PrP sc. PrP c. vcjd recapitulatie & nieuws. Recapitulatie. Recapitulatie

Transcriptie

1 Recapitulatie vcjd recapitulatie & nieuws - prionziekte = spongiforme encephalopathie - voortijdige dementie door ophoping van verkeerde vorm (PRP sc ) van een eigen eiwit (PRP c ) Hans L. Zaaijer arts-microbioloog Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties AMC - Klinische Virologie Sanquin, 18 april 2012 Recapitulatie Prusiner: Proteinaceous Infectious Particle = PrP - bevat geen DNA of RNA PrP C (common, cellular) = normale eiwit PrP SC (scrapie) = pathologisch vervormd eiwit: - infectieus (kettingreactie), meestal soortspecifiek PrP c normaal prioneiwit 253 aa 3 alpha chains 2 bèta sheets proteinase K gevoelig PrP sc pathogeen prion 253 aa 2 alpha chains 4 bèta sheets proteinase K resistent mens: - CJD (Creutzfeldt-Jacob Disease): - sporadisch 1 : / jaar - familiair Gerstmann-Straussler-Scheinker syndrome Fatal familial insomnia - iatrogeen groeihormoon, dura mater plastiek Prion: pathogenese (animatie vervangen door plaatje) - orale besmetting: - Kuru - vcjd dier: - FSE (katachtigen) - wasting disease of reindeer and elk - scrapie (schapen) - TME (nerts) - BSE (runderen) abnormaal eiwit (PRP sc ): niet afbreekbaar plaques spongiforme encephalopathie dementie en dood 1

2 mens: - CJD (Creutzfeldt-Jacob Disease): - sporadisch 1 : / jaar - familiair Gerstmann-Straussler-Scheinker syndrome Fatal familial insomnia - iatrogeen groeihormoon, dura mater plastiek - orale besmetting: - Kuru - vcjd dier: - FSE (katachtigen) - wasting disease of reindeer and elk - scrapie (schapen) - TME (nerts) - BSE (runderen) Recapitulatie - genetische predispositie bij vcjd: tot nu toe: alle* onderzochte gevallen van vcjd zijn met/met homozygoot op codon-positie 129 van PrP gen * één heterozygote (met/val) vcjd patiënt? Variant CJD in an individual heterozygous for PRNP codon 129 Kaski ea. Lancet 2009; 374:2128. vcjd gevallen: wereldwijd UK: schatting van aantal besmetten - 3/12674 tonsillen en appendixen vcjd+, 95% ci: / personen besmet - 0/32661 tonsillen vcjd+, 95% ci: / personen besmet The prevalence of vcjd infection in the general UK population could therefore be around 1 in , based on an approximate average value between the results of these studies... an assumption has been made that approx. 1:4000-1: of the population is potentially infected and, therefore, infectious... The risk of transmitting prion disease by blood transfusion of plasma products R. Knight. Transfusion and apheresis science 2010; 43: vcjd via bloedprodukten (18th annual CJD report: beyond reasonable doubt ) - Alleen in UK niet-leukogedepleteerde transfusies: - 3 gevallen van vcjd door bloedtransfusie (met/met; exposure: 1996, 2x 1997); - 1 asymptomatische besmetting (met/val!; exposure: 1999) f VIII concentraat: - 1 asymptomatische besmetting hemofiliepatient (met/val!; exposure: ) 2

3 vervelend nieuws #1 - Aantal nieuwe vcjd gevallen volgt de curve van een tijdelijke, eindige uitbraak niet meer - Eerste aanzet tot second wave? (hoewel nog steeds louter met/met gevallen) vervelend nieuws #2 en #3 - Bij gehumaniseerde muizen: prionbesmetting laagdrempeliger en gecompartimenteerd in milt en lnn (tov brein) Facilitated cross-species transmission of prions in extraneural tissue. Vincent Béringue, et al. Science 2012; 335: Frequent, langdurig gezond dragerschap in milt/lnn? Als donor infectieus voor vatbaren? - Aanwijzing stil dragerschap goed nieuws - Geen nieuwe gevallen van vcjd in associatie met bloed of bloedprodukten update: vcjd en bloedveiligheid 3

4 Besmettelijkheid van humaan bloed - timing: minstens 3,5 jaar voor symptomen - mate: 10 ic/id50/ml 2 iv/id50/ml - verdeling: 50% in plasma 50% in leukocyten 25% in RCC/plaatjes door residu?, '2 log reductie door leukodepletie': 180 iv/id50/rcc 2 iv/id50/rcc vcjd-beleid Sanquin oa. afhankelijk van: 1)lopend onderzoek en monitoring, vnl. in UK: aantal en aard van vcjd dragers in NL 2) ontwikkeling van: - screeningstest (Amorfix, equic, Steelcapture) - bevestigingstest (Protein Misfolding Cyclic Amplification) - verwijderingsfilters (P-Capt) donor selectie leukodepletie prion-screening prion-filtratie (verwijdering) 1) Aantal/aard van vcjd dragers (evt. donors) Mogelijk infectieuze bloeddonors Potentiële ontvangers met/met! met/met (3 x vcjd geval na transfusie) (incuberende vcjd patiënten)! met/val (2 x bij obductie: na transfusie, na stollingsfactor)? val/val met/val? met/met (2 x bij obductie vcjd+)? met/val (1x vcjd patient?)? val/val val/val? met/met (2 x appendix vcjd+)? met/val? val/val Conclusie: er zijn wellicht gezonde, maar besmettelijke dragers. 2) vcjd : tests & filters Amorfix screenings test Sensitiviteit: Specificiteit: 100% op gespiked panel 99,96% bij Franse bloeddonors Gevolg van evt. introductie in NL: detectie van 0, 1 of 2 vcjd positieve donors ~ 240 donors/jaar met fout-positieve uitslag Conclusie: introductie van vcjd screening pas mogelijk als hoog-kwalitatieve confirmatietest operationeel is ontwikkeling gestaakt vcjd-tests: stand van zaken - Protein Misfolding Cyclic Amplification werkt: - bruikbaar als bevestigingstest - bijzonder arbeidsintensief (duur, traag) - extreem gevoelig cave contaminatie Diagnostic tests in Prion Diseases - Edinburgh, Nov 28th 2011 (1) equic test dr Byron Caughey Lab. of Persistent Viral Diseases, NIH/NIAID Rocky Mountain Labs, USA RT-QuiC = Real Time-Quaking induced Conversion: - gevoeligheid van 1-10 femtogram vcjd-prp res - bloed bevat helaas RT-QuiC remmers, daarom: 2-staps test ontwikkeld, met 48 uur doorlooptijd: equic (enhanced QuiC): - Twee screeningstests zijn in redelijk gevorderde staat van ontwikkeling (USA, UK) - capture van PrP uit plasma met Mab-15B3 coated beads, gevolgd door rtquic met vervanging van recombinant PrP substraat na 24 uur. - nu pre-klinische detectie bij proefdieren. - humaan vcjd gespiked plasma: - gevoeligheid 1 attogram ( verdund breinhomogenaat; 20 moleculen PrP), - 'specificiteit 100%' (tja) 4

5 Diagnostic tests in Prion Diseases - Edinburgh, Nov 28th 2011 (2) Steelcapture-EIA Prion verwijderings filter: P-Capt dr Graham Jackson Inst. of Neurology, Univ. College London Ongeluk met CJD transmissie via geautoclaveerde, roestvrij stalen hersenelectroden demonstreert extreme binding van PrP res aan roestvrij staal. - prion-gevoelige celkweek op staal 100x gevoeliger dan rodent bio assay. - Staalpoeder-capture EIA detecteert verdund vcjd breinhomogenaat. - Hierbij is raadselachtige stamafhankelijke voorverdunning cruciaal: 1:100 tbv klinische vcjd bloedmonster, anders bij andere prionen - bij 21 vcjd pats (dus geen asymp.donors) was 70% positief. - 'specificiteit 100%' (tja) - preliminary: RBC en plaatjes geven hoogste signaal (!) - Tbv detectie bij asymptomatische donors moet gevoeligheid fiks hoger. Prion verwijderings filter: P-Capt P-capt prion-filter: stand van zaken Ierland - rapport: kosten/baten te ongunstig GB - implementatie was volledig voorbereid. - onzekerheid over effectiviteit: prion-stam afhankelijk, soms (erg) matig? wordt vervolgd uit folder van MacoPharma Slot + geen nieuwe transfusie-gerelateerde vcjd gevallen wellicht stille dragers mgl. second wave meer kennis nog geen test meer onzekerheden H.L.Zaaijer, 2012, Sanquin, Amsterdam, NL niets van deze presentatie mag gekopieerd, overgenomen of verspreid worden zonder schriftelijke toestemming van H.L.Zaaijer. 5