Algemene Handleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Algemene Handleiding"

Transcriptie

1 Algemene Handleiding

2 IJsbreker Plus Introductie 1 Een week uit het leven van 1.1 Lucie 1.2 Rob en Marijke 2 Didactiek 2.1 Didactische uitgangspunten 2.2 Controle en overzicht 3 Taalmodules en Vaardighedenroutes 3.1 Taalmodule of Vaardighedenroute 3.2 De taalmodules (niveau 0 A2) Het cursistenmateriaal De docentensite Het geluid en beeldmateriaal 3.3 Keuze en ordening van de leerstof 4 Voorbereidingsmateriaal voor het Inburgeringsexamen 4.1 Cp opdrachten 4.2 Oefenprogramma KNS 4.3 Proefexamen Taal en KNS 5 Workshops 6 Achtergrondinformatie 6.1 Zelfstandig leren werken 6.2 De vaardigheden in de taalmodules: beschrijving en werkwijze Luisteren Verstaan en nazeggen Lezen Spreken Schrijven Woordenschat Grammatica en taalbeschouwing Taalwijzers Praktijk 6.3 Organisatie van de les De rol van de docent De groepsles Differentiatie 6.4 Leer en studievaardigheden in de taalmodules 2

3 Introductie IJsbreker Plus is een digitale leeromgeving waar volwassen anderstaligen het Nederlands kunnen leren. Voorwaarde is dat de cursist gealfabetiseerd is in het Latijnse schrift en in het eigen land minimaal drie à vier jaar lagere school tot maximaal enkele jaren vervolgonderwijs heeft gehad. IJsbreker Plus kan worden ingezet in (beroepsgerichte) taal en inburgeringstrajecten voor laagen middenopgeleide volwassenen. De lesstof kan niet alleen gebruikt worden voor taalniveauverhoging van niveau 0 naar A2, maar ook als voorbereiding op het inburgeringsexamen of als onderdeel van een duaal traject. In IJsbreker Plus vindt u: een Basismodule met taalmateriaal van 0 naar A1 (inclusief toetsen) een Vervolgmodule met taalmateriaal van A1 naar A2, voor zowel het domein OGO als Werk (inclusief toetsen) modules voor het oefenen met cruciale praktijksituaties (cp s) Taal en Kennis van de Nederlandse Samenleving (KNS) extra oefeningen KNS proefexamens voor het Elektronisch Praktijkexamen (EPE) en het KNS examen taalvaardighedenroutes lezen, luisteren, spreken en schrijven workshops Taal op het werk, Kijken naar leren, Werken met het woordenboek, Werken met Word, Werken met e mail, Werken met internet een instaptoets Via een docentenlicentie heeft u toegang tot al het docenten en cursistenmateriaal. U selecteert het materiaal waarmee u een individuele cursist of een groepje cursisten wilt laten werken, en stelt dit beschikbaar. Desgewenst stelt u een steuntaal en/of audiohulp in. De voortgang per cursist is op elk moment volgen. In een oogopslag ziet u of een cursist op schema ligt voor zijn einddoel en einddatum en wat zijn resultaten zijn. Naast veel online materiaal is er ook een werkboek beschikbaar met daarin alle spreek en schrijfopdrachten die individueel, in kleine groepjes en/of klassikaal worden gedaan. Ook zijn er in het werkboek klassikale opdrachten bij kaders ( Taalwijzers ) over grammatica, taalfuncties en begrippen, opdrachten in verstaan en nazeggen en praktijkopdrachten opgenomen. De docentgebonden momenten worden duidelijk aangegeven, wat u helpt bij het klassenmanagement in heterogene groepen. We wensen u en uw cursisten veel plezier bij het gebruiken van IJsbreker Plus. Namens alle auteurs, Fouke Jansen Vita Olijhoek Anja Valk 3

4 1 Een week uit het leven van 1.1 Lucie Lucie geeft op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur les aan een OGO groep. Maandag Iedereen komt binnen in het open leercentrum en weet zelf wat hij moet gaan doen. De OGO groep bestaat uit twaalf cursisten. Drie cursisten werken aan Taalsituaties 8 van de Basismodule, zeven cursisten werken aan Taalsituaties 2 van de Vervolgmodule OGO. Een cursist maakt een KNS toets en Lucie bespreekt die met hem na. Een andere cursist werkt aan een cp opdracht. Tijdens het zelfstandig werken loopt Lucie rond en beantwoordt ze vragen. Ook bekijkt Lucie de resultaten online en spoort ze een cursist aan om nog eens extra met luisteren te oefenen. Om 10 uur start de gezamenlijke les met Taalsituaties 6 van de Vervolgmodule OGO. Er worden oefeningen gedaan op het gebied van verstaan en nazeggen en spreken, en de taalwijzer Vormen van het werkwoord wordt behandeld. Daarna gaan de cursisten in groepjes op hun eigen niveau in het werkboek aan de slag. Lucie werkt met het zogenaamde circuitmodel: elke 10 à 15 minuten werkt ze samen met een ander groepje waardoor iedereen aan bod komt. Tijdens de les merkt Lucie dat er cursisten zijn die moeite hebben met het gebruiken van een woordenboek; zij zal deze cursisten aanmelden voor een Workshop Werken met het woordenboek, dat door haar collega Suzanne wordt gegeven. De les wordt gezamenlijk afgerond met een taalriedel uit Taalsituaties 8. s Middags zet Lucie nieuw lesmateriaal (online) klaar voor de cursisten die met de Vervolgmodule werken, te weten cp 3 (Naar de basisschool) van OGO. Ook komt er een nieuwe cursist langs. Hij maakt de instaptoets zodat Lucie kan bepalen wat zijn niveau voor luisteren, lezen, woordenschat en grammatica is en met welke Taalsituaties hij kan beginnen. Dinsdag Op dinsdag bereidt Lucie de OGO groep voor op het inburgeringsexamen. Er wordt gewerkt aan de cp s en aan het verzamelen van bewijzen voor het portfolio. De les begint met het bespreken van een praktijkopdracht die hoort bij een cp van twee weken geleden. Ook vraagt ze wie een portfoliobewijs bij de cp heeft verkregen. Daarna vraagt Lucie of er nog vragen zijn bij de cp van vorige week. Tijdens het laatste deel van de les van vorige week hebben de cursisten gewerkt aan de luister, lees en schrijfopdrachten bij die cp. Ze laat de cursisten de spreekopdracht bij de cp doen en bespreekt de bijbehorende praktijkopdracht voor zodat de cursisten die de komende week kunnen uitvoeren. Het derde onderdeel van de les is de introductie van een nieuwe cp en de KNS termen die in de cp aan bod komen. Ze vraagt naar ervaringen en kennis van cursisten, geeft ruimte om uit te wisselen. Haar uitleg en toelichting laat ze afhangen van de al aanwezige kennis en ervaring. Vervolgens gaan de cursisten in het open leercentrum aan de slag met de luister, lees en schrijfopdrachten bij deze cp. De lessen op dinsdag zijn modulair. Elke cp komt na een aantal weken weer terug. Zo kan men op ieder moment instromen en wie nog moeite heeft nadat de cp geheel uitgevoerd is, kan nogmaals meedoen. 4

5 Donderdag Donderdagochtend wordt er het eerste half uur gewerkt met de Workshop 14 van Kijken naar leren : Je tijd goed gebruiken. De workshop start met de introductie van het onderwerp ( Even nadenken ) en wordt vervolgt met oefenen ( En jij? ). In het laatste deel van de workshop ( Hoe gaat het nu? ) kunnen de cursisten het geleerde toepassen. Na de workshop gaan de cursisten weer in groepjes volgens het circuitmodel aan de slag, net als op dinsdagochtend. Het laatste half uur wordt besteed aan Oefenen voor het inburgeringsexamen na Taalsituaties 6. Lucie gebruikt hiervoor de stellingen die in het materiaal zijn opgenomen. De cursist leert zichzelf te beoordelen en leert reflecteren op zijn eigen leerproces. Lucie bespreekt de stellingen klassikaal en sluit af met het gezamenlijk invullen van een schema over zijn capaciteiten (lezen, spreken, luisteren). Fatima gaat morgen inburgeringsexamen doen; Lucie en de cursisten wensen haar succes. 1.2 Rob en Marijke Rob en Marijke hebben samen een groep die het Werk profiel heeft. Rob geeft les op maandag en woensdag en Marijke heeft de groep op donderdag en vrijdag van uur tot uur. De 15 cursisten in de groep hebben taalniveau A1 gehaald en werken nu aan A2. Maandag Rob start elke maandag een groepsles, waarbij hij een praktijkopdracht bespreekt. Samen met Marijke heeft hij een roostertje in elkaar gezet waarbij alle praktijkopdrachten aan bod komen. Als alle opdrachten aan de beurt geweest zijn, beginnen ze weer bij de eerste. Alle cursisten, ook die net ingestroomd zijn, doen dus mee met dezelfde opdracht. Hij bespreekt deze met de groep. De groep heeft deze opdracht vorige week als huiswerk meegekregen. Na de bespreking geeft hij de volgende opdracht. Deze hoort bij een andere cp. Woensdag Vandaag werken de cursisten de eerste helft van de les zelfstandig achter de computer. In de tweede helft van de les werken zij zelfstandig met het werkboek, waarbij Rob de groepjes in de gaten houdt. Rob heeft tijdens de computerles met alle cursisten een afspraak gemaakt wat zij op deze middag in het werkboek gaan doen en met wie zij de opdrachten samen gaan doen. Zo heeft hij een plan gemaakt met welke groepjes hij spreekopdrachten controleert en welke taalwijzer hij samen met een groepje moet behandelen. Als afsluiting van de les doen ze met de hele groep de oefeningen van Verstaan en nazeggen van Taalsituaties 2. Rob moet woensdag na de les direct weg. s Avonds bekijkt hij thuis de resultaten van de cursisten op de computer. Hij kan per cursist zien wat er gemaakt is en wat de resultaten daarvan zijn. Donderdag Op donderdagmiddag staat in het rooster 90 minuten groepsles gepland. Marijke benut deze tijd om een workshop Taal op het Werk te geven. De workshop en de benodigde bladen heeft ze van de docentensite geprint. Voor vandaag heeft ze het onderwerp Overleggen (workshop 4) uitgezocht. 5

6 Na de taalriedel beantwoorden de cursisten inleidende vragen. De vragen bespreekt Marijke kort met de groep. Ze praten over de werkcultuur in Nederland: collega s zeggen veel tegen elkaar, ook wat ze niet zo goed vinden. Voor veel cursisten is dit een lastig punt. In de aansluitende spreekopdrachten proberen cursisten in tweetallen te oefenen met het overleggen. Marijke laat een paar tweetallen voor de groep hun gesprek naspelen. Ze bespreekt na wat goed ging, geeft feedback en tips en verbindt de opdrachten uit de workshop met de cp s van het inburgeringsexamen. Bij veel cp s moet je kunnen overleggen met je collega s. Vrijdag Op vrijdag kunnen de cursisten die het willen en er aan toe zijn, oefenen met de proefexamens. Marijke heeft voor zes cursisten het proefexamen KNS klaargezet. De andere cursisten werken zelfstandig verder. Het laatste halfuur van de les besteedt Marijke met de hele groep aan Oefenen voor het Inburgeringsexamen uit het werkboek. Telkens na drie Taalsituaties zijn er overkoepelende opdrachten, waarbij de geleerde taal in verband wordt gebracht met de cp s. Marijke kiest op vrijdag een aantal van deze oefeningen uit om de week gezamenlijk af te sluiten. 6

7 2 Didactiek 2.1 Didactische uitgangspunten In IJsbreker Plus worden vier belangrijke didactische uitgangspunten gehanteerd: 1. Receptie vóór productie 2. Integratie van de verschillende vaardigheden 3. Zelfstandig werken 4. Herhaling Deze uitgangspunten worden hieronder toegelicht. Receptie vóór productie De cursisten krijgen taal eerst receptief aangeboden. Dat betekent dat de cursisten de aangeboden stof moeten begrijpen en in een volgende fase ook herkennen. In eerste instantie wordt er bij nieuwe leerstof nog geen productie geëist. Wel worden de cursisten gestimuleerd tot mondelinge en (in een later stadium) tot schriftelijke taalproductie. Geleidelijk aan worden er meer eisen gesteld aan de begrijpelijkheid en formele correctheid van de taalproductie. Door de grote variatie aan oefenvormen kunnen de cursisten op eigen niveau deelnemen aan de productieve opdrachten. Integratie van de verschillende vaardigheden Een tweede uitgangspunt is de integratie van functionele en linguïstische vaardigheden. De teksten vormen de basis van de leergang. Aan de hand van deze teksten wordt geluisterd en gelezen, maar ook gesproken en geschreven. Ook vaardigheden zoals leren leren, taalbeschouwing en uitspraak, grammatica en woordenschat worden geoefend met behulp van de teksten en door uitwisseling met de andere cursisten. Nieuwe woorden worden bijvoorbeeld gepresenteerd in een luister of leestekst. De context geeft aanknopingspunten om ze te begrijpen en te onthouden. Daarna worden de nieuwe woorden geleerd en gebruikt bij een spreekoefening. Daarbij wordt vanzelfsprekend ook geluisterd. Op deze manier wordt het materiaal optimaal gebruikt en kan de cursist de aangeboden stof op verschillende manieren verwerken. Vooral het werken aan de productieve vaardigheden wordt eenvoudiger voor de cursisten omdat ze al vertrouwd zijn met de taal en de vaardigheden die ze daarvoor nodig hebben. Zelfstandig werken Het derde uitgangspunt is dat cursisten hun tijd zo efficiënt mogelijk kunnen gebruiken. Dat betekent dat zij optimaal gebruik moeten kunnen maken van de uren die ze met de docent en de groep kunnen werken. De onderdelen die zich daartoe lenen kunnen ze zelfstandig en in hun eigen tempo doorwerken. De mate waarin cursisten daartoe in staat zijn, is afhankelijk van hun niveau en hun studievaardigheden. De leergang gaat er wel vanuit dat elke cursist zich een bepaalde mate van zelfstandig werken eigen kan maken. De structuur en de opbouw van het materiaal in IJsbreker Plus helpen de cursisten hierbij. Kenmerkend zijn de steeds terugkerende volgorde van activiteiten en de eenvoudige en uniforme oefenvormen en instructies. De oefeningen in het werkboek zijn onderverdeeld in oefeningen die de cursisten zelfstandig kunnen doen en oefeningen die bedoeld zijn voor groepsgericht werken met de docent. 7

8 Zelfstandig werken betekent niet hetzelfde als individueel werken. Veel oefeningen in het werkboek worden in tweetallen of kleine groepjes gedaan. Deze oefeningen kunnen binnen of buiten de groepsles worden gedaan maar in ieder geval niet met de hele groep gezamenlijk. Waar mogelijk zijn bij de oefeningen antwoorden opgenomen. De groepstijd wordt besteed aan verstavaardigheid, groepsgesprekken, spreekopdrachten en zo nodig extra uitleg van woorden en taalwijzers. Het uitgebreide online programma van IJsbreker Plus is bij uitstek een middel om zelfstandig werken te bevorderen. Het programma bevat een grote variatie oefeningen, feedback, uitleg (taalwijzers en woordenboek) en herhaling. Het resultatenoverzicht biedt een uitgebreid en duidelijk overzicht van wat de cursist gedaan heeft en hoe hij dat gedaan heeft. Zie hoofdstuk 6 Achtergrondinformatie voor meer informatie over zelfstandig werken. Herhaling Je kunt een taal niet leren zonder veel en vaak te herhalen. In het materiaal van IJsbreker Plus wordt de leerstof op verschillende manieren herhaald. Ten eerste is er een cyclische opbouw waarin de leerstof op verschillende momenten in de leergang aangeboden wordt en zo nodig wordt verdiept of uitgebreid. Soms wordt de leerstof niet expliciet aangeboden maar is deze verweven in een tekst of opdracht. Ten tweede zijn de vaardigheden in het materiaal geïntegreerd. Dat wil zeggen dat de in de teksten aangeboden woordenschat en taalstructuren in de verwerkingsoefeningen terugkomen. Woorden uit een tekst komen terug in de woordenschatoefeningen, in de oefeningen van het onderdeel Verstaan en nazeggen en in de spreek en schrijfopdrachten. Wanneer de gehele oefencyclus wordt doorgewerkt heeft de cursist de woorden dus vaak gezien en geoefend. Bovendien komen woorden en uitdrukkingen terug in teksten en oefeningen in latere Taalsituaties. Zo komen in de contextzinnen van de woordenschatoefeningen altijd woorden voor uit voorafgaande teksten. De Taalsituaties worden afgerond met een video of tekening over het thema waarbij het taalaanbod nog een keer herhaald wordt. Als docent kunt u het herhalen van de leerstof stimuleren door de aangeboden stof terug te laten komen in groepsgesprekken of bij de uitleg van een ander onderwerp. Tot slot: met het materiaal van IJsbreker Plus werkt de cursist geïntegreerd aan taal en examen. Om maar een simpel voorbeeld te geven: in Taalsituaties 1 van de Basismodule leert de cursist zichzelf voorstellen, hetgeen hij ook moet kunnen oor tal van cruciale praktijksituaties in het inburgeringsexamen. Door na drie Taalsituaties in het werkboek het onderdeel Oefenen voor het inburgeringsexamen te doen, krijgt de cursist zicht op wat hij voor het examen moet kunnen én op wat hij al dan niet kan. Ook vindt u op de docentensite in de map overig materiaal documenten met de naam Extra materiaal na Taalsituaties 3, 6 of 9, wat de mogelijkheid tot herhalen biedt. 2.2 Controle en overzicht Het is belangrijk om controle en overzicht te houden op de vorderingen en resultaten van de cursisten. IJsbreker Plus Online beschikt over een uitgebreide docentenmodule waar u de resultaten van de cursisten kunt volgen. 8

9 Daarnaast zijn er andere manieren om zicht te houden op de vorderingen van cursisten. Zo kunt u: de cursisten observeren tijdens de periode van zelfstandig werken: begrijpen de cursisten de instructies, kunnen ze de oefeningen maken, hebben ze veel hulp nodig, begrijpen ze waar ze mee bezig zijn, hebben ze een goed werktempo, werken ze samen; de cursisten observeren tijdens de groepsactiviteiten: kunnen ze meedoen aan de groepsgesprekken, begrijpen ze de vragen/reacties en kunnen ze een reactie geven, kennen ze voldoende woorden, spreken ze duidelijk; gemaakte schrijfopdrachten innemen en bekijken; gebruik maken van de toetsen in IJsbreker Plus (zie paragraaf 3.2); eventueel individuele voortgangsgesprekken houden. 9

10 3 Taalmodules en Vaardighedenroutes 3.1 Taalmodule of Vaardighedenroute Taalmodule Heeft u cursisten die voor alle vaardigheden (lezen, luisteren, spreken, schrijven) een niveaustap moeten maken? Dan kunnen zij het best met de gehele Basis en/of Vervolgmodule aan de slag gaan. Zij moeten in elk geval de luister en leesteksten met de nieuwe woorden doorgewerkt hebben, voordat ze aan de spreek en schrijfoefeningen in het werkboek beginnen. Op deze manier wordt de aangeboden leerstof meteen verwerkt. Omdat dit in de praktijk niet altijd mogelijk is, zijn de oefeningen in het werkboek zo geschreven dat ook cursisten die de voorafgaande teksten nog niet gedaan hebben, de oefeningen wel kunnen doen. Dit levert wellicht iets minder rendement op en het zal iets meer moeite kosten. Geef altijd een richtlijn voor het tempo, bijvoorbeeld twee lessen per week. Cursisten die dat willen, kunnen het traject verkorten door veel buiten de groepsles te werken. Stap 1: luister en leesteksten Normaal gesproken beginnen de cursisten een les met één of meer luister en leesteksten in IJsbreker Plus Online. Dit kan thuis of op school. Ze maken in elk geval de oefeningen van de onderdelen Luisteren, Lezen en Woorden bij de teksten. Als ze meer tijd hebben, kunnen ze verder werken. Of ze beginnen, zo nodig in twee of drietallen, met de oefeningen van het deel Zelfstandig in het Werkboek. Stap 2: de groepsles In de groepsles daarna werken ze verder aan de oefeningen van het onderdeel Zelfstandig in het Werkboek of aan groepsopdrachten. De docent begeleidt cursisten individueel of in groepjes. Zie verder paragraaf 6.3 over de rol van de docent. Het is handig om een vast moment te kiezen waarop de docent met de groep aan de groepsopdracht werkt. Bij een heterogene groep kunt u oefeningen kiezen die passen bij de lessen waar de meeste cursisten mee bezig zijn. Cursisten die al verder zijn, hebben deze oefeningen toch overgeslagen. De oefeningen die met de docent worden gedaan hebben over het algemeen een iets minder directe relatie met de teksten, zodat het moment waarop deze oefeningen gedaan worden niet vastligt. Bij de spreekopdrachten zijn niveauverschillen geen probleem, aangezien de cursisten de oefening op hun eigen niveau doen. En zoals eerder gezegd, wanneer het verschil tussen de cursisten meer dan drie à vier Taalsituaties beslaat, kunt u de groepsactiviteiten beter in subgroepjes doen. Stap 3: de toets Als cursisten alle oefeningen van een Taalsituaties afgerond hebben, maken ze een toets. De vaardigheden Luisteren, Woorden, Verstaan en nazeggen en Regels van de taal worden in IJsbreker Plus Online getoetst. Op de docentensite staat een toets per Taalsituaties voor de vaardigheden Lezen, Schrijven en Spreken. Deze toetsen kunnen geprint worden. 10

11 Vaardighedenroute U kunt ook cursisten hebben die maar voor één of twee vaardigheden een niveaustap moeten maken. U kunt hierbij denken aan een oudkomer die alleen zijn lees en schrijfvaardigheid naar het juiste niveau hoeft te tillen. Voor hem/haar is werken met een vaardighedenroute het best. Meer informatie over de vaardighedenroutes in IJsbreker Plus vindt u in de aparte handleiding die te vinden is op de docentensite. 3.2 De taalmodules (niveau 0 A2) De taalmodules van IJsbreker Plus, de Basismodule en de Vervolgmodules OGO en Werk, bestaan uit een cursistenlicentie, een docentensite en audio en videomateriaal. Met de Basismodule werkt de cursist van niveau 0 naar A1, met de Vervolgmodules OGO en Werk van niveau A1 naar A Cursistenmateriaal Het cursistenmateriaal bestaat uit toegang tot het online programma van IJsbreker Plus en een werkboek. IJsbreker Plus online De Basismodule is, net als de Vervolgmodules, verdeeld in negen Taalsituaties met elk een eigen thema. De thema s die aan bod komen zijn: Basismodule 1 Kennismaken 2 Uren en dagen 3 Het weer 4 Vervoer 5 Boodschappen 6 Kleren 7 Winkels 8 De dokter 9 Bellen en betalen Vervolgmodules 1 Leren 2 Televisie en internet 3 Vrije tijd 4 Buren en vrienden (OGO), Collega s (Werk) 5 Wonen 6 Natuur en milieu 7 Instanties 8 Familie (OGO), Veilig werken (Werk) 9 Gezondheid (OGO), Werk zoeken (Werk) 11

12 Met de Vervolgmodule Werk kunnen cursisten zich voorbereiden op professionele redzaamheid. Een groot aantal teksten en opdrachten speelt zich af op de werkvloer. Veel teksten en opdrachten zijn ontwikkeld rond een handelingssituatie. Met een handelingssituatie bedoelen we een concrete situatie op het werk waarin cursisten waarschijnlijk zullen gaan functioneren. Om in deze situaties goed te kunnen functioneren, hebben de cursisten niet alleen bepaalde taalvaardigheden nodig maar ook kennis en vaardigheden rond werk en houding op het werk. Deze drie aspecten worden regelmatig geoefend. De volgende handelingssituaties zijn in de Vervolgmodule Werk geselecteerd en uitgewerkt: 1 Sociaal functioneren 2 Samenwerken 3 Overleggen 4 Een verzoek doen en reageren op een verzoek 5 Kritiek geven en kritiek krijgen 6 Instructies/werkopdrachten geven en begrijpen 7 Werkverslag doen De handelingssituaties zijn in concrete situaties uitgewerkt voor verschillende relaties: leidinggevende werknemer en collega s onderling. Om cursisten nog beter voor te bereiden op de situaties waarin zij (gaan) functioneren en om de motivatie voor het leren van de taal wat te vergroten, zijn in alle Taalsituaties sectorspecifieke spreek en schrijfopdrachten opgenomen. De cursisten kunnen kiezen uit vier sectoren. Dit zijn altijd de sectoren Handel, Techniek, Zorg. De vierde sector betreft overige sectoren, zoals de horeca of de groenvoorziening. In de Taalsituaties 8 en 9 zijn ook sectorspecifieke luister en leesteksten. Met het uitgebreide online programma kunnen per tekst luistervaardigheid, leesvaardigheid, woordenschat, verstavaardigheid (waaronder klanken, uitspraak, intonatie en functies) en grammatica en spelling geoefend worden. Cursisten gaan lineair door het lesmateriaal heen. U bepaalt waar de cursist zal beginnen en hij krijgt vervolgens opdracht na opdracht op z n scherm. Ook maakt hij online aan het eind van de Taalsituaties een toets, en kunt u hem middels een papieren toets (te downloaden vanaf de docentensite) nog testen op lezen, schrijven en spreken. Na drie Taalsituaties kunt u de cursist aanvullend materiaal aanbieden. U doet dit vanaf de docentensite. In Overig materiaal vindt u de documenten die Extra materiaal na Taalsituaties 3, 6 of 9 heten. U kunt ze printen en uitdelen; de multimediale vragen (luisteren, verstaan & nazeggen) kunt u voor de cursist aanzetten zodat hij ze kan maken. Met dit Extra materiaal wordt de leerstof uit drie voorgaande Taalsituaties herhaald. Het begint met herhalingsoefeningen waarin een aantal taalhandelingen uit het Raamwerk NT2, die in de voorafgaande Taalsituaties geoefend zijn, terugkomen. Het tweede deel (Toepassen) bestaat uit een video die aansluit bij de taalhandelingen uit het Raamwerk NT2. Hiermee krijgt de cursist de mogelijkheid om die kennis over een situatie op of rond het werk nogmaals toe te passen. 12

13 Ook heeft u de mogelijkheid de cursist toegang te geven tot de boomstructuur van IJsbreker Plus online. De cursist kan dan, binnen het materiaal dat u voor hem heeft geselecteerd, zelf bepalen wanneer hij aan welke vaardigheid en oefening gaat werken. Met IJsbreker Plus Online kan de cursist aan de volgende vaardigheden werken: 1 Kijken (alleen bij video s) 2 Luisteren 3 Lezen 4 Woorden 5 Verstaan en nazeggen 6 Regels van de Taal 7 Spelling 8 Spreken Het onderdeel Spelling (7) zit niet standaard in het pakket. U kunt dit vanaf de docentensite klaarzetten voor een cursist. Het is te vinden onder additioneel materiaal voor middenopgeleiden met profiel Werk. De cursist krijgt dan online aanvullend materiaal. Bij Overig materiaal, Taalmodules, Aanvullende lees en schrijfopdrachten voor middenopgeleiden vindt u ook nog meer materiaal voor middenopgeleiden. Spreken (8) is in het online programma geen volwaardige vaardigheid. In alle Taalsituaties is bij een tekst een vrije spreekopdracht opgenomen bij een videofragment. De meeste spreekopdrachten staan echter in het werkboek. IJsbreker Plus online biedt verder: een multimediaal woordenboek; transcripten van de luisterteksten; een toets per Taalsituaties; de mogelijkheid om buiten de Taalsituaties om met taalwijzers te oefenen; de mogelijkheid om thuis of elders te werken waarbij de voortgang en de resultaten automatisch worden bijgehouden; feedback in de vorm van goed of fout, en soms middels een taalwijzer; een uitgebreid resultatenoverzicht; een uitgebreide helpfunctie in de steuntalen Engels, Frans, Spaans, Turks en Arabisch; helpkaarten voor de cursist in de verschillende steuntalen; IJsbreker Plus Werkboek Naast het online programma is er een werkboek beschikbaar dat u voor de cursist kunt aanschaffen. Het Werkboek van elke module bestaat, net als het online programma, uit negen Taalsituaties met elk een eigen thema. Alle Taalsituaties bestaan uit vijf lessen met spreek en schrijfopdrachten. Ook zijn er Taalwijzers die de grammaticale leerstof uit een tekst toelichten. Daarnaast zijn er oefeningen in verstaan en nazeggen en buitenschoolse opdrachten (Praktijk). Al deze opdrachten sluiten aan bij de lees en luisterteksten die de cursist online doorwerkt. De woorden die de cursist op de computer geoefend heeft, komen terug in deze opdrachten. 13

14 De oefeningen zijn per les onderverdeeld in oefeningen om zelfstandig door te werken en oefeningen voor de groep en de docent. Het onderdeel Met de docent komt niet in elke les voor, en ook wordt niet bij elke tekst aan alle vaardigheden gewerkt. De afronding (Tot slot), bestaat uit een tekening of een video rond het thema van die Taalsituaties, gevolgd door enkele opdrachten. Achter in het werkboek staan de antwoorden bij de (meeste) oefeningen. Na drie Taalsituaties wordt door middel van het onderdeel Oefenen voor het inburgeringsexamen teruggekeken op de leerstof. Dat gebeurt vanuit het perspectief van de cruciale praktijksituaties. Meer informatie hierover vindt u in de aparte handleiding bij dit onderdeel Docentensite Het docentenmateriaal bestaat uit een licentie voor een docentensite waarop u de handleidingen en het audio en videomateriaal bij de verschillende onderdelen vindt. Ook heeft u toegang tot al het cursistenmateriaal, zowel het online materiaal als het aanvullende materiaal zoals werkbladen en transcripten, de sectorspecifieke lees en schrijfopdrachten bij de Vervolgmodule Werk, materiaal bij de cp s, workshops en (printbare) toetsen. Ook is er extra, los inzetbaar materiaal beschikbaar, zoals woordenschriften en grammatica oefeningen. Op de docentensite beheert u ook de gegevens van uw cursisten en u bepaalt er met welk materiaal ze aan de slag gaan. Ook krijgt u hier inzicht in de voortgang en resultaten van uw cursisten. Meer informatie hierover vindt u in de handleiding over de werking en mogelijkheden van de docentensite Het geluid en beeldmateriaal Bij het inspreken van de teksten is gestreefd naar een zo natuurlijk mogelijke manier van spreken in een normaal tempo. Er is bewust gekozen voor sprekers met verschillende, lichte accenten. Er zijn ook enkele sprekers van buitenlandse afkomst. De transcripten van de luisterteksten zijn te vinden op de docentensite van IJsbreker Plus en kunnen geprint worden. 3.3 Keuze en ordening van de leerstof Natuurlijke taal Het materiaal in de taalmodules van IJsbreker Plus bestaat uit natuurlijke taal. Dit heeft als consequentie dat er vanaf het begin grammaticaal minder eenvoudige structuren in voorkomen. Omdat authentiek materiaal voor het beginniveau vrijwel altijd te moeilijk is, is het materiaal herschreven. Hierbij is veel zorg besteed aan het behoud van de natuurlijkheid van de taal. Thematische ordening 14

15 De leerstof is thematisch geordend. De thema s in de Basismodule en in de Vervolgmodule OGO sluiten aan bij onderwerpen binnen de domeinen OGO en KNS. In de Vervolgmodule Werk zijn er vooral thema s rond werk. Thema s zijn bijvoorbeeld: personalia, tijd, vervoer, media, vrije tijd, gezond en veilig werken. Bij de keuze is gekeken of de thema s interessant en relevant zijn voor de doelgroep, ook met het oog op het inburgeringsexamen. Cyclische ordening De leerstof wordt niet in één keer aangeboden maar verdeeld over Taalsituaties. Wanneer bepaalde leerstof later terugkomt, wordt de eerder aangeboden stof herhaald en verdiept. Een voorbeeld hiervan zijn de werkwoordsvormen in de eerste Taalsituaties. Selectie taalfuncties De keuze van het aanbod taalfuncties is gebaseerd op de volgende bronnen: Doelen NT2, Over de drempel naar sociale redzaamheid (Coumou, W. e.a., NCB, Utrecht 1987), Threshold Level 1990 (Van Ek, J.A. en J.L.M. Trim, Raad van Europa, Straatsburg 1991) en het Raamwerk NT2 (BVE Raad, De Bilt 2002). Selectie woordenschat In het taalmateriaal van IJsbreker Plus worden in totaal 1400 leerwoorden aangeboden; 800 in de Basismodule en 600 in de Vervolgmodules. Deze woorden staan bij de teksten waarin ze voorkomen en worden geoefend. De woorden zijn gekozen op basis van relevantie en frequentie. Ongeveer 825 van de woorden komen voor in het Basiswoordenboek Nederlands (De Kleijn en Nieuwborg, Wolters Noordhoff, Groningen,1996, ISBN ). Dit woordenboek wordt gebruikt als referentie voor tekstdekking bij het Staatsexamen voor het Diploma Nederlands als tweede taal, programma 1. Daarnaast komt er nog een klein aantal extra woorden voor die niet worden geoefend, onder andere beroepstaalwoorden in de Vervolgmodule Werk. Tot slot zijn in de cp opdrachten woorden opgenomen die relevant zijn voor het functioneren in de desbetreffende praktijksituatie, met name op het gebied van KNS. Bij deze woorden is een betekenis of omschrijving opgenomen van het begrip. Selectie grammatica IJsbreker Plus biedt in bescheiden mate grammaticale structuren aan, passend binnen de in het Raamwerk NT2 gestelde eindtermen. De aangeboden grammatica wordt ook geoefend. 15

16 4 Voorbereidingsmateriaal voor het inburgeringsexamen Het inburgeringsexamen bestaat uit een taalexamen en een examen over de Nederlandse samenleving. Aan beide onderdelen wordt in IJsbreker Plus gewerkt. Veel kennis over de Nederlandse samenleving zit verwerkt in de teksten en opdrachten bij de lees en luisterteksten in de taalmodules. Uit de teksten blijkt dat meisjes naar school gaan, vrouwen onderzocht worden door mannelijke artsen, twee mannen samen kunnen leven, je wel een praatje over het weer maakt met een buurman maar niet zo gauw over geld, dat je de geboorte van een kind aangeeft bij de gemeente. In de verwerkingsoefeningen worden cursisten bewust gemaakt van deze kennis van de samenleving, onder andere in opdrachten waarin cursisten de gewoonten en gebruiken in Nederland vergelijken met de situatie in hun eigen land. Werken met het taalmateriaal in IJsbreker Plus betekent dus voortdurend werken aan de eindtermen van KNS. 4.1 Cp opdrachten In IJsbreker Plus is bij alle cruciale praktijksituaties (cp s) een uitgebreide opdracht ontwikkeld, vergelijkbaar met de voorbeeldassesments van het Inburgeringsexamen. De opdracht speelt zich meestal af rond één situatie, zoals ook in het examen gebeurt. Op die manier hoeft de cursist zich niet steeds in nieuwe situaties in te leven. Net als bij de cp s zijn ook bij de eindtermen van KNS opdrachten ontwikkeld. Meer informatie over de cp en KNS opdrachten vindt u in de aparte handleiding die te vinden is op de docentensite. 16

17 4.2 Oefenprogramma KNS Behalve de cp opdrachten is er ook nog een oefenprogramma bij KNS opgenomen in IJsbreker Plus. Per cp krijgt de cursist een aantal oefenvragen, meest meerkeuze of invulvragen. Er zijn geen tekstjes opgenomen in het oefenprogramma. U kunt een cursist met dit oefenprogramma laten werken als hij de cp opdrachten heeft gedaan en extra wil oefenen. Ook zou u het programma kunnen inzetten nog vóórdat een cursist met de cp opdrachten gaat werken; u kunt dan bepalen of de cursist al genoeg over een bepaald onderwerp weet. 4.3 Proefexamens Taal en KNS Een van de onderdelen van IJsbreker Plus is de Examenmodule. In deze examenmodule kan de cursist een proefexamen maken dat in opzet zo nauw mogelijk aansluit bij de onderdelen Elektronisch Praktijkexamen (EPE) en examen Kennis van de Nederlandse Samenleving (KNS) van het Inburgeringsexamen. Elk proefexamen EPE of KNS bestaat uit 43 items, die random uit een database worden geselecteerd. De cursist krijgt geen feedback bij zijn antwoord. Hij krijgt een totaalscore na het afronden van het proefexamen. Als de cursist voor het Examen KNS 62% van de vragen goed beantwoord heeft of voor het Examen EPE 73% van de vragen, is het resultaat voldoende. Onder dit percentage is het resultaat onvoldoende. Naast de totaalscore krijgt de docent en de cursist 17

18 inzicht op welke onderdelen hij vooral nog fouten maakt. Dus: bij welke CP of welke vaardigheid scoort hij onder de norm, met daarbij het advies om daar nog verder aan te werken. 18

19 5 Workshops In IJsbreker Plus is naast de taalmodules ook een aantal workshops opgenomen, te weten: 1. Kijken naar leren De workshops Kijken naar leren zijn bedoeld om cursisten bewust te maken van hun leer en studievaardigheden en ze daar verder mee te helpen. Dit wordt gedaan aan de hand van concrete vragen en opdrachten. 2. Taal op het werk Cursisten die het inburgeringsexamen gaan afleggen met het profiel Werk hebben naast het leren van de taal en het voorbereiden op het examen door cp training ook behoefte aan voorbereiding op de Nederlandse werkcultuur. Taal op het werk bestaat uit negen workshops die in die behoefte voorzien. 3. Werken met het woordenboek In de workshops Werken met het woordenboek leert de cursist het Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal (NT2) te gebruiken. 4. Werken met de computer In de workshops Werken met de computer leert de cursist te werken met internet. Ook zijn er workshops om te leren werken met Word en met een (gratis) e mailprogramma. Voor meer informatie verwijzen we u graag naar de handleidingen die, net als de workshops zelf, te vinden zijn op de docentensite. 19

20 6 Achtergrondinformatie 6.1 Zelfstandig leren werken Kennismaking met IJsbreker Plus Online en het werkboek In de eerste Taalsituaties van de Basismodule IJsbreker Plus maken de cursisten kennis met Online, het werkboek, en de manier van werken met de methode. Taalsituaties 1 wordt dan ook gezamenlijk, met de docent, doorgewerkt. Besteed veel aandacht aan de manier van werken, de oefenvormen, het materiaal en de instructies. Dit zorgt ervoor dat de cursisten goed voorbereid zijn op het werken met IJsbreker Plus en zij de overige Taalsituaties steeds minder docentgestuurd les hoeven te krijgen. Gebruik daarbij de leeswijzer voor in het werkboek met de uitleg van de symbolen die in het werkboek en het online programma gebruikt worden. Zet de tafels en stoelen zo neer dat er gemakkelijk in tweetallen en groepjes gewerkt kan worden. Vertel de cursisten dat ze in de cursus veel zelf aan het werk gaan. Dit kan alleen of samen en is afhankelijk van het niveau. Geef aan dat het belangrijk is dat de cursisten vragen stellen aan elkaar of aan de docent. Met behulp van een beamer kunt u op eenvoudige wijze het computerprogramma IJsbreker Plus Online uitleggen en demonstreren. Ook is er een powerpointpresentatie die u kunt gebruiken om het programma te demonstreren en een document dat u aan uw cursisten kunt geven. Laat de cursisten de eerste keer in tweetallen met IJsbreker Plus Online kennismaken. Zo kunnen ze elkaar helpen en het programma leren kennen voordat ze er echt mee aan het werk gaan. Werken met IJsbreker Plus Online Als de cursisten enigszins overweg kunnen met een computer, kunnen zij de opdrachten van IJsbreker Plus Online maken. De opdrachten die bij de eerste Taalsituaties horen zijn eenvoudig van aard. Ook de instructies zijn kort gehouden. Desgewenst kunnen de cursisten de instructies ook in een van de steuntalen meelezen. Overigens wordt in de eerste paar workshops van Kijken naar leren ook aandacht besteed aan het werken met IJsbreker Plus Online en met het Werkboek. Kijk voor meer informatie in de workshops Kijken naar leren en de handleiding erbij, die beide te vinden zijn op de docentensite. Instructies in het Werkboek Taalsituaties 1 In het Werkboek worden verschillende oefenvormen gebruikt. Bij nieuwe oefenvormen is een duidelijke instructie nodig. Deze instructie bestaat uit de volgende stappen: lees de oefening voor; doe de oefening voor op het bord; verwijs naar het voorbeeld in het boek. In Taalsituaties 1 is bij veel oefeningen een voorbeeld opgenomen. Als dezelfde oefenvorm een paar keer is voorgekomen, kunt u volstaan met het voorlezen van de oefening en te wijzen op het voorbeeld in het boek. In een volgende fase lezen cursisten de oefening zelf stil door. Daarna behandelt u één zin per oefening (of oefentype) klassikaal om na te gaan of iedereen de oefening begrijpt. De rest van de 20

21 oefening wordt individueel of in groepjes gemaakt. U kunt langslopen en kijken of de oefening goed uitgevoerd wordt. Taalsituaties 2 Vanaf Taalsituaties 2 worden oefeningen die veelvuldig voorkomen zelfstandig gemaakt. Dit gebeurt tijdens de groepsles zodat u er zicht op houdt en eventueel kunt bijsturen. Help de cursisten indien nodig, maar grijp niet te snel in. Bespreek de oefeningen met de groep na. Bij een heterogene groep gebeurt dit in subgroepjes. Cursisten die het moeilijk vinden om de oefeningen zelfstandig te maken, kunnen aansluiten bij iemand die dezelfde taal spreekt. Taalsituaties 3 Vanaf Taalsituaties 3 bestaat de groepsles voor een deel uit zelfstandig werken (al dan niet met IJsbreker Plus Online) en een deel groepsgericht werken. Stimuleer de cursisten om aan het begin van de groepsles direct zelf aan het werk te gaan met het Werkboek. Maak vooraf duidelijk óf er in de les ook groepsgericht gewerkt wordt en, zo ja, op welke momenten. Wanneer u merkt dat veel cursisten met bepaalde instructies of oefenvormen problemen hebben, kunt u deze nogmaals klassikaal uitleggen en voordoen. Zelf antwoorden nakijken in IJsbreker Plus Online Bij alle oefeningen in Online kunnen cursisten hun antwoorden controleren. Ze gebruiken hiervoor de knop Kijk na. De goede antwoorden worden groen gearceerd, de verkeerde antwoorden worden rood en het goede antwoord wordt blauw gemaakt. Daarna kunnen de cursisten de oefening nogmaals maken door de knop Herhaal te gebruiken. De resultaten op de oefeningen worden opgeslagen en zijn in te zien door de cursist zelf en de docent. De docent kan dit via de docentensite doen. Dit geldt niet voor de oefeningen waar de cursist zijn eigen mening of idee kan geven (te herkennen aan de opdracht: Kies jouw antwoord). Van deze oefeningen worden alle antwoorden goed gerekend en er wordt geen resultaat bewaard. Zelf antwoorden nakijken in het Werkboek Met de taalmodules van IJsbreker Plus kunnen de cursisten zelf hun oefeningen uit het Werkboek nakijken. Een goed moment om hier mee te beginnen is vanaf Taalsituaties 2. De antwoorden staan achter in het Werkboek. U kunt de cursisten op de volgende manier vertrouwd maken met het zelf nakijken van hun werk. Laat de cursisten eerst zelf de vragen van de oefening beantwoorden. Zoek vervolgens met de cursisten de antwoorden bij de oefening op. Laat zien waar het nummer van de oefening staat en het nummer van de vragen. Leg uit dat er vaak alleen a of b staat in plaats van het letterlijke antwoord. Bespreek de antwoorden één voor één. De volgende stap is dat u wel samen met de cursisten de antwoorden opzoekt, maar dat de cursisten de oefeningen zelf nakijken. U controleert of het goed gaat. Vervolgens laat u de cursisten het werk helemaal zelf nakijken. Bespreek in eerste instantie alle antwoorden en ga dan langzaam over tot het bespreken van alleen die antwoorden waar cursisten veel fouten in hebben gemaakt 21

22 Blijf in de lessen regelmatig observeren of de cursisten erin slagen de antwoorden op te zoeken én na te kijken. Benadruk dat het belangrijk is om bij een foutief antwoord terug te gaan naar de oefening en eventueel de tekst, om te kijken waarom het antwoord fout is. Sommige cursisten vinden het erg vervelend om foute antwoorden in hun werkboek te hebben staan. Zij schrijven de antwoorden bijvoorbeeld over of gummen de foute antwoorden uit. Probeer de cursisten duidelijk te maken dat zij van hun fouten juist kunnen leren. Het is daarom beter om het foute antwoord te laten staan en het goede antwoord erbij te schrijven. In Workshop 6 van Kijken naar Leren wordt aandacht besteed aan het zelf nakijken van oefeningen. Eigen tempo Vertel aan het begin van de cursus dat de cursisten in hun eigen tempo kunnen werken. Cursisten die thuis een computer hebben, kunnen verder werken met IJsbreker Plus Online. Via de docentensite houdt u overzicht over het online werk van de cursisten. Verder kunnen de cursisten alle oefeningen van het onderdeel Zelfstandig thuis doen, behalve de opdrachten die in tweetallen of groepjes gedaan worden. Tijdens de periode van zelfstandig werken in de groepsles kunt u het thuis gemaakte werk steekproefsgewijs bekijken. Door meer of minder thuis te werken, kunnen cursisten invloed uitoefenen op de duur van het traject. Dit zal de motivatie van enkele cursisten bevorderen. Voorwaarde is wel dat snelle cursisten steeds door kunnen gaan, eventueel in een andere groep. 6.2 De vaardigheden in de taalmodules: beschrijving en werkwijze Luisteren Het luisteren naar een nieuwe taal is volgens ons de eerste toegang tot die taal. Daarom ligt in IJsbreker Plus Basismodule en in de eerste Taalsituaties van de Vervolgmodules OGO en Werk de nadruk op de luistervaardigheid en zijn de meeste teksten luisterteksten. Daarna is de verhouding leesteksten luisterteksten ongeveer gelijk. Vanaf het begin wordt er gewerkt aan de functionele luistervaardigheid. Hieronder verstaan wij het begrijpen van natuurlijk gesproken Nederlands. Begrijpend luisteren wordt geoefend in de verschillende luisterrondes bij elke tekst. Een belangrijke, tussenliggende stap tussen de luisterrondes en de overige verwerkingsoefeningen is de opdracht Luister naar de tekst en lees mee. Met behulp van deze oefeningen leren de cursisten woorden herkennen en leren zij het onderscheid tussen geschreven en gesproken taal. De cursisten werken aan luistervaardigheid in IJsbreker Plus Online. Het onderdeel Luisteren is als volgt opgebouwd: Oefening 1 De cursisten luisteren naar de tekst. Oefening 2 Ze lezen de vragen van de begripsoefeningen, luisteren nogmaals naar de tekst en beantwoorden de vragen. Met de Kijk na knop controleren ze hun antwoord. Oefening 3 Een tweede begripsoefening bij de luistertekst die op dezelfde manier wordt gedaan. Oefening 4 De cursisten luisteren naar de tekst en lezen de tekst mee. 22

23 Wanneer cursisten slecht scoren op luistervaardigheid, kan dit verschillende oorzaken hebben. De cursist beschikt over een te kleine woordenschat, zodat een tekst te veel onbekende woorden bevat om de tekst te kunnen begrijpen. De cursist heeft problemen met het herkennen van woorden in verbonden spraak. De cursist heeft echt een probleem met luistervaardigheid. In de eerste twee situaties is het niet zinvol om nog meer te werken aan luistervaardigheid. De cursisten kunnen dan beter extra oefenen met de woorden of extra oefenen met de vaardigheid Verstaan en nazeggen. In de laatste situatie is extra oefenen met de luisterteksten natuurlijk wel zinvol. IJsbreker Plus Online biedt de mogelijkheid om te differentiëren per vaardigheid. U kunt het programma zo instellen dat de cursist een aantal luisterteksten achter elkaar kan doen. In de Vervolgmodule Werk komen in alle Taalsituaties minimaal twee luisterteksten voor die over een situatie op het werk gaan. Deze bieden relevant taalaanbod en kennis over beroepsvaardigheden en houdingsaspecten in de betreffende werksituatie. Daarnaast bieden de Taalsituaties 8 en 9 nog elk twee sectorspecifieke luisterteksten aan. De cursist kan hierbij een keuze maken tussen een luistertekst op het gebied van Handel, Zorg, Techniek of Overig (zoals horeca of groenvoorziening). Indien nodig kunt u met de groep nog eens naar een luistertekst luisteren en/of een video laten bekijken. U vindt het audio en videomateriaal op de docentensite. De transcripten van de teksten kunt u printen vanaf de docentensite. Indien u die mogelijkheid ter beschikking stelt, kunnen de cursisten de teksten ook zelf printen. In Kijken naar leren, workshop 4, is er aandacht voor het omgaan met luisterteksten Verstaan en nazeggen Onder de titel Verstaan en nazeggen wordt in IJsbreker Plus vanaf het begin geoefend met klanken, woordaccenten, lettergrepen, zinsaccenten, woordherkenning, ritme en intonatiepatronen. Het nazeggen van zinnetjes met een goede intonatie in het juiste ritme maakt de cursisten vertrouwd met de manier waarop het Nederlands wordt gesproken. Verstaan en nazeggen kan geheel zelfstandig worden geoefend met IJsbreker Plus Online. Toch is het zinvol om dit onderdeel regelmatig in de groep aan bod te laten komen. Hoewel de problemen met Verstaan en nazeggen per cursist sterk kunnen verschillen is het belangrijk om in de groep regelmatig feedback te geven. Daarom staan er in het Werkboek, bij het onderdeel Met de docent, regelmatig oefeningen voor Verstaan en nazeggen. In alle Taalsituaties van het Werkboek zijn één of meer taalriedels opgenomen. In een taalriedel oefenen cursisten specifiek met ritme, intonatie en vooral ook met tempo. Het onderdeel Verstaan en nazeggen bevat in IJsbreker Plus Online en het Werkboek de volgende oefeningen: Functie oefeningen 23

24 In de functie oefeningen worden veelal de taalfuncties uit de taalwijzers geoefend. Er zijn twee soorten functie oefeningen: Is de dialoog goed? en Wat is een goede reactie?. In de eerste oefening hoort de cursist een dialoogje van twee zinnen en moet de cursist aangeven of het dialoogje klopt. De zinnen staan niet op het scherm. In de tweede oefening hoort de cursist een zin of vraag en moet de cursist de goede reactie kiezen. De reactie kan zowel beluisterd als gelezen worden. Als er een taalwijzer aan de oefening is gekoppeld, verschijnt de knop taalwijzer nadat de cursist op Kijk na heeft geklikt. Als de cursist op de knop taalwijzer klikt, krijgt hij de bijbehorende taalwijzer te zien. Deze oefeningen komen alleen voor in IJsbreker Plus Online. Klankoefeningen Voorbeelden van klankoefeningen zijn: hoor je een /a/?, hoor je een /a/ of een /aa/? Klinken de woorden hetzelfde? De klanken worden voornamelijk geoefend op woordniveau aan de hand van (meestal) bekende woorden. Wijs cursisten op de notatie van een klank door middel van / /. De klanknotatie kan anders zijn dan de schrijfwijze (bijvoorbeeld de /a/ in staan ). In bijlage 1 van de docentenhandleiding bij de Basismodule vindt u een uitgebreid overzicht van de klanken met aandacht voor de didactiek en werkwijze. Deze oefeningen komen zowel in IJsbreker Plus Online als in het werkboek voor. Oefeningen met lettergrepen Bij deze oefeningen laat u eerst het woord horen. Daarna moeten de cursisten aangeven uit hoeveel lettergrepen het woord bestaat. U kunt eventueel ook samen de lettergrepen tellen. Vooral lettergrepen die geen klemtoon hebben of die min of meer ingeslikt worden, zijn moeilijk te horen. Deze oefeningen komen zowel in IJsbreker Plus Online als in het werkboek voor. Oefeningen in woordaccent Deze oefening volgt vaak op een oefening met lettergrepen. De cursisten horen een woord en geven vervolgens aan waar het accent valt. Wanneer cursisten het accent niet goed horen, kunt u het accent steeds op een andere lettergreep laten vallen. Zeg het woord dan nogmaals met het accent op de goede lettergreep totdat de cursisten de goede uitspraak herkennen. Deze oefeningen komen zowel in IJsbreker Plus Online als in het werkboek voor. Oefeningen in woordherkenning Hieronder geven we een aantal voorbeelden van dit soort oefeningen. Hoeveel woorden hoor je? De cursisten moeten het aantal woorden in de zin tellen. Vooral kleine woordjes (lidwoorden, voorzetsels) zijn moeilijk te herkennen. Bij de feedback krijgt de cursist de zin op het scherm te zien. Welk woord hoor je? De cursisten krijgen een zin te horen waarin een woord ontbreekt. Er worden hun drie antwoordmogelijkheden gegeven, waarvan er een goed is. Hoor je de zin? De cursisten luisteren naar de luistertekst en kruisen aan welke zinnen ze horen. De laatste oefening komt alleen in IJsbreker Plus Online voor, de andere ook in het Werkboek. 24

25 Zeg na Deze oefening bestaat uit losse zinnen die uit de luisterteksten komen. Vaak worden deze zinnen ook weer gebruikt in de spreekoefeningen. In de eerste Taalsituaties kunt u de woorden en zinnen van de oefeningen beter zelf uitspreken. Dat is makkelijker dan met de audio van de docentensite. De cursisten zien dan ook de bewegingen van de mond. Zorg voor een natuurlijk spreektempo en een goede intonatie. Later kunt u de audio gebruiken. Zeg de zinnen één voor één en laat de cursisten de zinnen in koor nazeggen. Zo hebben de cursisten steun aan de groep. In IJsbreker Plus Online kunnen de cursisten hun antwoord opnemen, zodat ze zichzelf kunnen terug horen. Taalriedel Een taalriedel bestaat meestal uit een dialoog. Bij een taalriedel is het belangrijk dat deze in een bepaald tempo en met een bepaald ritme uitgesproken wordt. Doe deze oefening daarom altijd met de audio van de docentensite. Laat de taalriedel eerst een keer horen. Controleer of alle zinnen duidelijk zijn. Daarna verdeelt u de groep in twee groepen. Elke groep krijgt één van de twee rollen. Doe zelf met een groep mee om het tempo en ritme vast te houden. Wissel na een paar keer oefenen de rollen om. Eventueel kunt u de taalriedel ook nog in tweetallen laten oefenen. Deze oefening komt niet voor in IJsbreker Plus Online. Gatentekst Bij elke luistertekst is een gatentekst aanwezig. De cursist luistert naar de tekst en leest ondertussen mee op het scherm. In de tekst op het scherm zijn woorden weggelaten. Bij de tekst staan de in te vullen woorden. De cursist sleept het juiste woord naar de goede plaats. Deze oefening staat alleen in IJsbreker Plus Online Lezen Naast luistervaardigheid is ook leesvaardigheid belangrijk. Al lezend moeten de cursisten leren om informatie te verwerken. Daarnaast is er aandacht voor ondersteunend lezen, dat wil zeggen: het leren van nieuwe woorden, het opbouwen van woordbeelden en het wennen aan zinspatronen en grammaticale structuren. Net als bij Luisteren wordt het Lezen geoefend in een aantal leesrondes. Het tempo waarin cursisten lezen is heel verschillend. De leesteksten en de begripsvragen worden daarom zelfstandig doorgewerkt Er wordt in IJsbreker Plus Basismodule een begin gemaakt met het ontwikkelen van leesstrategieën. Daarbij leren de cursisten tekstsoorten te herkennen, gebruik te maken van kopjes en te zoeken op trefwoorden. Een aantal teksten is gericht op het opzoeken van belangrijke informatie, zogenaamde extensieve leesteksten. Deze teksten hoeven niet geheel gelezen te worden (denk aan informatieborden en schema s). De cursist oefent deze strategie met IJsbreker Plus Online. In de Vervolgmodule Werk zijn, net als bij luisteren, teksten opgenomen die cursisten op hun werk kunnen tegenkomen, zoals een instructie of mededeling. Daarnaast bieden de Taalsituaties 25

Handleiding Vervolgmodule OGO- Extra materiaal na Taalsituaties 3-6-9

Handleiding Vervolgmodule OGO- Extra materiaal na Taalsituaties 3-6-9 Handleiding Vervolgmodule OGO- Extra materiaal na Taalsituaties 3-6-9 Extra materiaal na de Taalsituaties, Vervolgmodule OGO Algemeen In Extra materiaal na de Taalsituaties wordt de leerstof uit drie voorgaande

Nadere informatie

Werkvormen. Individueel

Werkvormen. Individueel Werkvormen NT2 Flex laat zich eenvoudig voegen naar uw bestaande onderwijssituatie. Gemiddeld werken de cursisten 40% van de tijd groepsgewijs en 60% van de tijd zelfstandig individueel of in kleinere

Nadere informatie

De mogelijkheid om te differentiëren: een aansprekend en op maat gesneden leertraject voor iedere leerling!

De mogelijkheid om te differentiëren: een aansprekend en op maat gesneden leertraject voor iedere leerling! De mogelijkheid om te differentiëren: een aansprekend en op maat gesneden leertraject voor iedere leerling! Vandaag: Eerste kennismaking met DISK 1 augustus: Aan de slag met DISK! OPBOUW PRESENTATIE Deel

Nadere informatie

TRAINING WERKEN MET. Training Werken met. Ella Bohnenn Fouke Jansen. In opdracht van Stichting Expertisecentrum ETV.nl

TRAINING WERKEN MET. Training Werken met. Ella Bohnenn Fouke Jansen. In opdracht van Stichting Expertisecentrum ETV.nl ... WERKEN MET TRAINING Ella Bohnenn Fouke Jansen In opdracht van Stichting Expertisecentrum ETV.nl Stichting Expertisecentrum ETV.nl Lange Voorhout 9 2514 EA Den Haag Postbus 556 2501 CN Den Haag T 070-3765490

Nadere informatie

Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?

Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN? Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN

Nadere informatie

1. INLEIDING 2. LESMATERIAAL

1. INLEIDING 2. LESMATERIAAL DOCENTENHANDLEIDING 1. INLEIDING Nederlands in Beeld (NIB) is bedoeld om zoveel mogelijk via beeldmateriaal de betekenis van woorden en zinnen duidelijk te maken. Cursisten met weinig schoolervaring hebben

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Inleiding 8 DEEL Les 1 - ik ben, jij bent 14 A1 - Ik kan het werkwoord zijn goed gebruiken. Ik kan vertellen wie ik ben en waar ik ben.

Inleiding 8 DEEL Les 1 - ik ben, jij bent 14 A1 - Ik kan het werkwoord zijn goed gebruiken. Ik kan vertellen wie ik ben en waar ik ben. INHOUD Inleiding 8 DEEL 1 13 Les 1 - ik ben, jij bent 14 A1 - Ik kan het werkwoord zijn goed gebruiken. Ik kan vertellen wie ik ben en waar ik ben. Les 2 - Wie is het? 19 A1 - Ik kan de persoonsnamen gebruiken.

Nadere informatie

Handleiding bij begeleiding van studenten die beginnen met het leren van Nederlands (A1). (ontworpen voor het basisexamen inburgering A1)

Handleiding bij begeleiding van studenten die beginnen met het leren van Nederlands (A1). (ontworpen voor het basisexamen inburgering A1) Handleiding bij begeleiding van studenten die beginnen met het leren van Nederlands (A1). (ontworpen voor het basisexamen inburgering A1) Instructieboek voor begeleiders en docenten. Ad Appel Uitgave:

Nadere informatie

Spraakmakers 1 Handleiding Multimedia voor docenten Pagina 1-1 van 17. Handleiding voor docenten bij Spraakmakers Multimedia

Spraakmakers 1 Handleiding Multimedia voor docenten Pagina 1-1 van 17. Handleiding voor docenten bij Spraakmakers Multimedia Spraakmakers 1 Handleiding Multimedia voor docenten Pagina 1-1 van 17 Handleiding voor docenten bij Spraakmakers Multimedia Spraakmakers 1 Handleiding Multimedia voor docenten Pagina 1-2 van 17 INHOUD

Nadere informatie

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen.

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen. Vaktips Frans 1. D O E L S T E L L I N G E N De Franse taal leren verstaan, lezen, spreken en schrijven. Om dit te bereiken, moet je: Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en

Nadere informatie

Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie

Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie Cursistenhandleiding CODE Multimedia - standalone-versie Inleiding Met CODE werk je een groot deel van de tijd zelfstandig. De opdrachten die je zelfstandig maakt doe je vaak op de computer. Met het computerprogramma

Nadere informatie

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN

BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN BIJLAGE BIJ DE INLEIDING DE TIEN STAPPEN Checklist Stap Naam Wie gaat dit doen? Op of voor welke datum? Opmerkingen 1 Regel de randvoorwaarden 2 Verdeel de groep in subgroepen 3 Bedenk materiaal per subgroep

Nadere informatie

TAALCOMPLEET. Nederlands voor anderstaligen KNM. 5 e druk 2016 ISBN KNM: Copyright: KleurRijker B.V.,

TAALCOMPLEET. Nederlands voor anderstaligen KNM. 5 e druk 2016 ISBN KNM: Copyright: KleurRijker B.V., TAALCOMPLEET Nederlands voor anderstaligen KNM 5 e druk 2016 ISBN KNM: 978-94-90807-19-1 Copyright: KleurRijker B.V., info@kleurrijker.nl Hoofdredactie: Janneke Blom Redactie: Nynke Oosterhuis Auteurs:

Nadere informatie

Het inburgeringsexamen

Het inburgeringsexamen Het inburgeringsexamen Als gevolg van de Nieuwe Wet Inburgering zijn zowel de oud- als de nieuwkomers niet alleen verplicht een inburgeringsprogramma te volgen, ze moeten op het inburgeringsexamen ook

Nadere informatie

Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen

Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen 16.1. Inleiding 215 16.2. Woorden, zinnen, in een vreemde taal laten voorlezen 217 16.3. Uitspraak van woorden leren en controleren 219 16.4. Woorden vertalen

Nadere informatie

Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma I

Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma I Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma I Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens NT2 Programma I ITTA, PM, 2010 Inhoud 1. Inleiding Tips bij het maken van het Staatsexamen

Nadere informatie

Support desk Nova College Taal in de buurt Nieuwsbrief Supportdesk Taal in de Buurt, nummer 2, februari 2011

Support desk Nova College Taal in de buurt Nieuwsbrief Supportdesk Taal in de Buurt, nummer 2, februari 2011 Support desk Nova College Taal in de buurt Nieuwsbrief Supportdesk Taal in de Buurt, nummer 2, februari 2011 Via uw e mail ontvangt u vanaf december 2010 iedere twee maanden een digitale nieuwsbrief. In

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Evaluatieformulier

Hoofdstuk 7 Evaluatieformulier Hoofdstuk 7 Evaluatieformulier U print dit formulier uit en vult het in nadat u alle hoofdstukken heeft gemaakt. Zo mogelijk bespreekt u het met uw mede-cursisten en uw docent. Bewaar alle evaluatieformulieren

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

WERKEN MET WERKEN MET LINK VU-NT2

WERKEN MET WERKEN MET LINK VU-NT2 WERKEN MET WERKEN MET LINK VU-NT2 1 LINK: DE METHODE WAT VOOR METHODE IS LINK? LINK is een NT2-methode voor laag en middenopgeleide cursisten. Het eerste deel werkt toe naar A2, het tweede deel naar B1.

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten

Nadere informatie

Handleiding DISK: Lesgeven met DISK

Handleiding DISK: Lesgeven met DISK Handleiding DISK: Lesgeven met DISK Inhoudsopgave 1. Introductie 2 2. Niveau bepalen 3 3. Themakeuze 3 4. Leerroutes voor de leerling 5 5. Lesorganisatie 7 6. Tijdsplanning 9 7. Differentiëren 11 1 1.

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Handleiding - 26 modules 'Inburgeringsexamen A2 - Studieboek'

Handleiding - 26 modules 'Inburgeringsexamen A2 - Studieboek' www.adappel.nl - 023 76 000 21 - www.adappel.nl/boeka2 Handleiding - 26 modules 'Inburgeringsexamen A2 - Studieboek' Deze uitgebreide handleiding is bedoeld voor docenten en begeleiders van cursisten inburgering

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Brochure MBO Toetsing Figuur 4, toetsing Door de nieuwe aanpak en de goede mix van digitaal lesmateriaal en boeken geeft Taalblokken Engels mij de ruimte om les te geven zoals ik wil. Verleg je grenzen!

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

In de klas aan verstaanbaarheid werken

In de klas aan verstaanbaarheid werken In de klas aan verstaanbaarheid werken Spreek Beter I. Hoe kunnen we in de klas effectief aan de verstaanbaarheid werken? Vraag u als docent eens af hoe het eigenlijk gesteld is met de verstaanbaarheid

Nadere informatie

Methodes, cursussen en andere veelgevraagde materialen voor NT2

Methodes, cursussen en andere veelgevraagde materialen voor NT2 Methodes, cursussen en andere veelgevraagde materialen voor NT2 ABC, doe je mee? (grijs) Is een NT2-methode voor gealfabetiseerde anderstaligen die nog geen voorkennis van het Nederlands hebben. Het leidt

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Docentenhandleiding. CP15 het functioneringsgesprek. dh15-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Docentenhandleiding. CP15 het functioneringsgesprek. dh15-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Docentenhandleiding CP15 het functioneringsgesprek dh15-v2.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Het functioneringsgesprek CP15 Waar gaat het over?

Nadere informatie

2. Overzicht van modules en prijzen

2. Overzicht van modules en prijzen 2. 1. Blokken en domeinen 2. Doorlooptijden en invulling 3. Prijzen 1. Blokken en domeinen De methode KleurRijker dekt het taalniveau vanaf A0 + (zeer beperkte kennis van de Nederlandse taal, gealfabetiseerd)

Nadere informatie

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma II

Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma II Voorbereidingsmateriaal bij voorbeeldexamens Staatsexamen NT2 Programma II Inhoud Pagina 1. Inleiding Tips bij het maken van het Staatsexamen Programma I I 3 Oefeningen met voorbeeldexamens Programma II

Nadere informatie

DEEL A: Over uw training

DEEL A: Over uw training Hoofdstuk 7 - Evaluatieformulier (p. 181) U print dit formulier uit en vult het in nadat u alle hoofdstukken heeft gemaakt. Zo mogelijk bespreekt u het met uw medecursisten en uw docent. Bewaar alle evaluatieformulieren

Nadere informatie

Werken met DISK. Handleiding voor docenten

Werken met DISK. Handleiding voor docenten Werken met DISK Handleiding voor docenten Inhoud 1. DISK opstarten 2. Niveau instellen 3. Thema s arrangeren 4. Toetsen klaarzetten 5. Resultaten bekijken 6. Eigen materiaal toevoegen 7. Leerlingenview

Nadere informatie

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding

(Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding (Vak)teksten lezen in vmbo - mbo - Handleiding Aan de slag met lezen in beroepsgerichte vakken Voor de verbetering van leesvaardigheid is het belangrijk dat leerlingen regelmatig en veel lezen. Hoe krijg

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

ANTWOORD OP 28 VRAGEN UIT DE LINK WEBINAR

ANTWOORD OP 28 VRAGEN UIT DE LINK WEBINAR ANTWOORD OP 28 VRAGEN UIT DE LINK WEBINAR A. Vragen over de doelgroep: voor wie? B. Vragen over woordenschat, vertalingen en woordenlijsten C. Vragen over het werken in de thema s D. Vragen over uitspraak

Nadere informatie

Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas

Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas 18.1. Voorleessoftware compenserend inzetten voor leerlingen met een ernstige beperking 235 18.2. Voorleessoftware leerondersteunend inzetten

Nadere informatie

werkbladen thema 1 naar een nieuwe school

werkbladen thema 1 naar een nieuwe school werkbladen thema 1 naar een nieuwe school 1.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 Tarik en Zoera gaan naar de inburgeringscursus. waar / niet

Nadere informatie

SW-PORTAL VOOR BASISVAARDIGHEDEN

SW-PORTAL VOOR BASISVAARDIGHEDEN WERKEN MET TRAINING SW-PORTAL VOOR BASISVAARDIGHEDEN Stichting Expertisecentrum ETV.nl Lange Voorhout 9 2514 EA Den Haag Postbus 556 2501 CN Den Haag T 070-3765490 E W expertisecentrum@etv.nl www.etv.nl

Nadere informatie

TAAL OP NIVEAU CURSUSAANBOD 2015-2016

TAAL OP NIVEAU CURSUSAANBOD 2015-2016 TAAL OP NIVEAU CURSUSAANBOD 2015-2016 INHOUD Inleiding Online cursussen Klantgericht schrijven Nederlands Zakelijk Engels Spelling & Grammar Online test Nederlands spelling & grammatica Online test Engels

Nadere informatie

Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo

Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Voor de lessen Nederlands, PSO en LOB. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om een ouderbijeenkomst te organiseren over ouderbetrokkenheid en

Nadere informatie

Instructieboek bij Basisexamen Inburgering - Studieboek. Ad Appel

Instructieboek bij Basisexamen Inburgering - Studieboek. Ad Appel Handleiding voor begeleiders en docenten van studenten die beginnen met het leren van Nederlands (A1). Instructieboek bij Basisexamen Inburgering - Studieboek. Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout Verkoopprijs:

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Studiehandleiding. Russisch voor beginners

Studiehandleiding. Russisch voor beginners Studiehandleiding Russisch voor beginners Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, september 2012 001204557 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

werkbladen, telefoons en opnametoestel

werkbladen, telefoons en opnametoestel DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

Het Rode Boek: empowerment en spreekvaardigheid voor analfabeten NT2-CONFERENTIE BVNT2 20/05/2017

Het Rode Boek: empowerment en spreekvaardigheid voor analfabeten NT2-CONFERENTIE BVNT2 20/05/2017 Het Rode Boek: empowerment en spreekvaardigheid voor analfabeten NT2-CONFERENTIE BVNT2 20/05/2017 Programma 1. Context, doelgroep en functie van het Rode Boek 2. Thematisch spreken en luisteren 3. Empowerment

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING LEES MEE >> NT2

DOCENTENHANDLEIDING LEES MEE >> NT2 DOCENTENHANDLEIDING LEES MEE >> NT2 CEFR A2 / B1 1F Didactische aanwijzingen Antwoorden bij de lessen Toetsen met antwoorden en normering Nu mét PLUS-toetsen! Dit is een uitgave van Diataal en Edutekst

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo entree. april 2016

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo entree. april 2016 Schets van het onderwijsprogramma De leerlingen in route 2 uitstroomprofiel entreeopleiding worden voorbereid op instroom in de entreeopleiding in het mbo. De entreeopleiding is drempelloos en duurt een

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers?

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen

Nadere informatie

Stap 0: Voorbereiding

Stap 0: Voorbereiding Welkom, Wat fijn dat je voor NT2+ van ThiemeMeulenhoff hebt gekozen! We helpen je graag op weg! Termen: Instituut Groepen Coördinator Docent Student Een onderwijsinstelling die uit een of meerdere groepen

Nadere informatie

Studiehandleiding. Duits voor beginners

Studiehandleiding. Duits voor beginners Studiehandleiding Duits voor beginners Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, november 2012 001204546 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

BIJLAGE bij de Website voor Groep 6, 7, 8

BIJLAGE bij de Website voor Groep 6, 7, 8 Zoals u wellicht weet wordt er ieder jaar in oktober de KINDERBOEKENWEEK georganiseerd. Op de meeste scholen worden er dan ook Voorleeswedstrijden gehouden, en gaat de aandacht speciaal uit naar de PROMOTIE

Nadere informatie

En, wat hebben we deze les geleerd?

En, wat hebben we deze les geleerd? Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:

Nadere informatie

ONDERSTEUNING BIJ HET LEZEN

ONDERSTEUNING BIJ HET LEZEN ONDERSTEUNING BIJ HET LEZEN De meeste leerlingen hebben geen moeite met lezen op zich. Maar vanaf het moment dat ze langere teksten moeten lezen en globale vragen beantwoorden of als ze impliciete informatie

Nadere informatie

Taaljournaal, tweede versie

Taaljournaal, tweede versie SPELLING Taaljournaal, tweede versie Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl en

Nadere informatie

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt

Nadere informatie

Instructies zijn niet alleen visueel, maar ook auditief, met hoogkwalitatief ingesproken geluid (geen computerstem).

Instructies zijn niet alleen visueel, maar ook auditief, met hoogkwalitatief ingesproken geluid (geen computerstem). Getallen 3 Doelgroep Getallen 3 is bedoeld voor leerlingen in klas 3-5 van de havo, klas 3-6 van het vwo en in mbo 3&4. Het programma is bijzonder geschikt voor groepen waarin niveauverschillen bestaan.

Nadere informatie

Klik & Tik. De start. Docentenhandleiding

Klik & Tik. De start. Docentenhandleiding Klik & Tik. De start Docentenhandleiding Ella Bohnenn Fouke Jansen Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl Foundation House Koninginnegracht 15 2514 AB DEN HAAG 070 762 2 762 info@oefenen.nl www.oefenen.nl

Nadere informatie

13. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven Engelstalige teksten.

13. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven Engelstalige teksten. A. LEER EN TOETSPLAN Onderwerp: Leesvaardigheid 12, 13, 14, 17 geschreven Engelstalige teksten. 14. De leerling leert in Engelstalige schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Instapmodule Niveau AA

Instapmodule Niveau AA Instapmodule Niveau AA Instapmodule ter voorbereiding op Nieuwsrekenen in het S(B)O: Geleid probleemoplossen augustus 2012 www. nieuwsrekenen.nl Inhoudsopgave Gebruikswijzer... 3 Deel 1: Samen... 4 Deel

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014 Studievaardigheden N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u

Nadere informatie

Binnenkort verschijnt ook een cd-rom waarmee de cursist zelfstandig de stof kan herhalen en oefenen.

Binnenkort verschijnt ook een cd-rom waarmee de cursist zelfstandig de stof kan herhalen en oefenen. Handleiding thema s. Algemeen. De thema s zijn gericht op verbreding en verdieping van de Nederlandse taal, communicatie en sociale kennis en vaardigheden van de cursist. Deze thematische modules kunnen

Nadere informatie

BEGELEIDERSHANDLEIDING. Online oefenen voor het inburgeringsexamen met Onderweg en KNM examentrainer

BEGELEIDERSHANDLEIDING. Online oefenen voor het inburgeringsexamen met Onderweg en KNM examentrainer Online oefenen voor het inburgeringsexamen met Onderweg en KNM examentrainer versie: januari 2017 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 3 Benodigdheden 3 ONDERWEG 4 De klanken van het Nederlands 4 Overzicht lessen 4

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Begeleide interne stage

Begeleide interne stage Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren

Nadere informatie

DELFTSE METHODE. 30 jaar Delftse methode: praktijkgericht, onconventioneel en natuurlijk. www.delftsemethode.nl

DELFTSE METHODE. 30 jaar Delftse methode: praktijkgericht, onconventioneel en natuurlijk. www.delftsemethode.nl 30 jaar Delftse methode: praktijkgericht, onconventioneel en natuurlijk www.delftsemethode.nl OVER DE DELFTSE METHODE Snel en effectief Nederlands leren doe je met de Delftse methode. De Delftse methode

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 1, jaar praktijkschool vso

Schets van het onderwijsprogramma Route 1, jaar praktijkschool vso Schets van het onderwijsprogramma Route 1, 12 16 jaar praktijkschool vso De leerlingen in Route 1 Uitstroomprofiel praktijkonderwijs, vso bereiden zich voor op instroom in het praktijkonderwijs (en soms

Nadere informatie

Hoe leer ik uit... Naam: Klas:

Hoe leer ik uit... Naam: Klas: Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Methodeanalyse Talent

Methodeanalyse Talent Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.

Nadere informatie

WERKEN MET DE DIGITALE LEEROMGEVING MEMO

WERKEN MET DE DIGITALE LEEROMGEVING MEMO Digitale leeromgeving HANDLEIDING WERKEN MET DE DIGITALE LEEROMGEVING MEMO Digitale leeromgeving HANDLEIDING In deze handleiding staat de inhoud van de digitale leeromgeving van Memo beschreven, en hoe

Nadere informatie

Docentenhandleiding CP29 WERKINSTRUCTIES BEGRIJPEN. dh29-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Docentenhandleiding CP29 WERKINSTRUCTIES BEGRIJPEN. dh29-v2.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Docentenhandleiding CP29 WERKINSTRUCTIES BEGRIJPEN dh29-v2.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Handel en Dienstverlening Werkinstructies begrijpen

Nadere informatie

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid.

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Doelgroep Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid is bedoeld voor

Nadere informatie

Didactische verantwoording. Allemaal taal. Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal

Didactische verantwoording. Allemaal taal. Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal Didactische verantwoording Allemaal taal Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal Jenny van der Ende Taalondersteuning bij kinderen Naast behoefte aan

Nadere informatie

Studiehandleiding. Engels voor gevorderden

Studiehandleiding. Engels voor gevorderden Studiehandleiding Engels voor gevorderden Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, maart 2012 001204544 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9

Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9 Inhoud Inleiding 6 Hoofdstuk 1 Het Examen Luisteren Programma I 9 1.1 Wat wordt er getoetst bij het examen? 9 1.2 Hoe wordt het examen afgenomen? 9 1.3 Welke onderwerpen kun je in het luisterexamen verwachten?

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.

Nadere informatie

Computervaardigheden training. Hoofdstuk 4 e-learning. CH4-v1.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Computervaardigheden training. Hoofdstuk 4 e-learning. CH4-v1.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Computervaardigheden training Hoofdstuk 4 e-learning CH4-v1.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Hoofdstuk 4 E-learning Inhoudsopgave Nederlands aan

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

Instapmodule Niveau A2

Instapmodule Niveau A2 Instapmodule Niveau A2 Instapmodule ter voorbereiding op Nieuwsrekenen in het s(b)o september 2013 www. nieuwsbegrip.nl Gebruikswijzer Inleiding Deze instapmodule is bedoeld als voorbereiding op het Nieuwsrekenen

Nadere informatie

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar Trainershandleiding Brugklas Bikkels versie 2014 Inhoudsopgave Introductie Organiseer je training Praktische tips De werkmap Powerpoint presentatie Ouderbrieven Draaiboek Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst

Nadere informatie

Van A tot Zorg Nederlandse taal in de zorg

Van A tot Zorg Nederlandse taal in de zorg Van A tot Zorg Nederlandse taal in de zorg Klassikaal leren Zelfstudie Online leren Van A tot Zorg Docentenhandleiding Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is het doel van van A tot Zorg? 4 Voor wie is van A

Nadere informatie

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren? Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit

Nadere informatie

Workshop Oriëntatie op Nederlands voor taalvrijwilligers

Workshop Oriëntatie op Nederlands voor taalvrijwilligers Workshop Oriëntatie op Nederlands voor taalvrijwilligers 12 januari 2016 Lidy Zijlmans Senior medewerker Nederlands voor anderstaligen https://www.doneereenlesboek.nl/ Programma workshop 1. Inventarisatie

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING. Lieske Adèr en Margreet Verboog. Een aanstekelijke manier om spreektaal te oefenen

DOCENTENHANDLEIDING. Lieske Adèr en Margreet Verboog. Een aanstekelijke manier om spreektaal te oefenen DOCENTENHANDLEIDING Lieske Adèr en Margreet Verboog Een aanstekelijke manier om spreektaal te oefenen Docentenhandleiding Taalraps Wat zijn taalraps? Taalraps zijn ritmisch begeleide riedels of raps waarbij

Nadere informatie

Start met voorlezen van het verhaal. De kinderen kunnen lekker luisteren en griezelen, of lachen.

Start met voorlezen van het verhaal. De kinderen kunnen lekker luisteren en griezelen, of lachen. Lesplan theaterlezen Wil je aan de slag met theaterlezen? Dit lesplan laat zien hoe je dat kunt doen. Je geeft vier lessen van elk ongeveer een half uur. Elke les heeft een ander aandachtspunt. Zo help

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie