Werkwijzer MinderHinder Vaarwegen Korte klappen, snel door

Transcriptie

1 Werkwijzer MinderHinder Vaarwegen Korte klappen, snel door Het kader voor MinderHinder door werkzaamheden aan de Vaarwegen Page 1 of 97

2 Colofon Uitgegeven door Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS) i.s.m. Scheepvaart Verkeerscentrum (SVC) Informatie Ralph van Riel Telefoon of Uitgevoerd door Ralph van Riel (DVS) en Paul van der Maat (SVC) in samenwerking met afgevaardigden vanuit landelijke en regionale diensten, districten en lopende projecten. Opmaak Fotografie Datum Versie update: 18 juli 2011 en 18 april 2014 Status Versienummer 1.0 Page 2 of 97

3 Voorwoord De werkwijzer MinderHinder Vaarwegen helpt de betrokkenen bij een project met het realiseren van MinderHinder voor vaarweggebruikers en het bedrijfsleven bij werk en onderhoud aan vaarwegen. De werkwijzer is een actueel naslagwerk. Omdat inzichten veranderen en steeds nieuwe ideeën en concepten worden ontwikkeld, worden periodiek nieuwe succesverhalen aan het document toegevoegd. Het document zal dynamisch zijn, waarbij het Scheepvaartverkeerscentrum (SVC) het document in zijn beheer heeft. Op deze wijze blijft het document actueel en kan optimaal van elkaar worden geleerd. Afhankelijk van de hoeveelheid wijzigingen, wordt de werkwijzer opnieuw vastgesteld binnen de Rijskwaterstaat-organisatie. De Werkwijzer MinderHinder Nat bevat geen nieuwe procedures en activiteiten die de werkzaamheden van de projectorganisaties verzwaren. De werkwijzer sluit aan bij de bestaande werkwijzers en geeft overzicht van gereedschappen en voorbeelden die bij de uitvoering van projecten toegevoegde waarde hebben. Als deze toegevoegde waarde door betrokkenen wordt herkend, dan zullen de medewerkers de werkwijzer gebruiken als een waardevol naslagwerk. De werkwijzer MinderHinder droog diende als inspiratie. Een aantal werkwijzen binnen de droge infrastructuur bleken ook interessant voor de natte infrastructuur. Daarom zijn deze werkmethodieken in dit document opgenomen, ook al worden ze nog niet altijd in die vorm toegepast in de huidige praktijk. De werkwijzer is uitvoerig besproken in de Regiegroep MinderHinder Vaarwegen. Daarnaast is het behandeld in de Adviesgroep Infra Providers (AIP) en Adviesgroep Verkeersmanagement Scheepvaart (AVMS) Daarna is het vastgesteld door het directeurenoverleg Nat en het Landelijke overleg Scheepvaartverkeersmanagement (LSM.) De landelijke scheepvaartverkeersmanager heeft de werkwijzer ingebracht en vast laten stellen bij het Bestuur Rijkswaterstaat in juli De werkwijzer zal lopende 2011 ook onderdeel uit gaan maken van de Uniforme Primaire Processen (UPP) van RWS, respectievelijk van de processen Aanleg, Verkeersmanagement en Beheer en Onderhoud Ontwikkeling. Page 3 of 97

4 Inhoud 1 INLEIDING WAAROM DEZE WERKWIJZER? STATUS VAN DEZE WERKWIJZER HOE IS DE WERKWIJZER VAARWEGEN TOT STAND GEKOMEN? LEESWIJZER DEFINITIE VAN HINDER EN HINDERKLASSEN HET BEGRIP HINDER CLASSIFICATIE VAN HINDER HET BELEIDSKADER PUBLIEKSGERICHT NETWERK MANAGEMENT (PNM) AGENDA 2012 EN BEHEERPLAN RIJKSWATEREN (BPRW) SERVICE LEVEL AGREEMENTS EN PRESTATIE-INDICATOREN WAT WIL DE GEBRUIKER? DE VAARWEGGEBRUIKERS Binnenvaart Recreatievaart Passagiersvaart Verladers en vervoerders MINDERHINDER ORGANISATIE DE REGIONALE ORGANISATIE DE PROJECTORGANISATIE DE LANDELIJKE ORGANISATIE OPSCHALINGSMODEL BESLISMODEL OF ROUTEKAART DE 7-KLAPPER MINDERHINDER VAARWEGEN DE OPZET VAN DE 7-KLAPPER HET GEBRUIK VAN DE 7-KLAPPER IN DE VERSCHILLENDE PROJECTFASEN Scopefase Voorbereidingsfase Contractfase Uitvoeringsfase Nazorgfase KLAP 1 SLIM PLANNEN PLANNINGSPRINCIPES OM HINDER TE BEPERKEN WERK WANNEER HET RUSTIG IS OP DE VAARWEG STEL OMLEIDINGEN EN PARALLELLE ROUTES IN WERK KORT EN HEVIG HOUD REKENING MET BEDRIJFSVOERING VAN BEDRIJVEN LANGS DE VAARWEG STEM DE PLANNING INTERN EN EXTERN GOED AF LEG DE KOPPELING MET DE LANDELIJKE HINDERPLANNING STEM DE PLANNING VAN EVENEMENTEN GOED AF Page 4 of 97

5 8 KLAP 2 SLIM ONTWERPEN EN UITVOEREN SLIMME BOUWPRINCIPES OM HINDER TE BEPERKEN SLIM DEFINIËREN VAN EEN PROJECT TOEKOMSTBESTENDIG ONTWERPEN ONTWERPEN MET MINSTE HINDER IN UITVOERINGSFASE SLIM FASEREN MOGELIJK MAKEN DOOR ONTWERP KLAP 3 OPERATIONEEL VERKEERSMANAGEMENT DEFINITIE VERKEERSMANAGEMENT EN REGELSCENARIO S MOGELIJKHEDEN OM DE HINDER TE BEPERKEN MET VERKEERSMANAGEMENT KLAP 4 - AFSTEMMING VERLADERS EN VERVOERDERS START TIJDIG MET AFSTEMMING BEPAAL SAMEN OMLEIDINGROUTES EN ALTERNATIEVE ROUTES ZOEK MET ELKAAR NAAR ALTERNATIEVE VERVOERSMETHODES KLAP 5 VEROUDERD HOOFDSTUK DOELGERICHT BERICHTEN KLAP 6 REGIONALE SAMENWERKING INVENTARISATIE BELANGHEBBENDEN EN REGIONALE PARTNERS WERK SAMEN MET DE JUISTE PARTNERS STRUCTUREEL OF PER PROJECT SAMENWERKEN VIND EN WERK SAMEN AAN OPLOSSINGEN! GEZAMENLIJKE EXTERNE COMMUNICATIE LEER VAN HET PROJECT EN DE MAATREGELEN EN VIER HET SUCCES KLAP 7: CONTRACTEN EN FINANCIËN CONTRACTENVORMEN BINNEN RWS PROCES MINDERHINDER IN CONTRACTEN STURING DOOR MIDDEL VAN CONTRACTVOORWAARDEN MAATSCHAPPELIJKE HINDERKOSTEN IN HET CONTRACT STURING DOOR MIDDEL VAN GUNNINGVOORWAARDEN MINDERHINDER EN FINANCIËN Bruto en netto hinder Kosten MinderHinder per project Efficiënte besteding van belastinggeld KLAVER VIJF: VEILIGHEID ALS RANDVOORWAARDE NUL DODEN, NUL GEWONDEN Pro-actieve houding De veiligheidsambitie wordt actief gecommuniceerd VEILIGHEID IS EEN GEZAMENLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN OG EN ON Veiligheid structureel agendapunt Verplichtingen Arbowet VEILIGHEID GEBORGD IN ONTWERP EN UITVOERING Integraal Veiligheidsplan Risicodossier Integraal Veiligheidsdossier WERKEN VOLGENS DE GEDRAGSREGELS Gedragsregels worden actief toegepast Incidenten en ongevallen worden gemeld, geregistreerd en onderzocht OPTIMALE VEILIGHEID TIJDENS WERKZAAMHEDEN Gebruik Persoonlijke Beschermingsmiddelen cf. richtlijnen Afzettingen goedgekeurd, getoetst en geaudit Page 5 of 97

6 Noodplan of calamiteitenplan is actueel en wordt periodiek geoefend Page 6 of 97

7 1 Inleiding 1.1 Waarom deze werkwijzer? De vaarwegen in Nederland zijn onmisbaar voor het transport over water. Ook zijn ze belangrijk voor velen die recreëren op het water. Vaarwegen zijn dus belangrijk voor de Nederlandse economie. Rijkswaterstaat (hierna RWS) is als beheerder van de hoofdvaarwegen verantwoordelijk voor vlot en veilig scheepvaartverkeer met een betrouwbare reistijd. De aanleg van infrastructuur, groot onderhoud, evenementen, maar ook scheepsongevallen of incidenten op en rond de vaarweg kunnen stremmingen veroorzaken, die een negatief effect hebben op deze missie. RWS wil de hinder op de vaarweg daarom tot een minimum beperken. Met betrekking tot MinderHinder op de vaarweg heeft RWS eigenlijk altijd al goed gescoord. In de meest recente gebruikerstevredenheidsonderzoeken staat 85 tot 90% van de vaarweggebruikers positief of neutraal ten opzichte van de (afstemming van de) werkzaamheden op de vaarweg. Dat is een goede score. Het is zaak om deze lijn vast te houden. Dit kan door de ervaringen met de werken zo breed mogelijk in de organisatie te delen en maximaal van elkaar te leren. De Werkwijzer MinderHinder Vaarwegen is opgesteld om een bijdrage te leveren aan een betrouwbare vlotte en veilige vaart met minimale hinder. De werkwijzer is ook opgesteld om als Rijkswaterstaat publiekgericht netwerkmanager te zijn. Deze Werkwijzer bundelt de positieve ervaringen en geeft betrokkenen bij projecten kaders en handvaten om het MinderHinder te realiseren bij aanleg en onderhoudswerken. De Werkwijzer geeft antwoord op de vraag: Welke maatregelen moet RWS nemen om de hinder rond werken aan de vaarweg te beperken? De focus ligt daarbij op de vaarweggebruiker en een optimale beschikbaarheid van de vaarwegen. In de werkwijzer worden per projectfase verantwoordelijkheden en maatregelen benoemd. De kern bestaat uit zeven klappen met maatregelen: - slim plannen; - slim ontwerpen en uitvoeren; - operationeel verkeersmanagement; - afstemming verladers en vervoerders; - doelgericht berichten vaarweggebruiker; - regionale samenwerking en - contracten en financiën. Dit noemen we de 7-klapper MinderHinder op de vaarwegen. Door toepassing van de maatregelen uit de 7-klapper kunnen beheer- en onderhoudswerkzaamheden met zo min mogelijk hinder voor de vaarweggebruiker worden uitgevoerd. Page 7 of 97

8 1.2 Status van deze werkwijzer De eerste versie van de werkwijzer MinderHinder Vaarwegen is opgesteld in De werkwijzer is in juli 2011 vastgesteld als kader door het bestuur RWS. De werkwijzer is een afspiegeling van de huidige kennis en werkwijze rondom MinderHinder Vaarwegen en ervaringen die RWS de afgelopen jaren heeft opgedaan. De werkwijzer MinderHinder Vaarwegen is een levend en dus dynamisch document. Het gebruik van de infrastructuur verandert en bij werken worden steeds nieuwe MinderHindertechnieken toegepast. Doorlopend vinden er derhalve updates plaats van de werkwijzer. Periodiek (indien er veel wijzigingen doorgevoerd zijn) wordt de werkwijzer vastgesteld in de RWSorganisatie. De laatste versie van de werkwijzer is digitaal beschikbaar via ARIS of via de projectsite MinderHinder op De werkwijzer zal lopende 2011 ook onderdeel uit gaan maken van de Uniforme Primaire Processen (UPP) van RWS, respectievelijk van de processen Aanleg (reeds gerealiseerd) en BOO (in ontwikkeling). Voor wie is deze werkwijzer? De werkwijzer is bedoeld voor zowel intern RWS als extern (achtergronddocument.) Onder intern wordt iedereen verstaan die zich binnen RWS met werken aan de vaarweg bezighoudt. Met extern worden derden bedoeld die voor en met RWS werken aan de vaarweg, bijvoorbeeld andere (semi)overheden en vaarwegbeheerders zoals gemeenten en Havenbedrijven, maar ook bijvoorbeeld ProRail en aannemers. Met name voor aannemers is het zaak de werkwijze verder te verwerken in contracten. De Werkwijzer bestaat uit twee delen. Deel A beschrijft de hoofdlijnen van de werkwijzer en is als boekje beschikbaar. Deel B (dit document) is een verdere uitwerking van de werkwijzer met een verdieping van het theoretisch kader, toegelicht met diverse praktijkvoorbeelden. Deel B is bedoeld voor intern RWS en kan als inspiratie dienen voor andere beheerders. Meer specifiek is deel B bedoeld voor: Integral Project Management: - omgevingsmanager - project manager en managers projectbeheersing - technisch manager - contractmanager Regionale dienst: - HID, Directeur Water en Scheepvaart - Infraprovider / Watermanager, adviseurs Infraproviding/Watermanagement - Verkeersmanager, adviseurs verkeersmanagement - Vergunningverlening - Inkoopafdeling (samen met contract manager) - Communicatie (samen met IP/VM en Omgevings manager) Page 8 of 97

9 District: - Districtshoofd - Planmatig Beheer en Onderhoud (PBO) - Operationeel Beheer en Handhaving (OBH) - Verkeersbegeleiding Extern (hoeven geen checklist!): - aannemers (achtergronddocument) - andere beheerders (best practice) 1.3 Hoe is de werkwijzer Vaarwegen tot stand gekomen? Bij het opstellen van deze werkwijzer is in eerste instantie gebruik gemaakt van literatuuronderzoek in bestaande handboeken, werkwijzers en handleidingen. De werkwijzer droog gaf daarnaast inspiratie voor de opzet. Zo is een eerste concept voor de werkwijzer MinderHinder Vaarwegen tot stand gekomen. Vervolgens is de aanwezige expertise bij de deskundigen binnen RWS (omgevingsmanagers, districtmedewerkers en (assistent-) rolhouders) gebruikt. Enerzijds door middel van interviews, anderzijds in de vorm van expertsessies. In de expertsessie zijn specifieke onderwerpen in een breed gezelschap van deskundigen besproken, waarmee de inhoud van de concept-werkwijzer is aangescherpt. De kwaliteit van de Werkwijzer Vaarwegen is gedurende het proces bewaakt door een begeleidingsgroep bestaande uit regiegroepleden, infraproviders en verkeersmanagers, omgevingsmanagers, DVS, DI, SVC en VCNL. De begeleidingsgroep heeft de conceptstukken beoordeeld en advies gegeven met betrekking tot de inhoud van deze werkwijzer. 1.4 Leeswijzer In deze werkwijzer MinderHinder Vaarwegen wordt in Hoofdstuk 2 de definitie van hinder en hinderklassen toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft vervolgens het beleidskader, waarbinnen MinderHinder Vaarwegen is ontwikkeld. Daarna komen de wensen van de gebruiker in Hoofdstuk 4 aan de orde. Hoofdstuk 5 beschrijft de MinderHinder organisatie, waarbij verantwoordelijkheden en opschalingsmodel wordt toegelicht. Hoofdstuk 6 introduceert de 7-klapper MinderHinder Vaarwegen en toepassing van MinderHinder-methode tijdens de verschillende projectfasen. In Hoofdstuk 7 tot en met 13 worden de zeven klappen meer inhoudelijk besproken. Deze hoofdstukken geven inspiratie door concrete MinderHinder maatregelen en goede voorbeelden uit de praktijk. In hoofdstuk 14 wordt de klaver-5 van veiligheid als belangrijke randvoorwaarde behandeld. Page 9 of 97

10 2 Definitie van hinder en hinderklassen Dit hoofdstuk beschrijft de definitie van hinder en hinderklassen. Paragraaf 2.1 gaat in op het begrip hinder en paragraaf 2.2 beschrijft vervolgens de hinderklassen die binnen RWS zijn gedefinieerd. 2.1 Het begrip hinder Het begrip hinder is gedefinieerd vanuit het gezichtpunt van de vaarweggebruiker (beroepsvaart, recreatievaart, verladers en vervoerders). Zoals eerder aangegeven ligt de focus in deze werkwijzer op het minimaliseren van hinder voor deze groep. Hinder voor vaarweggebruikers ontstaat door een gehele of gedeeltelijke stremming of beperkte doorvaart. Bijvoorbeeld doordat een vaarwegdeel of een object voor korte of langere tijd geheel of gedeeltelijk geblokkeerd is. Werkzaamheden kunnen ook leiden tot een versmalling van de vaarweg. Dit beperkt de doorvaart. Hinder bestaat uit feitelijk oponthoud, maar de definitie van hinder is breder. Hinder kan bijvoorbeeld ook optreden als bijvoorbeeld het laadvermogen van het schip wordt beperkt. Ook kan het voorkomen dat men capaciteitsproblemen ervaart bij ligplaatsen. Er is sprake van hinder als de vaarweggebruiker dat zo ervaart. De hinder die de vaarweggebruiker ondervindt is sterk afhankelijk van de situatie. Als er sprake is van een stremming en geen alternatieve routes beschikbaar zijn, leidt dit tot grote hinder. Andersom kan het ook voorkomen. Een stremming van een object hoeft niet automatisch te leiden tot grote hinder, denk bijvoorbeeld aan een stremming van een maatgevende kolk in een groot sluizencomplex. Als de resterende kolken voldoende capaciteit hebben, ondervinden de meeste vaarweggebruikers nauwelijks hinder. 2.2 Classificatie van hinder De hinderklassen zijn gebaseerd op een indeling naar de mate van vertraging. Alle werken en werkzaamheden worden in een hinderklasse ingedeeld. De Hinderklasse is een intern (RWS) sturingsmiddel. Deze term wordt dan ook nooit gebruikt in de communicatie met de vaarweggebruiker. De vaarweggebruiker wordt alleen geïnformeerd over de relevante hinderperiodes en over de ernst van de hinder (bijvoorbeeld gehele of gedeeltelijke stremming). In onderstaande tabel worden de verschillende klassen beschreven inclusief de minimumtermijn waarop de exacte hinder van een werk bekend moet zijn bij de gebruikers. Page 10 of 97

11 Hinder-klasse Beschrijving Communicatieoverleg met stakeholders (Opvoeren werken in PLOV indien mogelijk) 0 Geen hinder. Werkzaamheden waarbij de scheepvaart geen hinder ondervindt. 1 Beperkte hinder, een gedragsaanpassing die door de uitvoering van Werkzaamheden tijdens de passage van een object aan de doorgaande scheepvaart wordt opgelegd. Dit kan zijn een beperking van de normale vaarsnelheid of een beperking van de beschikbare manoeuvreerruimte, een oploopverbod of ontmoetingsverbod. Gezien de intensiteit van de scheepvaart wordt verwacht dat er geen sprake is van daadwerkelijke vertraging. 2 Korte vertraging van minder dan een half uur. 3 Vertraging met een lengte tot 2 uur met een maximum van 2 keer per etmaal, waarbij tussendoor gedurende enkele uren vrije doorvaart wordt verleend. 4 Een vertraging van lange duur van maximaal 2 etmalen. 5 Een vertraging van uitzonderlijk lange duur, langer dan een aaneengesloten periode van 2 etmalen. 6 weken 6 weken 6 weken 6 weken 8 weken 8 weken 8 weken 8 weken 26 weken 12 weken Verplicht communicatiemom ent aan gebruiker (Opvoeren werken in PLOV r.nl) 52 weken 26 weken Page 11 of 97

12 3 Het beleidskader In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het rijksbeleid dat ten grondslag ligt aan de MinderHinder strategie: Het Publieksgericht Netwerk Management, het Uitvoeringsplan en de Service Level Agreements en prestatie-indicatoren (PIN s). Deze drie beleidsvelden bepalen de basisfilosofie, de aanpak en een deel van de inhoud van de werkwijzer MinderHinder Vaarwegen. In deze werkwijzer staat een samenvatting van het relevante rijksbeleid. Voor meer informatie wordt verwezen naar de oorspronkelijke rapportages waarin dit beleid staat beschreven. 3.1 Publieksgericht Netwerk Management (PNM) RWS heeft zich tot doel gesteld om de meest publieksgerichte service organisatie binnen de overheid te zijn. De wijze waarop RWS als publieksgerichte organisatie moet opereren, is vastgelegd in het publiekshuis (zie onderstaande figuur). Het publiekshuis bestaat uit volgende vijf kamers. Kamer 1: RWS denkt vanuit de gebruiker. RWS wil vanuit de gebruiker werken. Belang en mogelijke verbeterpunten vanuit de gebruiker wordt daarom actief en passief in beeld gebracht (belevingsonderzoeken, centraal informatienummer, spiegeldagen, dialoog met belangenorganisaties als het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB) en Schuttevaer). Page 12 of 97

13 Kamer 2: RWS doet beloften over leveren producten en diensten Als duidelijk is hoe de vaarweggebruiker denkt over het netwerk, dan is het mogelijk wensen en aanbevelingen te prioriteren en te spiegelen aan beleid en budgetten. Op die manier is het mogelijk verbeterpunten aan te wijzen en daar mee aan de slag te gaan. Op deze wijze kan RWS beloften doen over de te leveren producten en diensten. Kamer 3: RWS werkt samen met belanghebbenden Om beloftes te realiseren, kan het noodzakelijk zijn dat RWS samenwerkt met andere partijen of belanghebbenden. vaarweggebruikers om zodoende hun eisen en wensen verder te inventariseren. andere netwerkbeheerders, bijvoorbeeld wanneer een vaarwegtraject meerdere netwerkbeheerders kent (andere RWS regio s, provinciale wateren, gemeentelijke wateren of wateren van waterschappen). belangengroeperingen en omwonenden, wanneer een maatregel invloed heeft op leefomgeving en/of milieu. aannemers zijn van belang bij uitvoering. overige partijen in de logistieke keten zoals terminals, verladers en logistieke dienstverleners omdat de hinder die deze vaarweggebruikers ondervinden, doorwerken in de (productie)processen van deze belanghebbenden. Kamer 4: RWS is eenduidig in houding en gedrag Kamer 4 van het publiekshuis benadrukt het belang van eenduidigheid in houding en gedrag, zodat de gebruikers RWS ervaren als een organisatie met één gezicht. Het is zaak om over de grenzen van de eigen dienst heen kijken, te leren van elkaar en ervaringen met elkaar te delen. De kernwaarden RADIO van RWS zijn hierbij behulpzaam: Resultaatgericht, Aanspreekbaar, Dienstverlenend, Integer en Ondernemend. Een ander onderdeel van deze eenduidige werkwijze is monitoring. Heeft RWS wel aan zijn beloftes voldaan? Door monitoring na afloop van een project kan RWS leren van het project en streven naar continue verbetering. Na kamer 4 wordt opnieuw het proces doorlopen vanaf kamer 1. Op die manier is ook duidelijk of de maatregelen hebben geleid tot een hogere tevredenheid van de vaarweggebruikers. Kamer 5: RWS communiceert: laat het zien Communicatie is erg belangrijk. Je kunt intern beloftes definiëren, maar het is ook belangrijk om deze te communiceren met de gebruikers. Op deze wijze kan er draagvlak en begrip worden gekweekt voor het beleid van RWS. Communicatie met de omgeving is van groot belang in alle kamers. Kamer 5, communicatie, vormt dan ook het dak van het publiekshuis. Page 13 of 97

14 3.2 Agenda 2012 en Beheerplan Rijkswateren (BPRW) In het Beheerplan Rijkswateren 1 staat het Rijkswaterstaatbeleid aangaande de vaarwegen in volgorde van belang omschreven: - behoud van droge voeten, het beschermen tegen overstromingen en te zorgen voor voldoende, schoon en gezond water. Niet alleen voor mensen, maar ook voor planten en dieren; - vlot en veilig: door als vaarwegbeheerder de hoofdvaarwegen te onderhouden en het scheepvaartverkeer in goede banen te leiden. Zodat beroeps- en pleziervaart zich vlot en veilig kunnen bewegen; - respecteren van de overige gebruiksfuncties. Denk hierbij aan het gebruik van water voor de visserij, voor recreatieve doeleinden, voor de bereiding van drinkwater en als koelwater voor de industrie. Met behulp van verkeersmanagement Nat worden de aspecten Vlot en Veilig afgedekt. De focus van Rijkswaterstaat voor verkeersmanagement van scheepvaart ligt in 2020 op het garanderen van betrouwbare reistijden, veiligheid en het leveren van bruikbare informatie. De wijze waarop RWS het verkeersmanagement wil operationaliseren is vastgelegd in het uitvoeringsplan. Belangrijke onderwerpen die in het plan aan bod komen zijn: - bediening; - begeleiding (verkeersbegeleiding); - ordening (verkeersordening); - handhaving; - vergunningverlening; - incidentmanagement; - monitoring en Informatie. Naast deze specifieke onderwerpen is ook een aantal overkoepelende aspecten opgenomen. Eén van deze aspecten betreft het voorkomen en reduceren van hinder voor de vaarweggebruiker. Het beheerplan geeft aan dat de huidige MinderHinder organisatie ruimte kent voor verbetering. Met name rondom communicatie kunnen zaken worden verbeterd. In het bijzonder het informeren van de vaarweggebruiker en afstemming met de overige netwerkpartners. Een ander genoemd punt is dat de afweging tussen hinder (maatschappelijke kosten) en de meerkosten in een project om hinder te reduceren beter moet worden gemaakt. Om te waarborgen dat deze zaken in 2012 sterk zijn verbeterd wordt een aantal programma s gestart. Eén van deze programma s om de MinderHinder organisatie te verbeteren is het opstellen van regelscenario s. Hierin wordt stap voor stap beschreven welke acties ondernomen moeten worden als er verkeershinder of stremming optreedt. De beschikbare kennis moet uiteindelijk worden geïntegreerd tot één landelijk hinderscenario document. Page 14 of 97

15 3.3 Service Level Agreements en prestatie-indicatoren Als servicegerichte organisatie doet RWS beloftes naar de gebruikers. De belofte kan worden gezien als maatstaf of Service Level Agreement (SLA). Om te zien of de beloftes worden nagekomen, wordt gemeten aan de hand van prestatie indicatoren of PIN s. In de servicecontracten tussen Directoraat Generaal (DG) en regionale HoofdIngenieur Directeur (HID) zijn een aantal landelijk geldende SLA s vastgelegd, die dus worden gemeten aan de hand van de prestatie-indicatoren. Voor 2011 gelden de volgende Minder Hinder PIN s voor het natte netwerk: MinderHinder PIN s 2011 De MinderHinder-PIN s zijn er om te meten hoe publieksgericht RWS omgaat met werken aan de (vaar)weg. Het is een graadmeter, maar ook een stuurmiddel. Het doel is om mensen scherp te houden, te motiveren en aan te sporen tot verbeteren. Dit geldt voor het werk buiten en in de eigen organisatie. Page 15 of 97

16 PIN MinderHinder Droog NN ON IJG UT NH ZH ZL NB LB RWS PIN 1 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 >7,0 Weggebruikertevredenheid PIN 2 Files door werken aan de weg 8, , , PIN 3 Publieksgerichte uitvoering a. Tijdelijke belijning >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % >90 % b. Omleidingroutes >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % >95 % c. Werken achter pylonen >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % d. Aanwezigheid van tekstkarren >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % >80 % PIN 4 Onverwachte files a. Files met lange vertraging b. Files door uitgelopen werkzaamheden PIN 5 Stabiliteit planning PIN MinderHinder NN ON IJG UT NH ZH ZL NB LB RWS VAARWEGEN PIN 6a Tevredenheid over afstemming werkzaamheden Recreatievaart Binnenvaart Zeevaart Passagiersvaart PIN 6b Tevredenheid over tijdige communicatie over de werkzaamheden Recreatievaart Binnenvaart Zeevaart Passagiersvaart PIN 7 Stabiliteit planning vaarwegen 65% 65% 65% 65% 65% 65% 65% 65% 65% 65% Opmerking [I51]: Waardes worden later gespecificeerd Opmerking [I52]: Waardes worden later gespecificeerd De natte MinderHinder PIN s 2011 zijn door het landelijke Minder Hinder Team vaarwegen opgesteld en worden vanuit de Regiegroep MinderHinder Vaarwegen (landelijke coördinatoren) bewaakt. De landelijke (scheepvaart)verkeersmanager heeft de PIN namens het dagelijkse bestuur vastgesteld, waarna een verwijzing naar de PINs is opgenomen in de MC s van de Regionale Diensten. Over de resultaten wordt dagelijks, wekelijks, maandelijks en per T-periode gecommuniceerd zoals beschreven in de Werkwijzer MinderHinder Vaarwegen deel B. In de managementcontracten van 2011 wordt verwezen naar onderstaande vastgestelde PINs. Pin 1 t/m 5 (voor droog) zijn al aanwezig in NIS. Page 16 of 97

17 PIN 6a en 6b Vaarweggebruikertevredenheid Toelichting Hoe ervaart de vaarweggebruiker de Minder Hinder aanpak van RWS? De PIN is vergelijkbaar met PIN 1 Weggebruikerstevredenheid. Echter doordat er voor vaarwegen gaan belevingsonderzoeken uitgevoerd worden (overvraging vaarweggebruiker), zal de PIN op een andere manier gemeten worden en andere normen bevatten. Meting Ieder jaar vindt er een gebruikerstevredenheidsonderzoek (GTO) plaats. Echter elk jaar vindt het onderzoek plaats bij een deel van de doelgroepen. Iedere doelgroep heeft een drie-jaarlijkse cyclus. De volgende doelgroepen worden onderscheiden: Recreatievaart (Onderzoek 2011) Binnenvaart (Onderzoek 2012) Passagiersvaart (Onderzoek 2012) Zeevaart en loodsen (Onderzoek 2013) De PIN 6 score: De PIN is opgedeeld in een tweetal onderdelen, namelijk PIN 6a en PIN 6b. PIN 6a beschrijft de tevredenheid over afstemming werkzaamheden. PIN 6b beschrijft de tevredenheid over tijdige communicatie over de werkzaamheden. De PINs geven gezamenlijk een beeld van de tevredenheid van de vaarweggebruiker omtrent MinderHinder. In ieder GTO worden een aantal vragen gesteld over de beleving van stremmingen en hinder. Voor PIN 6 zal gebruik worden gemaakt van een vraag over: - tevredenheid omtrent afstemming beheer en onderhoudswerkzaamheden - tevredenheid omtrent tijdig en volledig informeren vaarweggebruiker Antwoord wordt gedaan in een 5-puntsschaal Zeer tevreden / tevreden / neutraal / ontevreden / zeer ontevreden / (geen antwoord) De score wordt per vraag bepaald in de vorm van het percentage deelnemers dat bovenstaande vraag beantwoord met (zeer) tevreden. Voor Recreatievaart en Binnenvaart worden de scores per corridor gemeten. Deze scores rekenen we om naar een score per regionale dienst met behulp van een door het GTO ontwikkelde (en door regionale diensten goedgekeurde) verdeelsleutel. Voor passagiersvaart en zeevaart hebben we alleen beschikking over een landelijke score, welke dan ook geldt voor alle regionale diensten. Normering: Per doelgroep is een normscore bepaald aan de hand van antwoorden uit reeds uitgevoerde GTO s. Indien er een GTO opgeleverd wordt, dan wordt de uitkomsten ingevoerd in NIS. Beide vragen worden gepresenteerd in NIS. Indien één van de twee vragen niet voldoet aan deze norm, dan is de PIN niet gehaald. Page 17 of 97

18 Pin 7 Stabiliteit planning vaarwegen De hinderplanning van een werk wijzigt niet meer binnen de gestelde communicatietermijn. Toelichting Het gaat bij deze PIN om de natte variant van PIN 5 stabiliteit planning. In beide PINs wordt gekeken naar de wijzigingen in de hinderplanning. Op basis van de in Informatiebehoefte document Minder Hinder PIN 7 beschreven rekenregels wordt bepaald hoeveel ongewenste wijzigingen een Dienst scoort. Meting Na ingang van de communicatie- of afstemtermijn mag het hinderslot van een project niet meer wijzigen. Een hinderslot is gedefinieerd als een periode (start- en einddatum uitvoering) met een locatie (ISRS coderingen) en een hinderklasse (0, 1, 2, 3, 4, 5). De communicatie- of afstemtermijn is zoals in de Werkwijzer MinderHinder en handboek Communicatie gedefinieerd. De PIN 7 score De verwachte hinder van projecten wordt via de Planning Landelijk Onderhoud Vaarwegen (PLOV) afgestemd en naar buiten toe gecommuniceerd. De aangevraagde slots vormen hiervoor de basis. Een slot bestaat uit een: - Locatie (ISRS coderingen) - Tijdstip (start- en einddatum uitvoering) - Hinderklasse (hoeveelheid vertraging) Het eerste doel is zorgen dat Rijkswaterstaat de hinderplanning onder controle heeft (intern gericht). Het tweede doel is zorgen dat Rijkswaterstaat betrouwbaar naar de weggebruiker communiceert (extern gericht). De PIN is een graadmeter en een stuurmiddel. De PIN zorgt ervoor dat projecten en de aannemer (contracteis) een gevoel van urgentie ervaren om tijdig de planning op orde te hebben. Daarnaast maakt deze PIN de consequenties van bepaalde keuzes duidelijk. In de planning beïnvloeden projecten elkaar. Elke wijziging resulteert in extra afstemming wat tijd, geld en energie kost. De betrouwbaarheid richting de vaarweggebruiker heeft op dit moment voornamelijk betrekking op specifieke doelgroepen zoals de recreatievaart, beroepsvaart en verladers/vervoerders. Bij grote werkzaamheden worden deze groepen vroegtijdig en gericht geïnformeerd over de hinder. Page 18 of 97

19 Basiscriteria De objectiviteit van de PIN is het grootst wanneer alleen de basiscriteria worden gehanteerd. De basiscriteria om deze PIN meetbaar te maken zijn: 1. Een slot definieert hinder als een periode (start- en einddatum uitvoering), een locatie (ISRS coderingen) en een hinderklasse (0, 1, 2, 3, 4, 5). 2. De communicatie- of afstemtermijn is zoals in de Werkwijzer MinderHinder en handboek Communicatie gedefinieerd. Wanneer de hinder BINNEN het slot KLEINER wordt, telt deze wijziging NIET mee voor de PIN, ongeacht het moment waarop de wijziging optreed. Wanneer de hinder BUITEN het slot treedt of GROTER wordt, telt deze wijziging WEL mee voor de PIN, wanneer de wijziging NA ingang van de afstemtermijn plaatsvindt. Wanneer de wijziging VOOR ingang van de afstemtermijn plaatsvindt, telt deze NIET mee voor de PIN. Normering Op basis van een handmatige monitoring van de afgelopen jaren blijkt 1 op de 4 projecten niet binnen het hindervenster te werken. In overleg met de verkeersmanagers is een norm van 65 procent afgesproken voor alle Regionale Diensten. In de registratie wordt het aantal projecten dat zich niet aan de planning houdt gedeeld op het totaal aantal projecten. PIN MinderHinder Nat NN ON IJG UT NH ZH ZL NB LB RWS PIN 7 Stabiliteit planning vaarwegen >65% >65% >65% >65% >65% >65% >65% >65% >65% >65% Page 19 of 97

20 4 Wat wil de gebruiker? In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij de ervaringen van de vaarweggebruikers. Hoe ervaren zij hinder door de werken aan de vaarweg en worden ze wel in voldoende mate en tijdig geïnformeerd? Dit hoofdstuk gaat in op wensen en ergernissen van vaarweggebruikers zoals die naar voren komen uit de gebruikerstevredenheidsonderzoeken bevrachters en binnenvaartterminals, recreatievaart, binnenvaart en passagiersvaart, Zodra de resultaten van een nieuw onderzoek beschikbaar zijn, zal deze verwerkt worden in dit hoofdstuk. 4.1 De vaarweggebruikers De vaarweggebruiker bestaat natuurlijk niet. Iedere stuurman is anders, iedere tocht is anders. Daarnaast bestaan er ook duidelijk verschillende typen vaarweggebruikers met verschillende belangen. Een recreant zal heel anders tegen de vaarweg aankijken dan een schipper in de beroepsvaart. RWS voert daarom periodiek meerdere gebruikersonderzoeken uit, te weten: - binnenvaart; - recreatievaart; - passagiervaart; - zee- en kustvaart; - ( verladers en vervoerders.) Voor de gebruikersonderzoeken 2009 zijn de eerste drie groepen vaarweggebruikers geïnterviewd. Hiermee is een goed beeld ontstaan van de algemene beleving, de ervaringen en de wensen van deze vaarweggebruikers Binnenvaart In de volgende tabel worden de grootste ergerpunten aangegeven van de binnenvaartschippers. Waar baalt de binnenvaartschipper van? Bij de binnenvaartschippers hebben de volgende aspecten het slechtst gescoord: - aantal overnachtingplaatsen; - beschikbaarheid afmeervoorzieningen (voor kegelschepen); - aantal wachtplaatsen bij bruggen; - wachttijd bij spoorbruggen; - locatie wachtplaats bij bruggen; - afstemming van bedientijden van bruggen en sluizen; - maatregelen om gevaarlijke situaties tussen beroepsvaart en recreatievaart te voorkomen; - informatie over evenementen; - afstemming bij evenementen; - aantal wachtplaatsen bij sluizen. Page 20 of 97

21 De Nederlandse RWS steekt met kop en schouders uit boven onze buurlanden. In de regel zijn de binnenvaartschippers tevreden over de kwaliteit van de vaarweg en objecten, zeker wanneer de Nederlandse situatie wordt vergeleken met de internationale situatie. Verbeterpunten zitten vooral in het voorzien van relevante faciliteiten, zoals wacht- en ligplaatsen met afloopvoorzieningen, autoafzetplaatsen en het repareren/upgraden van dergelijke voorzieningen. Daarnaast is men ontevreden over het oponthoud bij sluizen en objecten. Over de afstemming en de hinder bij werkzaamheden zijn...% van de vaarweggebruikers neutraal tot positief. Wel moet worden opgemerkt dat verladers minder goed op de hoogte zijn van geplande werkzaamheden dan schippers en vervoerders. In het verleden was de communicatie (of juist het gebrek daaraan) een belangrijke bron van ergernis. Inmiddels is daar veel aan verbeterd en beoordeelt...% van de binnenvaartschippers dit aspect positief of neutraal. Opmerking [I53]: Waardes worden later gespecificeerd Opmerking [I54]: Waardes worden later gespecificeerd Page 21 of 97

22 4.1.2 Recreatievaart In de volgende tabel worden de grootste ergerpunten aangegeven binnen de recreatievaart. Waar baalt de vaarwegrecreant van? Bij de vaarwegrecreant hebben de volgende aspecten het slechtst gescoord: - info met betrekking tot evenementen; - info via lichtkranten/drips; - info met betrekking tot incidenten; - aantal wachtplaatsen bij bruggen; - locatie van wachtplaatsen bij bruggen; - in de recreatievaart gelden goede waarden en normen; dit klopt niet qua zinsbouw: waar baalt ie precies van? - beschikbaarheid afmeervoorzieningen; - info met betrekking tot golfhoogtes; - afstemming van bedeintijden vam bruggen en/of sluizen op elkaar (groene golf); - aantal wachtplaatsen bij sluizen. In de regel zijn recreanten zeer tevreden over de vaarweg en objecten. Verbeterpunten zitten vooral in het beter communiceren en het voorzien van relevante faciliteiten, zoals wachtplaatsen bij objecten en de afstemming tussen bruggen en sluizen onderling. Over de afstemming en de hinder bij werkzaamheden zijn...% de vaarweggebruikers neutraal tot positief. Dit kan worden gezien als een goede score, maar aandacht voor een goede afstemming en het voorkomen van hinder blijven uiteraard wel belangrijk. Opmerking [I55]: Waardes worden later gespecificeerd Aan communicatie kan volgens de recreant nog veel verbeteren. Deze ontevredenheid betreft overigens meer de operationele communicatie met betrekking tot golfhoogtes, incidenten en dergelijke. Dit hangt samen met het feit dat de recreanten meestal over minder communicatiemiddelen beschikken dan de beroepsschippers Passagiersvaart In de volgende tabel worden de grootste ergerpunten aangegeven binnen de passagiervaart. Page 22 of 97

23 Waar baalt de passagiervaart van? De grootste ergernissen van de passagiervaart worden weergegeven in onderstaande lijst. De passagiervaart heeft de volgende aspecten het slechtst gescoord: - voorzieningen op overnachtingsplaatsen; - veiligheid op overnachtingsplaatsen; - maatregelen om gevaarlijke situaties tussen beroepsvaart en recreatievaart te voorkomen; - aantal overnachtingsplaatsen; - wachttijd bij spoorbruggen; - incidenten; - beschikbaarheid afmeervoorzieningen; - aantal wachtplaatsen bij bruggen; - de locatie van wachtplaatsen bij bruggen; - de locatie van de overnachtingplaatsen. De bevindingen binnen de passagiervaart zijn vrijwel gelijkwaardig aan de bevindingen van de binnenvaart Verladers en vervoerders Over het hoofdvaarwegennet is men doorgaans tevreden. Maar knelpunten blijven er wel. Deze liggen onder meer op het gebied van sluizen (capaciteit en openingstijden), ligplaatsen, havengelden, brughoogtes en diepte vaarwegen. Als er al behoefte is aan meer informatie, dan is dit vooral het geval onder binnenvaartterminals die beter geïnformeerd zouden willen worden over lopende projecten, bijvoorbeeld onderhoud van sluizen. Over de algemene informatie die men van Rijkswaterstaat krijgt (met name berichten aan de scheepvaart) zijn de betrokkenen tevreden. Waar balen bevrachters en binnenvaartterminals van? De grootste ergernissen van bevrachters en binnenvaartterminals zijn als volgt: - openingstijden van sluizen; - niet alle communicatiemiddelen van Rijkswaterstaat zijn bekend of worden gebruikt; - Rijkswaterstaat loopt met capaciteitsvergroting vaarwegennet achter op schaalvergroting in de binnenvaartsector. Page 23 of 97

24 5 MinderHinder Organisatie Om de MinderHinder aspecten te bewaken, is er een heldere organisatie van MinderHinder noodzakelijk. Dit geldt zowel op projectniveau, als ook op regionaal en landelijk niveau. Dit hoofdstuk beschrijft de organisatie op deze verschillende niveaus. Bij het beperken van hinder kan RWS afhankelijk zijn van medevaarwegbeheerders en/of andere samenwerkingspartners. Deze externe afstemming komt later in de werkwijzer aan de orde. 5.1 De regionale organisatie De Directeur Water en Scheepvaart van de RD is als Netwerkregisseur de centrale spil voor het bewaken van het MinderHinder gedachtegoed. Hij brengt alle belangen samen en brengt een gewogen advies uit aan de HoofdIngenieur-Directeur (HID) van de regionale dienst. De netwerkregisseur wordt bijgestaan door vier adviseurs of rolhouders die ieder een specifiek belang bewaken. Dit zijn de infraprovider, de verkeersmanager, de watermanager en de realisator (hoofd van het Waterdistrict). Hun belangen zijn vaak strijdig. De adviseurs zullen vanuit het eigen belang (of de eigen rol) projecten en werken beoordelen. De netwerkregisseur moet op basis van al deze adviezen een transparant en gewogen besluit nemen en zo de kwaliteit van het netwerk gedurende het werk optimaliseren. De organisatie van netwerkregisseur met adviseurs (rolhouders) wordt binnen RWS ook wel het rolhoudersmodel genoemd. Page 24 of 97

25 Besluitvormer HoofdIngenieur Adviseur Netwerkregisseur Rolhouder Verkeersmanagem Rolhouder Infraprovider Rolhouder Watermanagemen Realisator Hoofd District/ Figuur 5.1 Het rolhoudersmodel In het volgende deel worden de actoren binnen de regionale organisatie kort toegelicht. Daarna wordt het IPM model verder toegelicht, dat vaak bij realisatie toegepast wordt. Zowel bij opdrachten vanuit het Hoofd district als voor opdrachten vanuit de Directeur Water en Scheepvaart zelf. HoofdIngenieur-Directeur (HID) - Besluitvormer De HID van de Regionale Dienst waar het project ondervalt is eindverantwoordelijk voor de projecten. Hij is degene die bij aanvang van iedere projectfase besluit of het project doorgang vindt of niet. De besluitvorming wordt technisch, financieel en planningstechnisch (inclusief hinder) voorbereid door de Directeur Water en Scheepvaart/netwerkregisseur. Directeur Water en Scheepvaart (Dir. W&S) - Netwerkregisseur De Dir W&S is eindverantwoordelijk voor het beheer van het netwerk. Hij moet de belangen van RWS en de gebruikers afwegen en dient de voortgang van grote projecten te toetsen en te beoordelen. De Directeur Water en Scheepvaart beoordeelt en adviseert aan de HID. Hij laat zich daarbij bijstaan door de inhoudelijk deskundigen van het project, evenals zijn vaste adviseurs, te weten de infraprovider, de verkeersmanager, de watermanager en de realisator (hoofd van het Waterdistrict). Infraprovider (IP), verkeersmanager (VM) en watermanager (WM) De rolhouders omvatten de infraprovider, de verkeersmanager en de watermanager. De rolhouders zijn de vaste adviseurs van de Directeur Water en Scheepvaart. De IP behartigt de specifieke RWS belangen van de infrastructuur. De VM behartigt vooral de belangen van de gebruikers. De WM waarborgt het belang van droge voeten en waterkwaliteit. Vooral de VM moet erop gebrand zijn om de hinder voor de vaarweggebruiker tot een minimum terug te Page 25 of 97

26 brengen, terwijl de IP vooral kijkt naar kosten en de effecten op de infrastructuur zelf. Het mag duidelijk zijn dat belangen vaak strijdig zijn. De infraprovider, verkeersmanager en watermanager maken de verschillende belangen inzichtelijk, zodat de Directeur Water en Scheepvaart als netwerkregisseur hierin een weloverwogen advies aan de HID kan samenstellen. De rolhouders hebben geen actieve rol in de projecten, alleen een adviserende. Realisator - Hoofd District/Hoofd Realisatie Infrastructuur De dagelijkse begeleiding van het project kan onder verschillende afdelingen vallen. Operationeel georiënteerde werken zullen vooral in het waterdistrict worden opgepakt, terwijl nieuwe werken binnen de regionale dienst (of landelijke dienst) worden opgepakt. De verantwoordelijkheid voor de dagelijkse begeleiding van een nieuw project valt daarmee onder het Waterdistrictshoofd, dan wel onder het betreffende Hoofd van de afdeling dat het project oppakt (Hoofd Realisatie Infrastructuur). De realisator kan dus per project verschillen. In de regel zal de Omgevingsmanager namens het project adviseren in het rolhouders model. Hoofd District -Operationeel verkeersmanagement (OVM) Het waterdistrict is niet alleen verantwoordelijk voor projecten, maar ook voor het operationeel verkeersmanagement. Dat omvat onder andere de dagelijkse verkeersbegeleiding, in de vorm van vaste verkeersposten en door middel van mobiele verkeersleiders die toezicht houden op het water. Zij zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de operationele doorstroming van het natte netwerk, de regelscenario s en het draaien van deze scenario s. 5.2 De projectorganisatie Grote onderhoud- en aanlegwerkzaamheden vinden plaats in projecten. Regulier onderhoud vind veelal plaats in prestatiecontracten, die worden gemonitord door districten. Voor de projectorganisatie van grote integrale projecten hanteert RWS het Integraal Project Management (IPM) model. Voor kleinere projecten is dit model in aangepaste vorm toepasbaar. Alle functies binnen een projectorganisatie zijn aanwezig, maar sommige functies zijn gecombineerd in één persoon. Page 26 of 97

27 Figuur 5.2 De projectorganisatie De Projectmanager is integraal verantwoordelijk voor de realisatie van de projectopdracht binnen de gestelde randvoorwaarden. Voor de beheersing van het project wordt de Projectmanager direct bijgestaan door de Manager Projectbeheersing. Technisch inhoudelijk wordt hij of zij bijgestaan door drie disciplineleiders, de Omgevingsmanager, de Technisch Manager en de Contractmanager. De Omgevingsmanager is verantwoordelijk voor alle afstemming met de omgeving. Hieronder vallen ook MinderHinder aspecten. Denk hierbij aan het afstemmen van de werkzaamheden in relatie tot de andere werken aan de vaarweg en aan het informeren van de gebruikers en stakeholders (i.o.m communicatie). De Technisch Manager is verantwoordelijk voor de technischinhoudelijke uitwerking van het werk. Ook hij of zij heeft MinderHinder verantwoordelijkheden. De werkwijze is immers sterk bepalend voor de hoeveelheid hinder die het werk uiteindelijk zal veroorzaken. Tenslotte is de Contractmanager verantwoordelijk voor het opstellen van het contract. Hij of zij is verantwoordelijk om de MinderHinder aspecten dusdanig in het contract te verankeren, dat de uiteindelijke aannemer deze ook op een goede wijze tot uitvoering brengt. De functies binnen de projectorganisatie kunnen door verschillende afdelingen binnen RWS worden ingevuld. In de regel wordt het regulier onderhoud getrokken vanuit de waterdistricten, terwijl nieuwe werken en ingrijpend groot onderhoud vaker vanuit de regionale of zelfs landelijke diensten samen met districtmedewerkers wordt verzorgd. Op zich is dit onderscheid niet vreemd. Het regulier onderhoud is vooral operationeel en repeterend van aard. Deze kennis is vooral in de waterdistricten voor handen. Bij nieuwe werken gaat het om conceptontwikkeling en nieuwe innovatieve technieken. Deze kennis is meer binnen de regionale en landelijke diensten geborgd. Voor regionale en landelijke diensten blijft de kennis van districten van belang, om de concepten toepasbaar te maken. De locatie waar een project wordt ondergebracht is sterk afhankelijk van de aard en omvang van het project. Ook het projectgebied kan een rol spelen. Regio overschrijdende projecten worden ondergebracht bij één van de regio s of bij een landelijke dienst. Page 27 of 97

28 Operationeel (project)overleg MinderHinder-aspecten staan periodiek op de agenda tijdens projectbijeenkomsten en overleg met branches. Indien nodig wordt voor het project een apart projectgericht MinderHinderoverleg ingesteld. Het overleg wordt in ieder geval bijgewoond door aannemer en een afvaardiging van het projectteam, eventueel aangevuld met relevante stakeholders. In dit overleg worden de MinderHinder-aspecten en verkeersmanagement-aspecten bewaakt en zonodig bijgesteld. Ervaringen van aannemer, RWS, eventuele verkeersleiders en de signalen van de vaarweggebruikers komen er samen. Best practice: De Willemsroute Het verlengen van de kolken in Born en Maasbracht brengt gedurende een lange periode mogelijk vertragingen met zich mee. Dit manifesteert zich ook in de drukke zomerperiode waarin veel recreatieverkeer op de Maasroute is. In samenwerking met de toervaartsector, de recreatiesector, de binnenvaartbranche, Vlaamse collega s van NV De Scheepvaart en diverse Belgische gemeenten, is een programma opgezet om toervaarders te verleiden om te kiezen voor de mooiere Zuid Willemsvaart via België in plaats van het Julianakanaal. Hierdoor vermindert een deel van de verkeersstroom via de om te bouwen sluisobjecten en daarmee verminderen dus ook de wachttijden. Regionale afstemming In elke regionale dienst bestaan drie niveaus van overleg en verankering van MinderHinder: - het operationeel niveau: Operationeel overleg; - het tactisch niveau: MinderHinder-team; - het strategisch niveau: DT overleg regionale dienst In de volgende schema s worden de drie overlegniveaus binnen de regio toegelicht. Uit de tabellen wordt duidelijk wat wordt besproken, wie deelnemen en hoe wordt opgeschaald als de vraagstukken de verantwoording van het overlegteam te boven gaan. Naam Operationeel overleg Niveau Operationeel Organisatieniveau Waterdistrict Wie Medewerkers Verkeerspost (mobiele verkeersleider) Gaat over - Interactie met werken - Nemen van verkeersmaatregelen bij werken - Bespreken: verkeersmaatregelen vanaf hinderklasse 2. - Evalueren: wat hebben we geleerd? - Vooruit kijken: wat kunnen we voorkomen? - Werken aan de vaarweg, evenementen, weer en seizoensinvloeden Schaalt op naar Hoofd District/ Hoofd Realisatie Infrastructuur. Bij bovenregionale of verkeerseffecten op corridorniveau opschalen naar regionaal MinderHinder Team. Stelt kaders voor Verkeersmanagement Frequentie Periodiek, zo vaak als nodig, bijvoorbeeld maandelijks Page 28 of 97

29 Naam MinderHinder team Niveau Tactisch Organisatieniveau Rolhouders, Waterdistricten en eventueel Realisatie Infrastructuur (RI) Wie Verkeersmanager, Infraprovider, adviseurs Scheepvaart, eventueel: omgevingsmanager(s), medewerker(s) planmatig beheer en onderhoud Gaat over - Slots, hinderplanning en wijzigingen - PIN s opstellen en bijsturen - Uitdragen gedachtegoed binnen de dienst - Namens directeur MinderHinder gedachtegoed beheren, uitdragen en aanspreken op: kaders en werkwijzer - Projecten komen langs bij MinderHinder team - Afstemming met andere regionale diensten Schaalt op naar Directeur WenS, directeur SVC of HID/ LSVM Stelt kaders voor Operationeel niveau Frequentie Periodiek, bijvoorbeeld 4 keer per jaar Opmerking Centraal overleg in de dienst. Uitkijken voor valkuil: een te krachtig MinderHinder team, waardoor extra laag ontstaat en verdere verankering in de waterdistricten en verkeerscentrale(s). Realisatie infrastructuur en projecten kunnen minder goed van de grond komen. Insteek moet zijn: MinderHinder team coördineert en spreekt de lijn en het project aan op resultaat. Naam Staf Water en Scheepvaart of DT Niveau Strategisch Organisatieniveau Indien Staf Water en Scheepvaart: Directeur, afdelingshoofden plus rolhouders Indien DT: Directeuren van de dienst Gaat over - Ingewikkelde slots en wijzigingen op basis van voorstellen MinderHinder team - Beoordelen MinderHinder-scan / MinderHinder-plan - Bijsturen op PIN s per trimester Schaalt op naar HID en landelijk Stelt kaders voor MinderHinder team Frequentie Naar behoefte 5.3 De landelijke organisatie Omdat de waterdistricten, de regionale diensten en landelijke diensten vooral opereren binnen een bepaald gebied of binnen een bepaalde scope, is het voor hen lastig om de effecten van het werk op de landelijke infrastructuur te beoordelen. Daarom worden de projecten landelijk afgestemd en wordt beoordeeld of de verschillende werken en projecten geen conflicten met elkaar opleveren. Deze afstemming vindt een aantal keer, doch minimaal drie maal per jaar landelijk plaats in het AVMS (regulier verkeersmanagers overleg). Opmerking [I56]: Deze paragraaf is grotendeels herzien n.a.v. de verankering van MinderHinder in de lijn! In het AVMS is MinderHinder een vast terugkerend onderwerp op de agenda. Het AVMS is op deze wijze dé informatieve, inspirerende en verbindende schakel tussen de diensten van RWS die er, onder de naam MinderHinder, samen naar streven de vaarweggebruikers met zo min mogelijk hinder, veilig en geïnformeerd te laten reizen langs werken aan de vaarweg. De interne missie is Page 29 of 97