VICTOR KOURATOVSKY VKJP-CONGRES 17 JUNI 2011 KLUSSEN IN DE BEHANDELKAMER. DILEMMA S IN PSYCHOTHERAPIE MET KINDEREN EN ADOLESCENTEN.

Transcriptie

1 Olifanten en geesten in de therapieruimte VICTOR KOURATOVSKY VKJP-CONGRES 17 JUNI 2011 KLUSSEN IN DE BEHANDELKAMER. DILEMMA S IN PSYCHOTHERAPIE MET KINDEREN EN ADOLESCENTEN.

2 Achtergrond Klinische praktijk k&j [gedwongen] migratie Transculturele psychiatrie Cultuursensitieve diagnose en therapie Pragmatic : culture as a set of behavioral practices NIP : sectie GGz Project Psychodiagnostiek, taal en cultuur

3 Olifanten en geesten Inhoud Olifanten: te groot om er wat aan te doen en dus negeren [Verneinung], nemen als gegeven Drie olifanten: cultuur, status en context Ghosts [in the nursery] Drie geesten: 1. migratie en taal, 2. stereotypie en vooroordeel, 3. vak en professie [the good ghost].. Psychotherapie als vak en professie: vaardigheden, attitude & kennis Supervisie

4 Onderwerpen Cultuur Ontwikkeling en inwikkeling Intelligentie Taal Persoonlijkheid Migratie

5 Cultuur als olifant Recent analyse van psychologische toptijdschriften: 96% van de proefpersonen is afkomstig uit het Westen (Noord-Amerika, Europa, Australië, Israel) WEIRD: Western, Educated, Industrialized, Democratic (Heinrich, Heine & Norenzayan, 2010) 96% van de steekproeven waarop onze psychologische kennis berust, wordt genomen onder hooguit 12% van de wereldbevolking En binnen die 12% betreft het nog merendeels studenten

6 cultuur als olifant Verschillen: o.a. visuele en ruimtelijke waarneming, sociale motivatie [fairness], moreel denken en gedrag, autonomie en zelfconcept, cognitieve oplossingsstrategieën ontwikkeling persoonlijkheid

7 cultuur als olifant DSM-IV Culture-Bound Syndromes en Outline for Cultural Formulation Transcultural Psychiatric Section WPA Kinder- en jeugdpsychiatrie Cross-cultureel: cultuur, taal en enculturatie Neuropsychologisch: autobiografisch geheugen, auditief-verbale en het visuele werkgeheugen who I am is the same as where I belong

8 Ontwikkeling en inwikkeling Hechting, autonomie, sociale en cognitieve vaardigheden, identiteit Invulling radicaal bepaalt door [culturele] omgeving: Expected Environment Enculturatie en the need to belong Inwikkeling als basaal voor holding / containment / identiteit

9 Inwikkeling Hypothetisch construct dat staat voor de vormende en richtinggevende wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving. De belangrijkste functie ervan is het reguleren of bufferen van stress.

10 Inwikkeling in lagen

11

12 Migratie Tot nu: Winst en verlies Invloed op ontwikkeling: vertrouwen, autonomie, vaardigheden, identiteit, intimiteit, generativiteit / ouderschap Risico van mislukking, frustratie, rouw, isolement Transitie en migratie: sluit de inwikkeling aan?

13 Migratie en psychopathologie 1 Recent: kans op psychose en schizofrenie verviervoudigd Risico voor tweede generatie groter dan voor eerste kans op psychose onder de 16 jaar al verviervoudigd (UMC, K & J-psychiatrie) Verklaring: dopaminesysteem al vroeg in de jeugd gesensitiveerd voor stress Vergroot risico op allerlei psychopathologie, m.n. ook depressie en verslaving

14 Risicofactoren: Migratie en psychopathologie 2 Minderheid: huidskleur / uiterlijk, afkomst, Gebrekkige sociale integratie, weinig steun en slechte maatschappelijke vooruitzichten Ervaren discriminatie Cannabisgebruik Grote stad Eerder trauma en blootstelling aan stress Laag IQ

15 Taal Laaggeletterd in Nederland: allochtoon : autochtoon : , waarvan analfabeet [25%] (bron: Stichting Lezen en Schrijven, 2011) Laaggeletterdheid in Nederland onder 15-jarigen: 14 % (bron: OESO Programme for International Student Assessment 2010)

16 Taal en psychopathologie 1 Onvoldoende onderkenning taalstoornissen [vooral bij bij meertaligen] Samenhang taalstoornissen met allerlei stoornissen, met name gedragsstoornissen

17 Taal en psychopathologie 2 gebrek aan verbaal vermogen => gebrek aan zelfsturing en gebrek aan sociale aansluiting Taalstoornissen en gehoorstoornissen Didactische achterstand en verwaarlozing t.g.v. ziekte, verhuizing, migratie, stagnatie, thuisomgeving en milieu [SES]

18 Inwikkeling als buffer voor stress Stress Onhanteerbare stress => somatische en psychiatrische pathologie

19 Stress Sterke invloed op gezondheid en groei ontwikkeling en psychiatrie Verband met SES: ziekte en dood

20 Stress: nadere definitie Stress: verandering leven Onhanteerbare stress: in situaties die ons welzijn en onszelf direct raken en bedreigen Voorspelbaarheid Agency Controle Aandacht, erbij horen, meekunnen, niet onderdoen

21 SES Sociaal Economische Status [SES]: opleiding, inkomen, beroep; maar ook: Steun, opvoeding, stabiliteit context Pathogeen [stress]: gebrek aan aandacht, er-niet-bijhoren, niet-meekunnen Stress in combinatie met SES => ziekte, voortijdig overlijden

22 Acculturatie Definitie: de relatie tot de dominante samenleving Vier hoofdvormen: 1. Separatie 2. Assimilatie 3. Marginalisatie 4. Integratie Effecten op de geestelijke gezondheid in samenhang met stress [en SES]

23 Waarneming en waardering Categoriseren Stereotyperen Discriminatie Racisme Virtuele sterotypen [onbewust, onmiddellijk] Marokkaans Afro-Caribisch Hindostaan Turk Asielzoeker

24 Enkele therapeutische vaardigheden Maatwerk: van het algemene naar het bijzondere Motiveren, expliciteren Aansluiten op de belevingswereld; verbinding zoeken met inwikkeling Amae Synrhytmia: communicative musicality Omgaan met onzekerheid transactionele ruimte Bemiddellaars en tolken

25 Context Na cultuur en SES olifant nr. 3: de actuele context De professional onder het management Politiek Dbc s Protocollen

26 Dilemma s therapie en verandering controle, beheersing [evolutionaire] diversiteit uniformiteit Praxis, toepassing wetenschap Geest letter

27 Vak en professie Na migratie en vooroordeel: geest 3, de goede [engel] Vaardigheden, attitude, kennis Visie en supervisie De persoon / uniciteit als brug [Hofstee, 2011, De Psycholoog]