Screening: patiëntenbedrog? Luc Bonneux KNAW/NIDI

Transcriptie

1 Screening: Triomf der geneeskunde, of patiëntenbedrog? Luc Bonneux KNAW/NIDI Koninklijke Nederlandse Academie der Wetenschappen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut

2 Samenvatting Misrekenkunde is geen biologie Borstkankerscreening De harde feiten Balans van schade en baten Van halve propaganda tot hele leugens Informed decision making/rational ignorance

3

4 Back to the future Cured Small lltumour Terminal ldisease Death

5 Natuurlijke geschiedenis Don tmetastase Cured Small lltumour rapid metastase Terminal disease late metastase Disappear Death

6 Evolutionair model: random mutatie en selectie voor agressie Random mutaties creëren maligne cellijnen Organisme vangt ze af: selectie Agressievere cellijnen zijn succesvoller in weerstand bieden aan selectie, hoe aggressiever hoe succesvoller Idem dito voor metastasekans Hoe later in het proces, hoe meer kans op een agressieve kanker, die heeft wat nodig is om te doden. Hoe vroeger in het proces, hoe meer kans op een weinig agressieve kanker, die nog niet heeft wat nodig is

7 Misrekenmodellen 500 Rate per Incidence Mortality 0 Screening

8 Incidentie borstkanker 8000 Nieu uwe gevallen van borstk kanker Invoering Uitbreiding kalenderjaar

9 Length time: variatie in agressie

10 Kanker als incidentaloom

11 Slippery en sticky bias De verwachte sterfte treedt op bij vrouwen jaar oud, waar co-morbiditeit sterk toeneemt. Is de doodsoorzaak borstkanker steeds zwart/wit of is er ook grijs? Ziekte Borstkanker Sekwellen van therapie Co-morbiditeit Kanker van onbekende oorsprong Dood Borstkanker Overige aandoeningen

12 Borstkankersterfte in Nederland (versie RIVM/CvB) Borstkanker rsterfte (gest tandaardisee erde aantallen n) kalenderjaar

13 Vergetelheidje Borstkankers sterfte (gesta andaardiseer rde aantallen n) kalenderjaar

14 Nederland, 2003 Totale kosten borstkanker naar leeftijd en programma, miljoen Euro Overig curatie (inclusief) screening (naakt)

15 Balans ( mammografieën) 4 vrouwen overlijden niet aan borstkanker 4 vrouwen leven 18 jaar langer wat 2.6 dagen levensverlenging betekent per mammografie 125 nodeloze verwijzingen 21 intervalkankers 15 overlijden aan bk ondanks screening 51 krijgen bk zonder verandering prognose nodeloze behandelingen

16

17 Dikke darmkankerscreening Moeilijk. Veel screeningsmethoden, die vaak over meer stappen gaan (FOBT, dan coloscopie), met wisselende toch steeds lage compliance. Coloscopie graast precancereuze vormen weg. Cfr baarmoederhalskankerscreening: dat werkt. FOBT is vijftig jaar oud, trials meer dan tien: Waarom doen de dokters dat niet? Coloscopie is onaangenaam en gaat soms gepaard met zeer ernstige ongevallen bij gezonde personen.

18 Sterfte aan ddk in een sterftetafel 0,80% 0,70% 0,60% 0,50% 0,40% Kans op baten Kans op DDK sterfte 0,2% -15% relatieve sterftedaling - deelnemers hebben lager risico 0,30% 0,20% 0,10% 0,00% 3,2% - ongeveer 10 dagen levens- verlenging (naar boven afgerond)

19 Modellen hebben berekend 4828 doden (2007) 3341 doden d jaar 2000 doden verwacht in potentiele deelnemers 15% daling = 300 te voorkomen doden. d Volgens Gezondheidsraad: ruim 1400 doden

20 Coloscopie: een selectie uit GR rapport De uiteindelijk ervaren belasting is minder groot dan wat mensen ervan verwachtten Australisch onderzoek wees uit dat 75 procent van de deelnemers de procedure comfortable vond. Voor coloscopie als primaire screeningstest is de kans op perforatie respectievelijk een bloeding die ziekenhuisopname nodig maakt 0,05 respectievelijk 0,06 procent. Latere publicaties over screening op grote schaal vermelden nog lagere cijfers: 0,01 respectievelijk 0,02 tot 0,05 procent. Een Japans onderzoek vermeldt dat er géén ernstige complicaties waren bij coloscopieën zónder poliepectomie.

21

22 Het oude liedje Opgeblazen schattingen van voordelen, afgetemperde voorstelling van nadelen Geen numbers needed to treat Geen numbers needed to harm Door medische industrie geïnduceerde vraag, geen spoor van belangstelling bij artsen.

23 Search for the Body Scan center near you. <Click Here> Full body scan Partial scan Virtual Colonoscopy Cancer screening Lung Colon Breast Brain scan Heart scan Lung scan Bone density scan Carotid artery scan Who should consider scans and screens? Many of those who wish to engage in aggressive prevention measures and take a proactive role in detecting possible diseases are scheduling scans. With the personal physician and the annual physical always in mind, many individuals elect 3-D body scans as part of a preventive regimen. In so doing, they feel they are "getting the jump" on potential illnesses and making possible early treatment without invasive procedures.