Joodse leeswijze. Misjna uit Palestina of Egypte, twaalfde of dertiende eeuw
|
|
- Oscar Wauters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Joodse leeswijze 1 Toen in het jaar 70 de Romeinen de tempel te Jeruzalem verwoestten, werden synagoges dé plaats voor het joodse gebed en het onderzoek of de ondervraging van de Tenach. 1 Van belang waren bij het onderzoek de midrasj: in omloop zijnde algemeen aanvaarde rabbijnse uitspraken en Bijbelinterpretaties en overige overleveringen van na de Babylonische ballingschap. 2 Aan het eind van de tweede eeuw verzamelde een van de grootste joodse geleerden, rabbijn Jehoeda Hanassi (circa ), deze uitspraken, interpretaties en overleveringen. Hij ordende ze en voegde ze samen tot een systematisch werk, de Misjna 3, een zesdelig, naar onderwerpen gerangschikt, leerboek. Toen de Misjna voltooid was, onderwierpen latere joodse geleerden elke uitspraak ervan opnieuw aan nauwkeurig onderzoek en discussieerden er met elkaar uitvoerig over. Deze discussies zijn opgetekend in de Gemara. 4 De Misjna en Gemara samen vormden de Talmoed, een encyclopedisch handboek van joodse tradities. 5 Van de Talmoed bestaan twee versies: de kortere Jeruzalemse (Palestijnse) Talmoed uit omstreeks 450 en de Babylonische Talmoed die ongeveer een eeuw later vervaardigd is binnen de grote joodse gemeenschap in Mesopotamië Misjna uit Palestina of Egypte, twaalfde of dertiende eeuw 1 Tenach: joodse heilige geschriften van voor de christelijke jaartelling; het woord tenach is een samenstelling van de beginletters van de drie delen waaruit de Hebreeuwse Bijbel bestaat: Torah (onderwijzing), Nebi im (profeten) en Chetoebim (geschriften). 2 Midrasj (letterlijk: onderzoek, uitlegging): de mondelinge leer, met de interpretatie van Tenach en de weergave van de overlevering van de wetten; de midrasj wil de Bijbeltekst actualiseren aan de hand van voorbeelden uit de Bijbel zelf of nieuwe verhalen en bevat een rijkdom aan zedenkundige verhandelingen, legenden en gelijkenissen; Midrasj is ook de naam die men geeft aan de traditionele verzamelingen van midrasjcommentaren. 3 De Misjna is voor de joden heilig. Alleen de Tenach gaat er in gezag bovenuit. De Misjna bevat joodse regels en tradities die vroeger alleen mondeling werden overgedragen. Omstreeks 200 was deze mondelinge wet zo groot geworden, dat de rabbijnen de noodzaak voelden hem in geschreven vorm vast te legen. 4 Gemara: geheel van discussies over, commentaren op en interpretaties van de Misjna van omstreeks ; vormt samen met de Misjna de Talmoed. Talmoed en Gemara zijn beiden afgeleid van woorden die studie of leren betekenen. 5 Talmoed: geleerde discussie over passages in de Misjna, schriftelijk vastgelegd in de zesde eeuw. Naast de Tenach is de Talmoed het hoofdwerk van het Jodendom. De Talmoed bestaat in twee afzonderlijke versies: de Palestijnse (vierde eeuw) en de Babylonische (zesde eeuw). Alleen de Babylonische heeft canonieke waarde. De meeste orthodoxe joden beschouwen de Talmoed als een vitale en gezaghebbende gids om het joodse leven te kunnen leiden.
2 (Babylonië). De versies zijn verschillend in onderwerpenkeuze, methode, opbouw en taal. Beide bestaan uit twee delen: de Haggada 6 en de Halacha 7, een verhalende en een juridische toepassing van de Torah op het dagelijks leven. De Talmoed bewaart de veelheid van meningen die er onder de geleerden bestonden. Ze noemt nadrukkelijk de naam van ieder die een mening aandroeg of commentaar op de visie van iemand leverde. 2 Hagadah shel Pesah, BM 675 P4 Z , Yerushalayim: V. Turnovski. Vanaf de zesde eeuw was de Talmoed leidraad voor het lezen van de Tenach. Niet dat daarmee de discussies ten einde waren. Integendeel. Grote joodse geleerden en duizenden rabbijnen bleven de joodse vroomheid begeleiden met hun sterk uiteenlopende, vernieuwende of restauratieve interpretaties. Ze discussieerden over uitspraken van de Talmoed, verklaarden die en schreven soms ook verklarende toevoegingen op de tekst. De Talmoedgeleerden waren geen filosofen of theoretici. Evenals hun geestelijke voorvaders, de profeten, waren ze mannen van de praktijk. Ze hadden meestal weinig belangstelling voor abstracte 6 Haggada (letterlijk: vertelling, gesprokene): passages in de Talmoed die niet strikt over de interpretatie van de wetten handelen, maar moraliserende bespiegelingen, gelijkenissen, anekdotes en legenden (het theologisch en filosofisch gedeelte van de traditie) bevatten. De Haggada heeft betrekking op de ethiek van het Jodendom en handelt niet rechtstreeks over de bepaling van de juridische en religieuze regels en voorschriften. 7 Halacha (letterlijk: gang, levenswandel): passages in de Talmoed die handelen over religieuze en juridische regels en voorschriften. In de halachische teksten staan de volstrekt ethische wetten naast de rituele voorschriften; ze maken van het begin af aan het Jodendom tot een ethisch monotheïsme.
3 bespiegelingen en hielden zich vooral bezig met de bijbel vanwege het belang daarvan voor het dagelijkse leven. Door middel van preken, gelijkenissen en spreuken probeerden ze een leidraad voor het gedrag van mensen te bieden. 3 Eeuwenlang droegen de joodse centra in Palestina en Babylonië ertoe bij om de overal verspreid levende joden in geestelijk opzicht te verenigen. Toen deze centra hun invloed verloren, werd hun plaats ingenomen door de Talmoed. Deze werd de belangrijkste samenbindende kracht voor het joodse volk. Het hedendaagse Jodendom is grotendeels gebaseerd op de Talmoed: de rituelen, liturgie en huwelijkswetten komen er allemaal uit voort. Orthodoxe joden beschouwen de Talmoed als een onfeilbare gids. Liberale joden willen er geen absoluut gezag aan toekennen, maar zien hem wel als bron van wijsheid en inspiratie. Rabbijnen verschillen vaak sterk van mening met elkaar. Volgens hen gaat dit prima samen met de eenheid van de openbaring: de vele standpunten van van elders komt en dat tegelijkertijd woont in degene die het ontvangt. De totaliteit van het ware bestaat uit de bijdragen van zeer veel mensen. De stem van God kan op verschillende manieren gehoord worden, wat niet alleen betekent dat de Openbaring plaatsvindt naar de maat van degene die luistert naar het Woord dat zich laat horen, maar ook dat deze maat maatgevend is: de veelvuldigheid van onherleidbare mensen is noodzakelijk voor de afmetingen van de betekenis. 8 Rabbi Jisjmaël onderscheidde vier niveaus van lezen van de Tenach: pesjat (kennelijke, Jankew Sofer, Haggadah, 1740/41, MS Hamburg. of voor de hand liggende betekenis), remez (betekenis waarop geduid wordt), darasj (de betekenis die men moet zoeken) en sod (de geheime betekenis). De eerste letters vormen samen het woord pardes (tuin). Joodse uitleggers volgden zijn onderscheid. Ze stelden zich niet tevreden met de voor de hand liggende betekenis en de betekenis waarop een tekst duidt, maar gingen ook op zoek naar de verborgen betekenis en de betekenis die nog dieper is. De diversiteit van stijlen en de tegenstrijdigheden in de tekst van de Tenach daagden hen uit te speuren naar betekenisverdiepingen en -vernieuwingen. Onderzoek en ontcijfering van de Bijbel betekent volgens de rabbijnen deelname aan de openbaring. Van wezenlijk belang daarbij is de discussie. De lezer kan alleen een echte lezer genoemd worden als hij zich in de discussie mengt. De religieuze daad die het luisteren naar het geopenbaarde woord is, bestaat in het met je hele persoon deelnemen aan het open gesprek. Pas in de messiaanse tijd zullen er conclusies getrokken kunnen worden. Gesloten formuleringen die als dogma s de vele en soms uiteenlopende sporen van de Bijbel tot een eenheid brengen, komen in het karakter van het Jodendom niet voor. 8 Levinas, Emmanuel, Aan gene zijde van het vers. Talmoedische studies en essays, Hilversum 1989, 173.
4 L. den Besten 4 Literatuur Besten, L. den, Het uitgelezen boek. De bijbel in Nederland, Zoetermeer: Meinema Miller, Stephen M, & Huber, Robert V., De geschiedenis van de Bijbel. Het ontstaan en de invloed van de Bijbel, Kampen: Kok Rothschild Haggadah, geschreven in 1479 in Noord-Italië.
5 5 Menachem: Vogelhoofd Haggada, Zuid-Duitsland, circa 1300, perkament, inkt, tempera, 27 x 18,2 cm. Simson verslaat een leeuw, in: Leipzig Mazor
6 6 Spaanse Haggadah, veertiende eeuw, London: British Museum. Nadat God Mozes had verteld dat hij de Israëlieten uit Angstland (Egypte) zou leiden, ontmoette Mozes zijn broer Aäron. Samen gingen ze naar de oudsten (leiders) van hun volk en lieten hen de tekenen zien die God hun had opgedragen. Ze overtuigden hen daarmee van hun boodschap (Exodus 3 en 4). De bladzijde is in verdeeld in vier delen, waarvan elk een andere scène afbeeldt.
7 7 Barcelona Haggadah, Catalonia, Spanje, veertiende eeuw, BL Add. MS 14761, f. 24v., The British Library Board.
Oude Testament: taal. Hebreeuwse inscriptie, zevende eeuw voor Christus, gevonden tijdens opgravingen bij Hasha yadu.
Oude Testament: taal 1 De taal van de Tenach ofwel het Oude Testament is het Hebreeuws (op Daniël 2:4 7:28 en Ezra 4:8 6:18 na, die geschreven zijn in de Syrische volkstaal: het Aramees). Het Hebreeuws
Nadere informatieDit product wordt u aangeboden door ComputerBijbel (http://www.computerbijbel.com) ComputerBijbel Alle rechten voorbehouden 1/5
ComputerBijbel Alle rechten voorbehouden 1/5 STROMINGEN IN HET JUDAISME. De verschillende afdelingen of denominaties binnen het Judaisme worden over het algemeen stromingen genoemd. De verschillen zijn
Nadere informatieOude Testament: samenstelling en indeling
Oude Testament: samenstelling en indeling Wat betreft de samenstelling en indeling van de Tenach ofwel het Oude Testament is er een hellenistisch-joodse en een Palestijns-joodse traditie. 1 De hellenistisch-joodse
Nadere informatieDe evangeliën en hun betrouwbaarheid
De evangeliën en hun betrouwbaarheid blok F - nivo 3 - avond 3 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik en intro 19.20 Discussie: het evangelie van Judas 19.30 Historisch betrouwbaar?
Nadere informatieX.8. METHODOLOGIE. Inhoud: Voorwoord 1. Opzet 2. Opmaak 3. Gebruik hoofdletters 4. Andere afspraken 5. Afkortingen Gebruikte literatuur
X.8. METHODOLOGIE Inhoud: Voorwoord 1. Opzet 2. Opmaak 3. Gebruik hoofdletters 4. Andere afspraken 5. Afkortingen Gebruikte literatuur Voorwoord Het project heeft op dit moment een zeer uitgebreide doelstelling.
Nadere informatieTora TORA SCHOOLOPDRACHT. Torarol Vervaardiger: onbekend Materiaal: perkament, hout Jaartal: onbekend
WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. bhet onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: Tora Torarol Vervaardiger: onbekend Materiaal: perkament, hout Jaartal:
Nadere informatieBijbelcafé 5 oktober De bijbel: Boek of bibliotheek De grote religie voor dummies, 413-430.
Bijbelcafé 5 oktober De bijbel: Boek of bibliotheek De grote religie voor dummies, 413-430. Is de bijbel het Woord van God? Of bevindt het Woord van God zich in de bijbel? Er zijn heel verschillende manieren
Nadere informatieSTUDIEWIJZER. Les 2 De basis van het jodendom Doel
STUDIEWIJZER JODENDOM Les 1 Kennismaking met het jodendom Doel Je maakt kennis met het jodendom. Je kunt uitleggen welke stromingen er binnen het jodendom zijn, wat hun belangrijkste kenmerken zijn en
Nadere informatieThe Leon Levy Dead Sea Scrolls Digital Library
De conservering van de Dode Zee-rollen door: The Leon Levy Dead Sea Scrolls Digital Library De vondst van de Dode Zee-rollen wordt als een van de grootste archeologische ontdekkingen van de 20ste eeuw
Nadere informatieBASIS THEOLOGIE: GOD WOORD
Algemene Bijbelstudie Seizoen 2017-2018 BASIS THEOLOGIE: GOD WOORD Inleiding Op de 9 Algemene Bijbelstudieavonden (van oktober tot en met juni) zullen naar plan de volgende Basis Theologie onderwerpen
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.
Nadere informatieleesplan voor het dagelijks lezen van de Bijbel
leesplan voor het dagelijks lezen van de Bijbel Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad (Psalm 119:105) Een uitgave van Met Open Bijbel Adres Postbus 520, 3800 AM Amersfoort Internet:
Nadere informatieDopen - in het Nieuwe Testament
In deze studie wordt stilgestaan bij enkele teksten uit het Nieuwe Testament in verband met dopen/onderdompelen op, of in de naam van Handelingen 2:38 - dopen op (Grieks: epi) de naam van Jezus Christus
Nadere informatie- 1 - De profeet Haggaï en wij. We beginnen te lezen in Haggaï hoofdstuk 1:1a
- 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit
Nadere informatieDe profeet Haggaï en wij. Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken.
- 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit
Nadere informatiebeschouwd als afstammelingen van Aäron. Deze was hogepriester. Koheen betekent priester. Onder meer de achternaam Cohen is hiervan afgeleid.
Juni 2016 De Werkgroep Liturgie denkt na over de vorm van de eredienst. Deze kijkt hierbij ook naar andere kerken en gezindten. Deze keer wil ik graag samen met u kijken naar liturgie en menora en de volgende
Nadere informatieWerkvorm: Vertel dat de Bijbel bestaat uit 66 Bijbelboeken en dat die ook verschillende genres hebben. Start het spel:
Bijbelse genres Leeftijd: 9-12, 13-16, 16+ Thema: bijbel Tijdsduur: 0-20 min. Jongeren leren de verschillende soorten Bijbelboeken kennen. Doel: - De jongeren begrijpen dat de Bijbelboeken met verschillende
Nadere informatieEEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL -
EEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL - De Bijbel is voor veel mensen het belangrijkste boek in hun leven. Daarom wordt de Bijbel al eeuwenlang in veel talen vertaald en door veel mensen gelezen. Misschien vraag
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieModule Wereldgodsdiensten, sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 1 drs. J.J. Grandia
Module Wereldgodsdiensten, sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 1 drs. J.J. Grandia ORIËNTATIE 1. Titel van de module Judaïca 2. Introductie In deze module gaat het over de basishouding
Nadere informatieMaak je eigen gebedsriem
Maak je eigen gebedsriem 1 Blad 1 Hoe te maken? 1. Kleur de plattegrond van het gebedsriemdoosje in. 2. Knip de onderdelen 1 en 2 van het werkblad uit. Dit zijn het bovenste en onderste gedeelte van het
Nadere informatieDe verwachting van Jezus komst volgens Yitzhak Kaduri
De verwachting van Jezus komst Elke dag zien Christenen, die letten op de tekenen der tijden, steeds meer stukjes van de puzzel op zijn plaats vallen. Het inzicht in de profetieën groeit, zoals voorzegd
Nadere informatieEen Visioen van Liefde
Een Visioen van Liefde Orthen, april 2012 WIE ZIJN WIJ? De oorsprong van de gemeenschap San Salvator ligt in de rooms-katholieke traditie, en voelt zich van daaruit verbonden met de Bijbel, geïnspireerd
Nadere informatieHeilig Schrift. Tanach Bijbel Koran Docentenhandleiding OMG!
2 Museum Catharijneconvent, 2016 De tentoonstelling informeert u en uw leerlingen op een interactieve manier over de heilige geschriften van de drie monotheïstische wereldreligies. Ondanks onderlinge verschillen
Nadere informatieDeze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt
Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt bedoeld: het Israël dat wij ontmoeten in de bijbel en
Nadere informatieMozes, openbaart De Engel des Heren (Jezus?) openbaarde zich (2) Ongerechtigheid..(7,9). onbekwaam geen spraakvaardigheid Kende God dan Mozes niet?
Mozes, een mens zoals iedereen geschapen uit vlees en bloed, werd door God geroepen tot een bijzondere opdracht. (Exod.3). Mozes betekent: Eruit gehaald. God roept nog steeds mensen om een bijzondere opdracht
Nadere informatieDe inhoud in vogelvlucht
De inhoud in vogelvlucht Over de auteurs... xxi Dankwoord... xxiii Inleiding... 1 Deel I: Waarover de bijbel gaat... 7 Hoofdstuk 1: Van Mozes tot moderne tijden: een inleiding in het Heilige Boek.. 9 Hoofdstuk
Nadere informatieTEROEMA (Offer) Sjemot 25:1-27:19
TEROEMA (Offer) Sjemot 25:1-27:19 De Parasja begrijpen Sjemot (Exodus) 25:1-27:19 We zullen leren hoe we 1) Het hoofdthema (onderwerp) van een Parasja (wekelijkse Torah-lezing) kunnen begrijpen. 2) Thematische
Nadere informatieGosker: Bart, wat heb je met het Jodendom? En wat met Kerk en Israël?
Interview gehouden op woensdag 8 mei 2019 met ds. Bart Gijsbertsen, emeritus predikant in Kampen, naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek Luisteren bij maanlicht, een gang door het kerkelijk
Nadere informatieGeschreven en ongeschreven uitleg van de Vijf Boeken van Mozes Deel 3. Weg van de Tora. Dodo van Uden. Algemene Doopsgezinde Sociëteit
proef boekje Geschreven en ongeschreven uitleg van de Vijf Boeken van Mozes Deel 3 Weg van de Tora Dodo van Uden Algemene Doopsgezinde Sociëteit 1 Verschenen Weg van de Tora deel 3 Proef boekje 2 Weg van
Nadere informatieMissie Nederlands Gereformeerde Kerk Voorthuizen-Barneveld
Waarom een missie? We realiseren ons dat geloven in God en het verlossingswerk van Jezus Christus in 2008 geen vanzelfsprekendheid meer is. De ontkerkelijking is een feit, maar tegelijk is er ook weer
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatieVoor christenen is de Bijbel met name een geloofsboek. Dat betekent
De Bijbel Een geloofsboek EWe kunnen vele wegen gaan met de Bijbel. De één ervaart het vooral als een mooi kunstobject. Vele kunstenaars hebben er inspiratie in gevonden om een kunstwerk te maken. We kennen
Nadere informatieINHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? Hoe kun je de Bijbel lezen? Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17
INHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? 9 2. Hoe kun je de Bijbel lezen? 13 3. Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17 4. 21 dagen bijbellezen 21 5. Belangrijke mensen in de Bijbel 47 6. Waar
Nadere informatieDit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:
Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond
Nadere informatieWaar is God? Leeftijd: 9-12 Thema: God Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de aanwezigheid van God onder de mensen.
Waar is God? Leeftijd: 9-12 Thema: God Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de aanwezigheid van God onder de mensen. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren dat God overal te vinden is.
Nadere informatieDuidelijkheid over de Wet Deel I en II
Duidelijkheid over de Wet Deel I en II Alblasserdam Deel I: 06-02-2019 Deel II: 06-03-2019 Sola Scriptura 2018: 2 e druk Herziene uitgave 2013: 1 e druk Aanvullingen staan op www.enoordermeer.nl/boeken/vrij-van-de-wet/
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieDe Bijbel open (19-10)
1 De Bijbel open 2013 41 (19-10) Hoe kan het nu dat mensen in de tijd van het Oude Testament God hoorden spreken, maar dat wij dat nu niet meer meemaken? Waarom gebeurt dat nu niet meer? Dat vraagt iemand
Nadere informatieBruggen van Berea Mezoeza en Tefilien
Dit document is een script van onderwijs dat is bedoeld om via video te worden getoond. In de video worden relevante tekst, dia s, media en afbeeldingen getoond om de presentatie te vergemakkelijken. Daarom
Nadere informatieHandreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool
Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 was de Levend evangelie Gemeente bezig met het onderwerp 40 DAGEN GEBED. Om gemeente breed
Nadere informatieDe Tien Woorden in Joods perspectief 1
De Tien Woorden in Joods perspectief 1 Rabbijn B. Jacobs U hebt mij gevraagd met het oog op uw studiereis naar Israël iets te vertellen over de betekenis van de Tien Woorden binnen de Joodse traditie.
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Inhoudsopgave DEEL 1 INLEIDING EN ONDERZOEKSGESCHIEDENIS 19
Inhoudsopgave Woord vooraf 13 Gebruikte afkortingen 16 DEEL 1 INLEIDING EN ONDERZOEKSGESCHIEDENIS 19 1 Introductie en probleemstelling 19 1.1 Een fascinerend visioen 19 1.2 Een eigenaardig visioen 20 1.3
Nadere informatieDe vreugde van het leren
De Nederlandse bisschoppen De vreugde van het leren Gesprek tussen katholieken en Joden als bijdrage aan de samenleving Woord van de Nederlandse bisschoppen bij de 40ste verjaardag van de concilieverklaring
Nadere informatieWoord vooraf 7. 1. Inleiding 9
Inhoud Inhoud Woord vooraf 7 1. Inleiding 9 2. Geschiedenis van het Jodendom 14 2.1. Van Abraham tot Christus 2.2. Van Herodes tot de Talmoedscholen 2.3. Van middeleeuwen tot verlichting 2.4. Van verlichting
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom
Nadere informatietoespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer
toespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer Deventer, 8 november 2014, rond 11.00 uur Geachte leden van de Joodse Gemeente Beth Shoshanna in Deventer,
Nadere informatie3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament...
Inhoud Pagina Voorwoord... 7 1. Israël, Gods eerstgeboren zoon... 9 Exodus 4:21-23; 19:5-6 2. Jezus, Gods eniggeboren Zoon... 15 Johannes 1:1-18, Romeinen 1:1-7 3. Jezus is een Jood... 21 Romeinen 15:7-13,
Nadere informatieMISJPATIEM (Bepalingen) Sjemot 21:1-24:18
MISJPATIEM (Bepalingen) Sjemot 21:1-24:18 De Parasja begrijpen Sjemot (Exodus) 21:1-20:18 We zullen leren hoe we 1) Het hoofdthema (onderwerp) van een Parasja (wekelijkse Torah-lezing) kunnen begrijpen.
Nadere informatieARREST IN JERUZALEM. Les 11 voor 15 september 2018
ARREST IN JERUZALEM Les 11 voor 15 september 2018 Paulus verlangde naar het zien van een verenigde kerk (Galaten 3:28). Hij moedigde de heidengemeenten aan om hun Joodse broeders in Jeruzalem te helpen
Nadere informatiePinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11
Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het
Nadere informatieEindconclusies dhvb. Rein/onrein principe m.b.t. vlees gehandhaafd. Vragen volgden
Eindconclusies dhvb Rein/onrein principe m.b.t. vlees gehandhaafd Vragen volgden Gelovigen: Probleem met Gods spreken in OT (Tora) Sinds Christus: Wet is vervuld Vleeswetten eveneens Wet is verouderd Wet
Nadere informatieMarkus 7:19 wordt vaak aangehaald om te verdedigen dat Jesjoea al het voedsel rein heeft verklaard.
Dit document is een script van onderwijs dat is bedoeld om via video te worden getoond. In de video worden relevante tekst, dia s, media en afbeeldingen getoond om de presentatie te vergemakkelijken. Daarom
Nadere informatieDe profeet Jeremia had voorzegd dat de ballingschap 70 jaar zou duren. De profeet Daniël verwachtte blijkbaar duidelijk dat na het einde van de
Hoofdstuk 7 427-466 voor Christus - schema 13 466-505 voor Christus - schema 14 Schema 13 De 70 jaar weken van de profeet Daniël hoofdstuk 9. Het is dit profetische gedeelte van het boek Daniël uit het
Nadere informatieGemeente van Jezus Christus. 1. Hoe durven jullie hier vanmorgen te verschijnen?
Dienstnummer: 1305 zondag: 8 e zondag na Epifanie datum: 03-03-2018 plaats: De Bron, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Jeremia 7:1-15; Lucas 6:39-49 liederen: ps 31:1,4,5; ps 92:1,2;
Nadere informatieInleiding Thora. Raymond R. Hausoul
Inleiding Thora Raymond R. Hausoul Onze Bijbel en de joodse Bijbel 1 Onze westerse Bijbel is chronologisch gerangschikt. 2 Is er een andere rangschikking? 3 Drie delen in het joodse Oude Testament a) Thora
Nadere informatieVoorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel ik zo n puzzel.
Lezen: Handelingen 18:24-19:7 Preek over doop met de heilige Geest (??) Voorbeeld voordat de kinderen van groep 4 en 5 naar KBC gaan: Jongens en meisjes, wie van jullie puzzelt wel eens? En dan bedoel
Nadere informatiede 125 vragen De 125 vragen
De 125 vragen De vragen en antwoorden zijn een onderdeel van het lesplan dat door Rimon-ljloc is ontwikkeld voor de Bar/Bat Mitswa klassen van de Liberaal Joodse Gemeenten. TORA 1. Wat is de belangrijkste
Nadere informatieAfgelopen week was het podium van de gay pride parade. In Nederland verzamelde iedereen zich in Amsterdam voor de praaltocht over de grachten.
Afgelopen week was het podium van de gay pride parade. In Nederland verzamelde iedereen zich in Amsterdam voor de praaltocht over de grachten. Een feestelijke optocht waarin op allerlei manieren uiting
Nadere informatie10. Gebarentaal [1/3]
10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien
Nadere informatieGAVEN van de GEEST (2)
GAVEN van de GEEST (2) OPENBARINGSGAVEN Albert van Klinken 1 11 toespraken (1) 1. Hoor Israël, de Here is onze God, de Here is één. (Gerard Elbers) 2. De Heilige Geest in het Oude Testament. (Philip Nunn)
Nadere informatieSofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad
TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten
Nadere informatieWayelech En hij ging De laatste dag van Moshe
Wayelech En hij ging De laatste dag van Moshe Op de laatste dag van zijn leven schreef Moshe de Torah-rol. Deze rol werd bewaard in de Heilige Ark in de tempel. De precieze plek waar de rol bewaard werd,
Nadere informatieBIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1. Les 1 - De oorsprong van de Bijbel. In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1 Les 1 - De oorsprong van de Bijbel In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Deze bijbelstudies zijn vooral bedoeld voor jongeren van 11
Nadere informatieZESTIGSTE DAG VOOR PASEN 12 februari 2012 WEHL. Ds. K. van Bergen, Doetinchem
ZESTIGSTE DAG VOOR PASEN 12 februari 2012 WEHL Ds. K. van Bergen, Doetinchem SCHRIFTLEZING Ezechiël 1:1-14, 28-2:1 enkele gedeelten uit hoofdstuk 1 en 2, de roeping van Ezechiël, het roepingsvisioen. Gemeente,
Nadere informatieInhoud Inleiding viii Genesis Exodus
Inhoud Inleiding viii Genesis 2 Exodus 54 Leviticus 106 Numeri 154 Deuteronomium 200 Bijbelse ingrediënten 246 Verklarende woordenlijst 256 Dankwoord 267 Register 271 Inleiding Als de liefde van een man
Nadere informatieWELKOM! Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën
WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus NT-les 1 ETS-jaar 1 Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën Doelen
Nadere informatieReligie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam. Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam
Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Het geven van borstvoeding is een universele taak voor moeders van verschillende achtergronden.
Nadere informatieNieuwe geboorte in het koninkrijk. les 1 FOLLOW
Nieuwe geboorte in het koninkrijk les 1 DEEL 3 FOLLOW DE GEBOORTE Leven begint met een man en vrouw die elkaar liefhebben. Diep in het binnenste van de buik van de moeder ontstaat nieuw leven. Het duurt
Nadere informatieBijbelteksten Feest van Genade
Week 1 Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God. (Psalm 42:2) Mozes sloeg steeds buiten het kamp, op ruime afstand ervan, een tent op die hij de ontmoetingstent noemde.
Nadere informatiePreekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis. Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13
Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13 De teksten gelezen De twee schriftlezingen geven twee manieren van kijken naar God : Spreuken (het lied van de wijsheid)
Nadere informatieWELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus. NT-les 1 ETS-jaar 1
WELKOM! Inleiding op het NT Vier getuigenissen over Jezus NT-les 1 ETS-jaar 1 Programma Welkom en opening Kennismaking en informatie ETS Historische achtergrond van het NT Pauze De vier Evangeliën Doelen
Nadere informatieWaaruit blijkt dat God geen toeschouwer is, maar dat God door zorg en bewogenheid betrokken is bij het leven van elk mens?
De profetie in de Bijbel. Waaruit blijkt dat God geen toeschouwer is, maar dat God door zorg en bewogenheid betrokken is bij het leven van elk mens? Spreuken 14:31 31 Als je zwakke mensen onderdrukt, beledig
Nadere informatiePreek Marcus 7: 1 23 over de Wet
Lieve gemeente, Is de kerk vandaag de dag nog actueel? Gisteren hebben we de zomermarkt gehad en hebben we weer met een grote groep mensen een hele hoop werk gedaan voor onze kerk. Het was een dag waarop
Nadere informatieLeeswijzer ten behoeve van het lezen en verwerken van de Messias leren deel II
Leeswijzer ten behoeve van het lezen en verwerken van de Messias leren deel II Deze leeswijzer volgt de opbouw van het boek en wil wat hulp bieden bij het lezen van het boek. De vragen zijn bedoeld om
Nadere informatieDe Heilige Geest. interpretatie. Gods Woord. en de. van
De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord pagina 2/8 De Heilige Geest en de interpretatie van Gods Woord www.bijbelcollege.nl 2012, Stg. BTO
Nadere informatieDe leerlingen vroegen Rabbi Eliëzer: Meester, wat is de betekenis van:
Bahir verzen 104 en 105 tekst en commentaar p. horbach 104 De leerlingen vroegen Rabbi Eliëzer: Meester, wat is de betekenis van: Heilig Mij [als behorend tot] 1 alle eerstgeborenen (Exodus 13: 2) Is de
Nadere informatieEén eeuwig verbond. Verbond. Verbond. Discussie. Twee manieren van bijbellezen. blok F - nivo 3 - avond 7
Eén eeuwig verbond blok F - nivo 3 - avond 7 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik, herhaling 19.20 Discussie over de positie van Israël 19.30 Twee manieren van bijbellezen 19.35
Nadere informatiePreek Marcus 7: 1 23 over de Wet
Lieve gemeente, Verleden week is de moeder van Hugo Borst overleden. Zij is bekend geworden omdat haar zoon Hugo, een bekende Nederlander, een boek heeft geschreven over haar en over hoe zij in het verpleeghuis
Nadere informatieKingdom Faith Cursus. ------------------------------------------------------------------------------------------------ Het Woord van God
Kingdom Faith Cursus KF03 ------------------------------------------------------------------------------------------------ Het Woord van God Colin Urquhart ------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieIn de serie Twee op de kansel. Thema: Wat is ons essentieel?
In de serie Twee op de kansel Rabbijn Albert Ringer (Liberale joodse gemeente Rotterdam) Dr Christiane Berkvens-Stevelinck (Remonstranten Rotterdam) Thema: Wat is ons essentieel? Lezing : Deuteronomium
Nadere informatieLiedjes over Gods naam?
Liedjes over Gods naam? En als de golven overslaan, dan blijf ik hopen op uw Naam. Opwekking 789 Heer, ik prijs uw grote naam. Heel mijn hart wil ik U geven. Want U bent de weg gegaan die mij redding bracht
Nadere informatieGods Woord lezen in Christus door de Geest
Gods Woord lezen in Christus door de Geest GKV Enschede-Noord Een boekje om er nog eens bij te pakken! Een BOEK? Uiterlijk wijkt de Bijbel niet veel af van een gewoon boek, een roman. Maar, zodra je Gods
Nadere informatieBaruch 2: 9-15 en Efeziërs 4: 1-6 RBK, 8 oktober Thema: Paulus kijk op de Joods-christelijke traditie: verzoening, geen uitsluiting!
Baruch 2: 9-15 en Efeziërs 4: 1-6 RBK, 8 oktober 2017 Thema: Paulus kijk op de Joods-christelijke traditie: verzoening, geen uitsluiting! Inleiding Omdat het eind van deze maand 500 jaar geleden is dat
Nadere informatieIn de loop van de vele jaren dat ik in mijn bediening sta, constateerde
INHOUDSOPGAVE Inleiding................................................... 5 1. Jezus en de doop........................................ 7 2. Het werk van de Heilige Geest.......................... 11
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatieOpstel CKV Jodendom 5,1. Opstel door een scholier 2057 woorden 12 februari keer beoordeeld. Het Jodendom
Opstel CKV Jodendom Opstel door een scholier 2057 woorden 12 februari 2003 5,1 99 keer beoordeeld Vak CKV Het Jodendom In het nieuws hoor je soms over joden. Meestal gaat het over de inwoners van israel.
Nadere informatie1. Het jodendom. 1.1 Ontstaan. 1.2 God / goden. 1.3 Heilige boeken. 1.4 De leer. 1.5 Leefregels. 1.6 Richtingen
1. Het jodendom 1.1 Ontstaan Ontstaan in het nabije-oosten, op een woelig trefpunt van culturen. De eerste aartsvader was Abraham. Abrahams zoon Isaak wordt gezien als tweede stamvader, gevolgd door diens
Nadere informatieVERBORGENHEDEN IN HET GESLACHTSREGISTER VAN YESHUA (JEZUS) NAAR MATTHEUS
VERBORGENHEDEN IN HET GESLACHTSREGISTER VAN YESHUA (JEZUS) NAAR MATTHEUS hoofdstuk 1, vers 1-17 INLEIDING De perikoop die we bestuderen bestaat uit drie delen: Vers1 Het geslachtsregister van Jezus CHRISTUS,
Nadere informatieNieuwe uitgave van de Leefregel van Franciscus.
Preek van de week: zondag 18 november 2018 Predikant: Arend Linde De Vredehorst Lezing: OT: Psalm 146 NT: Marcus 12: 38 13: 2 1. Verhaal. Franciscus. Jullie kennen de heilige Franciscus. Hij leefde rond
Nadere informatieDaniël 1 Leven met overtuiging 13 oktober 2013 Heilige boontjes
Preek Gemeente van Christus,, dat is het thema voor deze dienst. En ik weet niet of jullie als doopouders daar wel zo blij mee zijn. Want die uitdrukking klinkt bepaald niet positief in onze taal. Wat
Nadere informatieStudielessen voor de bovenbouw van de basisschool
Studielessen voor de bovenbouw van de basisschool INHOUD Tips voor het gebruik van deze bijbelstudies Les 1 Ik zie ik zie wat jij niet ziet Les 2 Geloofshelden (1) Noach de eerste botenbouwer Les 3 Geloofshelden
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieBEHA ALOTCHA (als je opstaat) Bemidbar 8:1-12:16
BEHA ALOTCHA (als je opstaat) Bemidbar 8:1-12:16 De Parasja begrijpen Numeri 10:35-36 We zullen leren hoe we 1) Het hoofdthema (onderwerp) van een Parasja (wekelijkse Torah-lezing) kunnen begrijpen. 2)
Nadere informatieBAR/BAT MITSWA SCHOOL OPDRACHT. Bar mitswa-oorkonde Vervaardiger: onbekend. Jaartal: 1940
b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT a w s t i m r Ba a w s t i m Bat Bar mitswa-oorkonde
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Onze wereld hang van verhalen aan elkaar. U kent ze wel, die kleine verhalen, anekdotes: Heb je het gehoord van die en die? Mooi, voor op verjaardagen
Nadere informatieSpecialisatie Geschiedenis van het jodendom en christendom
Specialisatie Een religieuze periodisering 586 70 Jahwisme Vroeg- Jodendom Rabbijns Jodendom Voor de gewone jaartelling 1 Na de gewone jaartelling Het gebied Het gebied Zoek kaart Palestina Bronnen Bijbel
Nadere informatie1. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde. Noteer alleen de letters.
Oefenrepetitie geschiedenis SUCCES!!! 4 Havo Periode 1 Tijdvakken 1 t/m 4 Dyslectische leerlingen slaan de vragen met een asterisk (*) over. DOOR DE TIJD HEEN 1. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de
Nadere informatie