... Achtkarspelen yn Beweging... Conceptversie: oktober 2011

Transcriptie

1 ... Achtkarspelen yn Beweging... Conceptversie: oktober 2011

2 Inhoud Inleiding 3 Leeswijzer 4 1. Algemeen Sportbeleid Maatschappelijke waarden van sport Rollen en verantwoordelijkheden Rijksbeleid Provinciaal beleid Gemeentelijk beleid Ontwikkelingen 8 2. Beeld van sport in Achtkarspelen Demografische gegevens Sportdeelname Populariteit sporten Sport en Gezondheid Sportstimulering- en ontwikkeling Huidige stand van zaken Sportvoorzieningen Binnensportaccommodaties Buitensportaccommodaties Visie, missie en doelen Visie Uitgangspunten sportbeleid Thema s en doelstellingen Sport en Gezondheid Sportvoorzieningen Versterken van de samenwerking Afstemming en draagvlak Uitvoering Financiën Samenvattend 26 Bijlagen Bijlage I: Evaluatierapport enquête en werkveldbijeenkomst Sportverenigingen. 2

3 Inleiding Voor u ligt de nieuwe sportnota van de gemeente Achtkarspelen mei elkoar nei in Ferweechlik Achtkarspelen In deze sportnota wordt aangegeven wat de uitgangspunten zijn van het sportbeleid in de gemeente. De uitgangspunten zijn leidend voor de periode De gemeente Achtkarspelen staat volop in beweging als het gaat om sport en bewegen. Sport speelt een belangrijke rol in het totale beleid van de gemeente. Ontwikkelingen in de maatschappij en in de sport maken het belangrijk om sport een integraal onderdeel in het gemeentelijk beleid te laten zijn. Waar mogelijk en wenselijk moeten dwarsverbanden gelegd worden met onderwijs, welzijn, zorg en ruimtelijke ordening. Sport wordt steeds meer ingezet als middel om bij te dragen aan een gezonde actieve leefstijl, gezondheidsbeleid en het oplossen van lokale maatschappelijke problemen. De gemeente Achtkarspelen stimuleert sport- en beweegactiviteiten in de recreatieve, georganiseerde en competitieve setting en tracht deze voor alle inwoners van de gemeente zo toegankelijk mogelijk te maken. Daarnaast beschikt de gemeente over vele sportverenigingen en sportaccommodaties. De gemeente Achtkarspelen beschikt nog niet over een sportnota maar op deelterreinen is beleid vastgesteld. Voorbeelden hiervan zijn subsidie- en tarievenverordeningen op het gebied van sport en bewegen. Daarnaast hebben zowel de gemeenteraad als het College van b&w in het Bestuursprogramma Elkenien Dwaande , aangegeven dat sport en de sportverenigingen een belangrijk deel uitmaken van de gemeente. 3

4 Leeswijzer Om een beeld te schetsen van het belang en de positie van sport in Nederland, wordt in hoofdstuk 1 algemeen sportbeleid beschreven. Hierbij wordt aandacht besteed aan maatschappelijke waarden van sport, landelijke, - en provinciale trends, rollen en verantwoordelijkheden en actuele ontwikkelingen. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 het beeld van sport in Achtkarspelen in kaart gebracht. In hoofdstuk 3 wordt de visie op sportbeleid van de gemeente Achtkarspelen voor de komende jaren uitgelicht. Een vertaalslag van de huidige situatie naar nieuw beleid wordt hier beschreven. Ook worden er belangrijke uitgangspunten voor integraal sportbeleid genoemd. Vervolgens gaat hoofdstuk 4 over de uitvoering van het sportbeleid Hier wordt per thema (1- sport en gezondheid, 2- sportvoorzieningen en 3- het versterken van de samenwerking met verenigingen, scholen en organisaties) beschreven wat de gemeente de komende jaren gaat doen. Tenslotte wordt in hoofdstuk 5 aandacht besteed aan financiën en bevat hoofdstuk 6 een samenvattend hoofdstuk. 4

5 1. Algemeen Sportbeleid Sport en bewegen is een belangrijk onderdeel in de samenleving en wordt steeds vaker gezien als middel. Sport is niet meer alleen leuk om te doen en om naar de te kijken (sport als doel), maar draagt in positieve zin ook bij aan een gezonde leefstijl, fysieke en psychische gezondheid, zelfredzaamheid, participatie van mensen, sociale cohesie en het tegengaan van overgewicht (sport als middel). Het gemeentelijk sportbeleid staat in relatie met het bestaande Rijks, - en Provinciaal beleid. Om deze reden zijn de kernpunten van dit beleid terug te vinden in dit hoofdstuk. 1.1 Maatschappelijke waarden van sport Sport heeft de functie om maatschappelijke doelen te realiseren. Dit zijn doelen als het bevorderen van de gezondheid, participeren in, - en het leefbaar houden van de maatschappij. Hierbij is samenwerking met andere beleidsterreinen tot stand gekomen op het gebied van gezondheid, onderwijs, Wmo en ruimtelijke ordening. Verderop in deze nota leest u meer over de verbindingen tussen deze beleidsterreinen. 1.2 Rollen en verantwoordelijkheden Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de leefbaarheid in de gemeente. Voorheen was het gemeentelijk sportbeleid vooral het in stand houden en verbeteren van sportaccommodaties en het stimuleren van sportdeelname. De laatste jaren geven gemeenten meer aandacht aan de kwaliteit van het lokale sportaanbod, bijvoorbeeld via het ondersteunen van sportverenigingen en het bij elkaar brengen van sport en onderwijs. De Breedtesportimpuls (BSI) en de Buurt, Onderwijs en Sport impuls (BOS) van het Ministerie van VWS hebben deze ontwikkeling gestimuleerd en financieel ondersteund. Ook de gemeente Achtkarspelen heeft van deze impulsen gebruik gemaakt. Het Rijk heeft een landelijke functie, zoals het signaleren en analyseren van ontwikkelingen, het stimuleren van nieuw beleid, het zorgdragen voor innovatieve projecten en het zorgdragen voor een landelijke structuur en internationale uitwisseling. Provincies zijn verantwoordelijk voor het ondersteunen van de activiteiten van de gemeenten Rijksbeleid Met de nota Tijd voor Sport van Staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) van september 2005, wordt tot uitdrukking gebracht dat de rijksoverheid vindt dat sport extra aandacht moet hebben van zowel inwoners, maatschappelijke organisaties als van de overheid. Het beleid uit de nota Tijd voor Sport is samengevat in het motto bewegen, meedoen en presteren. Centraal in deze nota staan drie thema s: Gezond door sport: Meer bewegen en sport dragen bij aan een betere gezondheid; Meedoen door sport: Sport is een middel om elkaar te ontmoeten en via de sport mee te doen aan maatschappelijke activiteiten; Sport aan de top: De sportsector zet zich in voor een top 10 notering bij de beste sportlanden ter wereld. In de nota Tijd voor Sport staat beschreven dat sport een steeds belangrijker element in de samenleving is. Velen doen aan sport, zijn als vrijwilliger actief binnen verenigingen of zijn toeschouwer bij sportevenementen. Sport is aantrekkelijk en van waarde, het biedt spelplezier, motiveert om te presteren en combineert ontspanning met ontplooiing. Het zijn deze aan de sport verbonden kwaliteiten die maken dat sport een grote 5

6 maatschappelijke waarde heeft. Sport vormt, geeft richting en stimuleert. Sport bevordert een gezonde leefstijl, voorkomt ziekte, verhoogt de arbeidsproductiviteit en de leerprestaties. Het draagt bij aan integratie van specifieke groepen of individuen, het draagt bij aan sociale samenhang en geeft een zinvolle invulling aan vrije tijd. Als vervolg op de kabinetsnota Tijd voor Sport is door de Staatssecretaris van VWS het daarop aansluitende programma Samen voor sport opgesteld. Dit sportprogramma beschrijft hoe de beleidsplannen concreet ingevuld worden. Het sportprogramma bestaat uit drie pijlers (bewegen, meedoen en presteren) en wordt in verschillende deelprogramma s beschreven. In de nota De kracht van Sport (VWS 2008) zijn door staatssecretaris Bussemaker een aantal nieuwe accenten in het sportbeleid gelegd en nieuwe prioriteiten gesteld. Een van deze prioriteiten is het versterken van de sportverenigingen. Het streven is dat 10 procent van de sportverenigingen zodanig 'sterk' is dat zij niet alleen in staat zijn om de eigen leden te bedienen, maar zich ook richten op: het onderwijs de naschoolse opvang dorpen / wijken en/of op de (vaak kwetsbare) doelgroepen die in verhouding minder aan sport deelnemen. Deze versterking moet met name gerealiseerd worden door de inzet van combinatiefuncties; functies waarbij professionals deels werkzaam zijn in de sport en deels elders, bijvoorbeeld in het onderwijs. Belangstellende gemeenten voeren deze impuls op lokaal niveau uit. Ook in de gemeente Achtkarspelen zijn combinatiefunctionarissen aangesteld, vooral vanuit de cultuur. In de loop van 2011 en 2012 zullen combinatiefuncties vanuit de sport ingevuld worden Provinciaal sportbeleid Op het gebied van sport wordt vanuit het huidige provinciale beleid ondersteuning verleend via Sport Fryslân. Sport Fryslân bevordert, vanuit een tweedelijns positie, de breedtesport en adviseert en ondersteunt gemeenten, sportbonden en sportverenigingen bij het opzetten en uitvoeren van sportieve, educatieve, gezonde en recreatieve sportactiviteiten. Sport Fryslân streeft naar: Goede en gezonde sportbeoefening Een goede sportinfrastructuur Optimale sportdeelname van de Friese bevolking Bestrijding van bewegingsarmoede Het verwezenlijken van de maatschappelijke meerwaarde van sport Begin 2010 is de provinciale sportnotitie Sport Beweegt Fryslân aangenomen. Hierin wordt het sportbeleid voor de periode beschreven. Deze notitie is een vervolg op de sportnota Fryslân beweegt Het provinciale sportbeleid heeft als uitgangspunt dat iedereen in Fryslân in de gelegenheid wordt gesteld om op een passende manier te sporten en bewegen. De ambities liggen bij het stimuleren van een actieve leefstijl van de inwoners van Fryslân. Deze ambities worden gerealiseerd door het sport- en beweegbeleid te richten op het stimuleren van de sportdeelname, het voldoen aan de nationale beweegnorm 1 en het realiseren van sterke sportverenigingen met een breed aanbod. 1 Nationale beweegnorm; minimaal 5x per week 30 minuten matig intensieve inspanning 6

7 Provincie Fryslân kiest voor een rol als intermediair tussen de verschillende spelers op het terrein van de sport. Zij adviseert en bemiddelt tussen gemeenten en betrokken partijen bij ontwikkeling van grootschalige projecten en accommodaties met een (boven) provinciaal belang. Het provinciale sportbeleid, is onderdeel van het bredere sociale beleid van de provincie Fryslân dat is vastgelegd in de Sociale Agenda Vanuit de taken, verantwoordelijkheden en rol van de provincie zijn vier pijlers als basis gekozen voor het provinciale sport- en beweegbeleid. De doelstellingen en speerpunten van de vier basispijlers zijn: Breedtesport Fryske sporten Talentontwikkeling Evenementen Gemeentelijk beleid Gemeenten zijn niet verplicht om sportbeleid op te stellen zoals dat bv. met gezondheidsbeleid wel het geval is. Gemeenten en zeker ook de gemeente Achtkarspelen, kennen veel waarde toe aan sportbeleid. Hiervoor stellen gemeenten substantiële middelen beschikbaar. Voor een coherente aanpak verdient het daarom wel aanbeveling om een sportnota op te stellen waarin een visie en uitgangspunten opgenomen worden. Er is tegenwoordig vanuit gemeenten veel meer aandacht voor integraal lokaal sportbeleid. De regietaak van de gemeente ten aanzien van sportbeleid wordt door de landelijke overheid aangemoedigd. Sport en bewegen wordt in de gemeente Achtkarspelen beschouwd als een belangrijk facet binnen het totale gemeentelijke beleid. Sport wordt in toenemende mate betrokken bij beleidsthema s als gezondheid, onderwijs, welzijn, ouderen en ruimtelijke ordening. De gemeente Achtkarspelen wil dat haar inwoners zoveel mogelijk naar eigen wens en behoefte kunnen sporten. Vanuit deze optiek vervult de gemeente vooral een voorwaardenscheppende rol. Sporten in teamverband is een belangrijke vorm van sport binnen onze gemeente. De sportverenigingen bieden niet alleen een goede plek om te bewegen, maar dragen ook bij aan een vitale gemeente door het sociale aspect wat er aan vast zit. Dit zijn aspecten als ontmoeting, vorming en het doen van vrijwilligerswerk. De vele vrijwilligers die zich inzetten voor onze verenigingen zijn onmisbaar. Verenigingen drijven voor het grootste deel op de inzet en betrokkenheid van vrijwilligers. Van oudsher is er een goede samenwerking tussen verenigingen en de gemeente. Er wordt op heel praktische wijze invulling gegeven aan het sportbeleid. Met onderwijs samen wordt er jaarlijks een sportdag georganiseerd. Verder heeft onze gemeente dankbaar gebruik gemaakt van Rijkssubsidie Breedtesport en de Buurt, Onderwijs en School (BOS) projecten. Hierbij hebben we veel gebruik gemaakt van de ondersteuning van Sport Fryslân, de provinciale ondersteunende instelling. 7

8 1.3 Ontwikkelingen De afgelopen jaren hebben zich een aantal ontwikkelingen voor gedaan die van invloed (kunnen) zijn op het gebied van sport en bewegen in Achtkarspelen. Overgewicht In de Westerse samenleving, en dus ook in Nederland, zijn inactiviteit en overgewicht in toenemende mate een probleem. Mensen bewegen te weinig wat kan leiden tot o.a. gezondheidsverlies. Een reden hiervan is de opkomst van de vele mogelijkheden tot passieve recreatie, hierbij kan gedacht worden aan Internet, computerspelletjes etc. Het tegengaan van overgewicht is ook in het gemeentelijke gezondheidsbeleid Gezond Achtkarspelen ( ) een van de speerpunten. Vergrijzing Naar verhouding komen er steeds meer oudere burgers, Nederland vergrijst. Vergrijzing is ook in Achtkarspelen aan de orde, dit heeft invloed op het sportbeleid. Het is belangrijk om het sportbeleid af te stemmen op de wensen en behoeften van de steeds ouder wordende burger. Krimp Veel gemeenten in Nederland hebben in de nabije toekomst te maken met krimp, zo ook regio Noordoost Fryslân. Het wordt steeds moeilijker om bovendorpse voorzieningen in stand te houden. Daar waar voorzieningen onder druk komen te staan wordt gezocht naar combinaties van functies. De ambitie is om in elk dorp minimaal 1 sport- of speelveld te behouden. Een gymzaal is een onderwijsvoorziening en ook deze wordt gehandhaafd zolang er een school in elk dorp is. Bewegingsonderwijs De positie van lichamelijke opvoeding in het onderwijs is ook veranderd; op basisscholen zijn vakleerkrachten niet vanzelfsprekend. In het voorgezet onderwijs in Achtkarspelen zijn lessen lichamelijke opvoeding een vast onderdeel van het lesprogramma. Op basisscholen wordt per groep 2 keer een half uur per week gymnastiek gegeven. Olympisch Plan 2028 Het Olympisch Plan 2029 bevat de ambitie om met sport in de volle breedte 2 heel Nederland naar Olympisch niveau te brengen. Zo wordt een bijdrage geleverd aan Nederland, met veel positieve effecten nú en in de toekomst op sociaal maatschappelijk, economisch, ruimtelijk en welzijnsgebied. Met als mogelijk resultaat Olympische en Paralympische Spelen in 2028 in Nederland. Om dit te realiseren formuleert het Olympisch Plan 2028 acht ambities: topsport, breedtesport, sociaal-maatschappelijk, welzijn, economie, ruimtelijke ordening, de organisatie van evenementen en media aandacht. 2 Met sport in de volle breedte wordt bedoel topsport én breedtesport, Olympisch én niet Olympisch, actief én passief. Maar ook het naar Nederland halen van internationale sportevenementen, waaronder het Olympisch en Paralympisch Plan

9 2. Beeld van sport in Achtkarspelen 2.1 Demografische gegevens Onze gemeente is een plattelandsgemeente en telt ruim inwoners verdeeld over 11 dorpen. Het voorzieningenniveau in de dorpen is hoog. Voor het in stand houden van het voorzieningenniveau is de inzet van een dorp nodig. Hierbij kan gedacht worden aan de vele vrijwilligers die de verenigingen bloeiend houden. Bevolkingsgroei Als we kijken naar de leeftijdsopbouw in de provincie Fryslân en die in de gemeente Achtkarspelen, dan kunnen we constateren dat de daling van het aantal inwoners tussen de 5 en 45 jaar in Achtkarspelen sterker is dan gemiddeld in Fryslân en Nederland. Met name in de categorie jarigen is een sterke daling (25%) ten opzichte van de totale bevolking waarneembaar. Dit komt o.a. door de migratie van studerende jongeren. Daarnaast is de groei van het aantal mensen tussen de 65 en 80 jaar groter dan gemiddeld in Fryslân en Nederland. Dit betekent dat de bevolking van Achtkarspelen harder ontgroent en vergrijst dan gemiddeld in Fryslân en Nederland. De demografische ontwikkeling kan gevolgen hebben voor vele terreinen, vooral de leefbaarheid en voorzieningen. Zie onderstaande figuur Sportdeelname Het voorzieningenniveau in de gemeente Achtkarspelen is hoog, de deelname aan diverse sporten is ook vrij hoog. Opvallend hierbij is dat uit het belevingsonderzoek van de Wmo naar voren is gekomen dat steeds minder mensen lid worden van een vereniging door het hoge bedrag aan contributie. Deelname aan individuele sporten (fitness, lopen) is in opkomst. GGD Fryslân heeft in 2006 een gezondheidsenquête uitgevoerd waarbij in opdracht van Sport Fryslân ook de resultaten van sportdeelname in Fryslân in kaart zijn gebracht. Hieruit zijn een aantal interessante conclusies getrokken over de sportdeelname in Fryslân. 3 Rapport SWOT-analyse Berenschot, De cijfers zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor Statistiek 9

10 Fryslân telt relatief net zoveel niet-sporters (0-12 keer sporten per jaar) als landelijk gezien. Het percentage mensen dat nooit sport of juist intensief sport is echter hoger in Fryslân dan gemiddeld in Nederland. Friezen die ouder zijn, lager opgeleid, een beneden modaal inkomen hebben, allochtoon, een functiebeperking of een chronische aandoening hebben, behoren relatief minder vaak tot de categorie sporters. Friezen beoefenen gemiddeld iets meer verschillende sporten dan landelijk gezien. Mannen doen gemiddeld aan meer verschillende sporten dan vrouwen. De leeftijdscategorie jaar beoefent gemiddeld de meeste sporten, daarna neemt dit af naarmate de leeftijd toeneemt. In Fryslân wordt het meest in ongebonden vorm gesport (32%), landelijk gezien is dit ook het meest populaire sportverband (52%). Daarna volgt sporten in verenigingsverband, commercieel verband of anders georganiseerd. Vanaf 35 jaar wordt wandelen populairder en vanaf 45 jaar is het de populairste sport in Fryslân. Het onderstaande schema geeft de procentuele aantallen weer van sportdeelname in Achtkarspelen in vergelijking met het gemiddelde in Fryslân. Wat hierbij opvalt, is dat het percentage jeugd (van 5-18 jaar) wat lid is van een sportvereniging en voldoet aan de NNGB 4 in Achtkarspelen gemiddeld iets hoger ligt dan in de rest van Fryslân. In de leeftijd jaar ligt dit gemiddelde juist iets lager en kent Achtkarspelen in deze leeftijdscategorie een hoger percentage met overgewicht. Jeugdigen 1) 5-6 jaar Achtkarspelen Fryslân Overgewicht 5-6 jaar 10% 10% jaar Voldoen aan beweegnorm zomers 4) 69% Voldoen aan beweegnorm s winters 4) 21% Lid sportvereniging 80% 79% Overgewicht 12% 14% jaar 2) Voldoet aan NNGB 13% 12% Lid sportvereniging 65% 68% Overgewicht 12% 7% Volwassenen 3) Achtkarspelen Fryslân NL jaar Voldoen aan beweegnorm 56% 63% 58% Doet aan sport (vanaf 12 keer per jaar) 53% 60% 62% Sport bij een vereniging 20% 24% 26% Sport bij een commerciële aanbieder 18% 15% 15% Sport anders georganiseerd 10% 13% 17% Sport ongebonden 20% 32% 52% Overgewicht (NL: jaar) 56% 45% 47% vanaf 65 jaar Voldoen aan beweegnorm 58% 65% 58% 4 Nederlandse Norm Gezond Bewegen 10

11 Overgewicht 54% 57% 55% Bronnen: 1) GGD Fryslân: Zorg voor Jeugd Achtkarspelen, jaarrapport ) GGD Fryslân: GO Jeugd ) GGD Fryslân: Gezondheidsenquête ) Sport Fryslân: Sport en Bewegen 6 t/m 12 jaar, Populariteit sporten In hetzelfde onderzoek van GGD Fryslân is ook de populariteit van de diverse sporten in kaart gebracht. De meest beoefende sporten in Fryslân zijn: 1. Fitness 11. (Pool) biljart/snooker 2. Wandelen 12. Darts 3. Wielrennen/mountainbiken/tourfietsen 13. Danssport 4. Zwemmen 14. Watersport 5. Hardlopen/trimmen/joggen 15. Badminton 6. Voetbal 16. Kaatsen 7. Tennis 17. Gymnastiek/turnen 8. Volleybal 18. Squash 9. Aerobics 19. Vecht- en verdedigingssport 10. Paardensport 20. Korfbal Een specifieke uitsplitsing naar populariteit van sporten in onze gemeente is in bovengenoemd onderzoek niet meegenomen. Situatie gemeente Achtkarspelen Op basis van het ledenaantal bij diverse verenigingen in onze gemeente kan echter wel gesteld worden dat de populariteit van de traditionele sporten zoals voetbal, korfbal, tennis en turnen erg hoog is. Daarnaast is in onze gemeente de survival sport (survivalbaan Kootstertille) erg populair en is de kaatsvereniging ook erg actief. De aandacht en bekendheid van het fierljeppen is de afgelopen jaren ook gegroeid, het aantal leden is dan ook toegenomen. Daarnaast is het recreatieve fietsen door de introductie van het fietsknooppunten-plan erg toegenomen. De gemeente kent prachtige routes waar veelvuldig gebruik van wordt gemaakt. Hoewel schaatsen afhankelijk is van weersomstandigheden, is deze sport wel populair. Een groot deel van de burgers heeft in de wintermaanden een abonnement bij de ijsvereniging. Ook de paardensport is in onze gemeente erg populair. 11

12 2.3 Sport en gezondheid Sport en gezondheid zijn begrippen die alles met elkaar te maken hebben. Sport en bewegen is leuk om te doen maar ook goed voor de gezondheid. Een actieve leefstijl draagt bij aan de vermindering van overgewicht en het voorkomen van gezondheidsproblemen. Gezond bewegen heeft bovendien een positief effect op het gevoel van welbevinden en geeft mensen een tevreden gevoel. In de beleidsnota Gezond Achtkarspelen is een nadrukkelijke prioriteit gelegd bij preventie van overgewicht. De overgewichtcijfers in Achtkarspelen, de wetenschap van de bedreigingen daarvan voor de gezondheid plus het draagvlak onder betrokken organisaties, hebben ertoe geleid de aanpak van overgewicht een speerpunt te maken voor de komende jaren. Overgewicht wordt o.a. aangepakt door middel van het bevorderen van een gezonde leefstijl en bewustwording bij ouders en scholen. Sport en bewegen speelt hierbij een belangrijke rol Sportontwikkeling en stimulering Zoals hierboven beschreven wordt sport niet meer alleen gezien als doel, sport als middel speelt een steeds belangrijkere rol om maatschappelijke doeleinden te bereiken. Sporten en bewegen vormen een belangrijk onderdeel in de hedendaagse samenleving en wordt ook in onze gemeente bij alle doelgroepen gestimuleerd. Denk hierbij aan projecten als GALM (een beweeginterventie voor inactieve ouderen in de leeftijd van jaar) en het High Five for Sport project (actief sport- en beweegaanbod voor de jeugd in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar). Om deelname aan sport, - en beweegactiviteit te verhogen wordt ook aandacht aan sportontwikkeling besteed. Sportontwikkeling is de verbetering van de kwaliteit van het sportaanbod. Sportontwikkeling is gericht op het versterken van de lokale sportinfrastructuur. Onder sportinfrastructuur wordt verstaan: Alle middelen en mensen die nodig zijn voor het aanbieden van sport en bewegen, zoals accommodaties, trainers, bestuurders en vrijwilligers. De focus wordt dus niet alleen gelegd op het aanbieden van sport, - en beweegactiviteiten maar ook op het versterken van de samenwerking met het onderwijs, het ontwikkelen van trainers, vrijwilligers en het op peil houden van het huidige voorzieningenniveau Huidige stand van zaken Momenteel gebeurt er veel op het gebied van sport en bewegen in de gemeente Achtkarspelen. Ook de afgelopen jaren heeft onze gemeente niet stilgestaan. BOS Projecten De Buurt, Onderwijs en Sport (BOS)-impuls is een tijdelijke stimuleringsmaatregel van het ministerie van VWS. Met de BOS-impuls worden achterstanden van jongeren van 4 tot 19 jaar aangepakt. Het laagdrempelig aanbieden van arrangementen moet een gezonde en actieve leefstijl bevorderen en onderwijs- en opvoedingsachterstanden terugdringen. Hierbij vindt nauwe samenwerking plaats tussen onderwijs en sportverenigingen. De afgelopen 4 jaar heeft onze gemeente ook deelgenomen aan de BOS- impuls. In 2010 zijn de volgende projecten succesvol afgerond: 12

13 Project Doelgroep Doel Hartstikke Gezond Boelenslaan en Kootstertille Kinderen van 4-12 jaar met een lage SES en hun intermediairs (ouders, verzorgers, beroepskrachten). Het doel is het vergroten van kansen op gezondheid voor kinderen van 4-12 jaar in achterstandssituaties Project Leefstijl Buitenpost en Surhuisterveen Jongeren van jaar die in Buitenpost en Surhuisterveen wonen of daar naar school gaan Het doel is om jongeren van jaar te stimuleren tot een actieve en gezondere leefstijl en het reduceren van risico en overlastgevend gedrag. Combinatiefuncties In december 2010 is het convenant combinatiefuncties ondertekend door stichting Openbare Bibliotheken Noordoost Fryslân, stichting Streekmuziekschool De Wâldsang, Timpaan Welzijn en de gemeente Achtkarspelen. De combinatiefunctionaris verbindt het onderwijs met de sport- en cultuursector. De combinatiefunctie is een structurele functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever maar voor meerdere sectoren (onderwijs, sport en cultuur) werkt. Hierbij valt te denken aan een docent muziek op een school die ook werkzaam is als docent op de muziekschool. Of een jeugdbibliothecaris van de bibliotheek die ook op school les in mediawijsheid geeft. Combinatiefuncties versterken de verbinding en samenwerking tussen de sectoren onderwijs, sport en cultuur. Hierdoor wordt het aanbod van binnen- en buitenschools onderwijs, sport en cultuur verrijkt en beter op elkaar afgestemd. In 2011 is onze gemeente van start gegaan met 2,7 fte combinatiefuncties. 2.4 Sportvoorzieningen Sportaccommodaties zijn een belangrijk onderdeel van het totale sportbeleid. In onze gemeente is het niveau van sportvoorzieningen hoog Binnensportaccommodaties Scholen en verenigingen bepalen het gebruik van de drie sporthallen en tien gymzalen die Achtkarspelen rijk is. De sporthallen zijn vooral in gebruik bij verenigingen vanwege hun specifieke eigenschappen (de voor sporten vereiste afmetingen en faciliteiten). De accommodaties worden door hun deelbaarheid ook veel in gebruik genomen door scholen. De gymlokalen worden voornamelijk door het basisonderwijs gebruikt maar ook voor uiteenlopende maatschappelijke activiteiten. Spreiding en bezettingsgraad sporthallen en gymlokaal Over het algemeen is de bezettingsgraad van sporthallen en gymlokalen in onze gemeente hoog. Vooral de bezettingsgraad van sporthallen is belangrijk. Wat in onze gemeente opvalt, is het verschil qua bezetting tussen de sporthallen in Buitenpost en Harkema. Buitenpost heeft een bezettingsgraad van zo n 100%. In Harkema is dit maar 70%. 13

14 Het verschil valt te verklaren door het gebruik van onderwijs. In Buitenpost gebruiken het Lauwerscollege en AOC Fryslân de sporthal ook voor activiteiten. De sporthal in Surhuisterveen kent een bezettingsgraad van zo n 95%. Over de volle breedte genomen is er, met uitzondering van Buitenpost, voldoende capaciteit in binnensport. Zwembaden De gemeente Achtkarspelen heeft twee zwembaden; binnenzwembad de Kûpe in Buitenpost en buitenzwembad de Wettervlecke in Surhuisterveen. De Kûpe beschikt over een overzichtelijk bad, een glijbaan en een 25-meter bad en wordt geëxploiteerd door Sportfondsen Nederland. Per 31 december 2012 is het contract met Sportfondsen Nederland opgezegd. Er is momenteel een onderzoek gaande waarbij gekeken wordt naar de haalbaarheid om een nieuwe zwemvoorziening in Buitenpost in stand te houden. Buitenbad de Wettervlecke beschikt over een 25-meterbad met startblokken en twee duikplanken. Ook heeft het een ondiep bad oplopend van 20 cm naar anderhalve meter en een ondiep bad oplopend van 20 cm naar anderhalve meter in het midden. Tevens is er een kleuterbad Buitensportaccommodaties De gemeente Achtkarspelen heeft 20 tennis- 7 korfbal- en 37 voetbalvelden. Deze velden worden zowel doordeweeks als in het weekend gebruikt. Voetbalvelden Doordeweeks in gebruik voor trainingen en in het weekend voor wedstrijden. Korfbalvelden Dagelijks in gebruik voor trainingen en in het weekend voor wedstrijden. Tennisvelden Gehele week in gebruik. Survivalbaan Gehele week activiteiten 14

15 3. Visie en uitgangspunten 3.1 Visie Het belang van sport en bewegen staat al lang niet meer ter discussie. De gemeente Achtkarspelen onderkent het belang en het onderwerp staat hoog op de politieke agenda. In het kader van leefbaarheid in de dorpen spant de gemeente Achtkarspelen zich in voor het handhaven, behouden en zo mogelijk versterken van een aanvaardbaar voorzieningenniveau. Hierbij zijn de meer dan 80 sportverenigingen en hun vrijwilligers onmisbaar. Sport en bewegen heeft ook veel raakvlakken met andere beleidsterreinen. Samenwerking met deze beleidsterreinen en een integrale aanpak zijn noodzakelijk om sport en bewegen naar een hoger niveau te tillen. In 2011 en 2012 wordt er gewerkt aan een nieuwe Sociale Agenda. Sport en bewegen zal hier een belangrijk onderdeel van zijn. De gemeente Achtkarspelen streeft ernaar om al haar inwoners volwaardig te kunnen laten participeren in de samenleving. Hierbij kan sporten en bewegen een belangrijke rol spelen. Om dit te kunnen realiseren streeft de gemeente Achtkarspelen ernaar om al haar inwoners op ieder moment naar eigen voorkeur te kunnen laten sporten. Dit betekent dat de gemeente hierin een faciliterende rol zal spelen voor wat betreft het aanbieden van sportaccommodaties en voorzieningen. Daarnaast is het versterken van de samenwerking tussen zowel verenigingen, burgers en maatschappelijke instellingen een belangrijk thema waar de gemeente Achtkarspelen zich de komende jaren op gaat richten. Op dit punt heeft de gemeente voornamelijk een regierol. 3.2 Uitgangspunten sportbeleid De gemeente Achtkarspelen heeft voor het opstellen van Sport- en beweegbeleid een aantal uitgangspunten geformuleerd: Om sport en bewegen te stimuleren wordt nauwe samenwerking gezocht met verenigingen, scholen, dorpsbelangen en maatschappelijke organisaties. Er wordt ingezet op het versterken van deze samenwerking. De gemeente richt zich de komende jaren voornamelijk op de breedtesport. Hier worden alle sport- en beweegactiviteiten onder verstaan die geen topsport of professionele sport zijn. De gemeente zet zich in om het voorzieningenniveau in de dorpen aanvaardbaar te houden en mogelijk te versterken. De rol van de gemeente kan in voorkomende gevallen verschuiven van voorwaardenscheppend en faciliterend naar die van regievormend. De gemeente wil zoveel mogelijk inzetten op het versterken van de samenwerking met dorpen, scholen en maatschappelijke instanties. Om het voorzieningenniveau in de dorpen aanvaardbaar te houden is deze samenwerking met diverse actoren onmisbaar. Faciliteren van kwalitatief- en kwantitatief goede sportaccommodaties en voorzieningen voor de georganiseerde en niet-georganiseerde sport. De sportvoorzieningen dienen algemeen toegankelijk te zijn. Het gaat hier om fysieke bereikbaarheid maar ook sociale veiligheid. Voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. 15

16 Sport is betaalbaar voor iedereen. Gemeente Tytsjerksteradiel Op het gebied van beleid is de insteek dat onze gemeente zelfstandig blijft. Om deze reden is er ook geen specifiek samenwerkingsonderdeel met gemeente Tytsjerksteradiel in de sportnota opgenomen. Het sportbeheer is echter wel een van de vier pilots van de preferente samenwerking. Momenteel is er een onderzoek gaande naar gezamenlijk beheer en onderhoud van sportaccommodaties. 3.3 Thema s en doelstellingen Het sportbeleid in de gemeente Achtkarspelen zal tot uitvoering worden gebracht middels de volgende thema s: Sport en gezondheid Sportvoorzieningen Het versterken van de samenwerking Thema 1: Sport en Gezondheid Doel: Het stimuleren van sporten en bewegen voor alle inwoners van gemeente Achtkarspelen en het bevorderen van een gezonde leefstijl. De gemeente Achtkarspelen wil sporten en bewegen voor al haar inwoners toegankelijk maken. Hiervoor wil onze gemeente het sportaanbod zo breed mogelijk. Zoals in de voorgaande hoofdstukken beschreven zijn sport en gezondheid onlosmakend met elkaar verbonden. Sport en bewegen zijn in het belang van een gezonde samenleving waaraan mensen zo lang mogelijk actief blijven meedoen. De rijksoverheid wil dat meer burgers kiezen voor een gezonde en actieve leefstijl. Sport en bewegen maken daarvan deel uit. Zo wordt vijftig procent van de hart- en vaatziekten veroorzaakt door lichamelijke inactiviteit, te weinig beweging. Daarnaast blijkt uit recent onderzoek dat ongeveer 30 procent van de Nederlandse bevolking kampt met overgewicht. Ook in de gemeente Achtkarspelen ligt dit percentage erg hoog. Uit cijfers van de GGD en uit het gemeentelijke gezondheidsbeleid Gezond Achtkarspelen blijkt dat de helft van de volwassenen in onze gemeente kampt met overgewicht. Sport en bewegen zijn niet alleen belangrijk om mensen gezond te houden, maar hebben ook een gunstige invloed op het herstel van ziekten, aandoeningen en beperkingen. Verder heeft sport, naast dat het leuk is om te doen, een belangrijke sociale functie. Het draagt bij aan een gezonde en actieve leefstijl, sociale cohesie, leefbaarheid in de dorpen en het heeft een positieve invloed op de gezondheid. Het is voor de gemeente dan ook noodzakelijk om te blijven investeren in de sport. De gemeente Achtkarspelen wil sterk inzetten op een gezonde gemeenschap waarbij sport en bewegen een logisch onderdeel is van een gezonde leefstijl. Het thema Sport en Gezondheid is een belangrijk thema waar de gemeente Achtkarspelen zich de komende jaren op gaat richten. Hieronder vallen diverse stimuleringsregelingen die in hoofdstuk 4 nader uitgewerkt zullen worden Thema 2: Sportvoorzieningen Doel: Vanuit haar publieke functie vervult de gemeente Achtkarspelen een belangrijke voorwaardenscheppende rol voor wat betreft het bieden van de gelegenheid tot sportbeoefening (het aanbieden van sportvoorzieningen). Dit vertaalt zich ondermeer in het behouden van- en zorgdragen voor een kwalitatief hoog, maar wel gericht, voorzieningenniveau in ieder dorp. 16

17 Op dit moment beschikt onze gemeente over een ruim voorzieningenniveau op het gebied van sportaccommodaties. De instandhouding ervan brengt veel kosten met zich mee. De komende jaren wordt, uit oogpunt van continuïteit en kwaliteit van het accommodatiebeleid, vooral geïnvesteerd in het op peil houden van de bestaande accommodaties. Daarbij wordt rekening gehouden met prognoses van het gebruik en de bezettingsgraad. Waar mogelijk wordt ingezet op multifunctioneel gebruik van de voorzieningen. De gemeente doet niet alles zelf. Er is ook een belangrijke rol voor verenigingen, private partijen, dorpen e.a. weggelegd. Het voorbeeld van de veldsporten in onze gemeente waarbij verenigingen zelf zorgdragen voor het onderhoud van kleedaccommodaties, wordt hierbij zoveel mogelijk gevolgd. Onderhoud van grasmatten houden we echter in eigen hand. Uit landelijke voorbeelden is bekend dat privatisering hiervan eerder kosten oplevert dan voordelen Thema 3: Versterken van de samenwerking Doel: Het versterken van de samenwerking tussen onderwijs, verenigingen, dorpen, burgers en gemeente. Het gemeentebestuur streeft er in het bestuursprogramma naar om de samenwerking met burgers, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke organisaties te intensiveren onder het motto: Elkenien Dwaande. Burgers zullen uitgedaagd moeten worden om de kwaliteit van hun bestaan en leefomgeving in eigen hand te nemen. Hierbij mogen zij uiteraard vanuit de gemeente randvoorwaarden, steun en support verwachten maar Elkenien is nodig. Bovenstaande is ook een belangrijk thema binnen het gemeentelijk sportbeleid. De gemeente Achtkarspelen wil samen met burgers, maatschappelijke organisaties en onderwijs komen tot kaderstelling en een goede invulling van het sportbeleid. Dit betekent dat er ingezet zal worden op het versterken van deze samenwerking. Zoals gezegd streeft de gemeente Achtkarspelen naar een veel intensievere samenwerking tussen diverse actoren. Er zijn al een aantal initiatieven gaande die perfect passen binnen het versterken van deze samenwerking. De komende jaren zal de gemeente dergelijke initiatieven stimuleren, bevorderen en intensiveren. 3.4 Afstemming en draagvlak De mate waarin het sportbeleid succesvol kan worden vertaald naar de praktijk is sterk afhankelijk van het draagvlak onder de direct betrokkenen. Breed draagvlak ontstaat wanneer er vanaf het begin sprake is geweest van inspraakmogelijkheden en betrokkenheid. Hierbij is zowel interne- als externe afstemming van belang. Deze afstemming vindt op meerdere niveaus plaats: op politiek bestuurlijk niveau, met sportverenigingen uit de gemeente Achtkarspelen; met andere beleids- c.q. werkvelden en Sport Fryslân. Bij het opstellen van de sportnota Achtkarspelen in Beweging is vooraf een enquête opgesteld, waarbij alle sportverenigingen en burgers in de gelegenheid zijn gesteld om de vragenlijst in te vullen. Het doel van de enquête voor sportverenigingen is geweest om inzicht te krijgen in wat er speelt bij verenigingen, waar de gebreken, knelpunten, wensen en behoeften liggen. Op basis van de enquête is op woensdag 24 november 2010 een werkveldbijeenkomst voor de verenigingen georganiseerd waar de resultaten van de enquête werden 17

18 gepresenteerd. Hier is ook met verenigingen gesproken over verdere invulling van het sportbeleid. Op basis van de enquête en de bijeenkomst voor verenigingen is een rapport opgesteld. Uit dit rapport blijkt dat verenigingen in Achtkarspelen tevreden zijn over de kwaliteit en het onderhoud van sportaccommodaties. Daarnaast zijn er een aantal specifieke wensen van verenigingen uitgesproken; kunstgras in Harkema, een springkuil in Surhuisterveen en realisatie van een nieuwe vloer in clubhuis Harkema t.b.v. het Folksdunsjen. Voor het volledige verslag wordt verwezen naar de bijlage. Het doel van de enquête voor de burgers is geweest om inzicht te krijgen in wat burgers belangrijk vinden op het gebied van Sport en bewegen, inzicht in sportdeelname, wat de reden is om wel danwel niet te sporten, of er een relatie ligt met sportaanbod en bijvoorbeeld betaalde arbeid / opleidingsniveau, of de afstand van het sportaanbod in de dorpen ook invloed heeft op sportgedrag etc. Een belangrijke conclusie uit deze enquête is dat de burgers in Achtkarspelen over het algemeen tevreden zijn over de aanwezigheid van sportvoorzieningen en het aanbod van sport in de gemeente. 18

19 4. Uitvoering Het sportbeleid in onze gemeente zal tot uitvoering worden gebracht middels de thema s: Sport en gezondheid Sportvoorzieningen Het versterken van de samenwerking Deze thema s worden hieronder nader uitgewerkt. Per thema worden de uitgangspunten en in te zetten activiteiten voor de periode , beschreven. Achtkarspelen yn Beweging Sportnota Thema 1: Sport en Gezondheid Thema 2: Sportvoorzieningen Thema 3: Versterken van de samenwerking Doel thema: Het stimuleren van sport en bewegen voor alle inwoners van de gemeente en het bevorderen van een gezonde leefstijl Doel thema: Het zoveel mogelijk behouden en in stand houden van de huidige voorzieningen Doel thema: Het versterken van de samenwerking tussen onderwijs, verenigingen, dorpen, burgers en gemeente. Continueren breedtesport Ondersteunen verenigingen Subsidiering sportevenementen en en sportschooldagen Reductieregeling Renovatie speel,- of trainingsveld van een voetbal- of korfbalvereniging Kunstgrasvelden Inzetten combinatiefuncties vanuit de sport Kunstgrasvelden Versterken verenigingen en dorpen 19

20 4.1 Thema 1: Sport en Gezondheid Sport en gezondheid is een belangrijk thema waar de gemeente zich de komende jaren op gaat richten. Sport en gezondheid kunnen niet los van elkaar worden gezien. Immers sporten en bewegen dragen bij aan een gezonde leefstijl en het zo lang mogelijk zelfstandig participeren van mensen in de samenleving. Zoals eerder genoemd wil de gemeente Achtkarspelen inzetten op een gezonde gemeenschap waarbij sport en bewegen een logisch onderdeel is van een gezonde leefstijl. Het optimaal benutten van de positieve invloed die sport heeft op vele maatschappelijke processen, vraagt om meer dan alleen instandhouding van goede sportaccommodaties. De gemeente Achtkarspelen stimuleert sporten en bewegen van bepaalde doelgroepen met een aantal belangrijke initiatieven en instrumenten. Deze zijn: 1. Continueren van de breedtesport Impuls door het inzetten van NASB (alle leeftijden) en buitenschoolse activiteiten specifiek voor jongeren. 2. Ondersteunen van sportverenigingen 3. Subsidiering van diverse sportevenementen voor een brede doelgroep 4. Subsidiering van sportschooldagen 5. Minimaregeling voor minder draagkrachtige burgers Continueren breedtesport Impuls en buitenschoolse activiteiten Het is van groot belang om de deelname aan sport en beweegactiviteiten te stimuleren en bevorderen voor zowel jong als oud. Sportstimulering kan echter alleen als er goede keuzes worden gemaakt en activiteiten en middelen gericht worden ingezet. Met de afgeronde BOS-projecten heeft onze gemeente de afgelopen jaren op het gebied van sportstimulering al een mooie en goede start gemaakt. De komende jaren wil de gemeente deze Impuls continueren zodat zoveel mogelijk inwoners van Achtkarspelen worden gestimuleerd om te sporten en bewegen. Dit wil de gemeente doen door een aantal initiatieven: Inzetten NASB Gemeenten hebben op lokaal niveau de regierol om te weinig-actieve burgers te verleiden meer te gaan bewegen en zodoende een actieve leefstijl te bevorderen. Gemeenten kunnen hierbij in aanmerking komen voor een bijdrage van de Rijksoverheid; de Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) -Impuls. Deze uitkering wordt beschikbaar gesteld aan ongeveer 100 gemeenten met de grootste gezondheidsachterstand. Onze gemeente behoort ook tot deze 100 gemeenten. De NASB-impuls moet uiteindelijk leiden tot: Het terugdringen van bewegingsarmoede bij vooral te weinig actieve burgers Het verminderen van overgewicht onder de Nederlandse bevolking Het terugdringen van andere gezondheidsproblemen als diabetes, hart- en vaatziekten en depressie. Realiseren van een meer beweegvriendelijke (woon)omgeving Onze gemeente doet in 2011 mee aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). Binnen het thema Sport en Gezondheid is NASB de komende jaren een belangrijk speerpunt van het gemeentelijke sportbeleid. Momenteel wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor het inzetten en uitvoeren van gerichte interventies voor jong en oud, en het uiteindelijk inbedden in de gemeente. De gemeente krijgt hierbij ondersteuning vanuit NASB in de vorm van: Informatie 20

21 Hulpmiddelen en instrumenten Deskundigheidsbevordering in de vorm van de NASB tour en inhoudelijke trainingen Inzicht in good practice Adviesgesprek met de NASB regioadviseur NASB is een logisch vervolg op de BOS-Impuls, welke in 2010 afgelopen is. (zie hoofdstuk 2) Sportverenigingen Voor het stimuleren van sport en bewegen zijn gezonde en vitale sportverenigingen een belangrijke partij bij het streven naar een gezonde leefstijl van inwoners van Achtkarspelen. De gemeente wil sportverenigingen hierbij zoveel mogelijk ondersteunen. Hierbij is goede afstemming en communicatie tussen de gemeente en verenigingen cruciaal. Uit de enquête is gebleken dat verenigingen tevreden zijn over de manier waarop het contact nu verloopt. Daarnaast is het belangrijk voor verenigingen dat er onderlinge samenwerking plaatsvindt. Zo kan een nog bredere maatschappelijke functie vervuld worden. Tijdens een werkveldbijeenkomst voor verenigingen werd aangegeven dat deze samenwerking steeds belangrijker wordt en steeds meer zal plaatsvinden. Hierin hebben verenigingen zelf een rol en verantwoordelijkheid. Jeugd Gezien het hoge percentage met overgewicht in Achtkarspelen, willen we extra aandacht besteden aan de jeugd. Bovendien jong geleerd is oud gedaan ; hoe eerder iemand in aanraking komt met sport en bewegen, des te groter de kans dat hij/zij dat ook nog doet op latere leeftijd. Dit gaan we doen door het aanbieden van lesprogramma s op scholen en het bieden van naschoolse activiteiten. Hierbij wordt nauw samengewerkt met scholen en sportverenigingen. Ouderen Door de toenemende vergrijzing besteden we ook extra aandacht aan ouderen. Binnen NASB wordt gekeken welke gerichte interventies hier het beste voor kunnen worden ingezet. Speciale bewegingsprogramma s voor ouderen hebben de voorkeur; hierbij kan gedacht worden aan bv. de inzet van GALM - projecten en het bridgeproject Denken en Doen. Het project Denken en Doen is een succesvol project met als doel minder actieve ouderen weer bij de samenleving te betrekken en een gezonde leefstijl aan te bieden. Er wordt een sociaal netwerk opgezet en ouderen leren bridgen. Daarnaast krijgen deelnemers na verloop van tijd ook een beweegaanbod aangeboden. Dergelijke bewegingsprogramma s voor ouderen worden opgezet in samenwerking met de maatschappelijke organisaties in onze gemeente. De ouderen in onze gemeente maken voor diverse bewegingsactiviteiten niet alleen gebruik van sporthallen- en zalen maar ook van de buurt- club- en dorpshuizen. Er zijn voorzieningen voor koersbal en volksdansen. Vanuit de dwaande visie zien we het onderhoud van deze voorzieningen in eerste instantie als taak voor de deelnemers zelf. Daar waar mogelijk zullen we dit echter wel inhoudelijk en financieel ondersteunen. Een voorbeeld hiervan is dat er gesprekken gaande zijn met het bestuur van het clubhuis in Harkema over het realiseren van een aangepaste vloer t.b.v. het volksdansen. 21

22 kunnen bereiken. Subsidiering sportevenementen De gemeente wil de subsidiering van sportevenementen blijven handhaven. Op basis van de deelverordening Evenementsubsidie kan subsidie worden aangevraagd voor evenementen met een bovengemeentelijke uitstraling op het gebied van sport en cultuur. Er wordt onderzocht of er binnen deze subsidieregeling ook onderscheid gemaakt kan worden tussen grote en kleine evenementen om zo het maatschappelijke effect nog beter te Subsidiering schoolsportdagen Om sport en bewegen bij de jeugd te stimuleren blijft het basisonderwijs in de gemeente de mogelijkheid houden om schoolsportdagen door de gemeente te laten subsidiëren. Reductieregeling voor minder draagkrachtige burgers De gemeente Achtkarspelen wil sporten en bewegen mogelijk maken voor iedereen, dus ook de minder draagkrachtige burgers. Alle gezinsleden van een gezin met een bepaalde inkomensnorm kunnen gebruik maken van een reductieregeling tot een bepaald bedrag per jaar. Dit bedrag kunnen zij inzetten voor o.a. sportieve activiteiten. Om te stimuleren dat specifiek jongeren in de leeftijd van jaar meedoen aan sportieve en culturele activiteiten wordt het bedrag per jaar voor deze groep hoger vastgesteld. Hierover volgt nog een afzonderlijk voorstel in de Raad. 4.2 Thema 2: Sportvoorzieningen De gemeente beschikt momenteel over een ruim voorzieningenniveau. Voldoende geschikte en betaalbare sport- en beweegaccommodaties zijn een belangrijke randvoorwaarde om inwoners (meer) te laten sporten en bewegen. Bovendien zijn de accommodaties van belang voor de leefbaarheid van alle dorpen. Uit oogpunt van de continuïteit en kwaliteit wordt de komende jaren vooral geïnvesteerd in het op peil houden van het huidige accommodatie- en voorzieningenniveau Om bovengenoemde te kunnen realiseren zijn er een aantal initiatieven geformuleerd waar de komende jaren extra aandacht aan wordt besteed. Renovatie speel- of trainingsveld De voetbal, - en korfbalvelden in onze gemeente worden goed onderhouden door Caparis. Naast dit onderhoud dienen velden periodiek te worden gerenoveerd. Er is echter wel een samenhang tussen onderhoud en renovatie. Het goed onderhouden van velden beperkt het aantal renovaties. Weersomstandigheden spelen hierbij ook een rol. De ervaring leert dat een veld eens per 15 tot 20 jaar renovatie nodig heeft. De verwachting is dat deze periode eerder langer dan korter zal duren wegens diverse technische ontwikkelingen op het gebied van onderhoud. In de praktijk betekent dit dat er jaarlijks een veld gerenoveerd wordt. 22

23 Qua onderhoudsniveau zit onze gemeente niet op het hoogste niveau maar de doelstelling is om kwalitatief goede speelvelden te bieden. Kunstgrasvelden In de meeste gemeenten zien we dat het aantal kunstgrasvelden toeneemt. Ook in onze gemeente hebben we een kunstgrasveld, in Surhuisterveen. Bekend is de discussie rondom een kunstgrasveld in Harkema. Qua beleidslijn ondersteunt de gemeente de aanleg van kunstgras. Duidelijk is dat de gemeente hiervoor niet voldoende middelen beschikbaar heeft. Daar waar kansen liggen zal de gemeente de verenigingen die hiermee dwaande zijn, zoveel mogelijk ondersteuning bieden. Het aspect zelfwerkzaamheid zal zonder meer een rol spelen, hierbij zullen we dorpsspecifiek handelen. Het aantal gebruikers per dorp speelt hierbij een rol. In Harkema onderkennen we de specifieke wensen van de Harkemase Boys. Ook hier hanteren we de dwaande aanpak waarbij we het initiatief vanuit de sportclubs in Harkema op alle manieren ondersteunen. De samenwerking tussen deze sportclubs is voor ons een belangrijke overweging om dit initiatief te ondersteunen Ook in Twijzel kijken we vanuit de dwaande - optiek. In Twijzel zijn vanuit het dorp reeds plannen ontwikkeld voor de realisatie van een kunstgrasveld. De verdere gesprekken over kunstgras in Twijzel zijn meegenomen in de plannen van Het Ondernemende Dorp Twijzel en het Sociaal Economisch Masterplan. Het kunstgrasveld in Twijzel is bedoeld voor breed gebruik. Andere sportverenigingen in omliggende dorpen in Achtkarspelen Noord moeten hier ook gebruik van kunnen maken. Ontwikkelingen op het gebied van turnen Een belangrijke accommodatie ontwikkeling op het gebied van turnen is het gebruik van een springkuil. Momenteel moeten de gebruikers uitwijken naar Heerenveen of Roden om gebruik te kunnen maken van een springkuil. De huidige ontwikkeling is dat de kwaliteit van de turnverenigingen in ons gemeente steeds verbeterd en er op hoog niveau gesport wordt. Hierdoor worden de wensen ook specifieker. We willen een onderzoek doen naar de mogelijkheden voor realisatie van een springkuil in een accommodatie in Surhuisterveen. 4.3 Thema 3: Versterken van de samenwerking Op het beleidsterrein sport zien we sinds enkele jaren al dat verenigingen steeds meer zelf verantwoordelijk zijn- en zich voelen voor hun voorzieningen. Kleedgebouwen, kantines, en groenonderhoud langs de velden, worden succesvol gerund door de betrokkenen. Het gaat om het versterken van de kracht die in de dorpen ligt, en die verder te versterken op andere sociale terreinen. De gemeente ziet hierin een regierol voor zichzelf. De beoogde maatschappelijke effecten blijven het centrale doel; maar wel in overleg en afstemming met verenigingen en burgers, die hierin een grote verantwoordelijkheid hebben. Bovengenoemde geeft aan dat de samenwerking tussen verenigingen, burgers, gemeente en andere actoren steeds belangrijker wordt. De komende jaren willen we sterk inzetten op het versterken van de samenwerking. Op dit te kunnen doen worden een aantal gerichte initiatieven ingezet: Combinatiefuncties vanuit de sport Het inzetten van combinatiefuncties is een eerste stap om de samenwerking te versterken en uiteindelijk in te bedden in de organisatie. 23

24 De combinatiefunctie is geïntroduceerd door de ministeries van VWS en OCW, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, De Cultuurformatie en NOC*NSF met de Impulsregeling brede scholen, sport en cultuur. Gemeenten kunnen hierdoor samenwerking stimuleren tussen scholen, sportverenigingen, culturele instellingen en andere lokale organisaties zoals de naschoolse opvang. Een van de doelen van Impuls brede scholen, sport en cultuur is het versterken van sportverenigingen met het oog op hun maatschappelijke functie en de inzet van sport voor het onderwijs, naschoolse opvang en de buurt. Over vier jaar moet ongeveer 10% van de sportverenigingen zodanig sterk zijn dat zij behalve het bedienen van de eigen leden, zich ook richten op onderwijs, de naschoolse opvang, de dorpen en/of buurt en op de (vaak kwetsbare) doelgroepen die verhouding minder aan sport doen (overgewicht). Gemeente Achtkarspelen In 2011 is onze gemeente van start gegaan met 2,7 fte combinatiefuncties. In 2012 moeten in onze gemeente 1,7 fte combinatiefuncties vanuit de sport gerealiseerd zijn. De komende jaren richt de gemeente zich op het stellen van goede randvoorwaarden om een succesvolle aanpak mogelijk te maken. Door het inzetten van combinatiefuncties verwacht de gemeente Achtkarspelen het sport- en cultuuraanbod van (brede) scholen uit te breiden en op elkaar af te stemmen. De gemeente ontvangt voor het instellen van de combinatiefuncties een subsidie vanuit de Impulsregeling brede scholen, sport en cultuur. Ontwikkelingen rondom het zwembad de Kûpe Momenteel is er een onderzoek gaande waarbij alternatieven onderzocht worden om de zwemvoorziening in stand te houden. Er wordt gekeken of de gemeente medewerking kan verlenen aan een particulier initiatief. Hierbij wordt gestreefd naar een alternatief welke is opgezet samen met diverse actoren. Het vervolg hiervan wordt opgenomen in een apart onderzoek en zal apart behandeld worden door de gemeenteraad. Versterken rol verenigingen en dorpen Onze gemeente ziet een belangrijke rol weggelegd voor verenigingen en dorpen. We willen deze rol de komende jaren versterken. De sportverenigingen in de dorpen vervullen namelijk een rol die veel verder gaat dan het aanbieden van sportactiviteiten. Het sociale aspect is minstens zo belangrijk en onmisbaar voor de leefbaarheid in de dorpen. Initiatieven van verenigingen en dorpen zullen we dan ook op alle mogelijke manieren ondersteunen. 24

25 5. Financiën De gemeente Achtkarspelen voorziet de komende jaren geen grote investeringen voor wat betreft sport. Voor de uitvoering van de thema s Sport en Gezondheid en Versterken van de Samenwerking is dankzij projectsubsidies naar verwachting de komende jaren voldoende geld beschikbaar. Op het gebied van overdekte accommodaties is de afgelopen jaren een inhaalslag gemaakt. We richten ons de komende jaren op het in stand houden van het huidige voorzieningen, - en accommodatieniveau. Hierbij proberen we bestaande regelingen zoveel mogelijk te handhaven, dit lijkt voldoende te zijn voor het op peil houden van het huidige voorzieningenniveau. De komende jaren is er geen nieuw budget beschikbaar voor sport. Door nieuwe prioritering van bestaande budgetten willen we het beleid toch vernieuwen. Hierbij wordt samenwerking gezocht met particuliere partijen.. 25

26 6. Samenvattend Landelijk en provinciaal is de aandacht voor sportbeleid de afgelopen jaren flink toegenomen. Sport wordt steeds meer ingezet als middel om bij te dragen aan een gezonde actieve leefstijl, gezondheidsbeleid en het oplossen van lokale maatschappelijke problemen. Ook in Achtkarspelen speelt sport en bewegen een belangrijke rol binnen het totale beleid van de gemeente. Er is samenhang met diverse beleidsterreinen en waar mogelijk en wenselijk worden dwarsverbanden gelegd. Op het gebied van sport en bewegen gebeurt al heel veel. Onze gemeente streeft ernaar om al haar inwoners op ieder moment naar eigen voorkeur te kunnen laten sporten. Het stimuleren van sport en bewegen is van belang omdat uit onderzoek blijkt dat 56% van de Achtkarspelense bevolking in de leeftijd van jaar, kampt met overgewicht. Het voorzieningenniveau in onze gemeente op het gebied van sportaccommodaties is vrij hoog. In het kader van leefbaarheid streeft de gemeente de komende jaren naar het op peil houden van het huidige voorzieningenniveau. Samenvattend zijn in deze sportnota de visie en uitgangspunten op het gebied van sport en bewegen vastgelegd. Om sport en bewegen te stimuleren wordt nauwe samenwerking gezocht met verenigingen, scholen en maatschappelijke organisaties. Er wordt ingezet op het versterken van deze samenwerking. De gemeente richt zich de komende jaren voornamelijk op de breedtesport. Hier worden alle sport- en beweegactiviteiten onder verstaan die geen topsport of professionele sport zijn. De gemeente zet zich in om het voorzieningenniveau in de dorpen aanvaardbaar te houden en mogelijk te versterken. De rol van de gemeente verschuift hierbij van voorwaardenscheppend en faciliteren naar de rol van regievormen. De gemeente wil zoveel mogelijk inzetten op het versterken van de samenwerking met dorpen, scholen en maatschappelijke instanties. Om het voorzieningenniveau in de dorpen aanvaardbaar te houden is deze samenwerking met diverse actoren onmisbaar. Faciliteren van kwalitatief- en kwantitatief goede sportaccommodatie en voorzieningen voor de georganiseerde en niet-georganiseerde sport. De sportvoorzieningen dienen algemeen toegankelijk te zijn. Het gaat hier om fysieke bereikbaarheid maar ook sociale veiligheid. Voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Sport is betaalbaar voor iedereen. Hier zijn ook een aantal uitvoerende aspecten in meegenomen. Deze zijn ondergebracht bij drie thema s, te weten: Thema 1: Sport en Gezondheid Het doel van dit thema is om sporten en bewegen te stimuleren voor alle inwoners van de gemeente en het bevorderen van een gezonde leefstijl. De komende jaren wil Achtkarspelen vooral inzetten op: Continueren van de breedtesport Impuls door het inzetten van NASB (alle leeftijden) en buitenschoolse activiteiten specifiek voor jongeren. Ondersteunen van sportverenigingen Subsidiering van diverse sportevenementen voor een brede doelgroep Subsidiering van sportschooldagen 26

27 Minimaregeling voor minder draagkrachtige burgers Thema 2: Sportvoorzieningen Het doel van dit thema is dat Achtkarspelen vanuit haar publieke functie een belangrijke voorwaardenscheppende rol speelt voor wat betreft het bieden van de gelegenheid tot sportbeoefening (het aanbieden van sportvoorzieningen). Dit vertaalt zich ondermeer in het behouden van- en zorgdragen voor een kwalitatief hoog, maar wel gericht, voorzieningenniveau in ieder dorp. De komende jaren zal aandacht worden besteed aan: Renoveren speel- en trainingsvelden Kunstgrasvelden Ontwikkelingen rondom turnen Thema 3: Versterken van de samenwerking Het doel van dit thema is het versterken van de samenwerking tussen onderwijs, verenigingen, dorpen, burgers en gemeente. Om dit te kunnen doen worden de komende jaren een aantal gerichte initiatieven ingezet: Combinatiefuncties vanuit de sport Versterken rol verenigingen en dorpen Het gemeentebestuur streeft er in het bestuursprogramma naar om de samenwerking met burgers, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke organisaties te intensiveren onder het motto: Elkenien Dwaande. Burgers zullen uitgedaagd moeten worden om de kwaliteit van hun bestaan en leefomgeving in eigen hand te nemen. Hierbij mogen zij uiteraard vanuit de gemeente randvoorwaarden, steun en support verwachten, maar Elkenien is nodig! En dat is precies waar we de komende jaren op het gebied van sport en bewegen naar streven: Mei elkoar nei in Ferweechlik Achtkarspelen 27

28 28

29 ... In Ferweechlik Achtkarspelen... Bijlage 1: Evaluatierapport enquête en werkveldbijeenkomst Sportverenigingen In Ferweechlik Achtkarspelen januari