Gegevens - Auteur Hajo Schoppen Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen (Universiteit Utrecht)
|
|
- Saskia van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gegevens - Auteur Hajo Schoppen Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen (Universiteit Utrecht) Te leen bij het LBR, of info@lbr.nl o.v.v Uittreksel 10 Conclusie In Nederland heeft men lange tijd gedacht dat geweld tussen verschillende etnische groepen hier niet tot een belangrijk probleem zou uitgroeien. Tolerantie wordt beschouwd als een centrale waarde in de vaderlandse geschiedenis en ook internationaal heeft Nederland in dit opzicht een gunstige reputatie. Toch lijkt de laatste jaren ook in Nederland sprake van een toename van het aantal incidenten op het gebied van geweld tegen allochtonen. Ofschoon ook uit ander onderzoek blijkt dat het hierbij meestal gaat om daders die in groepen opereren, gaat het bestaande onderzoek in onvoldoende mate uit van het groepsaspect van geweld tegen allochtonen. De groepsleden zijn het onderling eens over hun houding tegenover allochtonen; er is overeenstemming met betrekking tot het gebruik van geweld in situaties waarin zij zich allen regelmatig bevinden. Bovendien is racistisch geweld meestal een expressief delict, omdat de symbolische waarde van het delict belangrijker is dan het bereiken van een concreet doel. Deze factoren rechtvaardigen het vermoeden dat dit geweld ingebed is in bepaalde jeugdculturen, zoals ook in het buitenland het geval is. Doel van dit onderzoek is om na te gaan of dat inderdaad het geval is, en zo ja, welke jeugdculturen daarbij een rol spelen. Vervolgens heb ik getracht te analyseren waarom jongeren, die zich aangetrokken voelen tot een bepaalde jeugdcultuur, meer geneigd zijn tot het plegen van dit gedrag dan andere jongeren en welke groepsmechanismen daarbij werken. Tenslotte zijn enkele factoren beschreven, die dit proces van buitenaf beïnvloeden. 1. Welk verband bestaat er tussen jeugdculturen en geweld tegen leden van andere etnische groepen? Om welke jeugdculturen gaat het daarbij? Sinds de Tweede Wereldoorlog vormen jongeren ook in Nederland in toenemende mate een aparte groep met een eigen cultuur. Dit heeft geleid tot het ontstaan van verschillende, soms onderling concurrerende jeugdculturen. Jeugdculturen zijn meer dan groepen; ze bestaan uit jongeren die elkaar niet noodzakelijkerwijs persoonlijk kennen, maar die een gemeenschappelijke uiterlijke stijl, muzikale voorkeur en bepaalde waarden delen en die zich nadrukkelijk onderscheiden van de wereld van de volwassenen. Afgaande op de internationale ervaringen, berichten in de vaderlandse media, politieberichten en eigen oriëntatie heb ik aanvankelijk drie jeugdculturen uitgekozen die
2 een verhoogd potentieel lijken te bieden voor geweld tegen allochtonen: skinheads, voetbalhooligans en gabbers. De skinheadcultuur is in de jaren zestig ontstaan in Groot-Brittannië. Elementen uit de verdwijnende cultuur van Britse arbeiders en uit de cultuur die Westindische immigranten meenamen lagen eraan ten grondslag. De harmonie tussen Westindische en Britse jongeren bleek van korte duur; spoedig ontstonden problemen tussen skinheads en immigranten. Een van de gevolgen was dat de skinheadcultuur van een jeugdcultuur met een multiculturele oorsprong verschoof in de richting van een jeugdcultuur voor blanke jongeren. Hoewel een deel van de skinheads zich altijd bleef verzetten tegen de racistische tendenzen, kregen die geleidelijk de overhand. Dit effect werd versterkt toen in de jaren tachtig een deel van de punkbeweging teleurgesteld raakte in de idealen van de punk en zich tot de nationalistische skinheadkringen bekeerde en de hakenkruizen, die punks droegen om te shockeren, weer hun nazistische betekenis gaven. In toenemende mate vond een proces van etnisering van de skinheadcultuur plaats, waarbij etnisering kan worden beschouwd als het creëren van sociale tegenstellingen langs etnische lijnen. Ofschoon de skinheadcultuur zich vooral in de jaren tachtig en negentig verspreidde naar vele andere landen, heeft ze in Nederland nooit een grote aanhang gekregen. Dat neemt niet weg dat ook in ons land in de jaren tachtig en de vroege jaren negentig sprake was van een groep racistische skinheads, die weliswaar klein, maar buitengewoon gewelddadig was en waarvan de leden elkaar grotendeels kenden. In verschillende steden bevonden zich cafés die als verzamelplaatsen van skinheads dienden. Verder nam het blad Hou Kontakt een centrale positie in. Het fungeerde als een clubblad van de - tamelijk geïsoleerde - scene in Nederland. Deze skinheads vochten voortdurend conflicten uit met verschillende groepen. Ze profileerden zich door oppositie te zoeken met hun gecreëerde vijanden en tegenpolen, om zo hun eigen identiteit te construeren. Die vijanden bestonden niet alleen uit allochtonen, maar ook uit antiracistische skinheads, krakers, punks, hippies en de media. De media namen een bijzondere plaats in: enerzijds scholden de skinheads op de media, die hen als neonazi s afschilderden; anderzijds waren ze trots op het feit dat ze in het nieuws kwamen. Doordat de groep klein maar radicaal was, stond men vijandig tegenover de gehele buitenwereld. Thans zijn er nog steeds racistische skinheads in Nederland, maar het gaat om een zeer kleine groep, die voornamelijk te vinden is in de buurt van enkele militante extreem-rechtse partijen. Voor het overige kent Nederland nauwelijks een skinheadcultuur van betekenis. Enige jaren geleden doken in Nederland, net als in Groot-Brittannië, neonazistische skinheads op tussen de hooligans (voetbalvandalen) in de voetbalstadions. Ook extreemrechtse partijen deden hun best om greep te krijgen op voetbalsupporters. Dat leverde in de meeste gevallen weinig resultaat op. Dat lag voor een belangrijk deel aan de samenstelling van de diverse harde kernen van de supporters, die steeds sterker een multi-
3 etnisch karakter droegen. Het gevolg is dat hooligans tegenwoordig weliswaar een probleem vormen, maar niet waar het racistisch geweld betreft. De derde onderzochte jeugdcultuur, die van de gabbers, vertoont een zekere verwantschap met skinheads en laat hier en daar overlappingen met voetbalsupporters zien. Gabbers kunnen worden gezien als een moderne, Nederlandse variant van skinheads; uiterlijk lijken zij op hen (bijvoorbeeld in hun gemillimeterde haardracht), ze nemen een vergelijkbare houding ten opzichte van de maatschappij aan, maar hun culturele basis is anders: zij komen voort uit de housecultuur. House is een muzikaal genre, dat oorspronkelijk uit de Verenigde Staten komt en tot bloei is gekomen in Groot- Brittannië. Inmiddels is de housecultuur zeer populair en rijk geschakeerd. De centrale waarde binnen het grootste deel van de housewereld is er een van a-politiek hedonisme. Gabberhouse is een Rotterdamse variant van house. De overeenkomst met de skinheadcultuur is gelegen in het nadrukkelijk volkse aspect: gabberhouse ontstond als reactie op de extravagantie die de house - vooral in Amsterdam - kenmerkte, enigszins vergelijkbaar met de wijze waarop Britse skinheads zich in de jaren zestig afzetten tegen de hippiecultuur. Men kan gabberhouse dan ook zien als house voor het volk. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de dresscode : gabbers hebben niet alleen een uniforme haardracht, maar ze dragen ook overeenkomstige trainingspakken en sportschoenen. Dat neemt niet weg dat de commercie al jaren geleden vat kreeg op de gabbercultuur, zodat de outfit bepaald niet goedkoop is, evenmin als de feesten zelf. Hoewel het op basis van dit onderzoek niet mogelijk is om uitspraken te doen over het aantal gabbers, is wel duidelijk dat de jeugdcultuur een brede aanhang heeft. Kwam men gabbers rond 1990 hoofdzakelijk in de Randstad tegen, tegenwoordig vindt men ze in alle delen van Nederland. Ze zijn zichtbaar op straat, op school en in het uitgaansleven; hun uiterlijk is geen gimmick, die speciaal voor het feest wordt gecreëerd, maar maakt deel uit van een complete levensstijl. Op de feesten komen vaak duizenden bezoekers af. Verder onderzoek naar de kwantitatieve aspecten van de gabbercultuur is vereist om nauwkeuriger te kunnen bepalen welk deel van de gabbers geneigd en in staat is tot het plegen van geweld tegen leden van andere etnische groepen. Duidelijk is wel dat gabbers in de afgelopen jaren veelvuldig betrokken zijn geraakt bij agressie tegen allochtonen, waarbij aangetekend moet worden dat het nochtans om een minderheid van de gabbers gaat. 2. Waarom raken Nederlandse jongeren in conflict met allochtonen en welke sociale mechanismen spelen daarbij een rol? Uit dit en ander onderzoek blijkt dat een deel van de Nederlandse jongeren zich bedreigd voelt door allochtonen. Die bedreiging komt vooral tot uiting wanneer zij allochtone jongeren tegenkomen op straat, in het uitgaansleven, op school en in jongerencentra. Net als Britse skinheads zien zij allochtonen, in het bijzonder allochtone jongeren, als
4 concurrenten. Soms speelt, zoals ondere anderen Scheepers en Coenders schrijven, de angst voor werkloosheid een rol, maar meestal maken zij zich zorgen over problemen die dichterbij hun eigen ervaring staan. Daarbij lijkt het erop dat wanneer er slechts weinig allochtonen zijn, de exotische belangstelling het wint; het gevoel van bedreiging ontstaat pas als er sprake is van groepen allochtonen. De ruzies om Nederlandse meisjes, die in de meeste van de onderzochte incidenten de aanleiding vormden van het conflict, vormen het duidelijkste concrete symptoom van de ervaren bedreiging. Dit verschijnsel is niet nieuw: in de jaren vijftig en zestig vochten nozems met Indische Nederlanders en Zuid-Europese immigranten naar aanleiding van onenigheid over Nederlandse meisjes. De conflicten tussen Nederlandse en allochtone jongeren gaan om macht: macht op straat, op school, in de discotheek, het jongerencentrum. Wanneer een allochtone jongen erin slaagt het aan te leggen met een blank meisje, wint hij terrein in deze machtsstrijd. Het gaat de vechtersbazen weliswaar in eerste instantie om het betreffende meisje, maar in sociologisch opzicht reikt haar belang verder. Zij heeft een symbolische waarde: de Nederlandse jongens zien haar verbintenis met een allochtoon als een verloren punt in de machtsstrijd, die gewroken moet worden, desnoods met geweld. Zo kan een langdurige strijd ontstaan, waarin de betreffende jongeren steeds sterker gepolariseerd raken en een cyclus van geweld en tegengeweld het resultaat is. Jongerencentra vormen regelmatig de inzet van confrontaties. Gabbers staan daarbij tegenover allochtone jongeren; beide groepen vinden dat hun muziek in het centrum moet worden gedraaid of dat hun groep meer recht heeft om het centrum op een bepaalde avond in gebruik te hebben. In een aantal gevallen is het hierbij tot grote vechtpartijen gekomen. De strijd kan zich ook toespitsen op pleintjes in de stad. Een groep jongeren is gewend zich op koopavond op een plein in het centrum op te houden; op een zekere avond blijkt hun plaats te zijn ingenomen door een groep met een andere etnische achtergrond. Deze situatie heeft eveneens in verschillende plaatsen tot geweld geleid. Ook de feesten zelf vormen regelmatig het decor voor agressie. Een deel van de gabbers meent dat de feesten uitsluitend voor blanke jongeren zijn bedoeld en doet zijn best dat zo te houden. De gepleegde agressie varieert van het brengen van de Hitlergroet en het dragen van White Power -kleding tot direct fysiek geweld. Het bovenstaande verklaart nog niet waarom het juist gabbers zijn die in deze problemen verzeild raken. Deze verklaring moet worden gezocht in het feit dat gabbers aanhangers zijn van een specifiek Nederlandse jeugdcultuur. Nederlandse skinheads kopieerden hun stijl van het Britse origineel en namen ook de nationalistische, blanke lading die er in Groot-Brittannië aan gegeven was. Gabberhouse daarentegen is een Nederlandse vinding. Net als Britse skinheads, die op het Brits-zijn veel nadruk legden, beklemtonen gabbers
5 de Nederlandse oorsprong van hun cultuur. Het is geen van elders geadopteerde stijl, maar een poging om een eigen, Nederlandse identiteit voor jongeren te ontwikkelen. In reactie op de gepercipieerde dreiging vormen Nederlandse jongeren groepen, waarin zij bescherming hopen te vinden. Hun onderlinge solidariteit betuigen ze door duidelijke zichtbare tekens te dragen, zoals de Nederlandse vlaggetjes die op de mouw van een bomberjack worden bevestigd, rood-wit-blauwe veters of rood-wit-blauwe bandjes om de paardenstaarten van meisjes. Een jeugdcultuur voorziet in een gevoel van solidariteit, die over vriendengroepen heenreikt; een typisch autochtone, Nederlandse jeugdcultuur vormt een safe haven voor Nederlandse jongeren die menen dat hun etnische groep wordt bedreigd. Gabbers vormen een grotendeels autochtone, blanke jeugdcultuur; allochtonen beschouwen hen als jongeren die zich afzetten tegen niet-blanken. Gabbers creëren hun identiteit in oppositie tot de relevante anderen, net als skinheads dat deden. Dat leidt tot wederzijdse agressie, waartoe soms gabbers en soms ook allochtone jongeren de aanzet geven. Zodoende nemen we ook in Nederland de etnisering van een jeugdcultuur waar. Het niveau van fysiek geweld valt in Nederland in zekere zin nog mee; in veel gevallen gaat het niet om direct fysiek geweld en vallen er geen ernstig gewonden of doden. In dit onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor het ontstaan van grootscheepse rassenrellen. Niettemin neemt het geweld onder jongeren toe. De multi-etnische samenleving is gegrondvest op de gedachte van wederzijds respect, tolerantie en harmonie tussen bevolkingsgroepen. We zien echter hoe de verbondenheid tussen aanhangers van een jeugdcultuur een etnische lading krijgt, die etnische tegenstellingen verscherpt. Hierdoor ontstaat juist conflictstof in plaats van tolerantie en harmonie. Een belangrijk deel van het geweld tussen jongeren kan daardoor worden verklaard. Wanneer we spreken over etnisering, zoals geleerden doen die de multi-etnische samenleving tot voorwerp van studie maken, wordt het verschijnsel normaliter beschouwd als een sociale Beweging onder allochtonen. Daarbij wordt onvoldoende ingezien dat in de multi-etnische samenleving ook autochtone Nederlanders etniseren. In het rapport wordt gewezen op het feit dat de etnisering van jeugdculturen niet uitsluitend speelt bij autochtone jongeren. De aanzet tot het plegen van geweld tussen autochtone en allochtone jongeren wordt niet altijd gegeven door blanke jongeren; steeds meer zien we dat de agressie over en weer plaatsvindt. Het is dan ook niet voldoende om etniseringsprocessen onder autochtone jongeren te onderzoeken en het verdient aanbeveling soortgelijk onderzoek te verrichten naar jongeren uit andere etnische groepen. 3. Welke factoren van buitenaf zijn van invloed op agressie van autochtone jongeren tegen allochtonen?
6 In de eerste plaats zijn daar de pogingen van extreem-rechtse organisaties om gabbers te werven. In dit rapport is beschreven hoe vooral CP 86 verwoede pogingen in het werk stelt om gabbers voor de partij te winnen, pogingen die soms wel, maar meestal niet succesvol zijn. De opwinding die ontstond over het dragen van Nederlandse vlaggetjes alsmede het weinig doordachte verbod daarop heeft extreem-rechts een strijdpunt gegeven om hier en daar voet aan de grond te krijgen in gabberkringen. Tweede factor is de rol van het geruchtencircuit en de media, waardoor besmetting optreedt, getuige bijvoorbeeld de kwestie van de verbranding van de Feyenoord-vlag en de wens van Limburgse gabbers om hun randstedeljke geestverwanten te imponeren. De besmetting bestaat eruit dat jongeren in verschillende delen van het land inspiratie ontlenen aan de berichten over elkaars daden en die nabootsen. De toegenomen mobiliteit, die een algemeen kenmerk is van de hele housewereld, waardoor bezoekers van een groot feest vaak uit het gehele land afkomstig zijn, is hierop van invloed. In de derde plaats dient de invloed van het enorme druggebruik onder ogen gezien te worden. Vooral speed is een middel dat latente agressie naar boven kan halen. Daarbij is van belang dat de jongeren, die zelf in drugs handelen of er gemakkelijk toegang toe hebben, in veel gevallen een leidersrol vervullen binnen hun groep. Zij zijn vaak de aanstichters tot delinquent en agressief gedrag. De vervuiling van de ecstacy-pillen en de vervanging van ecstacy door speed dragen daaraan bij. Hier en daar worden, bijvoorbeeld door politie en jongerenwerk, initiatieven ontplooid om de vijandigheid tussen jongeren uit verschillende etnische groepen te beteugelen. Hoewel deze initiatieven soms succesvol zijn, blijft structureel beleid vooralsnog uit. Binnen de gabberwereld bestaan plannen om actie te ondernemen om racistische tendenzen te bestrijden. Stimulering van deze plannen is nuttig om de etnische lading die de gabbercultuur heeft gekregen, weg te nemen en het daaruit voortvoeiende geweld te doen verminderen. Discussie We kunnen ons de vraag stellen in hoeverre het beschreven proces zich laat beïnvloeden. De keus voor de overheid lijkt niet ruim. Repressie neemt de oorzaak van het geweld niet weg en stuit bovendien op praktische problemen, omdat veel incidenten de politie niet ter ore komen. Stimulering van tolerantie tussen verschillende bevolkingsgroepen in het onderwijs is een nobel streven, maar dreigt voorbij te gaan aan de vage gevoelens van bedreiging dat een deel van de Nederlandse jongeren ervaart en aan de etnisering die daarop de reactie vormt. Het is voor de overheid lastig om vat te krijgen op een jeugdcultuur, omdat die de eigen normen juist stelt in plaats van normen die van bovenaf worden opgelegd. Daarom dient men aan te sluiten op signalen uit de jeugdcultuur zelf. Het belangrijkste doel waarnaar gestreefd dient te worden om de tendens tot etnisering van jeugdculturen en het daruitvloeiende geweld het hoofd te bieden, is het ombuigen van het beeld van de gabbercultuur als blank, zodat het verband tussen jeugdcultuur en etniciteit wordt doorbroken. Ook voor gabbers die geweld tegen allochtonen plegen, ligt
7 hun loyaliteit in de meeste gevallen in eerste instantie bij de gabbercultuur en pas daarna bij hun etniciteit. Het is dan ook van het grootste belang dat zij gedwongen worden tot het maken van een keuze tussen deze twee identiteiten, zodat de combinatie onmogelijk wordt gemaakt. Hiertoe moeten tegenkrachten binnen de gabberwereld zelf worden gemobiliseerd; een dergelijke mentaliteitsverandering kan niet van buitenaf worden opgelegd maar zal door de gabbers zelf moeten worden uitgedragen. Het is een hoopgevend teken dat vanuit de gabberscene het verzet groeit tegen racistische uitingen van gabbers. Zo is een aantal gabbers bezig met de oprichting van een groep, die het racisme binnen de scene wil tegengaan, mede uit onvrede met de negatieve beeldvorming die daarvan het resultaat vormt. Zij villen acties organiseren tegen het racisme in de gabberwereld. Ook een aantal andere betrokkenen, zoals organisatoren en diskjockeys, heeft zich bereid "verklaard zich voor dat doel in te zetten. Deze acties doen op het eerste gezicht denken aan SHARP, de organisatie van skinheads die het racisme uit de skinheadscene wilde bannen. Gezien het matige succes van de Nederlandse afdeling van SHARP en de uiteenlopende vormen van agressie van de zijde van racistische skinheads, waaraan de leden blootgesteld waren, lijken de antiracistische gabbers een moeilijke tijd tegemoet te gaan. Toch is er zeker reden om aan te nemen dat hun toekomst er rooskleuriger uitziet. De politieke polarisatie en het daaruit voortvloeiende geweld tussen skinheads onderling varen beduidend sterker dan die binnen de huidige gabberscene. Initiatieven als het bovenstaande verdienen daarom ondersteuning. Aandacht voor en stimulering van de positieve signalen uit de jeugdcultuur zelf kunnen meer gabbers ertoe aanzetten de handshake-and-hug culture of hardcore, waarover een Brits tijdschrift schrijft, in ere te herstellen
LEXICON Dutch culture // Gabber // Leroy Sanger co IEMES
Voorwoord Gabber! Wat is Gabber? Is het een muziek genre? Is het een culturele beweging? Is het een lifestyle. In dit onderzoekje gaan we erachter komen wat Gabber precies is. Waar het vandaan komt en
Nadere informatieJournalistiek en radicalisering Wat is het verband?
Journalistiek en radicalisering Wat is het verband? Omgaan met radicalisering Doelen Deze aanbevelingen zijn bedoeld voor journalisten. Het is niet uw taak om de samenleving te veranderen of om radicalisering
Nadere informatieSamenvatting. Het onderzoek is gericht op het beantwoorden van de volgende hoofdvragen:
In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van een studie naar de onderzoeksliteratuur over islamitische en extreem-rechtse radicalisering in Nederland. Deze twee vormen van radicalisering worden
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
. > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat
Nadere informatieDe Minister van Veiligheid en Justitie, G.A. van der Steur. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Gabbers
Werkstuk Geschiedenis Gabbers Werkstuk door een scholier 2107 woorden 6 november 2006 5,5 314 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Een eigen kledingstijl, muzieksmaak (hardcore/techno) en een eigen
Nadere informatieLonsdale-jongeren in Nederland Feiten en fictie van een vermeende rechts-extremistische subcultuur
Lonsdale-jongeren in Nederland Feiten en fictie van een vermeende rechts-extremistische subcultuur 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Gabbers in Nederland: Lonsdale-jongeren... 3 3. Gabbercultuur en
Nadere informatieDe verbanden tussen asielzoekers, werkeloosheid, criminaliteit en fascisme
De verbanden tussen asielzoekers, werkeloosheid, criminaliteit en fascisme Tijdens het opruimen van oude spullen kwam ik een oud schoolwerkje uit mijn VWO tijd tegen. Dat is een heel poosje terug, die
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1
Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door E. 1169 woorden 16 maart 2017 6,5 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1.1 Opvoeding= kinderen leren hoe ze zich moeten gedragen. - Veilige
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie
Nadere informatieIs een klas een veilige omgeving?
Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag
Nadere informatie1 Bekijk het schema hierna. Je ziet hoe je de betekenis van moeilijke woorden kunt vinden. Is het woord belangrijk?
Moeilijke woorden 1 Bekijk het schema hierna. Je ziet hoe je de betekenis van moeilijke woorden kunt vinden. Is het woord belangrijk? nee ja Gewoon doorlezen. Probeer de betekenis te achterhalen. In het
Nadere informatiehoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Nadere informatieAuteur(s) Henk Ferwerda, Ilse van Leiden en Frank Willemsen
Auteur(s) Henk Ferwerda, Ilse van Leiden en Frank Willemsen Uitgave Artikel in tijdschrift Bij de les nummer 5, jaargang 2, mei 2006 In samenwerking met het WODC Eergerelateerd geweld Soms worden we opgeschrikt
Nadere informatieSamenvatting. Achtergrond van het onderzoek. Doel en vraagstelling van het onderzoek
Samenvatting Achtergrond van het onderzoek Tot op heden zijn er in Nederland geen cijfers beschikbaar over de omvang van kindermishandeling. Deze cijfers zijn hard nodig; kennis over de aard en omvang
Nadere informatieDiscriminatieklimaat Groningen
Discriminatieklimaat Groningen November 2009 Drs. Marion Holzmann Layla Leerschool MSc. Drs. Ankie Lempens Colofon Uitgave I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.: 0229-282555 Rapportnummer
Nadere informatieM200705. Werkgelegenheid bij startende bedrijven. drs. A. Bruins
M200705 Werkgelegenheid bij startende bedrijven drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2007 2 Werkgelegenheid bij startende bedrijven Van startende bedrijven wordt verwacht dat zij bijdragen aan nieuwe werkgelegenheid.
Nadere informatie13617/16 van/ons/sv 1 DG E 1C
Raad van de Europese Unie Brussel, 4 november 2016 (OR. en) 13617/16 JEUN 84 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: 13344/16 JEUN 76 Betreft: Na raadpleging van de Groep jeugdzaken heeft het voorzitterschap bijgaande
Nadere informatieN. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.
ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding
Nadere informatieOpvoeden na partner geweld Trees Pels Katinka Lunneman Jodi Mak Susanne Tan Meta Flikweert Marjolijn Distelbrin Majone Steketee
Opvoeden na partner geweld Trees Pels Katinka Lunneman Jodi Mak Susanne Tan Meta Flikweert Marjolijn Distelbrin Majone Steketee Financiers: Gemeente Rotterdam Gemeente Amsterdam Gemeente Utrecht Gemeente
Nadere informatieScholen herdenken vermoorde leraar
ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK: ZINLOOS GEWELD tekst 26 NOS-nieuws van 16 januari 2004: Scholen herdenken vermoorde leraar Scholen in het hele land hebben om 11.00 uur één minuut stilte in acht genomen
Nadere informatieBeoordeling. h2>klacht
Rapport 2 h2>klacht Verzoeker klaagt er in vervolg op zijn bij de Nationale ombudsman op 5 februari 2008 ingediende klacht over dat het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) Rotterdam in het
Nadere informatieSamenvatting. Aard en omvang van geweld
Samenvatting Dit rapport doet verslag van het onderzoek naar huiselijk en publiek geweld. Het omvat drie deelonderzoeken, alle gericht op het beschrijven van geweld en geweldplegers. Doelstelling van het
Nadere informatieAllochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010
FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage
Nadere informatieSami Inal. Jaargang 7, nr. 12, december 1995 ONDERSCHEID TUSSEN BUURT EN STEDELIJK JONGERENWERK
TJJ Tijdschrift voor Jeugdhulpverlening en Jeugdwerk Jaargang 7, nr. 12, december 1995 ONDERSCHEID TUSSEN BUURT EN STEDELIJK JONGERENWERK Belang van algemeen jongerenwerk voor positie van migrantenjongeren
Nadere informatieProtocol ongewenste omgangsvormen
Protocol ongewenste omgangsvormen Versiebeheer: revisienummer datum omschrijving verandering 4-03-2013 Vaststelling in bestuursvergadering 4 maart 2013, met ingang van 1 maart 2013 Protocol ongewenste
Nadere informatieOnderzoek Agressie in uitgaansleven
Onderzoek Agressie in uitgaansleven 3 juni 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 18 tot 3 juni 2013, deden 404 jongeren mee die met name uitgaan in Brabant. De uitslag is na weging
Nadere informatieTRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS
TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1
Nadere informatie1 maart Onderzoek: De Stelling van Nederland
1 maart 2017 Onderzoek: De Stelling van Nederland Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/53232 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hill, J.M. Title: On the road to adulthood. Delinquency and desistance in Dutch
Nadere informatieInterculturele Competentie:
Interculturele Competentie: Een vak apart W. Shadid, Leiden, mei 2010 Inleiding In deze korte uiteenzetting wordt aandacht besteed aan het onderwerp interculturele competenties waarop de laatste tijd en
Nadere informatieRadicalisering begrijpen
Radicalisering begrijpen Wat is radicalisering Tal van verschillende definities van radicalisering: Een individueel proces dat wordt beïnvloed door groepsprocessen; De heersende politieke orde en dialoog
Nadere informatieOnderzoek Agressie in uitgaansleven
Onderzoek Agressie in uitgaansleven 31 mei 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 18 tot 31 mei 2013, deden 2.123 jongeren mee die uitgaan. De uitslag is na weging representatief
Nadere informatie22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid
22 januari 2015 Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieUitgeverij Van Praag Amsterdam
Uitgeverij Van Praag Amsterdam Inhoud 9 Het immigratietaboe 13 Het relativeringcircuit De toestand 27 Etniciteit is sticky 30 Drs. Hans Roodenburg Inkomensverschillen worden groter door immigratie 39 Het
Nadere informatie5. CONCLUSIES. 5.1 Overlast
5. CONCLUSIES In dit afsluitende hoofdstuk worden de belangrijkste conclusies besproken. Achtereenvolgens komen de overlast, de criminaliteit en de veiligheidsbeleving aan bod. Aan de 56 buurtbewoners
Nadere informatieINSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1
INSCHATTING VAN RELATIECONFLICTEN 1 Doel Doel is om bij de start van relatiebegeleiding deze vragenlijst af te nemen om een zicht te krijgen over waar de conflicten zitten maar ook om partnergeweld te
Nadere informatieNationale Monitor Polarisatie en Beeldvorming Vluchtelingen
PRESENTATIE Nationale Monitor Polarisatie en Beeldvorming Vluchtelingen Een onderzoek ten behoeve van een effectievere, depolariserende strategie over vluchtelingen Datum: 24 maart 2018 1 Hoe wordt er
Nadere informatieIn mijn jaren als Nationaal Rapporteur heb ik met meer afstand naar deze problematiek gekeken. Maar ook al betreffen alle onderzoeken en aanbevelingen
Statement van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen Corinne Dettmeijer-Vermeulen, ter gelegenheid van haar afscheid als Nationaal Rapporteur, 13 november 2017. Dit is mijn
Nadere informatieClosing brothels is closing eyes
Closing brothels is closing eyes Utrechtse sekswerkers na de sluiting van het Zandpad Prof. Dr. Dina Siegel (UU) i.s.m. Prof. Dr. Henk van de Bunt (EUR); Dr. Brenda Oude Breuil (UU); Marjolein Goderie
Nadere informatieFact sheet. Concentraties van allochtone ouderen en jongeren,
Fact sheet nummer 1 maart 2004 Concentraties van allochtone ouderen en jongeren, 1994-2003 Waar in Amsterdam wonen allochtone jongeren en ouderen? Allochtonen wonen vaker dan autochtonen in gezinsverband
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen
Nadere informatieTekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst
Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst Dames en heren, allen hier aanwezig. Het is voor mij een grote eer hier als pas benoemde burgemeester
Nadere informatieHoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document.
SOCIALE COHESIE EN BURGERSCHAP Inleiding Een school maakt deel uit van de maatschappij en bouwt mee aan de vorming van jonge burgers. Een groot deel van de dag, brengen jongeren door op school. Zij krijgen
Nadere informatieInterculturele Competenties:
Interculturele Competenties: Een vak apart W. Shadid Leiden, mei 2010 Interculturele Competenties 2 Inleiding Vooral in multiculturele samenlevingen wordt de laatste tijd veel nadruk gelegd op interculturele
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn
Nadere informatieInformatie over de deelnemers
Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals
Nadere informatieProtocol omgangsvormen klanten
Inleiding Agressief gedrag in de vorm van intimidatie en fysiek geweld is een veel voorkomend verschijnsel geworden in onze samenleving. Vanuit het oogpunt van de Arbowet heeft Patrimonium als werkgever
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer
Opgave 3 Criminaliteit in Nederland tekst 1 2 30 3 40 4 In Nederland worden per jaar zo n vijf en een half miljoen misdrijven gepleegd. Ruim anderhalf miljoen daarvan komt ter kennis van de politie. Uiteindelijk
Nadere informatieVRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA
Vak Maatschappijleer Thema de multiculturele samenleving Datum december 2013 Onderwerp Socialisatie en cultuur VRAGEN OVER HET ARTKEL HET MULTICULTURELE DRAMA Het multiculturele drama 1. a. Wat wordt bedoeld
Nadere informatieM200802. Vrouwen aan de start. Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven. drs. A. Bruins drs. D.
M200802 Vrouwen aan de start Een vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke starters en hun bedrijven drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, juni 2008 2 Vrouwen aan de start Vrouwen vinden het starten
Nadere informatie20 april 2015. Onderzoek: agressie in het OV
20 april 2015 Onderzoek: agressie in het OV Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieZorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen
Zorg op Tijd EIF Conferentie Nijmegen 19-11-2015 Projectpartners Project in Gouda Scholen in Gouda Onderdelen Training van professionals Overleg over de screening Bijeenkomsten met ouders Individuele
Nadere informatieGedragsregels - voor patiënten en bezoekers
Gedragsregels - voor patiënten en bezoekers De Sint Maartenskliniek verwacht van u dat u zich gedraagt als gast en dat u respectvol en vriendelijk met elkaar omgaat. Behandel de ander zoals u zelf behandeld
Nadere informatieVolgens Nederland. Analyse van de nieuwe corporate campagne van Achmea. 15 november 2012. Sanne Gaastra Mirjam Lasthuizen Sonja Utz
Volgens Nederland Analyse van de nieuwe corporate campagne van Achmea 15 november 2012 Sanne Gaastra Mirjam Lasthuizen Sonja Utz Achtergrond Volgens Nederland Nederland kent een aantal belangrijke maatschappelijke
Nadere informatieVoel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.
Nadere informatieDelinquent gedrag bij jongeren met een licht verstandelijke beperking
DC 72 Delinquent gedrag bij jongeren met een licht verstandelijke beperking Dit thema is een bewerking van het krantenartikel uit NRC Handelsblad Vroeger een debiel, nu een delinquent. In dit artikel zegt
Nadere informatieSchema: Onderwerpen betreffende functioneren van de coalitie
Waarderend onderzoek Vragenlijst coalitie* Etten Leur. Schema: Onderwerpen betreffende functioneren van de coalitie 1. Vertegenwoordigen De coalitie vertegenwoordigt de kiezers. Een coalitielid vertegenwoordigt
Nadere informatie6,3. Mijn hoofdvraag is: Deelvragen: Hypothese. Internet. Documentatie map: Praktische-opdracht door een scholier 1325 woorden 23 juni 2002
Praktische-opdracht door een scholier 1325 woorden 23 juni 2002 6,3 276 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Dit werkstuk gaat over zinloos geweld. Er staat in vermeld wat zinloos geweld is,
Nadere informatiePresentatie Huiselijk Geweld
Definitie: Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke- of familiekring van het slachtoffer wordt gepleegd. Hieronder vallen lichamelijke en seksuele geweldpleging, belaging en bedreiging
Nadere informatieProeftoets periode 4 vwo
1. Presentation of the self : I. heeft te maken met rolgedrag. II. werkt gedragsregulerend. III. is kenmerkend in subculturen. A. Alleen II is juist. B. Alleen III is juist. C. II en III zijn juist. D.
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2017
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2017 Zolang de mens bestaat, staat hij zijn naaste ook naar het leven. Het is een vreemde soort paradox: de ene mens kan niet leven zonder de ander terwijl diezelfde mens
Nadere informatieOver de auteurs 7. Dankwoord van de auteurs 9. Inleiding 11. Deel 1 De betekenis van assertief zijn. 1 Wat betekent het om assertief te zijn?
Inhoud Over de auteurs 7 Dankwoord van de auteurs 9 Inleiding 11 Deel 1 De betekenis van assertief zijn 1 Wat betekent het om assertief te zijn? 19 2 Voel u goed en geef anderen een goed gevoel 49 3 Zeggen
Nadere informatieook op straat en zelfs thuis regelmatig gebruikt. Ondanks deze beangstigende gedachte wordt in mijn lokaal niet meer met kanker gescholden.
Artikel 1 B eter 299.000 in de zee dan 1 hier in het land, lees ik in een reactie onder een artikel op de site van De Telegraaf, over de groeiende vluchtelingenstroom naar Europa. Mensen zijn slimmer dan
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Racisme
Racisme Ik heb een onderwerp gekozen dat jullie misschien een beetje vreemd zullen vinden, namelijk het thema 'racisme'. Als je dat woord opzoekt dan staat er: Racisme: racisme is het discrimineren van
Nadere informatieSamenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders
Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne
Nadere informatie6,9. Praktische-opdracht door een scholier 2854 woorden 16 april keer beoordeeld. Maatschappijleer
Praktische-opdracht door een scholier 2854 woorden 16 april 2012 6,9 14 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer CRIMINALITEIT Inleiding: Deze praktische opdracht is een onderzoek naar een onderwerp dat gaat
Nadere informatieFaculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2637 Advies Luchtaanvallen IS(IS) Datum 24 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper
Nadere informatieFEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC. Jaarverslag 2014. Stichting Fecc
FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC Jaarverslag 2014 Dit verslag geeft een beknopt beeld van de activiteiten van het jaar 2014. Stichting Fecc Januari 2015 FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE
Nadere informatieOpdracht Maatschappijleer Integratie en immigratie
Opdracht Maatschappijleer Integ en immig Opdracht door een scholier 1899 woorden 21 januari 2004 6,6 90 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Integ en immig 1. Wat is het probleem? -Historische schets Tussen
Nadere informatie26 november 2018 Rozemarijn Lubbe JODEN IN NEDERLAND
26 november 2018 Rozemarijn Lubbe JODEN IN NEDERLAND Samenvatting Samenvatting Veel Nederlandse Joden durven Joods-zijn niet te uiten Veel Joden in Nederland durven hun Joodse achtergrond niet te uiten.
Nadere informatieSociale mobiliteit en zelfbeelden van zwarte mannen
Sociale mobiliteit en zelfbeelden van zwarte mannen April 2010 www.forum.nl FORUM Instituut voor Multiculturele Vraagstukken Postbus 201/Kanaalweg 86 3500 AE Utrecht 030 297 43 21 www.forum.nl Sociale
Nadere informatieOnderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid
Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid Publicatiedatum: 22-01-2015 Over dit onderzoek Het 1V Jongerenpanel, onderdeel van EenVandaag, bestaat uit ruim 3000 jongeren van 12 t/m 24 jaar. Aan dit online
Nadere informatieBijna de helft van de geweldsmisdrijven wordt in de openbare ruimte gepleegd / foto: Inge van Mill.
Bijna de helft van de geweldsmisdrijven wordt in de openbare ruimte gepleegd / foto: Inge van Mill. secondant #2 april 2009 7 Geweldsdelicten tussen - Daling van geweld komt niet uit de verf Crimi-trends
Nadere informatieRapport. Datum: 12 februari 2004 Rapportnummer: 2004/048
Rapport Datum: 12 februari 2004 Rapportnummer: 2004/048 2 Klacht Verzoeker, die op 20 juli 2002 is aangehouden op grond van verdenking van belediging van een politieambtenaar, klaagt erover dat het Korps
Nadere informatie21 augustus 2015. Onderzoek: Een naaste met dementie
21 augustus 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieAanpak van radicalisering op school
Aanpak van radicalisering op school dr. Daan Wienke/Nederlands Jeugdinstituut mei 2016 begrippen* Polarisatie Verscherping van tegenstellingen tussen groepen in de samenleving die kan resulteren in spanningen
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland
Nadere informatie1.1 Omcirkel het juiste antwoord.
1.1 Vraag 1 Je persoonlijke identiteit wordt gevormd door A. Geluk & tegenslag B. Aanleg & opvoeding C. School & opvoeding D. Yin & yang Vraag 2 Wat is een voorbeeld van je sociale identiteit? A. Amateurvoetballer
Nadere informatieBinnenlandse Veiligheidsdienst
Binnenlandse Veiligheidsdienst Ministerie van Binnenlandse Zaken 31034 I"»H t vv T -r -r- * * 4- -f -1- -f + +4- i-r- 4- -fr * * -f T -f- -f ir. A j-. ^ -i. j- Postadres Postbus 20011 2500 EA 's-gravenhage
Nadere informatieAchtergrond. Visie op arbeidsverzuim
Deze visienota richt zich specifiek op preventie van arbeidsverzuim. Deze visie is door te vertalen naar terugkeer vanuit arbeidsverzuim en op instroom, doorstroom en uitstroom vraagstukken. Deze doorvertaling
Nadere informatieRIS112563a_20-JAN-2004
RIS112563a_20-JAN-2004 Gisteren hebben wij afscheid moeten nemen van conrector Hans van Wieren. Toch is dat harde feit voor ons onwerkelijk. Dit geldt bovenal voor zijn vrouw, voor zijn beide dochters,
Nadere informatieOpvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen
FACTSHEET Thema: Veiligheid, Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen Publicatiedatum: oktober 2010 Bron: Bureau O+S Toelichting Ingevoegd rapport geeft goed weer hoe Amsterdammers
Nadere informatieTHEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo
Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare
Nadere informatieDealen met agressie en probleemgedrag bij NAH Rolf Tijssen
Dealen met agressie en probleemgedrag bij NAH Rolf Tijssen www.tijssenweerbaarheid.nl Er zijn maar twee manieren om met anderen om te gaan. De eerste is vanuit angst. De tweede vanuit liefde Kay Pollak
Nadere informatieRECHTBANK VAN EERSTE AANLEG TE GENT 7 NOVEMBER 2017
RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG TE GENT 7 NOVEMBER 2017 In de zaak van het openbaar ministerie tegen: S. V. G., zonder gekend beroep, geboren te Gent op ( ), wonende te ( ) beklaagd van: A. Hetzij door daden,
Nadere informatieDag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is
Gudrun Peperstraete Kijk eens naar jezelf! hoe je eruitziet? Of is er meer? Is er nog iemand die er net zoals jij uitziet? Kijk eens naar de anderen! Kijk eens goed in de spiegel. Welke kleur hebben je
Nadere informatieGrafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%
26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde
Nadere informatie30 mei 2016. Onderzoek: Racisme in Nederland?
30 mei 2016 Onderzoek: Racisme in Nederland? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieStandaard Eurobarometer 84. Die publieke opinie in de Europese Unie
Die publieke opinie in de Europese Unie Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese
Nadere informatieEUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE VIERDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI:
CRI(98)30 Version néerlandaise Dutch version EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE VIERDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI: NATIONALE OVERZICHTEN VAN DE ERVARINGEN MET EN DE PERCEPTIE
Nadere informatieVerder klaagt verzoekster over de wijze waarop het UWV te Venlo haar klacht heeft behandeld.
Rapport 2 h2>klacht Verzoekster klaagt erover dat een met naam genoemde verzekeringsarts van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen te Heerlen (UWV) bij het vaststellen van de belastbaarheid
Nadere informatieJeugdculturen hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 07 September 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73230 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieConflict Styles. Datum:
Conflict Styles Naam: Sample Candidate Datum: 08-08-2013 Over dit rapport: Dit rapport is op automatische wijze afgeleid van de resultaten van de vragenlijst welke door de heer Sample Candidate is ingevuld.
Nadere informatieOnderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013
Onderzoek Arbeidsongeschiktheid In opdracht van Loyalis juni 2013 Inleiding» Veldwerkperiode: 27 maart - 4 april 2013.» Doelgroep: werkende Nederlanders» Omdat er specifiek uitspraken gedaan wilden worden
Nadere informatieVragenlijst: Omgaan met agressie en geweld in het werk
Vragenlijst: mgaan met agressie en geweld in het werk Als. willen wij graag meer inzicht krijgen in de mate waarin onze medewerkers met agressie en geweld in aanraking komen en de manier waarop hiermee
Nadere informatie1 Voorwoord. Beste ouders. Beste leerlingen
1 Voorwoord Beste ouders Beste leerlingen Dit is het antipestplan van WICO campus Sint-Jozef. Het draaiboek pesten is geschreven voor de leerlingen, ouders en medewerkers van de school. Het geeft het beleid
Nadere informatieV erschenen in: ESB, 83e jaargang, nr. 4162, pagina 596, 31 juli 1998 (datum)
Emancipatie en opleidingskeuze A uteur(s): Grip, A. de (auteur) Vlasblom, J.D. (auteur) Werkzaam bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. (auteur) Een
Nadere informatieNederlanders aan het woord
Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht
Nadere informatieKLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur
KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur Iedere ouder zal het volgende herkennen: de blauwe en rode potloden uit de kleurdozen van kinderen zijn altijd het eerst op. Geel roept aanvankelijk ook warme gevoelens
Nadere informatie