Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen. Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen. HACCP melkkeuken: historiek 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen. Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen. HACCP melkkeuken: historiek 1"

Transcriptie

1 Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Astrid Vanoppen diëtiste Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Google zoeken zuigelingenvoeding, flesvoeding OMGAAN MET VOEDING EN VOEDINGSVERPAKKINGEN IN DE PREVENTIEVE ZORG KIND EN GEZIN november STARTVOEDING WEI-DOMINANT (UITZ. SOJA-EIWIT) CASEINE-DOMINANT OF GELIJKE VERHOUDING WEI/ CASEINE OMGAAN MET VOEDING EN VOEDINGSVERPAKKINGEN IN DE PREVENTIEVE ZORG KIND EN GEZIN november Standaardstartvoedingen kunnen gestart worden op CB = geadapteerde melk 1.2. Voeding voor digestieve ongemakken functionele of comfort voedingen Overzichtsblad K&G kunnen niet gestart worden op CB of HB 1.3. Niet-standaard startvoedingen start mits indicatie en na overleg arts - hydrolysaten (partiële, doorgedreven) - antiregurgitatie - sojavoeding? Mag ik voeding voor een hele dag bereiden? Moet ik me strikt houden aan de hoeveelheid maatschepjes? Welk water is geschikt? Hoe kan ik melkvoeding op de juiste temperatuur brengen Mag ik een flesje opnieuw opwarmen? HACCP melkkeuken: historiek 1 Maart 2002 Ouders beschuldigen melkfirma en ziekenhuis ʻBaby overleed aan een bacterie in de melk waarvoor melkproducent naliet te waarschuwen.' Voor de rechtbank ging gisteren het proces van start tegen enkele directieleden van het ziekenhuis, twee verplegers en de vroedvrouw van de kraamafdeling, de hoofdgeneesheer en twee kinderartsen. Ook het voedingsmiddelenbedrijf stond terecht, als producent van de flessenvoeding voor zuigelingen in het ziekenhuis. Het ziekenhuis en het bedrijf zouden 'door nalatigheden, gebrek aan hygiëne of voorzorg' onopzettelijk de dood van baby X hebben veroorzaakt. 1

2 HACCP melkkeuken: historiek 1 HACCP melkkeuken: historiek 2 De baby raakte besmet door een bacterie in een melkfles. Dat flesje dronk hij nog op vlak voor hij het ziekenhuis verliet. Daarna werd hij ziek en wilde hij niet meer eten. Uiteindelijk raakte de baby volledig uitgedroogd en overleed. Een autopsie wees uit dat de bacterie Enterobacter sakazakii een hersenvliesontsteking veroorzaakt had. 14 juli 1993: Europese richtlijn 93/43/EEG algemene voedingsmiddelenhygiëne KB 07 febr 1997 (BS 25 april 1997) algemene voedingsmiddelenhygiene HACCP melkkeuken: historiek 3 Omzendbrief Kabinet van de Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu 10 juni 2002 tov Ziekenhuisdirecteur, hoofdgeneesheer 11/04/02 advies gevraagd aan Hoge Gezondheidsraad 30/05/02 advies verkregen van Hoge Gezondheidsraad HACCP melkkeuken: historiek 4 Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen - Nood aan gedocumenteerd HACCP controlesysteem - Afsluiten van melkkeukens voor onbevoegden - Beheersen van koude keten van bereiding tot toediening - Reinigen en steriliseren van flessen, spenen en bereidingsmateriaal - Systeem van traceerbaarheid van zuigelingenvoeding invoeren - Contact opnemen met FAVV, algemene eetwareninspectie bij problemen - Meldpunt voor klachten bij FAVV meedelen aan ouders HACCP: definitie HACCP: definitie Hazard Analysis of Critical Control Points Hazard Analysis of Critical Control Points Risico-analyse van critische controlepunten in het productieproces 2

3 HACCP melkkeuken: historiek 5 De bacterie die op baby's loert zit overal Enterobacter sakazakii in zuigelingenvoeding. 2 mei 2002: producten uit de handel genomen. Els Flies, VBBB In onze samenleving wordt er te weinig nadruk gelegd op het belang van uitsluitend borstvoeding en is er te weinig of geen aandacht voor mogelijke risico s voor de gezondheid van moeder en kind bij het gebruik van kunstmatige zuigelingenvoedingen. HACCP melkkeuken: historiek 6 Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen - Tot dan toe vermeldden de fabrikanten dat de zuigfles bij voorkeur op het ogenblik van de maaltijd diende klaargemaakt te worden. In uitzonderlijke gevallen mocht het één halve tot één dag in de koelkast bewaard worden. - Naar aanleiding van de incidenten werd deze uitzondering niet meer opgenomen en mogen alle zuigelingenvoedingen slechts op het ogenblik van gebruik gemaakt worden. HACCP melkkeuken: historiek 6 Omzendbrief Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen - Indien het ziekenhuis deze hygiëneraadgevingen van de fabrikanten niet opvolgt, zal moeten worden aangetoond dat de gebruikte bereidingsprocedure dezelfde veiligheidsgarantie biedt als bij direct gebruik. Bij een dergelijke bereidingsprocedure kan bij incidenten het ziekenhuis aansprakelijk worden gesteld. HACCP melkkeuken: historiek 7 Richtlijnen voor het bereiden van kunstvoeding voor de zuigeling. Een Belgische consensus Standpunt van de Voedingscel van de Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde en de Belgische Academie voor Kindergeneeskunde Ph. Alliet (1), K. Delanghe (2), A. Deprettere (3), N. De Ronne (4), M. Raes (1), B. Van Caillie (3), M. Van Caillie-Bertrand (5), G. Veereman (5), M. Van Den Driesche (6), A. Vanoppen (1), M. Van Winckel (7), Y. Vandenplas (coördinator) (2) Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding Richtlijnen over borstvoeding en kunstvoeding voor zuigelingen van 0 tot 12 maand Werkgroep van de Voedingscel van de Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde In samenwerking met de Vlaamse Pediatrische Diëtisten en Kind en Gezin Kind en Gezin Met een antwoord op heel wat praktische vragen zoals: Mag ik voeding voor een hele dag bereiden? Moet ik me strikt houden aan de hoeveelheid maatschepjes? Welk water is geschikt? Hoe kan ik melkvoeding op de juiste temperatuur brengen? Mag ik een flesje opnieuw opwarmen? 3

4 Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding Het ene water is het andere niet bereidingsinstructies: verpakking navolgen gesteriliseerde flessen en spenen tot de leeftijd van 6 mnd. «fles-per-fles» correcte maatschepje correcte hoeveelheden leidingwater of mineraalwater «geschikt voor het klaarmaken van zuigelingenvoeding» dit betekent o.m. - hoge en blijvende microbiologische zuiverheid, - droog residu < 500 mg/l - nitraten < 25 mg/l - nitrieten < 0.1 mg/l - natrium < 45 mg/l - fluor < 1 mg/l Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding de fles opwarmen in «bain-marie», flessenverwarmer of microgolfoven niet heropwarmen restjes weggooien een geopende doos maximaal 1 maand bewaren op droge plaats Een geopende fles water in de koelkast (max. 3 dagen) Richtlijnen voor het thuis klaarmaken van flesvoeding altijd eerst de handen wassen! de nodige hoeveelheid water in de gesteriliseerde zuigfles gieten al dan niet opwarmen de nodige afgestreken maatjes kunstvoeding toevoegen de fles afstoppen goed schudden of rollen temperatuur controleren Materiaal glazen en kunststof flessen van 120 tot 350 ml inhoud latex en siliconen spenen korte, lange en dentalvorm met 1 à 4 openingen 4

5 Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Google zoeken babyvoeding, flesvoeding & vaste voeding Voedingsstoffen BRANDSTOFFEN energie BOUWSTOFFEN groei, herstel vetten (1 gram = 9 Cal) koolhydraten (1 gram = 4 Cal) eiwitten (1 gram = 4 Cal) eiwitten mineralen water BESCHERMENDE STOFFEN REINIGENDE STOFFEN mineralen sporenelementen, vitaminen vezels, water Behoefte aan voedingsstoffen Zuigelingen, jonge kinderen, volwassenen Voedingsbehoeften Energie groei en ontwikkeling Leeftijd individueel Gewicht (kg) Energie behoefte aktiviteit wisselend maand Jongen Meisje kcal/kg/dag verschillend per dag 1 4,0 4, ,0 5, ,0 7, ,0 8, ,0 9, ,5 11, ,5 12, ,0 13, ,0 14,0 95 Voedingsbehoeften eiwitten Voedingsbehoeften Vetten Kwaliteit eiwitten is belangrijk Te hoge eiwitinname Nierfunctie Aanleiding obesitas op latere leeftijd Verzadiging Leeftijd Gewicht Aanbevolen Aanbevolen kg g/kg/dag g/dag 4 6 m 7,5 1,86 14,0 7 9 m 9,0 1,65 15, m 10,0 1,48 15,0 1 1,5 j 11,0 1,26 14,0 1,5 2 j 12,5 1,17 14,5 >10 j 33,0 0,99 32,5 volwassenen: 30 % van de energie Moedermelk, kunstvoeding bevatten +/- 50% vet baby s : 40 % van de energie!! > 2 jaar: gemiddeld energie% Lagere vetinname onvoldoende opname van vitamines, mineralen een slechte groei peuterdiarree Voldoende essentiële vetzuren 5

6 Voedingsbehoeften Mineralen Leeftijd Ca P Fe Na mg mg mg mg 0 3 m , * 4 5 m , * 6 11 m j j j j j Volw. man Volw. vrouw * = mg/kg lichaamsgewicht Samenstelling moedermelk, koemelk (per 100 ml) Energie Cal Lactose g Eiwit g Moedermelk Vet g Na mg K mg FZ µg Volle KM Halfvolle KM Magere KM Geitenmelk Referentie: Nubel Bereiding van een fruitpap gebruik vers en rijp fruit gebruik bij < 6 maand : glutenvrije koeken of glutenvrije kindermelen begin met halve stukken fruit (maar drijf de hoeveelheid op!) varieer in soorten fruit niet te lang op voorhand klaarmaken Bereiding van een groentepap minstens 100 gram verse of diepvries groenten 1 à 2 aardappelen Vanaf 6 à 7maanden: gram vlees, vis of gevogelte klontje boter, margarine of lepel olie geen zout toevoegen Industrieel bereide lepelvoeding strikte wetgeving hoge eisen kwaliteit, strenge controles op versheid goede samenstelling! soms te weinig vetten gewaarborgd vitaminegehalte Voorbeeld : Baby 10 maanden 9 kg Behoeften Belgische voedingsaanbevelingen Energie : +/- 95 Cal / kg / dag +/- 850 Cal / dag Eiwitten : +/- 1.5 g EW / kg / dag (max. 2 g EW / kg / dag) +/- 15 à 20 g EW / dag IJzer : +/- 9 à 10 mg / dag Vocht : +/- 100 ml / kg / dag +/- 900 ml / dag 6

7 Voorbeeld : Baby 10 maanden 9 kg Voeding : 2 x flesvoeding 1 x middagmaal 1 x vieruurtje 1 à 2 sneden brood + beleg Extra drank : water Melk : opvolgvoeding Wat met 3 de leeftijdmelk en groeimelk? noodzaak gezonde kinderen met gevarieerde voeding? verrijkt met ijzer, zink, mineralen goede onderlinge verhouding nutrienten bij sommige : zoete smaak? prijs? Praktisch Aangepaste melkvoeding Melk = voeding Ook zoet beleg kan Kleine hoeveelheden vlees / vis Dun belegde boterhammen Fruit niet vervangen door melkproducten Vet: volle producten, niet steeds mager beleg, vet bij bereidingen Aandachtspunten Vaste maaltijden + vaste tussendoortjes Aandacht tussendoortjes(max. 3 per dag) Aandacht presentatie Variatie Voeding = Opvoeding Ouders bepalen Wat, Waar, Wanneer Geen eten opdringen Kleine hoeveelheden opscheppen Kinderen bepalen Hoeveel Individueel Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Een praktisch voorbeeld Google zoeken peutervoeding, kleutervoeding 7

8 Sofie 5,5 jaar gewicht 30.9 kg (>P97) lengte cm (P75) duidelijk overgewicht 148% (gemiddelde gewicht is 20.8 kg voor haar lengte) Anamnese, eetdagboek de ouders zijn ervan overtuigd dat Sofie gezond eet beperken het gebruik van vetstof in de bereiding doen geen vetstof op de boterham beperken het gebruik van brood en aardappelen zijn van mening dat melk en melkproducten gezond zijn, hoe hoger het verbruik, hoe beter ʼs Morgens eet Sofie zelden. soms eet ze een witte boterham met chocolade. drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags: een kleine schep soep een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet) een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis dessert: dagelijks pudding drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags: enkele snoepjes en een koek of gebak soms een stuk fruit, water ʼs Avonds:2 sneetjes wit brood of sandwiches beleg: chocoladepasta, krabsalade of paardenvlees een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk ʼs Morgens eet Sofie zelden. soms eet ze een witte boterham met chocolade. drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags: een kleine schep soep een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet) een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis dessert: dagelijks pudding drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags: enkele snoepjes en een koek of gebak soms een stuk fruit, water ʼs Avonds:2 sneetjes wit brood of sandwiches beleg: chocoladepasta, krabsalade of paardenvlees een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk ʼs Morgens eet Sofie zelden. soms eet ze een witte boterham met chocolade. drank: elke dag minstens één grote tas halfvolle chocolademelk Tussendoor: een koek en een flesje chocolademelk ʼs Middags: een kleine schep soep een aardappel of aardappelbereiding (1x per week friet) een kleine schep groenten, een kleine portie vlees of vis dessert: dagelijks pudding drank: water of een tas halfvolle melk ʻs Namiddags: enkele snoepjes en een koek of gebak soms een stuk fruit, water ʼs Avonds:2 sneetjes wit brood of sandwiches beleg: chocoladepasta, krabsalade of paardenvlees een potje volvette fruitkaas, een doosje gesuikerde yoghurtdrank of een andere melkbereiding Voor het slapengaan: een grote tas chocolademelk Analyse Energie (kcal) 1740 ref Eiwit 63.7g 14.6 E% ref. 10% Koolhydraten 216.7g 49.7 E% ref % Vet 68.2g 35.3 E% ref. 30% Calcium 1211mg ref. 800mg IJzer 7mg apple calorie-inname ref. 10mg apple eiwit-inname apple complexe koolhydraten 8

9 Advies apple complexe koolhydraten: aardappelen, brood, groenten en fruit apple eenvoudige suikers: koeken, snoep apple eiwitten: melk- en melkproducten normaliseren Marjan 6 jaar gewicht 42.5 kg (>P97) lengte cm (P90 75) ernstig overgewicht 177% (gemiddelde gewicht is 24.8 kg voor haar lengte) Anamnese, eetdagboek de ouders zijn ervan overtuigd dat Marjan ongezond eet - ongeremde eetlust - selectieve voedingsmiddelenkeuze - weigert: groenten, melk en melkproducten - veel frisdrank geven veel calorierijke voedingsmiddelen (koeken, snoep) om ruzies te vermijden hebben de hoeveelheid frisdrank gedeeltelijk vervangen door ongezoet fruitsap ʼs Morgens: 2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags: 3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine beleg: confituur of boterhamworst drank: water of frisdrank ʻs Namiddags: koek of gebak ʼs Avonds: zelden soep meestal een samengesteld gerecht (spaghetti, macaroni, vidé) of frietjes of gebakken aardappelen met een vleesbereiding zelden gewoon gekookte aardappelen nooit groenten Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of ongezoet fruitsap ʼs Morgens: 2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags: 3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine beleg: confituur of boterhamworst drank: water of frisdrank ʻs Namiddags: koek of gebak ʼs Avonds: zelden soep meestal een samengesteld gerecht (spaghetti, macaroni, vidé) of frietjes of gebakken aardappelen met een vleesbereiding zelden gewoon gekookte aardappelen nooit groenten Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of ongezoet fruitsap ʼs Morgens: 2 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine, een banaan drank: frisdrank Tussendoor: een blik ongezoet fruitsap ʼs Middags: 3 sneetjes grijs brood gesmeerd met margarine beleg: confituur of boterhamworst drank: water of frisdrank ʻs Namiddags: koek of gebak ʼs Avonds: zelden soep meestal een samengesteld gerecht (spaghetti, macaroni, vidé) of frietjes of gebakken aardappelen met een vleesbereiding zelden gewoon gekookte aardappelen nooit groenten Voor het slapengaan: stiekem: koek, frisdrank of ongezoet fruitsap 9

10 Analyse Energie (kcal) 1773 ref Eiwit 43.1g 10.6 E% ref. 10% Koolhydraten 258.2g 54.1 E% ref % Vet 63.5g 35.3 E% ref. 30% Calcium 247mg ref. 800mg IJzer apple calorie-inname 7mg ref. 10mg apple calcium apple complexe koolhydraten advies apple complexe koolhydraten: aardappelen, brood, groenten en fruit maar: fruitsap: beperken apple eenvoudige suikers: koeken, snoep, frisdrank apple calcium: melk- en melkproducten Richtlijnen VIG K&G Voedingsmiddel Peuter Kleuter 6 12 jaar Vocht liter 1.5 liter 1.5 liter Brood Aardappelen (1 = 50 g) 1 3 sneden 1 2 stuks 3 5 sneden 1 4 stuks 5 9 sneden 3 4 stuks Groenten (1lepel = 50 g) g g g Fruit (1 = 100 g) 1 2 stuks 1 2 stuks 2 3 stuks Melk (VOLLE tot de lft. van 4 j.) Kaas Vleeswaren Vlees, gevogelte, vis Vet op brood bereidingsvet 500 ml 500 ml 0.5 sneetje (10 g) sneetje 0.5 sneetje (10 g) 50 g 5 g per sneetje 15 g sneetje g 5 g per sneetje 15 g 450 ml 1 2 sneetje 1 2 sneetje g 5 g per sneetje 10 g 10

Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen

Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Astrid Vanoppen Diëtiste Werkgroep Pediatrische Diëtisten Dr. Cécile Guérin Dienst Jeugdgezondheidszorg KULeuven Quiz Mag ik voeding voor een hele dag bereiden?

Nadere informatie

Casus A. Kunstvoeding

Casus A. Kunstvoeding Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Astrid Vanoppen diëtiste Zuigelingenvoeding en voeding bij jonge kinderen Google zoeken zuigelingenvoeding, flesvoeding Casus A Sofie wordt als eerste kind

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie

Protocol voor de voeding

Protocol voor de voeding Protocol voor de voeding Kindercentrum Dikkertje Dap hanteren ten aanzien van het voedingsbeleid de uitgangspunten van het Voedingscentrum. Het gebruik van de maaltijd en tussendoortjes is een gezamenlijke

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken

Annex: Tabellen behorende bij de analyses consumptiedatabanken Verkennend beleidsgericht onderzoek m.b.t. sociale stratificatie in aankoop en consumptie van voedingsmiddelen, de impact daarvan op de volksgezondheid en de mogelijkheden om deze sociale stratificatie

Nadere informatie

Ondervoeding: een miskend probleem

Ondervoeding: een miskend probleem Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012

De actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek Geeft weer - Wat je dagelijks zou moeten eten - Hoeveel je best beweegt Voor iedereen vanaf 6 jaar De actieve voedingsdriehoek Is gebaseerd

Nadere informatie

Voeding en sport. 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse

Voeding en sport. 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse Voeding en sport 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse Inhoud 1. Actieve voedingsdriehoek 2. Aanbevelingen 3. Praktische tips 4. Energiebehoefte 5. Etiket lezen 6. Reclame 7. Fabels en feiten Voeding

Nadere informatie

Trainen is 1 ding VOEDING EN SPORT. 2 november 2013 Carmen Lecluyse. Voeding en sport - Carmen Lecluyse. maar er komt meer bij kijken

Trainen is 1 ding VOEDING EN SPORT. 2 november 2013 Carmen Lecluyse. Voeding en sport - Carmen Lecluyse. maar er komt meer bij kijken 2 Trainen is 1 ding VOEDING EN SPORT 2 november 2013 Carmen Lecluyse 3 4 maar er komt meer bij kijken 1 5 6 Inhoud Actieve voedingsdriehoek (1) 7 8 1. Actieve voedingsdriehoek 2. Aanbevelingen 3. Praktische

Nadere informatie

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken

Gezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken Gezonde voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.049N 20171110 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een gezonde voeding is een voeding die alle essentiële

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Voeding na transplantatie. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent

Voeding na transplantatie. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent Voeding na transplantatie 1 Algemene voedingsrichtlijnen Jemina Van Loo 24/06/2013 2 Inleiding Optimale gezondheid bereiken of bewaren 1) Medicatie 2) Gezonde voeding gezond gewicht gezonde voedingskeuzes

Nadere informatie

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een

Nadere informatie

Dieet bij decubitus (doorliggen)

Dieet bij decubitus (doorliggen) Dieet bij decubitus (doorliggen) Wat is decubitus In de volksmond wordt decubitus doorliggen genoemd. Decubitus ontstaat als door ziekte of ongeval het lichaam langdurig in dezelfde houding moet blijven,

Nadere informatie

VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen

VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen Gezond eten Opleiding Lekker en gezond eten met kinderen tips and tricks VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen Lifestyle bij VC Groot Dilbeek gezond eten We willen als club ons steentje bijdragen om de

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)

Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %) 1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat 1 SPORTVOEDING Zwat Inhoud: Wat is sportvoeding? Energiebehoefte Belang van Koolhydraten Praktisch Supplementen Atleet 1-2 2 WAAROM Voeding en sport Gezonde voeding: optimaal functioneren lichaam Extra

Nadere informatie

Pag. Inleiding 1 Visie 1

Pag. Inleiding 1 Visie 1 Inhoudsopgave Pag. Inleiding 1 Visie 1 1. Het voedingsaanbod 2 1.1 Zuigelingen/flesvoeding 2 1.2 Broodmaaltijd 2 1.3 Broodbeleg 2 1.4 Drinken en keuze dranken 3 1.5 Fruit en groente 3 1.6 Overige tussendoortjes

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren

Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Voedingsadvies bij hartfalen voor senioren Jessa Ziekenhuis

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

BEWEGEN & SEDENTAIR GEDRAG

BEWEGEN & SEDENTAIR GEDRAG BEWEGEN & SEDENTAIR GEDRAG Regelmatig bewegen in combinatie met een evenwichtige voeding draagt bij tot het behoud van gezondheid en een goede fitheid. Bij een goede vorm van dagelijkse beweging gaat je

Nadere informatie

De valkuilen na bariatrische heelkunde. Inleiding

De valkuilen na bariatrische heelkunde. Inleiding De valkuilen na bariatrische heelkunde Hannelore Declercq Annick De Vriese Goussey Julie Inleiding De gastricbypass is geen wondermiddel in de strijd tegen obesitas maar een hulpmiddel dat samen met gezonde

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse opvang

Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse opvang Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse opvang VIGeZ, Dr. Annelies Vandenberghe 02/04/2015 Inspiratiedag Kinderopvang VVSG 1 VIGeZ vzw, 2015, Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse

Nadere informatie

Dagelijkse kost op peuterleeftijd: Kencijfers over voedingspatroon uit de JOnG!-studie

Dagelijkse kost op peuterleeftijd: Kencijfers over voedingspatroon uit de JOnG!-studie Dagelijkse kost op peuterleeftijd: Kencijfers over voedingspatroon uit de JOnG!-studie Karel Hoppenbrouwers Cécile Guérin Studiedag Kind & Gezin Brussel, 25 oktober 2012 INHOUD VAN DE PRESENTATIE Onderzoek

Nadere informatie

Met goede voeding op weg naar beterschap

Met goede voeding op weg naar beterschap Met goede voeding op weg naar beterschap Ondervoeding bij ziekte Tijdens ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen verhoogd zijn. Door het ziek zijn is de eetlust echter vaak verminderd, bent u misselijk

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten.

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten. Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kennen de basisprincipes van een gezonde voeding en zien het belang in van een evenwichtige en gevarieerde voeding. De leerlingen weten aan welke voedselgroepen

Nadere informatie

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek herbekeken

De actieve voedingsdriehoek herbekeken De actieve voedingsdriehoek herbekeken Anke van den Brand 23 maart 2015 1 U dient toestemming bij VIGeZ aan te vragen vóór elk gebruik en bij elke aanpassing van deze presentatie of onderdelen ervan. 1.

Nadere informatie

Goede voeding vóór een operatie

Goede voeding vóór een operatie Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede

Nadere informatie

2.11B voedingslijst; bijlage

2.11B voedingslijst; bijlage Vindplek document (pad): G://Kwaliteitshandboek/2.1 primaire processen/2.11 Voeding Datum vaststelling: November 2012 Actualisatiedatum: November 2015 Documenteigenaar (naam en functie): Manager Beleidsbureau

Nadere informatie

Goed eten en drinken in het CWZ

Goed eten en drinken in het CWZ Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u

Nadere informatie

VOEDINGSBELEID Versie Oktober 2015, versie 01 Verantwoordelijke Beleidsmedewerker Kwaliteit Aantal pagina s 7 Geldig tot 31 december 2016

VOEDINGSBELEID Versie Oktober 2015, versie 01 Verantwoordelijke Beleidsmedewerker Kwaliteit Aantal pagina s 7 Geldig tot 31 december 2016 VOEDINGSBELEID Versie Oktober 2015, versie 01 Verantwoordelijke Beleidsmedewerker Kwaliteit Aantal pagina s 7 Geldig tot 31 december 2016 Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten

Nadere informatie

Flesvoeding. Sophia Kinderziekenhuis. Soorten voedingen

Flesvoeding. Sophia Kinderziekenhuis. Soorten voedingen Sophia Kinderziekenhuis Als u uw kind (kunstmatig bereide) flesvoeding wilt geven, kunt u het beste kiezen voor volledige zuigelingenvoeding. Het klaarmaken van de fles moet precies en hygiënisch gebeuren.

Nadere informatie

Toemaatjes voor kids > Quiz je slim

Toemaatjes voor kids > Quiz je slim Toemaatjes voor kids > Quiz je slim Stel zelf een quiz samen. Maak een keuze uit de volgende 100 vragen en raadseltjes 1) Geef een ander woord voor geraamte. 2) Noem drie dingen die van melk gemaakt worden.

Nadere informatie

ENERGIERIJKE VOEDING. Martine Blomme: Liese Willockx: Karolien Uyttersprot:

ENERGIERIJKE VOEDING. Martine Blomme: Liese Willockx: Karolien Uyttersprot: ENERGIERIJKE VOEDING Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99 Liese

Nadere informatie

Geef je kind elke dag

Geef je kind elke dag Geef je kind elke dag een brooddoos boordevol energie Een lekkere en gezonde lunch zorgt voor actieve en aandachtige kinderen op school Liever bruin dan wit brood Brood is een graanproduct en zorgt voor

Nadere informatie

patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding

patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding patiënteninformatie kindergeneeskunde Vaste voeding ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit

Nadere informatie

Koken in Q de party wok ten huize met de voedingsdriehoek. van...

Koken in Q de party wok ten huize met de voedingsdriehoek. van... Koken in Q de party wok ten huize met de voedingsdriehoek van... Quiche Quiz over de voedingsdriehoek Greet Lybaert (Diëtiste) Polenstraat 169a 9940 Sleidinge Tel: 09/357.60.86 www.mamagreet.be www.greetlybaert.be

Nadere informatie

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen voedingsaanbevelingen interpreteren en toepassen, rekening houdend met verschillende factoren zoals leeftijd en mate van fysieke activiteit. De leerlingen

Nadere informatie

Het preoperatieve dieet voor een obesitas operatie Obesitas Centrum Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis

Het preoperatieve dieet voor een obesitas operatie Obesitas Centrum Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Het preoperatieve dieet voor een obesitas operatie Obesitas Centrum Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Inleiding Deze folder geeft u informatie over het dieet dat u moet volgen voorafgaande aan een

Nadere informatie

VK-Diamond 2011. Hoe komen we best aan de start?

VK-Diamond 2011. Hoe komen we best aan de start? VK-Diamond 2011 Raf Van Dyck Hoe komen we best aan de start? Stabiel gewicht : Stabiel lichaamsgewicht vanaf NU tot VK Uitgerust : Op tijd gaan slapen en ontspannen Goede vochtbalans : Optimale vochtbalans

Nadere informatie

Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek

Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek De actieve voedingsdriehoek Gezond eten is makkelijker dan je denkt. Zeker met de actieve voedingsdriehoek. Het is een handige wegwijzer over eten en bewegen

Nadere informatie

Voeding bij chronische longziekten

Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.

Nadere informatie

Gezond eten moet dat?

Gezond eten moet dat? 51 K e n n I s m a k e n Gezond eten moet dat? Uit allerlei studies en enquêtes in verband met gezondheid en voeding blijkt dat het aantal zwaarlijvige jongeren toeneemt. Kinderen eten te vaak frieten,

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten

Nadere informatie

Gezond eten met pubers

Gezond eten met pubers Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders E-Book uitgegeven door Feel Good Coaching, exploitant van Ladyline Parkstad en Ladyline Sittard Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders Als ouder zie

Nadere informatie

Onderzoek voedingspatroon kleuters

Onderzoek voedingspatroon kleuters Onderzoek voedingspatroon kleuters Kapoentje, hoe eet jij? Wat en hoe eten kleuters in Vlaanderen? Zijn ze goed bezig of kan het veel beter? In november 2002 startte de Universiteit Gent een grootschalig

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Sportvoeding. Antwoord op veel gestelde vragen over voeding. Sadia Rodjan Danique Stoop

Sportvoeding. Antwoord op veel gestelde vragen over voeding. Sadia Rodjan Danique Stoop Sportvoeding Antwoord op veel gestelde vragen over voeding Sadia Rodjan Danique Stoop Alles over eten Wanneer eet ik gezond? Gezond eten wordt vaak gezien als het eten van voldoende groente en fruit. Maar

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 1-4 JAAR

GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 1-4 JAAR GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 1-4 JAAR Peuters en kleuters hebben een goede voeding nodig, dat is bekend. Maar waaruit moet deze voeding eigenlijk bestaan? In deze brochure wordt uiteengezet waaraan

Nadere informatie

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op?

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op? Jolande van Teeffelen, diëtist Van de mensen met OSAS heeft 90% overgewicht Vetafzetting door overgewicht kan obstructie van de luchtweg veroorzaken. Maar de apneu

Nadere informatie

Welkom bij Forte kinderopvang

Welkom bij Forte kinderopvang Welkom bij Forte kinderopvang Gezonde voeding van 0-12 jaar Voedingsbureau PUUR! Donderdag 5 maart 2015 Inhoud 1. Belang gezonde voeding 2. Duurzaam & puur 3. Interactief informeren 4. Vragen 1. Belang

Nadere informatie

Voedingsbeleid KDV 1

Voedingsbeleid KDV 1 Voedingsbeleid KDV 1 Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties Voedingsaanbod o Fruit o Drinken o Broodbeleg o Voedingsaanbod

Nadere informatie

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig

Nadere informatie

Gezonde Sportvoeding. als basis voor optimale sportieve prestaties

Gezonde Sportvoeding. als basis voor optimale sportieve prestaties Gezonde Sportvoeding als basis voor optimale sportieve prestaties Een gezonde voeding is levensbelangrijk. Niet enkel om sportieve prestaties te leveren is een uitgebalanceerde voeding een vereiste, maar

Nadere informatie

Flesvoeding. patiënteninformatie

Flesvoeding. patiënteninformatie Flesvoeding patiënteninformatie Mevrouw, Wanneer u geen borstvoeding wenst te geven, of dit om een of andere reden niet mogelijk is, bieden de zuigelingenvoedingen een goed alternatief. In deze brochure

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf... 3. Hoe geeft u best de fles?... 4. Op de kraamafdeling... 5. Thuis... 6

Inhoud. Woord vooraf... 3. Hoe geeft u best de fles?... 4. Op de kraamafdeling... 5. Thuis... 6 Inhoud Woord vooraf... 3 Hoe geeft u best de fles?... 4 Op de kraamafdeling... 5 Thuis... 6 1 2 Woord vooraf U hebt gekozen om uw baby flesvoeding te geven. In deze brochure vindt u informatie en tips

Nadere informatie

Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen. 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag

Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen. 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag (sport)voeding Wie ben ik? 22 jaar wedstrijdzwemmen 5 jaar professioneel EK Rijeka, EK Istanbul, WK Rome, houder NL record 200schoolslag Voeding & Diëtetiek, afgestudeerd 2013 HVA Bezig trainingscursus

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie

Nadere informatie

Energie- en eiwitrijke voeding

Energie- en eiwitrijke voeding Energie- en eiwitrijke voeding Beste patiënt Deze brochure is opgesteld om te zorgen voor gewichtsoptimalisatie in de voorbereiding op uw operatie. Dit indien er sprake is van ongewenst gewichtsverlies

Nadere informatie

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET

VOCHT- EN ZOUTBEPERKING GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) DIABETES-DIEET HET DIEET INHOUD INLEIDING 3 VOCHT- EN ZOUTBEPERKING 4 5 GOEDE EIWITINNAME EN FOSFORBEPERKING 6 AVVZ-DIEET (ARM AAN VERZADIGDE VETTEN) 7 DIABETES-DIEET 7 2 INLEIDING Alles wat u eet en drinkt geeft afvalstoffen.

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest

Nadere informatie

Kinderopvang Voedingsbeleid

Kinderopvang Voedingsbeleid Voedingsbeleid Inhoudsopgave 1. Algemeen 2 o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten 3 o Allergieën of andere individuele afspraken o Traktaties en feestje 2. Voedingsaanbod voor kinderen

Nadere informatie

Voeding voor sporters

Voeding voor sporters Voeding voor sporters De sportvoedingsdriehoek De voedingsbehoefte van een sporter is anders dan die van een sedentair persoon. De spotvoedingsdriehoek is dan ook wat aangepast ten opzichte van de gewone

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

Ondervoeding een zaak van gewicht

Ondervoeding een zaak van gewicht Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder

Nadere informatie

Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd

Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot

Nadere informatie

Voeding in de zwangerschap

Voeding in de zwangerschap Voeding in de zwangerschap Verloskunde Beter voor elkaar 1 2 Gezonde voeding Een gezonde leefstijl is belangrijk, vooral nu u in verwachting bent. Daarbij hoort gezonde voeding. Eten voor twee is niet

Nadere informatie

Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek

Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek VIGeZ, 2013 1 INLEIDING Leren over gezonde voeding Om kinderen en jongeren aan te leren wat een evenwichtige voeding inhoudt en hoe ze dit in de praktijk

Nadere informatie

Voedingsbeleid kinderopvang

Voedingsbeleid kinderopvang Voedingsbeleid kinderopvang Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties en feestje Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar

Nadere informatie

Voedingsbeleid. Taal Ontwikkeling Milieubewust Activiteiten Zorg

Voedingsbeleid. Taal Ontwikkeling Milieubewust Activiteiten Zorg Voedingsbeleid Taal Ontwikkeling Milieubewust Activiteiten Zorg Inleiding Een gezonde voeding is van groot belang voor de groei van het kind. Goed en gezond eten geeft kinderen energie om zich te ontwikkelen,

Nadere informatie

Document Pro 3 Procesverantwoordelijke: Hoofd opvangvormen Taakverantwoordelijke: Pedagogisch medewerkers Toepassingsgebied KDV PSZ BSO

Document Pro 3 Procesverantwoordelijke: Hoofd opvangvormen Taakverantwoordelijke: Pedagogisch medewerkers Toepassingsgebied KDV PSZ BSO TITEL Doel: GEZONDE VOEDING Kinderen die bij onze organisatie opgevangen worden krijgen gezonde voeding. Pedagogisch medewerkers hebben kennis van gezonde voeding Document Pro 3 Procesverantwoordelijke:

Nadere informatie

Gezonde voeding voor 75-plussers

Gezonde voeding voor 75-plussers metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor de patiënt Gezonde voeding voor 75-plussers UZ Gent, Dienst Geriatrie Gezonde voeding voor 75-plussers Inleiding Inleiding De actieve voedingsdriehoek

Nadere informatie

WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten?

WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? Alles wat je eet en drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: brood, boter, groenten en vlees. In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen:

Nadere informatie

niveau 2, 3, 4 thema 5.5

niveau 2, 3, 4 thema 5.5 niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks

Nadere informatie

Voedingsbeleid. De Schavuiten locatie Leiden

Voedingsbeleid. De Schavuiten locatie Leiden Voedingsbeleid locatie Leiden Inhoud * Algemeen - Gezond voedingsaanbod - Vaste en rustige eetmomenten - Allergieën en individuele afspraken - Traktaties en feestjes * Voedingsaanbod voor kinderen tot

Nadere informatie

Voedingsbeleid kinderopvang de Harlekijn

Voedingsbeleid kinderopvang de Harlekijn Voedingsbeleid kinderopvang de Harlekijn Inhoud: Gezond voedingsaanbod Vaste en rustige eetmomenten Allergieën en individuele afspraken Traktaties en feestjes Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar Eten

Nadere informatie

Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen

Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen Tabel 18 Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen Bijdrage (%) van tussendoortjes aan de consumptie van groepen voedingsmiddelen bij de

Nadere informatie

Hoe werk je nu met de driehoek?

Hoe werk je nu met de driehoek? Weet en eet gezond Dit boekje gaat over gezonde voeding en over de driehoek die je kan helpen om iedere dag en iedere maaltijd gezond te eten. Als je gezond eet en genoeg beweegt zal je ook minder snel

Nadere informatie

Info omtrent flesvoeding

Info omtrent flesvoeding Info omtrent flesvoeding Welke soorten flesvoedingen zijn er? Startvoeding (eersteleeftijdsmelk): vanaf de geboorte tot 4 à 6 maanden. Opvolgvoeding (tweedeleeftijdsmelk): voor kinderen van 4 à 6 maanden

Nadere informatie

Gezonde voeding voor teamsporters

Gezonde voeding voor teamsporters Gezonde voeding voor teamsporters Inleiding Door: Esther Verhoef en Puck Reckers Doel: Kennis vergroten goede voeding rondom trainingen/wedstrijden. Inhoud Presentatie Wat is voeding - Koolhydraten - Vetten

Nadere informatie

Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE. Maartje is onderdeel van

Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE. Maartje is onderdeel van Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE Maartje is onderdeel van Ondervoeding, wat nu? WAT KAN DE DIËTIST VOOR U BETEKENEN BIJ (DREIGENDE)

Nadere informatie

10 KEER GEZOND EET GROENTEN

10 KEER GEZOND EET GROENTEN 10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op

Nadere informatie

De voedingsmiddelendriehoek.

De voedingsmiddelendriehoek. Hoofdstuk 8 De voedingsmiddelendriehoek. 1. De voedingsdriehoek invullen. 2. De drie maaltijden per dag opnoemen. 3. Zeggen wanneer we best drinken en hoeveel liter we drinken. 4. Tips opnoemen om gezond

Nadere informatie

Voedingsbeleid Voedingsbeleid - Kinderopvang de 5 Doetinchem - maart 2015

Voedingsbeleid Voedingsbeleid - Kinderopvang de 5 Doetinchem - maart 2015 Voedingsbeleid Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties en feestje Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar o Drinken o Eten

Nadere informatie