Taaltrotters. ie uu u. Zijn de talen in de wereld te tellen? Hoeveel woorden zijn er? Wat hoor je aan iemands stem? Waar komen woorden vandaan?

Transcriptie

1 Taaltrotters Taaltrotters gaat over deze vormen van meertaligheid. Uitgangspunt vormen de talen van migranten, regionale minderheidstalen, dialecten en stadsvariëteiten in Nederland en Vlaanderen, de moderne vreemde talen, en nieuwe talen als straattaal en SMS. Een bonte verzameling, met een rijkdom aan eigenschappen. Wat hebben talen gemeenschappelijk? Op welke punten verschillen ze onderling? En hoe beïnvloeden ze elkaar? Taaltrotters plaatst kinderen met een andere thuistaal dan het Standaardnederlands in een positief daglicht. Kinderen ervaren dat zij niet alleen taaltrotters zijn, maar dat zij ook een taaltrots (mogen) hebben. Taaltrotters laat zien dat we allemaal, bewust of onbewust, gebruik maken van veel verschillende talen. We zijn allemaal meertalig, we zijn allemaal taaltrotters. Zijn de talen in de wereld te tellen? Hoeveel woorden zijn er? Wat hoor je aan iemands stem? ie uu u uh i ee eu e a aa oe oo o Waar komen woorden vandaan? Lijkt Nederlands op Turks? Kun je in SMS-taal praten?

2 Bezoek Taaltrotters! Sinds maart 2002 reist Taaltrotters rond langs musea in Nederland en Vlaanderen. Scholen die een bezoek willen brengen aan Taaltrotters wordt verzocht te reserveren (hetzelfde geldt voor groepen buiten schoolverband om). Dat kan bij de instelling waar de tentoonstelling wordt gehouden. Data, contactgegevens en adressen staan hieronder. Groepen kunnen uit maximaal 32 leerlingen bestaan. Scholen dienen voor minimaal 2 begeleiders te zorgen. Het programma duurt 50 minuten. 5 februari t/m 15 april 2004 Openbare Bibliotheek Purmerend Waterlandlaan MP Purmerend Informatie en reserveren: Brigitte van der Naaten: T E bvdnaaten@bibliotheekpurmerend.nl W Openingstijden: maandag en vrijdag uur dinsdag, woensdag en donderdag uur zaterdag uur Gereserveerd groepsbezoek krijgt voorrang 1 januari t/m 30 april 2005 Sittardse Muziekschool Broeksittarderweg BH Sittard Informatie en reserveren: T E reon.reinders@sittard-geleen.nl W Contactpersonen: René Lebens, Wilma Hollanders, Reon Reinders Openingstijden: dinsdag en vrijdag van uur zaterdag van uur Gereserveerd groepsbezoek krijgt voorrang 1 september t/m 11 december 2004 Tresoar Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum Boterhoek DH Leeuwarden Informatie en reserveren: T E info@tresoar.nl W Contactpersoon : Binne Reitsma Stichting Studio Taalwetenschap Kazernestraat 29, 1018 CC Amsterdam Contactpersoon: Karijn Helsloot T E info@studiotaalwetenschap.nl W Bestellen van het lesmateriaal: ABC.,... Baarsjesweg 224, 1058 AA Amsterdam T F E obd@stgabc.nl W Bestellen lesmateriaal regio Haaglanden: Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding Postbus AM Den Haag T E info@hco.nl W

3 Een project over meertaligheid Voor jong en oud, vanaf 10 jaar Multimediale en interactieve tentoonstelling Taaltrotterspaspoort Docentenhandleiding Taaltrotters cd-rom

4 Wat is meertaligheid? De strikte definitie verwijst naar situaties waarin kinderen van jongs af aan meer dan één taal leren spreken. Ruim 80 procent van de wereldbevolking beheerst twee of meer talen. Eentaligheid vormt de uitzondering. Ook binnen Nederland en Vlaanderen spreekt een groot deel van de bevolking een streektaal, een regionaal dialect of een stadsdialect naast het Standaardnederlands. En steeds meer kinderen worden op jonge leeftijd geconfronteerd met het Engels, Duits, Frans, Turks of Arabisch. De ruime definitie van meertaligheid verwijst naar de capaciteit om op verschillende manieren te communiceren. We praten en luisteren, we lezen en schrijven, we schreeuwen en fluisteren, we gebaren en trekken gezichten, afhankelijk van de situatie waarin we verkeren. Hoeveel soorten Nederlands spreek je? Kun je dit ook in het Surinaams zeggen? Waar zijn de lidwoorden in het Berbers? Heeft het Spaans geen uu-klank? Praten we zoals we schrijven? k g l d t p n Zijn de talen in de wereld te tellen?

5 usiast rveeld verontwaardigd moe bang Aukaans Tentoonstelling Taaltrotters is een multimediale en interactieve tentoonstelling, in het bijzonder gemaakt voor kinderen van 10 tot 14 jaar (groepen 7 en 8 van het basisonderwijs, en de klassen 1 en 2 van de basisvorming). Maar oudere bezoekers zijn natuurlijk ook van harte welkom. Taaltrotters bestaat uit een beeldverhaal, geprojecteerd op vier meer dan menshoge panelen. Het Guyanees verhaal ontwikkelt Creools zich én wordt zichtbaar door actief deel te nemen. Aukaans Wayana Trió Javaans Saramakkaans enthousiast Hakka Chinees verveeld moeten binnen een uur terug verbaasd blij zijn met boos verdrietig Wayana Araw Trió Saramakkaan Hakka Chinees Alu Kwinti Arawak Dit stimuleert de betrokkenheid van elke bezoeker. Het verhaal Vier leerlingen, gespeeld door jonge acteurs, zijn de klas uit gestuurd tijdens een dictee Nederlands en iets nieuws. Het moet over taal gaan, en de lerares moet er iets van leren. De leerlingen hebben iets wat de lerares niet heeft: een heleboel talen samen. De bezoekers van de tentoonstelling maken de speurtocht van de vier hoofdpersonen mee. Zij helpen de hoofdpersonen hun plan uit te voeren: het maken van een lied. bang lief ve rbaasd Creools Guyanees Aukaans Tr Javaans Sar Hakka Eng Mataw Akurio Aluku blij

6 ak s Engels Matawai Akurio ku Creools Wayana ió amakkaans els ai Chinees Paramakkaans Karib Sarnami Nederlands boos verdrietig Paramakkaans Karib Sarnami Kwinti Arawak enthousiast Nederlands Engels Matawai Akurio Aluku verveeld verontwaardigd bang lief verbaasd Hoofdrolspelers Merce Paramakkaa Karib Sarnami Nederlands moe blij boos / een Surinaams-Nederlands meisje, zoekt de klanken. Dit doet ze via het Sranangtongo van haar oma, de babygeluiden van haar broertje en een mond vol klinkers en medeklinkers uit uiteenlopende talen. Ahmet een Turkse jongen uit Friesland, is verantwoordelijk voor de ritmes en intonaties. De bezoekers ervaren de functie van volume, toonhoogte en snelheid in taal. Rap en emoties laten zien dat communicatie, ook tussen sprekers van verschillende talen, sterk afhangt van ritme en melodie. Lieve een Vlaams meisje, zoekt uit hoe woorden in een zin gerangschikt kunnen worden en hoe de betekenis van de zin afhangt van de woordvolgorde. In het Berbers staat het werkwoord vooraan, in het Turks achteraan, en in het Vlaams gedragen werkwoorden zich net even anders dan in het Nederlands. Lukas een Rotterdamse jongen die gebarentaal spreekt met zijn dove broer, zoekt geschikte talen uit voor het lied. Via de top-10 van wereldtalen, de top-20 van talen in Nederland en Vlaanderen, SMS en Engels als wereldtaal komt hij uit bij straattaal.

7 ns Taaltrotterspaspoort Bij de tentoonstelling hoort het taaltrotterspaspoort. Leerlingen die in schoolverband de tentoonstelling bezoeken, ontvangen het paspoort na afloop in het museum. Individuele bezoekers kunnen het paspoort in het museum aanschaffen. Het paspoort kan ook besteld worden bij het ABC, het Advies en Begeleidingscentrum voor het Onderwijs, te Amsterdam. Het taaltrotterspaspoort volgt de opbouw van het beeldverhaal: de vier hoofdstukken zijn gekoppeld aan de vier hoofdrolspelers met hun specifieke taalkundige thema s. Het paspoort is veertig pagina s dik en bevat een keur van informatie, opdrachten en invulmogelijkheden. Het biedt in combinatie met de cd-rom materiaal voor ruim 20 lesuren. Docentenhandleiding Voor de leerkracht is er een handleiding met aanvullende informatie en lessuggesties. Elke tien taaltrotterspaspoorten gaan vergezeld van een gratis handleiding. Paspoort en docentenhandleiding zijn uitgaven van het ABC. Taaltrotters op cd-rom Taaltrotters is nu ook op cd-rom beschikbaar! Het beeldverhaal, de interactieve elementen en het Taaltrotterslied kunnen los van elkaar bekeken, gespeeld en meegezongen worden. Daarnaast bevat de cd-rom een serie lessen om in de klas of thuis verdrietig uit te voeren. In deze lessen worden fragmenten uit het beeldverhaal gekoppeld aan de informatie en de opdrachten uit het Taaltrotterspaspoort. Jaarvan de Talen Taaltrotters is ontwikkeld door Studio Taalwetenschap te Amsterdam in het kader van het Europees Jaar van de Talen (2001). Velen hebben aan het project bijgedragen: taalwetenschappers, acteurs, regisseurs, een stemkunstenaar, een scriptschrijver en re een componist, filmers, Nga ngra angr spelontwikkelaars en programmeurs, Wa grafische wawa en e Diethe ni driedimensionale vormgevers.

8 ra projectleiding ara acha ge gege gerrr KIT Tropenmuseum, Amsterdam ABC, Amsterdam ewe awa we gemeente Utrecht HCO, Den Haag ne mena gemeente jaamsterdam jamja nene Tresoar, Leeuwarden na a Taaltrotters yn it Frysk Yn septimber 2004 komt de útstalling Taaltrotters nei Fryslân. Dizze multimediale, ynteraktive útstalling kriget in plakje yn Tresoar. De namme fan de útstalling seit it al, it giet oer taal. Wrâldtalen, minderheidstalen, dialekten, mar ek jongerein- en SMS-taal komme oan e oarder. Bern fan 10 oant 14 jier kinne har fernuverje oer de grutte rykdom fan al dy talen en har bewust wurde fan eigen taal-gebrûk. By de útstalling heart in paspoart dat brûkt wurde kin by de lessen op skoalle. Njonken it Hollânsktalige paspoart is der foar de bern yn Fryslân in Frysktalich paspoart mei omtinken foar de talen yn Fryslân. Dit paspoart is makke troch studinten fan de beide Fryske PABO s en de learare-oplieding Frysk. Sy hawwe dêrby help hân fan Studio Taalwetenschap te Amsterdam en de Fryske Akademy. It Fryske paspoart folget deselde persoanen en ûnderdielen as it Hollânsktalige. De skoallen kinne it materiaal dat by de útstalling heart, bestelle by Tresoar. Taaltrotters in het Limburgs Taaltrotters waert in samewèrking mit de sjtreektaalfunctionaris veur Nederlands Limburg aangevöld mit Limburgs taaleige. Financiers Het project Taaltrotters is mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van: Europese Commissie Nationaal Comité van het Jaar van de Talen VSB Fonds Mondriaan Stichting Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Stichting Kinderpostzegels Nederland K.F. Hein Fonds Prins Bernhard Cultuurfonds Hewlett Packard SNS Reaal Verzekeringen Ur re ere erre Europese Culturele Stichting a kre NCDO gemeente Tilburg kra krie kré gemeente Den Haag De cd-rom Taaltrotters is mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van: Fonds 1818 VSB Fonds Hssch hssch Betrokken instellingen Studio Taalwetenschap, Amsterdam inhoud en organisatie IJsfontein Interactive Media, Amsterdam interactieve installatie en cd-rom Platvorm, Amsterdam ruimtelijk en grafisch ontwerp Van Tilborgh Ontwerp, Amsterdam ontwerp folder, Fries taalpaspoort Kreijn & Co, Amsterdam Bbslep baa Ee ee dejt nja je elde