Geneeskunde UZ Leuven Steven Vanderschueren Algemene Inwendige Geneeskunde UZ Leuven Electieve allogene rbc-transfusies Voordelen vs nadelen van transfusie Is transfusie voordelig? Is anemie nadelig? Over- versus ondertransfusie

Nadere informatie

Infobrochure. Bloedtransfusie

Infobrochure. Bloedtransfusie Infobrochure Bloedtransfusie Geachte heer/mevrouw, Tijdens uw opname in het ziekenhuis kan uw arts het noodzakelijk vinden dat u een bloedtransfusie ondergaat. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een

Nadere informatie

NB. Op klinische indicatie kan een hogere grens gehanteerd worden. *Bij zuigeling valt te overwegen om grens hoger te houden nl > 5.

NB. Op klinische indicatie kan een hogere grens gehanteerd worden. *Bij zuigeling valt te overwegen om grens hoger te houden nl > 5. 8 Transfusie beleid en bloedingen Algemeen: er dienen 2 bloedgroep bepalingen te geschieden van 2, onafhankelijk van elkaar afgenomen, bloedmonsters. De laatste bloedgroep/irregulaire antistofscreening

Nadere informatie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen

Nadere informatie

Multipel myeloom 2012

Multipel myeloom 2012 Multipel myeloom 2012 Op weg naar genezing? Prof. Dr. R Schots MYELOOMKLINIEK UZ Brussel Mijlpalen in de geschiedenis 1969 2008 1996 Mijlpalen in de behandeling van multipel myeloom Autologe stamceltransplantatie

Nadere informatie

Bloedtransfusie: indicaties en verwikkelingen

Bloedtransfusie: indicaties en verwikkelingen Bloedtransfusie: indicaties en verwikkelingen 17-1-2018 Prof. Dr. Timothy Devos Hematologie UZ Leuven I) bloedcomponenten en indicaties II) transfusiereacties I) bloedcomponenten en indicaties a) algemeen

Nadere informatie

Goede transfusiepraktijken in ziekenhuizen

Goede transfusiepraktijken in ziekenhuizen PUBLICATIE VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD Nr. 8381 Goede transfusiepraktijken in ziekenhuizen 6 januari 2010-1 - SAMENVATTING De transfusiecomités, die in de Belgische ziekenhuizen ten gevolge van het koninklijk

Nadere informatie

Casus. Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013

Casus. Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013 Casus Judith Lie, hemovigilantiefunctionaris Erik Beckers, internist-hematoloog Kennisplatform ZO 04-04-2013 Melding Transfusiereactie 09-11-2012 (vrij): vrouw 34 jaar Tijdens plasmaferese met FFP als

Nadere informatie

Transfusiereacties bij trombocyten

Transfusiereacties bij trombocyten Transfusiereacties bij trombocyten aantal meldingen TR aantal bp 600000 500000 400000 300000 2008-2015 200000 TR bij ery's 100000 trombo's Totaal 136990 2032 522 383 148 16784 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014. Disclosure belangen Anke Bruns. Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014. Disclosure belangen Anke Bruns. Geen (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen Anke Bruns Geen (potentiële) belangenverstrengeling Diarree na cord blood transplantatie 2 oktober 2014 Klinische dag NVvH Anke Bruns, Moniek de Witte,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene

Nadere informatie

Is het een transfusiereactie? Hoe komen we tot een diagnose?

Is het een transfusiereactie? Hoe komen we tot een diagnose? Is het een transfusiereactie? Hoe komen we tot een diagnose? Disclosure belangen spreker bijeenkomst Onderwijsbijeenkomst 22 maart 2018 Kennisplatform Transfusiegeneeskunde Zuidoost Naam: E.C.M. van Pampus

Nadere informatie

GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 officieuze coördinatie

GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 officieuze coördinatie GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 "Artikel 33bis. 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen." "K.B. 31.8.2009" (in werking 1.11.2009) "A." + "

Nadere informatie

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Casus 47 jarige vrouw Voorgeschiedenis 2004 Primair scleroserende cholangitis 2012 Eindstadium primair scleroserende

Nadere informatie

PRODUCTINFORMATIE: (aanvulling januari 2015)

PRODUCTINFORMATIE: (aanvulling januari 2015) 1 PRODUCTINFORMATIE: (aanvulling januari 2015) Gedeleukocyteerd bloedplaatjesconcentraat, pathogeen-gereduceerd Dienst voor het Bloed Rode Kruis Vlaanderen 2 Afkortingen BC : buffy coat CCI : corrected

Nadere informatie

Advisering Transplantatie Immunologie (ATI)

Advisering Transplantatie Immunologie (ATI) Advisering Transplantatie Immunologie (ATI) Kees Sintnicolaas Afdeling Advisering Transplantatie Immunologie Unit KCD/ Medische Zaken Sanquin Bloedbank 5 juli 2012 1 ATI Reorganisatie HLA-laboratoria Sanquin

Nadere informatie

Productinformatiebrochure

Productinformatiebrochure Productinformatiebrochure ww.rodekruis.be Paraat. Altijd, overal. Inhoud Voorwoord bij de 3 de editie 1 Voorwoord bij de 2 de editie (2005) 2 Standaard bloedproducten 3 Gedeleukocyteerd erytrocytenconcentraat

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Acute myeloïde leukemie Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Bloedcelvorming - hematopoiese selfrenewal Multilineage differentiation Acute myeloïde leukemie - AML Normaal beenmerg Bloedarmoede

Nadere informatie

35 Bloedarmoede. Drs. P.F. Ypma

35 Bloedarmoede. Drs. P.F. Ypma Drs. P.F. Ypma Inleiding Bloedarmoede (anemie) is een veelvoorkomend verschijnsel bij multipel myeloom en de ziekte van Waldenström, zowel bij het begin van de ziekte als in het beloop ervan. Dit kan (ten

Nadere informatie

Paroxysmale Nachtelijke Hemoglobinurie Oftewel: Plan Niet Haalbaar? Annegeet van den Bos Kennisplatform 6 december 2018

Paroxysmale Nachtelijke Hemoglobinurie Oftewel: Plan Niet Haalbaar? Annegeet van den Bos Kennisplatform 6 december 2018 Paroxysmale Nachtelijke Hemoglobinurie Oftewel: Plan Niet Haalbaar? Annegeet van den Bos Kennisplatform 6 december 2018 PNH Oorzaak: mutatie PIG-A gen (codeert voor Glycosyl-Phosfatdyl-Inosytol) Gevolg:

Nadere informatie

Alloimmunisatie tegen rode bloedcel antigenen in patiënten met infecties

Alloimmunisatie tegen rode bloedcel antigenen in patiënten met infecties Alloimmunisatie tegen rode bloedcel antigenen in patiënten met infecties Dorothea Evers Center for Clinical Transfusion Research, Sanquin Research Afd. Immunohematologie & Bloedtransfusie, LUMC Leiden

Nadere informatie

GUIDELINES PBO CONTROLE. bij solide tumoren

GUIDELINES PBO CONTROLE. bij solide tumoren GUIDELINES PBO CONTROLE bij solide tumoren 1 Algemene richtlijnen Witte bloedcellen Een grondige klinische evaluatie van de neutropene patiënt is essentieel. Bij de minste twijfel, gelieve met ons contact

Nadere informatie

K.B In werking B.S

K.B In werking B.S K.B. 4.5.2010 In werking 1.8.2010 B.S. 7.6.2010 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen.

Nadere informatie

Overige aanvraagpaden HILA

Overige aanvraagpaden HILA 1. ZWANGERSCHAP- EN TRANSFUSIE-GERELATEERDE PATHOLOGIE... 2 1.1. Alloimmune neonatale neutropenie (staalname bij moeder) (9535/M_035)... 2 1.2. Chronische neutropenie (staalname bij patiënt) (9536/M_0351)...

Nadere informatie

Disclosure slide J Wiersum-Osselton

Disclosure slide J Wiersum-Osselton Stichting Trainingen Infectie Preventie Disclosure slide J Wiersum-Osselton (potentiële) belangenverstrengeling Werkaanstelling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of

Nadere informatie

Trombocytose. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog ZNA Stuivenberg ZNA Medisch Centrum Regatta 3 juni 2014

Trombocytose. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog ZNA Stuivenberg ZNA Medisch Centrum Regatta 3 juni 2014 Trombocytose Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog ZNA Stuivenberg ZNA Medisch Centrum Regatta 3 juni 2014 Casus 1 Vrouw, 25 jaar Laboratoriumonderzoek hemoglobine 11,2 g/dl 11,0-14,4 hematocriet 0,341

Nadere informatie

Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren. Joost Groen AIOS Klinische chemie

Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren. Joost Groen AIOS Klinische chemie Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren Joost Groen AIOS Klinische chemie 05-07-2019 Disclosure Disclosure belangen spreker bijeenkomst Kliniek voor Bloedtransfusie 5 juli 2019 Naam:

Nadere informatie

Hemato-oncologie. Van molecuul tot patiënt

Hemato-oncologie. Van molecuul tot patiënt Hemato-oncologie Van molecuul tot patiënt Casus CML, behandeling Ouderen: palliatie met hydrea Jongeren: beenmergtransplantatie 1960: Philadelphia chromosoom BCR-ABL en imatinib (eind 90) Goldman, CML,

Nadere informatie

Antistof-gemedieerde transfusiereacties en preventief matchen in relatie tot de nieuwe CBO

Antistof-gemedieerde transfusiereacties en preventief matchen in relatie tot de nieuwe CBO Antistof-gemedieerde transfusiereacties en preventief matchen in relatie tot de nieuwe CBO Masja de Haas Immunohematologische Diagnostiek m.dehaas@sanquin.nl September 1, 2010 1 Antistof-gemedieerde transfusiereacties

Nadere informatie

Myelo-Dysplastisch Syndroom

Myelo-Dysplastisch Syndroom Myelo-Dysplastisch Syndroom 1938 Refractory anemia, Rhoades 1949 Chronic erythremic myelosis, Dameshek 1963 Smoldering acute leukemia, Rheingold 1973 Pre-leukemic syndrome, Saarni 1982 Myelodysplastic

Nadere informatie

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger

De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg Bouke Hepkema en Stefan Berger Translantaatfalen In de VS nr 5 van oorzaken voor nierfalen 4% van de dialysepopulatie

Nadere informatie

K.B In werking B.S

K.B In werking B.S K.B. 18.3.2011 In werking 1.5.2011 B.S. 30.3.2011 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen.

Nadere informatie

Afdeling II. Genetische onderzoeken. 1. Worden beschouwd als verstrekkingen waarvoor de bekwaming van de in 2 bedoelde geneesheer vereist is :

Afdeling II. Genetische onderzoeken. 1. Worden beschouwd als verstrekkingen waarvoor de bekwaming van de in 2 bedoelde geneesheer vereist is : De RODE markeringen gaan in voege vanaf 01/07/2011 (blz. 4) ART. 33 Afdeling II. Genetische onderzoeken. Art. 33. 1. Worden beschouwd als verstrekkingen waarvoor de bekwaming van de in 2 bedoelde geneesheer

Nadere informatie

Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken

Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken Informatie voor patiënten die Vidaza gebruiken Informatie over de behandeling met Vidaza (azacitidine) 1 Deze informatie wordt u aangeboden door Celgene B.V. Persoonlijke gegevens Naam: m/v Adres: Postcode:

Nadere informatie

Bloedtransfusie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Bloedtransfusie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Bloedtransfusie Informatie voor patiënten F0892-2130 september 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357

Nadere informatie

Leeftijd specifieke zorg

Leeftijd specifieke zorg Leeftijd specifieke zorg Diagnostiek en behandeling van AML; focus op de oudere kwetsbare patiënt Moderator Maaike de Ruijter 1st author / speaker Prof. dr Gerwin Huls, UMCG Leeftijd specifieke zorg Ouderen

Nadere informatie

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam EFS bij volwassenen 100% 80% 1989-1994 1995-2000 2001-2006 2007-2012 RSR 60% 40% 2007-2012 20% 0% 1989-1994 0 1 2 3

Nadere informatie

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015 Chronische Lymfatische Leukemie anno 2015 Marten R. Nijziel, internist-hematoloog Máxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Hematon Leukemiedag Soesterberg, 3 oktober 2015 Wat is CLL? Wat is nodig voor

Nadere informatie

TRIP en TRIX: Potentieel vermijdbare incidenten en transfusiereacties

TRIP en TRIX: Potentieel vermijdbare incidenten en transfusiereacties TRIP en TRIX: Potentieel vermijdbare incidenten en transfusiereacties NVB 26 mei 2016 Pauline Zijlker Jo Wiersum Geen belangenverstrengeling Landelijke database: Transfusie Register Irregulaire antistoffen

Nadere informatie

GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 officieuze coördinatie

GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 officieuze coördinatie GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 "Artikel 33bis. 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen." "K.B. 31.8.2009" (in werking 1.11.2009) "A." " 588431

Nadere informatie

Vroeg-detectie van Invasieve Aspergillose door middel van analyse van uitademingslucht. M.G. Gerritsen, arts-onderzoeker

Vroeg-detectie van Invasieve Aspergillose door middel van analyse van uitademingslucht. M.G. Gerritsen, arts-onderzoeker Vroeg-detectie van Invasieve Aspergillose door middel van analyse van uitademingslucht M.G. Gerritsen, arts-onderzoeker Invasieve Aspergillose Aspergillus Schimmel overal aanwezig in omgevingslucht Bij

Nadere informatie

Transfusie van bloedproducten

Transfusie van bloedproducten Transfusie van bloedproducten Inhoud Samenstelling bloed 3 Transfusie van bloedproducten 4 Veiligheid 4 Verloop transfusie 5 Alternatieve behandelingen 6 Weigeren van transfusie met bloedproducten 7 Tot

Nadere informatie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met acute leukemie (acute myeloïde leukemie (AML) of myelodysplasie (MDS) type RAEB of RAEB-t) die

Nadere informatie

Bloedbesparende Technieken

Bloedbesparende Technieken Bloedbesparende Technieken Bloedbesparende Technieken September 2007: publicatie van Notitie Bloedbesparende Technieken op website www.tripnet.nl TRIP bereidt pilot voor om in 2008 transfusiereacties en

Nadere informatie

Van sepsis tot orgaanfalen

Van sepsis tot orgaanfalen Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen

Nadere informatie

HAPLO-identieke transplantaties

HAPLO-identieke transplantaties HAPLO-identieke transplantaties Moderator ineke Duyts Speaker Michel van Gelder Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: Michel

Nadere informatie

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies

bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies bloed, ademhaling & spijsvertering info voor patiënten Bloedtransfusies 01. Inleiding U (of uw kind) krijgt binnenkort een behandeling of een ingreep. De kans bestaat dat u (of uw kind) daarbij bloed toegediend

Nadere informatie

Consortium Transfusiegeneeskundig Onderzoek: Najaarssymposium 2016

Consortium Transfusiegeneeskundig Onderzoek: Najaarssymposium 2016 Consortium Transfusiegeneeskundig Onderzoek: Najaarssymposium 2016 Samenwerken in het optimaliseren van de bloedtransfusieketen Deel II: Ontwikkelen van nieuw transfusie gerelateerd onderzoek Dr. Erik

Nadere informatie

Deze informatiefolder geeft u meer informatie over bloedtransfusies en probeert op een aantal veel gestelde vragen antwoorden te geven.

Deze informatiefolder geeft u meer informatie over bloedtransfusies en probeert op een aantal veel gestelde vragen antwoorden te geven. BLOEDTRANSFUSIE Bloedtransfusie Binnenkort ondergaat u (of uw kind) een behandeling of ingreep, waarbij de kans bestaat dat u bloedproducten toegediend moet krijgen, een zogenaamde bloedtransfusie. Deze

Nadere informatie

Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op?

Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op? Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op? 1 INHOUD PSIE programma Antistoffen Ontstaan en Risico Achtergrond Rhc-screening Doel Rhc-screening Evaluatiestudie Rhc-screening Opzet Inclusies

Nadere informatie

Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties

Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties Moderator Dr E. Meijer Speaker Dr. M.D. Hazenberg Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

Soms is het nodig om bij een bloedtransfusie rode bloedcellen, plasma én bloedplaatjes te geven.

Soms is het nodig om bij een bloedtransfusie rode bloedcellen, plasma én bloedplaatjes te geven. Bloedtransfusie Binnenkort zult u een behandeling of ingreep ondergaan, waarbij er een kans bestaat dat u bloed toegediend moet krijgen (een bloedtransfusie). In deze folder vindt u informatie over een

Nadere informatie

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 In Nederland ontvangen jaarlijks vele mensen een bloedtransfusie. De rode bloedcellen (RBCs) worden toegediend om bloedarmoede, veroorzaakt door ernstig bloedverlies of een probleem in de bloedaanmaak,

Nadere informatie

MPN MPN. Nieuwe evoluties en mogelijkheden in de behandeling van myeloproliferatieve aandoeningen. Professor Dr Timothy Devos

MPN MPN. Nieuwe evoluties en mogelijkheden in de behandeling van myeloproliferatieve aandoeningen. Professor Dr Timothy Devos Nieuwe evoluties en mogelijkheden in de behandeling van myeloproliferatieve aandoeningen MPN MPN Professor Dr Timothy Devos 28 oktober 2017 MPN contactdag te Leiden MPN Stichting MPN M MYELO P N beenmerg

Nadere informatie

Nieuwe CBO richtlijn bloedtransfusie

Nieuwe CBO richtlijn bloedtransfusie Nieuwe CBO richtlijn bloedtransfusie Wat verandert er in het preventief matchen Marijke Overbeeke M.Overbeeke@sanquin.nl 26 januari 2011 1 Erytrocyten (glyco)proteinen/lipiden dragen 30 bloedgroep systemen:

Nadere informatie

Critically Appraised Topic Belang en bepaling van hematocriet in stamcelafereseproducten

Critically Appraised Topic Belang en bepaling van hematocriet in stamcelafereseproducten Critically Appraised Topic Belang en bepaling van hematocriet in stamcelafereseproducten Leuven, 23 februari 2016 Assistent in Opleiding Sarah Gils Supervisor Dr. Jan Emmerechts Inleiding: hematopoietische

Nadere informatie

HLA en afstoting. Lees eerst paragraaf 4.4 en 4.5 van het naslagwerk Bloed en Afweer goed door. Beantwoord daarna de volgende vragen:

HLA en afstoting. Lees eerst paragraaf 4.4 en 4.5 van het naslagwerk Bloed en Afweer goed door. Beantwoord daarna de volgende vragen: HLA en afstoting Leukemie is een verzamelnaam voor verschillende vormen van kanker van het bloed. Er is bij leukemie een probleem met bepaalde leukocyten, oftewel witte bloedcellen. Ongecontroleerde deling

Nadere informatie

Bloedtransfusie ALGEMEEN. Toedienen van bloedproducten

Bloedtransfusie ALGEMEEN. Toedienen van bloedproducten ALGEMEEN Bloedtransfusie Toedienen van bloedproducten Bij een bloedtransfusie worden bloed of bloedproducten via een infuus toegediend. Indien het voor uw behandeling noodzakelijk is, schrijft uw behandelend

Nadere informatie

Hoofdstuk1 : Wat is myelodysplastisch syndroom? Hoofdstuk2 : Incidentie van MDS? Hoofdstuk3: Oorzaken van MDS?

Hoofdstuk1 : Wat is myelodysplastisch syndroom? Hoofdstuk2 : Incidentie van MDS? Hoofdstuk3: Oorzaken van MDS? inhoud Hoofdstuk1 : Wat is myelodysplastisch syndroom? Hoofdstuk2 : Incidentie van MDS? Hoofdstuk3: Oorzaken van MDS? Hoofdstuk 4 : Wat zijn de symptomen van MDS? - anemie - trombopenie - neutropenie Hoofdstuk

Nadere informatie