Programmaplan Schoon Water

Transcriptie

1 Programmaplan Schoon Water Versie 8.0; 20 januari 2011

2 Versie: 8.0 Portefeuillehouder : I. ter Woorst Programmahoofd : B. van der Veer Opstellers : F. Hottinga & T. Engelberts Programmateam : M. Brokke, B. van Egmond, R. Tekke, J. Filius, B. Zijlstra, A. Moolenaar, C. Cuypers. A. Evers, R. van Winden, M. van der Voort, I. Vogelaar, F. Tibben, C. van der Goes, J. Schrauwen 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding programmaplan Schoon Water Doelen en resultaten programma Realisatiestrategie Selectiecriteria Projecten en activiteiten Benodigde middelen Risico s en kansen Monitoring en rapportage

4 4

5 1. Programmaplan Schoon Water 1.1 Inleiding Hoe zorg je dat het water schoner wordt, en vervolgens ook schoon blijft? Wat is schoon water eigenlijk? Op welke manieren kun je het water in het beheersgebied van Delfland schoner maken? De antwoorden zijn niet zo eenvoudig. Dit is een van de kerntaken van Delfland: zorgen dat het water schoner wordt en ook blijft. Waar begin je? Het begint met een ambitie, deels op basis van wettelijke bepalingen en deels op basis van een visie op het watersysteem. Deze ambitie wordt vertaald in doelstellingen. Om deze doelstellingen te bereiken blijkt dan al snel dat een heel scala aan verschillende activiteiten moet worden uitgevoerd. Deze samenhangende activiteiten moeten ervoor zorgen dat de doelstellingen worden gerealiseerd en dat er uiteindelijk schoner water in het beheergebied van Delfland aanwezig is. Het programma Schoon Water bestaat uit het geheel van doelstellingen, de bijbehorende strategie en aanpak van de samenhangende activiteiten. In dit programmaplan wordt de programma-aanpak weergegeven en duidelijk gemaakt hoe de doelstellingen schoon water worden gerealiseerd. 1.2 Hoe staan we ervoor? In het algemeen is de waterkwaliteit de laatste decennia sterk verbeterd. Op dit moment voldoet de chemische waterkwaliteit in het beheergebied van Delfland echter nog niet aan de normen. De grootste probleemstoffen zijn nutriënten, metalen, gewasbeschermingsmiddelen en PAK s. De aanwezigheid van deze stoffen in te hoge concentraties is vanzelfsprekend nadelig voor een goede ecologische kwaliteit. Veel waterkwaliteitsproblemen zijn gerelateerd aan de hoge concentratie van de meststoffen stikstof en fosfaat. Deze problemen hangen vaak weer samen met de zuurstofhuishouding, de zuurgraad en het doorzicht, en vandaar dat ook voor deze parameters overschrijdingen van de norm worden gemeten. Hierbij is een relatie met algenbloei, kroosvorming, visstand, waterbodems en riolering. De aanwezigheid van PAK s vormt ook een probleem, met name in de Oostboezem. De oorzaken van de verschillende problemen lopen uiteen maar zijn met name geïdentificeerd binnen de glastuinbouwsector, de riolering, de intensieve scheepvaart, het gebruik van bepaalde bouwmaterialen, veehouderij, recreatievaart, vuurwerk, etc. Herkomst afvalstoffen Binnen het beheergebied van Delfland zijn prachtige natuurgebieden en natuurvriendelijk ingerichte watergangen en -partijen aanwezig. De ecologie is echter op te veel plaatsen nog niet in orde. Zowel de STOWA-toetsing als de KRW-toetsing scoren over het algemeen niet voldoende. Alhoewel natuurvriendelijke inrichting wel steeds meer aan de orde is en komt, zijn veel watergangen nog van oudsher specifiek ingericht voor de scheepvaart of 5

6 waterafvoer. Daarbij worden ze vaak gekenmerkt door de afwezigheid van voldoende flora en fauna. Van een gezonde en natuurlijke visstand is daardoor vaak geen sprake. Daar waar de ecologische inrichting wel in orde is heeft de vis moeite om er te komen. De mogelijkheden voor een natuurlijke vismigratie zijn beperkt. De provincie heeft het afgelopen jaar veel frequenter een waarschuwing, negatief zwemadvies of zwemverbod moeten afgeven dan in andere jaren. Niet alleen blauwalgen (oftewel cyanobacteriën) gaven regelmatig problemen, ook bacteriologische normen zijn verscheidene malen overschreden. Nieuwe en strengere normen zijn daarbij van invloed geweest op deze stijging. Daar waar in het dunbevolkte en bedrijvige gebied van Delfland de mensen behoefte hebben aan recreatiemogelijkheden is het duidelijk dat de huidige zwemwaterkwaliteit deze mogelijkheden beperkt. Het voorgaande is feitelijk een opsomming van de grootste overschrijdingen en schetst daardoor een vrij somber en negatief beeld. Het maakt duidelijk dat er werk aan de winkel is, zeker gezien het gegeven dat Delfland nu een resultaatsverplichting heeft ten aanzien van de waterkwaliteit, in plaats van een inspanningsverplichting. Dat, en de afhankelijkheid van andere programma s, maakt dat de resultaatverplichtingen vanuit de KaderRichtlijn Water (KRW) voorwaardenscheppend zijn voor de andere programma s. Daarbij moet niet vergeten worden dat schoon water meer is dan alleen een kerntaak voor Delfland; het is bovendien een bijdrage aan een verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving en daarmee een voorwaarde voor een gunstig vestigingsklimaat voor burgers en bedrijven in dit deel van de Randstad. 1.3 Leeswijzer In zijn essentie bestaat het programmaplan uit drie zaken: wat gaan we doen, hoe regelen we dat en hoe gaan we om met wijzigingen in het programma of onverwachte situaties. Wat gaan we doen? In dit programmaplan wordt als eerste behandeld het gedeelte over wat ons te doen staat (Hoofdstuk 2). In feite is dit een samenvatting van de bestaande bestuurlijke afspraken. Daarna komt in hoofdstuk 3 de vraag aan bod hoe we dat gaan doen, dat wil zeggen de realisatiestrategie. Hierin is de strategie weergegeven die op programmaniveau wordt gehanteerd, en is de verbinding tussen de doelen en de maatregelen. Hoe bereiken we dat? De projecten en de activiteiten van het programma Schoon Water kunt u vinden in hoofdstuk 5. Zoveel mogelijk concreet voor het jaar 2011 en globaler voor de jaren erna. De projecten en activiteiten dragen bij aan de realisatie van de programmadoelen. Het overzicht van de projecten en activiteiten maakt inzichtelijk hoe breed en omvangrijk het programma is. Hoe gaan we om met keuzes in het programma? Voorafgaand aan dit programmaplan zijn al keuzes gemaakt middels de Kadernota 2011, waarin de financiële en inhoudelijke kaders zijn bepaald voor de programmaplannen. Zo ook voor dit programma. Een keuze in het programma moet gebaseerd zijn op een rechtvaardiging vanuit de programmadoelen. In feite gelden de selectiecriteria voor alle bestaande activiteiten van het programma. Daarom is ervoor gekozen dit hoofdstuk 4 te plaatsen voor het hoofdstuk 5 met de verschillende projecten en activiteiten. Ten slotte draait hoofdstuk 6 om de inzet van middelen, wordt in hoofdstuk 7 het managen van risico s van het programma beschreven en worden de ontwikkelpunten van dit programma belicht. De monitoring en rapportage van het programma komt in hoofdstuk 8 aan de orde. 6

7 2. Doelen en resultaten programma 2.1 Inleiding Delfland is als waterschap verantwoordelijk beheerder van de waterkwaliteit. Schoon water is daarmee een kerntaak van Delfland. De waterkwaliteit wordt in de gaten gehouden met behulp van metingen en inspecties. Mede op basis hiervan is geconcludeerd dat een verbetering van de waterkwaliteit noodzakelijk is. Op basis van wettelijke bepalingen en een ambitie ten aanzien van de waterkwaliteit zijn doelen geformuleerd. Omdat de waterkwaliteit wordt beïnvloed door veel verschillende zaken is de verbetering van de waterkwaliteit een complexe opgave. Het programma Schoon Water wordt daardoor gekenmerkt door een uiteenlopende set doelstellingen op verschillende niveaus. De doelen voor het programma Schoon Water vinden hun grondslag in de volgende twee beleidssporen: Het Waterbeheerplan , zoals vastgesteld in november 2008 door de verenigde vergadering (VV) De Kadernota 2011, zoals vastgesteld in de VV van juni 2010, evenals het daaruit voortvloeiende implementatieplan en veegbesluit. Terwijl de eerste vooral de ambities van Delfland benadrukt, stelt de tweede daar de huidige financieel-economische realiteit tegenover. Hieronder wordt dit voor het programma Schoon Water toegelicht. 2.2 Waterbeheerplan In het WBP worden voor deze planperiode de volgende doelstellingen gehanteerd: 1. Het water is meetbaar schoner, het gebied is zichtbaar aantrekkelijker. Delfland heeft een flinke stap gezet richting een robuust en veerkrachtig watersysteem. 2. De belangrijkste barrières voor vismigratie zijn weggenomen, zowel binnen het watersysteem van Delfland als tussen het watersysteem van Delfland en rijkswater. 3. Delfland heeft zijn kennis van het watersysteem verdiept. Kennislacunes in de KRWdetailanalyse zijn opgevuld. Delfland weet hoe planten, dieren en verontreinigingen reageren op ingrepen in het watersysteem. De hieruit afgeleide doelstellingen zijn in bijlage 1 weergegeven. 2.3 Kadernota 2011 De slechte waterkwaliteitssituatie in het gebied van Delfland vraagt om extra inspanning. Vanwege de financiële situatie van Delfland zijn echter bezuinigingen noodzakelijk geweest, waarvan de consequenties zijn weergegeven in de Kadernota Ook het programma Schoon Water heeft hiermee te maken, zonder overigens dat de kerntaak als zodanig in het geding is. Onder het motto wat moet dat moet blijft Delfland voldoen aan zijn verplichtingen. De investeringen in de inrichting van het watersysteem (voor het verbeteren van de ecologische kwaliteit) zijn substantieel verminderd, maar vormen nog wel de (financiële) kern van het programma Schoon Water. Voor de KRW is het investeringsvolume sterk teruggebracht. Omdat wat moet dat moet centraal staat in het programma voor deze planperiode, beperkt het programma zich tot de resultaatverplichting zoals is opgenomen in het Stroomgebiedbeheerplan (KRW). Daarnaast wordt er binnen de dossiers Zwemwater en Vismigratie geprioriteerd binnen een taakstellend budget. Er is bovendien nog een taakstellend budget voor lokale knelpunten toegevoegd omdat we weliswaar verplichtingen hebben vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water, maar ondanks dat kunnen nu lokaal knelpunten voorkomen waar we ook een verantwoordelijkheid voor hebben als waterkwaliteitbeheerder. 7

8 Al met al worden daarmee de doelstellingen zoals geformuleerd in het WBP in termen van na te streven waterkwaliteiten niet in deze planperiode bereikt. Deze worden dan ook uitgesteld tot de volgende planperioden. Overigens zonder dat de doelstellingen hiermee worden bijgesteld, er is alleen sprake van fasering en prioritering. Wel blijft de beleidsdoelstelling overeind dat Delfland voldoet aan de chemische kwaliteitseisen zoals verwoord in het WBP. Overzicht investeringen programma Schoon Water Investeringen Delfland Schoon Water WBP 4 Actualisatie o.b.v. Kadernota 2011 Zwemwater Vismigratie Doelstelling a. Voldoen aan bacteriële normen EU-zwemwaterrichtlijn op 17 locaties b. in 2015 slechts bij hoge uitzondering tijdelijk zwemverbod a.g.v. blauwalg op 4 locaties 30 prioritaire vismigratieknelpunten oplossen; bij renovatie en nieuwbouw andere gemalen zo veel mogelijk vispasseerbaar maken o.b.v. nadere prioriteitstelling (mits effectief en haalbaar); beide binnen taakstellend totaalbudget Kosten (M ) Doelstelling 2 a. Voldoen aan bacteriële normen EU-zwemwaterrichtlijn op 17 locaties b. in 2015 slechts bij hoge uitzondering tijdelijk zwemverbod a.g.v. blauwalg op 6 locaties 7,5 Zo veel mogelijk van de 24 niet-krw vismigratieknelpunten oplossen binnen taakstellend budget, eventueel met bijdrage van anderen Locale Knelpunten Niet opgenomen 0 Aanpakken en voorkomen overlast binnen taakstellend budget Chemische Waterkwaliteit Ecologische Waterkwaliteit Geen investeringen, maar wel andere partijen (gemeenten, eigenaren, tuinders, beheerders) op hun verantwoordelijkheden wijzen: Naleving afspraken in GRP s Vergunning en handhaving KRW 8 gemalen vispasseerbaar maken 46 ha NVO * (resultaatverplicht en inspanningsverplicht) 13 ha paaiplaats Overige wateren Uitvoeren quick win maatregelen 0 Geen investeringen, maar wel andere partijen (gemeenten, eigenaren, tuinders, beheerders) op hun verantwoordelijkheden wijzen: Naleving afspraken in GRP s Vergunning en handhaving Hier wordt actiever/actief op ingezet. 82 KRW 8 gemalen vispasseerbaar maken 17,7 ha NVO * (resultaatverplicht) 10,3 ha paaiplaats 2,5 Uitsluitend ten behoeve van waterlichamen Overige wateren Geen investeringen in planperiode Koste n (M ) 3 SOM Dit getal is inclusief het geschikt maken van boezemwatergang voor het realiseren van plantrijke zones

9 Samengevat komt, in vergelijking met het WBP4, ten gevolge van de in de Kadernota 2011 gemaakte keuzes, het accent te liggen op het verbeteren van de chemische kwaliteit. Uitgangspunt hierbij is dat het verbeteren van deze chemische waterkwaliteit een belangrijke randvoorwaarde is voor de realisatie van een goede ecologische kwaliteit, wat door de Kadernota 2011 in de tijd meer naar achteren is verschoven. Strategische keuzes: a) Meer nadruk op de chemische waterkwaliteit, onder meer door intensivering van regulering en toezicht en inzet op landelijke en regionale beïnvloeding; b) Tot 2015 worden alleen de resultaatverplichte KRW-maatregelen uitgevoerd. In het planproces voor het nieuwe stroomgebiedbeheerplan worden met de partners in het gebied nieuwe ecologische KRW-doelen afgeleid, die passen binnen de financiële randvoorwaarden. Dit gebeurt vanuit een gebiedsgerichte, effectgerichte en marktgerichte insteek, waarbij Delfland gaat voor haalbare doelen en niet voor doelverlaging aan het einde van de KRW-periode. Voor het bereiken van de doelen wordt sterker ingezet op ecologisch onderhoud in de waterlichamen; c) De zwemwaterlocaties voldoen aan de bacteriële eisen in de EU-Zwemwaterrichtlijn. Voor het oplossen van blauwalgenproblematiek ligt de nadruk op zes prioritaire zwemwaterlocaties. Er is een taakstellend budget; d) Vismigratieknelpunten worden opgelost bij acht prioritaire gemalen. Voor de overige vismigratieknelpunten is een taakstellend budget beschikbaar. Binnen dit budget worden de meest prioritaire (overgebleven) knelpunten aangepakt; e) Overlastsituaties in overige wateren (niet KRW-waterlichaam, niet zwemwater) worden aangepakt, binnen een taakstellend budget. Op deze wijze zijn in de Kadernota 2011 de investeringen op het programma Schoon Water teruggebracht van 94 miljoen euro (WBP ) naar 40 miljoen euro. Dit wordt in de tabel op de vorige pagina verduidelijkt. Ten aanzien van de exploitatie voor het programma schoon water zijn in de Kadernota 2011 de volgende afspraken gemaakt: De besparingen op beheer en onderhoud worden verrekend op het programma Voldoende Water, met uitzondering van de bijdrage aan de visstandbeheercommissies. Onduidelijk is nog wat de consequenties zijn van het ecologisch onderhoud voor de beheer- en onderhoudskosten van de watergangen. Er wordt bespaard op aantallen en kosten van diverse onderzoeken en het innovatieprogramma. Door onderzoeken te schrappen en te combineren wordt enerzijds op kosten bespaard. Door anderzijds onderzoeken te splitsen wordt nog steeds voldoen aan de gestelde doelen. Het monitoringsprogramma waterkwaliteit wordt slimmer en daarmee goedkoper. Ondanks een verwachte hogere inzet van planvorming in 2011, blijft het budget gelijk en dient zelfs in de jaren daarna te worden verlaagd. Omdat dit onderdeel onder het programma Instrumenten valt, dient dit dilemma in het programmaplan Instrumenten aandacht te krijgen. Hetzelfde geldt min of meer voor de inzet op regulering en handhaving, formeel eveneens ondergebracht bij het programma Instrumenten. Naast een meer effectgerichte aanpak, is hier een extra inzet voorzien, zonder dat hier extra middelen tegenover staan. Ook dit dient in het programmaplan Instrumenten aandacht krijgen. In de tabel op de volgende pagina is dit samengevat. 9

10 Cumulatief overzicht exploitatie bezuinigingen programma Schoon Water Maatregelen exploitatie Januari 2011 Januari 2012 Januari 2013 Januari 2014 Beheer en onderhoud Onderzoek Monitoring waterkwaliteit Beleid en advies Opgavebepaling Instrumenten * * * * Planvorming 0 # # # Nog niet toebedeeld PM PM PM PM Totaal excl. Personele lasten Personele lasten Totaal * Bezuinigingen op regulering, handhaving, communicatie, etc. zijn beschreven onder het programma Instrumenten. # Voor de periode worden bezuinigingen (of benodigde budgetstijgingen) in beeld gebracht bij het uitwerken van het programmaplan. 2.4 Programmadoelen Op basis van deze uitgangspunten kunnen nu de doelen voor de komende planperiode worden samengevat. Daartoe wordt binnen het programma Schoon Water onderscheid gemaakt in een vijftal programmalijnen: Chemische waterkwaliteit Ecologische waterkwaliteit Vismigratie Zwemwateren Lokale knelpunten Per programmalijn kunnen de doelen worden samengevat zoals weergegeven in de tabel op de volgende pagina. Met blauw zijn aangegeven de resultaatverplichte KRW-maatregelen. Een verdere opsomming van deze maatregelen is weergegeven in bijlage 2. In de volgende hoofdstukken wordt uitgelegd hoe binnen het programma deze doelen worden gerealiseerd. In Hoofdstuk 8 zijn deze doelen vertaald naar prestatie-indicatoren voor het programma. 10

11 Samenvatting doelen programma Schoon Water Chemische waterkwaliteit Ecologische waterkwaliteit Vismigratie Zwemwater Locale knelpunten Chemische waterkwaliteit voldoet aan normen beleidsdoelstelling WBP realisatie van 17,7 ha natuurvriendelijke oevers Vispasseerbaar maken van 8 prioritaire gemalen Voldoen aan bacteriële normen EUzwemwaterrichtlijn op 17 locaties Baggeren 398 ha watergangen Uitvoering 8 resultaatverplichte onderzoeken chemische waterkwaliteit realisatie van 10,3 ha vispaaiplaatsen Uitvoering 8 resultaatverplichte onderzoeken ecologische waterkwaliteit Zoveel mogelijk van de niet-krw prioritaire vismigratieknelpunten oplossen binnen taakstellend budget Uitvoering 5 resultaatverplichte onderzoeken vismigratie Zoveel mogelijk viswerend maken overige gemalen indien kosteneffectief Bij hoge uitzondering tijdelijk zwemverbod a.g.v. blauwalg voor een zestal locaties Aanpak en voorkomen overlast bij geselecteerde knelpunten binnen taakstellend budget 11

12 3. Realisatiestrategie Er is een scala van activiteiten denkbaar die kunnen bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit. Welke combinatie van activiteiten is echter zodanig effectief dat de gewenste doelen binnen de gestelde termijnen en budgetten worden gerealiseerd? Welke eisen stelt dit aan de activiteiten ten aanzien van inhoud, volgorde en samenhang? Kortom, welke strategie past bij het programma Schoon Water? Dit hoofdstuk gaat over strategie. Hierin wordt aangegeven hoe de doelen worden bereikt, en hoe de activiteiten worden geordend. Daarvoor is het eerst noodzakelijk in te gaan op de sturing binnen het programma Effectgericht, gebiedsgericht en marktgericht In de Kadernota 2011 zijn drie nieuwe denklijnen geïntroduceerd voor het bepalen van de verschillende keuzes. De belangrijkste daarbij is een effectgerichte denklijn, waarbij de focus verschuift van normgericht denken naar een benadering vanuit (maatschappelijke) kosten en baten. Daarbij hoort een gebiedsgerichte, strategische benadering en een marktgerichte, zakelijke en innovatieve benadering Effectgericht Het programma Schoon Water is effectgericht omdat vanuit het principe wat moet dat moet eerst gekeken wordt welke verplichtingen Delfland heeft. Om die reden is het behalen van de KRW-resultaatsverplichting vooropgesteld. Het is ook effectgericht omdat er binnen het programma flexibel wordt omgegaan met de onzekerheden in het programma; Schoon Water is nog niet de exacte wetenschap zoals misschien bij andere programma s wel het geval is, en bovendien zijn er nog diverse keuzes te maken voordat het programma helemaal kan worden ingevuld. Dit betekent dat activiteiten en projecten nadrukkelijk van tevoren op hun mogelijke effect worden beoordeeld voordat ze worden uitgevoerd, en na afloop op hun resultaat worden getoetst. Dit verklaart ook de focus op chemische waterkwaliteit omdat deze voorwaardelijk is voor de ecologische inrichtingsmaatregelen. Ook kan op deze wijze de waardering meegeteld worden voor het schonere water door betrokkenen en belanghebbenden. Zo is goed voorstelbaar dat een kleine stap op een ecologische maatlat toch erg gewaardeerd wordt als er in de omgeving tastbare en aantrekkelijke maatregelen zijn genomen Gebiedsgericht Bij het kiezen van de meest geschikte locaties voor de te nemen inrichtingsmaatregelen in het programma staat een gebiedsgerichte aanpak centraal. De opgave voor het programma Schoon Water en dan met name het ecologiedeel van de KRW-deel, is niet geheel locatiegebonden. De bedoeling is daarom om de benodigde ruimte voor de realisatie in de omgeving zo goed mogelijk in te passen in de omgeving. Belangrijk bij de inpassing van de opgave is waar deze het beste past (draagvlak), of dit kan worden gecombineerd met plannen van derden (draagvlak & medefinanciering). De gebiedsgerichte aanpak moet voordeel opleveren voor Delfland en gebiedspartners. Ook voor de andere programmalijnen moet rekening worden gehouden met gebiedseffecten, omdat het water niet op dezelfde plaats blijft Marktgericht De eisen ten aanzien van tempo en doelmatigheid vragen van het programma nadrukkelijk een marktgerichte aanpak. In het programma Schoon Water wordt hier invulling aan gegeven door het betrekken van private partijen bij het behalen van de resultaten. Te denken valt aan samenwerking met gebiedspartners met doelstellingen die complementair zijn aan de doelstellingen van Delfland in het kader van schoon water. In sommige gevallen kunnen partners samen iets realiseren wat men afzonderlijk niet kan. Een dergelijke aansluiting ligt bijvoorbeeld daar Delfland waar de ecologische situatie wil verbeteren, en er gebiedsbeheerders zijn die hun te beheren areaal natuurvriendelijker willen inrichten. Daarnaast ligt bij de investeringen de focus op slim aanbesteden en een slimme bundeling van opdachten, bijvoorbeeld per waterlichaam. 12

13 3.2. Instrumenten en strategieën Schoon Water Samengevat levert dit voor het programma Schoon Water een zestal instrumenten op over hoe de organisatie de gestelde doelen denkt te bereiken: a. Gebruik maken van formele rol Vanuit de Waterwet heeft Delfland de formele positie van waterbeheerder in het gebied. Voor schoon water betekent dit de zorg voor behoud en verbetering van de waterkwaliteit. Vanuit die positie is het in staat om maatregelen te nemen om verontreinigingen van het oppervlaktewater en de bronnen daarvan te bestrijden. Theoretisch zal de waterkwaliteit aanmerkelijk verbeteren als iedereen in het verzorgingsgebied zich aan de regels en afspraken houdt. Door intensiever het beschikbare instrumentarium te gebruiken om dit voor elkaar te krijgen kan daarmee effectief en efficiënt de waterkwaliteit worden verbeterd. Dit vertaalt zich in het consequent volgen van de bestaande formele procedures, maar ook toezien op de naleving van de gemaakte afspraken. b. Communicatie Binnen het programma Schoon Water neemt communicatie een prominente plaats in. Dit is ook de reden dat communicatie in dit programmaplan ook een andere plaats heeft dan bij de andere programma s. Meer dan bij de andere programma s gaat schoon water ook over de beleving van water. Zo gaat het in het programma Schoon Water om de zichtbare noodzaak van vismigratie en het effect daarvan op de visstand en de vissport. Daarnaast gaat het ook om een verbetering van de chemische kwaliteit, waardoor een waarneembaar beter milieu ontstaat voor planten, dieren, en lokale overlastsituatie worden opgelost. De verbetering van de zwemwaterkwaliteit waardoor in de zomerperiode meer mensen kunnen genieten van betrouwbaar schoon water heeft ook alles met beleving te maken. Omdat de hierboven genoemde factor beleving zo belangrijk is steunt het programma fors op de steun en medewerking van de stakeholders (gemeenten, ontwikkelaars, belangengroepen, organisaties, verenigingen en bewoners) in het gebied. En omdat beleving en zichtbaarheid minstens zo belangrijk zijn als meetbaarheid, wordt er een specifieke communicatieagenda opgesteld met daarin allereerst een inventarisatie van de relevante stakeholders voor de verschillende activiteiten van het programma Schoon Water. Daarnaast worden deze stakeholders per activiteit van het begin af aan (zinvol) betrokken en meegenomen bij het realiseren van de programmadoelen. Zij worden ook geactiveerd om zelf initiatieven aan te dragen en mee te helpen bij het uitdenken en uitvoeren van plannen en projecten. Dit wordt verder in hoofdstuk 5 uitgewerkt. c. Verwachtingenmanagement Ten slotte moet het programma realiteitszin uitstralen ten aanzien van wat het kan waarmaken. Het is geen sinecure waar het programma voor staat: de korte tijd waarin resultaten verwacht worden, de noodzakelijke medewerking van de stakeholders, de beperkte beheersbaarheid van de chemische waterkwaliteit en de onzekerheid over de effectiviteit van de maatregelen, stellen alle voorwaarden. Dit vertaalt zich in een flexibiliteit in de programmering, een focus op no-regretmaatregelen, een gedegen onderzoeks- en monitoringsprogramma en ten slotte een heldere communicatie over wat er uiteindelijk waargemaakt wordt. d. Gebiedsstrategie noodzakelijk Net zoals bij het programma Voldoende Water bestaat er binnen Schoon Water een zekere keuzevrijheid, bijvoorbeeld bij de realisatie van de ecologische maatregelen (natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen). Weliswaar geldt er een resultaatsverplichting per waterlichaam, maar bestaat er binnen het waterlichaam de mogelijkheid om de meest 13

14 geschikte locatie hiervoor aan te wijzen. De opgave is daarom om binnen de waterlichamen met een ecologische opgave zoveel mogelijk areaal vispaaiplaatsen en natuurvriendelijke oevers te realiseren tegen zo laag mogelijke kosten. Een gebiedsgerichte aanpak is daarom wenselijk, waarbinnen de volgende zaken een plek moeten krijgen: Het ecologisch beheren van plantrijke zones in plaats van de aanleg van natuurvriendelijke oevers, en welke locaties kunnen nu al als zodanig worden aangemerkt. Afstemming met de activiteiten van andere programma s, overheden en ontwikkelaars, zodat ecologische voorzieningen daarin worden meegenomen. Verdienmogelijkheden benutten, bijvoorbeeld door subsidies, innovatief aanbesteden of het betrekken van eigenaren bij beheer en onderhoud. Als gevolg hiervan is een belangrijk kenmerk van het programma Schoon Water, dat het in het programma niet alleen gaat om hoe de activiteiten binnen het programma zijn afgestemd, maar vooral hoe de samenhang met andere programma s zowel binnen als buiten Delfland wordt verzorgd in termen van haalbaarheid en efficiency. e. Realisatieopgave Al met al heeft het programma Schoon Water toch een forse realisatieopgave, welke in een relatief korte tijd dient te worden uitgevoerd. Dit stelt specifieke eisen aan de procesgang, en kan op de volgende wijze worden waargemaakt: Bundeling en clustering van gerelateerde werkzaamheden en projectfasen onder één enkele regie en aansturing, bijvoorbeeld per waterlichaam. Innovatieve aanbesteding, waarbij de hierboven genoemde processtappen geïntegreerd worden opgepakt. Een dergelijke aanpak stelt nadrukkelijk ook eisen aan de resultaatgerichtheid en voortvarendheid van de organisatie. Dit lijkt enigszins in tegenspraak met de gebiedsgerichte aanpak hierboven die vooral de nadruk legt op het zoeken van afstemming in plaats van het realiseren van doelen. Dit dilemma wordt in par. 4.2 verder uitgewerkt. f. Duurzaamheid Het lijkt overbodig, omdat het zo vanzelfsprekend is: natuurlijk zet het programma Schoon Water in op duurzaamheid. Dit uit zich vooral in de wijze waarop het programma zijn activiteiten uitvoert. Zo wordt er een duurzame inkoopstrategie gehanteerd, en worden de maatregelen ook keer op keer beoordeeld op hun langetermijneffect op de omgeving. Bovendien wordt er bij de gebiedspartners op aangedrongen om bijvoorbeeld de principes van duurzaam bouwen in hun activiteiten te integreren Samenhang en verankering met andere programma s Werken aan de doelen van Delfland is integraal en behoeft daarom afstemming met de andere programma s. Samenhang is er op meerdere niveaus. In deze paragraaf wordt per programma de tactische en operationele samenhang beschreven. In het algemene deel en het WBP is de strategische samenhang weergegeven. Het bijzondere van het programma Schoon Water is dat de afhankelijkheid van andere programma s zeer groot is. De resultaatverplichtingen vanuit de KRW zijn voorwaardenscheppend voor de andere programma s. 14

15 Stevige Dijken Gezuiverd afvalwater Schoon Water Voldoende Water Instrumenten Samenhang programma Instrumenten Het programma Instrumenten bestaat uit de vele uiteenlopende instrumenten die kunnen worden ingezet om onder andere de doelstellingen van het programma Schoon Water te bereiken. Het betreft hier een combinatie van wettelijk opgedragen instrumenten (bijvoorbeeld vergunningverlening en handhaving) en eigen instrumenten van Delfland (communicatie en accountmanagement). Maar ook gebiedsgerichte instrumenten, bijvoorbeeld planvorming, watergebiedsstudies en de gemeentelijke waterplannen, zijn cruciaal voor het bereiken van de doelen van het programma Voldoende Water. In bijlage 3 wordt per activiteit de samenhang tussen de activiteiten beschreven Samenhang programma Gezuiverd Afvalwater Het onderdeel chemische waterkwaliteit van programma Schoon Water heeft raakvlakken met het programma Gezuiverd Afvalwater, voornamelijk met programmalijn Transporteren. - Bij het inzamelen van afvalwater door gemeenten, hierbij kunnen overstorten optreden op oppervlaktewater. - Bij ongerioleerde gebieden en decentrale zuiveringen. - Bij het lozen van effluent. Dit wordt bij Delfland geheel geloosd op Rijkswater - In geval van calamiteiten in het gemeentelijk rioolstelsel of het transportstelsel, onbedoelde lozingen op oppervlaktewater (incidenteel) De doelstelling verbeteren chemische waterkwaliteit in programma Schoon Water en de doelstelling Transporteren in programma Gezuiverd Afvalwater raken elkaar en kunnen tot conflictsituaties leiden. Veel van de hieronder beschreven activiteiten komen voort uit dit raakvlak. Activiteiten die hoofdzakelijk impact hebben op de waterkwaliteit worden geplaatst in bij programma Schoon Water, activiteiten die hoofdzakelijk impact hebben op het transporteren en zuiveren van afvalwater worden geplaatst in programma Gezuiverd Afvalwater Samenhang programma Stevige Dijken Bij een aantal kadeverbeteringsprojecten wordt gelijktijdig een natuurvriendelijke oever aangelegd zoals verankerd in het programma Schoon Water. Ook bij de toekomstige verbeteringsprojecten is dit een aandachtspunt. Afhankelijk van de beschikbare ruimte wordt de natuurvriendelijke oever meer of minder in het bestaande waterprofiel gerealiseerd. Voor 15

16 het geval de oever (deels) binnen het waterprofiel wordt gerealiseerd, is ook afstemming noodzakelijk met het programma Voldoende Water Samenhang programma Voldoende Water Waterkwaliteit en -kwantiteit in één watersysteem gaan altijd hand in hand. De programma s Schoon Water en Voldoende Water zijn dan ook in de ruimtelijke inpassing van de maatregelen nauw verbonden. Tevens zit op het gebied van beheer- en onderhoud van het watersysteem een grote overlap. Beheer en onderhoud van het watersysteem draagt bij aan zowel de programmadoelen van voldoende water, als van schoon water. Voorbeelden hiervan zijn ecologisch onderhoud, baggeren, visvriendelijk beheer en doorspoelen van boezem- en poldersysteem. 16

17 4. Selectiecriteria Zoals hierboven al was aangegeven is er binnen het programma Schoon Water nog een aantal keuzes te maken. De vraag is nu welke criteria er binnen het programma worden gehanteerd bij dergelijke keuzes ten aanzien van uit te voeren activiteiten. Vanzelfsprekend gebeurt dit op basis van effectgericht, gebiedsgericht, en marktgericht, maar hoe kunnen deze criteria zinvol worden toegepast? Deze vraag speelt een rol bij wijzigingen in het programma of onverwachte gebeurtenissen (bijvoorbeeld bij budgetoverschrijdingen). Maar deze vraag kan ook gesteld worden bij het opstellen van het programma, of bij het nader specificeren van de activiteit. Dat laatste is bijvoorbeeld het geval bij het selecteren van de locaties waar de resultaatverplichte maatregelen van de KRW dienen te worden uitgevoerd. Reden waarom in dit programmaplan hier specifiek aandacht aan wordt besteed. In de tweede paragraaf wordt ingegaan op het dilemma wat in het vorige hoofdstuk al is benoemd, namelijk hoe een gebiedsgerichte selectie kan worden gecombineerd met een strakke planning en realisatie-opgave Uitwerking selectiecriteria In WOU! (Weg van Opgave naar Uitvoering), gestart met 1 januari 2010, is al een voorstel gedaan hoe de uiteindelijke maatregelen geselecteerd kunnen worden. Deze kan als volgt worden samengevat: Strategische zeef De strategische zeef, oftewel de globale programmering, wordt toegepast bij het begin van de beleidscyclus op het grensvlak tussen verkennen en bepalen. Hierbij wordt de vertaalslag gemaakt van wat de buitenwereld van ons wil (wet- en regelgeving, gevoelde overlast etc.) en wat Delfland kan. Het gaat hier om het interpreteren van een veranderende omgeving naar het beleid en de opgavenbepaling van Delfland. Voor het programma Schoon Water is deze fase doorlopen in het WBP en de Kadernota Tactische zeef In de tactische zeef, oftewel de verfijnde programmering, worden keuzes gemaakt op het snijvlak tussen bepalen en vertalen. Voor het programma Schoon Water betekent dit onder andere de selectie binnen het waterlichaam van de meest geschikte locaties voor de aanleg van vispaaiplaatsen en/of natuurvriendelijke oevers. De volgende (voorlopige) selectiecriteria voor het programma Schoon Water worden benoemd: 17

18 Snelheid tot resultaat: Is het op tijd klaar? Maatregelen welke snel het gewenste resultaat opleveren gaan voor maatregelen waar de effecten langer van uitblijven. Vanwege de resultaatverplichting van de KRWmaatregelen is het van belang de realisatie hiervan niet tot het laatst te bewaren in verband met mogelijke vertragingen. Bovendien is het draagvlak voor maatregelen waar de resultaten sneller zichtbaar van zijn, over het algemeen groter. Realisatie- en beheerkosten: Is het doelmatig? Behalve de resultaatsverplichting is voor de komende periode ook het budget vastgesteld. Voor de realisatie van de resultaatsverplichte vispaaiplaatsen en natuurvriendelijke oevers mogen op deze wijze de kosten gemiddeld niet meer bedragen dan 1 miljoen euro per hectare. Op deze wijze kunnen de projecten hierop worden geselecteerd. Concreet betekent dit bijvoorbeeld voor investeringen in de ecologie dat eerst gekozen wordt voor ecologisch beheer in de boezem, vervolgens samenwerking met gebiedspartners wordt gezocht, en als laatste mogelijkheid autonome realisatie van hectares vispaaiplaatsen en natuurvriendelijke oevers. Effect van maatregelen: Is het nuttig? Buiten de resultaatverplichte maatregelen dienen de activiteiten van het programma zoveel mogelijk bij te dragen aan de doelen van het programma, zowel op de korte als de lange termijn. Vooral de activiteiten in de exploitatie worden beoordeeld op hun effectiviteit ten aanzien van waterkwaliteit. Een concreet kader is hiervoor echter nog niet te geven, behalve dat deze effecten meetbaar of in ieder geval aantoonbaar moeten zijn. Samenwerking met en draagvlak bij andere partijen: Is er draagvlak? De mate waarin de stakeholders van het programma participeren en bijdragen aan bepaalde activiteiten kan beschouwd worden als draagvlak voor deze activiteiten. Dergelijke activiteiten hebben de voorkeur boven activiteiten waar dergelijke steun niet aanwezig is. Juridische basis: Is het noodzakelijk? Maatregelen met een wettelijke grondslag gaan voor. Dat geldt zowel voor de verplichtingen die Delfland zelf heeft, maar ook de verplichtingen die het rechtshalve aan anderen mag opleggen. Deze criteria worden voortaan bij alle tactische keuzes binnen het programma toegepast, en in de besluitvorming over projecten en activiteiten worden benoemd. Operationele zeef In de laatste zeef, de operationele uitvoeringsgerichte zeef gaat het met name nog om het inzetten van middelen (euro s en fte s) om de projecten of activiteiten te kunnen uitvoeren. Op basis van het vergelijken van alternatieven wordt bepaald welk alternatief de voorkeur geniet in de verdere realisatie. Dit wordt in feite een laatste check op een maatregel. Bij wijze van voorbeeld: de opdrachtverlening gebeurt zodanig dat gevraagd wordt om een oplossing te realiseren en niet zozeer een gedefinieerd product te leveren. Als er bijvoorbeeld een knelpunt is voor de vismigratie van een bepaald stuk boezem naar een polder, wordt niet gevraagd hier een vispasseerbaar gemaal te bouwen, maar wordt gevraagd het knelpunt zo goed mogelijk te verhelpen en hiervoor de beste oplossing te kiezen. 4.2 Gebiedsaanpak versus realisatie-opgave Vooral bij de tactische zeef is voor het realiseren van de investeringsprojecten (vooral in het geval van de ecologische voorzieningen en de lokale knelpunten) een gebiedsgerichte aanpak noodzakelijk. Immers, de locaties van de te realiseren voorzieningen zijn veelal niet bekend, en er ligt een opgave om op zo n slim mogelijke manier in te spelen op de gebiedsprocessen. Probleem daarbij is dat een aantal van de hiervoor beschikbare instrumenten (zoals de waterplannen) een doorlooptijd hebben die op gespannen voet staat met de afgesproken 18

19 planning voor de resultaatsverplichte KRW-maatregelen. In dat geval moet een werkproces worden gevolgd wat aan één kant het ideale planvormingsproces respecteert, maar aan de andere kant wel past binnen de gestelde termijnen van de resultaatsverplichte maatregelen. Het traditionele werkproces ziet er als volgt uit: Hieruit blijkt dat de verschillende fases nadrukkelijk NA elkaar worden uitgevoerd, waardoor het tijdsbeslag groot is. Een aangepast werkproces zou aan de volgende eigenschappen moeten voldoen: Als basis dienen de recent gemaakt interne procesafspraken ruimtelijke plannen. Het aangepaste werkproces komt ruwweg overeen met het hierin gedefinieerde proces van de voorbereidings- en uitvoeringsfase; Met dien verstande dat de hierin opgenomen definitiefase enigszins verzwaard wordt met nuttige aspecten uit het proces van de planvormingsfase (bijvoorbeeld opgavebepaling of ruimtelijke planvorming); Het aspect planvorming of onderzoek is leidend in deze definitiefase. Wel leveren van het begin af aan de bij de uitvoering betrokken partijen hun bijdrage, door bijvoorbeeld het verzorgen van de benodigde kostenramingen en het bewaken van de planning Bestuurlijke besluitvorming vindt plaats aan het begin van de definitiefase op basis van een projectvoorstel en een voorbereidingskrediet. Daarnaast vindt in ieder geval aan het einde van de ontwerpfase bestuurlijke besluitvorming plaats over het uitvoeringskrediet. Op deze wijze kunnen projecten geclusterd, bijvoorbeeld per waterlichaam of per programmalijn, worden uitgevoerd. 19

20 Projectvoorstel locale knelpunten PFO & Voorbereiding s-krediet Opstellen selectiecriteria Gebiedsinstrumentarium Goedkeuring VV Knelpunten obv gebiedsinstrumentarium Inventarisatie mogelijke locale knelpunten Selectie locale knelpunten obv criteria Uitvoering gebruikelijk instrumentarium (waterplannen, BO s) Nader onderzoek en/of afstemming nodig Direct uit te voeren maatregele n Goedkeuring uitvoeringskrediet VV Uitvoering Als voorbeeld van deze aanpak is hierboven aangegeven het stroomschema voor het projectvoorstel lokale knelpunten. In plaats van het project volgend te laten zijn aan het gebiedsproces, wordt veel eerder met het project begonnen, daarbij gebruik makend van een regelmatige (in dit geval één keer per zes maanden) update van het gebiedsproces. Het gebiedsproces kan dan door het hanteren van de verschillende instrumenten die het tot zijn beschikking heeft en de daarbij horende verschillende omloopsnelheden met regelmaat actuele gebiedsinformatie in het project brengen. Op deze wijze kunnen ook verschillende alternatieven worden gegenereerd, bijvoorbeeld door wel of niet mee te liften met ruimtelijke ontwikkelingen. De consequenties hiervan is dat de realisatie-opgave met verschillende snelheden wordt uitgevoerd. 20

21 5. Projecten en activiteiten In hoofdstuk 2 zijn de 5 programmalijnen van het programma Schoon Water al besproken. Vervolgens kunnen binnen het programma de activiteiten ook geordend worden naar programmafacetten, te weten: investeringen (projecten), beheer en onderhoud (activiteiten), beleid & instrumentarium (verordeningen, nota s, vergunningen etc), kennis (onderzoeksprojecten) monitoring (kennis van het systeem). Op deze wijze kunnen alle activiteiten binnen het programma worden gecategoriseerd. Dit geheel wordt de blokkendoos genoemd. In de tabel op de volgende pagina zijn alle activiteiten binnen het programma Schoon Water op deze wijze benoemd. In de tekst die daarop volgt worden deze activiteiten kort beschreven. De (meetbare) resultaten per activiteit zijn zoveel mogelijk benoemd, maar dat is nog niet voor alle activiteiten mogelijk gebleken. De combinatie van activiteiten moet leiden naar het behalen van de programmadoelstellingen. De uitwerking hiervan is in hoofdstuk 8 gegeven. 21

22

23 5.1 Uitvoeren maatregelen riolering Doel: Het doel is de uitvoering van maatregelen aan de riolering waardoor emissies worden beperkt. Aanleiding: De gemeentelijke rioleringsstelsels zijn van invloed op het oppervlaktewater. De rioleringstaak ligt conform de Wet Milieubeheer bij de gemeente en zij moet voldoen aan de basisinspanning. Het waterschap houdt toezicht op de lozingen in oppervlaktewater. De maatregelen die de gemeenten treffen in de riolering zijn voor een deel resultaat verplicht, daarnaast dragen zij bij aan de handhaving van het stand-still-principe. Wat houdt deze activiteit in: Het betreft investeringsprojecten van gemeenten ter aanleg en verbetering van de riolering waarmee ongezuiverde lozingen worden gesaneerd of voor nieuwbouw of herstructureringsgebieden waarin nieuwe riolering wordt aangelegd. Daarnaast betreft het investeringen ten behoeve van de reductie van emissies in bestaande situaties (verbetering bestaande riool, waterkwaliteitspoor etc.). Voorwaarden: Deze activiteit wordt uitgevoerd door derden (met name gemeenten). De activiteiten met betrekking tot het beïnvloeden planvorming andere overheden (5.16) hebben voor een groot deel betrekking op deze activiteiten van derden. Resultaat:. In 2011 is het gehele buitengebied gerioleerd, de gemeenten voldoen aan de basisinspanning. 5.2 Advisering en onderzoek Doel: Het betreft werkzaamheden ter ondersteuning en voor in- en externe processen en projecten, op aanvraag van interne of externe partijen. De activiteiten zijn dus ondersteunend aan andere activiteiten die bijdragen aan doelstellingen voor het programma Schoon Water. Aanleiding:. Andere afdelingen binnen Delfland maar ook externe partijen hebben behoefte aan adviezen over de waterkwaliteit bij inrichtingsplannen etc. Wat houdt deze activiteit in: De werkzaamheden bestaan uit het verstrekken van adviezen ten aanzien van de waterkwaliteit bijvoorbeeld over de optimale inrichting van gebieden tijdens de watertoets, of ten behoeve van een voorontwerp in de uitvoering (zie 5.16, 5.43, 5.47, 5.55, 5.56). Daarnaast wordt geadviseerd over het effect van lozingen voor vergunningverlening/handhaving, en ten aanzien van richtlijnen voor beheer en onderhoud. Ook vindt advieswerk plaats voor beleidsvorming en concernbrede processen die bijdragen aan de schoonwaterdoelstellingen. Voorwaarden: De advisering hangt onder meer samen met de volgende activiteiten, zie: 5.16, 5.43, 5.47, 5.55, Resultaat: In 2011 worden de adviezen geleverd conform de interne serviceafspraken die daarover zijn gemaakt. 5.3 Baggeren (onderhoudsbaggeren) Doel: Het doel is om de primaire watergangen op diepte te brengen en de baggerspecie uit de watergangen te verwijderen. Aanleiding:. Baggeren is vooral nodig voor het behoud van het doorstroomprofiel zoals is aangegeven in de legger, het is echter ook gunstig voor de waterkwaliteit. Ten aanzien van de schoonwaterdoelstellingen draagt baggeren bij aan de handhaving van het stand-stillprincipe. Wat houdt deze activiteit in: De werkzaamheden bestaan uit het baggeren van watergangen (baggercyclus). Voorwaarden: De baggercyclus is een onderdeel van het programma Voldoende Water. De activiteiten uit de baggercyclus (wat wordt gebaggerd, wanneer wordt gebaggerd etc. ) vinden plaats op basis van de doelstellingen uit het programma Voldoende Water en worden uitsluitend uitgevoerd op basis van onderzoek naar de kwantiteit. Baggeren specifiek voor de waterkwaliteit (kwaliteitsbaggeren) komt bij andere onderdelen (onder andere uitvoering zwemmaatregelen 5.49, extra beheermaatregelen lokale knelpunten 5.56) aan de orde. Resultaat: In 2011 wordt het jaarlijkse baggerwerk uitgevoerd uit conform het baggerprogramma, het resultaat wordt nader bepaald. 5.4 Incidenteel verwijderen van verontreinigingen Doel: Het doel is de verwijdering van plaatselijke, lokale verontreinigingen uit de watersysteem. Aanleiding: In het watersysteem kunnen zich plaatselijk verontreinigingen verzamelen. De verwijdering van de verontreinigingen op incidentele basis is een reguliere beheertaak en

24 vindt plaats naar aanleiding van meldingen en klachten vanuit het Meldpunt Toezicht Delfland of wanneer bij beheerwerkzaamheden verontreinigingen worden geconstateerd. Bij meldingen of klachten wordt in eerste instantie handhavend opgetreden om eventuele schade te verhalen of opruimwerkzaamheden door de veroorzaker te laten uitvoeren. In het geval dit niet mogelijk is, worden de werkzaamheden door Delfland uitgevoerd. Wat houdt deze activiteit in: Zowel de aard als de omvang van de diverse uiteenlopende verontreinigingen kan jaarlijks zeer verschillen. De werkzaamheden worden uitgevoerd deels naar aanleiding van meldingen en klachten en deels op eigen initiatief bijvoorbeeld bij constateringen tijdens beheerwerkzaamheden. De omvang van deze activiteiten is afhankelijk van de omstandigheden, zoals het weer en de hoeveelheid meldingen. De activiteiten dragen zowel bij aan het stand-still-principe als de doelstelling dat het gebied er zichtbaar aantrekkelijker uitziet. Voorwaarden: Bij de uitvoering van deze activiteiten is het belangrijk dat naar de omgeving zichtbaar wordt gemaakt dat de situatie is verbeterd of de klachten zijn opgelost. De communicatie hieromtrent is onderdeel van het programma Instrumenten en is met name belangrijk binnen de aanpak lokale knelpunten, niet zozeer voor de individuele meldingen/activiteiten die binnen deze reguliere beheerstaak worden uitgevoerd. Resultaat: Het resultaat van deze activiteiten laat zich moeilijk voorspellen door de afhankelijkheid aan omstandigheden. Voor 2011 gaat men uit van het jaarlijks gemiddelde van verwijderde verontreinigingen, waarbij de meldingen tijdig en zorgvuldig worden afgehandeld. 5.5 Opstellen en actualiseren beleidsagenda en externe beleidsontwikkelingen waterkwaliteit vertalen naar Delfland. Doel: Het doel is om het beleidsinstrumentarium op basis van gewijzigde regelgeving, actueel en adequaat te houden. Aanleiding: Om aan kaderstellende wet- en regelgeving te blijven voldoen is het belangrijk om de ontwikkeling hierin tijdig te signaleren zodat deze, indien nodig, tijdig kan worden beïnvloed en adequaat kan worden geïmplementeerd. Wat houdt deze activiteit in: De activiteit bestaat uit de bijdrage aan het opstellen/actualiseren van de concernbrede beleidsagenda van Delfland. De geplande beleidsvorming en evaluatie wordt jaarlijks geprioriteerd op basis van vraagsturing vanuit de organisatie en de ontwikkeling van kaderstellende wet- en regelgeving. Voorwaarde: Resultaat: Het resultaat in 2011 is dat een startnotitie wordt opgesteld voor beleidsagenda komende jaren. 5.6 Gebiedsproces KRWvoor Stroomgebiedbeheerplan Doel: Met de activiteiten wordt beoogd om ook na 2015 te blijven voldoen aan wet- en regelgeving. Aanleiding: Vanuit een wettelijke verplichting is een bijdrage van Delfland noodzakelijk voor het stroomgebiedbeheersplan Wat houdt deze activiteit in: Hiervoor wordt meegewerkt aan de voorbereiding in Rijn- West verband, RBO, RAO, waterschapsoverleg en onderliggende werkgroepen, de uitkomsten worden vertaald naar activiteiten van Delfland (conform de samenwerkingsvorm landelijke lijn zoals vastgesteld in NWO). Het nieuwe stroomgebiedbeheerplan levert in de toekomst nieuwe (verplichte) doelstellingen op. Hierin worden de ervaringen van de planperiode uitdrukkelijk meegenomen. Voorwaarde: Voor 2011 zijn de activiteiten begroot op Resultaat: Voor deze werkzaamheden wordt in 2011 een procesplan opgesteld. 5.7 Beheer bestuursovereenkomst KRW Doel: Er is uitvoering overleg en er vindt goede afstemming plaats met de partners van de bestuursovereenkomst KRW. Aanleiding: Delfland heeft met verschillende gebiedspartners een bestuursovereenkomst afgesloten in het kader van de KRW. De afspraak in dit akkoord is dat jaarlijks bestuurlijk overleg plaatsvindt waarbij de voortgang van de realisatie wordt gepresenteerd. Wat houdt deze activiteit in: De werkzaamheden bestaan uit de organisatie van dit bestuurlijk overleg. Voorwaarde: Voor 2011 zijn de werkzaamheden begroot op

25 Resultaat: Het resultaat van deze activiteit in 2011 is dat het bestuurlijk overleg en de rapportage plaatsvindt. 5.8 Gebiedsgericht afleiden ecologische doelen overige wateren Doel: Doelstelling hiervan is dat de systematiek voor gebiedsgerichte afleiding van ecologische doelen voor overige wateren zo goed mogelijk is afgestemd op de inbreng van Delfland Aanleiding: Landelijke en provinciale beleidskaders vragen van Delfland een gebiedsgerichte uitwerking van ecologische waterkwaliteitsdoelen voor de overige wateren. Voor de positionering van Delfland in de landelijke discussie en ter voorbereiding van de beïnvloeding van de systematiekontwikkeling is het nodig om Delflands ambtelijke (ook inhoudelijk) en bestuurlijke positie te bepalen. Wat houdt deze activiteit in: Hiervoor wordt in 2011 een position paper opgesteld over de afleiding van ecologische doelen overige wateren. Het doel is om vervolgens (2011 en 2012) het landelijke systematiekontwikkeling indien nodig te beïnvloeden. In 2011 start een landelijk traject voor het opstellen van een uniforme systematiek (vanuit de position paper). Eventuele maatregelen die volgen uit de gebiedsgerichte doelen voor de overige wateren maken geen deel uit van het WBP In het planproces voor het WBP moet een afweging worden gemaakt over de inzet op kwaliteitsverbetering van de overige wateren. Voorwaarde: Resultaat: In 2011 worden een startnotitie en een position paper opgesteld. Op basis hiervan wordt het vervolgtraject voor 2012 vormgegeven Communicatie identificatie doelgroepen Doel: Doel is om de relevante stakeholders in beeld te krijgen en het omgevingsbewustzijn bij Delflanders te ontwikkelen. Aanleiding: Het programma Schoon Water steunt op begrip en medewerking van de stakeholders (gemeenten, ontwikkelaars, belangengroepen, verenigingen en bewoners) in het gebied. Wat houdt deze activiteit in: De activiteiten bestaan uit een analyse van stakeholders waarbij de kennis, houding en gedrag van partijen in kaart is gebracht en welke partijen door Delfland worden ingeschakeld/betrokken bij haar activiteiten. De analyse bevat tevens informatie op welk niveau Delfland contacten met partijen heeft of zou moeten hebben. Daarnaast wordt een activiteitenprogramma per programmapijler opgesteld om de stakeholders te informeren over het werk van Delfland en actieve betrokkenheid te stimuleren Voorwaarde: De werkzaamheden zijn geborgd in het programma Instrumenten. Voor het maken van een uitgebreide inventarisatie is tijd en capaciteit uit de gehele organisatie nodig. Resultaat: In 2011 een lijst met stakeholders per programmalijn genoemd in dit programmaplan. Niet alleen wordt een lijst met stakeholders opgeleverd maar wordt ook een advies gegeven over hoe de organisatie hiermee verder moet gaan Communicatie tegengaan vervuiling Doel: Doel van deze activiteit is het vergroten bewustwording van de invloed van het eigen handelen op de waterkwaliteit, de inwoners met concrete tips stimuleren bij te dragen aan het tegengaan van vervuiling en hen informeren dat bestrijdingsmiddelen en meststoffen de waterkwaliteit beïnvloeden, tuinders stimuleren zo snel mogelijk hun leidingen aansluiten op de riolering. Aanleiding: De werkzaamheden van Delfland zijn gericht op het terugdringen van lozingen. De instrumenten waarover Delfland beschikt om dit te realiseren zijn beperkt. Hierbij is de hulp van gemeenten, bedrijven, maar ook huishoudens onmisbaar. Wat houdt deze activiteit in: De activiteiten bestaan uit: een campagne in en om het huis over waterbewust tuinieren (gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen) en duurzaam klussen (doe-het-zelven). Het informeren van de glastuinbouw en agrariërs over waterkwaliteitsrapporten, de aanleg van de riolering en aansluitstrategie glastuinbouw via eigen kanalen (Water en Glas) en nieuwsbrieven en vakbladen, etc. 25