Wat maakt van een holle ruimte een goede nestplaats voor bijen?
|
|
- Laura Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat maakt van een holle ruimte een goede nestplaats voor bijen?
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14 Ron Breland "Bees are Love incarnate"
15
16 Specificaties van een ideale nestruimte voor bijen: Ingang: 3-5 meter boven de grond, 10 tot 15 cm2 groot, vorm niet van belang maar plaatsing wel. (5 tot 15 cm boven de onderkant van de nestruimte) Ingang is best naar het zuiden gericht, maar andere richtingen kunnen ook. (oosten, zuidoosten, zuiden, zuidwesten) Nest goed zichtbaar maar met voldoende schaduw. Vermijd direct zonlicht 's middags. Volume: 40 liter of meer. Als een extra ruimte voorzien wordt om eventueel honing te oogsten dient deze kleiner te zijn. Bij 40 l bijvoorbeeld 10 tot 15 l. Indien deelbaar: zie Warré-kast. Vorm: Buitenkant is voor bijen van geen belang, de nestruimte zelf is best zo rond mogelijk. Kwestie van een goede warmtehuishouding mogelijk te maken. Droog en knus, dus goed beschermd tegen vocht en wind. Materiaal: Ademend natuurlijk materiaal is best. Isolatiewaarde aangepast aan weertype. (getorst stro 2 tot 2,5 cm, hout 2,5 tot 3 cm, gebakken klei minder geschikt in ons weertype) Nieuw materiaal (nog niet door bijen bewoond) is moeilijker. De geur van bijenwas en propolis (en eventueel wasmot) is belangrijk om zwermen te vangen. Essentiële olie van citroengras (Cymbopogon citratus) kan dan aanvullend gebruikt worden. Bij een nieuwe kast zonder bijengeuren koningin enkele dagen insluiten.
17 Leuk en handig is ook: Een kijkraam: Om observatie mogelijk te maken zonder de bijen te storen of de warme vochtige atmosfeer binnen te verliezen. Gebruik echt glas, geen plexi. Enkel glas geeft bij goede belichting de beste foto's. Isoleer dit extra en sluit lichtdicht af. Een vliegplank: Soort landingsbaan die observatiemogelijkheden aan ingang verbetert. Extra isolatie bovenaan: voor beter warmtebehoud en regeling vochtigheid. (zie Warré-kast) Mogelijkheid om de ingang te verkleinen voor de winter of bij roverij. Toplatten, geen ramen! Soms dient er bijgevoerd te worden. Voorzie mogelijkheden daarvoor door de kast op verschillende manieren te kunnen openen. (onder & boven)
18 Hangkorf Weissenseifener Hängekorb Sun Hive Günther Mancke
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32 Wat maakt van een holle ruimte een goede nestplaats voor bijen? Dit informatiepakket is speciaal samengesteld voor creatieve mensen die nestplaatsen voor honingbijen willen ontwerpen en maken. Het belicht vooral hoe de binnenkant van je creatie eruit dient te zien om bij-vriendelijk te zijn. Voor de buitenkant, het uitzicht, afwerking en dergelijke laat ik het natuurlijk helemaal aan jou over. Ik geef wel enkele voorbeelden en tips...
33 Vaak worden er design bijenkasten gemaakt die nog slechter zijn dan de nu gangbare kasten met raampjes. Deze zijn zowizo verre van ideaal om door bijen bewoond te worden wegens slechte warmtehuishouding en te veel mogelijkheden voor controle en beheersing door de mens. Als ze dan nog van plastic gemaakt worden zoals hier, met te veel openingen en spleten, is er helemaal geen isolatie en te veel condens.
34 Dit is nog slechter, bijen hebben afzondering nodig. Een knusse tochtvrije ruimte van warmte-isolerende natuurlijke materialen. Bij deze "bijenkast", die door Phillips ontworpen werd om aan het raam te bevestigen, komt er overdag constant licht binnen en 's avonds ook als binnen het licht brandt. Het gebruikte materiaal ademt niet. Dit is dus helemaal niet gebaseerd op de natuurlijke soort-specifieke behoeften van de honingbij.
35 De beste nestruimte voor honingbijen is nog steeds een holle boom. De eerste imkers maakten hun "kasten" van uitgeholde boomstammen.
36 Dit is een schematische voorstelling van een ideale boomholte en hoe bijen daar gebruik van maken. Let op de ingang onderaan, maar niet helemaal onderaan; de raten zijn bijna overal aan de zijkant vastgemaakt. In een kast met ramen kan dat niet en daardoor kunnen de bijen de temperatuur in de galerijen tussen de raten niet zo goed zelf controleren.
37 Hier zie je een van mijn nestkasten voor bijen. (nestbox4bees) Voor een filmpje van zo'n nestkast die door bijen bewoond is (met een luik onderaan om te kunnen binnenkijken) kan je hier terecht: Dit is eigenlijk gewoon een holle-boom-imitatie...
38 Hier een detail van zo'n nestkast. Als je een rond gat maakt dat groot genoeg is (zie "specificaties") kan je er zo voor zorgen dat het niet door vogels bewoond of leeggeroofd gaat worden.
39 Je kan ook meerdere kleinere gaten boren (schuin boren zodat er geen water binnenkomt). Zorg ervoor dat de totale grootte correct blijft en zet ze dicht genoeg bij elkaar.
40 In Egypte werden cilinders gebruikt die gemaakt werden van ongebakken aarde. In hun klimaat kan dit...
41 In andere streken werden ook cilinders van gebakken klei gebruikt. Ook nu nog worden deze in tropische of sub-tropische gebieden gebruikt. Voor ons klimaat, met koudere vochtige lucht, veel neerslag en periodes van aanhoudende vorst, is zoiets niet geschikt. Wij gebruiken hier beter naaldhout van 2,5 cm dik, of strobundels van ongeveer dezelfde dikte
42 ... zoals in bijenkorven. Deze zijn met koemest ingesmeerd om ze beter tegen vocht te beschermen. Let ook op de ronde vorm, Vanzelfsprekend is dit beter qua warmtehuishouding dan vierkante bakken.
43 Korven kunnen ook beschermd worden op andere manieren, zoals hier in een speciaal daarvoor gemaakte nis.
44 Het was al duidelijk dat de ingang best onderaan is. Bijen slaan hun honingvoorraad altijd op aan de andere kant dan waar de ingang is. Als je hier een ander (afneembaar) deel plaatst kan er zo honing geoogst worden. Het tijdstip waarop dit gebeurt dient goed overwogen te worden, want we willen er natuurlijk wél voor zorgen dat de bijen kunnen overwinteren op eigen honing.
45 Ron Breland "Bees are Love incarnate" Ron Breland maakt in New York deze prachtige geometrische sculpturen. Eigenlijk zijn ze ontworpen om bijen te huisvesten want Ron is een stadsimker. Voor de bijen lijken ze erg sterk op een holle boom.
46 Binnenin zit er, in het stuk waar de bijen erin gebracht worden, ook een korf van stro. Geleidelijk aan breiden de bijen hun nest uit, en dan gebruiken ze ook andere stukken. Zo wordt de toren steeds groter, en als de bijen meer honing gemaakt hebben dan ze zelf nodig hebben om te overwinteren, kan er geoogst worden.
47 Specificaties van een ideale nestruimte voor bijen: Ingang: 3-5 meter boven de grond, 10 tot 15 cm2 groot, vorm niet van belang maar plaatsing wel. (5 tot 15 cm boven de onderkant van de nestruimte) Ingang is best naar het zuiden gericht, maar andere richtingen kunnen ook. (oosten, zuidoosten, zuiden, zuidwesten) Nest goed zichtbaar maar met voldoende schaduw. Vermijd direct zonlicht 's middags. Volume: 40 liter of meer. Als een extra ruimte voorzien wordt om eventueel honing te oogsten dient deze kleiner te zijn. Bij 40 l bijvoorbeeld 10 tot 15 l. Indien deelbaar: zie Warré-kast. Vorm: Buitenkant is voor bijen van geen belang, de nestruimte zelf is best zo rond mogelijk. Kwestie van een goede warmtehuishouding mogelijk te maken. Droog en knus, dus goed beschermd tegen vocht en wind. Materiaal: Ademend natuurlijk materiaal is best. Isolatiewaarde aangepast aan weertype. (getorst stro 2 tot 2,5 cm, hout 2,5 tot 3 cm, gebakken klei minder geschikt in ons weertype) Nieuw materiaal (nog niet door bijen bewoond) is moeilijker. De geur van bijenwas en propolis (en eventueel wasmot) is belangrijk om zwermen te vangen. Essentiële olie van citroengras (Cymbopogon citratus) kan dan aanvullend gebruikt worden. Bij een nieuwe kast zonder bijengeuren koningin enkele dagen insluiten. Hier zijn de specificaties. Dit is duidelijk op zich
48 Leuk en handig is ook: Een kijkraam: Om observatie mogelijk te maken zonder de bijen te storen of de warme vochtige atmosfeer binnen te verliezen. Gebruik echt glas, geen plexi. Enkel glas geeft bij goede belichting de beste foto's. Isoleer dit extra en sluit lichtdicht af. Een vliegplank: Soort landingsbaan die observatiemogelijkheden aan ingang verbetert. Extra isolatie bovenaan: voor beter warmtebehoud en regeling vochtigheid. (zie Warré-kast) Mogelijkheid om de ingang te verkleinen voor de winter of bij roverij. Toplatten, geen ramen! Soms dient er bijgevoerd te worden. Voorzie mogelijkheden daarvoor door de kast op verschillende manieren te kunnen openen. (onder & boven) Nog enkele tips.
49 Hangkorf Weissenseifener Hängekorb Sun Hive Günther Mancke De 'hangkorf' is ontworpen door Günther Mancke, gebaseerd op de manier hoe bijen hun raten bouwen. Weer de ronde vorm voor een ideale warmtehuishouding.
50 Hier zie je een schematische voorstelling van de hangkorf.
51 Mag ik u voorstellen: BIJKANS Deze kast heb ik ontworpen. Het resultaat lijkt wel wat op een insect, maar dit is eerder toevallig. Het is ontworpen vanuit de natuurlijke behoeften van een bijenvolk. Een stevige houten cilinder met een inhoud van wel 280 liter, die helemaal vrij door de bijen ingericht kan worden. Zo'n volume is pas na 2 jaar volgebouwd. Het dak is voor de schaduw, want deze kast staat bijna de hele dag in de zon.
52 Zo ziet het er binnenin uit. Deze bijen zijn nog maar enkele weken aan het bouwen. Als ze wat langer bezig zijn, kan de kast natuurlijk niet meer open. Maar als de kast na 2 jaar bijvoorbeeld helemaal volgebouwd is, zit het broednest (waar de koningin eitjes legt en dat zich dan onder de honingvoorraad bevindt) onderaan. Dan kan deze kast ceremonieel geopend worden en enkele raten collectief feestelijk opgepeuzeld worden.
53 Deze speciale kast is bedoeld voor APITHERAPIE. Onderin zitten enkele bijenvolken. De "patiënt" brengt de nacht door bovenop de bijen, voelt constant hun vibraties en ademt de atmosfeer en de geur van het bijennest in.
54 Honingbijen bestaan al minstens 40 miljoen jaar. De mens heeft een evolutie van hoogstens 2,5 miljoen jaar. Voor ons betekent het bestaan van de bijen een band met de oneindigheid. In alle scheppingsverhalen worden mens en dier geschapen door God, behalve de bijen. Zij zijn "van het lichaam van God". Uit dankbaarheid en respect werden en worden vaak symbolen gebruikt om bijenkasten mee te versieren. Hier het symbool van oneindigheid.
55 Links het symbool van de Omphalos, de navel of het middelpunt van de Aarde. Of ook: de steen in het middelpunt van het Universum. Het symbool van de Bindu is hiermee sterk verbonden. Soms staat dit in een druppelvorm als een bindi. De Bindu is het mosterdzaadje waaruit heel het universum groeit.
56 Spiralen of dubbele spiralen symboliseren ook heel het Universum.
57 Hier nog zo'n dubbele spiraal...
58 en een drievoudige. Dit zijn eerder Keltische symbolen.
59 Hier kan je zien dat de "Fleur de Lis" eigenlijk een bij voorstelt. Gebruik zo'n symbool niet zomaar. De Fleur de Lis werd door de 'heersende klasse', de adel, gebruikt om hun hiërarchie te bestendigen. Zij namen symbolisch de rol van de bijen als verbinding tussen mens en Universum over.
60 Maak je eigen reis in geschiedenis, mystiek en dergelijke. En combineer je bevindingen met en vanuit je gevoel. Natuurlijk kan je ook ergens anders je inspiratie vandaan halen. Volg jezelf... Ik gaf enkel een voorbeeld vanuit mijn zijn, en ik ervaar het bijenvolk super-organisme als een gevoelswezen.
61 Dit is een Engelse dubbelwandige WBC-kast...
62 en hier een Amerikaanse Langstroth-kast. Allebei prachtig beschilderd, maar hopelijk gaan jullie qua vormgeving meer gedurfd aan de slag. Als je je ideeën even wil overleggen met mij, ben ik daartoe altijd bereid. Zo kan je de bijvriendelijkheid eventueel nog verhogen. Luc Pintens
Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters
Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieImkercafé Deel 1. Voorjaarsinspectie.
Imkercafé Deel 1 Voorjaarsinspectie. Aantal Bijen en Broedcellen 40.000 20.000 begin April Frühjahr März/April Voedselvoorraad controleren Volkssterkte gelijk maken Ruimte geven Bouwraam geven Wintervoer
Nadere informatieBijen project boekje. Groep 4 - juni 2006
Bijen bestuiven de....... De imker houdt bijen voor de....... De bij haalt de...... uit de bloem. De... maakt honing van de nectar. De........ van de bijen legt de eitjes. Een mannetjesbij heet een...
Nadere informatieTobi en. de wilde bijen
Tobi en de wilde bijen Het is eindelijk paasvakantie en Tobi komt aan op de boerderij van zijn oom. Zijn nichtje Hanna wacht al op hem. Ze knuffelt Tobi en lacht: Kom, we gaan spelen! Lachend en pratend
Nadere informatieEen glas water uit de ijskast en met ijsklontjes wordt op tafel gezet. De buitenkant wordt nat. Waarom?
Docentversie (24/05/2012) Natte Glazen Benodigdheden -glazen -ijsklontjes -koud water in kan of thermos of plastic flessen -maatbeker -weegschaal Een glas water uit de ijskast en met ijsklontjes wordt
Nadere informatieeryl is een compact huis met een vloeroppervlakte van 77m. Door met
eryl is een compact huis met een vloeroppervlakte van 77m. Door met B goedkope en hergebruikte materialen te werken blijven de kosten voor 2 materialen en installaties onder de 15.000. Het huis is ontworpen
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieWaterdicht schuilhokje voor zwerfkat
Waterdicht schuilhokje voor zwerfkat Deze handleiding laat zien hoe je een eenvoudig schuilhokje voor een zwerfkat kunt maken, waterdicht en met piepschuim geïsoleerd zodat het buiten gebruikt kan worden.
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Ontwerpen Natuur In Nederland vind je verschillende natuurgebieden. Een voorbeeld van een natuurgebied is De Biesbosch. Het gebied
Nadere informatieDe woestijn. Uitgestrekt, droog en heet!
De woestijn Uitgestrekt, droog en heet! Bij een woestijn denken we vaak vooral aan zand, zand en nog eens zand. Maar er zijn ook heel andere woestijnen op aarde. Er zijn bijvoorbeeld ook kleiwoestijnen,
Nadere informatieGefeliciteerd met uw vernieuwde woning!
Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,
Nadere informatieJij en energie: zonne-energie
De oneindige bron: Zonne-energie Passieve zonne-energie Een soort zonne-energie zal je al snel kunnen bedenken en dat is passieve zonne-energie. Passieve zonne-energie is energie waar je niets voor hoeft
Nadere informatieDeel 01 : een raam plaatsen
Bekijk ook de instructie video's op www.raamwinkel.be pagina 1 1. trek de beschermfolie van de buitenkant van het raam Tip: verwijder de rest van de folie pas op het einde, zo vermijd je beschadigingen
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieDe Weissenseifener hangkorf een alternatief
De Weissenseifener hangkorf een alternatief Schrijver: Günther Mancke Coverontwerp: Günther Mancke Illustraties: Günther Mancke Foto s: zie verwijzingen achterin ISBN: 9789463428736 Eerste Nederlandse
Nadere informatieHandleiding Beestentoren
Handleiding Beestentoren Beestentoren De beestentoren is geïnspireerd op het model van Hans Carlier. De beestentoren moet zo weinig mogelijk in de schaduw staan. Naast nestgelegenheid is het erg belangrijk
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieINDIVIDUELE TAAK OPLEIDINSONDERDEEL CONSTRUCTIES 1. JULIE VANDENBULCKE MAK 1 E Aannemer: Luc Vandermeulen
INDIVIDUELE TAAK OPLEIDINSONDERDEEL CONSTRUCTIES 1 JULIE VANDENBULCKE MAK 1 E Aannemer: Luc Vandermeulen Inhoud 1. 1 ste constructiedetail... 2 2. 2 de constructiedetail... 3 3. Beschrijving van de opbouw
Nadere informatieSmall Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders
Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever Jeroen Donders Kleine bijenkastkever / Small Hive Beetle Vaak afgekort tot KBK/SHB Oorsprong in Zuidelijk Afrika Wordt daar niet als plaag gezien
Nadere informatieUit het uilenproject, ANV Noorderpark 2009/2010: ------ zelf een nestkast bouwen ----- Bouwtekeningen en instructies nestkasten
1 Uit het uilenproject, ANV Noorderpark 2009/2010: ------ zelf een nestkast bouwen ----- Bouwtekeningen en instructies nestkasten Alle nestkasten kunnen van massief hout worden gemaakt, dit ademt beter
Nadere informatieBijen Monitor. Figure 1. De computer die de sensoren bedient
Bijen Monitor Hoe hoog is de temperatuur in een bijenkast en buiten de kast? Hoe hoog is de luchtvochtigheid in een bijenkast? Hoe zwaar wordt een bijenkast als de bijen honing gaan aanmaken of juist als
Nadere informatieBetreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012
Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012 Built By Brekel T.a.v. Dhr. G. van den Brekel Sweelinckplein
Nadere informatieIk plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde.
De regenboog God heeft een boog in de wolken geplaatst om ons aan het verbond te laten herinneren. Er zal nooit meer zo n grote zondvloed komen, dat heel de aarde onder water staat. Laten we een regenboog
Nadere informatieCURSUS PAARDENVERZORGING
CURSUS PAARDENVERZORGING WWW.I-LEARNING.BE HUISVESTING Paarden in het wild trekken heel hun leven rond opzoek naar voedsel. Gedomesticeerde paarden kunnen dit niet. Ze staan ofwel op stal, ofwel op een
Nadere informatieBHW Klus-wijzer Koof-isolatie. Woningtype BHW Weezenhof Nijmegen Versie 21 januari 2012. Geachte bewoner Weezenhof,
Geachte bewoner Weezenhof, Voor u ligt de klus-wijzer koof, bedoeld voor de huizen van het type BHW in de Weezenhof Nijmegen. Deze kluswijzer laat zien hoe je zelf de koofjes bij het dak kunt (laten) isoleren.
Nadere informatieTaak constructies. Architecten en ingenieurs: Goossens & Partners. Dries de Burggrave. 1MAK a 2015-2
Taak constructies Architecten en ingenieurs: Goossens & Partners. Dries de Burggrave 1MAK a 2015-2 Bouwknoop 1 Het gaat om een bouwknoop omdat de verticale muur verbonden wordt met een hellend dak. Detailtekening
Nadere informatieGefeliciteerd met uw vernieuwde woning!
Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,
Nadere informatieRaar, maar waar! deel 1. groep 3 en 4
Raar, maar waar! deel 1 Natuur groep 3 en 4 Inhoud 1 Raar, maar waar! 3 2 Een vreemd ei 4 3 Spring er maar uit 5 4 Verstopt 6 5 Slim 7 6 Vlieg er niet in 8 7 Een kever met een luchtje 9 8 Een zware hap
Nadere informatieWOW-NL in de klas. Les 2 Aan de slag met WOW-NL. Primair Onderwijs. bovenbouw. WOW-NL Les 2 1
WOW-NL in de klas Les 2 Aan de slag met WOW-NL Primair Onderwijs bovenbouw WOW-NL Les 2 1 Colofon Het lespakket WOW-NL is ontwikkeld door De Praktijk in opdracht van het KNMI, op basis van lesmaterialen
Nadere informatieKURSUS KUILOVEN OPBOUWEN en STOKEN Anneke Boonstra (geleerd van Pieternella Fritz)
KURSUS KUILOVEN OPBOUWEN en STOKEN Anneke Boonstra (geleerd van Pieternella Fritz) Opbouw van de kuil: Inleiding: a. Wil je een kuiloven stoken, dan moet je potjes, potten en andere gebruiksvoorwerpen
Nadere informatievan krachtig isolatiemateriaal
Een compleet gamma van krachtig isolatiemateriaal BENELUX 5B rue Saint Roch B - 5640 BIESME Tel.: 0032 (0)71 741 610 Fax: 0032 (0)71 741 710 www.ati-isol.com info@ ati-isol.com www.ati-isol.com Impression
Nadere informatie14 inch Dobson. enkele technische details. paul.hellings@groept.be
14 inch Dobson enkele technische details paul.hellings@groept.be 1 ENIGE TECHNISCHE DETAILS Hoe bepaalde onderdelen gemaakt werden of aan elkaar bevestigd werden. Secundaire kooi Bestaat uit twee houten
Nadere informatieThema van de maand September 2009
Thema van de maand September 2009 "Een goede huisvesting voor je ezel" Omdat wij zelf druk bezig zijn om het voor onze meiden allemaal in orde te maken, wil ik deze maand verder ingaan op het thema huisvesting.
Nadere informatieVentilatie & daglicht bij legkippen
Ventilatie & daglicht bij legkippen VENTILATIE BIJ LEGKIPPEN Dit ventilatieadvies is opgesteld voor een koud tot gematigd klimaat. In de zijkant raadt Tulderhof zij-inlaten aan. In de voorgevel plaatsen
Nadere informatieVrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax
De houten onderdelen van het insectenhotel zijn machinaal gemaakt door leerlingen van VTI Tielt. Hieronder beschrijven we de belangrijkste stappen bij het maken van de onder- en bovenplank en de zijplanken
Nadere informatie#UITNODIGING @ONTWERPERS #BROEDPLAATS
#UITNODIGING @ONTWERPERS Uitnodiging deelname: Hannekes BoomHuisjes Beste collega architecten/ontwerpers/creatieven, Hannekes Boom en Studio Valkenier nodigen je hierbij uit een eigentijdse versie van
Nadere informatieCITRUS. Hoogstwaarschijnlijk zijn alle citrussoorten oorspronkelijk afkomstig van de volgende 3 soorten:
CITRUS Ben Buynsters Citrus behoort tot de familie der Rutaceae en komt oorspronkelijk uit Azië. W.T. Swingle (Amerikaans taxonoom, 1871-1952) heeft Citrus onderverdeeld in 16 soorten, terwijl T. Tanaka
Nadere informatieDagelijks ventileren. woonwijzer
Dagelijks ventileren woonwijzer 2 Dagelijks ventileren Dagelijks ventileren Veel mensen hebben last van vocht in huis. Ze denken meestal dat die vochtoverlast van buiten komt: optrekkend vocht of doorslaande
Nadere informatieHier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Vlinders in de tuin Vooral op warme dagen kun je veel vlinders zien in allerlei
Nadere informatieEen spouwmuur opmeten
Opmeetdocument ramen en deuren Bekijk ook de instructie video's op www.raamwinkel.be pagina 1 Opmeetdocument ramen en deuren Een spouwmuur herkennen Een spouwmuur is een muur die uit een buitenmuur (gevelsteen)
Nadere informatieLeergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Geschiedenis Mensen bouwen al duizenden jaren huizen om in te wonen. In de prehistorie woonden de mensen in Limburg al
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatieHandleiding Nestkastcontroles Eikelmuis
Handleiding Nestkastcontroles Eikelmuis - Nestkasten controleren is een spannende belevenis. Je weet immers nooit wat voor dieren je gaat aantreffen. Ook de bewoners zelf schrikken zich een hoedje als
Nadere informatie5.1 Zes poten en vier vleugels
LB 68-70 5. Zes poten en vier vleugels > Kijk naar de afbeeldingen op blz. 68 in je boek. Lees Zes poten en Vleugels en voelsprieten. Trek een lijn van elk woord naar het juiste onderdeel van de wesp.
Nadere informatieCondensatie op mijn ramen
1-5 De vorming van condensatie op je ramen is niet altijd te wijten aan een fout aan je ramen, het kan het gevolg zijn van een natuurlijk fenomeen. Hoe ontstaat condensatie? Lucht kan, volgens zijn temperatuur,
Nadere informatieSPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN
SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN
Nadere informatieWorkshop Yantra Mallen
Workshop Yantra Mallen Hier heb ik niet met de Yantra mallen gewerkt zoals ze eigenlijk bedoeld zijn. Yantra betekent eigenlijk weefgetouw, instrument of machine, maar is in werkelijkheid een uiting in
Nadere informatieEen meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?
Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieWandelroute langs insecten en andere kleine beestjes
Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een
Nadere informatieSpreekbeurt de grote Toppereend
Ra,ra wie ben ik. Spreekbeurt de grote Toppereend Inleiding Ik doe mijn spreekbeurt over de grote toppereend. Omdat ik dit een hele mooie vogel vind. En omdat jullie misschien veel te weinig weten over
Nadere informatieKlimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen.
Samenvatting door Annique 1350 woorden 16 mei 2015 7,3 333 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Klimaten Paragraaf 2.2 Weer en klimaat Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het
Nadere informatieHoe moet je een prachtige presentatie maken?
Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven
Nadere informatieSPREEKBEURT Chinchilla
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT Chinchilla ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE CHINCHILLA
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieWerkboek Heilige Geometrie in de mandala
Werkboek Heilige Geometrie in de mandala DE PLATONISCHE VORMEN Ineke Reinalda Uitgeverij Akasha Inhoud Voorwoord door Janosh 7 Dankbaarheid 9 Uitnodiging 11 Heilige geometrie 13 Voorbeelden van Heilige
Nadere informatieVisualisatie Talenten
Mijn Koning of Koningin: Hoe ziet de Koning(in) eruit Hoe voelt de Koning(in) zich Wat heeft de Koning(in) nodig 1 Talent 1: Hoe ziet dit talent eruit Hoe voelt dit talent zich Wat heeft dit talent nodig
Nadere informatie1.1 De koffer is 78 cm lang, 47 cm breed en 53 cm hoog. Onderaan de koffer zijn wielen bevestigd met remmen op.
1 De koffer en het basisluik Benodigdheden: een koffer, planken voor basisluik, latscharnier, houten pluggen, vijzen, schroevendraaiers, boor, zaag, wielen met remmen en een meter. 1.1 De koffer is 78
Nadere informatie7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum De zender de ontvanger de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer BOODSCHAP BOODSCHAP Ik deel
Nadere informatieModule 1. Bewustwording.
Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw
Nadere informatieSamenvatting NaSk Hoofdstuk 4
Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting door L. 1264 woorden 2 juli 2014 3,9 15 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school. Om iets te verwarmen heb je
Nadere informatiewat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen
Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft
Nadere informatiePluimvee beschermen tegen predatie
Pluimvee beschermen tegen predatie J.L.Mulder Groenekan, 2014 Pluimvee beschermen tegen predatie Berkenlaan 28 3737RN Groenekan www.mulder- natuurlijk.nl 06-10708498 Rapportnummer 2014-3 augustus 2014
Nadere informatie4 verschillende kweekmethoden
4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar
Nadere informatieLied van de maand 2014-2015
Sept. God die alles maakte God die alles maakte de lucht en t zonlicht blij de hemel zee en aarde zorgt ook voor mij God die t gras gemaakt heeft de bloemen in de wei de bomen, vruchten, vogels zorgt ook
Nadere informatieEr staan een paar zaaibakken in de hoek van de tuin waar een aantal scheuten eerder in gepoot werden.
Vertaling Les 8 augustus 2014 Bonsaiblad Satsuki Kenkyu Geschreven door Isamu Enomoto (officieel lector van de Japanse Satsuki vereniging). Handleiding om Satsuki azalea s te kweken en te vormen in alle
Nadere informatieKwelder. Planten en zout water. Proefje. VO onderbouw
Kwelder Proefje Doel: Materialen: Leerlingen weten dat alleen speciale planten tegen zout water kunnen. De leerlingen weten dat zout, water aantrekt. Hierdoor gaan de meeste planten door uitdroging dood
Nadere informatieSPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER
SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WITLIPBOOMKIKKER
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD Studielessen voor 4-7 jarigen. HANDLEIDING april 2005 Deze lessen zijn samengesteld en opgemaakt door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd
Nadere informatieAngeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Nadere informatieDe zonnedroger. En we zijn meteen verkocht... Het werkt super!
De zonnedroger Al een tijdje waren we op zoek naar een manier voor het bewaren van onze fruit, klein fruit en kruiden. Drogen leek al snel een goede oplossing maar in een traditionele oven allesbehalve
Nadere informatieOpties BINNENWANDEN AANBOUW STAPELPLAATS LUIFEL BALUSTRADE & TERRAS VERDIEPING
AANBOUW Zijhoogte buitenkant 163 cm, aanbouwzijde 195 cm Dakhelling 12, inclusief shingels Dakoversteek : Voor 11, Achter 11, zij 20 cm BINNENWANDEN Massieve wandbalken, geïntegreerd in de buitenwanden
Nadere informatieStadsvogels en nestplaatsen. De huismus Mussenstraat Duokast en Gierzwaluwcombikast
Stadsvogels en nestplaatsen De huismus Mussenstraat Duokast en Gierzwaluwcombikast Een Mussenstraat maken Bij diverse proefprojecten blijken huismusvrouwen niet altijd in te gaan op de avances van adverterende
Nadere informatieDe composthoop Een composthoop bij school
De composthoop Afval in de natuur bestaat eigenlijk niet. Alles wat op de bodem komt, wordt uiteindelijk verteerd door bodemdieren, schimmels en bacteriën. In een composthoop gebeurt precies hetzelfde
Nadere informatieSTERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING
STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken
Nadere informatieslaap veilig slaap lekker
slaap veilig slaap lekker waarom deze folder? Soms overlijden kinderen tussen de 0 en 2 jaar onverwacht in hun slaap. Die kinderen leken gezond. Dat heet wiegendood. Er is veel onderzoek gedaan naar de
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieBouwinstructies vleermuiskast SILVAVIR VK01
Bouwinstructies vleermuiskast SILVAVIR VK01 SILVAVIR Ecologie & ruimte In deze handleiding leggen we uit hoe je makkelijk zelf een vleermuiskast kunt maken. De kast die hier wordt beschreven is een variant
Nadere informatiePraktijkhandboek basiscursus bijenteelt. Deel 1 : De cursist
Naam cursist Praktijkhandboek basiscursus bijenteelt Deel 1 : De cursist De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) is een landelijke vereniging van bijenhouders, gehuisvest in het Bijenhuis in Wageningen.
Nadere informatieConstructiedetails: Bouwknopen
Constructiedetails: Bouwknopen Joachim Coopman en Devin De Brabander 1 Vastgoed-Landmeten Constructies 1 Bouwheer: Architect: Kassymo nv Zeedijk, Nieuwpoort Bert Janssens Oudburg 30B, Gent Aannemingsbedrijf:
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatie1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing Was Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en
Bijen inhoud 1. Bijen 3 2. Drie soorten bijen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Wonen 7 5. De imker 9 6. Honing 10 7. Was 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17 1. Bijen
Nadere informatieDucoGrille Close 105. Dagmaat breedte Speling boven. Dagmaat breedte= breedte DGC *speling 5mm. Dagmaat hoogte
1. Dagmaat breedte Speling boven Dagmaat breedte= breedte DGC 105+ 2*speling 5mm Dagmaat hoogte= hoogte DGC 105 + speling onder 5mm + speling boven afhankelijk van stap Dagmaat hoogte is verkrijgbaar in
Nadere informatieTHEELICHT-BLOEM. Indien je wenst, kan je een tweede laag blaadjes aanbrengen. Schrank deze laag wat ten opzichte van je eerste laag.
THEELICHT-BLOEM Wat heb je nodig: - Theelichtje - Rond spiegeltje : T230 - Lijm : TO52 / TO54 - Karton goud of zilver: PB791 / PB792 Hoe ga je te werk: Neem het goud of zilver karton, en knip er blaadjes
Nadere informatieDierenwelzijnslessen voor basisscholen. Honingbijen
Dierenwelzijnslessen voor basisscholen Honingbijen 1 Inleiding In Nederland worden bijen gehouden, omdat ze honing maken. Ze worden verzorgd door een imker. Er zijn in Nederland ongeveer 8000 imkers. Veel
Nadere informatieNOACH EN DE ZONDVLOED
Bijbel voor Kinderen presenteert NOACH EN DE ZONDVLOED Geschreven door: E. Duncan Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Tammy S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieHOE IK EEN BALG MAAK
HOE IK EEN BALG MAAK Gespreid over verschillende jaren, bouwde ik houten camera s. De grootste uitdaging was het zelf maken van een balg. Om het geheim hiervan te achterhalen, ontlede ik enkele oude balgen.
Nadere informatieHet begin van de winter
WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. In bijna elke stad en elk dorp vind je wel een oud gebouw. Soms is dit het station, soms het stadhuis.
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Ontwerpen Geschiedenis In bijna elke stad en elk dorp vind je wel een oud gebouw. Soms is dit het station, soms het stadhuis. 1.
Nadere informatieBlij, boos, verdrietig of sip Het zijn allemaal gevoelens van geboorte tot rip Als je gepest word ben je verdrietig De pestkoppen zijn daarom ook
Aarde 9 miljoen mensen zijn jarig op de zelfde dag als jij. Dan zijn er veel mensen op de wereld, Mensen zoals jij. Al die mensen, Staan op de aarde, Een aarde van 6000.000.000.000.000.000.000.000 kg.
Nadere informatieBourgeois. Jan De Cooman restaureert een Bourgeois B43 Amazone - 1967. Fabrikant uit België - Oostende, actief van 1960 tot 1975.
Bourgeois Fabrikant uit België - Oostende, actief van 1960 tot 1975. Jan De Cooman restaureert een Bourgeois B43 Amazone - 1967. E-mail adres: Jan De Cooman Deze caravan kon ik van de eerste eigenaar kopen.
Nadere informatieSPREEKBEURT MANDARIJNEEND
SPREEKBEURT MANDARIJNEEND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MANDARIJNEEND
Nadere informatieInhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus...
Inhoudsopgave Inhoud Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...
Nadere informatieVerzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Postbus 191, 5600 AD Eindhoven www.rhc-eindhoven.nl Lesbrief groep 7 en 8 Verzamelen Van: Les 1 Verzamelen Heel veel mensen sparen iets. Als je iets spaart, dan krijg
Nadere informatieZWERMEN IN LEWENBORG
ZWERMEN IN LEWENBORG De grote verhuizing Voor veel mensen heeft het iets angstaanjagends: de bijenzwerm die je in de maanden mei en juni kunt tegenkomen. 10.000, 20.000 of meer bijen in een snel bewegende
Nadere informatieJUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.
JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen
Nadere informatieSpelen met zand. Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar
Spelen met zand Zoals je hebt kunnen zien is zand heel interessant, maar zand is ook heel erg leuk. Je kunt er namelijk onwijs goed mee spelen! Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar Schrijf
Nadere informatie