Peyman Jafari Leiden Universiteit

Transcriptie

1 Het Iraanse atoomprogramma en de nieuwe balance of power in het Midden Oosten Peyman Jafari Leiden Universiteit

2 2009 Bestaan verrijking in Fordow onthuld Tijdlijn nucleaire programma 1967 opening Tehran Onderzoeksreactor (van de VS) 1968 Iran tekent het Non-Proliferatieverdrag 1978 verdrag tussen Iran en VS: extra toezicht in ruil voor most favored nation status Revolutie en oorlog 1995 Verdrag Iran en Rusland voor de bouw van reactor in Bushehr (2011) VS werken Iran s nucleaire ambities tegen (2000: Iran Non- Proliferation Act) 2002 Iran s nucleaire programma wordt onthuld: Natanz en Arak. Start onderhandelingen 2005 Internationaal Atoom Agentschap verwijst Iran door naar VN Veiligheidsraad sancties

3 Het conflict Inspecties: geen bewijs van kernwapenprogramma Sancties vanaf 2006 Cyberaanvallen Aanslagen op Iraanse wetenschappers Oorlogsdreiging Iran volhardt Westen voert de druk op Onderhandelingen en de patstelling: wat is de kern van het probleem? Iran een militair gevaar?

4 Lange termijn factoren De balance of power in het Midden Oosten 1979 cruciaal: Iran geen steunpillaar maar uitdager van de Amerikaanse dominantie in het MO Opkomst Japan en Duitsland en later de BRIClanden, met name China. Amerikaanse capaciteit van machtsprojectie economisch afgezwakt, behoudt militaire superioriteit Het unipolaire moment van de jaren 90 is voorbij. Olie en gas blijven voornaamste energiebronnen

5 Korte termijn factoren De balance of power in het Midden Oosten Terugtrekking uit Afghanistan en Irak Iran wint invloed Arabische revoluties: Mubarak (Egypte) en Ben Ali (Tunesie) Tegenreacties: Verzwakken Iran (sancties, geheime operaties, proxy-oorlog Syrië) Politieke en militaire versterking van de GCC (soennieten versus sjiieten)

6 Iran: complexe beleidvorming structurele interne crisis: politiek (theocratie versus democratie), economisch, cultureel Verschillende machtscentra en fracties, geen transparantie de oorlogsgeneratie komt op belangrijke posities.

7 De Iraanse realpolitik Karakter van de Iraanse staat en zijn politieke elites Direct na de revolutie een korte periode van export van de revolutie, maar machtsbehoud wordt dominant Buitenlandse politiek Perzische Golf (1981 oprichting GCC) Rusland en de Kaukasus De Levant China Afrika VS en Israël Het nucleaire programma: militaire afschrikking, status, energie

8 Iraanse veiligheidsperceptie

9 Militaire uitgave 2012 (miljard dollar) Iran (25) Nederland (19) Israel (17) VAE (16) Saoedi-Arabie (8) VS (1)

10 Amerikaanse machtsprojectie

11

12 Project Power Despite Anti- Access/Area Denial Challenges p4 In order to credibly deter potential adversaries and to prevent them from achieving their objectives, the United States must maintain its ability to project power in areas in which our access and freedom to operate are challenged. ( ) States such as China and Iran will continue to pursue asymmetric means to counter our power projection capabilities, while the proliferation of sophisticated weapons and technology will extend to non-state actors as well. Accordingly, the U.S. military will invest as required to ensure its ability to operate effectively in antiaccess and area denial (A2/AD) environments.

13 Over China U.S. economic and security interests are inextricably linked to developments in the arc extending from the Western Pacific and East Asia into the Indian Ocean region and South Asia, creating a mix of evolving challenges and opportunities. Accordingly, while the U.S. military will continue to contribute to security globally, we will of necessity rebalance toward the Asia-Pacific region. The maintenance of U.S. influence in this dynamic region will depend in part on an underlying balance of military capability and presence. Over the long term, China s emergence as a regional power will have the potential to affect the U.S. economy and our security in a variety of ways.

14 Over Iran U.S. policy will emphasize Gulf security, in collaboration with Gulf Cooperation Council countries when appropriate, to prevent Iran s development of a nuclear weapon capability and counter its destabilizing policies. ( ) To support these objectives, the United States will continue to place a premium on U.S. and allied military presence in and support of partner nations in and around this region.

15 Olie en US National Security Strategy Strategic Resource Access & The Middle East independence from foreign oil is not feasible in one or two presidential terms. With that in mind, we will focus on managing our dependence in the short term. This includes the recognition that for the foreseeable future we must defend critical waterways through which global oil supplies travel. Not only that, but we are also constrained by our allies and adversaries dependence on the global oil supply

16 Geopolitiek van de oliepijplijnen