HERZIEN VERSLAG VAN DE VERENIGDE VERGADERING OP 10 JULI 2014

Transcriptie

1 HERZIEN VERSLAG VAN DE VERENIGDE VERGADERING OP 10 JULI 2014 VV: 25 september 2014 Aanwezig: Afwezig: voorzitter; de heer mr. M.A.P. van Haersma Buma, dijkgraaf; de heer A. van den Berg, mevrouw mr. A.W. Bom-Lemstra, de heren J.W.A. van Olphen en A.G. Wiegman en mevrouw I.J.A. ter Woorst, hoogheemraden; mevrouw M. Ammerlaan-Romeyn, de heren J.M. Batist, J.B. van den Berg, mr. P. van den Berg, drs. B. Canton, dr.ir. G.P.J. Dijkema, mevrouw N.J. Dijkshoorn-van Dijk, de heer P. van der Ende, mevrouw drs. J. Engels, mevrouw drs. M.J. Hilders, de heren ir. L.P.I.M. Hombergen, J. de Hoog, mevrouw drs. A.C.J. Jans RC, de heren C. Kuijvenhoven, dr.ir. A.J. Middendorp, drs. L.W. Nanninga, J.Th. Overmeer, drs. A.P. Ranner, R. Reijn, ir. J.A.A.M. van Rossum, mevrouw dr.ir. M.P.M. Ruijgh-van der Ploeg, drs. M. Smits, B.E. van der Velde en ir. G.A. van der Wedden, hoofdingelanden; de heer mr.drs. P.I.M. van den Wijngaart, secretaris; de heer H.M.J. Hoogweg, griffier. de heer J. de Jong, hoofdingeland Opening De voorzitter opent om 9.00 uur de vergadering. 01. Vaststelling agenda De heer Van der Velde verzoekt om behandeling van ingekomen stuk 07.09, over toezicht en handhaving, in de commissie BOB. De voorzitter stelt vast dat dit akkoord is. De heer Dijkema vraagt om doorgeleiding van ingekomen stuk over de STOWA strategienota, naar de commissie Waterkwaliteit. De voorzitter wijst erop dat deze nota tot zijn portefeuille behoort. Er zal nog even worden gekeken in welke commissie behandeling zal plaatsvinden. De heer Dijkema vraagt vervolgens om behandeling van 07.15, over schaliegas, in de commissie Waterveiligheid. De voorzitter zegt dat dit akkoord is. De heer Canton vraagt om behandeling van ingekomen stuk 07.03, een brief van de heer Vreugdenhil, in de commissie Waterkwaliteit. De voorzitter zegt behandeling in de commissie BOB toe. Dit is een zaak van handhaving. De heer Van der Wedden heeft vier korte vragen over 07.17, over het vaarwegenbeleid. De voorzitter zegt dat die schriftelijk zullen worden afgehandeld. De heer Middendorp wil graag spreken over H.09, over de grondwateronttrekking Delft-Noord, dat aanvankelijk was geagendeerd voor een vertrouwelijke vergadering. De voorzitter zegt dat dan alsnog vertrouwelijk moet worden vergaderd. Hij stelt vast daar geen bezwaar tegen bestaat. De heer Middendorp verzoekt om bespreking van H.12, over de calamiteitenberging in de Vlietzone, in de commissie. Het is daar volgens hem nog niet besproken. De voorzitter zegt dat het wel degelijk in de commissie en de agendacommissie is besproken. Het kan niet terugverwezen worden naar de commissie. De heer Middendorp zegt dat zijn fractie er dan nog een vraag over zal stellen. 02. Notulen VV d.d. 5 juni 2014

2 2 Deze notulen worden ongewijzigd vastgesteld. 03. Mededelingen Er is bericht van verhindering van de heer De Jong. Hoewel vorige week nog werd verwacht dat de werkzaamheden aan het torentje van het Gemeenlandshuis nog voor de bouwvakantie beëindigd konden worden, blijkt nu dat onder het torentje nog een aantal dingen na de bouwvakvakantie moet worden afgewerkt. Men heeft de kosten nog steeds in de hand. De heer Hombergen suggereert om de steigers en de schermen aan de gevel van het Gemeenschapshuis te gebruiken om wat informatie over Delfland te geven of wat meer aan te kleden. De voorzitter vindt de kosten voor een doek met afbeeldingen te hoog. Hij zal vragen of er nog iets kan worden gedaan. Het komend halfjaar wordt een ontwerptracébesluit met onderliggende milieueffectrapportage gemaakt voor de Blankenburgtunnel, inclusief de effectstudie water en het waterhuishoudkundig plan. Delfland doet daarop een watertoets en kan dan eventueel formeel reageren op het tracébesluit, door middel van een zienswijze. De regio stelt een kwaliteitsprogramma vast, voor de extra 25 miljoen die de minister beschikbaar heeft gesteld. Daarvoor wordt een bestuursovereenkomst getekend. Voorts wordt voorafgaand aan het ontwerptracébesluit een uitvoeringsovereenkomst tussen Delfland en Rijkswaterstaat getekend, waarin alle afspraken over het ontwerp, de kruisende infrastructuur en het beheer worden vastgelegd. Deze afspraken worden waar nodig weer vertaald in het contract van Rijkswaterstaat met de aannemer. Hoe het een en ander wordt vormgeveven, is nog niet duidelijk, maar de VV zal op de hoogte worden gehouden van de besluitvorming. 04. Insprekers Van het spreekrecht wordt geen gebruik gemaakt. 05. Vragenrondje Van het vragenrondje wordt geen gebruik gemaakt. 06. Stukken ter kennisname De stukken onder de nummers en worden voor kennisgeving aangenomen. 07. Ingekomen stukken De heer Van der Velde maakt uit de schriftelijke antwoorden onder op dat het college zich niet verantwoordelijk voelt voor de afspraken die over het Trekpadbruggetje met Delft zijn gemaakt. Dat verbaast hem enorm, want als men een afspraak maakt heeft men een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De voorzitter antwoordt dat er inmiddels contact is geweest. Het bruggetje was toen al op zijn plaats teruggezet. Er was toen zijns inziens geen verantwoordelijkheid meer voor Delfland. De stukken onder de nummer tot en met 07.10, en tot en met worden voor kennisgeving aangenomen. De stukken onder en worden in handen van D&H gesteld. Bespreekstukken B.01. Kadernota 2015 De heer Smits vindt dat bij het vorderen van de zittingsduur van de VV de kwaliteit van de kadernota s is toegenomen. De begeleidende brief is heel interessant. Er zijn ongetwijfeld nog

3 3 verbeteringen mogelijk, maar nu complimenteert hij het college, de hoogheemraad in het bijzonder en degenen die eraan hebben meegewerkt. In de afgelopen jaren heeft hij met een zekere regelmaat aandacht gevraagd voor de hoogte van de tarieven. Eenmalig is er een minder sterke stijging dan aanvankelijk was begroot. Hij vraagt zich af of het nodig is door te gaan met de jaarlijkse stijgingen van 2% en 3% voor waterschapslasten en zuiveringslasten. De effecten van de motie-dijkema gaan door, maar hij meent dat de VV zich elk jaar moet afvragen of niet een nieuwe doelstelling nodig is om naar toe te werken. Zo n doelstelling zou kunnen zijn het verminderen van de stijging van de tarieven voor de ingezetenen. Het college heeft een aantal varianten voorgelegd, die naar zijn smaak ook mogelijkheden bieden, zij het dat de schuldenpositie wat later wordt verminderd dan in de huidige prognoses. Hij pleit ervoor om in de komende maanden te bezien of een geringere stijging van bijvoorbeeld de tarieven voor ingezetenen mogelijk is. Hij denkt dat er ruimte is, omdat het aanvankelijk voorziene investeringsniveau van 54 miljoen nooit is gehaald. Ook de komende jaren lijkt het moeilijk om de geprognosticeerde investeringen te halen. Een signaal daarvan is dat in de begeleidende brief staat dat een structurele bezuiniging van circa 4 miljoen per jaar is ingevoerd. Als nu wordt geformuleerd dat de tarieven in 2015 en zo mogelijk in 2016 en 2017 wat minder sterk mogen sterken dan aanvankelijk voorzien, moet het hele apparaat, zijn doen en laten, daarop kritisch worden beoordeeld. Belangrijk is dat men permanent kritisch blijft op de ontwikkelingen. De VV en het college hebben de opdracht niet met een automatisme tot 2019 te rekenen, maar doelstellingen scherper te formuleren. De OESO constateert dat het publiek in Nederland zich onvoldoende bewust is van het bestaan en het belang van de waterschappen. Eigenlijk heeft Nederland er zijn welvaart aan te danken. Hij zou in de komende jaren veel meer aandacht willen besteden aan het optuigen van de awareness om dat bewustzijn tot stand te brengen. In het verleden heeft hij ook regelmatig gepleit voor zoveel mogelijk samenwerking met aangrenzende waterschappen. Delfland kan daartoe het initiatief nemen. Het voornemen van de rijksoverheid om de waterschappen af te schaffen is min of meer van de baan, maar hij verwacht dat de provincies bij het zoeken van argumenten om hun bestaansrecht te rechtvaardigen taken van de waterschappen zullen claimen. De waterschappen moeten wel open staan voor discussie, maar zij moeten zelf het initiatief hebben, zodat zij de vorm en samenwerking op provinciaal niveau enigszins kunnen sturen. De heer P. van den Berg ziet in de Kadernota niet heel veel nieuws. De programmadoelen van de afgelopen jaren zijn ongewijzigd gebleven. De verwachting is dat zij worden gerealiseerd binnen de financiële kaders. Uit een analyse van de exploitatielasten is naar voren gekomen dat die structureel 4 miljoen lager uitvallen dan tot dusverre gedacht. Er wordt echter vastgehouden aan de afgesproken tariefstijging van 3% en 4%. De facto wordt dan de besparing van 4 miljoen gebruikt om de vermogenspositie te verbeteren. Na de discussie in de commissie BOB heeft het college een aantal varianten opgesteld. Bij de beoordeling daarvan wil hij zich laten leiden door het zoeken naar het juiste evenwicht tussen een gematigde lastenontwikkeling en een vermindering van de schuldenpositie. Hij wil nu niet kiezen voor een langjarige matiging van tarieven, want er zijn te veel onzekerheden op de langere termijn. Hij heeft voorkeur voor een tariefvermindering in 2015, 2% en 3% in plaats van 3% en 4%. Het nieuwe bestuur kan dan volgend jaar opnieuw een keuze maken voor Wellicht kiest een nieuwe coalitie een andere koers. De heer Van der Ende kan het motto van de nota, afronden en voortzetten, vertalen als: passen op de winkel. Hij mist een visie voor de komende jaren, vooral in de portefeuilles Schoon water en Gezuiverd water. Mevrouw Hilders komt daar dadelijk op terug. Het ziet ernaar uit dat de organisatie op orde is en de bedrijfsvoering in control. Delfland is de opvallende koploper met de hoogte van de tarieven en de voorgestelde stijging voor de komende jaren. Hij mist de prikkel om kosten en uitgaven verder naar beneden bij te stellen. Er wordt zuinig omgegaan met innovatieve middelen. Er vindt voor 4 miljoen aan besparingen plaats, maar er staat nog steeds een investering van 12 miljoen voor de huisvesting. Het lijkt hem voor de hand te liggen dat dit bedrag substantieel omlaag moet. Voor zijn fractie is ook de discussie over de kwijtschelding van belang. Hij weet dat de Rekeningcommissie daarmee bezig is. Verdere initiatieven in het najaar zouden het college sieren. Als de VV ingrijpt worden er groflijnige besluiten genomen.

4 4 Hij ziet wel wat licht in de verschillende varianten voor de tarieven die mogelijk zijn. Zijn fractie ziet de tarieven graag zo min mogelijk stijgen en liefst zelfs dalen. Dat laatste zit er de eerste jaren nog niet in. Hij vindt de variant waarin de zuiveringstaak positief is vanaf 2015 een goede richting. Zijn er meevallers, dan zouden die moeten worden doorvertaald in de tarieven. Tegenvallers zouden binnen de exploitatie moeten worden opgevangen. Mevrouw Hilders herinnert eraan dat haar fractie in de commissie heeft gepleit voor meer economische prikkels ter bevordering van de waterkwaliteit. Dat is in lijn met het rapport van de OESO en voorgeschreven in de Kaderrichtlijn Water. GS hebben er aanmerkingen op gemaakt dat Delfland geen tariefdifferentiatie toepast. Zij denkt aan het stimuleren van schonere productieprocessen dan wettelijk voorgeschreven of efficiënter gebruik van water door burgers. Er zou van bovenwettelijke verplichtingen uitgegaan moeten worden. Zij verneemt graag hoever andere waterschappen zijn met het introduceren van prijsprikkels. Is het rijk er misschien mee aan de slag? Wanneer kan de VV iets tegemoetzien? Handhaving, monitoring en toezicht zijn van belang voor het bewaken van de waterkwaliteit. Er is sprake van aanzienlijke overschrijdingen, die pas in 2018 nagenoeg niet meer zouden plaatsvinden. Zij zou het op prijs stellen indien het college een meerjarenplan kon opstellen, waarin handhaving, monitoring en toezicht in samenhang werden bezien. Voor afvalwater is omdat de voordelen van investeringen zich pas op de langere termijn voordoen maar een beperkt budget beschikbaar. Dat is geen logische benadering. Een langetermijndoel is het sluiten van de waterketen. Het wordt hoog tijd dat dit doel wordt vertaald naar acties en investeringen op de middellange termijn en no regret-maatregelen op de korte termijn. Zij stelt er prijs op de rapportage die wordt opgesteld voor de commissie-peijs, de Visitatiecommissie Waterketen, te ontvangen. Zij hoopt dat die rapportage de elementen zal bevatten die zij zojuist heeft genoemd. De heer Canton wordt meestal niet vrolijk van een belastingbrief, maar hij was heel blij toen hij er het logo van Delfland op zag staan. Zo weten de mensen waarvoor zij belasting betalen. In de Kadernota wordt als de voornaamste opdracht voor Delfland geformuleerd het realiseren van doelen en financieel gezond blijven. Op het gebied van de waterkwaliteit heeft de bezuinigingsopdracht er helaas toe geleid dat de KRW-inspanningsverplichting al enkele jaren niet meer wordt nagestreefd. De resultaatsverplichte doelen worden niet volgens de eerste deadline gerealiseerd in 2015 maar hopelijk zes jaar later en misschien pas twaalf jaar later. Weliswaar biedt Europa die mogelijkheid, maar trots kan Delfland er niet op zijn. Op het gebied van waterveiligheid worden ook niet alle doelen zo maar gehaald. Hij noemt de financiële gezondheid, met enkele honderden miljoenen schuld, op zijn best zwakjes. Hij had graag iets gelezen over financieel gezonder worden. Gelukkig kan Delfland in 2016 investeringen financieren uit eigen middelen, leningen aflossen en een gezonde vermogenspositie opbouwen. Hij deelt een compliment uit voor de geslaagde bezuinigingsoperatie, maar hij is geschrokken over de vragen die hij vandaag alweer hoort om de voorgestelde tariefstijgingen naar beneden bij te stellen. Zijn fractie is daar geen voorstander van. Met de verkiezingen in het vooruitzicht is het logisch dat er een beleidsarme Kadernota is geformuleerd. Een belangrijk kenmerk van de waterproblematiek is dat het bijna nooit om geïsoleerde problemen gaat. Bijvoorbeeld waterveiligheid en waterkwaliteit zijn over twee portefeuilles verdeeld, maar iedereen zal zich er terdege van bewust zijn dat die twee elementen met elkaar verbonden zijn. Daarom stelt hij voor doelen te ontwikkelen om waterveiligheid en waterkwaliteit in gezamenlijkheid te dienen. Delfland heeft meer verantwoordelijkheden voor oevers. Er moet nog 32 hectare aan natuurvriendelijke oevers worden aangelegd. Delfland zou ervaring moeten opdoen met innovatieve manieren om natuurvriendelijke oevers aan te leggen, zoals recent bijvoorbeeld met de pilot met drijvende oevers langs de kademuur van de Hollewatering bij Kwintsheul. Hoewel het voorkomen van verdrinkingen in de eerste plaats een taak van de gemeenten is, heeft Delfland ervaring met beleid op het gebied van waterveiligheid en verdrinkingen. Na de verdrinking van een kind in Ypenburg in 2003 werd vastgesteld dat er sprake was van een slecht ontwerp, met steile slootkanten. De AWP Delfland zag in het verleden een duidelijke taak voor Delfland. Zij wees onder meer op de gevaren van de overvloedige aanwezigheid van kroos. Een aantal organisaties heeft veel ervaring met fauna uittreedplaatsen en drijvende oevers, die beide voor veiligheid kunnen zorgen. Delfland kan van hun deskundigheid gebruikmaken. Dit sluit goed aan op het Stroomgebiedbeheerplan 2. Naar aanleiding hiervan dient hij de volgende motie in:

5 5 De Verenigde Vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland, bijeen op donderdag 10 juli 2014; kennisgenomen hebbende dat: het Hoogheemraadschap van Delfland verantwoordelijkheden heeft op het gebied van oevers en kades in Delfland; het Hoogheemraadschap van Delfland beperkt beleid heeft ten opzichte van fauna uittreedplaatsen; het Hoogheemraadschap van Delfland ervaring heeft met de aanleg van drijvende oevers en met fauna uittreedplaatsen constaterende dat: in Delfland geen compleet overzicht is van verschillende fauna uittreedplaatsen; het ontbreken van fauna uittreedplaatsen (dodelijke) gevolgen kan hebben voor dieren en mensen; drijvende oevers gebruikt kunnen worden door dieren en mensen om uit het water te klimmen; fauna uittreedplaatsen alleen bestemd voor kleine dieren (eenden e.d.) niet een oplossing bieden voor mensen en grotere dieren (zoals honden en katten); gevraagde besluitvorming, spreekt uit dat: inventariseren waar fauna uittreedplaatsen zich reeds bevinden en waar mogelijk gevaarlijke situaties kunnen ontstaan door het ontbreken van deze plaatsen, waarbij zover zinvol overleg met gemeentes en vrijwilligersorganisaties wordt gevoerd; de uitkomsten van de inventarisatie terug te koppelen naar het algemeen bestuur; beleid te ontwikkelen omtrent het plaatsen van fauna uittreedplaatsen in gebieden waar kinderen en (huis)dieren te water kunnen geraken; bij elke aanleg of verandering aan oevers of kades het belang van fauna uittreedplaatsen alsmede de investerings- en onderhoudskosten mee te nemen in de besluitvorming, en gaat over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Canton, mevrouw Engels en de heren Van der Velde en Overmeer. Mevrouw Ruijgh onderkent in de Kadernota voor het eerst een grote samenhang tussen beleidsvelden, taken en geld. Zij maakt het college daarvoor een groot compliment. De programma s Voldoende water en Schoon water tonen dat met een brede blik en een brede samenwerking binnen de organisatie aanzienlijke sommen geld kunnen worden bespaard. De Kadernota is een mijlpaal. De organisatie is nu veel beter in control. In de commissie BOB leidde dat tot een discussie over het verlagen van tarieven of het versnellen van aflossingen. In haar ogen ontbreekt de samenhang tussen de recent vastgestelde strategische nota voor het nieuwe Waterbeheerplan en de gepresenteerde meerjarenbegroting, vooral de meerjarenbegroting voor de programma s Gezuiverd water en Schoon water. Uit de column van de dijkgraaf maakt zij op dat dit komt door de keuze voor een beleidsarme meerjarenbegroting. De term was voor haar nieuw. In de verklaring ervan wordt verschil gemaakt tussen must do en can do, beleidsarm en beleidsrijk. Een waterschap heeft heel duidelijke taken, die niemand anders uitvoert en niet aan de burger kunnen worden overgelaten. Zij vindt daarom dat door de keuze voor een beleidsarme nota, met de verkiezingen en een nieuw Waterbeheersplan in het vooruitzicht, een vertekend beeld ontstaat van de financiële positie. Zij vindt de discussie over tarieven prematuur. Zij pleit ervoor in de begroting 2015 van de voorgenomen tariefstijgingen uit te gaan. Zij wijst op de investeringen die moeten worden gedaan in de afvalwaterketen. Als de burger ergens van kan profiteren, is het wel van de winst die in de afvalwaterketen kan worden geboekt. Zij steunt de inspanningen van de hoogheemraad voor goede plannen. Zij verwacht dat de burger daar in absolute zin veel meer baat van zal hebben. De investering in de plannen zal het verschil maken in de portemonnee van de burger.

6 6 Zij vraagt of het college kaders heeft meegegeven aan de organisatie, die nu bezig is om de strategische nota voor het Waterbeheerplan uit te werken. Zo ja, wat zijn die kaders, zo nee wat is dan de overweging om geen kaders mee te geven? Is het college bereid om in november 2014 met de VV over de kaders te spreken, zodat de VV het een en ander nog in een vroeg stadium nog bij kan stellen? Vervolgens vraagt zij op welke termijn bekend zal worden of nog op een andere manier in de afvalwaterketen bezuinigd kan worden, als resultaat van de commissie die nu onderzoekt of ook andere financiële regelingen mogelijk zijn om de fee voor de Harnaschpolder naar beneden bij te stellen. De heer J. van den Berg schaart zich achter andere fracties die complimenten hebben geuit voor de kwaliteit van de Kadernota. De organisatie is beter op orde. Er komt ruimte om de schuldpositie te matigen. Ook hij zou voor 2015 een matiging van de tarieven willen nastreven. Nu Delfland op de goede weg is, moet stevig worden doorgepakt, in relatie met de doelen die het voor ogen heeft. In 1998 en de jaren daarna heeft zich een enorme wateroverlast voorgedaan, die Delfland niet meer wil. Nu dat goed is geregeld moet Delfland zich richten op het goed organiseren van de financiën. De belastingbetalers moeten de komende jaren zien dat het het waterschap, dat een van de hoogste tarieven in Nederland hanteert, ernst is met de pogingen om schuldpositie en tarieven in een goede balans te brengen. Hij herinnert zich de opmerking van een oude schoolmeester: wie zijn schulden betaalt verarmt niet, maar hij raakt wel zijn centen kwijt. Hij is tevreden over hetgeen is bereikt met aanleg en onderhoud van dijken en in het programma Voldoende Water. De geschiedenis leert echter dat niets gevaarlijker is dan te denken dat alles goed geregeld is. Men moet steeds alert blijven. Er moet, na de stevige bezuinigingen, nog veel gebeuren in de polders. Delfland moet blijven werken aan de veiligheid. De heer Middendorp is verheugd over de kwaliteit van de Kadernota en ook over de kwaliteit van de reacties van hem voorgaande sprekers. Zijn fractie kan na de verkiezingen ineens met alle andere partijen een coalitie vormen, zo lijkt nu. Hij heeft nog twee problemen met de uitermate heldere Kadernota. Het eerste is het gebrek aan ambitie, dat ook door andere partijen is genoemd. Een tweede punt is het doorschuiven van belastingen. De AWPD heeft zich nogal hard opgesteld in de kwestie van de kosten van het Hoogwaterbeschermingsplan. Trekt hij die discussie breder, dan wordt het een zaak van tarieven versus investeringen. Net als mevrouw Ruijgh vindt hij de discussie over de tarieven prematuur. Hij vindt de huidige tarieven ietwat aan de lage kant. Hij heeft nog niemand horen zeggen hoe hij de tarieven moet zien in relatie tot de schuld van 500 miljoen en de daaruit voortvloeiende rentelasten. De burger merkt er niet zoveel van of de verhoging 3% of 4% is. De hoogheemraad financiën heeft als rechtgeaard PvdA er aan het begin van zijn periode de tarieven sky high laten stijgen. Het lijkt erop dat omdat er verkiezingen komen nu ineens lagere tariefstijgingen mogelijk zijn. Over het onderwerp schoon water heeft de PvdD al veel gras voor zijn voeten weggemaaid. Om financieel gezond te worden zijn de inspanningen voor Schoon water fors naar beneden bijgesteld. Dat is nog een eufemisme voor het budget halveren. Het was al het kleinste buget van de vier hoogheemraden. Zijn fractie heeft destijds de motie-dijkema gesteund, maar dat neemt niet weg dat zij ook heeft gesteld dat er zodra er ruimte zou zijn deze bezuiniging moest worden teruggedraaid. Daar ziet hij nu niets van terug. Het college sorteert nu voor op rustig doorkachelen. Zo kan men misschien ook wel op de eindbestemming aankomen, maar zijn fractie wil juist graag voor sint juttemis op de eindbestemming aankomen. Een waterschap heeft meer langetermijnvisie dan een gemeente. Het is dan wat gemakkelijk om maar te volstaan met een beleidsarme begroting. In de commissie is gezegd dat er niet meer gemalen visvriendelijk worden gemaakt omdat er nu eenmaal niet meer gemalen worden gerenoveerd in de komende periode. Of die gemalen daarvoor op de juiste plaats staan moet dan ook nog maar blijken. Over afvalwater is gezegd dat er dan wel geen investeringen voor de komende jaren zijn gepland, maar dat het college wel investeringen in gedachten heeft. Het is een merkwaardig democratisch proces als men het met elkaar eens is dat er genoeg signalen zijn dat investeringen moeten plaatsvinden, maar er een beleidsarme Kadernota verschijnt. Natuurlijk is er in zo n beleidsarme Kadernota ruimte om de tarieven te verlagen. Maar daartoe mag de discussie niet worden omgekeerd. Ook zouden er geen bezuinigingen mogen worden ingeboekt omdat geplande investeringen niet zijn gehaald. Het college maakt nu eigenlijk goede sier met het doorschuiven van pro-

7 7 blemen. De AWPD verwacht niet dat het college haar nu spontaan gelijk gaat geven, dat heeft het per slot van rekening al een hele periode niet gedaan. Hij hoopt dat andere partijen het met hem eens zijn dat er meer ambitie moet zijn voor schoon water. De heer Van der Velde stelt vast dat, overigens in verschillende bewoordingen, met veel waardering wordt gesproken over de Kadernota. De nota is een goede weergave wat het college voor 2015 van plan is. In de verschillende programma s zijn duidelijke, eerder vastgestelde doelstellingen vermeld, gekoppeld met een exploitatie en investeringen. Hij sluit zich graag aan bij de waardering voor de nota. Het college gaat door op de ingeslagen weg, die heeft geleid tot een positief exploitatieresultaat en een redelijk jaarlijks investeringsbedrag van zo n 42 miljoen. Blijft de vraag of in de begroting 2015 en de burap s van het volgende jaar dezelfde cijfers te zien zullen zijn. Doorgaan op de ingeslagen weg duidt op consistentie. Hij houdt daar wel van, zeker als het resultaat goed is. Hij bespeurt ook een zekere zelfgenoegzaamheid. Hij waarschuwt daartegen. Traditioneel is het laatste jaar voor de verkiezingen het oogstjaar. Maar daaraan gaat een uitgekiend zaaiprogramma vooraf. College en VV kunnen daar nu al mee starten, zonder over hun graf heen te regeren. Innovatie is dan het toverwoord. De strijd voor een goede chemische waterkwaliteit moet in alle hevigheid gevoerd blijven worden. Wat hem betreft mag daarbij inbreuk op de Kadernota worden gemaakt. Hij weet dat de inspanningen op dit gebied binnen de exploitatie worden geleverd. De inspanning dat de glastuinbouw aangesloten moet blijven op het riool vindt hij onvoldoende. De belangrijkste investering is waarschijnlijk die in de mentaliteitsverandering in de glastuinbouw. In de jaren 70 en 80 was de leuze De vervuiler betaalt nog een linkse kreet, maar nu wordt het waterschap daarop aangesproken door Europa, in de Blueprint. Ook de OESO pleit ervoor. Hij hoorde ook pleiten voor een financiële prikkel, maar dat komt volgens hem op hetzelfde neer. Hij zou daar graag invulling aan geven. De waterkwaliteit zou per postcode gemeten en bekendgemaakt kunnen worden. Iedereen moet op de hoogte zijn van de waterkwaliteit in zijn of haar gebied, ook tuinders. Via een app zou dat voor iedereen te raadplegen moeten zijn, zodat de daders kunnen worden aangepakt. Overigens verwacht hij veel van het uitvoeringsprogramma toezicht en handhaving, dat nu overgeheveld is naar de commissie BOB. Misschien maakt hij het nog mee dat hij zijn kleinkinderen met een gerust hart in de Vlaardingse Vaart kan laten zwemmen. Misschien zal dat pas opgaan voor zijn achterkleinkinderen. Voor de huisvesting wordt voor miljoen gereserveerd, terwijl de verbouwing met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet in 2015 zal plaatsvinden. Het is weliswaar een PM-post die uiteindelijk een keer zal worden gebruikt, maar in de Kadernota wringt dat een beetje. Vervolgens vraagt hij wat het voor de begroting betekent als een andere tariefstijging dan de voorziene 3% en 4% gehanteerd gaat worden. In de begeleidende brief staat uitdrukkelijk dat de tarieven pas bij de begroting worden vastgesteld. Moet de begroting bijgesteld worden als de VV dan kiest voor andere tarieven of heeft dat alleen invloed op het resultaat en de schuldenproblematiek? Worden nu de contouren van de begroting vastgesteld zonder een uitspraak te doen over de tarieven of bindt de VV zich daarmee al aan de voorgestelde tarieven? Eigenlijk zou hij de Kadernota gewoon voor kennisgeving willen aannemen. De heer Dijkema heeft met anderen in de commissies en de VV veel waardering voor niet alleen de helderheid, opbouw en structuur van de Kadernota, maar ook voor de inhoud ervan en het werk dat ervoor is verricht. Ook hij heeft vastgesteld dat de Kadernota op het eerste gezicht beleidsarm is. De Kadernota geeft ook aan dat het bestuur in control is, dat het weet hoe het schip moet worden bestuurd. Een aantal zaken kan ook in een ander licht worden beschouwd. Hij deelt de kwalificatie op de winkel passen door de VVD niet. Met de Kadernota zijn juist de condities geschapen om na te denken over de verdere toekomst, de stippen op de horizon. In de nota klinkt door dat voor de mensen die wonen en werken in het gebied van Delfland het waterbeheer goed is. Men kan rustig gaan slapen en hoeft niet bang te zijn s morgens in een plas water wakker te worden. Iedereen geniet die lusten. De lasten moeten worden verdeeld. Onder andere de glastuinbouw belast nog steeds de chemische waterkwaliteit, maar de glasopstanden zijn niet OZB-plichtig. Daarom wordt ook niet of in beperkte mate bijgedragen aan de tariefopbrengsten voor het waterschap. Misschien moet eens worden bekeken of daar verandering in kan komen. Voor een duurzaam waterschap moeten de lusten en de lasten niet alleen ecologisch, maar ook sociaal en economisch, goed verdeeld zijn.

8 8 Zijn fractie zou willen zien dat Delfland een tariefontwikkeling ingaat die uiteindelijk spoort met inflatiecorrectie. Hij stelt vast dat Delfland nog steeds kwetsbaar is. Vroeger gold voor het waterschap de trits belang, betaling, zeggenschap. Hij zou de trits taken, tarieven en investeringen willen introduceren. Die samenhang bepaalt of Delfland tegen een stootje kan. De komende jaren komt er nogal wat op het waterschap af, om te beginnen de klimaatverandering. Hij adviseert iedereen kennis te nemen van de nieuwe klimaatscenario s van het KNMI en het Planbureau voor de Leefomgeving en van de kennis ontwikkeld in het kader van het Deltaprogramma. De Kadernota is gekarakteriseerd als beleidsarm, maar uit de gesprekken in de commissies is ook gebleken dat in de organisatie onder andere voor afvalwaterzuivering wordt gewerkt aan wat de komende jaren aan de orde zal komen. Installaties die er al een tijdje staan zullen moeten worden gerenoveerd. Er is de ambitie om iets met effluenten te gaan doen. Er zullen investeringen nodig zijn die nog niet zijn genoemd. Er is inmiddels een strategie om de ICT op orde te brengen, gekoppeld aan de huisvesting. Dat is voor zover hij heeft gezien ook nog niet vertaald in investerings- en exploitatiebedragen. Het op orde brengen en houden van de chemische en ecologische waterkwaliteit zal inspanningen blijven vergen. De waterkwaliteit wordt niet echt beter. Het uitvoeringsprogramma is wel op schema, maar op termijn is wellicht een intensivering van de inspanningen en de daarmee gepaard gaande kosten noodzakelijk. De capaciteit van de organisatie voor het initiëren, managen en tot een goed einde brengen van investeringsprojecten lijkt zo langzamerhand afgestemd te raken op het begrote investeringsvolume. Het toekomstige investeringsvolume dat wordt vermeld in de nota lijkt waargemaakt te kunnen worden. De vraag is nog of dat voldoende is voor een duurzaam Delfland. Is het financiële beeld dat in de Kadernota wordt geschetst robuust? Koninklijke BAM Groep heeft maandag nog het dramatische bericht de wereld in moeten sturen dat zij op een aantal grote projecten voor 75 miljoen het schip in gaat. In een speelveld met heel grote projecten, met veel externe partijen, die misschien al snel procedures opstarten, kan een afwijking van een paar miljoen een organisatie al snel in de gevarenzone brengen. Delfland moet ook zorgen dat het tegen een stootje kan. De suggestie van de heer P. van den Berg met betrekking tot de tarieven volgend jaar lijkt de PvdA-fractie een heel verstandige middenweg, wat onverlet laat dat ook voor de verdere toekomst zulke maatregelen heel aantrekkelijk zijn, gelet op de tarieven in Delfland in vergelijking met die in andere waterschappen. De heer Wiegman is door de constructieve inbreng van de VV op een aantal punten aan het denken gezet. De tariefontwikkeling die in de Kadernota is geschetst is door de VV vastgesteld. Voor een aantal jaren zouden verhogingen met 3% respectievelijk 4% worden gehanteerd. De VV heeft in de opmaat naar 2014 de beslissing genomen om de tarieven voor één jaar aan te passen. Dat was het goed recht van de VV, maar het college heeft nu voor de volgende jaren het eerdere besluit van de VV gerespecteerd. Naar aanleiding van vragen in de commissie BOB heeft het college een beter zicht kunnen geven op de effecten van verschillende varianten in de tariefontwikkeling op de begroting. In de opmaat naar de begroting is nu nog niet bekend wat de situatie in november 2014 zal zijn. Daarom zal op dat moment het college, ook op basis van wat het vandaag heeft gehoord en naar aanleiding van wat het vervolgens in de commissie hoort, een voorstel opstellen waarover de VV een beslissing kan nemen. Voorstellen als die van de heer Smits, om de verhoging voor enkele jaren minder te laten zijn, of de heer P. van den Berg, om dat voor 2015 te doen, zullen daarbij in beschouwing worden genomen. Delfland heeft een schuld van zo n 500 miljoen Die moet in 2023 zijn afgelost of geherfinancierd. De beslissingen daarover zullen moeten worden genomen op basis van de situaties die zich telkens voordoen, zoals de stand van de rente, de vermogenspositie et cetera. De komende jaren zal een positie moeten worden opgebouwd die de VV in staat stelt te zijner tijd een besluit te nemen over gehele of gedeeltelijke aflossing enz. Op pagina 34 van de Kadernota is aangegeven dat voor 2015 wordt begonnen met een investeringsvolume van 54 miljoen, waarin als het ware een stelpost voor de huisvesting ad 12 miljoen is opgenomen. In de daarop volgende jaren is het volume 42 miljoen Dat is een aanname. Onder in het staatje is te zien dat voor die jaren bedragen nog niet zijn ingevuld. Voor die jaren is het plafond 42 miljoen maar er wordt rekening mee gehouden dat er nog ontwikkelingen zullen zijn waardoor een beroep moet worden gedaan op de bedragen onder het investeringsplafond die nog niet zijn ingevuld. De heer Smits wijst erop dat in het verleden bij een begroot investeringsniveau van 51 tot 53 miljoen de rekening steeds is uitgekomen op

9 9 een niveau van 30 à 32 miljoen. Als men dat extrapoleert, is de uitkomst dat het investerinsgsvolume dat nu weer wordt voorzien nooit wordt gehaald. Het college heeft voor de komende begroting een fijnmaziger systeem toegezegd, maar hij zou op dit punt toch een correctie willen. De heer Wiegman realiseert zich dat ook Waterbeheerplan 5, waarover in de komende jaren uiteindelijk wordt besloten, effecten kan hebben op het investeringsvolume. Er is extra inzet gepleegd om voor 2015 de ramingen over de hele investeringsketen, van planvorming tot realisatie, zorgvuldig op te bouwen. Daar is het bedrag van 42 miljoen uit gekomen. De voor 2015 voorgenomen investeringen zijn getoetst op realisme en uitvoerbaarheid. Het is heel goed mogelijk dat voor de daaropvolgende jaren de toekomstige VV gaat besluiten over nieuwe investeringen. De ruimte die mevrouw Ruijgh nodig acht en die de heer Van der Ende wenst voor nieuwe initiatieven en nieuwe investeringen is er dus wel. Hij is het met de heer Smits eens dat het essentieel is dat er meer inzet wordt geleverd voor communicatie en voorlichting, misschien ook in Unie-verband. Duidelijk moet zijn waar het waterschap voor staat. Als er weer discussie ontstaat over de toekomst van de waterschappen moet dat duidelijk zijn. Ter voorbereiding van de verkiezingen volgend jaar wordt binnen Delfland ook veel inzet geleverd. Er vinden al fusies van waterschappen plaats. In Limburg zal een nieuw waterschap na fusie precies het gebied van de provincie beslaan. Een dergelijke ontwikkeling lijkt zich voor te doen in het Noorden. Dat zou wel eens een argument kunnen zijn om van provincie en waterschap een eenheid te maken. Ook dit is een reden om goed duidelijk te maken waar de waterschappen voor staan. De Rekeningcommissie doet een uitgebreid onderzoek naar kwijtschelding. De nieuwe VV kan eventueel op basis van die rapportage een beslissing nemen. Hij verzekert de heer Canton dat Delfland financieel gezonder wordt, als de VV meewerkt. De VV kan meedenken over de financiële positie in de toekomst. Of een tariefverlaging plaatsvindt zal blijken uit de begroting Voor investeringen in de afvalwaterketen is ruimte geraamd in de Kadernota. Daarover zou in de komende jaren besluitvorming kunnen plaatsvinden. Het college heeft niet het idee dat er, zoals de heer Middendorp zegt, een gebrek aan visie is. Sterker nog, het voert uit wat in de visie van de VV nodig wordt geacht. De heer Middendorp heeft gesproken over een gebrek aan ambitie. De heer Wiegman beklemtoont dat het college streeft naar een goed evenwicht tussen tariefontwikkeling en de opbouw van het weerstandsvermogen. Dat doet het op basis van eerdere besluitvorming van de VV. De Kadernota is gebaseerd op de huidige inzichten. Er komt nog een burap. Er kunnen tussentijds wijzigingen ontstaan die effect op de begroting zullen hebben. Hij kan niet voorspellen wat die zullen betekenen, maar hij hoopt dat de afwijkingen zo gering mogelijk zijn. De heer Van der Velde vraagt of de Kadernota dan eigenlijk burap 1½ is. De heer Wiegman is niet zo n rekenwonder dat hij dat kan bevestigen. In de Kadernota is de situatie van dit moment weergegeven. Het is bijvoorbeeld echter denkbaar dat een investeringsplanning wordt verstoord doordat een gemeente te laat is met het leveren van haar aandeel. De heer Van der Velde beseft dat er onvoorziene omstandigheden kunnen zijn. Met de Kadernota worden de contouren van de begroting vastgesteld. De heer Wiegman bevestigt dat, maar hij kan niet de garantie geven dat het een op een is. De heer P. van den Berg vindt dat de hoogheemraad de Kadernota nu toch verkeerd typeert. In de Kadernota worden de beleidsmatige en financiële contouren voor het volgende jaar geschetst. De VV kan daarmee richting geven aan de invulling van de begroting. Wordt bijvoorbeeld over de tarieven een richting aangegeven waarvoor een breed draagvlak is in de VV, dan lijkt het hem onverstandig dat het college gewoon vasthoudt aan wat het zelf heeft voorgesteld en de begroting afwacht. Wat is dan nog de zin van het bespreken van de Kadernota? De heer Wiegman heeft vandaag al vier modellen gehoord voor de tariefontwikkeling. Dat zijn suggesties die meewegen bij de voorbereiding van de begroting. De VV kan nu niet een beslissing nemen over het tarief voor Dat gebeurt bij de begroting, op basis van de situatie van dat moment, zowel wat betreft de exploitatie, de investeringen en het meerjarenperspectief voor de investeringen. VV en college begrijpen elkaar niet verkeerd, maar dat de VV nu al aangeeft wat het wordt is een onjuiste suggestie. De fracties zijn ook niet eenduidig in hun standpunt. Hij heeft al opgemerkt dat eventuele ontwikkelingen op het punt van de afvalwaterzuivering op basis van de geraamde investeringsvolumes uitvoerbaar zijn. Ook voor het duurzaamheidsaspect kan gebruik worden gemaakt van de buffer die is ingebouwd in het investeringsvolume voor de komende jaren.

10 10 De voorzitter releveert dat dit de laatste kadernota van de VV in de huidige samenstelling is. Voor het college staat voorop dat een realistisch financieel verhaal moet worden gemaakt. Daar is in het verleden discussie over geweest. Het college kan leuke dingen in overvloed bedenken, maar dan zouden er begrotingen worden gemaakt die wat uitvoering betreft niet reëel zijn. Er zijn investeringen afgevoerd, niet omdat er geen ambities waren, maar omdat ze niet konden worden uitgevoerd. Om plannen te maken zijn mensen nodig. Er wordt zowel op de exploitatie als op het personeel bezuinigd. De tarieven worden verhoogd. Dat beleid staat nog steeds en heeft geleid tot een nu gezonde huishouding, die eerder echt uit de rails was gelopen. Het klopt wel dat de Kadernota beleidsarm is. Hij herinnert zich nog goed hoe in 2008 de nieuwe leden van de VV niet opgetogen waren omdat zij niets meer konden veranderen aan het Waterbeheerplan 4. Waterbeheerplan 5 valt bij toeval in de nieuwe zittingsperiode. De strategische invalshoek is klaar. Straks wordt het KRW-programma behandeld. Die documenten worden straks in de nieuwe voorjaarsnota, te behandelen door de volgende VV, geschoven. Voorts heeft de heer Wiegman al aangegeven dat er ruimte is om in de jaren na 2015 meer investeringen te doen. Het is zorgvuldig om dat aan de nieuw gekozen VV over te laten. Op 8 juli 2014 heeft het college nog gediscussieerd over de handhaving van de chemische waterkwaliteit. Er kunnen niet overal mensen worden ingezet voor handhaving. Na de zomer wil het college bespreken wat er wel kan, hetgeen dan waarschijnlijk in een informatieve VV kan worden besproken. De heer Van der Velde deed een voorstel over metingen per postcode. De uitwerking van zo n idee heeft nogal wat haken en ogen. Als illegale lozingen plaatsvinden is niet bekend waar en wanneer. Het college zoekt naar de beste aanpak. Het voorstel van de heer Van der Velde is om voortdurend te meten via een app, per postcodegebied. De voorzitter betoogt dat de materie weerbarstig is. De actualisering van de stresstest is aan de VV in nieuwe samenstelling. Daarvoor moet aan verschillende knoppen worden gedraaid en moeten keuzen worden gemaakt. Hij heeft gisteren nog met een Kamerlid over het onderwerp gesproken. Als er geen investeringen worden opgevoerd, bijvoorbeeld in ICT, zijn ze niet nodig. Er is voldoende ruimte binnen de exploitatie. Er wordt samengewerkt met Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard, maar met hen is geen nieuw financieringssysteem afgesproken. Daar is op dit moment ook geen investeringsvraag. Er wordt voortdurend bewaakt of exploitatie-uitgaven effectief en doelmatig zijn. Hij sluit niet uit dat dit nog ruimte zal opleveren, maar daarvoor is geen bedrag ingeboekt. De houding die de secretaris-directeur bevordert is dat belastinggeld zo doelmatig mogelijk moet worden ingezet. Dat wordt niet weersproken door welke leidinggevende dan ook. Die mentaliteit heerst nu in de organisatie. De heer Van Olphen herinnert eraan dat in het afgelopen decennium een paar honderd miljoen is geïnvesteerd in de zuiveringsinstallatie Harnaschpolder, leidingen enz. Nu veel nieuw is zijn even geen investeringen nodig, maar dat wil niet zeggen dat er geen ambities zijn. In het WBP5 worden indicatieve bedragen genoemd die een afspiegeling daarvan zijn. Die bedragen zullen concreter worden in de Kadernota Enkele maanden geleden is er een brief gekomen van de visitatiecommissie over de situatie van het waterzuiveringsbeheer in de regio. Delfland heeft de commissie laten weten waar het denkt te kunnen bezuinigen en wat zijn doel is. Mevrouw Hilders merkt op dat toezending van die brief aan de VV al is toegezegd in de commissie. De heer Van Olphen deelt mee dat op dit moment wordt nagedacht over de investeringen die zullen worden aangekondigd in WBP5. Nagegaan wordt bijvoorbeeld hoe de zoetwaterfabriek kan worden gerealiseerd. Daarvoor zullen miljoeneninvesteringen nodig zijn. Hij noemt in dit verband ook de waterharmonica voor de Blankenburgtunnel. Het gros van de kosten van de zuiveringsinstallatie Harnaschpolder zijn kapitaallasten en rente. Er kan bespaard worden door de zuiveringscapaciteit effectiever te maken. Het exploitatiebedrag beloopt meer dan 100 miljoen. Bezien wordt of wat kan worden gedaan aan kapitaallasten en rente. Met de Belastingdienst wordt gesproken over de btw en als vervolg daarop, eventueel over de herfinanciering. Dat zou om substantiële bedragen kunnen gaan. Hij zou in conclaaf moeten gaan met de heer Wiegman als de vraag aan de orde komt of de tarieven omlaag kunnen. Hij verwacht dat niet meteen. Mevrouw Ruijgh vraagt wanneer de hoogheemraad een uitspraak kan doen of met een voorstel kan komen. De heer Van Olphen

11 11 heeft geen idee. Het hangt van de Belastingdienst af, die met een antwoord moet komen. Het is een principiële zaak, dus dat antwoord komt misschien niet zo snel. Een rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt niet gebouwd voor een paar jaar. Zij wordt gerealiseerd met een techniek die op het moment van de bouw betrouwbaar is. Eventueel kunnen tussentijds technische verbeteringen plaatsvinden, binnen de mogelijkheden van de bestaande installatie. De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst voor overleg over de motie. De heer A. van den Berg vindt de motie-canton c.s. sympathiek, maar er wordt niet veel nieuws gevraagd. Bij elke aanleg of verandering van oevers worden fauna uittreedplaatsen meegenomen. De heer Smits dankt het college voor de eloquente beantwoording en de verschillende democratische belijdenissen. Het is goed om nog eens vast te stellen dat het college doet wat de VV wil. Er is breed duidelijk gemaakt dat men wat wil met de tarieven. Het beleid dat in 2014 is gevoerd kan in 2015 worden voortgezet. Daarmee kiest hij niet primair voor een afbouw van de schuldenpositie. Hij hoopt dat de inflatie Delfland op dat punt te zijner tijd een beetje te hulp zal komen. Hij vertrouwt erop dat het college goed heeft geluisterd naar de geluiden die in de VV zijn geventileerd. Hij vindt niet dat de Kadernota voor kennisgeving moet worden aangenomen omdat zij beleidsarm zou zijn. Er wordt een aardig beeld gegeven van de stand van zaken in Delfland. De fracties konden aan de hand ervan standpunten herijken of opnieuw naar voren brengen. Democraten als de leden van het college zijn zullen zij daar heel goed naar hebben geluisterd. Zijn fractie vindt de motie ook sympathiek. Hij heeft de neiging om het antwoord van het college zo te interpreteren dat het de motie wil aanvaarden. Met de heer Dijkema is hij van mening dat nog eens naar de verdeling van de lasten moet worden gekeken. De heer Dijkema duidde met name op het niet heffen van ozb van de glastuinbouw. De fractie van het CDA steunt dat idee niet, vanwege de geschiedenis van die situatie. De sector heeft het op dit moment ook uitermate moeilijk. Er wordt veel werkgelegenheid gerealiseerd. De exportwaarde van de productie is van groot belang. De heer P. van den Berg erkent dat de standpunten in de VV over de tarieven wel wat uiteenlopen, maar hij ziet wel een ruime meerderheid die niet wil vasthouden aan de langjarige verhoging met 3% respectievelijk 4%. Hij acht het verstandig als het college met een matiging komt. Er is sprake van een vaak terugkerend, hardnekkig misverstand over de glastuinbouw, namelijk dat die niet door het waterschap zou worden belast. De glastuinbouw is weliswaar vrijgesteld van de gemeentelijke ozb, maar niet van de watersysteemheffing, waarvoor gewoon aanslagen volgens de WOZ-waarde worden opgelegd. Er is geen sprake van een bevoordeling. Eigenlijk begrijpt hij van het college dat de motie overbodig is. Het is kennelijk helemaal niet nodig om nieuw beleid te ontwikkelen. Hij zou niet willen dat door het aanvaarden van de motie de indruk ontstaat dat het wel zo is. Hij steunt de motie niet. De heer Van der Ende dringt erop aan dat ter handhaving de bewaking van de waterkwaliteit fijnmaziger wordt aangepakt dan nu gebeurt. Er is een groot aantal polders. Het moet mogelijk zijn om eens in één polder te onderzoeken waar de verontreiniging vandaan komt. Het waterschap moet niet alleen zelf een beter beeld krijgen, maar ook kunnen optrekken met de glastuinbouw. Nu worden de goeden over één kam geschoren met de kwaden. In de jaren 90 is de Oude Campspolder ontwikkeld en toen al op het riool aangesloten. Daarvan zijn veel nulmetingen bekend. Het lijkt hem heel goed om in het najaar in een gebied een pilot te starten. Dan wordt er geteeld en van teelt gewisseld. De voorzitter geeft aan dat er discussie is over de aanpak van de Dorppolder. Er wordt een strategie ontwikkeld om daar met glas en groen samen het probleem aan te pakken. De heer Van der Ende zegt dat dit ook een vrij nieuwe polder is, met vrij grote bedrijven. Er zullen weinig erfenissen uit het verleden blijken. Hij ziet uit naar de resultaten. Hij heeft de indruk dat de heer Van Olphen het Waterbeheerplan ziet als een soort investeringsplan, maar dat is het nu juist niet. Delfland loopt al vijf jaar mee met het Delft Blue Water project, voornamelijk door ambtelijke inzet. De andere kosten worden door anderen betaald. Er zijn nu veel nieuwe ontwikkelingen. Daarom pleit hij ervoor nu door te zetten en

12 12 investeringen niet voor zich uit te schuiven. Er zal niet direct een complete zoetwaterfabriek komen. Nu kan worden nagegaan hoe het effluent beter kan worden behandeld en nuttiger kan worden ingezet, waarbij ook de rijksheffing kan worden geëlimineerd. Het investeringsprogramma is naar zijn mening niet zo actueel als de heer Wiegman aangaf. Er staat voor 2015 nog steeds 12 miljoen voor de huisvesting in, terwijl vandaag ook een brief wordt behandeld waarin staat dat de nieuwe VV pas beslissingen zal nemen. Hij meent dat de 12 miljoen voor 2015 geschrapt moet worden. Misschien kan in Burap 2 een opfrisbeurt plaatsvinden. Hij was bang dat de heer Wiegman wel luistert naar de opmerkingen over de tarieven maar er niets mee doet. Hij is wat gerustgesteld door het antwoord op de interruptie van de heer P. van den Berg. Hij hoopt dat goed naar de VV is geluisterd. Hij is blij dat het college in antwoord op de motie zei dat het reeds bestaande beleid zeker wordt doorgezet. Hij heeft nu geen behoefte aan extra activiteiten en inzet. Mevrouw Hilders is blij dat de heer Van Olphen nu wat concreter heeft geantwoord over de waterketen. Er zijn een paar projecten genoemd. Zij vraagt wanneer hij het denkwerk dat wordt verricht met de VV gaat delen. Zij zou nog graag horen dat het college gaat bestuderen wat de mogelijkheden van prijsbeleid zijn, mede in relatie tot het OESO-rapport en de Kaderrichtlijn Water. Dat zou kunnen gaan in de richting van de vervuiler betaalt. De bedoeling is niet dat wie zich aan de wet houdt wordt bevoordeeld, maar bijvoorbeeld wel om duurzamere productie te stimuleren of zuiniger met water om te gaan. De heer Canton is verheugd over de positieve reactie op zijn motie. Het verbaast hem wel dat er een schorsing nodig was om tot een kort antwoord te komen. In de commissies en in eerste termijn hebben veel fracties gesproken over ambities. Met de motie wordt beoogd om de mogelijkheden om meer ambities te verwezenlijken te verkennen. Het doel is niet om meer geld vrij te maken of om nieuw beleid te maken, maar om bestaand beleid te verdiepen. Zijn fractie hoopt dat het college met de motie meer mogelijkheden heeft om een mogelijke richting naar ambities, waar bijna alle fracties over gesproken hebben een invulling te geven. Daarvoor is meer onderzoek nodig. De heer Smits vraagt of de heer Canton bereid is om de motie aan te houden, om bij de eerstvolgende rapportage waarin het aspect waarop de motie betrekking heeft te bezien of hetgeen in de motie staat zoals het college stelde feitelijk onderdeel is van het beleid. De heer Canton wacht even de reactie van de andere fracties op zijn motie af. Misschien is dan even een schorsing nodig. De heer Middendorp beseft dat de verschillende groeperingen vanuit een politieke overtuiging soms verschillende meningen hebben. Zijn fractie zou soms andere keuzes maken, maar het college is met een samenhangend verhaal gekomen. Hij complimenteert de heer Van Olphen, die na de commissievergadering nog een nieuwe ambitie uit zijn hoge hoed tovert, namelijk de zoetwaterfabriek in de Harnaschpolder. Hij zou het waarderen als er nog meer ambitie in die hoge hoed zat? Zijn fractie maakt zich zorgen over het schuldniveau. Het college meent dat dit hanteerbaar is, maar daarmee wordt het niet lager. De heer Smits hoopt op effecten van de inflatie, maar met een inflatie van 1% per jaar kan het nog wel even duren. Als de rentelasten lager worden, leidt dat tot ruimte in de begroting of voor de tarieven. Dat zijn communicerende vaten. Hij vraagt met hoeveel de schulden zouden moeten afnemen om een effect op de begroting vast te kunnen stellen. Het budget voor Schoon water is 40 miljoen. 1 De schuldenlast is vele malen hoger. Kan daar meer evenwicht in worden gebracht? In de commissie heeft mevrouw Ter Woorst gezegd dat er meer natuurvriendelijke oevers zijn dan alleen die van Delfland. De gemeenten zouden zich ook zeer verdienstelijk maken, maar Delfland zou niet weten waar die natuurvriendelijke oevers zijn. Hij vraagt zich af hoe zo samenhangend beleid kan worden gemaakt. Het stedelijk gebied is in Delfland het grootste gebied. Wat Schoon water betreft lijkt het wel erg in het beleidsarme deel van de nota te horen. Hij is blij dat in het landelijk gebied drijvende oevers worden uitgeprobeerd. Er blijkt een publicatie uit Wageningen te zijn waarin staat 1 Dit is het bedrag aangegeven in het programmaplan schoon water wat gereserveerd was voor de investeringen van het programma schoon water voor de periode , zoals vastgesteld in de VV van 28 april 2011

13 13 dat in tegenstelling tot eerdere berichten over helofytenfilters drijvende oevers wel degelijk effect hebben op de nutriëntenconcentratie, easyblog&view=entry&id=618&itemid=171. Hij zou graag zien dat dit werd meegenomen in het beleid voor stedelijk water. Hij vraagt nogmaals aandacht voor de medicijnenresten. Delfland werkt mee aan het Pharmafilter. Hij begrijpt niet waarom een techniek die zo goed werkt nog niet is opgenomen in het beleid. De RWZI heeft een efficiency van 75%. 25% wordt er dus nog altijd niet uit gehaald. Wat er niet in wordt gegooid, hoeft er ook niet uit te worden gehaald. Misschien kan dit ook nog kosteneffectief zijn aan de kant van de decentrale zuivering. Hij denkt dan met name aan ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen. De AWPD staat welwillend tegenover een tariefdifferentiatie in de glastuinbouw, maar niet als een extra belasting op de glastuinbouw. Zij zou een bonus/malus-systeem willen, waarbij eerder de goeden worden beloond dan de slechten gestraft. Zijn fractie overweegt om de motie te steunen. Zij kan niet overzien hoeveel werk uitvoering ervan met zich brengt. De motie kan worden aangehouden als het college bereid is met een korte notitie in de volgende commissievergadering te komen. Ter hoogte van het huis van de dijkgraaf in Voorburg is de Vliet onlangs gereconstrueerd. Een betonnen kade rijst daar loodrecht uit het water op. De fauna uittreedplaats bestaat er uit een zwemtrap om de zoveel meter. Hij weet niet of kleine kinderen ver genoeg kunnen zwemmen. Een hond komt niet over zo n zwemtrap uit het water. Hij vindt dit een aandachtspunt, waarover hij graag geïnformeerd wordt. De voorzitter wijst erop dat het waterschap ter plaatse niet de verantwoordelijkheid heeft. Mevrouw Ruijgh heeft het idee dat hoogheemraad Wiegman haar heel goed heeft gehoord. Zij heeft de term beleidsarm niet zelf bedacht. Het college heeft de term gebruikt om uit te leggen hoe de Kadernota in elkaar zit. Uit het antwoord van de heer Wiegman heeft zij begrepen dat 60 miljoen nog niet is ingevuld. Dat roept bij haar de vraag op hoeveel geld naar het watersysteem mag gaan en hoeveel naar het zuiveringssysteem. Dat wil zij weten met het oog op de verdeling van de tarieven in de toekomst. Bij de behandeling van begroting en meerjarenbegroting wil zij meer inzicht hebben in de kaders voor de verschillende taken. De trits die de heer Dijkema voorstelde kan nog iets scherper worden geformuleerd: taken, toekomst, tarieven. Vanuit dat langetermijnperspectief zou zij in november 2014 over de meerjarenbegroting willen praten. Nieuwe plannen kunnen in het Waterbeheerplan landen, maar de Kadernota zou rijk moeten zijn aan financieel beleid. De kaders voor langetermijnplannen zouden erin moeten worden aangegeven. In de Commissie Waterkwaliteit werd gezegd dat het college terug zou komen naar de VV als er meer geld nodig was. Dat kan haars inziens niet de bedoeling zijn, gelet op de slag die het college heeft gemaakt om in control te komen. Zij staat zeer sympathiek tegenover de motie. Zij vindt het prima om er verder over te spreken in de Commissie Waterkwaliteit of misschien in BOB. In de Keur zijn al veel bepalingen opgenomen waarvan gebruik kan worden gemaakt voor fauna en mens uittreedplaatsen. Als zodanig wordt er echter geen aandacht aan gegeven. De Keur kan heel goed worden gebruikt om uitvoering te geven aan de intentie van de motie. Zij verzoekt het college om eens op schrift te zetten welke heffingen nu precies drukken op de sector glastuinbouw. De opstalwaarde die wordt gebruikt om de watersysteemheffing te berekenen is heel laag ten opzichte van de schade die bij wateroverlast kan ontstaan. De zuiveringsheffing is ook heel laag; maar drie vervuilingseenheden per hectare. De bijdrage uit de glastuinbouwsector aan de opgave uit hoofde van de KRW is volgens haar erg klein. De heer J. van den Berg zal de komende tijd blijven volgen of de heer Wiegman echt goed naar de VV luistert. Hij heeft nog geen reactie gehoord over de klimaatbestendigheid van de dijken, de polders en voldoende water. Hij verneemt graag of de werkzaamheden daarvoor goed op schema liggen of verbetering behoeven. Er wordt overleg gevoerd met LTO. Dat kan nog wat worden uitgebreid. Zijns inziens kan zo de glastuinbouwsector gemotiveerd worden om de waterkwaliteit te helpen verbeteren. De sector ziet zelf wel dat die nog niet goed is. Ook is nog steeds niet duidelijk welk effect de nalevering uit de waterbodems heeft op de monsters die worden genomen. De motie is volgens hem vooral van belang voor de hoge oevers, veelal in stedelijk gebied. Daar lijkt hem vooral voor de gemeenten een opgave te zijn, eventueel samen met het waterschap. Er zijn echter ook lage oevers die moeilijk uittreedbaar zijn. Hij vraagt of er ook een

14 14 goede uittreedplaats kan worden gemaakt voor vee dat in de sloot raakt bij een natuurvriendelijke oever. Hij stelt voor de motie nu aan te houden om een goed beeld te krijgen in de commissie. Hij is bang dat een inventarisatie en onderhoud heel wat werk zullen opleveren. De heer Van der Velde is blij dat de VVD een suggestie doet die past bij zijn voorstel om de waterkwaliteit per postcode te gaan meten. Dat is immers fijnmazig. Als het mogelijk is in de stad door middel van luchtmetingen de smerigste straten aan te wijzen, kan in de polder en in de stad ook de waterkwaliteit worden gemeten. Als dat geld kost, kan dat bij de begrotingsbehandeling geregeld worden. Met de Kadernota worden de beleidsmatige financiële kaders vastgesteld. Natuurlijk kunnen niet alle niet te voorziene omstandigheden worden meegenomen, maar de financiële kaders zijn opgesteld met inachtneming van een tariefverhoging van 3% en 4%. In de begeleidende brief schrijft het college dat bij de begrotingsbehandeling ook van andere tarieven kan worden uitgegaan, maar dan worden ook de financiële kaders anders. Hij vraagt zich daarom af wat nu eigenlijk wordt vastgesteld. Mevrouw Engels memoreert dat Water Natuurlijk vanaf het begin van de huidige zittingsperiode heeft gevraagd om fauna uittreedplaatsen. Na enige aarzeling is Delfland daar nu positief over. Bij vernieuwingen worden uittreedplaatsen aangelegd. Nu acht zij een inventarisatie heel nuttig. Op plekken waar niet wordt vernieuwd kunnen er ernstige problemen zijn. Daar kunnen hier en daar al kleine verbeteringen worden aangebracht. De motie gaat verder dan wat tot nu toe gebruikelijk is, maar de intentie is niet om de organisatie gigantisch veel werk te bezorgen. De heer Dijkema vindt het verzoek van mevrouw Ruijgh om een overzicht van de tariefstellingen voor de glastuinbouw heel goed. Zijn fractie weet dat de glastuinbouw een van de meest innovatieve sectoren is, die een belangrijke bijdrage levert aan economie en werkgelegenheid. Dat hoeft niet te worden gekoppeld aan allerlei vrijstellingen, die in het verleden ongetwijfeld om moverende redenen zijn verleend. De trits tarieven, toekomst en taken heeft ook betrekking op de kwijtschelding, waarmee de Rekeningcommissie aan de slag is. Het kwijtscheldingsbeleid van Delfland spoort nu met wat in de gemeenten gebeurt, conform het uitgangspunt dat een waterschap geen inkomenspolitiek voert. Zijn fractie is daarom heel tevreden met de huidige beleidslijn, te meer omdat de omvang van de kwijtscheldingen meevalt en niet groeit. De heer Van der Ende meent dat juist bij het huidige beleid inkomenspolitiek wordt gevoerd. Bij afschaffing zou dat niet langer het geval zijn. De heer Dijkema wijst erop dat de politieke kaders voor kwijtschelding elders worden geformuleerd. In de scenario s die het college heeft opgesteld wordt uitgegaan van een prijsindexatie van 1½%. Hij acht dat een optimistische schatting. Het Centraal Planbureau gaat uit van een prijsindexatie van 2%. De Kadernota is naar zijn mening vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Zijn de kaders eenmaal vastgesteld, dat zullen voor wijzigingen of nieuwe kaders in de toekomst argumenten moeten worden geleverd die voortkomen uit nieuwe ontwikkelingen of wellicht nieuwe ambities. Iedereen in de VV is vrij om dat te proberen. De onderhavige Kadernota is de laatste van de VV in de huidige samenstelling, die inmiddels in de verlenging zit. Er zullen geen penalty s genomen hoeven te worden. De Kadernota draagt de sporen van de huidige status van de VV. De kosten van de ICT, voor werkplekken, apparatuur, service, cloud-diensten et cetera zullen kennelijk vooralsnog uit de exploitatie worden gedekt. In eerste instantie meende zijn fractie de motie wel te kunnen steunen. Zij waardeert het initiatief van de Partij voor de Dieren. De heer Canton heeft aangegeven dat de motie ook betrekking heeft op waterveiligheid voor mensen. Het spreekt zijn fractie aan dat het onderwerp nu specifiek wordt aangegeven en dat wordt gevraagd erover te rapporteren. Hij geeft het college in overweging de motie ten dele over te nemen. Het college meent dat wat wordt gevraagd al in de processen is opgenomen. Er is niet direct een terugkoppeling naar het algemeen bestuur. Hij zou het op prijs stellen als dat wel gebeurde. Hij hoort graag of dat mogelijk is. Uit het antwoord van de hoogheemraad maakt hij op dat het vooral gebeurt in het stedelijk gebied, maar uit de woorden van de heer J. Van den Berg maakt hij op dat ook het in de sloot raken van koeien aan de orde van de dag is. Hij wil echter niet vragen om fauna uittreedplaatsen daarvoor, want hij meent dat de agrariërs zelf in dergelijke gevallen goed in staat zijn om voor een effectieve uittrede te zorgen.

15 15 De heer Wiegman betoogt dat met de Kadernota de beleidsmatige en financiële kaders worden vastgesteld, op basis van de stand van zaken van het moment. Voor zichzelf had hij al opgeschreven dat de VV eens een inzicht moest krijgen in de toerekening van lasten aan de glastuinbouw, zowel wat betreft de systeemheffingen als de zuiveringsheffingen. Ook de rol van de gemeenten bij de waardering van het onroerend goed kan daarbij aan de orde komen. Dat inzicht komt er. Aangegeven zal worden wat in het kader van de wetgeving wel en niet mogelijk is. Hij acht het mogelijk dat dit al voor de volgende VV kan gebeuren. Het college heeft het duidelijke signaal gekregen dat lang niet iedereen wil vasthouden aan de tariefsverhogingen van 4% en 3%, maar dat men ervoor voelt dat in neerwaartse zin bij te stellen. In welke mate dat moet gebeuren moet nog worden bezien. Hij neemt dit signaal mee bij de voorbereiding voor de begroting. De post van 12 miljoen voor huisvesting betreft een investeringsplanning voor Als de nieuwe VV in 2015 een investeringsbesluit neemt op basis van een voorstel over de huisvesting en een krediet vaststelt, moet dat geld er zijn. Het kan niet zomaar in Burap 2 worden afgevoerd. Als door omstandigheden in 2015 zo n besluit niet wordt genomen, zal in 2015 een aframing van het investeringsvolume kunnen plaatsvinden. Volgens de heer Van der Ende valt niet te verwachten dat de nieuwe VV meteen zo n besluit neemt. Hij pleit voor een realistische begroting. Bij een aframing nu is er meer ruimte voor andere projecten en voor initiatieven waarom zijn fractie vraagt. De heer Wiegman durft geen voorschot te nemen op de besluitvorming door de VV in nieuwe samenstelling. Hij vindt het verstandig om de post te handhaven. De schuldpositie per 1 januari 2014 beliep 521 miljoen. De rentecomponent is jaarlijks zo n 20 à 22 miljoen op basis van 4%. Als in 2023 de rente van langlopende leningen 3% is, is het alleszins verantwoord om voor een langere termijn te herfinancieren. De rentevermindering leidt dan als het ware tot een structurele opbrengst van 5 miljoen. In de Kadernota is aangegeven dat het de bedoeling is in 2016 te gaan aflossen op kortlopende leningen. Ook dat heeft uiteindelijk effect op de rentecomponent. De heer Dijkema acht van belang dat door aflossing van schulden door een overschot in de exploitatie uiteindelijk het weerstandsvermogen van Delfland toeneemt. De heer Wiegman heeft al eerder gezegd dat steeds moet worden afgewogen op welk moment welke beslissingen worden genomen, in het licht van de mogelijkheden. Bij versnelde aflossing neemt het weerstandsvermogen ook af. Er moet altijd een zekere buffer zijn om onverwachte risico s aan te kunnen. Op dit moment wordt gewerkt aan een inzicht wat met de 60 miljoen tot 2019 die nog niet zijn bestemd kan worden gedaan. Bekeken wordt wat nodig is aan de zuiveringskant en aan de systeemkant, op basis van nadere analyses van de verschillende programma s. De VV heeft eerder beslist dat de besluitvorming over kwijtschelding gaat plaatsvinden door de nieuwe VV, onder andere op basis van een rapportage van de Rekeningcommissie. De huidige VV zou de lijn consistent doorzetten, ook voor de begroting In de opmaat naar de begroting 2016 vindt verdere discussie plaats. Hij verklaart zich bereid om te onderzoeken welke effecten een prijsbeleid voor water zou kunnen hebben, maar hij vraagt zich wel af welke ruimte het waterschap daarvoor heeft. De rijksoverheid heeft duidelijke besluiten genomen over de tariefmodellen. Mevrouw Hilders wijst erop dat de Kaderrichtlijn Water Europese wetgeving is en dus boven de nationale wetgeving gaat. Zij kan zich ook voorstellen dat het rijk gedachten over een prijsbeleid voor water heeft. Dat soort dingen moet worden onderzocht. De heer Wiegman lijkt het het best dit in het verband van de Unie van Waterschappen aan de orde te stellen. De Unie heeft ook lijntjes naar de verschillende departementen. De heer A. van den Berg wijst erop dat in de Kadernota staat dat met de VV is afgesproken dat tot en met knelpunten in de polders zullen worden opgelost. Daar staat ook bij dat in 2015 wordt bezien of het mogelijk is in 2016 een versnelling aan te brengen. De inbreng van de verschillende fracties over de motie heeft een aantal aspecten opgeleverd. Er wordt over beleidsarm beleid gesproken. Hij neemt elk aspect, voor het stedelijk gebied en voor het landelijk gebied, serieus. Hij stelt voor om in de commissie te spreken over de motie. Het college kan dan reageren met een brief. Mevrouw Ter Woorst beschouwt de opmerkingen over de chemische waterkwaliteit als steun voor de extra inzet die in de Kadernota omschreven is. De ambitie blijft dezelfde, maar om

16 16 haar te verwezenlijken worden voor 2015 extra maatregelen voorgenomen. Die zijn in de Kadernota genoemd. Delfland werkt samen met de glastuinbouw en de gemeenten concrete stappen uit. Op pagina 8 van de Kadernota wordt onder Chemische waterkwaliteit een aantal extra maatregelen genoemd. De suggestie van de heer Van der Velde over het ontwikkelen van een app zal zij bezien. Tuinbouwjongeren zagen zoiets wel zitten. Onlangs is een zwemwaterapp geïnstalleerd. Die wordt veelvuldig geraadpleegd. De nalevering uit de bodem bij het baggeren is in de Kadernota indirect meegenomen, bij het plan van aanpak van het doorspoelen voor het baggeren. In de informatieve VV is daarover gesproken. Het wordt genoemd in het deelstroomgebiedplan. Zij ontkent dat de pilot met de drijvende natuurvriendelijke oever in landelijk gebied plaatsvindt. Dat gebeurt juist in stedelijk gebied, in de gemeente Westland. Zij zegt toe dat de VV wordt geïnformeerd over de resultaten van de pilot. Waterkwaliteit is de laatste jaren steeds meer in de genen van de verschillende overheden gekomen en wordt standaard meegenomen. Dat hoeft niet meer expliciet te worden opgeschreven. Aan de bestuurlijke Watertafel worden de verschillende maatregelen op elkaar afgestemd. De VV krijgt de stukken daarover. De heer Van Olphen deelt mee dat voor Delft Blue Water een business case wordt gemaakt om tot een echte pilot te komen. Niet zozeer het schonen van het effluent is een probleem als wel het vervoer ervan. Delfland verricht ook zonder visitatiecommissie een hoop denkwerk. De visitatiecommissie heeft een brief gekregen over de samenwerking in de regio. Daarnaast bestudeert Delfland wat het zelf kan doen. Er zijn dus twee trajecten, die elkaar gedeeltelijk overlappen. Zijn hoge hoed is niet zo groot dat hij er meteen een heleboel konijnen uit kan halen. Het ministerie bekijkt of het probleem van de medicijnresten aan de bron kan worden aangepakt. Over wat die bron is kan men weer verschillend denken, maar dat is toch vooral de farmaceutische industrie. Aan de hand van wat daar gebeurt zullen de waterschappen maatregelen moeten nemen. Daarbij moet worden opgepast dat niet in strijd met komende wetgeving wordt gewerkt. De heer Canton vraagt om een zeer korte schorsing. De vergadering wordt enige ogenblikken geschorst. De heer Canton vindt het voorstel van het college heel positief. Als de motie wordt behandeld in de commissie en er een brief van het college met een reactie komt, hoeft nu niet over de motie te worden gestemd. Het is echter niet de bedoeling dat de reactie van het college volledig beleidsarm wordt. De voorzitter concludeert dat de motie naar de commissie wordt gezonden met een brief van het college. Vervolgens merkt hij op dat de ondertekening van het voorstel wordt aangepast, want de naam van de voorzitter is nu gehalveerd. De Verenigde Vergadering besluit conform het voorstel. B.06. Wijziging van de Gemeenschappelijke regeling Slibverwerking 2009 Mevrouw Hilders heeft er geen moeite mee dat de secretaris van de gemeenschappelijke regeling voortaan wordt betaald door de waterschappen in plaats van door HVC. Er wordt ook voorgesteld dat alleen collegeleden lid kunnen worden van het dagelijks bestuur. In de praktijk zal dat ook meestal het geval zijn, want anders moet een VV-lid er tijd voor vrijmaken. Meer moeite heeft zij met het voorstel wijzigingen van de gemeenschappelijke regeling niet meer door de VV te laten goedkeuren. Het aangaan en wijzigen van een gemeenschappelijke regeling is een bevoegdheid van de VV. Zij vraagt waarom het voorstel wordt gedaan. Bij de wijziging van de gemeenschappelijke regeling Regionale Belastinggroep heeft zij bij amendement gevraagd de informatiepositie van de VV te versterken. Dat amendement kon niet meer worden aangebracht omdat de gemeente Delft al had getekend. De heer Wiegman zegde toen wel toe dat de informatiepositie van de VV bij een volgende gelegenheid op een goede manier zou worden geregeld in een GR. Dat gebeurt nu niet.

17 17 Uit de brief waarmee de wijzigingen worden goedgekeurd wordt niet duidelijk over welke wijzigingen het gaat. De voorzitter begrijp niet goed wat het probleem van mevrouw Hilders is. Hij citeert: De GR is ingesteld door de dagelijkse besturen van de deelnemende waterschappen. Het ligt in de rede om ook wijziging van de GR bij deze organen te houden. Daarna wordt de rol van de VV beschreven. Mevrouw Hilders kan er niet uit opmaken wat de rol van de VV is als de gemeenschappelijke regeling gewijzigd wordt. De voorzitter legt uit dat als de GR zou worden ingesteld door de VV de wijzigingen ook door de VV zouden worden voorgesteld. Dat is niet het geval. Mevrouw Hilders kan zich daar in een dualistisch systeem nog wel iets bij voorstellen, maar Delfland kent een monistisch systeem. De heer Van Olphen voert aan dat in de Wet gemeenschappelijke regelingen wordt bepaald dat bij een GR die is ingesteld door het college het algemeen bestuur van de GR wordt samengesteld uit collegeleden. Dat staat in de artikelen 16 en 18. Mevrouw Hilders vraagt hoe dit dan is geregeld in een monistisch systeem. De voorzitter zegt dat dit geen verschil maakt. Het zou anders zijn als de VV zelf een GR instelde. Dat is destijds niet gebeurd. De heer Dijkema vindt dat mevrouw Hilders een goede vraag heeft gesteld. Volgens hem kan de VV echter uit hoofde van artikel 26 lid 4 een mening geven over hetgeen het dagelijks bestuur van het waterschap heeft besloten of voornemens is te gaan besluiten. De voorzitter is bang dat nu enkele juridische zaken worden besproken waarvan voor de hand liggend is dat deze in de commissie BOB aan de orde komen. De heer Wiegman licht toe dat de VV in moet stemmen met de toetreding van een nieuwe gemeente tot de GR, net zo goed als de gemeenteraden van de betrokken gemeenten. Binnenkort zal een voorstel tot toetreding van de gemeente Schiedam tot de RBG in de VV aan de orde komen. Mevrouw Hilders verzoekt de hoogheemraad haar amendement uit 2010 nog goed te bekijken. Dat was bedoeld om de informatievoorziening aan de VV te verbeteren. De heer Wiegman was daar toen positief over, maar het amendement kon niet meer verwerkt worden omdat Delft al had getekend. De heer Wiegman erkent dat opneming van het amendement toen niet meer mogelijk was. Hij zal het nog eens opzoeken. Nu is de situatie anders. De commissie BOB wordt regelmatig geïnformeerd over ontwikkelingen bij de RBG. Mevrouw Hilders dankt de heer Wiegman voor diens toezegging. De Verenigde Vergadering besluit conform het voorstel. De heer Van Rossum verlaat de vergadering. B.08. KRW-programma Delfland (input voor SGBP2) Mevrouw Ruijgh complimenteert het college met de nota, waarmee zij instemt. Zij suggereert om het belang van awareness raising en waterkwaliteit te koppelen. Zij stelt voor om de naam natte ecologische zones die het college hanteert te veranderen. Delfland heeft vier taken. Voldoende sterke dijken appelleert vooral aan de portemonnee en aan het redden van het vege lijf. Afvalwater of Zuiver water appelleert aan de volksgezondheid en de portemonnee. Voldoende water appelleert ook vooral aan de portemonnee. Hoogheemraad Ter Woorst heeft een portefeuille die vooral appelleert aan het hart, namelijk Waterkwaliteit en Natuur. De hoogheemraad is in een uitgelezen positie om met een positieve inbreng de mensen zich beter te laten realiseren wat het waterschap vermag en hoe het bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving. In haar visie zijn de mensen altijd bereid wat over te hebben voor bijvoorbeeld waterkwaliteit. Met het onderwerp vis is dat al heel goed gelukt. Zij daagt de hoogheemraad uit om dat ook te doen met de natuurterreintjes, de ecologische zones die zijn ingericht en de komende jaren worden ingericht. Het college wil de term natuurvriendelijke oever laten vallen. Paaiplaatsen zijn niet altijd oevers. De naam natte ecologische zones is wel een heel academische naam, die niet appelleert aan het hart. Zij heeft voor het college een oude schoolprent van Jac. Thijsse van een sloot meegebracht. Daar horen meer beelden bij, zoals van zwemmen in het buitenwater, van vissen et cetera. De organisatie kan dat veel meer 21 ste eeuws verbeelden. Zij overhandigt de plaat aan het college, met het verzoek voortaan te spreken van natte natuurrijke zones.

18 18 De heer Middendorp vermoedt dat het college zo langzamerhand wel weet wat de AWPD wil met schoon water, water en natuur et cetera. Hij geeft het college na dat het met een gedegen visie is gekomen. Dat verdient een compliment. Ondanks dat vindt hij dat Delfland blijft knoeien met de ambities. In de commissie heeft hij gezegd dat zijn fractie waarschijnlijk wel kon instemmen met het voorstel, maar zijn fractie heeft hem teruggefloten en gevraagd er nog eens heel kritisch naar te kijken. Hij bespeurt op pagina 16 een aantal kopjes van paragrafen waarmee het college zich op voorhand vrij lijkt te pleiten van welke tegenslag dan ook. Ecologie kost tijd, al was dat vijf jaar geleden nog niet zo; Integraal werken, een kreet die hij al veertig jaar hoort; Combinatie van bron- en effectgericht. Heel belangrijk: Vinger aan de pols houden. Natuurlijk is het college niet gehouden aan het onmogelijke, maar het KRW-programma leunt enorm op samenwerking met de partners. Het is ook wel een verademing dat Delfland nu veel beter samenwerkt met partners, die de waterkwaliteit nu meer in hun genen zouden hebben. Als die partijen niet hard gaan, gaat Delfland ook niet hard. Over het eindbeeld verschilt hij nauwelijks van mening met het college. De ambities in het programma zijn absoluut ondermaats. De heer Nanninga vraagt of de heer Middendorp dan nog iets in zijn eigen hoge hoed heeft. De heer Middendorp komt nu in de verleiding om de discussie in de commissie te herhalen. Hij noemt als niet duurzame oplossingen het aanvoeren van meer schoon water uit het Brielsemeer en het rondpompen van het vervuilde water uit het Westland door de rest van het watersysteem, om tot een verdunning te komen. Een aantal door zijn partij voorgestelde maatregelen is geëvalueerd. Het college achtte uitvoering ervan niet mogelijk, waardoor een beetje een patstelling is ontstaan. Hij legt zich daar niet bij neer. Mevrouw Hilders herinnert eraan dat is vastgesteld dat de duinmeren Solleveld en Meijendel geen onderdelen zijn van het watersysteem van Delfland. Nu is er een stroomgebiedbeheerplan met zeven waterlichamen. Het lijkt haar logisch dat dat er vijf moeten zijn en dat Solleveld en Meijendel worden ingebracht door de provincie. De provincie blijkt niet van plan te zijn daar geld voor beschikbaar te stellen, maar Delfland gaat dat wel doen. Zij zou graag zien dat de twee waterlichamen werden geschrapt. In de commissie heeft zij verzocht om een overzicht van de omrekening van hectares en kilometers natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen naar de nieuwe doelstellingen van de natte ecologische zones. Een natuurvriendelijke oever was gemiddeld viereneenhalve meter breed. De breedte van de natte ecologische zone lijkt tussen anderhalf en twee meter uit te komen. Als het aantal hectares intact blijft, wordt eigenlijk de opgave vergroot. In de schriftelijke beantwoording wordt daar niet helemaal op ingegaan. Zij zou graag zien dat de berekening alsnog werd overgelegd. Er kunnen volgens haar geen nieuwe doelen aan de orde zijn. De doelen zijn al veel eerder bepaald. Er is een nieuw maatregelenpakket nodig omdat de doelen niet zijn bereikt. In de commissie is gezegd dat de aanpassing van doelen niet tot een vergroting van de opgave leidt, maar eerder tot een verlaging. Zij zou dat heel duidelijk willen vaststellen. Zij verzoekt het college om in het KRW-programma ook aandacht te besteden aan het prijsbeleid. De vorige keer dat een waterbeheerplan werd vastgesteld was dat de voorgeschreven drie maanden ter inzage gelegd. Het stroomgebiedbeheerplan was zes maanden eerder ter inzage gegeven. Dat heeft in de praktijk geleid tot wijzigingen die niet allemaal even goed gedocumenteerd waren. Zij heeft gevraagd in het kader van de Wet samenhangende besluiten, onderdeel van de Algemene Wet Bestuursrecht, ervoor te zorgen dat de inzagetermijnen gelijk gaan lopen. In het antwoordformulier staat dat dit niet kan, maar het is haar bekend dat gemeenten de coördinatieprocedure op bepaalde besluiten van toepassing kunnen laten zijn. Kan de VV in een verordening opnemen dat het de bedoeling is deze besluiten te coördineren? De heer P. van den Berg memoreert dat in 2009 op basis van de toen bestaande inzichten de gedachte was dat Delfland tot ha aan natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen zou moeten aanleggen. Een substantieel deel daarvan zou al gerealiseerd moeten worden in de periode Daarna zijn normen en landelijke inzichten gewijzigd en was er de motie-dijkema, die tot een terugschroeven van de ambities leidde. Uiteindelijk blijkt nu nog 28 ha aangelegd te moeten worden. Zijn fractie vindt dat erg duur, omdat niet goed vaststaat wat nu de effectiviteit is en welke bijdrage daadwerkelijk wordt geleverd aan verbetering van de ecologische waterkwaliteit. Hij complimenteert het college voor het binnen de financiële

19 19 kaders op koers zijn van het programma. Hij constateert dat in de afgelopen periode steeds slimmer is gezocht naar goede maatregelen en het benutten van kansen, om de kosten zo laag mogelijk te houden. Die koers ziet hij terug in de voorstellen voor Er wordt meer gelet op ecologische effectiviteit en minder op kwantiteit, hetgeen hem aanspreekt. Er is nu de ambitie om 32 ha natte ecologische zones aan te leggen. Anderen vinden misschien dat de ambities wat tekort schieten, zijn fractie vindt de ambities misschien wel iets te groot, vooral wat betreft het tijdpad. De resterende opgave van 32 ha zou nu moeten worden gerealiseerd in , terwijl de tijd kan worden genomen tot Als hij ziet hoezeer de inzichten in de voorbije periode zijn veranderd, vraagt hij zich af of een snelle realisatie wel verstandig is. Er zijn nog steeds onduidelijkheden. Daardoor kunnen tot 2021 weer andere inzichten ontstaan. Misschien komt men in 2021 tot de conclusie dat de verkeerde maatregelen zijn genomen of dat andere maatregelen effectiever zouden kunnen zijn. De heer Canton ontwaart tegenover het risico van een realisatie in de periode tot 2021 twee andere risico s. Het eerste is dat Europa Delfland in 2027 op de vingers tikt als het programma om de doelen te halen tot 2021 wordt teruggeschroefd. Het tweede risico is dat niet wordt voldaan aan de poging om tot 2021 doelen te bereiken en een uitloopperiode te hebben, om de tekortkomingen die in de komende zes jaar eventueel nog blijken te kunnen opvangen. De heer P. van den Berg gaf al aan dat de inzichten in de afgelopen periode heel sterk zijn veranderd. Het risico bestaat dat dit ook in de komende periode weer gebeurt. Misschien blijkt straks dat gemeenschapsgeld is verspild, doordat de maatregelen niet effectief zijn. Hij beseft wel dat bij een volledig doorschuiven naar 2027 er in 2027 geen tijd meer is om iets te doen als de ecologische waterkwaliteit dan nog niet is wat zij moet zijn. Er is wel de ruimte om het risico te verkleinen dat de verkeerde maatregelen worden genomen. De heer Canton vindt dit antwoord helder, maar hij vraagt of er dan meer onderzoek moet plaatsvinden naar nieuwe manieren om de doelstellingen te halen. Het lijkt erop dat de voorstellen die er nu liggen al pilots en onderzoeken betreffen. Daarmee zouden de onderzoeken die de heer Van den Berg schetst om risico s te ondervangen juist worden gedaan. De heer P. van den Berg pleit niet voor meer onderzoek. In de stukken staat dat er op dit moment heel weinig inzicht is in de effectiviteit. Hij zoekt naar een goed evenwicht tussen het nemen van de juiste maatregelen en het tempo waarmee dat gebeurt, om in 2027 het doel te behalen. Voor hem staat niet vast dat daarvoor het hele pakket tot 2021 moet worden uitgevoerd. Beheer en onderhoud van de natte ecologische zones zijn niet meegenomen in de investeringsbedragen, maar moeten uit de normale exploitatie worden bekostigd. Het is hem niet duidelijk in hoeverre de onderhoudskosten een rol spelen bij de afweging of een maatregel de juiste is en tegen de laagste maatschappelijke kosten wordt uitgevoerd. Het lijkt erop dat de onderhoudskosten worden afgeleid van de hoogte van de investeringen. Zij zijn even belangrijk, zo niet nog belangrijker. De effectiviteit zal worden gemonitord. Als nu een maatregelenpakket wordt vastgelegd moet dat ook worden uitgevoerd. Blijkt in de periode dat die maatregelen niet helemaal goed zijn, is er dan nog ruimte om van koers te veranderen? De heer De Hoog vindt de nota heel duidelijk. Hij blijft wel moeite houden met de aanpak van zware metalen en PAK s in het water. Hij vindt het vreemd dat het college wil afwachten wat het ministerie doet. Hij vraagt of er enig zicht is wanneer de zware metalen en PAK s teruggedrongen gaan worden. De heer Dijkema sluit zich graag aan bij de complimenten voor het stuk. Er is geen ruggenspraak geweest over het idee om voortaan over natte natuurrijke zones te spreken. Naar zijn smaak heeft de heer P. van den Berg het vooral over de downside risico s, het uitgeven van geld op een niet effectieve manier. Hij meent dat juist adequaat is aangegeven dat er ook upside risico s zijn, namelijk dat de doelen en de aangegane verplichtingen niet kunnen worden gehaald met de in het stuk voorgestelde maatregelen. In de commissie heeft de hoogheemraad verzekert dat heel veel werk is verzet om te onderzoeken of, met de kennis en inzichten van vandaag, de doelen en verplichtingen kunnen worden gehaald met het naar beneden bijgestelde budget. Daarmee is naar zijn mening een heel mooie middenweg gevonden én invulling gegeven aan hetgeen de heer P. van den Berg eigenlijk vraagt. Hij is heel benieuwd naar het antwoord op het betoog van de heer Van den Berg. Hij is ook erg benieuwd wat de nieuwe inzichten zouden kunnen zijn. De hoogheemraad heeft een goed gestructureerd programma gemaakt, waar al indringend en uitgebreid over kon worden gediscussieerd. Hij zou die lijn nu willen doortrekken naar de periode tot 2021, met een beknopte

20 20 doorkijk naar Naar zijn oordeel wordt een heel slimme no regret-strategie gehanteerd. Tot 2021 wordt flink doorgezet, tegen lagere investeringskosten dan een paar jaar geleden voorzien. Mocht het verwachte effect in die periode niet worden gerealiseerd, dan is er nog zes jaar tijd om iets extra s te doen. Bij een duurzaam waterbeheer in Delfland hoort dat er oog is voor de lange termijn. Om een goede ecologische waterkwaliteit te verwezenlijken kan niet even op een knop worden gedrukt. Er is heel veel druk op het watersysteem. Uit de jaarrapportage blijkt dat de chemische waterkwaliteit structureel niet meer beter wordt. De belasting van het watersysteem vermindert ook niet direct. Hij is wat kritisch over de kosten van de KRW-maatregelen en de manier waarop die in beeld zijn gebracht. Op pagina 24 staat onder de kop Jaarlijks budget specifiek vaststellen eigenlijk in een nutshell hoe de Kadernota zich verhoudt tot het KRW-programma. Hij hoopt dat in de toekomst in dit soort stukken investeringen en exploitatie niet meer op één hoop worden geveegd, zoals in de tabel op pagina 25. Mevrouw Ruijgh verlaat de vergadering. De heer Nanninga sluit zich graag aan bij de mooie woorden van de heer Dijkema. Er is de afgelopen jaren heel veel gebeurd. De grote vraag is wat er moet worden gedaan als het allemaal niet lukt. Naar zijn mening zal heel veel afhangen van de samenwerking met andere organisaties. Kennelijk wordt al veertig jaar over integraliteit gesproken. De heer Smits sprak naar aanleiding van een vorig stuk over de samenwerking met waterschappen, gemeenten en provincies. Er zijn vier commissievergaderingen en een informatieve VV besteed aan de definities van de vispaaiplaatsen, de natuurvriendelijke oevers en de natte ecologische zones. Hij hoopt dat hier heel snel helderheid over komt, want het is eigenlijk een beetje zonde van de tijd. Uiteraard heeft Water Natuurlijk ambities op dit dossier. Er is een overzichtelijke begroting voor de komende jaren. Misschien ontstaat nog ruimte voor extra maatregelen. Afgewacht moet worden of de maatregelen het juiste effect hebben. Hij vindt het wel aardig dat de heer P. van den Berg eigenlijk een nieuw soort duurzaamheid introduceert, een soort politieke duurzaamheid. Als het allemaal goed uitpakt kan kennelijk gerekend worden op de steun van de fractie van Bedrijfsgebouwd. De heer J. van den Berg leest in het stuk dat moet worden doorgegaan op de ingeslagen weg en dat nog wat stappen moeten worden gezet. Hij ziet dat voortschrijdend inzicht ook helpt bij het bereiken van doelen. Die kunnen worden bereikt in 2021, maar ook nog wel in Belangrijk is dat de resultaten worden gemonitord. Als het tegenvalt moet er een tandje bij, als het meevalt kan het een tandje minder. Zijn fractie is blij met de ideeën over een ander beheer. Zij heeft praktische ideeën hoe het ook kan in de polder. In een waterbodem kan het heel snel gaan. Door bepaalde planten te laten groeien of door onderhoud kan iets worden bereikt waarvoor op een andere plek aanleg nodig is. Hij wil koesteren wat er al is. Hij is blij met de opsomming van planten die de kwaliteit gunstig beïnvloeden, want toen hij vanmorgen naar Delft reed zag hij links en rechts die planten. Hij meent dat men daarmee op de goede weg is. In de afgelopen tijd zijn afspraken gemaakt in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. In het gebied van Delfland is daarvoor een werkgroep samengesteld, met Vockestaert, LTO, gemeenten en hoogheemraadschap, om te komen tot een proces waarmee nutriënten in het water van de polder en in de boezem moet worden voorkomen. In dat overleg zijn ook de ondernemers vertegenwoordigd. Er zijn keuzes gemaakt. In het gebied zijn al een aantal jaren werkgroepen voor kringlooplandbouw en duurzaamheid aan het werk. Er is een project schoon erf, voor de afspoeling naar het oppervlaktewater. Er is een onderwaterdrainageproject bij een vijftal ondernemers, waarbij enerzijds de effecten op de nutriënten en anderzijds het afremmen van de bodemdaling worden onderzocht. Men wil ook een baggerproject opstarten. In de baggerbodems wordt nogal wat aangetroffen dat daarin eigenlijk niet thuishoort. Misschien kan de bagger op de percelen worden gebruikt om de nutriëntenkringloop te sluiten. Met partners is dus een aantal dingen te bereiken. Bereidheid daartoe is in de agrarische sector volop aanwezig. De agrariërs sluiten de ogen niet voor het probleem van de waterkwaliteit. Hij roept de portefeuillehouder op om initiatieven krachtdadig te ondersteunen. Het agrarisch gebied moet niet alleen een retentiegebied zijn, waar in geval van nood water kan worden