de huidige generatie jongeren leest minder dan vroeger (Heesters e.a. 2007)

Transcriptie

1 Uitdagingen voor de literatuurdidactiek in de lerarenopleiding de huidige generatie jongeren leest minder dan vroeger (Heesters e.a. 2007) 1

2 Vlaanderen (2011) OIVO: 60% van de jongeren (10-17 jaar) leest in de vrije tijd af en toe een boek Boek.be/PISA: jongeren lezen (technisch) goed, maar niet graag ps. Onderzoek- en informatiecentrum van verbruikersorganisaties 2

3 de huidige generatie jongeren leest minder dan vroeger (Heesters e.a. 2007) er is sprake van ontlezing bij adolescenten (Raukema e.a. 2002; Witte 2008) psychosociale factoren (o.a. instroom en puberteit) leiden tot negatieve leesattitude (Ghesquiere 1993; Stalpers 2007) concurrentie van andere media (Blanken & Deuze 2007; Van de broek e.a. 2009) 3

4 Andere vormen van vrijetijdsbesteding (Trendbox 2006; Sociaal en cultureel planbureau 2009) 4

5 slechte aansluiting competenties leerlingen met onderwijsaanbod (Boekaerts 1997) gebrek aan interessante leesmaterialen, weinig aansprekende literatuurmethoden-en onderwijs (Raukema, Schram & Stalpers 2002) leesplezier wordt niet gerealiseerd (Bonset & Braaksma 2008) Sociale netwerksites (68%) Nieuwsgroepen: 52% van de jongeren (Eurostat 2010) Weblogs: 34% jongeren (Eurostat 2010) - dagboeken: 92% - poëzie: 39% - blovels: 2% 5

6 roman graphic novel stripverhaal blogfictie sms-poezie... Het falen van het literatuuronderwijs heeft ook implicaties voor de interesse en kennis van literatuur bij studenten in de lerarenopleiding en bij vakmentoren. 6

7 Associatie Universiteit Gent - Expertisenetwerk Lerarenopleidingen (AUGent/ENW) Samenwerkingsverband: Universiteit Gent, Hogeschool Gent, Hogeschool West-Vlaanderen & CVO Het Perspectief Doelgroep: lerarenopleidingen (opleiders en leraren-in-opleiding) Doelen: 1. Lerarenopleiders en leraren-in-opleiding kennis laten maken met een aantal nieuwe literaire genres (o.m. graphic novels, blogfictie) 2. Handreikingen bieden voor implementatie en voor didactisering (o.m. het didactisch model van de contact zone) 7

8 Een nieuw literatuuronderwijs voor een nieuwe leescultuur Onderzoek naar en ontwikkeling van handelingsoriëntaties ter verbetering van de lerarenopleiding en het literatuuronderwijs. Jeugdliteratuur en adolescentenromans Beeldcultuur (focus op graphic novel) Digitale cultuur (focus op blogs) De contact zone 8

9 Geannoteerde PowerPointPresentatie (les voor lerarenopleiding) Reader (theorie, praktijkvoorbeelden, tips voor implementatie) Opdrachten Doorzoekbare databank met leessuggesties

10 Stap 1: de module omzetten in een lessenreeks voor de lerarenopleiding Voorkennis: Lessen literatuur Lessen beeldtaal (ENW-project film en/als geletterdheid) Doel: Inleiding in de (meerwaarde van) striproman Invalshoeken om met stripromans aan de slag te gaan Opdracht: Ontwikkel in functie van een stage een les over/met de striproman 19 What is the use of a book without pictures or conversation? Waarom is de striproman een meerwaarde voor het schoolvak Nederlands? 10

11 Wat? 11

12 striproman strip Een kwalitatieve strip... 12

13 voor volwassenen,... met literaire kwaliteiten... 13

14 en een... afgeronde complexe verhaallijn... 14

15 in boekformaat...? waarbij de... 15

16 auteur... s die verantwoordelijk is... 16

17 voor het hele concept... weet samen te brengen. 17

18 11/27/2012??? 18

19 Waarom? Oefenen visuele geletterdheid Leesplezier De interesse zal alleen maar groeien Interesse voor traditionele literatuur wekken Differentiatiemiddel Praktisch alle vaardigheden Ik ga zeker mijn leerlingen eens laten kennismaken met de striproman. Deze kennismaking kan eigenlijk in allerlei omstandigheden gebeuren: spreekvaardigheid, literatuur, taalbeschouwing of wat dan ook. Hoewel ik nu erg veel interesse heb in zaken als schrijvers, romans en kunst, was ik dit vroeger Ik als vond puber het heel totaal goed niet. dat er een Ik heb geleerd dat je op heel veel Indien ik destijds duidelijk een gelijkaardige verschil gemaakt les werd manieren tussen met strips de striproman en stripsromans, kan zou gekregen hebben over stripromans, want werken voordien in de praktijk was dit (bv. verschil de zou ik mijn mening toen vast en zeker me niet vaardigheden echt duidelijk. kunnen hierin herzien hebben. verwerkt worden, hoe is de verhouding tussen beeld en woord?,...) 38 19

20 Grote tevredenheid Compleet nieuwe inhoud Aanvulling op literaire basiskennis Inleiding in het leren analyseren van literatuurfragmenten 39 Verstripping Relatie woord en beeld Relatie tussen beelden Relatie film, graphic novel en roman / verhaal Technieken van het medium Creativiteit met beeld en woord => Combinatiesvan Lees-, kijk- en schrijfvaardigheid 20

21 Microsofts Surface: Zwitsers zakmes of Frankenstein? Analisten over de Microsoft-tablet juni Vergelijk de uiterlijke kenmerken van de personages in film / boek en graphic novel Kies een passage uit het boek en vergelijk die in de film en in de graphic novel: Welke beeldtechnieken worden er gebruikt om de passage te vertellen? Werd de scène uit de film / graphic novel geweerd? Waarom zou dat zijn? Neem een passage uit het boek en bewerk die tot ze in een bladzijde van een graphic novel kan

22 Ontwikkelen van een : Leeskoffer Workshop Opmerkingen, opbouwende kritiek, commentaar 22