Olympische Filmeducatie

Transcriptie

1 Olympische Filmeducatie Handleiding voor de leerkracht bij de film Thema: Olympische Waarden Doelgroep: Groep 5-8 basisonderwijs Duur: 60 minuten (film van 15 minuten en les van 45 minuten) Film: te zien op

2 1. Inleiding De film Joey s First Fight is in het Olympische jaar 2012 uitgebracht. Doel van de film is om kinderen bewust te maken van de Olympische kernwaarden 1 : excelleren, respect en vriendschap. Het gaat om: Je best doen (IK). Respect voor anderen (JIJ). Samen sporten (WIJ). De Olympische Waarden zijn niet alleen voor topsporters bedoeld, maar voor iedereen. Dus ook uw leerlingen kunnen Olympisch zijn. Bovendien gelden deze waarden niet alleen in de sport, maar juist ook in de dagelijkse omgang met elkaar. Denk aan: hoe ga je met elkaar om tijdens gym of in de klas? Hoe ga je om met je tegenstander? Hoe los je een ruzie op? Kom je voor een ander kind op? Kinderen moeten dat leren, maar dat gaat niet altijd even gemakkelijk en vanzelf. Om kinderen optimaal te leren functioneren en hun talenten te ontwikkelen (excelleren of ik mag er zijn ) zijn sociale vaardigheden onmisbaar. 2. Doel van het lespakket Leerlingen leren waarden uit de sport (her)kennen (zoals je best doen (IK), respect (JIJ), vriendschap (WIJ), eerlijk, meedoen). Een bijdrage leveren aan hoe zij dagelijks met elkaar om gaan, zodat dit op een respectvolle manier gebeurt en in een veilige omgeving kan plaats vinden. 3. Boodschap De boodschap van de film is: een echte winnaar weet wat verliezen is en kan zijn verlies accepteren. Niet alleen IK is belangrijk. De ander (JIJ) is ook belangrijk. Tenslotte ben je samen sterker (WIJ). De boodschap geeft aanknopingspunten om met uw leerlingen in gesprek te gaan en via de sport nieuwe inzichten in de omgang met elkaar in de klas en op school te bespreken. 4. Inhoud Dit les materiaal bestaat uit de film Joey s First Fight en deze handleiding. Het IK-JIJ- WIJ Olympische Educatie Programma biedt, binnenkort, nog twee andere films met bijbehorende handleiding. De drie films zijn los van elkaar te gebruiken. 1 Bekijk voor meer informatie het Olympisch lespakket: Olympisch Filmeducatie pag 2 / 16

3 5. Over de film Joey s First Fight 5.1 Korte inhoud Deze film kijkt mee in het leven van het sportende jongetje Joey. Joey bokst en droomt ervan net zo goed en beroemd te worden als zijn grote boksidool. Joey kijkt met spanning uit naar zijn eerste gevecht. Zijn teleurstelling is groot als hij verliest. 5.2 Hoe kunt u de film gebruiken Olympische Spelen en sport zijn actuele thema s die u kunt aangrijpen als ingang om meer persoonlijke (en misschien daarom ook lastiger) onderwerpen bespreekbaar te maken in de klas. Die kunnen te maken hebben met de omgang met elkaar in de klas, tijdens de gymles en op school. U kunt het bv. gebruiken als inleiding op het maken van omgangsregels in de klas, als verdieping dan wel alternatieve benadering van onderwerpen op sociaal-emotioneel gebied, als onderdeel van een schoolproject, als aanvulling op het Olympisch lespakket. 5.3 Doelgroep De film is bruikbaar voor leerlingen van groep 5 tot en met 8. De nabespreking is geschikt gemaakt voor de verschillende leeftijdsgroepen door de bijbehorende werkbladen met hulpvragen en opdrachten. 5.4 Achtergrondinformatie De film en bijbehorende handleiding bieden een sportieve ingang naar het bespreekbaar maken van sociale vaardigheden voor kinderen en leerkrachten. Bovendien kan de leerkracht het inzetten als aanvulling op verschillende sociaal-emotionele lesmethoden die op veel scholen in gebruik zijn, zoals Leefstijl, Vreedzame school, IK-JIJ-WIJ Samen 2. 2 Het Ik-Jij-Wij Samen pakket is overigens iets anders dan het Olympisch lespakket (genaamd IK JIJ WIJ) en zijn apart van elkaar ontwikkeld. Olympisch Filmeducatie pag 3 / 16

4 In aansluiting op het IK-JIJ-WIJ Samen pakket kunnen we de Olympisch waarden als volgt toepassen: IK het kennen, erkennen en herkennen van eigen gevoelens en talenten; JIJ bv. ik mag er zijn, ik haal het beste uit mezelf, ik baal als ik verlies; hoe ken, erken en herken ik de gevoelens van een ander; respect voor de ander hebben; bv. ik ben blij voor mijn vriend dat hij gewonnen heeft, ik respecteer de beslissing van de coach; WIJ even goed samenwerken hoe kun je goed omgaan met elkaar zonder jezelf en de ander voorbij te lopen, begrip voor en begrijpen van elkaar; samen spelen, samen doen, samen werken. bv. wij zijn een team, ik kan niet met iedereen Olympisch Filmeducatie pag 4 / 16

5 FILMEDUCATIE 6. Het bekijken van de film 6.1 Voorbereiding op de filmvertoning: Zorg dat u de film zelf voor vertoning hebt gezien; Zorg ervoor dat u goed voorbereid bent door het lezen van deze handleiding; Maak een lijstje van onderwerpen die u met uw klas wilt bespreken (met behulp van Werkblad 1); Wees bewust van uw eigen waarden en normen. Kinderen groeien op met verschillende achtergronden, verschillende waarden en normen, verschillende opvoedingsstijlen. Wat voor de een normaal is, is dat voor de ander niet. Val kinderen niet af. Val ook hun ouders niet af. U kunt wel vertellen wat uw eigen mening is. Zo is voor de ene ouder het behalen van goede cijfers of de beste zijn in een sport het belangrijkst, voor de ander de sfeer in de groep of het leren samenwerken. 6.2 Wat vertelt u vooraf: Voordat de film begint kunt u bijvoorbeeld met de volgende vragen inleiden: Wie van jullie doet er aan sport? Wat doe je voor sport? Wat vind je leuk aan die sport? We gaan naar een film kijken en dat gaat over Joey. Hij traint een olympische sport: boksen, een van de oudste olympische sporten. Wie heeft er iets van de Olympische Spelen gezien? Welke sporten zijn olympische sporten? Wie weet wat het motto is van de Olympische Spelen? [sneller, hoger, sterker] Olympisch Filmeducatie pag 5 / 16

6 FILMEDUCATIE 7. Het nabespreken van de film Hoe praat u na afloop met de kinderen over de film? In Werkblad 1 staan aanwijzingen en hulpvragen om de film na te bespreken met kinderen uit groep 5-8; In Werkblad 2 vindt u verdiepingsvragen en opdrachten voor de kinderen uit groep 7-8; Hieronder staan tips om u voor te bereiden op het gesprek: Creëer een sfeer waarin de kinderen zich prettig en gerespecteerd voelen, zodat u open met elkaar kunt praten; Vertel ook over uw eigen ervaringen en gevoelens toen u zo oud was als uw leerlingen. Op deze manier geeft u een goed voorbeeld van wat u bedoelt en verlaagt u de drempel voor kinderen om over hun eigen gevoelens te praten. Denk na over voorbeelden van situaties in de gymles, kleedkamer of klaslokaal hoe kinderen met elkaar omgaan; via concrete voorbeelden kunt u bespreekbaar maken of het ook op een andere manier kan; Via de sport bespreekt u de Olympische Waarden (zie 5.4) en creëert u een ingang naar de omgang met elkaar in de sport en op school; Vertel uw leerlingen dat het niet alleen gaat om sneller, hoger, sterker. Ook vriendschap en respect zijn erg belangrijk. Zorg voor een goede afsluiting van het gesprek, eindig positief. 8. Hoe verder Hoe verder met het onderwerp in de klas verder gaan? Ideeën zijn: Olympisch lespakket: Sluit aan bij schoolbrede sociaal-emotionele lesmethoden (indien van toepassing) Kies voor een weerbaarheidstraining bv. het Marietje Kessels Project om kinderen voor zichzelf te leren opkomen (met respect voor de ander). Olympisch Filmeducatie pag 6 / 16

7 FILMEDUCATIE Colofon Uitgave: Olympisch Stadion Amsterdam Tekst: Tacey Benig, SO&T, Eindredactie: Fabienne van Leeuwen, NOC*NSF Opmaak: Zinder & Delicatessen in beeld Deze handleiding maakt onderdeel uit van IK JIJ WIJ Olympische Educatie Programma: Filmeducatie Copyright 2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van NOC*NSF Olympisch Filmeducatie pag 7 / 16

8 Werkblad 1 leerkracht basis voor groep 5-8 In de klassikale nabespreking van de film leren kinderen van elkaar door naar elkaar te luisteren en uw inbreng. Olympische Waarden IK - excelleren het kennen, erkennen en herkennen van eigen gevoelens en talenten; bv. ik mag er zijn, ik haal het beste uit mezelf, ik baal als ik verlies; JIJ - respect hoe ken, erken en herken ik de gevoelens van een ander; respect voor de ander hebben; bv. ik ben blij voor mijn vriend dat hij gewonnen heeft, ik respecteer de beslissing van de coach; WIJ - vriendschap hoe kun je goed omgaan met elkaar zonder jezelf en de ander voorbij te lopen, begrip voor en begrijpen van elkaar; samen spelen, samen doen, samen werken. bv. wij zijn een team, ik kan niet met iedereen even goed samenwerken. Olympisch Filmeducatie pag 8 / 16

9 Ter voorbereiding Lees het kader over de Olympische Waarden. Welke thema s zijn actueel in uw klas? IK: JIJ: WIJ: Observeert u in uw klas bepaald gedrag en wijze van omgaan met elkaar die u wilt verbeteren? Zijn er sociale vaardigheden die versterkt zouden mogen worden (zie kader op pag 10) Olympisch Filmeducatie pag 9 / 16

10 Sociale vaardigheden Sociale vaardigheden die belangrijk zijn: zelfvertrouwen, trots zijn op jezelf (IK) luisteren naar een ander (JIJ) aandacht geven aan een ander, de ander helpen (JIJ WIJ) rekening houden met een ander (JIJ) grenzen herkennen (IK JIJ) grenzen aangeven: nee/stop durven zeggen (IK JIJ) samen sporten, samen spelen, samen leven, samen werken (WIJ) Nabespreking Om de kinderen kennis te laten maken met de Olympische Waarden kunt u het gesprek beginnen met behulp van de volgende hulpvragen die geordend zijn in IK, JIJ en WIJ vragen. Hulpvragen IK vragen Waar ben jij goed in, waar ga je voor? Jouw plezier. Welke sport vind je leuk? Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs een sport te zijn die door uw leerling beoefend wordt. Het kan ook een sport zijn die leuk is om naar te kijken. Jouw talent. Waar ben je goed in? Welke sport kun je goed? Dit kan ook een onderdeel van een sport zijn, bijvoorbeeld gooien, vangen of springen. Jouw talent. Waar ben je verder goed in? Denk aan school, gym, thuis, op straat, hobby s, sociale vaardigheden. Het is goed om je talenten te kennen. Met talent bedoelen we ook: je best doen, een goed gevoel hebben, trots zijn op jezelf. Als kinderen het lastig vinden, kunt u ook om concrete voorbeelden vragen. Denkt u aan: ik ben er trots op dat ik goed kan hardlopen (resultaat), en dat komt omdat ik elke dag geoefend heb (je best doen voor iets, wilskracht). Bereidt u zich voor op het geven van een eigen voorbeeld. We hadden het over Olympische Waarden; de eerste waarde is excelleren is het beste uit jezelf halen. Olympisch Filmeducatie pag 10 / 16

11 JIJ vragen: Waar vind jij andere kinderen goed in. Waar mogen zij trots op zijn voor zichzelf? U kunt de IK vragen gebruiken om kinderen te oefenen in het herkennen van gevoelens en talenten bij de ander. De observaties en reacties van de leerlingen van en op elkaar geven u veel informatie over de verhoudingen in de klas. Vraag ook naar bepaalde sociale vaardigheden die u in uw klas zou willen versterken als bruggetje naar de WIJ vragen. We hadden het over Olympische Waarden; de tweede waarde is respect voor de ander hebben. WIJ vragen: Vraag uw leerlingen waar ze aan denken bij het woord excelleren (respectievelijk respect en vriendschap) Wat is een tegenstander? Hoe ga je daar mee om? Hoe gaan wij als klas met elkaar om? Is bijvoorbeeld excelleren belangrijker dan respect? Waar kunnen we trots op zijn als klas? (bv. wij zijn een groep, wij doen dat zo!) Waar kunnen we als klas nog aan werken? Kunnen we er afspraken over maken? We hadden het over Olympische Waarden; de derde waarde is vriendschap. Klassikale nabespreking film en verdiepingsopdrachten: Wie kan kort vertellen waar de film over ging? Wat is Joey s droom? Wat wil hij bereiken? Wat vond je belangrijk in de film? Hoe kun je het benoemen? Wie herkent zich een beetje in Joey (in een andere situatie of sport/hobby)? Wie juist niet? Wat heeft Joey geleerd in de film? Wat ben je tegen gekomen in de film over de Olympisch waarden? Herken je excelleren, respect en vriendschap bij Joey? Herken je excelleren, respect en vriendschap bij jou? Herken je excelleren, respect en vriendschap bij ons (in de klas)? Olympisch Filmeducatie pag 11 / 16

12 Mogelijke werkvormen: 1. Elke leerling krijgt een vel papier. Opdracht: Teken een zelfportret, schrijf je naam erbij en vul de zin aan: Ik ben er trots op.. Maak een kring en leg de vellen voor je op de grond. Iedereen schuift een plekje op en schrijft op het vel papier voor die leerling een boodschap met je naam eronder. Deze boodschap gaat over wat je vindt dat de ander haar/zijn talent is, waar deze haar/zijn best voor doet, waar deze op trots op mag zijn. Let op dat je wat anders schrijft dan de andere boodschappen. Wie wilt, mag voorlezen. Let erop dat er geen kwetsende punten worden opgeschreven. Gebeurt dat wel, dan is dat meteen een gespreksonderwerp, en tevens einde oefening (grenzen, omgaan met elkaar). 2. Bovenstaande oefening kan ook mondeling, maar dan in een beperkt aantal beurten. Bv. vertel aan je buurman/-vrouw waar hij/zij goed in is. Kies daarna iemand met wie je niet zo veel omgaat. Olympisch Filmeducatie pag 12 / 16

13 Werkblad 2 leerkracht verdieping voor groep 7-8 Gebruik van dit werkblad De opdrachten die in dit werkblad zijn beschreven, zijn extra verdiepingsopdrachten voor kinderen uit groep 7/8. Hier wordt meer een beroep gedaan op het reflecterend en empatisch vermogen. De vragen en opdrachten uit Werkblad 1 kunnen als basis gebruikt worden. Al naar gelang welke thema s actueel zijn in uw klas kunt u de laatste 20 minuten kiezen voor een verdiepende opdracht uit Werkblad 2 of als een extra les. Olympisch Filmeducatie pag 13 / 16

14 Keuze opdracht a: Stel dat? Werkvorm: Aan de hand van stellingen gaat u met de klas oefenen in het herkennen van gevoelens, de gedachten en het gedrag. U kunt een stelling oplezen, de kinderen na laten denken en op laten schrijven wat hun antwoord is op de volgende vragen: Wat is je gevoel? Wat denk je? Wat doe je? Dan iemand een beurt geven. Klopt het gevoel met de gedachte en gedrag? Bespreek met de klas: Wat gaat goed? Wat kan beter? Voelt/Denkt iemand iets anders dan gedrag laat zien? Gebruik ook de IK JIJ WIJ vragen Stellingen Vul aan met eigen stellingen die van toepassing zijn op uw klas. Complimenten ontvangen Je juf zegt: Jij bent sportief! Hoe ga je om met iemand die je niet zo aardig vindt? Een kind uit je klas gooit tijdens gym de bal steeds heel hard tegen jou aan. Vandaag vraagt zij of je met haar wilt spelen. Elkaar respecteren, kunnen verplaatsen in een ander Je vriend zegt: Jij kan niet goed voetballen [touwtje springen, rekenen, stilzitten enzovoort] Elkaar de ruimte geven in vriendschap Je ziet dat je beste vriend(in) steeds meer met een ander kind van haar sportvereniging afspreekt en minder met jou. Elkaar respecteren, begrip tonen, grenzen stellen Een paar kinderen uit de klas zijn altijd druk en onrustig, ze luisteren slecht naar de gymjuf. De juf is boos op jullie klas en niemand mag meer gymmen. Samenwerken Je klas werkt aan een voorstelling. Het is binnenkort al zover, maar een paar kinderen verstoren de repetities steeds. Jullie schoolteam traint hard voor het schoolbasketbal toernooi. Je beste vriend wil ook in het team, maar hij is niet goed genoeg. Olympisch Filmeducatie pag 14 / 16

15 Keuze opdracht b: Schrijfwedstrijd Schrijf een opstel over jouw sportbeleving. Verwerk in je verhaal ook (een van) de Olympische Waarden IK, JIJ, WIJ. Bekijk daarvoor eerst de drie filmpjes op de website. Ga naar In de beeldbank kun je drie filmpjes bekijken die gaan over excelleren, respect en vriendschap. Kies een filmpje (waarde) uit en schrijf dan jouw verhaal over jouw eigen sportbeleving. Dit mag ook fictie zijn! Deze opdracht kunt u als huiswerkopdracht meegeven. De kinderen schrijven een opstel over hun eigen sportbeleving. Olympisch Filmeducatie pag 15 / 16

16 Keuze opdracht c: Nieuwe scènes maken In de film komt het aan het eind allemaal goed met Joey. In het echt gaat het natuurlijk niet zo snel als bij Joey. In deze opdracht kiezen de leerlingen een scène uit de film dat gaat over een van de Olympische Waarden. Vervolgens maken zij een eigen scène met een eigen invulling. Maak groepjes van 3 of 4 kinderen en laat hen 10 minuten samen bedenken en oefenen voor een nieuwe scène. laat in een kort toneelstukje van maximaal 2 minuten zien wat volgens jullie excelleren is laat in een kort toneelstukje zien wat volgens jullie vriendschap is laat in een kort toneelstukje zien wat volgens jullie respect betekent Bespreek klassikaal: of andere kinderen het er wel/niet mee eens zijn wat er in het toneelstukje is getoond, of dat verandert als je ouder wordt (wat zie je bv. bij je ouders of oudere broer/zus), of dat anders is bij jongens/meisjes, hoe dat in de klas is, op welke manieren vriendschap geuit kan worden. sluit af met een conclusie Olympisch Filmeducatie pag 16 / 16