Overzicht van interventies voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. laag. geletterden

Transcriptie

1 Overzicht van interventies voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden laag geletterden

2 Interventies beperkte gezondheidsvaardigheden Product kennis-item beperkte gezondheidsvaardigheden Op zoek naar methodieken waarmee je betere zorg kunt verlenen aan mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden? Kijk hier voor een overzicht van handige tools. Wat zijn beperkte gezondheidsvaardigheden? Mensen hebben beperkte gezondheidsvaardigheden als ze bepaalde competenties missen om goed met gezondheid en ziekte om te kunnen gaan. Bijvoorbeeld ze kunnen niet goed lezen, schrijven, informatie verzamelen en informatie kritisch afwegen. Wat kun je doen? Als zorgverlener heb je een belangrijke rol in het bevorderen van gezondheidsvaardigheden. Dit kun je doen door informatie te doseren, door te toetsen of iemand het begrepen heeft, door de communicatie te ondersteunen met visuele middelen en door een langere consulttijd in te lassen. De interventies in het overzicht kunnen hierbij helpen. Download gratis het overzicht in pdf-vorm. Toolkits 1 Toolkit Laaggeletterdheid Laaggeletterdheid.htm Toolkit voor omgang met laaggeletterden in de huisartsenpraktijk Zorgverleners, zoals huisartsen, doktersassistenten en praktijkondersteuners LHV in samenwerking met: Stichting Lezen & Schrijven (St. L&S) Gezondheidsinstituut NIGZ Stichting Expertisecentrum Educatieve Televisie (ETV) het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) Pharos

3 2011 gratis Met deze toolkit kun je laaggeletterdheid sneller herkennen en daarmee dus beter rekening houden met deze groep patiënten. De toolkit biedt de mogelijkheid om laaggeletterde patiënten te ondersteunen bij wat zij nodig hebben. De toolkit bevat Checklist Observaties in de huisartsenpraktijk (pdf) een checklist om laaggeletterdheid te herkennen, Checklist Communicatie op maat van laaggeletterden (pdf). Posters (pdf) 2 Herkenningswijzer files/2011/08/212567_hkw_gezondheidssector.pdf Boekenlegger smoezenlijst en signalen Doel: laaggeletterdheid sneller kunnen herkennen Zorgverleners Stichting. Lezen & Schrijven 2010 gratis De herkenningswijzer is een document op boekenleggerformaat met signalen en veelgebruikte smoezen die duiden op een taalachterstand. Vaak schamen laaggeletterden zich ervoor dat zij slecht kunnen lezen en schrijven. Zij verbergen hun taalachterstand. De herkenningswijzer geeft handvatten en tips om de taalachterstand te herkennen, begrip te tonen en het probleem bespreekbaar te maken. 3 Toolkit Zorg goed voor je hart zorg_goed_voor_uw_hart/

4 Pakket met voorlichtingsmaterialen voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven of die de Nederlandse taal niet goed beheersen Doel: het gesprek tussen zorgverlener en patiënt ondersteunen Zorgverleners en Nederlanders, Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders, Marokkaanse Nederlanders, Turkse Nederlanders die moeite hebben met lezen en schrijven en de Nederlandse taal niet goed beheersen De Nederlandse Hartstichting Materialen die helpen bij vragen als: Wat zijn hart- en vaatziekten? Welke risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn er? Wat is gezond leven? Wat is een goede aanpak? De materialen bestaan uit: folders in eenvoudig Nederlands over hart- en vaatziekten, over voeding en bewegen plaatjeskaarten over bewegen en over leefstijladviezen risicotesten voor individuen en voor groepen om het risico op diabetes, hart- en vaatziekten en/of nierschade in kaart te brengen voorlichtingsfilmpjes in het Turks en Arabisch 4 Toolkit Gezonde Taal, omgaan met laaggeletterdheid in de zorg Otwikkelaar toolkit-voor-laaggeletterde-pati%c3%abnten.htm Dit pakket maakt medewerkers van het UMC Utrecht bewust van laaggeletterdheid. Het bevat handvatten om laaggeletterdheid te herkennen en bespreekbaar te maken Medewerkers van het UMC Utrecht en patiënten UMC Utrecht, ontwikkeld in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven

5 : Informatie over de risico s die patiënten lopen en de misverstanden die kunnen ontstaan als patiënten onvoldoende geletterd zijn. Daarnaast bevat de tookit richtlijnen voor begeleiding van patiënten en een methode waarmee poliklinieken hun proces beter kunnen inrichten op laaggeletterden. De toolkit bevat een traject voor patiënten en een traject voor medewerkers. 5 Toolkit Gezondheidsvaardigheden details&proj=40 Digitale toolkit met veel informatie, documenten en tests over beperkte gezondheidsvaardigheden Zorgverleners NIGZ Korte beschrijving De toolkit Gezondheidsvaardigheden bevat hulpmiddelen en instrumenten om mensen met lage gezondheidsvaardigheden te herkennen en de communicatie met hen te verbeteren. Met tools voor professionals, voor organisaties en voor de einddoelgroep. 6 Voorlichtingspijl voor gedragsverandering De Voorlichtingspijl helpt zorgverleners bij het voorlichtingsgesprek met als doel dat patiënten hun gedrag veranderen. Professionals in de zorg en gezondheidsbevordering NIGZ Verandering van gedrag komt pas tot stand nadat een aantal achtereenvolgende stappen (openstaan, begrijpen, willen, kunnen, doen en blijven doen)

6 doorlopen zijn. Deze zes stappen vormen de basis van de Voorlichtingspijl. De Voorlichtingspijl is gebaseerd op het door de Stichting O&O ontwikkelde voorlichtingsmodel van Hoenen e.a. 7 Voorlichtingsmaterialen Hartstichting in eenvoudig Nederlands zorg_goed_voor_uw_hart/materialen_nederlanders/ Voorlichtingsmaterialen in eenvoudig Nederlands voor professionals die werken met patiënten die moeite hebben met de Nederlandse taal. De materialen helpt bij het geven van voorlichting aan deze doelgroep. Zorgverleners De Nederlandse Hartstichting Er zijn materialen voor vier groepen patiënten: Nederlanders Marokkaanse Nederlanders Turkse Nederlanders Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders Inhoud: Plaatjeskaart Bewegen Plaatjeskaart Leefadviezen Plaatjeskaart Risicotest Scheurblok Leefadviezen Folder Hart- en vaatziekten Folder Bewegen Folder Voeding 8 Voorlichtingsmap Begrijp je lichaam

7 ekterm=begrijp+je+lichaam Voorlichtingsmap met eenvoudige afbeeldingen en teksten over het menselijk lichaam en veelvoorkomende klachten. Doel: zorgprofessionals ondersteunen bij het geven van voorlichting aan patiënten die onvoldoende kunnen lezen en schrijven Professionals in de zorg en preventie Het CBO, de Landelijke Huisartsen Vereniging, het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), Stichting Lezen & Schrijven, Stichting Expertisecentrum ETV.nl en Pharos 2012 (eerdere uitgave in 1996 door NIGZ) Onderwerpen die worden behandeld: zuurstof, verbranding, het hart, spijsvertering, luchtwegen, roken en medicijnen. Met handleiding en deelnemersboekjes. 9 Toolkit Better Communication, Better Care: Provider Tools to Care for Diverse Populations ICE_C&L_Provider_Tool_Kit pdf Tools die helpen bij de communicatie met patiënten met verschillende culturele achtergronden Professionals in de zorg en gezondheidsbevordering Industry Collaboration Effort (ICE) 2010 De tools zijn verdeeld over vier onderwerpen: Interactie met een diverse patiëntenpopulatie Communicatie en taalbarrières Patiënten met verschillende culturele achtergronden Referenties en bronnen op het gebied van taal en cultuur

8 10 Checklist Assisting Health Literacy: checklist for materials pl?id=80;n=349 Checklist die je kunt gebruiken om te zorgen dat gezondheidsinformatie beter wordt begrepen Professionals in de zorg International Alliance of Patients Organizations 2003 De checklist bevat vier tips om te zorgen dat gezondheidsinformatie goed wordt begrepen door mensen met een laag niveau van health literacy: 1 Beschrijf je doelstelling 2 Betrek de lezer en/of kijker 3 Maak het makkelijk om te lezen en/of te kijken 4 Plaatjes en foto s In de checklist worden deze tips verder uitgewerkt. 11 Checklist communicatie met allochtonen user_upload/_temp_/checklist_communicatie_ allochtonen.pdf Deze checklist helpt bij het beoordelen van communicatiemateriaal: is dit geschikt voor de communicatie met allochtone doelgroepen? Professionals in de zorg Rijksvoorlichtingsdienst De checklist bestaat uit vijf onderdelen: vertalen of niet? attentiewaarde taalgebruik distributie uittesten van materialen

9 12 Tools Zes stappen om begrip te bevorderen en niet-pluissignalen docs/afp_health_lit.pdf Twee hulpmiddelen voor een betere omgang met patiënten die minder gezondheidsvaardig zijn Zorgverleners Safeer, R. en J. Keenan: Health Literacy: The Gap between Physicians and Partients; in:american Family Physician, august 1, 2005, volume 72, number Een overzicht van zes concrete stappen die je als zorgverlener kunt zetten om begrip te bevorderen Een lijst van acht gedragingen van patiënten die kunnen wijzen op een laag niveau van gezondheidsvaardigheden 13 Conversation maps diabetes-verpleegkundige-poh/patienteninformatie/ conversation-maps Interactieve visuele en verbale hulpmiddelen om mensen met diabetes te betrekken bij een zinvol gesprek over diabetes, zodat zij beter en effectiever omgaan met diabetes Zorgverleners, voornamelijk praktijkondersteuners en verpleegkundigen Healthy Interactions in samenwerking met Internationale Diabetes Federatie en Lilly Onbekend Onbekend Dit hulpmiddel bestaat uit een reeks afbeeldingen en metaforen die je op een plaat op tafel legt. Inclusief een gids voor de gespreksleider om drie tot tien patiënten te begeleiden in een levendige discussie.

10 Onderwerpen: Leven met diabetes Het mechanisme van diabetes Beginnen met insulinetherapie 14 Tolken ondersteuning Tolkdiensten in elke gewenste taal. De tolken kunnen ingezet worden in de communicatie met een patiënt met een niet-nederlandse achtergrond Zowel voor mensen uit het bedrijfsleven als de non-profit sector Tolk- en Vertaalcentrum Nederland Niet van toepassing Je kunt kiezen uit een tolkentelefoon of een tolk op locatie. Dit laatste is handig als er sprake is van zware of complexe gesprekken. Bijvoorbeeld als er sprake is van een slechtnieuwsgesprek, als je iets wilt uitleggen met beeldmateriaal of als er tijdens het gesprek moeilijke keuzes gemaakt moeten worden. 15 Health communicator Een meertalig anamnese en video-voorlichtingssysteem dat direct rapporteert aan His, Kis of Zis Zorgverleners Hans Nederhof, huisarts in Amsterdam 2011 Onbekend Health Communicator biedt de patiënt de mogelijkheid om in zijn eigen taal het spreekuurconsult vóór te bereiden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een gebruikersinterface die zo is ontworpen dat hij ook geschikt is voor

11 gebruik door ouderen en laaggeletterden. De hulpverlener kan met de vertaalde informatie een gericht consult voeren. Na afloop van het consult ontvangt de patiënt via het Health Communicator netwerk voorlichting op maat in zijn of haar moedertaal. De pilot is oktober 2012 gestart. 16 Digitale nieuwsbrief gezondheidsvaardigheden tonen&pagina=279 Informatiebrief over beperkte gezondheidsvaardigheden Zorgverleners Alliantie gezondheidsvaardigheden / NIGZ Website van Pharos over huisarts en migrant Pharos is een kennis- en adviescentrum Zorgprofessionals, migranten, vluchtelingen, mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden Pharos Niet van toepassing De website bevat kennis en advies over gezondheidszorg voor migranten, vluchtelingen en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 18 Diabetes Risicotest - Plaatjesversie producten-diabetes-risicotest Geïllustreerde versie van de Diabetes Risicotest, speciaal voor mensen met minder kennis van de Nederlandse taal Professionals met allochtone doelgroepen en Nederlandstalige analfabeten

12 Nederlandse Diabetes Federatie in samenwerking met NIGZ 2008 De plaatjestest heeft twee versies: Diabetes Risicotest plaatjes (Nederlands) PowerPoint plaatjestest Voor Turkse mensen is de Diabetes Risicotest beschikbaar. 19 Scheurblok Novo Nordisk (Diabetes) document/index.asp Voorlichtingsmateriaal om patiënten uitleg te geven over diabetes Zorgverleners Novo Nordisk Te bestellen Er zijn verschillende soorten scheurblokken: Scheurblok Hypo-hyper Scheurblok Wat is diabetes type 1/2? Scheurblokinstructie FlexPen en InnoLet (ook in Turks/Arabisch) Scheurblok Victoza peninstructie (ook in Arabisch, Turks en Engels) 20 Diabetes Interactief Educatie Programma (DIEP.info) Website die patiënten helpt om diabetes zelf te managen Patiënten met diabetes type 2 en (diabetes)zorgverleners Academisch Ziekenhuis en de Universiteit van Maastricht

13 DIEP biedt betrouwbare informatie over de ziekte en de behandeling. De website helpt patiënten met diabetes type 2 bij het maken van keuzes in uw dagelijks leven. 21 Animaties Astmafonds Longfonds Visualisaties van de werking van longen, longen met astma, leven met astma, ervaringen van anderen, astmakinderen Zorgverleners Astmafonds Onbekend De animaties zijn gericht op astma en COPD. Gesproken in Nederlands, Turks en Arabisch. 22 Praten-platen over diabetes winkel.detail&pid=979 Visueel materiaal waarmee je advies en voorlichting geeft aan allochtone en laaggeletterde patiënten met diabetes Zorgverleners NIGZ euro De platenmap bestaat uit 58 tekeningen, foto s en instructies. Door mondelinge toelichting te geven, kun je de patiënt inzicht geven in het verloop en behandeling van diabetes. Inclusief suggesties om rekening te houden met

14 kennis en vaardigheden en de sociaal-culturele achtergrond van een patiënt. Naast uitleg over de ziekte is er aandacht voor leefstijladviezen. Workshops trainingen 23 Workshop Gezondheidsvaardigheden ( Mijn patiënt begrijpt me niet ) detail&cid=280 Training voor zorgverleners over patiënten met gezondheidsvaardigheden. Doel: zorgen dat de boodschap overkomt bij patiënten en dat ze de informatie kunnen toepassen Zorgverleners NIGZ 175 bij open inschrijving; in company = op offerte De training bevat tips en trucs voor zorgverleners. Daarbij gaat het om vragen als: Hoe kunnen zorgverleners mensen met lage gezondheidsvaardigheden herkennen? Hoe kan gebruik worden gemaakt van visuele ondersteuning? Hoe kan mondelinge en schriftelijke communicatie het best ingericht worden? 24 E-learningsmodule Herkennen en doorverwijzen voor praktijkassistenten Digitale training voor het herkennen en doorverwijzen van patiënten die laaggeletterd zijn Praktijkassistenten Stichting Lezen & Schrijven

15 In deze digitale training wordt de theorie over de problematiek van laaggeletterdheid afgewisseld met oefenvragen en tips voor het herkennen en doorverwijzen van mensen met laaggeletterdheid. 25 Training Heb ik het goed uitgelegd? Effectief communiceren met migranten met een lage scholing en beperkt Nederlands Deze training geeft inzicht in de mogelijkheden van de patiënten om de informatie, adviezen en vragen te begrijpen Zorgprofessionals met cliënten met een lage scholingsachtergrond en beperkt Nederlands Pharos ,- per deelnemer, inclusief lesmap Voor migranten met weinig scholing is het niet vanzelfsprekend dat hij alles begrijpt, vragen kan stellen en adviezen in de praktijk kan brengen. De training leert hoe je de vragen, informatie en adviezen aanpast op het niveau van de patiënt. Video materiaal 26 Wachtkamerfilm Zelfmanagement (2 minuten) Producten/Producten-Wachtkamerfilmzelfmanagement.html Korte film die patiënten ervan bewust maakt dat ze zelf aan hun gezondheid kunnen werken Zorgverleners en patiënten Vilans in samenwerking met zorggroep Cohesie, gezondheidscentrum Withuis, Regionale Ondersteu ningsstructuur Robuust, zorgverzekeraars CZ en VGZ

16 Voorlichtingsfilm van twee minuten om patiënten in de wachtkamer kennis te laten maken met zelfmanagement. De film maakt patiënten duidelijk dat ze zelf aan hun gezondheid kunnen werken. De film toont het verhaal in de vorm van tekeningen, zonder geluid, met eenvoudig taalgebruik. 27 Film Gezondheidsvaardigheden (7 minuten) &vardoc=1077&vardossier=51 Filmpje over wat gezondheidsvaardigheden zijn Zorgverleners NIGZ 2010 De film komt van het NIGZ congres Gezondheidsvaardigheden van 9 september Film Health literacy (5 minuten) Filmpje over het internationale onderzoek naar gezondheidsvaardigheden van het European Health Literacy Survey Iedereen Maastricht University 2012

17 Posters folders boekjes 29 Posters over gezondheidsvaardigheden Posters die aandacht vragen voor lees- en schrijfproblemen Zorgverleners, patiënten Alliantie gezondheidsvaardigheden Poster Er gaat een wereld voor mij open uploads/2012/09/poster_213244_rob.pdf Poster Er gaat een wereld voor ons open uploads/2012/09/poster_213244_tweeling.pdf Poster Vertel het ons uploads/2012/09/poster-artsen-def.pdf 30 Folders gezondheidsvoorlichting voor laaggeletterden Folders die helpen bij de communicatie met laagopgeleide en laaggeletterde patiënten Zorgverleners Pharos 2011, 2012 Folder: Het belang van begrijpelijk beeldmateriaal Nel van Beelen interviewt twee Pharos-medewerksters over hun recept

18 voor begrijpelijk voorlichtingsmateriaal. het-belang-van-begrijpelijk-beeldmateriaal#765 Folder Heb ik het goed uitgelegd? Folder over hoe te communiceren met de eerste generatie migranten. heb-ik-het-goed-uitgelegd# Gezondheidsboek. Wie helpt mij als ik ziek ben? Voorlichtingsboekje in zeer eenvoudig Nederlands, te gebruiken tijdens het spreekuur met laaggeletterden Huisartsen en praktijkondersteuners UMC St. Radboud (van M. Schoevers, M. van de Muijsenbergh en T. Lagro-Jansen) 2009 Onbekend Het boekje geeft uitleg over de Nederlandse gezondheidszorg, een groot aantal veelvoorkomende ziekten en de mogelijkheden om daar zelf iets aan te doen. 32 Zakboekje communicatie hulpverlening allochtonen: communiceren met patiënten van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse afkomst detail&pid=523 Praktisch informatieboekje met tips om problemen in de communicatie met allochtonen te voorkomen Professionals in de zorg en gezondheidsbevordering NIGZ

19 Dit boekje bevat informatie over de communicatie met patiënten van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse komaf. In het boekje is extra aandacht voor de ramadan. Ook bevat het boekje een lijst met Turkse en Arabische woorden. 33 Wanneer laten tolken? Veldnormen voor de inzet van tolken in de gezondheidszorg webshop/product/21/wanneer-laten-tolken Folder met informatie en advies over het werken met tolken in de gezondheidszorg Zorgverleners Pharos 2007 Deze folder geeft zorgverleners informatie over het juiste moment om een tolk te schakelen. 34 Boek Schrijven in eenvoudig Nederlands Boek over hoe je je boodschap in eenvoudig Nederlands schrijft Voorlichters, zorgverleners Auteur Karen Heij, SDU Uitgevers 2011 Onbekend 35 Brochure Stoppen-met-roken: willen en kunnen Stoppen_ met_roken/wat_of_wie_helpt_u_/brochure/ StopBrochure.aspx

20 Folder met informatie en tips om te stoppen met roken. In Turks en Nederlands Zorgverleners, patiënten STIVORO Onbekend 5,50 De folder bevat informatie waarom stoppen goed is, hoe je kunt stoppen en hoe je het volhoudt. De informatie komt uit onderzoek en uit ervaringen van rokers die met succes zijn gestopt. 36 Patiëntenfolders Astmafonds Longfonds Deze folders bieden basisinformatie over de longziekte. Handig in de wachtkamer of om mee te geven bij het eerste consult. Zorgverleners Astmafonds Onbekend Er zijn folders over astma, COPD, kind met astma, Alpha-1 en bronchiëctasieën.