Somatostatine. Het gebruik van somatostatine analogen in de behandeling van Neuro Endocriene Tumoren. Marc De Man 29/11/2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Somatostatine. Het gebruik van somatostatine analogen in de behandeling van Neuro Endocriene Tumoren. Marc De Man 29/11/2015"

Transcriptie

1 Somatostatine Het gebruik van somatostatine analogen in de behandeling van Neuro Endocriene Tumoren Marc De Man 29/11/2015

2 DIGESTIEF ONCOLOOG PATHOLOOG RADIOLOOG NET NUCLEARIST CHIRURG 2

3 MEDICATIE APD DIAGNOSE CT MRI EMBOLISATIE NET ISOTOPEN SCAN PRRT OPERATIE 3

4 MEDICATIE APD DIAGNOSE CT MRI EMBOLISATIE NET ISOTOPEN SCAN PRRT OPERATIE 4

5 somatostatine Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES 5

6 Signaalstoffen Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES 6

7 Signaalstoffen Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES 7

8 Signaalstoffen Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES 8

9 somatostatine Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmende werking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES 9

10 somatostatine Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangeaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmende werking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam. DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem 10

11 Door stimulatie van kliercel is er een toename van de vorming van het hormoon noodzakelijk voor het normaal functioneren van het lichaam Wannneer te veel hormoon wordt aangemaakt treedt er een feed back mechanisme op oa door aanmaak van somatostatine. Dit bindt zicht op specifieke receptor waardoor de hormoonvorming verminderd 11

12 Door stimulatie van kliercel is er een toename van de vorming van het hormoon noodzakelijk voor het normaal functioneren van het lichaam Wannneer te veel hormoon wordt aangemaakt treedt er een feed back mechanisme op oa door aanmaak van somatostatine. Dit bindt zicht op specifieke receptor waardoor de hormoonvorming verminderd 12

13 DES DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem 14

14 DES DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem 15

15 Neuroendocriene cel Neuroendocriene Tumor Niet functioneel 16

16 KLACHTEN hormonen Neuroendocriene cel Neuroendocriene Tumor Functioneel 17

17 NEUROENDOCRIENE TUMOREN gastrine glucagon serotonine 18

18 Er zijn 5 subtypes van serotonine receptor Ook goed gedifferentieerde tumoren afomstig van deze neuroendocriene cellen ( NET) hebben deze receptoren waarop somatostanine kan binden 19

19 SOMATOSTATINE ANALOGEN Er zijn 5 subtypes van serotonine receptor Ook goed gedifferentieerde tumoren afomstig van deze neuroendocriene cellen ( NET) hebben deze receptoren waarop somatostanine kan binden Dit kan worden aangetoond door (gemodifieerde) somatostatine zoals bij Dotatoc scan 20

20 SOMATOSTATINE ANALOGEN Wat somatostatine Medicijnen die lijken op somatostatine analogen 21

21 SOMATOSTATINE ANALOGEN Octreotide Lanreotide 22

22 Somatostatine analogen Somatostatine analogen somatostatine Tragere afbraak Langere aktiviteit Octreotide 3-4 weken Lantreotide 4-6 weken Pasireotide 23

23 NET: WAAROM SSA? SECRETIE CELDELING CONTROLE SYMPTOMEN CONTROLE TUMOR 24

24 NET: WAAROM SSA? SECRETIE CELDELING CONTROLE SYMPTOMEN CONTROLE TUMOR 25

25 Syndrooom Klachten Plaats oorspong Carcinoied syndroom Werner- Morrrison VIPoma Glucagonoma Flushing Diarree bronchospasm en Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie Huiduitslag Diepe veneuze trombose Dunne darm Pancreas Pancreas Hormoon Serotonine VIP Glucagon Insulinoma Hypoglycemie Pancreas Insuline Zollinger Ellison Maag duodenum ulcera Diarree Pancreas Gastrine 26

26 Syndrooom Klachten Plaats oorspong Carcinoied syndroom Werner- Morrrison VIPoma Glucagonoma Flushing Diarree bronchospasm en Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie Huiduitslag Diepe veneuze trombose Dunne darm Pancreas Pancreas Hormoon Serotonine VIP Glucagon Insulinoma Hypoglycemie Pancreas Insuline Zollinger Ellison Maag duodenum ulcera Diarree Pancreas Gastrine 27

27 Syndrooom Klachten Plaats oorspong Carcinoied syndroom Werner- Morrrison VIPoma Glucagonoma Flushing Diarree bronchospasm en Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie Huiduitslag Diepe veneuze trombose Dunne darm Pancreas Pancreas Hormoon Serotonine VIP Glucagon Insulinoma Hypoglycemie Pancreas Insuline Zollinger Ellison Maag duodenum ulcera Diarree Pancreas Gastrine 28

28 Syndrooom Klachten Plaats oorspong Carcinoied syndroom Werner- Morrrison VIPoma Glucagonoma Flushing Diarree bronchospasm en Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie Huiduitslag Diepe veneuze trombose Dunne darm Pancreas Pancreas Hormoon Serotonine VIP Glucagon Insulinoma Hypoglycemie Pancreas Insuline Zollinger Ellison Maag duodenum ulcera Diarree Pancreas Gastrine 29

29 NET FUNCTIONEEL HORMONEN R/ SOMATOSTATINE ANALOOG 30

30 Symptomatische controle: +/- 75% Biochemische controle +/- 50% 31

31 34

32 NET: WAAROM SSA? SECRETIE CELDELING CONTROLE SYMPTOMEN CONTROLE TUMOR 35

33 somatostatineanaloog NET placebo 36

34 SANDOSTATINE ANALOGEN TUMORCONTROLE EVIDENTIE PROMID (1) CLARINET SSA Octreotide LAR 30 Lanreotide AG 120 mg Patiënten Darm Darm en pancreas Hormoonproductie +/- Geen Beoordeling effect WHO RECIST Einddoel studie Tjjd tot tumorgroei Progressievrije overleving Ziektestatus Niet gekend Stabiel Ki 67 < 2% <10% 95 % - 62% 32% Lever aantasting <10% <25% 77% 49% 39% (1) Rinke JCI

35 SOMATOSTATINE ANALOGEN Controleren de symptomen die worden veroorzaakt door een overproductie van hormonen door NET Vertragen de groei van goed gedifferentieerde NET 38

36 TELOTRISTAT - Inhibitie van tryptophaan hydroxylase - Verminderde aanmaak van serotonine in de enterochromafine cellen van de darm. - Behandleing diarree bij patiënten met carcinoied syndroom die niet genoeg reageren op somatostatine analogen ECC

37 40

Gastroentero-pancreatische neuro-endocriene tumoren. 25 september 2010 Ermelo, de Dialoog Wim Meijer

Gastroentero-pancreatische neuro-endocriene tumoren. 25 september 2010 Ermelo, de Dialoog Wim Meijer Gastroentero-pancreatische neuro-endocriene tumoren 25 september 2010 Ermelo, de Dialoog Wim Meijer GEP NET inleiding nieuwe behandelmethoden voeding GEP NET inleiding nieuwe behandelmethoden voeding

Nadere informatie

9 e Post-O.N.S. Meeting

9 e Post-O.N.S. Meeting 9 e Post-O.N.S. Meeting NOTHING BUT NET Neuro-endocriene tumoren, begrip en nieuwe therapieën. Sandra Bossmann Verpleegkundig specialist UMC St Radboud Niet elk hoefgetrappel is een paard Symptomen van

Nadere informatie

Neuroendocriene Tumoren in het Pancreas: Hoe behandel je? Els Nieveen van Dijkum, Chirurg AMC 10 januari 2014

Neuroendocriene Tumoren in het Pancreas: Hoe behandel je? Els Nieveen van Dijkum, Chirurg AMC 10 januari 2014 Neuroendocriene Tumoren in het Pancreas: Hoe behandel je? Els Nieveen van Dijkum, Chirurg AMC 10 januari 2014 Presentatie NET - neuroendocriene tumor Pancreas NET Behandeling van pancreas NET Neuroendocriene

Nadere informatie

Neuro Endocriene Tumoren (NET)

Neuro Endocriene Tumoren (NET) Neuro Endocriene Tumoren (NET) Synoniemen Carcinoïd syndroom Neuro-endocriene tumoren (NET) Wat zijn neuro-endocriene tumoren (NET)? NET zijn zeldzame tumoren die hun oorsprong hebben in het neuro-endocriene

Nadere informatie

De Volgorde van behandelingen voor NET. W. Demey, medische oncologie AZ KLINA, St Jozef Malle. zondag 12 november 2017

De Volgorde van behandelingen voor NET. W. Demey, medische oncologie AZ KLINA, St Jozef Malle. zondag 12 november 2017 De Volgorde van behandelingen voor NET W. Demey, medische oncologie AZ KLINA, St Jozef Malle zondag 12 november 2017 Inleiding Therapie wordt bepaald door: Ziekte (lokalisatie, uitgebreidheid, differentiatie)

Nadere informatie

graad mitotische activiteit/10 hpf Ki67 index G1 <2 <2% G G3 >20 >20

graad mitotische activiteit/10 hpf Ki67 index G1 <2 <2% G G3 >20 >20 NEURO-ENDOCRIENE TUMOREN 1. Algemeen: Goed gedifferentieerde neuro-endocriene tumor: vroeger "carcinoïd". Goed gedifferentieerd carcinoma: "atypisch carcinoïd". Exclusief appendix. Opmerking: hooggradige

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure

Nadere informatie

Behandeling met sandostatine

Behandeling met sandostatine Behandeling met sandostatine NEURO-ENDOCRIENE TUMOR (NET) Bij u is een neuro-endocriene tumor met uitzaaiingen geconstateerd. Neuro-endocriene tumoren (afgekort NET) kunnen op verschillende locaties in

Nadere informatie

21. Multipele Endocriene Neoplasie Type 1 (MEN1)

21. Multipele Endocriene Neoplasie Type 1 (MEN1) 21. Multipele Endocriene Neoplasie Type 1 (MEN1) Expert opinion Diagnostische criteria Vaststelling van een mutatie in het MEN1-gen Combinatie van hyperplasie of adenomen van de bijschildklieren, neuroendocriene

Nadere informatie

Informatie over. Neuro Endocriene Tumoren. neuro-endocriene tumoren (NET) elke NET is anders. patiëntenfolder Stichting NET-groep www.net-kanker.

Informatie over. Neuro Endocriene Tumoren. neuro-endocriene tumoren (NET) elke NET is anders. patiëntenfolder Stichting NET-groep www.net-kanker. NET-groep Neuro Endocriene Tumoren elke NET is anders Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) patiëntenfolder Stichting NET-groep www.net-kanker.nl 1 Deze folder gaat over NET graad 1 en NET graad

Nadere informatie

Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren

Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog en de

Nadere informatie

Levercysten: Behandeling in zicht? Tom Gevers, arts-onderzoeker UMCN Afdeling maag-, darm- en leverziekten

Levercysten: Behandeling in zicht? Tom Gevers, arts-onderzoeker UMCN Afdeling maag-, darm- en leverziekten De DIPAK-1 studie Levercysten: Behandeling in zicht? Tom Gevers, arts-onderzoeker UMCN Afdeling maag-, darm- en leverziekten Opzet De lever Levercysten Diagnose levercysten Behandeling levercysten DIPAK

Nadere informatie

When you hear hoofbeats, think Zebras! Prof. dr. E.G.E de Vries, medisch oncoloog UMCG, Groningen

When you hear hoofbeats, think Zebras! Prof. dr. E.G.E de Vries, medisch oncoloog UMCG, Groningen Verslag informatiebijeenkomst NET-groep, 5 november 2011 Ochtendprogramma 10.30 uur 12.30 uur When you hear hoofbeats, think Zebras! Prof. dr. E.G.E de Vries, medisch oncoloog UMCG, Groningen Prof. dr.

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm de maag de pancreas de longen 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure

Nadere informatie

Chapter 10 Nederlandse Samenvatting voor Leken

Chapter 10 Nederlandse Samenvatting voor Leken Chapter 10 Nederlandse Samenvatting voor Leken Inleiding Doel Resultaten Conclusies Chapter 10 Inleiding Gastroenteropancreatische neuroendocriene tumoren (GEP-NETs) vormen een zeldzame groep tumoren,

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting NET-groep

Nadere informatie

Chapter 9. Dutch Summary

Chapter 9. Dutch Summary Chapter 9 Dutch Summary Samenvatting van het proefschrift GLP-1 en de neuroendocriene regulatie van voedsel inname in obesitas en type 2 diabetes: stof tot nadenken Chapter 9 Obesitas en type 2 diabetes

Nadere informatie

Podcast NET-groep over Vitamines en de kans op vitaminegebrek bij NET en NEC kanker Carmen: Carmen: Johannes: vitamine B-12 Carmen:

Podcast NET-groep over Vitamines en de kans op vitaminegebrek bij NET en NEC kanker Carmen: Carmen: Johannes: vitamine B-12 Carmen: Podcast NET-groep over Vitamines en de kans op vitaminegebrek bij NET en NEC kanker Carmen Kleinegris (NET-groep) in gesprek met drs. Johannes Stelwagen, arts-onderzoeker UMCG Juli 2018 Carmen: Dan gaan

Nadere informatie

Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas

Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas Postgraduaat onderwijs 22-3-2019 Dr Schoneveld Abdominale heelkunde Endocriene heelkunde 2 Bijnier anatomie 3 Bijnier anatomie Arterieel a.suprarenalis Superior

Nadere informatie

Zorgpad MEN1 syndroom. Informatie voor patiënten

Zorgpad MEN1 syndroom. Informatie voor patiënten Zorgpad MEN1 syndroom Informatie voor patiënten Dit Zorgpad MEN1 syndroom, informatie voor patiënten, is tot stand gekomen met medewerking van: Belangengroep M.E.N. drs. C.R.C. Pieterman, M. Aarts bestuur

Nadere informatie

Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren

Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren Somatostatine analogen bij neuro-endocriene tumoren Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog en de

Nadere informatie

Zorgpad MEN1 syndroom Informatie voor patiënten

Zorgpad MEN1 syndroom Informatie voor patiënten Zorgpad MEN1 syndroom Informatie voor patiënten Inhoudsopgaven Hoofdstuk 1: Inleiding blz. 3 Hoofdstuk 2: Wat is het MEN1 syndroom? blz. 4 Hoofdstuk 3: Diagnostiek naar het MEN1 syndroom blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

Wanneer NET aan MEN doet denken

Wanneer NET aan MEN doet denken Wanneer NET aan MEN doet denken Prof. Dr. Bruno Lapauw Dienst Endocrinologie UZ Gent NET & MEN Infodag, 29 november 2015 Gent 1 Inhoud Wat is MEN? Wanneer aan MEN denken? Andere genetische syndromen bij

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de pancreas 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting NET-groep

Nadere informatie

en antwoorden vragen over neuro-endocriene tumoren (NET) Kenniscentra voor NET in Nederland NET-groep

en antwoorden vragen over neuro-endocriene tumoren (NET) Kenniscentra voor NET in Nederland NET-groep NET-groep Kenniscentra voor NET in Nederland Een kenniscentrum is een ziekenhuis dat is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling van NET. Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam ENETS Centre of Excellence

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17

Inhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. De intake 23 - Ernst van de klachten 24 - Het intakegesprek 25 3. Geneesmiddelen 29 - Medicijnen tegen vermoeidheid 30 4. Medisch

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting door Elin 1039 woorden 4 april 2018 9,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 13 13.1 * Hormoonklieren = organen die

Nadere informatie

Pancreas enzyminsufficiëntie

Pancreas enzyminsufficiëntie Pancreas enzyminsufficiëntie Annuska Schoorlemmer, Verpleegkundig Specialist Afdeling Gastro Oncologisch Centrum Amsterdam, Academisch Medisch Centrum, locatie AMC Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting

Nadere informatie

Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm

Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de dunne darm 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting NET-groep

Nadere informatie

CARCINOïD TUMOREN VAN DE TRACTUS DIGESTIVUS

CARCINOïD TUMOREN VAN DE TRACTUS DIGESTIVUS CARCINOïD TUMOREN VAN DE TRACTUS DIGESTIVUS Landelijke richtlijn Versie 1.1 Regio: Landelijk Datum Goedkeuring: 06-10-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Landelijke werkgroep gastrointestinale

Nadere informatie

en antwoorden vragen over neuro-endocriene tumoren (NET) Kenniscentra voor NET in Nederland NET-groep

en antwoorden vragen over neuro-endocriene tumoren (NET) Kenniscentra voor NET in Nederland NET-groep NET-groep Kenniscentra voor NET in Nederland Een kenniscentrum is een ziekenhuis dat is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling van NET. Daarnaast vindt in een kenniscentrum wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Carcinoïd tumoren van de tractus digestivus

Carcinoïd tumoren van de tractus digestivus Carcinoïd tumoren van de tractus digestivus Landelijke richtlijn, Versie: 1.1 Datum Goedkeuring: 06-10-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Landelijke werkgroep gastrointestinale tumoren Inhoudsopgave

Nadere informatie

Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas

Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas Endocriene heelkunde Bijnier en pancreas Postgraduaat onderwijs 24-3-2017 Dr Schoneveld Abdominale heelkunde Endocriene heelkunde 2 Bijnier anatomie Arterieel a.suprarenalis Superior (phrenica) Media (Aorta)

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom 2017 M. Wumkes, 21-09-2017 Medische Oncologie VUmc 1 Te bespreken Standaardbehandeling Studiebehandeling Ontwikkeling nieuwe medicijnen

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de longen

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de longen NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de longen 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting NET-groep

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft samen met de chirurg of verpleegkundig specialist gekozen om de behandeling

Nadere informatie

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de longen

NET-groep. Informatie over. neuro-endocriene tumoren (NET) de longen NET-groep Informatie over neuro-endocriene tumoren (NET) de longen 1 Deze brochure kwam tot stand in samenwerking met de Raad van Advies van de NET-groep Deze brochure is een uitgave van Stichting NET-groep

Nadere informatie

U heeft een neuroendocriene tumor

U heeft een neuroendocriene tumor U heeft een neuroendocriene tumor en uw leven staat op zijn kop PATIËNTENGROEP NET lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging U heeft een neuro-endocriene tumor (NET), uw leven staat op zijn kop.

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier

Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog

Nadere informatie

GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes. Food for thought

GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes. Food for thought GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes Food for thought Liselotte van Bloemendaal, AIOS interne Ziekenhuis Amstelland / VUmc Overgewicht en obesitas Wereldwijd heeft

Nadere informatie

Prostaatkanker Wat zijn de behandelmogelijkheden. Joost de Baaij, verpleegkundig specialist Marikenhuis 3 juni 2019

Prostaatkanker Wat zijn de behandelmogelijkheden. Joost de Baaij, verpleegkundig specialist Marikenhuis 3 juni 2019 Prostaatkanker Wat zijn de behandelmogelijkheden - Joost de Baaij, verpleegkundig specialist Marikenhuis 3 juni 2019 De prostaat Diagnose prostaatkanker PSA-dilemma Reduceert mortaliteit en kans op metastasen

Nadere informatie

1 injectieflacon Sandostatine 0,2 mg/ml bevat per 5 ml een hoeveelheid octreotide-acetaat, die overeenkomt met 1 mg octreotide.

1 injectieflacon Sandostatine 0,2 mg/ml bevat per 5 ml een hoeveelheid octreotide-acetaat, die overeenkomt met 1 mg octreotide. SANDOSTATINE Novartis Pharma B.V. Postbus 241 6800 LZ Arnhem Telefoon 026-37 82 111 INFORMATIE VOOR DE PATIENT Lees de bijsluiter regelmatig vóór gebruik, ook als u Sandostatine al eerder gebruikte. De

Nadere informatie

PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND. www.licg.nl over houden van huisdieren

PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND. www.licg.nl over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND www.licg.nl over houden van huisdieren Diabetes mellitus, oftewel

Nadere informatie

De ampullen bevatten de bestanddelen: natriumcarboxymethylcellulose, mannitol en water.

De ampullen bevatten de bestanddelen: natriumcarboxymethylcellulose, mannitol en water. Sandostatine LAR Novartis Pharma B.V. Postbus 241 6800 LZ Arnhem Telefoon 026-37 82 111 Informatie voor de patiënt Lees de bijsluiter regelmatig vóór gebruik, ook als u Sandostatine LAR al enige tijd gebruikt.

Nadere informatie

behandelingen-bij-borstkanker/

behandelingen-bij-borstkanker/ https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van

Nadere informatie

Gastro intestinale problemen.

Gastro intestinale problemen. DE BEHANDELING VAN COMPLEXE LICHAMELIJKE PROBLEMEN IN DE PALLIATIEVE EN TERMINALE FASE Gastro intestinale problemen. DR. P. VANDECANDELAERE MDL - ARTS (SUB) OBSTRUCTIE PERSISTERENDE HIK DR. P. VANDECANDELAERE

Nadere informatie

- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is

- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria

Nadere informatie

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting

ADDENDUM. Nederlandse Samenvatting & ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes

Nadere informatie

C H A P T E R Dutch Summary Nederlandse samenvatting van het proefschrift: De darm-hersenen as en de regulatie van voedselinname.

C H A P T E R Dutch Summary Nederlandse samenvatting van het proefschrift: De darm-hersenen as en de regulatie van voedselinname. CHAPTER Dutch Summary Nederlandse samenvatting van het proefschrift: De darm-hersenen as en de regulatie van voedselinname. De rol van GLP-1, van fysiologie tot farmacotherapie DUTCH SUMMARY Het aantal

Nadere informatie

Lanreotide bij neuro-endocriene tumoren

Lanreotide bij neuro-endocriene tumoren Lanreotide bij neuro-endocriene tumoren Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog en de oncologieverpleegkundige.

Nadere informatie

Neuro-endocriene tumoren. Informatiebrochure voor patiënten

Neuro-endocriene tumoren. Informatiebrochure voor patiënten Neuro-endocriene tumoren Informatiebrochure voor patiënten INLEIDING Neuro-endocriene tumoren (NET) zijn zeldzaam. Daarom zal u behandeld worden door een team van artsen dat gespecialiseerd is in dit domein.

Nadere informatie

Module 5 Spijsverteringsstelsel. De evolutie. De visser verzamelaar. Overleven en eten of gegeten worden

Module 5 Spijsverteringsstelsel. De evolutie. De visser verzamelaar. Overleven en eten of gegeten worden Module 5 Spijsverteringsstelsel 1/18 De evolutie De visser verzamelaar Overleven en eten of gegeten worden 2.6 miljoen jaar geleden stenen tijdperk (Paleolithicum) Geen exclusief dieet, gevarieerd door

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker

Nadere informatie

PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND. www.licg.nl over houden van huisdieren

PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND. www.licg.nl over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) BIJ DE HOND www.licg.nl over houden van huisdieren Diabetes mellitus, oftewel

Nadere informatie

V5 Begrippenlijst Hormonen

V5 Begrippenlijst Hormonen V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Neo-adjuvante chemotherapie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom vooraf chemotherapie? 1 Onderzoeken en afspraken 1 Evaluatie van

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Somatuline PR 30 mg RVG 21386

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Somatuline PR 30 mg RVG 21386 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Somatuline PR 30 mg RVG 21386 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Somatuline PR 30 mg, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie, met verlengde afgifte. 2. KWALITATIEVE

Nadere informatie

patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie

patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT Sandostatine LAR 10 mg, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie Sandostatine LAR 20 mg, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie Sandostatine

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Neo-adjuvante chemotherapie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom vooraf chemotherapie? 1 Onderzoeken en afspraken 1 Evaluatie van

Nadere informatie

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER NEURO-ENDOCRIENE TUMOREN.

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER NEURO-ENDOCRIENE TUMOREN. ALLES WAT JE MOET WETEN OVER NEURO-ENDOCRIENE TUMOREN. een overzicht voor verpleegkundigen Inhoud 1. Inleiding 3 2. Achtergrond 5 3. Soorten NET 11 4. Diagnose 19 5. Behandeling 25 6. Leven met NET 31

Nadere informatie

Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier

Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Sunitinib voor neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog

Nadere informatie

Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT

Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT Presentatie van dr. Jaap Teunissen, nucleair geneeskundige Erasmus MC Informatiedag over NET van Stichting NET-groep op 21 april 2012 Thema

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

Borstkanker en hormoontherapie

Borstkanker en hormoontherapie Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4

Nadere informatie

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN

Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Praktische informatie over immunotherapie PATIËNTEN Mijn contactgegevens Mijn behandelende arts Tel. Ziekenhuis Tel. Over deze brochure In deze brochure vindt u informatie over immunotherapie bij kanker.

Nadere informatie

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE

Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen 1 In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: opbouw van het menselijk lichaam algemene fysiologie spijsverteringsstelsel ademhalingsstelsel

Nadere informatie

HEELKUNDE. PANCREASCHIRURGIE: patiënteninformatie. Dr Bomans Dr Van Belle Dr Messaoudi

HEELKUNDE. PANCREASCHIRURGIE: patiënteninformatie. Dr Bomans Dr Van Belle Dr Messaoudi HEELKUNDE PANCREASCHIRURGIE: patiënteninformatie Dr Bomans Dr Van Belle Dr Messaoudi 2 PRESENTATIE WAT IS DE PANCREAS? WAT DOET DE PANCREAS? 3 Heelkunde Site St-Elisabeth 02 614 27 20 Spoedgevallen 24

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie Patiënteninformatie betreffende een behandeling met Lutetium 177 octreotate voor selectieve inwendige radiotherapie (PRRT) van een neuro endocriene tumor. Dit formulier heeft de bedoeling om u zo volledig

Nadere informatie

borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie

borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie borstkliniek informatiebrochure Anti-hormoontherapie Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Verschillende soorten behandelingen 5 3. Contactgegevens 7 3 1. Inleiding Graag duiden wij u op het belang van een goede

Nadere informatie

Hoe vaak komt een craniofaryngeoom voor? Een craniofaryngeoom komt bij een op de 300.000 kinderen voor.

Hoe vaak komt een craniofaryngeoom voor? Een craniofaryngeoom komt bij een op de 300.000 kinderen voor. Craniofaryngeoom Wat is een craniofaryngeoom? Een craniofaryngeoom is een relatief goedaardige hersentumor die ontstaat op een bepaald gebied in de hersenen uit speciaal weefsel wat het zakje van Ratke

Nadere informatie

Samenvatting 95 SAMENVATTING

Samenvatting 95 SAMENVATTING Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende

Nadere informatie

Het toedienen van Somatuline autosolution in 3 eenvoudige stappen

Het toedienen van Somatuline autosolution in 3 eenvoudige stappen Voor patiënten met neuro-endocriene tumoren (NET) Het toedienen van Somatuline autosolution in 3 eenvoudige stappen 1 2 3 Patiëntenbrochure Wat is Somatuline autosolution (lanreotide)? Somatuline autosolution

Nadere informatie

Peptide receptor radionucliden therapie (PRRT)

Peptide receptor radionucliden therapie (PRRT) Peptide receptor radionucliden therapie (PRRT) Uw behandelend medisch oncoloog heeft u behandeling middels Peptide receptor radionucliden therapie (PRRT) voorgesteld. Deze informatie is een samenvatting

Nadere informatie

Basisbegrippen Oncologie

Basisbegrippen Oncologie Basisbegrippen Oncologie Tumor afmeting Diagnose periode Behandel periode Preventie/interventie periode Invasie interventie Tijd Detectie drempel Van normale naar kankercel Normale cel Van celkern naar

Nadere informatie

Aan de minister voor Medische Zorg en Sport Postbus EJ DEN HAAG. Datum 6 augustus 2018 Betreft GVS beoordeling telotristat (Xermelo)

Aan de minister voor Medische Zorg en Sport Postbus EJ DEN HAAG. Datum 6 augustus 2018 Betreft GVS beoordeling telotristat (Xermelo) > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister voor Medische Zorg en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 2018038766 Zorginstituut Nederland Zorg II Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110

Nadere informatie

Everolimus bij neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier

Everolimus bij neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Everolimus bij neuro-endocriene tumoren van de alvleesklier Inleiding De informatie in dit document is bedoeld als aanvulling op de informatie die u al heeft gekregen van uw behandelend internist-oncoloog

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sandostatine LAR 10 mg, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie Sandostatine LAR 20 mg, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie Sandostatine

Nadere informatie

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker Maatschap Chirurgie Hormonale therapie bij borstkanker Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een aanvullende (preventieve) hormonale behandeling. In deze folder kunt

Nadere informatie

Immunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor mantelzorgers

Immunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor mantelzorgers Immunotherapie bij kanker Informatie en praktische tips voor mantelzorgers Inhoudsopgave 4 5 6 7 9 10 12 14 Het immuunsysteem Hoe werkt immunotherapie samen met het immuunsysteem bij de strijd tegen kanker?

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De menselijke hersenen bestaan uit ongeveer 100 miljard zenuwcellen (neuronen). Neuronen zijn de basis elementen die bijvoorbeeld gedrag en geheugen mogelijk maken. Neuronen hebben

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden?

Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Daniel Jacobs-Tulleneers-Thevissen Oncologische, Thorax- en Transplantatieheelkunde, UZ Brussel Diabetes Research Center, Vrije Universiteit

Nadere informatie

Somatostatine receptor PET/CT-scan ( 68 Ga-DOTATATE)

Somatostatine receptor PET/CT-scan ( 68 Ga-DOTATATE) Somatostatine receptor PET/CT-scan ( 68 Ga-DOTATATE) informatie voor patiënten INLEIDING Welkom op de dienst nucleaire geneeskunde van UZ Leuven. U zult binnenkort een PET/CT-onderzoek ondergaan. Tijdens

Nadere informatie

Immunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor patiënten

Immunotherapie bij kanker. Informatie en praktische tips voor patiënten Immunotherapie bij kanker Informatie en praktische tips voor patiënten Inhoudsopgave 4 Het immuunsysteem 5 6 7 9 10 12 14 Hoe werkt immunotherapie samen met mijn immuunsysteem in de strijd tegen kanker?

Nadere informatie

lezing 21 februari 2019 PPID vroeger: ziekte van Cushing

lezing 21 februari 2019 PPID vroeger: ziekte van Cushing lezing 21 februari 2019 PPID vroeger: ziekte van Cushing Agenda PPID Voorstellen Hoe wordt mijn paard leuk oud? PPID Wat lijkt erop en is er een verband?? (E.M.S.) Vragen? Pauze In levende lijve Gepco

Nadere informatie

Behandeling met streptozocine en fluorouracil

Behandeling met streptozocine en fluorouracil Behandeling met streptozocine en fluorouracil NEURO-ENDOCRIENE TUMOR (NET) Bij u is een neuro-endocriene tumor met uitzaaiingen geconstateerd. Neuro-endocriene tumoren (afgekort NET) kunnen op verschillende

Nadere informatie

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende

Nadere informatie

Onderdeel Hypothalamus-Hypofyse (Bern/Levy, Hoofdstuk 44)

Onderdeel Hypothalamus-Hypofyse (Bern/Levy, Hoofdstuk 44) Zelfstudievragen Deze vragen zijn bedoeld om je behulpzaam te zijn bij het bestuderen van de stof (college en microscoop practica). Ze hebben de bedoeling je te wijzen op de belangrijkste delen van de

Nadere informatie

Lu-DOTATATE therapie: patiënteninformatie voor opname en ontslag

Lu-DOTATATE therapie: patiënteninformatie voor opname en ontslag Lu-DOTATATE therapie: patiënteninformatie voor opname en ontslag informatie voor patiënten INLEIDING 3 OPNAME 4 Maatregelen THERAPIE 6 ONTSLAG 8 Leefregels VRAGEN 10 2 U onderging een reeks voorbereidende

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook

Nadere informatie

NET wat anders. 25 januari 2018 Wouter Dercksen, internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum

NET wat anders. 25 januari 2018 Wouter Dercksen, internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum NET wat anders 25 januari 2018 Wouter Dercksen, internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.

Samenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor. Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen

Nadere informatie

Syndroom van Cushing Symptomen

Syndroom van Cushing Symptomen Syndroom van Cushing Dit syndroom heeft zijn naam te danken aan Dr. Harvey Cushing, een neurochirurg die dit syndroom in 1932 voor het eerst bij de mens heeft beschreven. Het wordt veroorzaakt door een

Nadere informatie

Acromegalie ANTWOORDKAART

Acromegalie ANTWOORDKAART Acromegalie Deze uitgave is mogelijk gemaakt door Novartis Pharma B.V., Postbus 241, 6800 LZ Arnhem, tel. (026) 3782 100 Illustratie(s): Jack Prince Tweede druk, februari 2007 DE NEDERLANDSE HYPOFYSE STICHTING

Nadere informatie

St. Anna Borstzorg (mammapoli)

St. Anna Borstzorg (mammapoli) St. Anna Borstzorg (mammapoli) Uw huisarts heeft u doorverwezen naar St. Anna Borstzorg (mammapoli), van het St. Anna Ziekenhuis. In deze folder geven wij u meer informatie over de werkwijze binnen St.

Nadere informatie