Algemene Bankvoorwaarden waaraan de betrekkingen tussen Banque Internationale à Luxembourg, société anonyme en haar cliënten onderworpen zijn.

Transcriptie

1 Algemene Bankvoorwaarden waaraan de betrekkingen tussen Banque Internationale à Luxembourg, en haar cliënten onderworpen zijn. Banque Internationale à Luxembourg,, heeft een vergunning van en staat onder toezicht van de "Commission de surveillance du secteur financier" (Commissie voor het toezicht op de financiële sector), gevestigd in L-2991 Luxemburg, route d Arlon 110. I. ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 De betrekkingen tussen de Bank en haar cliënten worden geregeld door de onderhavige Algemene Voorwaarden en de bijzondere overeenkomsten die tussen de Bank en de cliënt kunnen worden afgesloten. Cliënten kunnen hier nogmaals een kopie van krijgen door een verzoek aan de bank te richten. Artikel 2 De Bank kan deze Algemene Voorwaarden te allen tijde wijzigen door de cliënt hiervan uiterlijk twee maanden op voorhand te verwittigen door middel van een mailing, rekeningafschrift of in voorkomende gevallen een mededeling op de BILnet-website, of elke andere duurzame drager, meer bepaald om rekening te houden met wijzigingen van de toepasselijke wetten of verordeningen, of met de marktgebruiken en marktomstandigheden. Deze wijzigingen worden geacht door de cliënt te zijn aanvaard indien de Bank geen schriftelijk bezwaar van de cliënt heeft ontvangen vóór de inwerkingtreding van de wijziging. Indien de cliënt de wijzingen niet aanvaardt, heeft hij het recht de betrekkingen onmiddellijk en kosteloos schriftelijk op te zeggen, vóór de datum van inwerkingtreding van de wijziging. Aangaan van de relatie en identificatie van de cliënten Artikel 3 De identificatie van de cliënten geschiedt volgens de bepalingen van de gewijzigde wet van 12 november 2004 ter bestrijding van het witwassen van kapitaal en van de financiering van terrorisme. Alvorens een zakelijke relatie wordt aangegaan verschaft de cliënt de Bank alle documenten, bewijsstukken en informatie betreffende zijn juridische en fiscale status, zijn woonplaats of statutaire zetel en zijn persoonlijke en beroepsmatige situatie. De cliënt verplicht zich de Bank te informeren over alle wijzigingen van zijn juridische of fiscale status, zijn woonplaats of statutaire zetel en zijn persoonlijke situatie. Ingeval vóór de voltooide identificatie van de cliënt tegoeden aan de Bank worden toevertrouwd, dan worden deze bij de Bank op een geblokkeerde niet-rentedragende rekening gestort en pas aan de cliënt terugbetaald als zijn identiteit naar volle tevredenheid van de Bank is vastgesteld. De cliënt mag bij derden geen gewag van deze rekening maken voordat zijn identificatie geheel is voltooid. Pas als de cliënt naar volle tevredenheid van de Bank alle documenten voor het openen van een rekening heeft ingevuld, kan een rekening op naam van de cliënt worden geopend. Personen die gemachtigd zijn de Bank opdrachten inzake een rekening of een product te geven, leveren haar een specimen van hun handtekening. Cliënten zijn verplicht de Bank op de hoogte te stellen van wijzigingen ten aanzien van de tekenbevoegdheden. De handtekening van de cliënt op het laatste document dat cliënt en Bank verbindt, kan dienen als specimen van zijn handtekening. Eenheid van rekening, vereffening en samenhang van de transacties Artikel 4 Alle rekeningen van dezelfde cliënt, of deze nu in dezelfde of verschillende valuta s, van bijzondere of verschillende aard, op termijn of onmiddellijk opeisbaar, of aan verschillende rentetarieven onderworpen zijn, bestaan feitelijk en rechtens slechts uit onderdelen van dezelfde en ondeelbare rekening-courant, waarvan het debet- of creditsaldo met betrekking tot de Bank slechts wordt bepaald na omrekening tegen de dagkoers in het in Luxemburg geldende wettige betaalmiddel van het na afsluiting van de deviezen rekeningen verkregen saldo. Na afsluiting en omrekening wordt het debetsaldo van deze enige rekening gewaarborgd door de aan de een van de ondergeschikte rekeningen verbonden zakelijke en persoonlijke zekerheden. Dit saldo is onmiddellijk opeisbaar, evenals de debetrente en de kosten. Artikel 5 Zonder afbreuk te doen aan het voorafgaande, is er overeengekomen dat de Bank het recht heeft, zonder ingebrekestelling noch voorafgaande toestemming, te allen tijde het creditsaldo van enige ondergeschikte rekening met het debetsaldo van enige andere ondergeschikte rekening, tot aan de waarde van het openstaande bedrag, te verrekenen en indien nodig door omzetting van deviezen. Artikel 6 Alle door een cliënt met de Bank verrichte transacties zijn onderling verbonden. Het staat de Bank dus vrij zijn verplichtingen niet na te komen indien de cliënt aan één van zijn bestaande verplichtingen niet voldoet. Pandrecht Artikel 7 Krachtens de onderhavige Algemene Voorwaarden en overeenkomstig de geldende wettelijke bepalingen strekken alle documenten, effecten, vorderingen, waarden en handelspapieren, die door de cliënt of voor zijn rekening aan de Bank uit welken hoofde dan ook zijn of worden toevertrouwd, de Bank van rechtswege tot pand voor al wat deze aan hoofdsommen, rente, kosten en nevenkosten te vorderen heeft. De Bank kan niet worden gedwongen van deze waardepapieren afstand te doen. Artikel 8 De Bank behoudt zich het recht voor om zonder ingebrekestelling over te gaan tot het liquideren van haar pand, overeenkomstig de geldende wettelijke bepalingen. Artikel 9 Onder toepassing van dit algemene pandrechten indien nodig, - worden fungibele of niet-fungibele effecten aan toonder, edele metalen in het algemeen en alle overige waarden die de cliënt in bewaring heeft gegeven als pand aan de Bank overgedragen, - is de Bank gerechtigd alle op naam door de cliënt te bezitten effecten op zijn rekeningen bij de Bank op naam van de Bank in de registers van de emittent te doen inschrijven; alle overige verhandelbare effecten kunnen door de Bank op naam en voor rekening van de cliënt worden voorzien van een wettig endossement dat vermeldt dat de desbetreffende effecten in onderpand zijn gegeven, - worden alle fungibele effecten en edele metalen geacht te zijn ingeschreven op een speciale op naam van de cliënt geopende rekening, die in onderlinge overeenstemming tot een speciaal voor dit doel geopende rekening wordt verklaard. Artikel 10 Voor alle vorderingen van de cliënt op de Bank aanvaardt deze hierbij hun bestemming als zekerheid ten gunste van de Bank. Artikel 11 Onverminderd bijzondere zekerheden die de Bank heeft kunnen verkrijgen en de zekerheden die voortvloeien uit bovenstaande bepalingen, is de Bank gerechtigd te allen tijde nieuwe zekerheden te eisen of zekerheden die zij reeds verkregen heeft te doen aanvullen, om zich in te dekken tegen alle risico s die zij loopt bij transacties met de cliënt, ongeacht of deze al zijn uitgevoerd of nog moeten plaatsvinden, of zij onvoorwaardelijk zijn of afhankelijk van een opschortende of ontbindende voorwaarde. Kennisgevingen Artikel 12 a. De bij de communicatie tussen de Bank en de cliënt te gebruiken taal wordt bij het aangaan van de relatie overeengekomen. b. Voor de communicatie met de Bank kan de cliënt de volgende communicatiemiddelen gebruiken : gesprek met zijn contactpersoon, verzending van een geschreven en naar behoren ondertekende brief, een telefax, of een bericht, de telefoon of de beveiligde berichtendienst van de BILnet-website. Pagina : 1 / 14

2 Alleen al door zijn adres aan de Bank te bezorgen, gaat de cliënt ermee akkoord dat de Bank contact met hem opneemt via zijn adres en verleent hij aan de Bank de toestemming om informatie en documenten betreffende hun zakelijke relatie via te versturen. De cliënt gaat er ook mee akkoord dat de Bank en de personen die voor rekening van de cliënt handelen via met elkaar communiceren. De cliënt verklaart te beseffen dat de integriteit, de authenticiteit en de vertrouwelijkheid van de gegevens die via worden uitgewisseld niet kunnen worden gewaarborgd en hij ontslaat de Bank van alle directe en indirecte nadelige gevolgen die uit het gebruik ervan zouden kunnen voortvloeien. Bij gebrek aan verzet van zijnentwege verleent de cliënt aan de Bank de toelating om contact met hem op te nemen via , telefax of telefoon met het oog op het uitstippelen van een commerciële strategie en met het oog op prospectie en marketing met betrekking tot bank-, financiële en verzekeringsproducten of andere producten die de Bank promoot. c. Kennisgevingen van de Bank worden geacht te zijn verricht zodra zij naar het laatste adres dat de cliënt heeft opgegeven, zijn verzonden of via de dienst BILnet ter beschikking zijn gesteld. Bij overlijden van de cliënt zijn zij rechtsgeldig als zij naar het laatstgenoemd adres of naar een van de erfgenamen worden verzonden. d. De datum op het duplicaat of op de verzendlijst, die in het bezit van de Bank is, wordt geacht de verzenddatum te zijn. Bij de Bank bewaarde post wordt beschouwd afgeleverd te zijn op de hierop vermelde datum. Het duplicaat geldt als bewijs van verzending. e. Indien een kennisgeving naar de Bank wordt teruggezonden met de vermelding dat de geadresseerde onbekend is op het aangegeven adres, of dat hij/zij daar niet meer woonachtig is, is de Bank gerechtigd deze kennisgeving in haar dossiers te bewaren, evenals alle nakomende post die op hetzelfde adres voor de cliënt is bestemd, één en ander onder de verantwoordelijkheid van de cliënt. f. Indien de post van de cliënt bij de Bank wordt bewaard, behoudt deze niettemin de mogelijkheid contact met de cliënt op te nemen via elk middel dat daartoe geschikt lijkt. g. De Bank informeert de cliënt over de op zijn rekening uitgevoerde transacties via de rekeningafschriften die de Bank hem eens per maand per post toezendt. De cliënt heeft de mogelijkheid een snellere verzendingsfrequentie te kiezen. Hij kan zijn afschriften ook via de BILnet-website ontvangen. Ten slotte kan hij zijn briefwisseling ook bij de Bank laten bewaren, in overeenstemming met het onderstaande artikel 13. Artikel 13 Als de cliënt de Bank opdracht geeft alle correspondentie van de bank die op zijn rekening(en) betrekking heeft op de Bank te bewaren, dan gebeurt dit op de volgende voorwaarden: Van deze instructies kan niet worden afgeweken; zij zijn geldig tot tegenbericht van de cliënt. De cliënt aanvaardt zonder voorbehoud dat de Bank gerechtigd is te beschouwen dat alle brieven en kennisgevingen naar behoren op het adres van de cliënt zijn afgeleverd op de daarop vermelde datum, door het blote feit dat de Bank deze voor de cliënt bewaart. Hieruit volgt dat de cliënt de algehele verantwoordelijkheid aanvaardt voor alle gevolgen die kunnen voortvloeien uit het feit dat brieven, kennisgevingen en berichten die direct of indirect op de desbetreffende rekening(en) betrekking hebben, niet aan zijn adres zijn verzonden. Hij zal zich tegenover de Bank er niet op kunnen beroepen dat hij slechts kennis van hun inhoud heeft kunnen nemen bij het afhalen van de post. Hij heeft er kennis van genomen dat de desbetreffende dienst wordt verleend tegen een jaarlijkse provisie volgens de geldende tarieven. De Bank kan het bedrag van deze provisie te allen tijde en zonder voorafgaande waarschuwing wijzigen. Verder gaat hij ermee akkoord dat correspondentie die na twee jaar nog niet is afgehaald, door de Bank wordt vernietigd. Deze termijn wordt teruggebracht tot zes maanden indien de laatste rekening van eenzelfde basisnummer wordt afgesloten. Vorm en uitvoering van de opdrachten van cliënt Artikel 14 a. De Bank is niet verplicht opdrachten uit te voeren, die niet op schrift gesteld of niet naar behoren ondertekend zijn. b. Alle per fax, telefoon, of via een elektronisch middel of anderszins gegeven opdrachten worden door de Bank uitgevoerd op verantwoordelijkheid van de cliënt. Het doorgeven van een opdracht is geen garantie voor de uitvoering ervan. De cliënt verklaart kennis te hebben genomen van de inherente risico s, ongeacht hun aard, van een verbinding en de overdracht van gegevens via een open netwerk en deze risico s te begrijpen. De cliënt verbindt zich er op voorhand toe om alle gevolgen te aanvaarden van: - de aanvaarding van opdrachten die door een ongemachtigde derde verkeerdelijk werden doorgegeven; - misverstanden of fouten die mogelijk het gevolg zijn van het doorgeven van opdrachten per fax, telefoon, of ; - het niet of laattijdig ontvangen van een per fax of doorgegeven opdracht, met name maar niet uitsluitend ten gevolge van technische storingen van het informaticasysteem, overbelasting van het internetnetwerk, het stopzetten voor onderhoud of het herstellen van het informaticasysteem van de Bank, verstoringen van telefoonverbindingen, fouten, onoplettendheid of fouten vanwege internetproviders van derden of cliënten; - het niet of laattijdig uitvoeren van een per doorgegeven opdracht wegens afwezigheid van de kontaktpersoon bij de Bank aan wie de opdracht was gericht; - diefstal of wijziging van gegevens ten gevolge van de onrechtmatige toegang van een derde tot het informaticasysteem van de cliënt, of tijdens de overdracht van een instructie per fax of . De Bank behoudt zich het recht voor, zonder daartoe verplicht te zijn, de uitvoering van dergelijke opdrachten op te schorten, aanvullende aanwijzingen of zelfs een bevestiging per fax, elektronische media of brief te vragen, indien zij niet compleet of niet voldoende authentiek worden geacht. In geval van bevestiging van een gegeven opdracht, dient de cliënt duidelijk aan te geven dat het om een bevestiging gaat en dat een dubbele opdracht dient te worden vermeden. Doet hij dit niet, dan moet hij al de gevolgen van een eventuele dubbele uitvoering van de opdracht dragen. Het ontbreken van een bevestiging schept voor de Bank geen verplichtingen en heeft geen gevolgen voor de geldigheid van de overeenkomstig deze orders uitgevoerde orders. c. Voor transacties waarbij de handgeschreven ondertekening is vervangen door een elektronische handtekening of door een persoonlijk en vertrouwelijk elektronisch toegangsmiddel, bijvoorbeeld een ingetoetst identificatienummer en/of een langs elektronische weg gegeven code, heeft dit voor de rekeninghouder dezelfde bindende waarde als een handgeschreven ondertekening. d. De overschrijvingsopdrachten worden op basis van het rekeningnummer uitgevoerd en worden geacht correct te zijn uitgevoerd wat de door het rekeningnummer aangeduide begunstigde betreft. De Bank heeft het recht te veronderstellen dat het op een overschrijvingsopdracht aangegeven rekeningnummer correct is en overeenstemt met het nummer van de daarop genoemde begunstigde, zonder verplicht te zijn dit te verifiëren. Bewijskracht Artikel 15 De boeken en bescheiden van de Bank hebben bewijskracht totdat het tegendeel wordt aangetoond. Bewijs tegen door de Bank aan de hand van originele, of als origineel te beschouwen, documenten gemaakte micrografische, elektronische of in enige andere vorm uitgevoerde reproducties, kan door de cliënt uitsluitend worden geleverd door documenten van dezelfde aard of langs schriftelijke weg. De gegevens betreffende de bankverrichtingen die de cliënt uitvoert kunnen op elektronische wijze worden opgeslagen. Als gevolg van dergelijke opslag kan de Bank de gegevens van de cliënten beter beschermen. De door de Bank bewaarde opgeslagen gegevens vormen rechtsgeldige bewijzen van de betrokken verrichtingen en de orders in verband daarmee en hebben dezelfde waarde als een geschrift. Meer bepaald vormt de elektronische drager waarop de gegevens betreffende de verrichtingen van de cliënt zijn opgeslagen een formeel bewijs van die verrichtingen en de orders in verband daarmee. De elektronische database mag van gelijk welke fysieke aard zijn (bv. magneetband, harde schijf, cd-rom enzovoort). De Bank mag haar telefonische gesprekken met de cliënten opnemen. De opname kan in rechte worden gebruikt met dezelfde bewijskracht als een geschreven document. De Bank en de cliënt zijn overeengekomen dat het bewijs voor de gegevens van de verzonden order wordt geleverd door de opname van het telefoongesprek door de Bank. Pagina : 2 / 14

3 Herstel van vergissingen Artikel 16 a. Onder voorbehoud van artikel 74 dient de cliënt de Bank vergissingen te melden die in de hem door de Bank verstrekte documenten en rekeninguittreksels zouden kunnen voorkomen - en dit zelfs via de dienst BILnet. Zonder schriftelijk bezwaar binnen dertig dagen na verzending van documenten en rekeninguittreksels of na de terbeschikkingstelling via de dienst BILnet, worden de daarop vermelde gegevens, behoudens een duidelijke materiële vergissing, geacht correct te zijn en de cliënt wordt geacht deze documenten en uittreksels te hebben goedgekeurd. b. De Bank kan te allen tijd een onjuistheid corrigeren door automatisch de rekening van de cliënt te debiteren voor het bij vergissing gecrediteerde bedrag. c. Ingeval de cliënt de documenten, rekeninguittreksels of andere berichten over een bepaalde transactie niet binnen de voor de post of een andere communicatiemiddel normale tijd ontvangen heeft, dient hij er onmiddellijk de Bank van in kennis te stellen. Machtigingen en volmachten Artikel 17 Behoudens uitdrukkelijk tegenstrijdige bepalingen eindigen machtigingen en volmachten, die de cliënt aan de Bank of aan derden in het kader van de betrekkingen tussen de Bank en de cliënt heeft verleend, bij het overlijden van de volmachtgever. Volmachten of machtigingen blijven van kracht totdat zij door de cliënt worden ingetrokken of tot een gebeurtenis die er een einde aan maakt en volgens de regels en per aangetekend schrijven aan de Bank wordt aangezegd. De Bank kan niet aansprakelijk worden gesteld voor transacties die overeenkomstig de volmacht zijn verricht voordat dat de officiële kennisgeving van het beëindigen ervan, zoals hierboven aangegeven, door de Bank is ontvangen. Opname van telefoongesprekken en opslag van persoonsgegevens Artikel 18 a. De cliënt erkent en aanvaardt dat de Bank telefoongesprekken kan registeren om orders te verwerken die telefonisch worden gegeven, als bewijs voor enige handelstransactie of enige andere commerciële communicatie, of om de geleverde diensten en de regelmatigheid van de verrichtingen te kunnen controleren. b. De Bank registreert en verwerkt persoonlijke gegevens van de cliënt. Indien de cliënt zou weigeren dergelijke gegevens te verstrekken en de Bank verbiedt die gegevens te registreren en te verwerken - wat de Cliënt bepaalt naar eigen goeddunken - kan dit het aangaan of onderhouden van bestaande betrekkingen met de Bank in de weg staan. De Bank verzamelt uitsluitend gegevens die nodig zijn voor een goede uitvoering van haar taak en slechts in het kader van dienstverrichting aan de cliënt. Tenzij de cliënt bezwaar maakt, staat hij de Bank ovendien toe om zijn persoonsgegevens te verwerken met het oog op de ontwikkeling van commerciële, prospectie- en marketingstrategieën in verband met bank-, financiële en verzekeringsproducten of andere producten die door de Bank worden aangeboden. Het bankgeheim verhindert dat de Bank als tussenpersoon optreedt voor het verzamelen en doorspelen van deze informatie aan derden, tenzij de cliënt hiertoe formeel opdracht geeft, of in geval van een dwingende wettelijke verplichting. De betreffende persoonlijke gegevens kunnen door verbonden functionarissen uit de financiële sector worden verwerkt, zoals bepaald door de gewijzigde wet van 5 april 1993 inzake de financiële sector, in het kader van overeenkomsten tot onderaanneming tussen de Bank en de genoemde financiële functionarissen. Persoonlijke informatie, met inbegrip van opgenomen telefoongesprekken, wordt gedurende de wettelijke termijn bewaard. In sommige rechtsgebieden vereisen de bepalingen die toepasselijk zijn op (transacties met) financiële instrumenten en soortgelijke rechten de bekendmaking van de identiteit van de in(directe) houders of de uiteindelijke begunstigden van die instrumenten alsook van hun posities in de betrokken instrumenten. Het gebrek aan inachtneming van deze verplichtingen kan leiden tot de blokkering van de financiële instrumenten (dit betekent dat het mogelijk is dat de stemrechten niet kunnen worden uitgeoefend, dat de dividenden of andere rechten niet kunnen worden ontvangen, dat de financiële instrumenten niet kunnen worden verkocht of niet het voorwerp kunnen zijn van andere daden van beschikking) of tot eender welke andere sanctie of beperkende maatregel waarin de voornoemde bepalingen voorzien. De cliënt die in dit type financiële instrumenten belegt, stemt ermee in zich te schikken naar de voornoemde toepasselijke bepalingen en verleent aan de Bank uitdrukkelijk de volmacht om naar eigen goeddunken de identiteit van de cliënt en/of van de uiteindelijke begunstigde alsook hun posities in de voornoemde financiële instrumenten bekend te maken. c. Met inachtneming van de toepasselijke wetgeving ter zake behoudt de Bank zich het recht voor haar voor het publiek toegankelijke gebouwen uit te rusten met systemen van videobewaking om de veiligheid van personen en goederen te verzekeren en ongelukken te voorkomen. d. De cliënt heeft recht tot inzage van de hem betreffende informatie, evenals het recht hierin wijzigingen te doen aanbrengen - op voorwaarde dat hij zich legitimeert - overeenkomstig de wetgeving inzake bescherming van privacy bij de bewerking van persoonlijke gegevens. Bedrijfsinformatie Artikel 19 Bedrijfsinformatie wordt door de Bank doorgegeven overeenkomstig de gebruiken en met inachtneming van het bankgeheim. Recht van de Bank de relatie met cliënt te beëindigen Artikel 20 a. Onder voorbehoud van artikel 68 kunnen in het kader van overeenkomsten tussen de Bank en de cliënt waarvoor geen specifieke duur is bepaald, beide partijen te allen tijde zonder opgave van redenen en met onmiddellijke ingang de wederzijdse betrekkingen beëindigen. b. De Bank kan in ieder geval bij vaststelling dat de solvabiliteit van de cliënt in gevaar is gebracht, de verkregen zekerheden onvoldoende zijn of de gevraagde zekerheden niet verkregen zijn, of bij constatering dat zij aansprakelijk kan worden gesteld bij voortzetting van de betrekkingen of dat de transacties van de cliënt in strijd lijken met de openbare orde of goede zeden, met onmiddellijke ingang en zonder voorafgaande ingebrekestelling de wederzijdse betrekkingen beëindigen, in welk geval alle bedongen termijnen met betrekking tot de verplichtingen van de cliënt vervallen en de bepalingen van artikelen 4 tot en met 6 worden toegepast. Beperking van de aansprakelijkheid van de Bank Artikel 21 Over het algemeen is de Bank in betrekkingen met cliënten uitsluitend aansprakelijk voor ernstige fouten, er wordt niet ingestaan voor directe of indirecte schade geleden of veroorzaakt door, of in verband met: a. handelingsonbekwaamheid van de cliënt, zijn gemachtigden, erfgenamen, legatarissen en rechthebbenden, b. overlijden van de rekeninghouder, zolang de Bank daarvan niet officieel in kennis is gesteld, c. een vergissing bij de erfopvolging van de overleden cliënt, d. een onjuiste verklaring door de gemachtigde van een overleden cliënt met betrekking tot de aan de erfgenamen van de deposant afgegeven informatie over het bestaan van de volmacht en de onjuiste vermelding door de gemachtigde van de geïnformeerde erfgenamen, e. valse of ongeldige machtigingen waarop de gemachtigden, organen en vertegenwoordigers van rechtspersonen, ondernemingen die zich in faillissement, onder curatele of in gerechtelijke liquidatie bevinden, of waarop andere beheers- of liquidatiemaatregelen volgens de op hen toepasbare wet van toepassing zijn, zich beroepen, f. het ontbreken van een authentieke handtekening van de aan de Bank verstrekte orders, g. vergissingen en vertragingen bij het doorgeven van opdrachten, evenals vertragingen bij de uitvoering van een opdracht, tenzij de cliënt de Bank expliciet de termijn waarbinnen de opdracht moet zijn uitgevoerd heeft opgegeven, in welk geval de Bank ten hoogste het door deze vertraging veroorzaakte renteverlies vergoedt, h. nalaten van of vertraging bij, het opmaken van protest, i. onregelmatigheden bij procedures van gerechtelijk of buitengerechtelijk verzet, j. nalaten om toepasbare fiscale inhoudingen correct toe te passen of te doen toepassen, k. handelingen van derden die door de Bank met de uitvoering van opdrachten van de cliënt zijn belast, als de keus van deze derde door Pagina : 3 / 14

4 de cliënt is gemaakt, of als de Bank deze keus heeft gemaakt en hem met de gebruikelijke zorgvuldigheid instructies gegeven, l. het verstrekken van inlichtingen overeenkomstig artikel 19 van de onderhavige Algemene Voorwaarden, m.het niet ontvangen door de cliënt van kennisgevingen van de Bank, n. abnormale en onvoorzienbare omstandigheden waarop de Bank geen vat heeft en waarvan de gevolgen ondanks alle geleverde inspanningen onvermijdelijk zouden zijn geweest, of met door de Luxemburgse of Europese wetgeving voorziene verplichtingen de uitvoering verhinderen, o. alle overige gebeurtenissen van politieke, economische of sociale aard, die de dienstverlening van de Bank geheel of gedeeltelijk kunnen verstoren, zelfs als het niet om overmacht gaat, p. het verstrekken van valse, onjuiste, verouderde of onvolledige gegevens, q. een externe fraude buiten de Bank. De cliënt dient alle fiscale verplichtingen na te leven, in het bijzonder de aangifteverplichtingen, die hem worden opgelegd door de bevoegde autoriteiten in verband met zijn relatie met de Bank, met de tegoeden op zijn rekeningen en deposito s in de administratie van de Bank, met de transacties die worden verricht op zijn rekeningen en deposito s of de inkomsten die direct of indirect door hem worden ontvangen. Het is eveneens de taak van de cliënt om bij de Bank hiertoe elk vereist document of alle vereiste gegevens op te vragen. Kosten en provisies Artikel 22 De Bank ontvangt een vergoeding waarvan de voorwaarden (bedrag en betalingswijze) in de tarieven zijn vermeld. Het geldige tarief staat altijd ter beschikking van de cliënt op de website BILnet of bij de Bank. De cliënt wordt uiterlijk twee maanden vooraf via een mailing, rekeningafschriften of aankondiging op de website BILnet over tariefwijzingen geïnformeerd. Deze wijzigingen worden geacht te zijn geaccepteerd indien de Bank geen schriftelijk bezwaar van de cliënt heeft ontvangen vóór de inwerkingtreding van de wijziging. Indien de cliënt de tariefwijzingen niet aanvaardt, heeft hij het recht de contractuele betrekkingen kosteloos schriftelijk en onmiddellijk op te zeggen vóór de inwerkingtreding van de wijzigingen. De cliënt machtigt de Bank zijn rekening te debiteren voor het bedrag van de gebezigde tarieven, kosten en provisies; indien de Bank geen andere documenten verstrekt, gelden de rekeningafschriften als facturen voor verleende diensten. Met name de door de Bank gemaakte kosten voor procedures voor het regelen of innen van een vordering, of die voortvloeien uit door bevoegde autoriteiten of andere derden tegen de cliënt genomen maatregelen zijn voor rekening van de cliënt. De Bank kan als boetebepaling een forfaitaire schadevergoeding van EUR eisen voor de voor het innen van de vordering gemaakte interne administratiekosten. Toepasselijk recht Artikel 23 Deze betrekkingen zijn onderworpen aan Luxemburgs recht voor zover hiervan niet uitdrukkelijk wordt afgeweken in de onderhavige Algemene Voorwaarden of in de bijzondere overeenkomsten. Klachten Artikel 24 In geval van onenigheid met de Bank kan de cliënt een klacht indien bij de Commission de Surveillance du Secteur Financier (Commissie voor het toezicht op de financiële sector - CSSF), gevestigd te L-2991 Luxembourg, route d Arlon 110. Rechterlijke bevoegdheid en plaats van uitvoering van de verplichtingen Artikel 25 Alleen de rechters van het Groothertogdom Luxemburg zijn bevoegd voor ieder geschil tussen de cliënt en de Bank. De Bank kan echter het geschil voor iedere andere rechtsmacht, die zonder voornoemde keuze van rechtsmacht normaal jegens de cliënt bevoegd zou zijn, aanhangig maken. Tenzij anders overeengekomen, is de plaats van vestiging van de Bank de plaats van uitvoering van de verplichtingen van de Bank tegenover de cliënt en van de cliënt tegenover de Bank. II. DE BANKREKENING Artikel 26 Bij rekeningen die op naam van verschillende rekenhouders zijn geopend, zijn deze laatstgenoemden, tenzij het tegendeel overeengekomen is, niet elkaars gemachtigden. Tussen mederekeninghouders van dezelfde rekening, bestaat er altijd passieve hoofdelijkheid voor alle daaraan verbonden verplichtingen. Op verzoek van de cliënt, kunnen er speciale voorwaarden met betrekking tot het beschikkingsrecht aan de rekeningen worden verbonden. Bij een gezamenlijk rekening met hoofdelijkheid bestaat de uitdrukkelijke en fundamentele bepaling, dat iedere rekeninghouder jegens de Bank het recht heeft naar eigen goeddunken en onder zijn eigen handtekening te beschikken over de op de rekening gecrediteerde bedragen en waarden. Iedere houder kan dus afzonderlijk en geheel alleen, alle of een gedeelte van de bedragen of waarden van de rekening opnemen, bestemmen welk gebruik ervan dient te worden gemaakt, opdracht geven tot het verkopen van oude effecten of het aankopen van nieuwe, zijn voorkeursrechten uitoefenen, cheques uitschrijven of doen innen, met andere woorden feitelijk en rechtens over de rekening beschikken alsof hij de enige rekeninghouder is. Iedere rekeninghouder kan gemachtigden aanwijzen of ontslaan en alle rekeningen opheffen. leder algemene transactie, evenals iedere door de Bank verrichte betaling en afwikkeling onder de enige handtekening van één van de hoofdelijke depositogevers/schuldeisers zijn bevrijdend voor de Bank tegenover de andere(n) en de ondertekenaar zelf, evenals tegenover degene(n) die zou(den) zijn overleden, erfgenamen, zelfs als deze minderjarig zijn, en/of vertegenwoordigers van de enen of de anderen, en welke derden dan ook, een en ander eventueel onverminderd het bepaalde in de wet van 28 januari De Bank is uitdrukkelijk gemachtigd op deze rekening, naast de door iedere houder zonder enige speciale bestemming gestorte bedragen, de rente over deze bedragen, de opbrengst van de coupons en de aflossing van de gedeponeerde effecten, bij te schrijven. De onderhavige clausule met betrekking tot de gezamenlijke rekening met hoofdelijkheid kan te allen tijde zonder opzeggingstermijn door middel van een gewone brief door iedere rekeninghouder of door de Bank worden opgezegd; in dat geval functioneert de rekening onder de gezamenlijke handtekening van alle rekeninghouders. De rekeninghouder die de Bank om ontslag uit de hoofdelijkheid verzoekt, dient de andere rekeninghouder(s) daarvan op de hoogte te stellen. De Bank is niet verplicht hierover inlichtingen te verstrekken. Overeengekomen wordt dat, ongeacht de afspraken die de mederekeninghouders in het kader van de voorgaande paragrafen hebben gemaakt met betrekking tot het kunnen beschikken over de tegoeden, de Bank aan elke mederekeninghouder zonder tussenkomst van de andere mederekeninghouders alle informatie en alle documenten kan verstrekken met betrekking tot de rekening, zoals kopieën van rekeninguittreksels, vermogensrapporten, opbrengstoverzichten, fiscale rapportages, kopieën van kasbewijzen en opdrachten en kopieën van de voor de opening van de rekening gebruikte documenten. Artikel 27 De cliënt die wenst op een bepaalde datum over een bedrag van tienduizend euro (EUR ,-) of meer te beschikken, dient het loket hiervan ten minste drie werkdagen van tevoren te verwittigen. Bij deviezen wordt deze kennisgevingstermijn in gemeenschappelijk overleg met de Bank vastgelegd. Voorts komen de partijen overeen dat de Bank de uitbetaling in een andere vorm dan in contanten kan voldoen, bijvoorbeeld door middel van een overschrijving of de overhandiging van een cheque. Artikel 28 Bij termijnrekeningen met een opzeggingstermijn of een vaste looptijd, kan de Bank bij wijze van uitzondering een vervroegde terugbetaling toestaan. Behoudens tegenbericht van de cliënt, dat uiterlijk twee dagen voor de vervaldatum moet zijn ontvangen, kunnen de termijndeposito s automatisch voor dezelfde looptijd worden verlengd tegen de op het moment van verlenging geldende voorwaarden. Deposito s met een vaste looptijd gaan minimaal twee werkdagen na datum van ontvangst van de instructies of de met de Bank getekende overeenkomst in. Rente Artikel 29 Indien niet uitdrukkelijk anders aangegeven, zijn de volgende bepalingen Pagina : 4 / 14

5 van toepassing: a. De zichtrekeningen in nationale en vreemde valuta dragen slechts creditrente indien dit is overeengekomen. Onder invloed van de evolutie van de markten van de betrokken valuta kunnen creditrekeningen het voorwerp zijn van een negatieve rentevoet. In dit geval mag de Bank de bedragen van die interesten afnemen van de rekeningen van de cliënten. b. Debetrente wordt van rechtswege, zonder aanmaning op debetsaldo s in rekening gebracht, onder voorbehoud van bijzondere voorwaarden en onverminderd de gebruikelijke afsluitingskosten. Het rentepercentage wordt door de Bank aan de hand van de marktvoorwaarden vastgesteld door het voor leners van de eerste rang geldende tarief met maximaal 10 rentepunten te verhogen. De onderhavige bepaling kan niet worden uitgelegd als een aan de rekeninghouder verleende toestemming om zijn rekening te overschrijden. Bij niet-betaling op de vervaldatum wordt de overeengekomen rente krachtens de boetebepaling met 5 punten verhoogd. Dit geldt eveneens, na ingebrekestelling, voor de volgens de vorige alinea bepaalde rente. De Bank kan het boeken van debetrente en/of andere provisies en lasten op betwiste schuldvorderingen opschorten zonder de cliënt ervan op de hoogte te stellen en onverminderd het recht van de Bank deze later en vanaf de datum van opschorting op te eisen. De Bank kan, maar is hiertoe niet verplicht, een eventueel debetsaldo van een rekening aanzuiveren met een creditsaldo op een andere rekening van dezelfde cliënt, en in voorkomend geval, voor het verschuldigde bedrag, overgaan tot verkoop van financiële instrumenten die de Bank naar goeddunken kan kiezen. c. De door de rekeningen opgebrachte debetrente wordt iedere drie maanden gekapitaliseerd of volgens de frequentie waarmee rekeningen worden afgesloten. Bij de berekening van zowel debet- als creditrente kan de Bank valutadatums toepassen volgens de in artikel 22 genoemde tarieven en in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving. d. De Bank kan de overeengekomen debetrente variëren in navolging van de renteschommelingen op de geldmarkt. De cliënt wordt van iedere wijziging met betrekking tot deze rentepercentages ingelicht, hetzij per post, hetzij d.m.v. een ander communicatiemiddel. Deviezenrekeningen Artikel 30 a. De activa van de Bank die met de tegoeden van cliënten in vreemde valuta overeenkomen, worden bewaard hetzij door in het land van herkomst van de desbetreffende valuta gevestigde correspondenten, hetzij door correspondenten in andere landen. De cliënt draagt naar verhouding van zijn deel, alle economische en juridische consequenties op de totale activa van de Bank in het land van de vreemde valuta, of in het land waarin het geld is belegd, van door deze landen, of derde landen, genomen maatregelen, evenals de consequenties van overmacht, opstand, oorlog of andere daden waarop de Bank geen macht kan uitoefenen. b. Ongeacht de bepalingen van artikelen 4 en volgende van de onderhavige Algemene Voorwaarden betreffende de eenheid van rekening, vereffening en onderling verband komt de Bank zijn verplichtingen na in de valuta van de rekening. De cliënt kan geen terugbetaling van zijn tegoeden eisen in een andere valuta dan de valuta waarin zijn tegoeden luiden. Mocht de desbetreffende valuta niet beschikbaar zijn, dan kan de Bank, zonder daartoe verplicht te zijn, het geld in het daarmee overeenkomende bedrag in nationale valuta uitbetalen, waarbij verlies op wisselkoersen en andere verliezen ten laste van de cliënt komen. In geval van verstoringen van de wisselmarkt voor de betreffende valuta kan de Bank bovendien in het belang van de cliënt alle conservatoire maatregelen treffen die zij gepast acht, en met name elke wisseltransactie weigeren met betrekking tot die valuta en bij uitbreiding op elke transactie in verband met in die valuta luidende waardepapieren. c. De Bank voert de uit rekeningen in vreemde valuta voortvloeiende verplichtingen rechtsgeldig uit door credit- of debetboekingen bij de correspondent of de door de cliënt aangewezen bank in het land van de valuta. In het laatste geval, draagt de cliënt eveneens het risico van insolvabiliteit van deze bank. Spaarrekeningen Artikel 31 a. In principe kunnen alleen kastransacties, dat wil zeggen opnames en stortingen, tot een mutatie op een spaarrekening leiden en in het bijzonder is hierop iedere operatie van effecten uitgesloten. Bij wijze van uitzondering kan de Bank iedere transactie die een aanvulling van de spaarrekening tot gevolg heeft en overboekingen en andere overdrachten ten gunste van de houder zelf accepteren. Het afschrijven van bankkosten op de rekening is toegestaan. De Bank behoudt zich het recht voor het totale geldbedrag dat op een spaarrekening kan worden gestort te beperken. b. De op een zichtspaarrekening gestorte bedragen leveren rente op, die op 31 december van ieder jaar worden bijgeschreven, waarvan het percentage te allen tijde door de Bank kan worden gewijzigd naar gelang van de marktsituatie. De Bank behoudt zich het recht voor een minimumbedrag voor de opening van een zichtspaarrekening te bepalen, evenals voor latere stortingen. c. De opening van een jeugdspaarrekening voor een minderjarige moet in principe door de wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige worden aangevraagd. Een jeugdspaarrekening kan vanaf de geboorte van het kind tot aan zijn meerderjarigheid worden geopend. Wanneer de rekeninghouder meerderjarig is geworden, kan het saldo van de rekening automatisch door de Bank op een zichtspaarrekening worden gestort. De op een jeugdspaarrekening gestorte bedragen leveren rente op, die op 31 december van ieder jaar wordt bijgeschreven, en waarvan het speciale percentage te allen tijde door de Bank kan worden gewijzigd naargelang de marktsituatie. De Bank behoudt zich het recht voor een minimumbedrag voor de opening van een jeugdspaarrekening te bepalen, evenals voor latere stortingen. Het kapitaal en de rente van een jeugdspaarrekening blijven geblokkeerd tot aan de meerderjarigheid van de rekeninghouder. De Bank kan, zonder hiertoe verplicht te zijn, om geldige redenen een vervroegde terugbetaling van het rekeningtegoed op schriftelijke aanvraag en met toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers toestaan. Edele metalen Artikel 32 Edele metalen kunnen in een fungibel of niet-fungibel depot worden gegeven ofwel op een edelmetalenrekening worden geplaatst. In het laatste geval kan de Bank contante of termijntransacties toestaan In voorkomend geval gelden bijzondere voorwaarden. Huur van een kluis Artikel 33 Voor de huur van een kluis die door de Bank aan een cliënt ter beschikking wordt gesteld geldt een speciaal contract. III. BELEGGINGSDIENSTEN EN NEVENDIENSTEN De artikelen 34 tot en met 61 beschrijven de werking en bepalen de regels betreffende de beleggingsdiensten en nevendiensten, zoals omschreven in bijlage II van de gewijzigde wet van 5 april 1993 inzake de financiële sector. De andere voorwaarden van de Algemene Voorwaarden zijn altijd van toepassing indien de onderhavige artikelen er niet uitdrukkelijk van afwijken. De brief met het overzicht van de risico s, die integraal deel uitmaakt van de onderhavige Algemene Voorwaarden, geeft uitleg over de belangrijkste kenmerken en risico s voor elk type financieel instrument. Classificatie van cliënten Artikel 34 Cliënten die bij de Bank intekenen op beleggingsproducten en/of -diensten worden door haar in de volgende drie categorieën geclassificeerd: in aanmerking komende tegenpartijen, professionele cliënten en niet-professionele cliënten. De classificatie in voornoemde categorieën bepaalt de mate van bescherming van de cliënt bij inschrijving op beleggingsproducten of -diensten bij de Bank. De categorie van in aanmerking komende tegenpartijen krijgt de minste bescherming: wanneer de Bank handelt met een in aanmerking komende tegenpartij, worden de gedragsregels die de beleggersbescherming in de praktijk omzetten, niet toegepast. Hetzelfde geldt voor de regels in verband met het toewijzen van orders en met het Pagina : 5 / 14

6 principe van de "voordeligste uitvoering". Voorbeelden van in aanmerking komende tegenpartijen: banken, verzekeringsmaatschappijen, beleggingsondernemingen, nationale overheden en centrale banken. Deze regels over bescherming en toewijzen van orders en het principe van de "voordeligste uitvoering" worden wel bij professionele cliënten toegepast, maar deze worden verondersteld over de noodzakelijke kennis en ervaring te beschikken om zelf beleggingsbeslissingen te nemen en de met deze beleggingen verbonden financiële risico s op de juiste wijze te beoordelen en te dragen. Voorbeelden van professionele cliënten: het betreft hier vooral grote ondernemingen die aan twee van de drie navolgende criteria voldoen: (1) balanstotaal: 20 miljoen euro; (2) netto-omzet: 40 miljoen euro; (3) eigen vermogen: 2 miljoen euro. Onder bepaalde omstandigheden kan een natuurlijk persoon ook als professionele cliënt worden behandeld. Niet-professionele cliënten genieten meer bescherming, want alle reeds genoemde regels zijn op hen van toepassing. Zij ontvangen ook uitvoerige informatie over de bank en haar producten en diensten en over de op hun verzoek uitgevoerde transacties. Het betreft hier hoofdzakelijk de grote meerderheid van de natuurlijke personen. De Bank informeert haar cliënten schriftelijk over hun indeling in een van deze categorieën. Cliënten kunnen een verzoek tot de volgende categoriewijzigingen indienen: a. een niet-professionele cliënt kan afstand doen van een deel van de hem toegekende bescherming en verzoeken om als professionele cliënt te worden beschouwd; b. een cliënt die standaard als professionele cliënt is geclassificeerd kan verzoeken om als in aanmerking komende tegenpartij te worden beschouwd; c. een professionele cliënt kan om meer bescherming verzoeken en vragen om als niet-professionele cliënt te worden beschouwd; d. een cliënt die standaard als in aanmerking komende tegenpartij is geclassificeerd, kan vragen om als professionele cliënt te worden beschouwd. Cliënten die een classificatiewijziging wensen, kunnen daartoe een verzoek bij hun contactpersoon indienen. De Bank beslist discretionair of zij het verzoek van de cliënt weigert of inwilligt. Ten slotte behoudt de Bank zich het recht voor om op eigen initiatief de classificatie van haar cliënten te wijzigen. Beleggersprofiel Artikel 35 Alvorens beleggingsdiensten aan haar professionele en niet-professionele cliënten te verlenen stelt de Bank met deze cliënten hun beleggersprofiel vast. Daartoe verstrekken de betrokken cliënten de Bank informatie over hun kennis en ervaring op beleggingsgebied, hun beleggingsdoelstellingen en hun financiële slagkracht. De cliënt verplicht zich om de Bank op de hoogte te stellen van alle veranderingen in de gegevens die hij in dit verband aan de Bank heeft verstrekt. Depot van effecten Artikel 36 De Bank kan alle Luxemburgse of buitenlandse effecten in bewaring nemen, maar aanvaardt ten opzichte van de bewaargever slechts de in artikel 1927 en volgende van het Burgerlijk Wetboek genoemde verplichtingen. Artikel 37 Tenzij het tegendeel wordt bepaald door de cliënt of de Bank, worden de effecten op een fungibele rekening gedeponeerd. Dientengevolge is de Bank tegenover de cliënt slechts gehouden tot het teruggeven van effecten van dezelfde aard, waarvan de nummers niet gelijkluidend aan die van het depot hoeven te zijn. Artikel 38 Voor het aanleggen van een effectendepot is de opening van een contantenrekening nodig, tenzij de houder reeds een dergelijke rekening heeft. Debiteren en crediteren in verband met de aan- en verkoop van effecten, effectentransacties en betaling van provisies kunnen op de contantenrekening die betrekking heeft op het effectendepot gebeuren. Artikel 39 De rekening-courant van de cliënt wordt periodiek gedebiteerd voor het bewaarloon en overige kosten in verband met het effectendepot, zonder andere instructies zijnerzijds. Artikel 40 De Bank is gerechtigd de in depot gegeven effecten voor rekening en risico van de cliënt bij door haar gekozen correspondenten en/of gemeenschappelijke centrale depots (bewaarders) in Luxemburg of in het buitenland, zowel binnen de Europese Economische Ruimte als daarbuiten, in bewaring te geven. Depots in het buitenland zijn aan de wetten en gebruiken van de plaats van depot onderworpen; de rechten van de cliënten ten aanzien van hun effecten kunnen verschillen als gevolg van deze wetten en gebruiken. Het is met name niet uitgesloten dat in een bepaald land de regelgeving het niet mogelijk maakt om effecten die aan de bewaarder toebehoren, gescheiden van die van de bewaargevers te boeken; in dat geval kan het onmogelijk zijn de effecten van de bewaarder te onderscheiden van die van de bewaargever. Het is ook mogelijk dat de bewaarders de effecten van alle bewaargevers op een omnibusrekening worden aangehouden. De bank is slechts gehouden de effecten aan de cliënten terug te betalen voor zover deze haar door de bewaarders zijn terugbetaald, met name in geval van faillissement van die bewaarders. De bewaarders kunnen over een zekerheid, een voorrecht of een recht van verrekening op de bij hen gedeponeerde effecten beschikken. De Bank kan enkel verantwoordelijk worden gesteld voor de handelingen of nalatigheden van zijn bewaarders of in het geval van insolvabiliteit van die bewaarders, indien nalatigheid bij de selectie ervan kan worden aangetoond. Dergelijke depots worden pas als definitief beschouwd nadat de derde bewaarnemer de inschrijving heeft bevestigd. In voorkomende gevallen zijn de op deze depots betrekking hebbende beursorders pas uitvoerbaar na deze bevestiging. Artikel 41 De Bank neemt deel aan een depositogarantie- en beleggerscompensatiestelsel (Association pour la garantie des dépôts, Luxembourg) dat de cliënten bij een eventueel faillissement van de Bank garandeert dat hun depots en hun vorderingen als gevolg van beleggingsverrichtingen tot op zekere hoogte worden terugbetaald. Verdere informatie over dit onderwerp is verkrijgbaar op onze kantoren. Artikel 42 De in bewaring gegeven effecten moeten goed worden opgeleverd, d.w.z. authentiek zijn en in goede materiële staat verkeren zonder, waar dan ook, met verzet, verval of beslag te zijn belast en dienen van alle niet vervallen coupons voorzien te zijn. De cliënt is aansprakelijk voor eventuele schade ontstaan doordat de door hem in depot gegeven waardepapieren niet authentiek zijn, of zichtbare of verborgen gebreken hebben. Wordt er na de bewaargeving geconstateerd dat een waardepapier als verkeerd opgeleverd dient te worden beschouwd, dan wordt het voor zover mogelijk uit het depot van de cliënt verwijderd. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan is de cliënt verplicht de effecten onmiddellijk te vervangen. Blijft de cliënt in gebreke, dan wordt zijn contantenrekening tegen de dagkoers en voor een onbeperkte termijn gedebiteerd. Artikel 43 Bij de Bank gedeponeerde op naam staande certificaten dienen ad hoc te worden geëndosseerd door de persoon op wiens naam zij staan ingeschreven. Bij ontbreken van dat endossement, kan de Bank geen aansprakelijkheid aanvaarden voor alle eventuele gevolgen die daaruit kunnen ontstaan in verband met de op genoemde effecten uitgevoerde transacties en met name transacties in verband met kapitaal, uitkering van dividend, verzoeken tot transfer, overdracht of verkoop enz. Artikel 44 Opnemen van waardepapieren kan slechts gebeuren na een bepaalde termijn, die kan variëren naar gelang de plaats van depot. Artikel 45 Bij verlies van in depot gegeven effecten, behoudens overmacht en onder voorbehoud van artikel 40, kan de Bank naar keuze de effecten vervangen door effecten van dezelfde waarde of de tegenwaarde ervan uitbetalen met uitsluiting van iedere verdere aansprakelijkheid. Artikel 46 Tenzij de cliënt andere instructies geeft, verzorgt de Bank automatisch de gewone administratie en regularisatie aan de hand van de publicaties en informatiemiddelen waarover wordt beschikt. De cliënt dient echter zelf de nodige stappen te ondernemen voor het Pagina : 6 / 14

7 behoud van de rechten met betrekking tot de in depot gegeven waardepapieren en dient in het bijzonder instructies te geven voor het uitvoeren van omzetting, de aan- of verkoop van voorkeursrechten, het uitoefenen van optierechten of omzetting. Zonder instructies van de cliënt binnen de bepaalde termijn is de Bank gerechtigd, zonder daartoe echter verplicht te zijn, naar eigen goeddunken te handelen voor zover de rekening van de cliënt hiertoe de mogelijkheid biedt. Artikel 47 Behalve de vergoeding van de gemaakte kosten wordt er door de Bank een provisie in rekening gebracht, die afhankelijk is van de aard van de verleende diensten. nodige dekking voor de aan te kopen effecten te geven of de effecten die verkocht moeten worden te leveren. Bij geen of onvoldoende dekking heeft de Bank de keuze de aan- of verkooporders te weigeren of deze gedeeltelijk of geheel uit te voeren. Artikel 55 Tenzij het tegendeel overeengekomen is, gelden beursorders tot aan het einde van de maand waarin zij zijn gegeven. Verlenging gebeurt slechts op uitdrukkelijk verzoek van de cliënt. Orders met de vermelding "geldig tot uitvoering of intrekking" of een vergelijkbare aanduiding verlopen van rechtswege op de laatste dag van het jaar waarin de Bank de order heeft ontvangen. Artikel 48 Zonder andere instructies van de cliënt die de Bank tijdig dienen te bereiken, wordt de rekening van de cliënt automatisch gecrediteerd voor de netto-opbrengst van de betaalbaar gestelde coupons en effecten in de overeenstemmende valuta. Indien er geen rekening in de desbetreffende valuta bestaat, heeft de Bank de mogelijkheid een dergelijke rekening te openen of de netto-opbrengst in nationale valuta om te zetten. De cliënt dient op eerste verzoek de betaalbaar gestelde coupons en effecten, die de Bank heeft gecrediteerd maar niet heeft kunnen innen, terug te betalen. De Bank is hiertoe gerechtigd automatisch de rekening van de cliënt te debiteren. Artikel 49 Bij uitloting hanteert de Bank voor de op een fungibele rekening in depot gegeven effecten een zodanige methode, dat alle bewaargevers een gelijke kans hebben. Gesloten depots Artikel 50 De Bank kan gesloten depots aanvaarden. Het is de cliënt echter verboden schadelijke of gevaarlijke voorwerpen in gesloten depot te geven. De Bank is gerechtigd de inhoud van het depot in bijzijn van de cliënt te controleren. Bij verlies bevrijdt de Bank zich van zijn verplichtingen door naar eigen goeddunken hetzij de door de bewaargever opgegeven waarde ten tijde van het depot, hetzij de werkelijke waarde van het depot op de dag waarop het verlies is vastgesteld, uit te betalen. Bij overmacht of beschikking van hoger hand is de Bank automatisch bevrijd. Orders met betrekking tot financiële instrumenten Artikel 51 De Bank belast zich met het uitvoeren of doen uitvoeren van alle aan- of verkooporders van effecten in het Groothertogdom Luxemburg en in het buitenland, overeenkomstig de door de cliënt gegeven instructies en overeenkomstig de wetten en gebruiken van de plaats van uitvoering. Voor professionele en niet-professionele cliënten geldt bij de uitvoering van de orders bovendien het Beleid bij het uitvoeren van orders dat iedere betrokkene cliënt van de Bank gekregen heeft en zonder voorbehoud aanvaardt. Artikel 52 Indien een cliënt op eigen initiatief en buiten een overeenkomst voor vermogensbeheer of beleggingsadvies een order geeft met betrekking tot aan de Beurs (zoals omschreven in het Beleid inzake orderuitvoering) genoteerde aandelen, geldmarktinstrumenten, obligaties, deelbewijzen van een ICB of andere niet-complexe financiële instrumenten, dan is de Bank niet gehouden te toetsen of de beoogde transactie wel past bij het beleggingsprofiel van de cliënt en valt hij derhalve niet onder de bescherming van de geldende gedragsregels. De cliënt verbindt zich ertoe, alvorens te beleggen in (aan)delen van ICBE-fondsen, het document "Essentiële Beleggersinformatie" te raadplegen dat belangrijke informatie bevat met betrekking tot de eigenschappen van de ICBE. Dit document kan worden geraadpleegd op de internet site van de Bank of bekomen worden bij de contactpersoon van de cliënt. Artikel 53 Zonder andere instructies worden alle aangekochte effecten in depot geplaatst, waarbij bewaarloon wordt gerekend vanaf de aankoopdatum. Artikel 54 De cliënt is verplicht op het moment waarop de order wordt gegeven de Artikel 56 De Bank behoudt zich het recht voor de plaats van uitvoering zelf te kiezen. Zij mag orders van de cliënt buiten een Beurs of een multilaterale handelsfaciliteit (zoals omschreven in het Beleid bij het uitvoeren van orders) uitvoeren of laten uitvoeren. In elk gevat worden orders aan correspondenten slechts uitgevoerd als het praktisch mogelijk is deze tijdig door te geven, rekening houdend met de plaatselijke gebruiken. Artikel 57 Indien de cliënt opties houdt en hij de Bank geen instructies heeft gegeven, is de Bank geenszins verplicht enig initiatief op de einddatum te nemen, tenzij deze opties door de Bank zijn aangekocht in het kader van vermogensbeheer. Artikel 58 De Bank behoudt zich de keus voor tegen haar eigen cliënt te opereren bij het uitvoeren van aan- of verkooporders van effecten, zonder daarbij het recht te verliezen de makelaarsprovisie en andere gebruikelijke kosten in rekening te brengen. Artikel 59 De Bank verzendt professionele cliënten en in aanmerking komende tegenpartijen de noodzakelijke gegevens over de uitvoering van hun orders. Niet-professionele cliënten ontvangen uiterlijk op de eerste werkdag na de uitvoering of uiterlijk op de eerste werkdag na ontvangst van de bevestiging van uitvoering door een derde een uitvoerig verslag over de uitvoering van hun orders. Evenzo zendt de Bank haar cliënten ten minste eens per jaar een overzicht van de financiële instrumenten en fondsen die bij haar gedeponeerd zijn. Voor transacties binnen het kader van vermogensbeheer worden de verslagen verstrekt zoals in de overeenkomst voor vermogensbeheer is vastgelegd. Belangenconflicten Artikel 60 Zowel de Bank als de groep van vennootschappen waartoe zij behoort hebben maatregelen genomen om mogelijke belangenconflicten op te sporen, te voorkomen en aan te pakken. Ook is er op groepsniveau een Beleid inzake belangenconflicten opgesteld om te verhinderen dat mogelijke belangenconflicten negatieve gevolgen voor de cliënten hebben. Zowel in het kader van hun integriteitsbeleid als van hun ethische code bepleiten de groep en alle dochterondernemingen het uiterst nauwkeurig naleven van alle geldende wettelijke verplichtingen en regels en daarom passen zij de interne normen zeer streng toe. Deze normen hebben de vorm van bijzondere instructies en operationele procedures voor het onderkennen, voorkomen en aanpakken van mogelijke belangenconflicten ten aanzien van haar cliënten. De te nemen maatregelen zijn altijd aangepast aan de activiteiten en diensten die de Bank aan haar cliënten aanbiedt en stoelen op de volgende principes: voorkomen van overbodige informatiestromen, duidelijke informatie over belangenconflicten, voorkomen van alle onrechtmatige invloeden, invoering van organisatorische regelingen en strikte toepassing van alle verplichtingen op grond van wet- en regelgeving. Op verzoek ontvangt de cliënt nadere informatie over dit beleid ten aanzien van belangenconflicten. Betaalde of ontvangen vergoedingen in het kader van beleggingsdiensten Artikel 61 De navolgende informatie over vergoedingen die door de bank worden Pagina : 7 / 14

8 betaald of ontvangen, is nauw verbonden met belangenconflicten. De structurele organisatie van de Bank, haar systemen, de takenscheiding en de scheiding van activiteiten die daarin zijn uiteengezet en, meer in het algemeen, haar Beleid inzake belangenconflicten zijn bedoeld om misbruik van adviezen/aanbevelingen en beleggingskeuzen te voorkomen. De Bank is zodanig georganiseerd dat er geen vertrouwelijke gegevens kunnen sijpelen tussen de operationele eenheden die onafhankelijk van elkaar moeten optreden. Daartoe zijn verschillende maatregelen ingevoerd om de informatie-uitwisseling tussen personen die in het kader van hun activiteiten aan belangenconflicten zijn blootgesteld, te voorkomen/controleren. Deze maatregelen kunnen zowel fysiek (bijvoorbeeld toegangscontrole op bepaalde plaatsen), elektronisch (bijvoorbeeld het afschermen van gegevens met behulp van paswoorden), operationeel (bijvoorbeeld het leiden van entiteiten door verschillende personen) als procedureel (bijvoorbeeld het verbod gevoelige gegevens te verspreiden) van aard zijn. Het gaat om het daadwerkelijk belemmeren van de overdracht van gegevens van vertrouwelijke aard (niet-openbaar of in staat om de koers van waardepapieren te wijzigen bijvoorbeeld) om te voorkomen dat deze worden uitgewisseld met personen die tot een andere afdeling behoren, indien deze uitwisseling zou kunnen leiden tot het schaden van de belangen van een of meer cliënten of van verschillende cliënten ten opzichte van elkaar. Bij het toepassen van het Beleid inzake belangenconflicten en overeenkomstig hier boven genoemde principes worden onderhandelingen over vergoedingen onafhankelijk van de commerciële activiteiten gevoerd. Omdat beleggingsadviezen en -aanbevelingen niet door betaalde of ontvangen vergoedingen worden beïnvloed, handelt de Bank altijd in het beste belang van haar cliënten. Op verzoek ontvangt de cliënt nadere informatie over de aard, het bedrag van de vergoedingen of, indien het bedrag niet kan worden vastgesteld, over de manier waarop het wordt berekend. De Bank ontvangt of betaalt de volgende vergoedingen: a. Ontvangen financiële vergoedingen: distributievergoeding van ICB s - Louter uitvoeren van orders van cliënten Om de cliënten in staat te stellen van veelzijdige beleggingsmogelijkheden te profiteren, biedt de Bank hen een uitgebreid assortiment producten aan, vooral van Instellingen voor Collectieve Belegging (ICB s) "van het huis" en "van de groep", maar ook van ICB s van derden waarvan zij de distributie voor haar rekening neemt en waarop cliënten op eigen initiatief kunnen inschrijven zonder dat de Bank oordeel of advies geeft. In ruil voor het beschikbaar stellen van deze producten aan de cliënten, van aan hen geleverde informatie en het actualiseren daarvan (prospectus, historiek, rendement enz.) kunnen de ICB s of hun vertegenwoordigers de Bank een vergoeding uitbetalen, die in het algemeen berekend wordt op basis van de beheerprovisie, die al naar het geval, afhankelijk is van de activaklasse, de gerealiseerde beleggingen/het uitstaand bedrag, de netto-inventariswaarde (NIW), de looptijd, de tarieven die volgens de voorwaarden van het distributiecontract zijn overeengekomen, het aantal in omloop zijnde deelbewijzen enz. Het gebruikelijke percentage van de vergoeding is - voor alle tranches en financiële instrumenten samen - in het algemeen gemiddeld in de orde van grootte van 0 tot 70% van de beheerprovisie van het ICB. - Beleggingsadvies en discretionair beheer De Bank kan dezelfde vergoeding ontvangen indien de cliënt inschrijft op dezelfde producten op basis van een (betaald of niet) beleggingsadvies of op basis van een algemene aanbeveling. Evenzo kan de Bank of de beheermaatschappij waaraan het discretionair beheer is gedelegeerd, van de ICB of zijn vertegenwoordiger een op basis van voornoemde criteria vastgestelde vergoeding ontvangen indien deze ICB s in de portefeuilles van cliënten worden opgenomen. Deze provisie is bedoeld om een selectiebeleid van derdenfondsen te handhaven, dat er naar streeft om zo goed mogelijk aan de behoeften van de cliënt te beantwoorden. Het betreft hier een beheerinstrument om optimaal tegemoet te komen aan wensen van de belegger en om de risico/rendementsverhouding van zijn beleggingen zo goed mogelijk te maken door spreiding over diverse activaklassen, verschillende geografische regio s, brede of meer specifieke marktsegmenten en gerichte beheerstijlen. De expertise en knowhow van de externe beheerders waarvan de cliënt profiteert, worden groter en de kwaliteit van de verleende dienstverlening neemt toe. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de Bank of de beheermaatschappij waaraan het discretionair beheer is gedelegeerd streeft naar beheerervaring, studie van de fondsenactiviteiten en analyse van de werkwijze. Dit beleid is gebaseerd op objectieve criteria, zowel kwantitatief als kwalitatief van aard, zoals: performance, de terugkeer daarvan, beheerstijl, mogelijkheden voor risicobeheer, mogelijkheden om de markt te overtreffen en strikte naleving van de beheerstijl, die een specifieke infrastructuur noodzakelijk maken (analyse van de beleggingsstrategie, due diligence, gesprekken en nabijheid van ICB-beheerders, bezoeken ter plaatse en de opvolging van de performance, beleggingsstrategie, overeenstemming tussen portefeuille en beleggingsstijl). Deze voortdurende opvolging rechtvaardigt regelmatige vergoedingen. b. Ontvangen niet-financiële vergoedingen De Bank kan bijvoorbeeld van haar tussenpersonen financiële analyses ontvangen die zij samen met andere informatie kan gebruiken om de gekozen beleggingsstrategie te bepalen en betere beleggingsadviezen te verstrekken. Deze tussenpersonen worden gekozen op basis van objectieve criteria, zowel kwantitatief als kwalitatief van aard, en houden geen rekening met deze vergoedingen. Bovendien is de selectieprocedure voor tussenpersonen ook in overeenstemming met het beleid inzake belangenconflicten. c. Betaalde vergoedingen: de zaakaanbrengers Om haar cliëntenpotentieel uit te breiden kan de Bank een beroep doen op zaakaanbrengers die niet beschikken over de dienstverlening als depothoudende bank of geen beleggingsdiensten aanbieden en zo toegang tot deze diensten geven. De Bank kiest de zaakaanbrengers met wie zij samenwerkt op basis van specifieke criteria en vooral op basis van hun betrouwbaarheid. De zaakaanbrenger kiest de bank die het best bij de cliënt past en controleert deze overeenstemming gedurende de hele betrekking tussen de Bank en de cliënt. Dit selectieproces werkt in beide richtingen en zorgt ervoor dat de betrekking tussen de Bank en de cliënt duurzaam en bestendig is en dat de belangen van de cliënt gedurende de zijn hele betrekking met de Bank bewaard worden. De Bank kan haar zaakwaarnemers belonen door hen, eventueel gespreid, een provisie te betalen, berekend op basis van een deel van de vergoeding die voor de door de cliënt uitgevoerde transactie is ontvangen of van een bedrag dat afhangt van het gedeponeerde kapitaal, dan wel van een bedrag dat bestaat uit een percentage van de instapkosten van de cliënt in bepaalde ICB s. IV. BETALINGSDIENSTEN 1) ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 62 Onder voorbehoud van het in artikel 66 bepaalde zijn de bepalingen van dit hoofdstuk IV uitsluitend van toepassing op door de Bank aan de cliënten verleende betalingsdiensten. De Bank levert een betalingsdienst wanneer zij een door de betaler ingeleide betaling uitvoert (bv. een overschrijving of een permanente opdracht), of wanneer zij een door de begunstigde ingeleide betaling uitvoert (bv. een domiciliëring), of wanneer zij de cliënt betaalmiddelen ter beschikking stelt waarmee betalingen via de begunstigden kunnen worden ingeleid (bv. kredietkaarten of betaalkaarten), of ook wanneer zij de cliënt andere betaalmiddelen ter beschikking stelt (zoals cheques, bankcheques, kaarten voor geldautomaten of elk ander betaalmiddel). Aan deze diensten kunnen bijzondere voorwaarden zijn verbonden. De andere bepalingen van deze Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op deze diensten indien deze artikelen er niet uitdrukkelijk van afwijken. Artikel 63 De Bank kan op verzoek van een rekeninghouder cheques, bankcheques, creditcards, betaalkaarten, kaarten voor geldautomaten of andere betaalmiddelen leveren. Hieraan kunnen bijzondere voorwaarden worden verbonden. Door het gebruik van voornoemde betaalmiddelen of het geven van een opdracht aan de Bank om een betaling uit te voeren erkent de cliënt dat de Bank gebruik mag maken van correspondentbanken of dienstverleners die buiten het Groothertogdom Luxemburg, in of buiten de Europese Unie, kunnen zijn gevestigd. Deze correspondentbanken of dienstverleners handelen overeenkomstig hun plaatselijke wetgeving en kunnen op grond daarvan mogelijk aan de autoriteiten van hun land toegang tot de in hun verwerkingscentra opgeslagen persoonlijke gegevens verlenen. Pagina : 8 / 14

9 Artikel 64 Bij verlies, diefstal of frauduleus gebruik van de door de Bank ter beschikking gestelde betaalmiddelen moet de cliënt dit onmiddellijk volgens de daarvoor overeengekomen regels melden. Overhandiging van de betaalmiddelen aan de cliënt, of eventueel aan zijn gemachtigde, kan over de post gebeuren. Voor door derden verstrekte betaalmiddelen gelden bijzondere voorwaarden. Artikel 65 Alle door de bank verstrekte betaalmiddelen blijven het eigendom van de Bank en moeten op het eerste verzoek worden teruggegeven. 2) SPECIFIEKE BEPALINGEN VOOR INTRACOMMUNAUTAIRE BETALINGEN onherroepelijk op het ogenblik waarop ze door de Bank is ontvangen. Niettemin kan een cliënt een betaling die door of via de begunstigde ingeleid is, niet herroepen nadat hij de opdracht heeft doorgegeven of de begunstigde toestemming heeft gegeven voor de uitvoering van de verrichting. In het geval van domiciliëringen kan de betaler de betalingsopdracht herroepen tot uiterlijk het einde van de werkdag vóór de voor de debitering van de fondsen overeengekomen dag. Wanneer de cliënt uitdrukkelijk gevraagd heeft om de uitvoering van de opdracht op een bepaalde dag te beginnen, kan de cliënt de betalingsopdracht herroepen tot uiterlijk het einde van de werkdag vóór de overeengekomen dag. Ontvangst van opdrachten Artikel 66 De artikelen 66 tot 80 zijn uitsluitend van toepassing op de betalingstransacties en -diensten zoals bedoeld in de wet aangaande betalingsdiensten, ter omzetting van de Europese Richtlijn 2007/64/EG van het Europese Parlement en van de Raad van 13 november 2007 betreffende betalingsdiensten in de interne markt, als deze diensten in euro worden verricht of in de valuta van een lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER) buiten de eurozone, en in de volgende gevallen: - de bank van de betaler en de bank van de begunstigde bevinden zich beide in Luxemburg, of - de bank van de betaler bevindt zich in Luxemburg en de bank van de begunstigde bevindt zich in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte (of omgekeerd), of - in het geval van betalingstransacties waar één enkele bank optreedt, die in Luxemburg gevestigd is. De andere bepalingen van de Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op deze diensten en transacties in alle gevallen waarin de artikelen 66 tot 80 daar niet uitdrukkelijk van afwijken. De betalingsdiensten en -transacties die niet onder de artikelen 66 tot 80 vallen, worden door de andere bepalingen van deze Algemene Voorwaarden geregeld. Classificatie van de betalingstransacties Artikel 67 De regels van toepassing op de betalingstransacties kunnen verschillen naargelang de cliënt voor wiens rekening de Bank de onder de artikelen 66 tot 80 bedoelde betalingstransacties uitvoert, handelt in de hoedanigheid van consument of van niet-consument. Consumenten zijn natuurlijke personen die een betalingstransacties uitvoeren voor andere doeleinden dan hun commerciële of beroepsactiviteit. Alle andere cliënten behoren tot de categorie van niet-consumenten. A) BEPALINGEN VAN TOEPASSING OP DE BETALINGEN VAN CLIENTEN IN DE HOEDANIGHEID VAN CONSUMENT OF NIET-CONSUMENT De artikelen 68 tot 73 zijn van toepassing op de in artikel 66 bedoelde betalingen, ongeacht of ze worden uitgevoerd voor rekening van een cliënt in de hoedanigheid van consument of van niet-consument zoals bepaald in artikel 67. Duur en opzegging van contracten met betrekking tot de verrichting van betalingsdiensten Artikel 68 Tenzij anders bepaald worden de contracten met betrekking tot de verrichting van betalingsdiensten voor onbepaalde duur afgesloten. De cliënt kan een betalingscontract van zowel bepaalde als onbepaalde duur op elk ogenblik met onmiddellijke ingang opzeggen. De Bank kan een betalingscontract voor onbepaalde duur opzeggen met inachtneming van een opzegtermijn van twee maanden. Dit alles zonder afbreuk te doen aan artikel 20 b). Betalingsopdrachten en herroeping Artikel 69 De cliënt geeft de Bank betalingsopdrachten conform artikel 14, met opgave van het rekeningnummer van de begunstigde en het te debiteren rekeningnummer. Onder voorbehoud van wat volgt wordt een betalingsopdracht Artikel 70 Het moment van ontvangst van de betalingsopdracht of de herroeping ervan is het moment waarop de opdracht door de Bank is ontvangen. Als het moment van ontvangst geen bankwerkdag is voor die bank, wordt de opdracht als ontvangen beschouwd op de volgende werkdag. De opdrachten die bij de Bank op een werkdag na 16 uur aankomen, worden beschouwd als ontvangen op de volgende werkdag. Maximale uitvoeringstermijn voor overschrijvingen Artikel 71 De maximale uitvoeringstermijnen voor in artikel 66 bedoelde overschrijvingen zijn als volgt vastgelegd: a. voor overschrijvingen in euro - die vanuit een rekening in euro uitgevoerd worden, is de maximale uitvoeringstermijn één bankwerkdag, met dien verstande dat de termijn met één bankwerkdag word verlengd voor overschrijvingen die op papier worden geïnitieerd; - die vanuit een rekening in een andere valuta worden uitgevoerd en waarvoor dus een valutawisseling plaatsvindt vóór de verzending van de fondsen, is de maximale uitvoeringstermijn 4 bankwerkdagen; b. voor overschrijvingen in een valuta van een lidstaat van de EER die niet tot de eu rozone behoort, is de maximale uitvoeringstermijn 4 bankwerkdagen. Voorgenoemde termijnen treden in voege vanaf ontvangst van de betalingsopdracht zoals bepaald in artikel 70. De overschrijving wordt geacht uitgevoerd te zijn vanaf het ogenblik dat de bank van de begunstigde het bedrag heeft ontvangen. Het gaat hier om maximale termijnen, die enkel van toepassing zijn op voorwaarde dat er voldoende dekking op de rekening is. Wisselkoers Artikel 72 Behoudens anders bepaalt, is de toegepaste wisselkoers ingeval van een door de Bank uitgevoerde valutawisseling diegene bepaalt door THOMSON REUTERS op het moment van de valutawissling, vermeerderd met een commissie die schommelt tussen 0,1 en 0,6%. Terugbetaling van door of via de begunstigde ingeleide transacties Artikel 73 De uitvoering van door of via de cliënt in de hoedanigheid van begunstigde ingeleide betalingen gebeurt onder voorbehoud van het recht op terugbetaling dat de betaler kan worden toegekend krachtens de geldende wetgeving of de interbancaire akkoorden. Bijgevolg verleent de cliënt de Bank uitdrukkelijk toestemming om, als hij een terugbetalingsaanvraag ontvangt, zijn rekening zonder voorafgaande kennisgeving te debiteren. B) SPECIFIEKE BEPALINGEN VOOR BETALINGEN VAN CLIENTEN IN DE HOEDANIGHEID VAN CONSUMENT De artikelen 74 tot 78 zijn enkel van toepassing op de in artikel 66 bedoelde betalingen die worden uitgevoerd voor rekening van cliënten in de hoedanigheid van consument zoals bepaald in artikel 67. Kennisgeving betreffende niet toegestane of verkeerd Pagina : 9 / 14

10 uitgevoerde betalingen Artikel 74 Cliënten die vaststellen dat een betalingstransactie niet toegestaan of verkeerd uitgevoerd is, moeten de Bank daar onverwijld schriftelijk van op de hoogte stellen. In afwijking van artikel 16 a) worden de in artikel 66 bedoelde betalingen die worden uitgevoerd voor rekening van cliënten in de hoedanigheid van consument, beschouwd als toegestaan door de cliënt als de Bank binnen dertien maanden na de datum van debitering geen schriftelijk bezwaar heeft ontvangen. Terugbetaling van door of via de begunstigde ingeleide betalingen Artikel 75 Binnen een termijn van acht weken na de datum waarop het bedrag is gedebiteerd van zijn rekening, kan de cliënt in zijn hoedanigheid van consument de terugbetaling vragen van een toegestane, door of via de begunstigde als consument ingeleide betaling, indien de volgende voorwaarden vervuld zijn: a. toen de transactie werd toegestaan, is niet het precieze bedrag van de betalingstransactie gespecificeerd; en b. het bedrag van de betalingstransactie ligt hoger dan de betaler, op grond van zijn eerdere uitgavenpatroon en de relevante omstandigheden, redelijkerwijs had kunnen verwachten, zonder dat de cliënt redenen in verband met een wisseltransactie kan inroepen; en c. de cliënt heeft de Bank geen toestemming gegeven voor uitvoering van de betaling, op basis van informatie die de begunstigde haar ten minste 4 weken voor de vervaldatum ter beschikking heeft gesteld. De cliënt verstrekt de Bank de feitelijke elementen in verband met de betaling. Binnen een termijn van 10 bankwerkdagen na de ontvangst van de terugbetalingsaanvraag, vervolledigd met de feitelijke inlichtingen in verband met de betaling, zal de Bank ofwel het bedrag van de transactie terugbetalen ofwel de cliënt van zijn weigering tot terugbetaling op de hoogte stellen. Verantwoordelijkheid in geval van niet-uitvoering of verkeerde uitvoering van een betalingsopdracht Artikel 76 Onder voorbehoud van artikel 74, artikel 14 d) en artikel 21 n), zijn de volgende regels van toepassing op niet-uitgevoerde of verkeerd uitgevoerde betalingsopdrachten: a. Door de betaler ingeleide betalingen De bank van de betaler is verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de betaling ten overstaan van de betaler, tenzij hij de betaler kan aantonen dat de bank van de begunstigde het transactiebedrag tijdig heeft ontvangen. In dat geval is de bank van de begunstigde verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de betaling ten overstaan van de begunstigde. b. Door of via de begunstigde geïnitieerdeingeleide betalingen De bank van de begunstigde is ten overstaan van de begunstigde verantwoordelijk voor de goede overbrenging van de betalingsopdracht aan de bank van de betaler en voor het ter beschikking stellen van de fondsen zodra zij worden ontvangen. De bank van de betaler is ten overstaan van de betaler verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de betaling. Geschillen Artikel 77 Als de cliënt een betalingstransactie betwist en aanvoert dat de betaling niet door hem is toegestaan, is het aan de Bank om in overeenstemming met artikel 15 het bewijs te leveren dat de betreffende betaling wel degelijk door de cliënt is toegestaan. Zonder de toestemming van de cliënt wordt de transactie als niet toegestaan beschouwd. Verantwoordelijkheid bij niet-toegestane betalingstransacties Artikel 78 Onder voorbehoud van de artikelen 73, 14 d) en 21 n) zal, als blijkt dat een betalingstransacties niet door de cliënt was toegestaan, de Bank de rekening van de cliënt herstellen in de toestand waarin die zich zou bevinden als de niet-toegestane betalingstransacties niet zou hebben plaatsgevonden. C) SPECIFIEKE BEPALINGEN VOOR BETALINGEN VAN CLIENTEN IN DE HOEDANIGHEID VAN NIET-CONSUMENT De artikelen 79 tot 80 zijn enkel van toepassing op de in artikel 66 bedoelde betalingen die worden uitgevoerd voor rekening van cliënten in de hoedanigheid van niet-consument zoals bepaald in artikel 67. Kennisgeving betreffende niet toegestane of verkeerd uitgevoerde betalingen Artikel 79 Cliënten die vaststellen dat een betalingstransactie niet toegestaan of slecht uitgevoerd is, moeten de Bank daar onverwijld schriftelijk van op de hoogte stellen. De in artikel 66 bedoelde betalingstransacties die worden uitgevoerd voor rekening van cliënten in de hoedanigheid van niet-consument, worden beschouwd als toegestaan door de cliënt als de Bank geen schriftelijk bezwaar heeft ontvangen binnen dertig dagen na de verzending of de terbeschikkingstelling van de rekeningafschriften via de BILnet-diensten. Geschillen Artikel 80 Als de cliënt aanvoert dat een betalingstransactie niet door hem is toegestaan, is het aan hem om daarvan het bewijs te leveren. Tot bewijs van het tegendeel wordt een uitgevoerde transactie beschouwd als toegestaan door de cliënt. D) BEPALINGEN VAN TOEPASSING OP EUROPESE DOMICILIËRINGEN Artikel 81 is van toepassing op Europese domiciliëringen. Tenzij hiervan uitdrukkelijk wordt afgeweken, zijn ook de artikelen 66 t/m 80 van toepassing. Artikel 81 a. Algemene bepalingen De Europese domiciliëring SEPA (Single Euro Payments Area) is een betalingstransactie in euro waarbij de begunstigde van de betaler via een betalingsopdracht (hierna de betalingsopdracht ) goedkeuring verkrijgt om het/de te betalen bedrag(en) direct af te laten boeken van de bankrekening van de betaler en waarbij de betaler en de begunstigde gevestigd kunnen zijn in twee verschillende landen die deel uitmaken van de Europese Economische Ruimte. In tegenstelling tot nationale domiciliëringen, waarbij de betaler de betalingsopdracht aan zijn bank verstrekt, die deze vervolgens afwikkelt, verstrekt bij Europese domiciliëringen de betaler de betalingsopdracht aan de begunstigde en dient de begunstigde verdere stappen te ondernemen voor de uitvoering ervan. Er bestaan twee varianten voor Europese domiciliëringen: - het schema SEPA SDD CORE (SEPA Direct Debit Core) en - het schema SEPA SDD B2B (SEPA Direct Debit Business to Business). In de betalingsopdracht dienen de begunstigde en de betaler te kiezen voor een van beide schema s; hierbij moet worden opgemerkt dat het schema CORE zowel toegankelijk is voor consumenten als voor niet-consumenten, als gedefinieerd in artikel 67, terwijl het schema B2B voorbehouden is aan niet-consumenten. b. Bepalingen die zowel gelden voor schema CORE als voor schema B2B De cliënt kan bezwaar aantekenen tegen de debitering van zijn rekening in het kader van Europese domiciliëringen. Hij heeft ook het recht aan de Bank de instructie te verlenen - om de inning van de opnames te beperken tot een bepaald bedrag en/of een bepaalde periodiciteit; - om elke opname te blokkeren die door één of meer welomschreven begunstigde(n) wordt geïnitieerd of alleen de opnames toe te laten die door één of meer welomschreven begunstigde(n) worden geïnitieerd. De betaler en de begunstigden dienen onderling eventuele geschillen op te lossen die zich voordoen betreffende de uitvoering of niet-uitvoering van een domiciliëringsopdracht. De verplichtingen van de Bank zijn onafhankelijk van de contractuele afspraken die betaler en begunstigde eventueel met elkaar maken. De cliënt verplicht zich ertoe om te voldoen aan de voorwaarden van de betalingsopdrachten die hij tekent. c. Bepalingen betreffende het schema CORE Pagina : 10 / 14

11 Vooropgesteld dat de cliënt er geen bezwaar tegen maakt dat zijn rekening wordt gedebiteerd in het kader van Europese domiciliëringen, heeft de Bank het recht om zijn rekening te debiteren voor de bedragen van de betalingsverzoeken die zij ontvangt in het kader van het schema CORE van de Europese domiciliëringen. De cliënt heeft de mogelijkheid de terugbetaling te verkrijgen van de op zijn rekening in het kader van het schema CORE voor Europese domiciliëringen gedebiteerde bedragen, indien hij een terugbetalingsaanvraag doet binnen 8 weken na de datum waarop zijn rekening voor de betreffende bedragen werd gedebiteerd. De terugbetaling van een bedrag gedebiteerd in het kader van Europese domiciliëringen volgens het schema CORE is niet afhankelijk van de in artikel 75 vermelde voorwaarden. d. Bepalingen betreffende het schema B2B De cliënt dient de Bank onmiddellijk op de hoogte te stellen van elke door hem getekende betalingsopdracht die valt onder het schema B2B, door een door hem eensluidend verklaarde kopie van de desbetreffende betalingsopdracht te verstrekken, dan wel door alle hierop vermelde informatie door te geven. Hij dient de Bank onmiddellijk op de hoogte te stellen in het geval van een annulering of wijziging van een betalingsopdracht die hij heeft ondertekend. Bij het eerste verzoek tot betaling op basis van een betalingsopdracht van het type B2B controleert de Bank of de door de begunstigde via zijn bank verstrekte informatie met betrekking tot de betalingsopdracht overeenstemt met de kopie van de betalingsopdracht of met de hierop betrekking hebbende informatie die de cliënt heeft verstrekt. Indien de informatie niet overeenkomt, of indien de cliënt de informatie betreffende de betalingsopdracht niet heeft doorgegeven, probeert de Bank de cliënt te bereiken teneinde bij hem de bevestiging van de betalingsopdracht te verkrijgen. Indien de bank niet in staat is deze bevestiging te verkrijgen binnen de termijn die zij hiervoor heeft gekregen, kan zij de uitvoering van de betaling weigeren. De gevolgen van het niet uitvoeren komen voor rekening van de cliënt. Bevat de opdracht geen informatie over de terugkerende of eenmalige aard van de toelating tot opname, dan kan de Bank ervan uitgaan dat het om een terugkerende toelating gaat. De op basis van een onder schema B2B gedebiteerde bedragen komen niet in aanmerking voor terugbetaling als voorzien in artikel 75. De cliënt is verplicht de Bank te informeren indien hij niet meer beschouwd kan worden als niet-consument. e. Overdracht van bestaande nationale domiciliëringen In het kader van de overdracht van bestaande betalingsopdrachten op nationaal niveau naar het systeem van Europese domiciliëringen heeft de Bank het recht om, behoudens tegengestelde instructie van de cliënt, de rekening te blijven debiteren voor betalingsaanvragen die zij ontvangt in het kader van Europese domiciliëringen op basis van bestaande betalingsopdrachten op nationaal niveau. Bestaande nationale betalingsopdrachten, gegeven door cliënten die tevens consumenten zijn, worden uitgevoerd volgens het schema CORE. Bestaande nationale betalingsopdrachten, gegeven door cliënten die geen consumenten zijn, worden uitgevoerd krachtens de keuze van de begunstigde, hetzij volgens het schema B2B, hetzij volgens het schema CORE. V. DOCUMENTAIR KREDIET EN INCASSOBEDRIJF Artikel 82 a. Documentair krediet Tenzij anders overeengekomen zijn op documentaire kredieten de "Uniforme regels en gebruiken inzake documentaire kredieten" van de Internationale Kamer van Koophandel toepasselijk; handelstermen worden geïnterpreteerd overeenkomstig de "internationale regels voor de interpretatie van handelstermen" (Incoterms) van de genoemde Kamer van Koophandel. b. Incassobedrijf Op incasso s waartoe de Bank wordt gemachtigd, zijn de uniforme regels voor incasso s van de Internationale Kamer van Koophandel van Parijs toepasselijk, voor zover deze bepalingen niet strijdig zijn met de bij de Bank geldende Algemene en bijzondere Voorwaarden. VI. BILNET-DIENSTEN De artikelen 83 tot en met 95 beschrijven de werking en bepalen de regels en de gebruiksvoorwaarden van de BILnet-diensten. Ze zijn uitsluitend op de BILnet-diensten van toepassing. De andere bepalingen van de Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op deze diensten indien deze artikelen er niet uitdrukkelijk van afwijken. Definities Artikel 83 BILnet-diensten: door middel van elektronische en andere communicatiemiddelen door de Bank via het internet aangeboden diensten. Toegangsmiddelen: toegangselementen voor de BILnet-diensten (TANcard, Smartcard, Token of andere toegangssmiddelen). BILnet diensten Artikel 84 De Bank biedt de cliënt verschillende soorten diensten aan (zoals de raadpleging van rekeninguittreksels, informatie over financiële producten en markten, elektronisch doorgeven van orders, beleggingsdiensten, bank- en aanverwante diensten) via de BILnet-website, het Contactcentrum, BILnet Mobile of ieder ander elektronisch middel van zijn keus. De diensten kunnen verschillen wat het verbindingsmiddel (PC, smartphone, ) en/of het Toegangsmiddel betreft. De essentiële eigenschappen van de producten en diensten die online worden aangeboden, worden in detail beschreven op de BILnet-website. De cliënt kan een aanvraag indienen voor of inschrijven op nieuwe producten of diensten via de BILnet-website. De BILnetdiensten zijn opgezet volgens de regelgeving die in het Groothertogdom Luxemburg van kracht is. Indien de cliënt niet in Luxemburg woont, dient hij zelf van tevoren en geheel op eigen verantwoordelijkheid te verifiëren dat de op hem toepasselijke wetgeving hem machtigen van BILnet-diensten gebruik te maken. De Bank wijst elke verantwoordelijkheid af voor het geval dat een niet in Luxemburg wonende cliënt, wegens gebruik van BILnet-diensten de een of andere wetgeving zou overtreden. Indien de Cliënt een volmacht of machtiging inzake de diensten van BILnet heeft gegeven, aanvaardt hij daarvoor de volledige verantwoordelijkheid. Verder gelden in voorkomende gevallen de navolgende artikelen met betrekking tot de diensten van BILnet niet alleen voor de cliënt, maar eveneens voor de gemachtigde. Bovendien is het om technische redenen niet mogelijk een order met meer dan twee gezamenlijke handtekeningen via de diensten van BILnet uit te voeren. De Cliënt deelt aan de Bank de gebruikslimieten voor elk Toegangsmiddel mee, dat aan hem/haar ter beschikking is gesteld. Bij gebrek hieraan kan de Bank aannemen dat de door de cliënt vastgestelde gebruikslimieten voor een specifiek Toegangsmiddel eveneens van toepassing zijn voor andere Toegangsmiddelen. De Bank kan eveneens beperkingen stellen aan de uitgevoerde transacties op basis van het gebruikte verbindingsmiddel en/of Toegangsmiddel. De cliënt verbindt zich ertoe van de BILnet-diensten gebruik te maken in overeenstemming met de voorwaarden van toepassing op deze dienst. Toegang tot de BILnet-diensten Artikel 85 Er kan toegang tot de BILnet-diensten worden verschaft door middel van elektronische certificaten die door een derde vertrouwenspersoon geleverd en beheerd worden, namelijk Luxtrust SA, een certificatie overheid die elektronische certificaten levert en beheert in overeenstemming met de Luxemburgse wetgeving betreffende elektronische handtekeningen -en handel (hierna genoemd "Derde Vertrouwenspersoon"). Desbetreffend, behoort de afgifte en het beheer van certificaten tot de uitsluitende verantwoordelijkheid van de Derde Vertrouwenspersoon. Daarenboven, in de mate dat de Derde Vertrouwenspersoon de cliënt de mogelijkheid laat te kiezen tussen een professioneel- en/of een privécertificaat, komt het toe aan de Cliënt hieromtrent de gepaste keuze te maken in functie van de houder van de rekening geopend op naam van een rechtspersoon, respectievelijk een fysiek persoon. Bovendien is het aan de cliënt om de gepaste keuze te maken met betrekking tot de Toegangsmiddelen en het verbindingsmiddel. Persoonlijke codes van de cliënt Artikel 86 User ID, passwoord en de Toegangsmiddelen vormen samen de persoonlijke codes van elke afzonderlijke cliënt (de "persoonlijke codes"). Het gebruik van de persoonlijke codes voor het gebruik van de BILnet-diensten en voor de ondertekening of bevestiging van instructies, Pagina : 11 / 14

12 is afhankelijk van de gegeven opdracht en van het gebruikte Toegangsmiddel en verbindingsmiddel. Verantwoordelijkheid van de cliënt Artikel 87 De cliënt moet ervoor zorgen de persoonlijke Codes strikt geheim te houden en deze op geen enkel document te noteren. Hij verbindt zich er bovendien toe alle aanbevelingen van de uitgever van de Toegangsmiddelen na te leven met betrekking tot de beveiliging van zijn persoonlijke Codes en de beveiligingsprincipes vermeld op de BILnet-website. Alleen de cliënt zelf is verantwoordelijk voor de keuze van zijn passwoord, en voor een fout of een nalatigheid bij het bewaren van zijn persoonlijke Codes. De cliënt heeft toegang tot de BILnet-diensten via ieder daartoe geschikt middel waar dan ook. Om het risico van inzage van de persoonlijke toegangscode van de cliënt door niet-gemachtigde personen de verkleinen, moet de cliënt rechtstreeks verbinding maken met de BILnet-website van de Bank en niet indirect, bijvoorbeeld door het volgen van een link. Iedere indirecte aansluiting door de cliënt op de website van de Bank gebeurt op eigen risico. Internet is een open internationaal netwerk waarvan de gebruiker de structuur en de bijzondere eigenschappen kent. De Bank heeft de nodige maatregelen getroffen om een beveiligde behandeling van transacties via internet te garanderen. De Bank kan op dit gebied slechts een inspanningsverbintenis aanvaarden. Melding / Blokkeren van toegang Artikel 88 Bij verlies of diefstal van één van de persoonlijke Codes, of als de Toegangsmiddelen - bij verzending per post - niet binnen een redelijke termijn zijn ontvangen, of als een misbruik wordt vastgesteld, of als er een vermoeden of risico van misbruik bestaat, moet de cliënt verzet aantekenen in overeenstemming met de op dat moment geldende procedure voor het betreffende Toegangsmiddel, die bij de uitgever ervan verkrijgbaar is. Indien de Bank uitgever is van het Toegangsmiddel, activeert de cliënt de blokkering rechtstreeks op de BILnet-website (tabblad "Toegang blokkeren"). Als hij geen toegang krijgt tot de website, meldt de cliënt het verzet onmiddellijk per telefoon bij het de BILnet Hotline (tel ) en bevestigt hij het daarna onmiddellijk door middel van een brief aan de Bank. Bij betwisting van de datum van het verzet wordt dit geacht te zijn gedaan op de datum waarop de brief door de bank is ontvangen. Verzet heeft tot gevolg dat de persoonlijke codes ongeldig worden, maar deze kunnen na toestemming van de bank worden vervangen. In afwijking van artikel 78 draagt de cliënt, ten belope van 150 euro, de verliezen in verband met niet-toegestane betalingstransacties als gevolg van het gebruik van een verloren of gestolen betaalinstrument of van onrechtmatig gebruik van zijn Toegangsmiddel. De Bank en de cliënt komen overeen dat de cliënt in de volgende gevallen alle veroorzaakte verliezen draagt zonder toepassing van het bovenstaande maximumbedrag: (1) als die verliezen door een frauduleuze handeling van de cliënt zijn veroorzaakt, of als deze laatste, opzettelijk of als gevolg van een grove nalatigheid, zijn verplichtingen in verband met het gebruik van de Toegangsmiddelen niet heeft nageleefd, of (2) als de cliënt de BILnet-diensten voor commerciële of beroepsdoeleinden gebruikt. Behalve in geval van frauduleuze handelingen van zijnentwege draagt de cliënt niet de financiële gevolgen van het gebruik van een verloren, gestolen of onrechtmatig gebruikt Toegangsmiddel na de bovenstaande kennisgeving. De Bank behoudt zich het recht voor de toegang tot de BILnet-diensten te blokkeren of te beperken als zij op grond van objectief gemotiveerde redenen een niet toegestaan of frauduleus gebruik van de Toegangsmiddelen vermoedt. Hij zal de cliënt met alle middelen die hij geschikt acht, indien mogelijk vóór de blokkering en uiterlijk onmiddellijk daarna, op de hoogte stellen, tenzij het verstrekken van die informatie om veiligheidsredenen onaanvaardbaar of bij wet verboden is. Technische toegang Artikel 89 Voor toegang tot BILnet diensten dient de cliënt passend materiaal aan te schaffen, met name op het gebied van computers, telecommunicatie en beveiliging, en dit materiaal in stand te houden. Alle kosten en onkosten met betrekking tot materiaal, verbinding, telecommunicatie en andere kosten die nodig zijn voor de aansluiting en het gebruik van BILnet diensten, evenals eventueel nodige vergunningen daarvoor gaan voor rekening van de cliënt. De cliënt moet bovendien respectievelijk het communicatieprogramma op zijn computer downloaden en een toepassing op zijn verbindingsmiddel plaatsen met inachtneming van de aanwijzingen van de Bank. Voor alle vragen met betrekking tot de installatie en het gebruik van de BILnet-website of van BILnet Mobile, kan de cliënt zich wenden tot de BILnet Hotline van de Bank. Gebruik van de BILnet diensten Artikel 90 Gebruik van de BILnet-diensten betekent elektronische en gecodeerde uitwisseling van informatie en doorgeven van orders met behulp van een openbaar telecommunicatiemiddel. De cliënt verklaart dat hij de functionele karakteristieken van telecommunicatiemiddelen (internet enz.) kent en begrijpt, evenals de technische beperkingen, het risico van onderbreking, de tijd nodig voor antwoorden, opvragen, ondervraging of data transfer, alle mogelijke aan iedere aansluiting en data transfer onafscheidelijk verbonden risico s en met name op een open netwerk. Doorgeven van opdrachten door de cliënt via de Website Artikel 91 Het invoeren van een opdracht is geen waarborg voor de uitvoering ervan. Informatie verkregen bij opvragen dient onder voorbehoud van de lopende opdrachten te worden beschouwd. Opdrachten kunnen door de cliënt worden beperkt wat betreft het bedrag (minimumdrempel/maximumplafond) of uitgesloten worden bij het bereiken van een drempel/plafond gelijk aan nul. De Bank kan eveneens limieten vastleggen voor transacties op basis van het Toegangsmiddel en/of het verbindingsmiddel. De uitvoering van een transactie wordt geweigerd indien het computersysteem van de Bank een discrepantie ontdekt (bijv. een verkeerde PIN-code of persoonlijk passwoord) bij de controleberekening of een onvolledige gegevenstransmissie. Bij onvoldoende waarborg, reserves of dekking, of bij een debetsaldo op de rekening van de cliënt, behoudt de Bank zich het recht voor de uitvoering van de opdrachten te onderbreken totdat de cliënt zijn financiële toestand heeft geregeld. Bij het automatisch onderbreken van de uitvoering van opdrachten kan de cliënt geen enkele vordering tegenover de Bank doen gelden vanwege een transactie die hij hierdoor niet heeft kunnen afsluiten. Nadat een opdracht is doorgegeven, kan de cliënt verzoeken om deze te annuleren zolang de opdracht niet is uitgevoerd. De annulering van een opdracht wordt echter nooit gegarandeerd omdat de opdracht kan zijn uitgevoerd voordat de uitvoeringsbevestiging werd geregistreerd. Aan- en/of verkoop van waardepapieren Opdrachten voor aan- of verkoop van waardepapieren worden uitgevoerd ten laste en ten gunste van een van de rekeningen of een effectendepot van de cliënt. De cliënt dient bij opdrachten voor een transactie van waardepapieren aan te geven of het om een aan- of verkoop gaat, evenals de omschrijving of de kenmerken van de desbetreffende waardepapieren en in het algemeen alle gegevens die voor een goede uitvoering van de opdracht nodig zijn. De Bank kan een opdracht weigeren, die niet aan deze voorwaarden voldoet, of die waardepapieren betreffen die op markten worden verhandeld waartoe BILnet diensten geen toegang geven. Een aantal ontvangen opdrachten wordt uitgevoerd volgens een "straight through processing" systeem, wat wil zeggen dat opdrachten automatisch worden behandeld en zo nodig ter uitvoering doorgegeven naar diverse tussenpersonen. Dit is met name het geval voor aan- en verkoop van effecten, die een direct verband met de Bank hebben. De Bank is derhalve niet in staat hiervoor te zorgen en is dus vrijgesteld van elke verplichting tegenover de cliënt voor het uitvoeren van de transactie. De cliënt dient aandachtig het "Overzicht van de risico s" te lezen die op de Website kan worden geraadpleegd, evenals de informatie die hem nuttig lijkt om de bijzondere eigenschappen van de transactie en de speciale risico s die deze met zich meebrengen te kunnen beoordelen. De Bank kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden, aangaande de opportuniteit van een door de cliënt gevraagde transactie. De cliënt bevestigt dat hij ervan op de hoogte is gesteld dat de Bank op verzoek beleggingsadvies verstrekt. De cliënt verklaart de risico s te kennen die onafscheidelijk met de Pagina : 12 / 14

13 transacties op die financiële markten zijn verbonden, of het nu gaat om een speculatierisico of een eventueel gebrek aan liquiditeit. Indien er gebrek aan samenhang tussen de gegeven opdracht (met name de opgegeven prijslimiet) en de marktvoorwaarden wordt geconstateerd, behoudt de Bank zich het recht voor automatische de opdracht te onderbreken. De cliënt wordt er uitdrukkelijk van in kennis gesteld dat een opdracht niet automatisch wordt uitgevoerd. De opdracht wordt alleen uitgevoerd indien de marktvoorwaarden het mogelijk maken en indien de opdracht aan alle van toepassing zijnde wettelijke, overheids- en contractuele eisen voldoet. Ingeval de Bank de opdracht om de een of andere reden niet heeft kunnen doorgeven, wordt de cliënt hierover zo spoedig mogelijk geïnformeerd. Een opdracht die de Bank niet heeft kunnen uitvoeren, wordt geacht vervallen te zijn. De cliënt dient zo nodig een nieuwe opdracht te verstrekken. Ingeval de Bank de opdracht om de een of andere reden niet heeft kunnen doorgeven, wordt de cliënt hierover zo spoedig mogelijk geïnformeerd. Een opdracht die de Bank niet heeft kunnen uitvoeren, wordt geacht vervallen te zijn. De cliënt dient zo nodig een nieuwe opdracht te verstrekken. Behoudens latere instructies van de cliënt aan zijn contactpersoon of de loketten van de Bank, worden aangekochte effecten niet fysiek geleverd. Informatie Artikel 92 Er wordt door de BILnet-dienst geen beleggingsadvies gegeven. De informatie van de Bank, of deze van algemene aard is (zoals marktinformatie) of van bijzondere aard (zoals beleggingsproducten) wordt alleen ter informatie verstrekt en kan behoudens tegenbewijs in geen geval als een offerte of een aansporing tot aan- of verkoop worden uitgelegd. Zij wordt zonder enige aansprakelijkheid of verplichting van de Bank verstrekten kan in geen geval worden beschouwd als een volledige informatie over de behandelde onderwerpen. De marktinformatie en beleggingsproducten bestaan uit informatie die door de Bank bij verschillende bronnen is ingezameld en zonder wijzigingen wordt gereproduceerd, of die door een derde wordt geleverd. Deze informatie heeft dus geen enkele juridische, boekhoudkundige of fiscale advieswaarde en is slechts geldig voor het ogenblik waarop het is verstrekt. Beveiligde berichtendienst Artikel 93 De beveiligde berichtendienst is bedoeld om als communicatiemiddel tussen de cliënt en de Bank te dienen. De orders die de cliënt via de beveiligde berichtendienst van BILnet verzendt, worden onder de volgende voorwaarden en beperkingen uitgevoerd: De Bank behoudt zich het recht voor orders met betrekking tot financiële instrumenten die in het transactionele gedeelte van de BILnet-website beschikbaar zijn, niet uit te voeren. Tevens behoudt de Bank zich het recht voor om orders tot overdracht naar rekeningen van derden niet uit te voeren. De in elektronische vorm opgeslagen gegevens die de berichten van de cliënt bevatten, vormen een formeel en afdoend bewijs van de instructies van de cliënt. De cliënt aanvaardt uitdrukkelijk dat de Bank niet aansprakelijk kan worden gesteld voor schade als gevolg van het accepteren van via de beveiligde berichtendienst verzonden orders indien deze ten onrechte door een onbevoegde derde zijn gegeven. De cliënt kent de Bank het recht toe om het uitvoeren van opdrachten op te schorten en nadere aanwijzingen te verlangen als de opdrachten als onvolledig of onduidelijk worden beschouwd of als een extra controle nodig is om zich van hun echtheid te kunnen overtuigen. Omdat de berichten die cliënten via de beveiligde berichtendienst aan de bank verzenden handmatig verwerkt moeten worden, kan de bank geen termijn van de uitvoering van de via dit medium verzonden instructies garanderen. Aansprakelijkheid van de Bank in het kader van de BILnet diensten Artikel 94 Aanvullend de toepassing van artikel 21 van deze Algemene Voorwaarden aanvaardt de Bank geen aansprakelijkheid voor directe en indirecte schade die kan worden veroorzaakt door, of in verband staat met: a. een vergissing of nalatigheid van de cliënt, de internet provider van de cliënt of een derde, met name met betrekking tot de installatie en gebruik van BILnet-diensten; b. de onderbreking, het stopzetten of de functiestoornis van BILnet-diensten, die met name kan worden veroorzaakt door herstel of onderhoud aan het computersysteem van de Bank, technische storingen of overbelasting van het net, onderbreking van telefoonverbindingen of vergissingen,functiestoornis van het verbindingsmiddel van de cliënt, c. een virus dat het beschikbaar gestelde programma heeft aangetast en dat noch door het beveiligingssysteem van de cliënt, noch door de maatregelen van de Bank of een toeleverancier had kunnen worden gevonden, d. gebrek aan ontvangst van informatie ten gevolge van een wijziging van het adres, zolang dit niet aan de Bank is meegedeeld. e. de certificatie dienst geleverd door een Derde Vertrouwenspersoon. Auteursrechten Artikel 95 Alle auteursrechten met betrekking tot de BILnet-website en BILnet Mobile zijn voorbehouden aan de Bank. Niets van de website, merken, logo s of onderdelen mag op enige wijze geheel of gedeeltelijk worden afgebeeld of verveelvoudigd, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Bank. De Bank en haar licentieverleners zijn eigenaar van alle intellectuele eigendomsrechten op de software, programma s en toepassingen die ten dienste van de cliënt staan. De cliënt ontvangt uitsluitend een gebruiksrecht op de software, programma s en toepassingen. Hij verbindt zich ertoe deze te gebruiken met inachtneming van de aanwijzingen en voorschriften van de Bank en mag deze op geen enkele manier ter beschikking stellen van derden of deze kopiëren, reconstrueren, aanpassen of wijzigen. De enige authentieke versie van deze Algemene Voorwaarden is de Franse versie. Mocht een versie in een andere taal hiermee in tegenspraak zijn, dan is alleen de Franse versie rechtsgeldig. Pagina : 13 / 14

14 Datum en plaats van ondertekening Naam Gegevens Verkoopagent Identificatienummer Voornamen Hierbij verklaart de cliënt de Algemene Voorwaarden en de Brief met een Overzicht van de Risico s te hebben gelezen en begrepen en een kopie daarvan te hebben gemaakt. Met zijn handtekening verplicht hij zich deze te aanvaarden en in acht te nemen. Handtekening IA-Z NC Pagina : 14 / 14

15 Overzicht van de belangrijkste kenmerken en risico s van financiële instrumenten 1. Basisrisico s 1. Risico dat op de conjunctuur berust Veranderingen in de activiteit van een markteconomie hebben altijd gevolgen op de koersontwikkeling van effecten. Koersen schommelen op het ritme van regressiefases of conjuncturele regressie- en bloeifases variëren, evenals de gevolgen op de kringloop per land verschillen. De duur en de reikwijdte van de cycli van economische teruggang en bloei verschillen, evenals de gevolgen voor de verschillende sectoren van de economie. Bovendien kan de conjunctuurcyclus van land tot land verschillen. Als bij een beleggingsbeslissing geen rekening wordt gehouden met de conjunctuurontwikkeling of als die verkeerd wordt geanalyseerd, kan dat verliezen veroorzaken. Met name moet rekening worden gehouden met de gevolgen van de conjunctuurcyclus op de koersontwikkeling. 2. Risico van inflatie De belegger kan financiële schade lijden ten gevolge van een valutadevaluatie. In dit opzicht dient de werkelijke waarde van een bestaand vermogen in overweging te worden genomen, evenals het echte rendement dat zou kunnen moeten worden verkregen door middel van dit vermogen. Men moet zich op de werkelijke rente baseren, dat wil zeggen op het verschil tussen de rentevoet en het inflatiepercentage. 3. Risico verbonden aan een land Het is mogelijk dat een buitenlandse schuldenaar, hoewel hij solvabel is, betalingen van rente of zijn schulden niet op de vervaldatum kan verrichten, of zelfs geheel in gebreke blijft omdat de capaciteit of de direct ter beschikking staande geldmiddelen ontbreken in het land van herkomst. Dit risico omvat enerzijds het gevaar van een economische instabiliteit en anderzijds een politieke instabiliteit. Zo worden uitbetalingen waarop de belegger recht heeft niet uitgevoerd wegens gebrek aan deviezen of beperkingen in verband met overboekingen naar het buitenland. Voor effecten die in vreemde valuta zijn uitgegeven, is het mogelijk dat de belegger uitbetalingen ontvangt in deviezen die niet converteerbaar meer zijn vanwege beperkingen bij het omwisselen. In principe bestaan er geen middelen zich tegen een dergelijk risico te beschermen. 4. Wisselkoersrisico Daar wisselkoersen ten opzichte van elkaar fluctueren, bestaat er een wisselkoersrisico als effecten in een vreemde valuta uitgedrukt zijn. De fundamentele elementen die wisselkoersen van een land kunnen beïnvloeden zijn met name het inflatiepercentage van een land, het verschil in rentevoet in vergelijking met het buitenland, de beoordeling van de ontwikkeling van de conjunctuur, de politieke situatie en de veiligheid van de belegging. Bovendien, kunnen gebeurtenissen op psychologisch gebied, zoals een vertrouwenscrisis in politieke leiders, de munt van een land verzwakken. 5. Liquiditeitsrisico Bij onvoldoende liquiditeit van de markt loopt de belegger het risico zijn effecten niet tegen de marktprijs te kunnen verkopen. In principe dient er onderscheid te worden gemaakt tussen een illiquiditeit die wordt veroorzaakt door het spel van vraag en aanbod, en een illiquiditeit die te wijten is aan de aan de desbetreffende effecten verbonden eigenschappen of aan de marktgebruiken. De illiquiditeit is afhankelijk van vraag en aanbod als er (bijna) alleen aanbod - verkoopkoers - voor of (bijna) alleen vraag - aankoopkoers - naar een effect tegen een zekere koers bestaat. Onder deze omstandigheden is de uitvoering van een aan- of verkooporder niet onmiddellijk mogelijk en/of alleen gedeeltelijk (gedeeltelijke uitvoering) mogelijk tegen ongunstige voorwaarden. Bovendien kunnen er kosten voor hogere transacties van toepassing zijn. Een illiquiditeit wegens de aan een waardepapier verbonden eigenschappen of wegens de marktgebruiken doet zich bijvoorbeeld voor bij een lange overschrijvingsprocedure na transacties van aandelen op naam, lange uitvoeringstermijnen wegens marktgebruiken of andere beperkingen op de handel, of een behoefte aan liquiditeit op korte termijn die niet door de verkoop van effecten kan worden gedekt. 6. Psychologische risico s Irrationele factors kunnen de algemene koersontwikkeling beïnvloeden, zoals bijvoorbeeld, tendensen, opinies, of geruchten die belangrijke koersdalingen tot gevolg kunnen hebben, hoewel de financiële situatie en de vooruitzichten van de ondernemingen geen ongunstige ontwikkeling doormaken. OVERZICHT RISICO S 7. Kredietrisico Aankoop van effecten die door middel van krediet worden gefinancierd, zijn aan verschillende extra risico s onderworpen. Enerzijds kunnen er aanvullende zekerheden worden verlangd bij overschrijding van het krediet tengevolge van de koersontwikkeling van de in onderpand gegeven tegoeden. Indien de belegger niet in staat is deze zekerheden te verschaffen, kan de bank genoodzaakt zijn de in bewaring gegeven effecten op een ongunstig moment te verkopen. Anderzijds kan het bij een ongunstige koersontwikkeling geleden verlies groter zijn dan de aanvankelijke eigen belegging. Koersfluctuaties van in onderpand gegeven effecten kunnen de aflossingscapaciteit van een lening negatief beïnvloeden. Er moet ook op worden gelet dat het door de aankoop van effecten op krediet teweeggebrachte hefboomeffect verhoudingsgewijs een grotere gevoeligheid van de koersfluctuaties veroorzaakt, wat dus hogere winstkansen biedt, maar eveneens hogere verliesrisico s. De risico s van een dergelijke aankoop verhogen naar mate het hefboomeffect groter is. 2. Specifieke aan beleggingen verbonden risico s A. OBLIGATIES Obligaties zijn verhandelbare effecten, op naam of aan toonder, die door handelsmaatschappijen of openbare instanties aan hun geldleners worden uitgegeven, waarvan de nominale waarde bij de uitgave met een gedeelte van het totale leningbedrag overeenkomt. Er zijn vastrentende obligaties en obligaties met een variabele rente. De looptijd en manier van aflossing worden van tevoren bepaald. De koper van een obligatie (de schuldeiser) heeft een recht van vordering op de uitgever (de schuldenaar). Pagina : 1 / 6

16 Kenmerken - Rendement: uitbetaling van rente, waardeverhoging mogelijk - Looptijd: korte termijn (<4 jaar), middellange termijn (4-8 jaar) of lange termijn (>8 jaar) - Terugbetaling: tenzij anders overeengekomen, worden leningen afgelost hetzij op de vervaldatum van de obligatie, hetzij jaarlijks, hetzij op verschillende datums door middel van loting - Rente: de rente is afhankelijk van de lening; bijvoorbeeld een vaste rente gedurende de gehele looptijd, of een variabele rente waarbij de rente wordt aangepast aan de ontwikkeling van referentierentevoet (bijv. LIBOR of FIBOR) Risico s 1. Risico van insolvabiliteit De uitgever kan met tijdelijke of definitieve insolventie te kampen hebben, waardoor hij niet in staat is rente te betalen of de lening af te lossen. De solvabiliteit van een uitgever kan wijzigingen ondergaan wegens een algemene ontwikkeling van de economie of wijzingen die inherent zijn aan de ondernemer en/of de bedrijfssector van de uitgever gedurende de looptijd van de lening. Dit kan met name te wijten zijn aan veranderingen in de conjunctuur, wijzigingen die aan het bedrijf, de bedrijfssector en/of het betreffende land eigen zijn, of aan politieke ontwikkelingen die belangrijke economische ontwikkelingen ten gevolge kunnen hebben. Aantasting van de solvabiliteit van de uitgever heeft ongunstige gevolgen op de koersontwikkeling van de desbetreffende effecten. 2. Rentevoetrisico s De relatieve onzekerheid met betrekking tot de rentevoet heeft tot gevolg dat de koper van een vastrentend effect het risico van een koersdaling loopt als de rentevoet verhoogt. De gevoeligheid van een obligatie aan een koersstijging hangt met name af van de nog te lopen looptijd en van het nominale niveau van de rente. 3. Risico van vervroegde aflossing De uitgever van een obligatie heeft de mogelijkheid te zijner gunste een vervroegde aflossing te bepalen, waarop hij zich kan beroepen bij het dalen van de rentevoet op de markt. Een dergelijke vervroegde aflossing kan leiden tot wijzigingen van het verwachte rendement. 4. Risico van obligaties die door loting worden afgelost Leningen die door loting kunnen worden afgelost, waarvan de looptijd dus moeilijk is te voorzien, kunnen tot onvermoede wijzigingen in het verwachte rendement leiden. 5. Specifieke risico s van sommige obligaties Aan sommige soorten obligaties zijn extra risico s verbonden: bijvoorbeeld aan Floating Rate Notes, Reverse Floating Rate Notes, nulcoupons, obligaties in vreemde valuta s, converteerbare obligaties, geïndexeerde of optieobligaties, achtergestelde obligaties enz. Voor dit soort obligaties wordt de belegger aangeraden de brochures van de uitgever te bestuderen, teneinde zich op de hoogte te stellen van de daaraan verbonden risico s, en deze effecten niet aan te kopen voordat hij er zeker van is alle risico s te hebben gewogen. Bij achtergestelde obligaties moet de belegger informeren naar de rang van de obligatie vergeleken met andere obligaties van de uitgever. Bij faillissement van de uitgever worden deze obligaties slechts terugbetaald na vergoeding van alle schuldeisers die hoger in rang zijn. Bij "reverse convertible" obligaties loopt de belegger het risico dat hij niet het totale bedrag van de hoofdsom terugbetaald krijgt, maar een lagere som die overeenkomt met de waarde op de vervaldag van de onderliggende effecten. B. AANDELEN Een aandeel is een bewijs dat aan een aandeelhouder wordt geleverd om zijn rechten in een vennootschap te constateren en kan op naam of aan toonder zijn. Een aandeel vertegenwoordigt een deel van het maatschappelijk kapitaal in een zogenaamde kapitaalvennootschap. Kenmerken OVERZICHT RISICO S - Rendement: dividend en koersstijging zijn mogelijk - Aandeelhoudersrechten: geld- en deelnemingsrechten; deze rechten worden bepaald door de wet en de statuten van de uitgevende vennootschap - Overdracht van aandelen: tenzij wettelijke bepalingen het tegendeel bepalen, gebeurt de overdracht van aandelen aan toonder zonder bijzondere formaliteiten, terwijl er meestal beperkingen bestaan met betrekking tot aandelen op naam. Risico s 1. Ondernemersrisico s De koper van aandelen is niet een schuldeiser, maar een kapitaalinbrenger zodat hij mede-eigenaar van de kapitaalvennootschap wordt. Hij neemt bijgevolg deel aan de ontwikkeling van de vennootschap en eveneens aan de daaraan verbonden kansen en risico s, wat tot onvermoede ontwikkelingen van de belegging kan leiden. In het uiterste geval kan het voorkomen dat de uitgevende vennootschap failliet gaat, wat volledig verlies van de belegde sommen tot gevolg kan hebben. 2. Koersrisico s De koers van aandelen kan aan onvoorziene schommelingen onderhevig zijn, waardoor er risico van verlies bestaat. Koersstijgingen of -dalingen op korte, middellange of lange termijn wisselen elkaar af, zonder dat het mogelijk is de lengte van een dergelijke cyclus te bepalen. In principe moet er onderscheid worden gemaakt tussen het algemene marktrisico en het specifieke risico eigen aan de onderneming. Elk van beide risico s, alleen of samen beschouwd, beïnvloedt de ontwikkeling van de aandelenkoers. 3. Dividendrisico Het dividend van een aandeel hangt voornamelijk af van de door de uitgevende vennootschap gemaakte winst. Bij lage winst of bij verlies kan het Pagina : 2 / 6

17 dividend laag zijn of er kan helemaal geen dividend worden uitbetaald. C. WINSTDELENDE OBLIGATIES Winstdelende obligaties vertegenwoordigen de in de voorwaarden van de obligaties vermelde vermogensrechten. Het gaat over het algemeen over schuldbrieven met een nominale waarde die recht op winst geven. In principe moet er onderscheid worden gemaakt tussen winstdelende obligaties met een vaste of variabele uitkering en winstdelende obligaties met optie- of conversierechten. Risico s 1. Risico van niet-uitkering of vermindering van terugbetaling Bij verlies geleden door de uitgevende vennootschap bestaat het risico dat er geen rente wordt uitgekeerd indien geen minimum rente was bepaald, evenals het risico dat de hoofdsom niet in zijn geheel wordt terugbetaald. 2. Risico met betrekking tot de uitgever Er bestaat een risico dat het gehele belegde kapitaal verloren gaat bij faillissement van de uitgevende vennootschap. D. BELEGGINGSFONDSEN Een beleggingsfonds is een vennootschap of een georganiseerde onverdeeldheid, die geld verzamelt bij een zeker aantal beleggers met het doel dit op diverse wijzen te beleggen, volgens het principe van risicospreiding, waarbij de aandeelhouders of deelnemers profiteren van de bij het beheer van de tegoeden verkregen resultaten. Kenmerken - Open fondsen: in een open fonds is het aantal aandelen en dus het aantal deelnemers op het eerste gezicht niet vast te stellen. Het fonds kan nieuwe aandelen uitgeven of reeds uitgegeven aandelen terugkopen. Ten opzichte van de belegger is het fonds verplicht de aandelen ten laste van het fonds tegen de overeengekomen koopprijs en volgens de contractuele bepalingen terug te kopen - in een gesloten fonds is de uitgifte tot een bepaald aantal aandelen beperkt. In tegenstelling tot open fondsen, bestaat er geen verplichting voor het fonds de aandelen terug te kopen. De aandelen kunnen alleen aan derden worden verkocht of, in voorkomende gevallen, op de beurs. De verkregen prijs wordt bepaald volgens de wet van vraag en aanbod. Risico s 1. Beheerrisico s Gezien het feit dat het rendement van de beleggingen van een beleggingsfonds onder andere afhangt van de bekwaamheid van de beheerders en de deugdelijkheid van hun beslissingen, kunnen onjuiste beoordelingen bij het beheer van een fonds tot verlies of waardevermindering leiden. 2. Risico van sterke koersdalingen van de aandelenprijs Beleggingsfondsaandelen staan aan het risico van een koersdaling bloot, daar deze dalingen een afspiegeling zijn van de waardeverminderingen van de effecten of deviezen waarin het fonds is belegd, onder overigens gelijkblijvende omstandigheden. Hoe groter de diversificatie van de beleggingen, hoe lager het risico van verlies. Daarentegen liggen de risico s hoger bij meer gespecialiseerde en minder gediversifieerde beleggingen van het fonds. Er moet dus worden gelet op de algemene en specifieke risico s die aan de effecten en deviezen van het fonds verbonden zijn. De belegger dient informatie over de specifieke risico s van ieder fonds in te winnen door met name de prospectus van een dergelijk fonds te bestuderen. E. AFGELEIDE INSTRUMENTEN OVERZICHT RISICO S Het derivaat is een financieel instrument waarvan de waarde gebaseerd is op de ontwikkeling van een zogenaamde onderliggende (underlying) basiswaarde. Deze waarde kan worden gevormd door een beursindex, rentevoet, vreemde valuta of de prijs van een grondstof, of zelfs een ander derivaat. In het kader van afgeleide instrumenten, wordt onderscheid gemaakt tussen: a. optietransacties, die aan één van de partijen het recht geven, maar niet de verplichting opleggen, een transactie aan te gaan. Eén der partijen (diegene die de optie heeft verkocht ) is een vaste verbintenis aangegaan, terwijl de andere (diegene die de optie heeft gekocht) een recht heeft, dat hij wel of niet kan uitoefenen; b. termijntransacties, waarbij de partijen een transactie aangaan die op een bepaalde toekomstige datum moet worden uitgevoerd. Bij een termijntransactie verbinden de partijen zich vast tegenover elkaar een transactie die zij zijn aangegaan op een overeengekomen datum uit te voeren. OPTIETRANSACTIES Opties zijn afgeleide instrumenten waarvan de waarde op de ontwikkeling van onderliggende waarde is gebaseerd. De partij die een optie koopt, heeft het recht de onderliggende waarde te kopen ("Call") of te verkopen ("Put") op een bepaalde vervaldag of gedurende een bepaalde periode tegen een bepaalde basisprijs, één en ander tegen betaling van een premie aan de tegenpartij, de verkoper van de optie. Kenmerken - Looptijd: de looptijd van een optie is de periode vanaf de datum van het schrijven tot aan de vervaldag van het optierecht. - Verband tussen de optie en de onderliggende waarde: dit verband brengt het aantal eenheden van de onderliggende waarde tot uitdrukking, dat de optiehouder kan kopen (Call) of verkopen (Put) door het uitoefenen van zijn optierecht. - Basisprijs: de basisprijs staat gelijk met de van tevoren overeengekomen prijs waartegen de optiehouder de onderliggende waarde bij het Pagina : 3 / 6

18 uitoefenen van zijn optierecht kan kopen of verkopen. - Hefboomeffect: iedere prijsschommeling van de onderliggende waarde veroorzaakt in principe een verhoudingsgewijs hogere prijsverandering van de optierechtprijs. - Aankoop van een Call of een Put: de koper van een calloptie hoopt dat de prijs van een onderliggende waarde tijdens de looptijd van de optie stijgt, wat een verhoging van de waarde van zijn optierecht ten gevolg heeft. De koper van een Putoptie daarentegen maakt winst als de prijs van een onderliggende waarde daalt. - Verkoop van een Call of een Put: de verkoper van een Calloptie rekent op een daling van de onderliggende waarde, terwijl de verkoper van een Put winst maakt als de onderliggende waarde stijgt. Risico s 1. Koersrisico s Opties worden op de beurs of buiten de beurs om verhandeld en zijn onderworpen aan de wet van vraag en aanbod. Een belangrijke factor bij het vaststellen van de optiekoers is de kennis of er een voldoende liquide markt voor de optie in kwestie bestaat en hoe de echte of verwachte koers van de onderliggende waarde zich gaat ontwikkelen. Een Calloptie verliest in waarde als de onderliggende waarde daalt, terwijl het tegendeel waar is voor een Putoptie. De koers van een optie wordt niet alleen door koersschommelingen van de onderliggende waarde bepaald, maar eveneens door een serie andere factoren die de prijs bepalen, bijvoorbeeld de looptijd van een optie of de frequentie en de intensiteit van de koersschommelingen van de onderliggende waarde. Het risico van een waardevermindering van een optie kan dus bestaan zelfs als de koers van de onderliggende waarde hetzelfde blijft. 2. Hefboomeffect risico Het hefboomeffect van de optie reageert in principe meer dan evenredig op koersschommelingen van de onderliggende waarde en biedt dus tijdens de looptijd hogere kansen op winst, maar eveneens hogere risico s tot verlies. Het aan de koop van een optie verbonden risico neemt toe met de grootte van het hefboomeffect van de optie. 3. Aankoop van een optie De aankoop van een optie is een in hoge mate volatiele belegging en de waarschijnlijkheid dat de optie zonder enige waarde afloopt is zeer hoog. In dit geval heeft de belegger het totale bedrag dat hij voor het kopen van de premieaankoop heeft aangewend plus de commissie verloren. Na de aankoop van een optie, kan de belegger zijn positie tot aan de vervaldag handhaven of een tegenovergestelde transactie uitvoeren, of in geval van optie van het Amerikaanse type, de optie uitoefenen vóór de vervaldag. Het uitoefenen van een optie kan contante betaling van het verschil betekenen of de aankoop of levering van de onderliggende waarde. Als het voorwerp van de optie een Futures contract is, betekent de uitoefening het innemen van een positie in Futures en het aanvaarden van de daaraan verbonden verplichtingen met betrekking tot het aanvullen van de waarborgmarges. 4. Verkoop van een optie De verkoop van een optie brengt in het algemeen een hoger risico met zich mee dan een aankoop. Zelfs als er een vaste prijs voor de optie is verkregen, is het verlies dat voor de verkoper van de optie kan ontstaan potentieel onbeperkt. Als de marktprijs van de onderliggende waarde op een ongunstige manier schommelt, is de verkoper van de optie verplicht de marges aan te vullen om zijn positie te handhaven. Als de verkochte optie van het Amerikaanse type is, kan de verkoper te allen tijde worden genoodzaakt de transactie contant te betalen of de onderliggende waarde te kopen of te leveren. Als de verkochte optie een Futures contract als onderwerp heeft, neemt de verkoper een positie in Futures in en is aan de verplichtingen van het aanvullen van de waarborgmarges onderworpen. Dit risico waaraan de verkoper is blootgesteld, kan worden verminderd door het innemen van een positie in de onderliggende waarde (effecten, index of andere) die overeenkomt met degene die aan de verkochte optie verbonden is. WARRANTS Een warrant kan worden gezien als het recht om tegen vooraf overeengekomen voorwaarden inzake prijs en termijn een vermogensbestanddeel te kopen of te verkopen. De call warrant geeft het recht een bepaald onderliggend instrument tot een bepaalde datum (de vervaldatum) tegen een vaste prijs (uitoefenprijs) te kopen; de put warrant geeft het recht dit onderliggende instrument tot een bepaalde datum (de vervaldatum) tegen een vaste prijs (uitoefenprijs) te verkopen. De koper van een warrant heeft dus een recht op het onderliggende instrument gekocht. Indien hij besluit dit recht uit te oefenen, kan hij het onderliggende instrument tot de vervaldatum tegen de uitoefenprijs kopen (call warrant) of verkopen (put warrant). Een warrant is verhandelbaar: de koper kan zich er op elk moment van ontdoen door deze weer op de beurs te verkopen. Het onderliggende instrument is zeer variabel en kan berusten op aandelen, indexen, deviezen enz. OVERZICHT RISICO S Omdat het niet mogelijk is een warrant eerst te verkopen (ongedekte verkoop) om deze later terug te kopen, kan het reeds vermelde risico dat uit het hefboomeffect voortvloeit zich alleen ten nadele van de belegger voordoen. De belegger neemt een even groot risico als de koper van een optie en verliest in het slechtste geval het volledige premiebedrag plus provisie. ANDERE TERMIJNTRANSACTIES Futures zijn contracten die op de beurs worden verhandeld en die gestandaardiseerd zijn voor wat betreft de hoeveelheid van de onderliggende waarde en de vervaldatum van de transactie. Termijntransacties buiten de beurs om (over-the-counter, OTC) of "forward" transacties zijn contracten die niet op de beurs worden verhandeld en die gestandaardiseerde specificaties bevatten of die individueel tussen de koper en de verkoper zijn overeengekomen Kenmerken - Initial margin requirement: of het een nu aan- of verkoop op termijn van een onderliggende waarde betreft, er wordt een aanvankelijk dekkingsbedrag (initial margin) bij het afsluiten van het contract bepaald. Deze marge wordt in principe uitgedrukt als een percentage van de tegenwaarde van het contract. - Variation margin: gedurende de gehele duur van het contract wordt periodiek een variation margin bepaald en gevorderd van de belegger. Deze vertegenwoordigt de boekhoudkundige winst of verlies die resulteert uit de wijzigingen van de contractuele of de onderliggende waarde. Pagina : 4 / 6

19 Deze aanvullende marge kan een veelvoud van het bedrag van de aanvankelijke marge bereiken. De berekeningsmethode van de aanvullende margin gedurende de duur van het contract of bij vereffening hangt af van de beursregels en de contractuele specificaties inherent aan ieder geval. - Vereffening: in principe kan de belegger tijdens de duur van het contract te allen tijde het contract beëindigen of vereffenen voor de vervaldatum, hetzij door de verkoop van het contract of het afsluiten van een tegenstrijdig contract. De vereffening maakt een einde aan de ingenomen risicoposities: de tot aan de vereffening gecumuleerde winst en verlies worden geconcretiseerd. - Uitvoering: de op de vervaldag niet-uitgevoerde contracten moeten door de betrokken partijen worden nagekomen. Contracten die als onderliggende waarde vermogensbestanddelen hebben, kunnen zowel worden nagekomen door de daadwerkelijke levering van de onderliggende waarde als door een compensatie in contant geld. Echter contracten die als onderliggende waarde een referentiepercentage hebben (uitgezonderd deviezen), kunnen niet door een daadwerkelijke levering van de onderliggende waarde worden nagekomen. Bij daadwerkelijke levering van de onderliggende waarde dient de contractuele prestatie in zijn geheel te worden uitgevoerd, terwijl in geval van compensatie in contant geld, alleen het verschil tussen de bij het afsluiten van het contract afgesproken prijs en de marktwaarde op het moment van de uitvoering van het contract hoeft te worden betaald. De belegger heeft daarom meer liquiditeiten nodig voor een contract dat een daadwerkelijke levering van de onderliggende waarde bepaalt dan voor een contract met een betaling in contact geld. Risico s 1. Wijziging van de waarde van het contract of de onderliggende waarde Als de waarde van het contract of de onderliggende waarde stijgt, moet de verkoper op termijn toch de onderliggende waarde tegen de oorspronkelijk overeengekomen prijs leveren, die eventueel aanzienlijk lager kan zijn dan de actuele koers. Voor de verkoper komt dit risico dus neer op het verschil tussen de bij het afsluiten van het contract overeengekomen prijs en de actuele marktwaarde op de vervaldag. Daar de marktwaarde theoretisch onbeperkt kan stijgen, is het verliespotentieel van de verkoper onbeperkt en kan merkbaar boven de vereiste marges liggen. Als de waarde van het contract of de onderliggende waarde daalt, dient de koper op termijn toch de levering van de onderliggende waarde te accepteren tegen de oorspronkelijke overeengekomen prijs, die eventueel aanzienlijk hoger kan liggen dan de actuele koers. Voor de koper komt het risico dus neer op het verschil tussen de tijdens het afsluiten van het contract overeengekomen prijs en de actuele marktwaarde op de vervaldag. Het hoogste risico dat de koper loopt is dus verlies van het bedrag van de oorspronkelijk overeengekomen prijs. Dit verlies kan merkbaar boven de vereiste marges liggen. De transacties worden regelmatig gewaardeerd (mark-to-market) en de belegger dient op elk moment over een voldoende dekkingsmarge te beschikken. In geval van een onvoldoende marge tijdens de transactie, dient de belegger de aanvullende marge in een zeer korte tijd te leveren, bij gebrek waarvan zijn transactie vervroegd wordt geliquideerd, in principe met verlies. 2. Moeilijke of onmogelijke vereffening Teneinde al te geprononceerde koersschommelingen te beperken kan een beurs limietprijzen voor bepaalde contracten bepalen. In dat geval dient de belegger te beseffen dat als de limietprijs bereikt is, het erg moeilijk of zelfs momentaan onmogelijk kan blijken het contract te beëindigen. Daarom dient iedere belegger alvorens een termijncontract af te sluiten na te vragen of dergelijke limietprijzen bestaan. Het zal niet altijd mogelijk zijn (afhankelijk van de markt en de termen van de transactie) te allen tijde transacties af te sluiten die het mogelijk maken de aan de lopende transactie verbonden risico s te vermijden of te verminderen. Transacties inzake het beperken van een verlies (stop-loss) worden voor zover zij mogelijk zijn alleen tijdens de werkuren van de bank uitgevoerd. Zij maken het niet mogelijk het verlies tot het vermelde bedrag te beperken, maar zij worden uitgevoerd zodra dit limietbedrag op de markt is bereikt waarbij zij dus "bestensorders" worden. 3. Aankoop van de onderliggende waarde bij ongedekte verkoop Bij het verkopen op termijn van een onderlinge waarde zonder deze op het moment dat het contract wordt afgesloten te bezitten (ongedekte verkoop), betekent dat er bovendien het risico wordt gelopen dat de onderliggende waarde tegen een zeer ongunstige marktwaarde moet worden gekocht, teneinde op de vervaldag in staat te zijn de daadwerkelijke leveringsverplichting van de onderliggende waarde na te komen. OVERZICHT RISICO S 4. Bijzondere risico s verbonden aan onderhandse termijntransacties (OTC) Voor gestandaardiseerde OTC termijntransacties is de markt in principe doorzichtig en liquide. Het nakomen van een contract is dus in het algemeen mogelijk. Er bestaat geen markt voor OTC termijntransacties met onderhandse contractuele specificaties. Daarom is liquidatie alleen mogelijk met goedkeuring van de tegenpartij. F. "ALTERNATIEVE" BELEGGINGEN EN OFFSHORE FONDSEN Met "alternatieve beleggingen" wordt een belegging in binnenlandse en buitenlandse beleggings- en deelnemingsfondsen bedoeld, die van traditionele beleggingen in aandelen en obligaties verschillen vanwege de beleggingstijl. De meeste bekende vormen van alternatieve beleggingen zijn bijvoorbeeld "hedge funds" waarbij de beleggingstijl meestal uit ongedekte verkopen, hefboomeffecten en afgeleide financiële instrumenten bestaat. Contracten in "private equity fund" (risicokapitaal, financiering van het kopen van vennootschappen) behoren ook tot deze categorie. De term "offshore" fondsen verwijst naar beleggingsfondsen die in een "offshore" centrum gevestigd zijn. Dat zijn bijvoorbeeld centra in de Bahama s, de Bermuda s, de Kaaimaneilanden en Panama. Risico s 1. Hefboomeffect risico Op dit gebied kunnen de beleggingsstrategieën aan hoge risico s verbonden zijn. Als men bijvoorbeeld beroep doet op hefboomeffecten, dan kan een zwakke ontwikkeling van de markt reeds een belangrijke winst of verlies tot gevolg hebben. In sommige gevallen kan de totale belegging verdwijnen. 2. Gebrek aan doorzichtigheid Vaak beschikt de belegger in alternatieve beleggingen over weinig informatie. De soms gecompliceerde strategieën van het beleggingsfonds schieten tekort in doorzichtigheid voor de belegger. De strategiewijzigingen die kunnen leiden tot een belangrijke risicoverhoging, worden vaak Pagina : 5 / 6

20 slecht begrepen en zelfs geheel onderschat door de beleggers. 3. Een potentieel beperkte liquiditeit Alternatieve beleggingen hebben aanzienlijk uiteenlopende niveaus van liquiditeit. De liquiditeit kan zeer beperkt zijn. In het kader van een "hedge fund" is terugkopen slechts maandelijks, driemaandelijks of jaarlijks mogelijk. Voor de "private equity fund" kan de "lock up"-periode meer dan 10 jaar zijn. 4. Een minimale wetgeving Veel fondsen van deze sector zijn in een "offshore" centrum ("offshore" fonds) gevestigd. Zij zijn dus vaak aan een minimale wetgeving onderworpen. Er kunnen veel problemen of vertraging ontstaan bij het uitvoeren van aan- of verkooporders van aandelen in deze fondsen, waarvoor de Bank geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid kan aanvaarden. De toepasbaarheid van rechten is niet systematisch gegarandeerd. De belegger die in alternatieve beleggingen is geïnteresseerd en met name in "offshore fondsen", dient zich van deze risico s bewust te zijn. Dit document maakt er geen aanspraak op alle met beleggingen en financiële instrumenten verbonden risico s beschreven te hebben. Het heeft eerder tot doel enige basisinformatie te verstrekken en onze cliënten op het bestaan van risico s, waaraan alle beleggingen en financiële instrumenten blootstaan, ontvankelijk te maken. Iedere cliënt wordt verzocht geen enkele belegging te doen voordat hij er zeker van is alle risico s te beheersen en zijn beleggingen te kunnen aanpassen aan zijn vermogen en zijn behoeften. OVERZICHT RISICO S Pagina : 6 / 6