K IDS. Tekst: Kitty van Zanten Vormgeving: Mireille Spaas Vertalingen: Salvo Vassallo, Stefania Corbo Fonetiek: Bregje Verbruggen

Transcriptie

1

2 S K IDS Tekst: Kitty van Zanten Vormgeving: Mireille Spaas Vertalingen: Salvo Vassallo, Stefania Corbo Fonetiek: Bregje Verbruggen

3 WIE IS JIPPIE? Het rugzakje Jippie houdt van reizen en bezoekt allerlei landen in Europa. In deze gids neemt hij je mee naar Italië. Allerlei spannende avonturen uit Italië die nog écht gebeurd zijn ook, lees je in Jippie naar Italië!. Je vindt er zinnen die je kunt zeggen als je wilt gaan spelen met Italiaanse kinderen. Of je Jippie nu meeneemt op vakantie of leest voor je schoolwerkstuk, met Jippie naar Italië! leer je het land goed kennen! Europa is een werelddeel met heel veel landen. Lijken die landen nou op elkaar of zijn er vooral verschillen? Jippie gaat eropuit en onderzoekt hoe kinderen in andere landen leven. Als jij naar Italië gaat, kun je deze reisgids gebruiken om meer over het land te weten te komen. Maar ook om te kunnen praten met Italiaanse kinderen. Want overal ter wereld vind je kinderen om mee te spelen. Ook in Italië. Een potje bocce bijvoorbeeld. Of misschien kun jij ze wel porren voor een spelletje voetbal of lummelen. Maar ja, hoe zég je dat in het Italiaans? Jippie naar Italië! vertelt het je. En ook andere dingen die niet in de reisgids van je vader en moeder staan. Bijvoorbeeld hoe je een Italiaans ijsje bestelt in je favoriete smaakjes. Vervelen zul je je niet gauw met Jippie naar Italië! Behalve verhalen staan er veel spelletjes in het boek. Ook de taalraadsels en de weetjes zijn hartstikke grappig. Over mensentaal én over dierentaal. Wist jij bijvoorbeeld dat een Italiaans varken de hele dag door zijn lievelingskleur knort? Het staat allemaal in Jippie naar Italië! BuON viaggio

4 pag. 30 pag. 44 pag. 58 OP PAD VRIENDEN? SPELEN GIOCARE alit AMICI? PER STRADA FARE LE VALIGIE REIS JE WIJS ITALIE pag. 22 pag. 6 As-tu enfin trouvé la clé de l hotel, Jippie?? heb je e i ndelijk de hotelsleutel gevonden, jippie? INPAKKEN INHOUD Non disturbare alia Jippie! Sai fare gli occh we zijn er bijna..we zijn er bijna...maar nog niet helemaal! jippie_italie_01.indd 4 jippie! kun jij scheel ki :57:00

5 ETEN & DRINKEN DE VAKANTIEPLEK O JEE! WOORDENLIJST pag. 72 pag. 82 pag. 106 pag. 116 pag. 126 CONTENUTA LISTA DI PAROLE MAMMA MIA IL POSTO DI VACANZA MANGIARE & BERE SPOORZOEKEN CERARE LE TRACCE

6 ITALIË GENIETEN IN DE RENAISSANCE Na zo n lange periode van onrust, waren de Italianen wel toe aan iets vrolijkers. Hoewel er niemand uit de Romeinse tijd nog leefde, verlangden de mensen wel naar die periode. De middeleeuwse mensen hadden geleerd dat leven in armoede na de dood een mooiere plek in de hemel zou opleveren. De middeleeuwse kunst had altijd wel iets met het geloof, het christendom te maken. Nu moesten de dingen anders, ook in de kunst. In de 14e eeuw probeerden de mensen daarom ook andere onderwerpen te vinden. Kunstenaars schilderden niet alleen nog maar heiligen, maar ook zichzelf of andere mensen. Er brak een nieuwe periode aan: de renaissance. In de renaissance veranderde het armoede-idee van de middeleeuwen. Ook gewone mensen mochten genieten van eigen bezit. Deze periode is het meest bekend geworden door deze nieuwe kunstrichting. Eén rijke familie heeft de renaissance beroemd gemaakt: familie De Medici. Deze familie gaf allerlei kunstenaars opdrachten om schilderijen, gedichten en beeldhouwwerken te maken. Op de pagina hiernaast zie je de bekendste renaissancekunstenaars afgebeeld. begin van onze jaartelling GEboorte van Christus PREHISTORIE 3 tot 5 miljoen jaar geleden van steentijd t/m ijzertijd 10 ETRUSKEN 900 tot ongeveer 280 jaar voor Christus KONINKRIJK WORDT REPUBLIEK ROMEINSE TIJD begint ongeveer 5 eeuwen voor Christus Voor de veiligheid kozen de zelfstandige gebieden er in 1861 voor om samen te gaan tot één sterk verenigd koninkrijk. In de nieuwe tijd werden nog twee oorlogen uitgevochten: de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Eerst had Italië niets te maken met de Eerste Wereldoorlog waarin twee groepen tegen elkaar vochten. De ene heette de geallieerden met Frankrijk, Engeland en Rusland. De andere heette de centralen met Duitsland, Oostenrijk en Turkije. Omdat de geallieerden Italië extra (Oostenrijks) land beloofden, koos Italië partij voor de geallieerden. Die wonnen in 1918 de Eerste Wereldoorlog. Vanaf 1922 liet de Italiaanse koning Benito Mussolini het land leiden. Mussolini wilde Italië weer even belangrijk maken als in de Romeinse tijd. Daarom viel hij in 1935 Ethiopië aan. De geallieerden waren daar boos over. Toen in 1939 de Tweede Wereldoorlog begon, moest Mussolini daardoor wel voor Duitsland kiezen. Mussolini leidde Italië zo streng dat zijn eigen bevolking een hekel aan hem kreeg. Via het zuiden kwamen de geallieerden Italië van Mussolini bevrij-

7 stus M ich e l A n g e l o J i P Pie R Af A ë l I t a l i ë w or d t k on i n k r i j k MIDDELEEUWEN van ongeveer 5 tot 15 eeuwen na Christus REIS JE WIJS Le o n A rd o d A V in c i 1500 RENAISSANCE 1946 I t a l i ë w or d t r e p u bl i e k 2000 NIEUWE TIJD vroegmoderne tijd, moderne tijd den. Mussolini werd gevangengenomen en Italië koos nu toch maar de kant van de geallieerden. Maar de fascisten bleven voor Duitsland. Een poos was er in Italië daarom een burgeroorlog. Tegen het einde van de oorlog werd Mussolini vermoord. De Italiaanse koning werd met zijn familie verbannen omdat hij Mussolini zo veel macht had gegeven. Sinds 1946 is Italië een republiek. Tussen Noord- en Zuid-Italië is er veel verschil in rijkdom. Sommige NoordItalianen willen daarom scheiden van het Zuiden. De politieke partij La Lega Nord strijdt daar sinds de jaren negentig van de vorige eeuw voor. Tremendo! FASCISME dr if t kikker! Mussolini bedacht de naam fascisme voor zijn manier van leidinggeven. Hij leende die naam van de Romeinen. Die hadden namelijk ook de gewoonte gehad om ongehoorzame inwoners onmiddellijk te straffen. Speciale ambtenaren die de straffen uitvoerden, waren herkenbaar aan het symbolische voorwerp dat ze bij zich droegen: de fascis. jippie_italie_01.indd :57:15

8 EL.. K. I U. R T. S. ZIN Tinto, tu t'ha ritinto 'l tetto, ma tu 'n t'intendi tanto di tetti riti nti. (Tie nto, toe ta rietie ntol te tto, ma toen tient e ndie t a nto die tettie riet ie ntie) Tinto, je schilderde het dak over, maar je bent niet erg goed in het overschilderen van het dak. INPAKKEN SPELLETJE: Tel in het Italiaans de potloden. Hoeveel zijn er? Weet jij de Italiaanse naam voor de kleur ervan? Speel Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet en noem de Italiaanse kleur. x o o o xx x z e r o P e r ic s 28 jippie_italie_01.indd :58:13

9 ze ro (dz e e roo ) I 1 u n o ( oe n o o ) II 2 = d u e (d o e - ee ) I II 3 = tre (tre e ) IV 4 = q u a ttro (kw a a tr o) V 5 = ci nq u e (tsj i e n kwee) VI 6 = se i (sè j ) VII 7 = se tte (sè tte ) VIII 8 = o tto (o tto) IX 9 = n o ve (n oo v e ) X 1 O = d i eci (d i e- e e tsjie) XX 2 O = ve n ti (v ee n ti e) XXX 3 O = tren ta (tree n ta) XL 4 O = q u a ran ta (kw aar a nta) L 5 O = ci nq u a n ta (tsj ienkw a nta) C 1 O O = ce n to (tsj e n to ) M 1 O OO= mi l l e (m i e l l e ) = FARE LE VALIGIE O = TELLEN MET LETTERS Romeinen schreven en telden met letters. Aparte cijfers bestonden er niet. Een hoofdletter i (I) was bijvoorbeeld 1. Hoofdletter v (V) was de 5. Zette je nou de I voor de V dan was dat 4. Maar draaide je het om, VI, dan was het 6. Op sommige gebouwen staat het bouwjaar in Romeinse cijfers. Ook op gebouwen in Nederland en Belgie trouwens. Met het rijtje op deze pagina kun jij misschien die bouwjaren ontcijferen. 29 jippie_italie_01.indd :58:16

10 VRIENDEN? BIJNAMEN Italianen houden ervan om bekende mensen een bijnaam te geven. Zoals sporters bijvoorbeeld De Italiaanse autocoureur Jarno Trulli kreeg de bijnaam Trulli-trein. Dat is gekomen sinds hij een paar keer snel weg was bij de start maar in de eindronde voor opstoppingen zorgde. Het lukte andere coureurs niet om hem voorbij te rijden, maar wel om achter aan zijn bumper te kleven, net een treintje! De Italiaanse wielrenner Marco Pantani won in 1998 de ronde van Italie en die van Frankrijk. Pantani was kaal, niet zo groot en hij had grote oren. Daarom kreeg hij de naam Il Elefantino, het olifantje. Aah, zaino! hé, rugzakje! Aah, borsa! hé, handtasje! Aah, marsupio! hé, buideldier! aah, sacchetto di immondizia! hé, vuilniszak! WIE BEN JIJ? hoi / doei hallo, alles goed? tot ziens hoe heet jij? hoeveel jaar ben jij? DIT BEN IK ik heet... ik ben jaar, en jij? ik heb een zus / een broer ik kom uit Nederland / België ANDERE MENSEN moeder / mama vader / papa zusje broertje oma opa 46

11 ciao tsjauw ciao tutto bene? tsjauw, toettò beenè? arrivederci arrievedèrtsjie come ti chiami? kommè tie kjaamie? quanti anni hai? kwantie annie aj? mi chiamo... mie kiaamò ho... anni, e tu? o... annie, è toe? ho una sorella / un fratello o oena sorrella / oen fratèllò sono olandese / belgio soonò olandeese / belgo madre/ mamma maadrè / mamma padre / papà paadrè / pappaa sorellina sorrellienaa fratellino fratellienò nonna nonnaa nonno nonnò CHI SEI? KIE SEIJ QUESTO SONO IO KWESTO SONO IEJO ALTRE PERSONE ALTRE PERSOONE SPELLETJE: Bedenk om de beurt voor je reisgenoten een passende bijnaam. Plagen mag, maar pas op: als de ander zijn bijnaam niet leuk vindt kan hij wraak nemen als hij aan de beurt is! Je kunt afspreken dat als je te ver gaat, de ander gewoon BASTA! roept. Om de bijnaam Italiaans te laten klinken laat je de naam voor een jongen beginnen met het woordje il (iel) en eindigen op een o. Bijnamen voor een meisje laat je beginnen met het woordje met la (laa) en eindigen op een a. GENOEG! No, non ho un nonno. (no, non o oen nonnò) Nee, ik heb geen opa. BASTA! AMICI? 47

12 DE NATIONALE TEAMS le squadre nazionali HUP ORANJE! forza arancioni fare un goal! scoren! cambio! wissel! linea di PortA rigore penalty! punizione! vrije trap! la PortA non ho fatto niente! ik deed niks! SPELEN cartellino rosso een rode kaart! è proibito fare lo sgambetto! je mag niet tackelen! fuori gioco! l'arbitro BUITENSPEL! bandierina del calcio d'angolo 66

13 il PAllone ik neem de hoekschop tiro un calcio d angolo passa! pass! una rovesciata! hopla! een omhaal! sono il migliore marcatore ik ben topscorer hoeveel staat het? quanto sta? uno a zero per noi 1-0 voor ons sono il difensore il Portiere GIOCARE ik ben verdediger forza azzurri! hup blauw! 67

14 il Pomod oro JIPPIE NAAR ITALIË!: dé gids voor kids! In Jippie lees je heel andere dingen over Italië dan in de gids van je ouders. Pas dus op dat zij jouw Jippie niet afpakken! J IP PI E......NAAR IT AL! Unieke combinatie van reis- en taalgids voor kinderen Met handige vertaalzinnen waarmee je ook Italiaanse vrienden maakt Vol (taal)grapjes en spelletjes voor saaie reismomenten Met meer dan 200 toeristische tips die juist voor kinderen leuk zijn K IDS K IDS IË Het rugzakje Jippie gaat met zijn vriendje en vriendinnetje op reis naar Italië. Als een echte reisgids vertelt Jippie allerlei spannende verhalen die nog waargebeurd zijn ook. Van elke regio heeft hij de leukste plekken voor kinderen verzameld. En op de camping of in het hotel leg je met behulp van Jippie s vertaalzinnen makkelijk contact met Italiaanse kinderen. Of je Jippie nu meeneemt op vakantie of leest voor je schoolwerkstuk, met Jippie naar Italië! leer je het land goed kennen! la torre d i PisA la cil ieg ia la vespa il g ela to Hoeveel van deze vlaggetjes vind je in dit boekje? Welke Italiaan droeg een zonnebril van smaragd? JIPPI E fussil i le formiche Hoe bewaar je in Italië een geheimpje? Welk gebaar maak je in Italië als je iets graag lust? Waarom kun je voor een grandinata maar beter schuilen? NUR 512 I S B N maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen jippie_kaft_italie_def8.indd :50:37