Leerrijpheid en de motorische ontwikkeling

Transcriptie

1 Stichtingsavond 18 Maart 2014 Leerrijpheid en de motorische Docent LO : De nieuwe Havo VO Geert Groote school BO Motorisch remedial teacher Eigenaar Motoriek.nl & beweegkisten.nl Auteur : MRT steps Zorg voor beweging in de ALO & Pabo GroepsMRT lessen Kleuter Lang Spelen of vroeg leren? Wat is er zo specifiek aan het onderwijs aan jonge kinderen? De kern ligt in deze fase in het ervaren, beleven, benoemen en automatiseren. Waarom heet een kleuter nog kleuter en is het daarna gewoon kind? Moeten we kinderen zo vroeg mogelijk laten kennismaken met lesstof of laten we ze spelen tot ze rond de zes jaar zijn om dan pas de stap te zetten naar het echte leren? Een kleuter is kennelijk een fenomeen, dat het waard is om een eigen naam te krijgen. En wat leren ze dan bij dan spelen? 4 jaar Er is een basis gelegd voor; - de motorische, - de van de zintuigen, - de taal. Interactiemodel totale Motorische (+ sensomotoriek) Motorische Evenwicht Grote motoriek Fijne motoriek Oog hand (lichaam) coördinatie Lichaamschema Ruimtelijke oriëntatie Lateralisatie en hiermee ook voor het denken Taal- cognitieve Kind Sociaal- emotionele Taal- cognitieve Ontwikkeling taal Leren op school Sociaal- emotionele Zelfstandigheid Onafhankelijkheid Zelfbeeld 1

2 Onderzoek (Wetenschappelijk) Onderzoek naar de relatie tussen (meer) bewegen en de - motorische - sociaal-emotionele - cognitieve van jonge kinderen Meta-analyse van Sibley & Etnier 2003 Onderzoek waarin 118 wetenschappelijk studies op gebied van relatie tussen fysieke activiteit en cognitief functioneren zijn vergeleken. 44 onderzoeken werden geschikt genoeg bevonden om te vergelijken Uitkomst (Significante) : Positief effect van fysieke activiteit op cognitief functioneren!! Rijksuniversiteit Groningen/ UMCG FIT VAARDIG EN VERSTANDIG! 2011 Bewegen in relatie met cognitie - Bewegingsvaardigheden zijn een voorwaarde voor meer lichamelijke activiteit en sportdeelname - Kinderen in het speciaal basisonderwijs profiteren extra van goede bewegingsvaardigheden - Hoe beter de bewegingsvaardigheden, hoe beter de schoolvaardigheden - Bewegingsvaardigheden zijn gerelateerd aan hogere controlefuncties van de hersenen Het verbeteren van bewegings- en cognitieve vaardigheden - Complex bewegen is nóg belangrijker dan bewegen op zich - Doelgericht bewegen is de sleutel tot succes - Een uitdagende leeromgeving is essentieel Hogeschool van Amsterdam/VUmc/Rijksuniversiteit Groningen BEWEGEN = BETER LEREN

3 Sensorische Neurologische Motorische Matig intensief bewegen verbetert de leerprestatie van kinderen 2 Kinderen die regelmatig bewegen winnen aan zelfvertrouwen en zijn fitter 3 Sport en spel zijn goed voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden 4 Schoolresultaten verbeteren bij goede afwisseling van beweeg- en leertijd Kleuteronderwijs is sgericht Leren is incidenteel en de zelf is het uitgangspunt en doel van het onderwijs. Het leren gaat lijfelijk via spelend ontdekken: Van ervaren verwoorden begrijpen, via experimenteren van bekend onbekend. geordend bezig zijn, Ontwikkelingsgericht Een aangeboden activiteit geeft geen onmiddellijk resultaat; Verschillen kleuterklas en groep 3 Kleuterklas Groep 3 / 1 ste klas Kleuters maken nog geen transfer waarmee de geleerde vaardigheden ook ergens anders worden toegepast. Het spel bestaat uit nabootsing en het naspelen van dingen die ze hebben meegemaakt. Ruimte en tijd zijn essentieel om te spelen en ervaring op te doen zodat ze zich kunnen ontwikkelen. Incidenteel leren spontaan, onbedoeld Ontdekkend leren door spelen en Bewegen (meer impliciet) Klas is speelgroep Intentioneel leren (gericht onderwijs, opdrachten met een doel aangegeven door de leerkracht) Concentreren op taken die niet zelf gekozen zijn waarbij resultaat belangrijk Wordt (meer expliciet) Klas is werkgroep met elkaar en in competitie. Waarom speelt bewegen zo n belangrijke rol bij de? Sensomotoriek is basis van goed kleuteronderwijs! Zintuiglijke en motorische zijn zo nauw met elkaar verbonden dat het de senso-motorische periode noemt. Groei tussen waarneming en motorische uitvoering. Visuele, auditieve en tactiele input kan integreren in motorische output. 3

4 Motorische voorwaarde Oprichtreactie Evenwichtsreactie Opvangreactie Steunreactie Klas Spelen op je buik Schipper mag ik overvaren Schipper mag ik overvaren Lopen met een pittenzak op je hoofd Spelletjes met springen Spelletjes met kruipen prof. Dr. Medendorp hoogleraar sensomotorische integratie, Radboud Universiteit in Nijmegen SENSOMOTORISCHE INTEGRATIE, EEN VENSTER OP COGNITIE 2012 Buiten Speelzaal Graven in de zandbak Ballen overgooien Ballonnen hooghouden Ballen over rollen Stokken over rollen Koprol achterover Schommelen Slepen Duwen Trekken Klimmen Vallen Voetballen Stelten Loopklossen Annemaria koekoek Stopdans Stoeien Hinkelen Hangen Instabiel staan Over blokjes lopen Rollen om de lengteas Bouncer Ondersteboven hangen Springen Oud Hollandse spelletjes Glijbaan op je rug Springen Diepspringen Grote passen maken Over blokjes lopen Staand stoeien Touwspringen Bouncer Glijbaan op je buik Rekstok duikelen Omgekeerde handstand tegen de muur Kruiwagentje lopen Koprol Stoeispelletjes op handen en knieën Klimmen Rekstok Trapeze In de klas Spelen op je buik Schipper mag ik overvaren Kruipen bij spelletjes Kleine motoriek oefeningen Lichaamsdelen benoemen Scheuren/ propjes maken Oud Hollandse liedjes Schouders,ellebogen, polsen, vingers Lichaam wakker maken tijdens een liedje Spelletje lichaam wassen Zwaaien met je armen Stampen met je voeten Zachtjes lopen als muizen Stem en ademspelletjes Tekenen/ schilderen Boetseren Zingen/ muziek maken/ klappen in de maat Grote bewegingen Kleine bewegingen Buiten Graven in de zandbak Spelen in bosjes Spelen met water Fietsen Tillen Slepen Duwen Trekken Klimmen Vallen Ondersteboven hangen Springen Oud Hollandse spelletjes Klapspelletjes Verstoppertje In de gymzaal Ballonnen hooghouden Ballen over rollen Stokken over rollen Koprol achterover Diepspringen Om lengte as rollen Over, onder, in, door materialen Hinkelen Hangen Instabiel staan Ondersteboven hangen Springen Draaien Schommelen Stoeien Kruipen Dansen E.d. Hoeveel keer per week zijn de kleuters in de speelzaal? Hoelang spelen de kleuters per dag buiten? 4

5 Leerrijpheid Leerrijp wil zeggen dat de kleuters rijp zijn voor hun leeftijd en voldoen aan de voorwaarde die in groep 3 aan hen gesteld wordt. Observatielijst Leerrijpheid Motoriek.nl 1 Wat is je doel van de observatie? - vaardigheidsbepaling gedurende een proces - eindobservatie 2 Waar neem je het af? - in de klas als activiteit voor meerder kleuters tegelijk - in een kleine groep buiten de klas - individueel 3 Wanneer voldoet een kind aan de gestelde voorwaarden? - het is een middel om doelgericht te observeren hoever een kind is in de motorische vaardigheden die het nodig heeft in groep 3. Het is geen test, met scores die goed of fout zijn. 4 bronnen Wat heb je aan motorische voorwaarde nodig om tot leren te komen - Informatie van het kind - Informatie van de ouders - Informatie van de leerkrachten (kleuterjuf & gymdocent) - Informatie uit de observatielijst Rompspanning Uitrijping lichaam Bewegingsgevoel Ogen Zitten Schrijven Schrijven FD/ dyslectie 80% informatie lezen, schrijven Observatielijst Schoolrijpheid 11 Observatie-items 1 Evenwicht 1 minuut stilzitten 2 Doorkruizen van de middenlijn belangrijk bij het lezen en schrijven iets pakken aan de andere kant van het lichaam 3 Lichaamsbesef lichaamsdelen benoemen 4 4 reacties opricht -, opvang -, steun - en evenwichtreactie 5 focussen van de ogen convergentie I accommodatie I volgen 6 Pengreep menstekening & tussen lijnen tekenen 7 Bewegingsgevoel pittenzak als stofzuiger & tennisbal en frisbee 8 Ritme en beweging bewegen op muziek van lichaamsdelen 9 Proprioceptie informatie vanuit spieren, pezen en gewrichten loopvormen en leerstrategie 10 Oog hand coördinatie kralenplankje 11 Sociaal emotionele Vragenlijst aan kind Vragenlijst aan ouders Vragenlijst ouders 1.Motorische Evenwicht 2. Sociaal-emotionele 3. Sensomotorische 4. Is het kind eerder onderzocht of behandeld? Zo ja, door wie en waarvoor? 5. Ziektegeschiedenis die de kan hebben beïnvloed: 5

6 Aanknopingspunten 2 Het bewust en slim inroosteren van beweegmomenten vóór leervakken verbetert niet alleen de individuele leerprestaties van kinderen, maar ook het resultaat van de school als geheel Aanknopingspunten 3 Suggesties voor beweegmomenten op school - Actief transport naar en van school (fiets, skaten, lopen) - Lichaamsbeweging als onderdeel van de les (staan, klappen, stampen) - Matig actieve lichaamsbeweging tijdens de pauzes en overblijfuur Marc Litière Juf, mag ik overvaren Aanknopingspunten Suggesties voor beweegmomenten op school - Actief transport naar en van school (fiets, skaten, lopen) - Lichaamsbeweging als onderdeel van de les (staan, klappen, stampen) - Matig actieve lichaamsbeweging tijdens de pauzes en overblijfuur - Het intensiveren van de gymles - Aanpassen van schooltijden om meer beweegmomenten te creëren. Einde Wil u het screeningsinstrument over de motorische leerrijpheid aanschaffen? Kosten 40,= Mail naar info@motoriek.nl Motoriek.nl Elise van Weene info@motoriek.nl 6