Programma Special Heroes Friesland

Transcriptie

1 Eindrapportage Programma Special Heroes Friesland Periode 1 nov okt Versie: oktober 2014 Regionaal projectleider: Oscar Elsinga

2 Onze helden van morgen! Sport en bewegen is goed voor iedereen! Ook voor leerlingen uit het speciaal onderwijs. Sport en bewegen maakt je blij, maakt fit voor het leven. Het bevordert de maatschappelijke integratie en het is vooral leuk om te doen! Niet alle kinderen maken vanzelfsprekend kennis met sport en bewegen. Voor kinderen met een handicap of beperking geldt dat nog meer dan voor kinderen zonder handicap of beperking. Special Heroes is een sportstimuleringsprogramma voor leerlingen van 6 tot 20 jaar met een chronische ziekte of met een lichamelijke, verstandelijke of met een meervoudige beperking die het speciaal onderwijs bezoeken. Het vergroten van de sport- en beweegparticipatie van deze kinderen en jongeren, dat is het doel van Special Heroes. Bij het programma Special Heroes is de leerling het vertrekpunt. Kinderen en jongeren maken via een uitgebreid sportstimuleringsprogramma kennis met verschillende vormen van sport en bewegen. Het programma wordt in nauw overleg tussen de school, de regionale projectleider van Special Heroes en aanbieders van sportieve activiteiten ontwikkeld. In sommige gemeenten vervult ook de gemeente hierin een actieve rol. Kinderen en jongeren ervaren sport in een veilige en vertrouwde omgeving, ze kunnen ontdekken wat ze leuk vinden, waar hun talent ligt. Als je hebt ontdekt wat je leuk vindt en als je met aandacht wordt begeleid, is de overstap naar een sportvereniging of andere aanbieder van sportieve activiteiten goed te maken. Eindrapportage Friesland 1 november oktober 2014 Met de eindrapportage beschrijven we de resultaten en ervaringen van Special Heroes binnen Friesland. Ook geven we aan op welke manier het programma Special Heroes op lokaal en regionaal niveau wordt geborgd. Special Heroes gedijt bij teamwork. Alleen door enthousiasme te tonen, krachten te bundelen en expertise te delen wordt het programma een succes. Deze rapportage kan ook een inspiratiebron zijn voor andere scholen, verenigingen, gemeenten, regionale projectleiders van Special Heroes en eventuele andere partners. Na de zeer succesvolle pilot in de regio Groot Gelre is het programma Special Heroes ingezet in heel Nederland. Allereerst voor alle cluster-3 scholen. Inmiddels nemen ook cluster-1 en cluster-2 scholen deel, evenals enkele cluster-4 scholen, SBO en Praktijkscholen. De afgelopen jaren is er veel gebeurd. Veel leerlingen hebben kennisgemaakt met verschillende sportieve activiteiten. Zij hebben zich kunnen voorbereiden op een sportieve vrijetijdsbesteding en hebben hun weg gevonden naar een sportvereniging of andere aanbieder van activiteiten. Scholen, ouders, verenigingen en andere aanbieders van sportieve activiteiten zijn enthousiast. Ook verschillende gemeenten steunen inmiddels het programma Special Heroes of hebben het programma opgenomen in hun beleid. Het vergroten van de sport- en beweegparticipatie van deze kinderen en jongeren, dat is het doel van Special Heroes. Deze interventie werkt. Dat blijkt ook uit deze eindrapportage. Laten we de onderlinge samenwerking daarom nog lang voortzetten. 1

3 Inhoudsopgave pagina 1. Special Heroes, 3 fasen methodiek 3 2. Algemene doelstellingen Friesland 4 3. Overzicht programmaperiode Deelnemende scholen en aanbieders van activiteiten Andere samenwerkingspartners, lokaal, regionaal Nul-meting Activiteitenoverzicht per school Vervolgaanbod bij aanbieders Overzicht deelnemers en doorverwijzingen 8 4. Speciale activiteiten Special Heroes Day Netwerkbijeenkomsten Publiciteit Resultaten en effecten Participatie scholen Resultaten school-invoertool en nul- en 1 meting Participatie aanbieders van activiteiten Borging programma binnen de school tijdens project periode Ervaringen vakleerkrachten Bewegingsonderwijs Ouderparticipatie Netwerkontwikkeling, kennisdelen Doorstroom naar aanbieders van activiteiten Borging programma Special Heroes na projectperiode De kracht van continuïteit Borging binnen het onderwijs Borging binnen aanbieders van activiteiten Borging binnen gemeenten 23 Bijlagen 24 2

4 1. Special Heroes, drie fasen aanpak Het programma Special Heroes wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van een stuurgroep waarin drie deelnemende landelijke partners zijn vertegenwoordigd. Dit zijn PO- Raad, NOC*NSF, en Onbeperkt Sportief. Vanuit het landelijk programmabureau worden regionale projectleiders aangesteld die scholen en verenigingen begeleiden bij de realisatie van het programma Special Heroes. De regionale projectleider die het programma in de regio Friesland heeft uitgevoerd is werkzaam vanuit Onbeperkt Sportief. Special Heroes begint op school, in een veilige, vertrouwde omgeving. Leerlingen worden gestimuleerd kennis te maken met sport en bewegen en op termijn door te stromen naar sportverenigingen of andere aanbieders van sportieve activiteiten. Door leerlingen zelf te laten ervaren hoe fijn sport en bewegen kan zijn, ontdekken ze wat ze leuk vinden, ontdekken ze wat ze vaker willen doen. De methodiek van Special Heroes werkt van binnen naar buiten en kent 3 fases. De 3 fasen methodiek Special Heroes Fase 1 Binnenschools sportverenigingen/sportaanbieders bieden tijdens de gymlesuren, in de veilige omgeving van de school, sportactiviteiten aan gedurende 3-5 blokken van 2-6 weken. De keuze voor een tak van sport wordt gemaakt door de sectie bewegingsonderwijs van de deelnemende school. De regionaal projectleider onderzoekt de haalbaarheid van de wensen, legt contact met aanbieders van sportieve activiteiten en faciliteert de organisatie van het programma. Fase 2 Naschools Buitenschools Sportaanbieders uit fase 1 verzorgen aansluitend aan de schooltijd een sportaanbod op de school zelf (1 tot 4 weken). Dit aanbod kan ook al gelijk op de accommodatie van de aanbieder zelf worden georganiseerd. Fase 3 Nazorg De leerlingen worden lid van de vereniging / aanbieder of sluiten zich aan bij een andere aanbieder van sportieve activiteiten. Leerlingen en ouders worden hierin begeleid. In deze fase staat ook de structurele verankering van het programma op school centraal. Special Heroes is maatwerk In nauw overleg met de samenwerkingspartners wordt bekeken en besproken op welke manier de drie fases zo goed mogelijk gerealiseerd kunnen worden. De warme overdracht van leerlingen staat hierbij centraal. Wanneer een leerling zowel op school als bij de vereniging dezelfde begeleider treft versoepelt dat de doorstroming van kennismaking naar structurele deelname aan sport en bewegen. 3

5 2. Algemene doelstellingen Friesland Op hoofdlijnen zijn bij aanvang van de projectperiode de volgende algemene doelstellingen geformuleerd. Doelstellingen Special Heroes Het vergroten van de sportparticipatie van leerlingen met een beperking; De leerlingen kennis laten maken met diverse vormen van bewegings- en sportactiviteiten; De leerlingen motiveren voor een actieve vrijetijdsbesteding; Het bevorderen van de integratie in de maatschappij van leerlingen met een beperking; Verenigingen beter toerusten voor het opnemen van jongeren met een beperking; Het aanbieden van de organisatie en de uitvoering van een naschools sportaanbod; De uitbreiding van de leefwereld van de leerlingen en het vergroten van hun zelfvertrouwen. Doelstellingen scholen op kwalitatief niveau Leerlingen in het speciaal onderwijs binnen hun mogelijkheden laten ervaren hoe leuk sporten en bewegen is. Afhankelijk van de sportwensen van leerlingen/gymdocenten sport- en beweegactiviteiten aanbieden. Een sportieve sfeer creëren binnen de school, waarbij Special Heroes het vaste gezicht wordt voor de coördinatie van Sport en Beweegactiviteiten Sport op de agenda zetten van zowel de school als het schoolbestuur. Leerlingen maken kennis met diverse vormen van sport en bewegen Leerlingen voorbereiden/motiveren op een zinvolle invulling van hun vrijetijd Leerlingen ontwikkelen hierdoor meer sociale vaardigheden, zelfvertrouwen, eigenwaarde/zelfwaardering en zelfdiscipline Leerlingen leren om te gaan met winnen, verliezen en agressie Leerlingen leren om samen te werken Sport en bewegen krijgt structurele plaats op de school Een infrastructuur ontwikkeld om sport en bewegen ook na de projectperiode een structurele plaats te geven op de deelnemende scholen Doelstellingen scholen op kwantitatief niveau 80% van de aanwezige leerlingen op de deelnemende scholen heeft middels het programma Special Heroes kennisgemaakt met diverse vormen van sport en bewegen; 70% van de leerlingen van de deelnemende scholen die het programma Special Heroes gevolgd hebben doet minimaal drie maal per week aan sport en bewegen binnen of buiten de school; 55% van deze groep is lid van een sport- of beweegaanbieder geworden of staat ingeschreven als lid bij deze sport- of beweegaanbieder. Netwerkdoelstellingen, samenwerkingsdoelstellingen Structurele samenwerking met onderstaande partners: - Sportbedrijf Drachten - BV Sport - Sport Fryslân - Gemeente Friese Meren - MEE Friesland - CIOS Leeuwarden en Heerenveen en AlO Groningen 4

6 3. Overzicht programmaperiode Deelnemende scholen en aanbieders van activiteiten In de projectperiode hebben per gemeente, de volgende 6 scholen deelgenomen aan het programma Special Heroes. Gemeente Naam school Cluster Leeuwarden SO De Caleidoscoop 4 Leeuwarden VSO Leeuwarden 4 Smallingerland SO De Zwaai 4 Smallingerland VSO De Zwaai 4 Smallingerland De Skelp 2 De Friese Meren De Witakker 4 Totaal aantal gemeenten: 3 Totaal aantal scholen: 6 In de projectperiode hebben per gemeente, de volgende aanbieders* van activiteiten een bijdrage geleverd aan het programma Special Heroes. Gemeente Aanbieder van activiteiten Activiteit Smallingerland (Drachten) Bewegingscentrum Drachten dans Smallingerland (Drachten) /Swing Inn dans Smallingerland (Drachten) Adonis acrogym Smallingerland (Oudega) RSO Oudega gym Smallingerland (Drachten) The Sportsclub fitness Smallingerland (Drachten) Karin s Fit & Fun freerunning Smallingerland (Drachten) AV Impala atletiek Achtkarspelen (Surhuisterveen) It Fryske Wald boogschieten Opsterland (Bakkeveen) Survivalvereniging Bakkeveen survival/boogschieten Smallingerland (Drachten) Judo Marco Oord judo Heerenveen BV Dyna 75 basketbal Heerenveen Sport& Actief Voetbal/zaalvoetbal Heerenveen Futsal Club Heerenveen zaalvoetbal Leek Indoor Soccer Noord zaalvoetbal Leeuwarden Positiv Kick kickboksen Leeuwarden Judoschool Hensema judo Leeuwarden AV Lionitas atletiek Leeuwarden Freerunning Leeuwarden freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) Freerunning Sneek freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) AV Horror atletiek De Friese Meren (Joure/Lemmer) Roelevink Sport judo Ferwerderadeel (Hallum) Witova traningscenter circus Leeuwarden Schermkring Friesland Schermen Leeuwarden De Groene Ster/Aris Basketbal Heerenveen KNKB One wall handball Leeuwarden Dance-Up! dans Leeuwarden Copini Buitensport survival Totaal aantal aanbieders: 27 * De contactgegevens van deze sportaanbieders zijn terug te vinden in bijlage 1 5

7 3.2 Andere samenwerkingspartners, lokaal, regionaal In de projectperiode zijn per gemeente, de volgende andere samenwerkingspartners betrokken geweest bij het programma Special Heroes. Gemeente, regio Leeuwarden Heerenveen Leeuwarden Drachten Joure Heerenveen Leeuwarden Leeuwarden Heerenveen Groningen Heerenveen Lemmer Samenwerkingspartner CIOS Leeuwarden CIOS Heerenveen bv Sport Sport Bedrijf Drachten Miks Welzijn Sport Fryslân Gemeente Leeuwarden MEE Friesland Sportstad Heerenveen Hanze Hogeschool Special Olympics Gemeente Friese Meren/(Skarsterlân) 3.3 Nul- en 1 meting Bij aanvang van de projectperiode is op elke deelnemende school een zogeheten nul-meting afgenomen. Het doel van deze meting is zicht te krijgen op de huidige sportparticipatie van leerlingen en hun wensen ten aanzien van sportkennismaking. Ook geeft de uitkomst van de nul-meting duidelijkheid over het beweeggedrag van de leerlingen. Deze nul-meting wordt landelijk uitgezet op alle deelnemende scholen. Hiermee krijgt de projectorganisatie Special Heroes en het onderzoeksinstituut op landelijk niveau informatie over sportparticipatie binnen het speciaal onderwijs. In juni 2014 is een 1-meting op alle scholen uitgevoerd om de effecten van het project duidelijk zichtbaar te maken. In hoofdstuk 5.3 worden de resultaten uit deze metingen besproken. 3.4 Activiteitenoverzicht per school Op alle scholen hebben verschillende sportaanbieders kennismakingslessen aangeboden met als doel leerlingen na de kennismaking ook te laten doorstromen naar hun vereniging. Per school zijn per schooljaar drie of meer clinics georganiseerd van 2 tot 5 weken gevolgd door 2-4 weken van naschoolse en buitenschoolse clinics. Hieronder staat een overzicht van de betrokken scholen, sporten en activiteiten weergegeven. Naam van de school per gemeente Smallingerland, De Skelp Smallingerland, SO de Zwaai Smallingerland, VSO de Zwaai Leeuwarden, VSO Leeuwarden Leeuwarden, de Caleidoscoop De Friese Meren, De Witakker Activiteiten Dansen, acrogym, basketbal, boogschieten, atletiek, judo, urban dance, gym, one wall, zaalvoetbal en freerunnen, Special Heroes Day 3x Survival, kickboksen, circus, judo, zaalvoetbal, freerunnen en atletiek, Special Heroes Day 3x Boogschieten, survival, fitness, zaalvoetbal, urban dance, one wall, judo, klimmen en freerunnen, Special Heroes Day 1x Schermen, one wall, freerunnen, survival, floorball, basketbal en zaalvoetbal, Special Heroes Day 1x Judo, voetbal, zaalvoetbal, freerunnen, atletiek, circus, kickboksen, dansen en basketbal, Special Heroes Day 2x Survival, kickboksen, atletiek, judo, zaalvoetbal, one wall en freerunnen, Special Heroes Day 2x 6

8 3.5 vervolgaanbod bij aanbieders Het vergroten van de sport- en beweegparticipatie van kinderen en jongeren uit het speciaal onderwijs, dat is het doel van Special Heroes. Leerlingen maken in de veilige en vertrouwde omgeving van de school kennis met sport en bewegen en stromen bij voorkeur aansluitend door naar een reguliere aanbieder van activiteiten. Leerlingen en ouders worden bij deze overstap geadviseerd en begeleid. De volgende aanbieders van activiteiten verzorgden een vervolgaanbod. Gemeente Aanbieder Aanbod Smallingerland (Drachten) The Sportsclub fitness Smallingerland (Drachten) Karin s Fit & Fun freerunning Smallingerland (Drachten) AV Impala atletiek Achtkarspelen (Surhuisterveen) It Fryske Wald boogschieten Smallingerland (Drachten) Judo Marco Oord judo Heerenveen Sport& Actief/ FCH Voetbal/zaalvoetbal Leeuwarden Positiv Kick kickboksen Leeuwarden Judoschool Hensema judo Leeuwarden AV Lionitas atletiek Leeuwarden Freerunning Leeuwarden freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) Freerunning Sneek freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) AV Horror atletiek De Friese Meren (Joure/Lemmer) Roelevink Sport judo Ferwerderadeel (Hallum) Witova trainingscenter circus Leeuwarden Schermkring Friesland Schermen Leeuwarden De Groene Ster/Aris Basketbal De onderstaande aanbieders hebben het voornemen een aanbod te ontwikkelen. Zij hebben nog iets meer voorbereidingstijd nodig. Gemeente Aanbieder Aanbod Opsterland (Bakkeveen) Survivalvereniging Bakkeveen survival/boogschieten Heerenveen BV Dyna 75 basketbal Laatste judoclinic november 2013 Freerunnen in Sneek met VSO de Zwaai Drachten juni

9 3.6 Overzicht deelnemers en doorstroom Aan het eind van de projectperiode zijn de volgende doorstoomgegevens bekend. Naam school Totaal aantal leerlingen per school Totaal aantal deelnemers Special Heroes Doorstroom naar soort activiteit Kentalis De Skelp Judo* 2 Zaalvoetbal 1 boogschieten 2 Freerunnen 1 Dansen 3 Boogschieten 2 Gymnastiek 3 Andere sporten 3 RENN4 Caleidoscoop Freerunnen 10 zaalvoetbal 1 Judo* 3 Atletiek 1 Andere sporten 3 Aantal RENN4 Witakker judo 2 Freerunnen* 6 atletiek 2 Andere sporten 2 RENN4 SO De Zwaai Judo* 5 atletiek 1 survival 1 freerunnen 2 Andere sporten 2 RENN4 VSO Leeuwarden freerunnen 4 basketbal 1 zaalvoetbal 1 Andere sporten 2 RENN4 VSO de Zwaai fitness 5 freerunnen 2 dans 1 zaalvoetbal 1 Andere sporten 2 Totaal * Deze projecten lopen nog door tot in november 2014 In hoofdstuk 5 wordt verder ingegaan op de resultaten van de deelname aan de clinics en doorstroming naar de sportaanbieders van de leerlingen op schoolniveau. 8

10 4. Speciale activiteiten 4.1 Special Heroes Day (SH Day) Op woensdag 26 november 2013, donderdag 24 april 2014, donderdag 5 juni en donderdag 12 juni werden in Heerenveen, Leeuwarden en Sneek 4 Special Heroes evenementen georganiseerd. Het sportevenement in november 2013 stond in het teken van zaalvoetbal voor de bovenbouw leerlingen van de 4 deelnemende SO Scholen en alle leerlingen van de 3 VSO scholen. Ruim 150 leerlingen deden mee aan het zaalvoetbal evenement met zowel een experience als een Challenge gedeelte. In april werd in de nationale sportweek in het kader van aangepast sporten een sportdag georganiseerd voor alle 200 leerlingen van de Caleidoscoop in Leeuwarden. Samen met Sport Fryslân en sportstad Heerenveen werd op donderdag 5 juni een sportdag georganiseerd voor alle SBO en SO scholen in Friesland. Ruim 600 leerlingen uit het speciaal onderwijs deden mee aan deze sportdag. Op 12 juni was in Drachten the Athletic Challenge voor 120 leerlingen van de Zwaai en De Skelp op de atletiekbaan in Drachten. Leerling in actie tijdens Special Heroes Athletic Challenge Drachten De Skelp/De Zwaai juni 2014 Aanleiding Voor kinderen en jongeren met een beperking is het minder vanzelfsprekend dat ze deelnemen aan sportactiviteiten dan voor kinderen/jongeren zonder beperking. Ze ervaren grotere drempels om mee te doen, terwijl juist bij de groep kinderen/jongeren met een beperking de gezondheiden maatschappelijke winst die te behalen valt nog vele malen groter is dan bij de groep mensen zonder een beperking. De wens vanuit de deelnemers is om niet alleen, via het programma Special Heroes, kennis te maken met verschillende sporten, maar ook om actief met én tegen andere kinderen/jongeren van het speciaal onderwijs te sporten. Naar aanleiding van deze wens is het idee opgevat een jaarlijks een SH Dayte organiseren. Een mooie aanvulling, omdat het een kans is om kinderen/jongeren nogmaals te laten ruiken aan verschillende sporten en ze gelegenheid te bieden hun grenzen te verleggen door ook nieuwe andere sporten aan te bieden. Maar ook omdat ze nu met én tegen kinderen/jongeren van andere scholen op een locatie die buiten hun veilige omgeving is, kunnen sporten. Ook dit laatste zorgt voor een enorme leerervaring voor de kinderen/jongeren. Kortom meer dan voldoende reden om juist kinderen/jongeren met een beperking te stimuleren om te bewegen. 9

11 Met de organisatie van de diverse SH Days wil de organisatie de jongeren die naar het speciaal onderwijs cluster 2 en 4 gaan een extra kennismaking bieden met verschillende sporten, met als uiteindelijk doel dat meer kinderen/jongeren structureel deel gaan nemen aan de sport- en beweegactiviteiten. Om dit te bereiken worden de sportaanbieders met regulier sportaanbod voor deze doelgroep nauw betrokken bij de organisatie van deze dag zodat de kinderen/jongeren door kunnen stromen wanneer ze een bepaalde sport leuk vinden. Naast de extra kennismaking is ook samen met de scholen afgesproken om mooie afsluiting te maken van de binnenschoolse clinics in de vorm van een schooloverstijgend evenement. Leerlingen Caleidoscoop ervaren sporten in rolstoel tijdens Special Heroes Day 24 april 2014 Leeuwarden Doelgroepen De SH Days zijn bedoeld voor leerlingen in de leeftijd van ongeveer 8 tot 18 jaar van het speciaal onderwijs Cluster 2 en 4. Dit zijn in totaal 6 scholen met ongeveer 900 leerlingen. Ongeveer 700 leerlingen hebben meegedaan aan de diverse Special Heroes evenementen. Samenwerking en betrokkenheid doelgroep De kracht van het evenement zit hem mede ook in de betrokkenheid van andere organisaties en personen. Juist deze gezamenlijke organisatie en grote mate van betrokkenheid creëert een netwerk dat na afloop van het evenement meerwaarde blijft behouden. Zo zijn onder andere het speciaal onderwijs, sportverenigingen en (sport)opleidingen bij de organisatie betrokken. Een bijzondere plek in de organisatie wordt ingenomen door een aantal leerlingen van het speciaal onderwijs. Vaak wordt over de doelgroep gesproken en voor hen besloten. Maar zij zijn ook heel goed in staat zelf te bepalen wat ze willen en leuk vinden. Dit betekent dat een aantal deelnemende leerlingen meedenkt over invulling van het programma. 4.2 Netwerkbijeenkomsten, kennisdelen In de projectperiode zijn de volgende bijeenkomsten georganiseerd. Netwerkbijeenkomst tijdens trainers cursus One Wall Special Heroes Op 18 december 2013 heeft Special Heroes in samenwerking met de Koninklijke Kaatsbond een netwerkbijeenkomst georganiseerd voor betrokkenen, geïnteresseerden en trainers One Wall in 10

12 Franeker. 1 van de onderwerpen was bouwstenen aanpassen sportaanbod cluster 4. Ruim 25 mensen waren hierbij aanwezig. Deskundigheidsbevorderings/Thema avond Veilig Sportklimaat/ Omgaan met Agressief en Confronterend Gedrag. In het kader van de Nationale Sportweek 2014 organiseerden Special Heroes, bv SPORT en de Gemeente Leeuwarden op donderdag 24 april 2014 een avond over veilig sportklimaat en dan met name over agressief/confronterend gedrag van kinderen en jongeren op de sportvereniging (met een beperking). Marien Lokerse legt uit tijdens praktijkgedeelte agressief/confronterend gedrag tijdens thema-avond Leeuwarden 24 april 2014 Je komt het vast wel tegen: gedrag tijdens een training of een wedstrijd waar je als trainer, leider, coach even niet weet hoe je hier goed op kunt reageren. Wat betekent dit voor de communicatie met deze doelgroep en wat betekent dit voor je eigen houding? Tijdens de avond krijgen deelnemers praktische handvatten om met dit gedrag om te gaan. Een avond waar theorie en praktijk samen komen! Marien Lokerse en Anneke Westra verzorgden de inhoud van deze avond waar ruim 35 mensen op af kwamen. 4.3 Publiciteit Er is gedurende de projectperiode op verschillende manieren getracht Special Heroes onder de aandacht te brengen. Zo is er gebruik gemaakt van o.a. persberichten, radio- en tv-interviews, schoolkranten, nieuwsbrieven en informatieavonden. Daarnaast is er ook voortdurend ingezet op het gebruik van social media, zoals twitter, facebook en youtube ( 11

13 De afgelopen periode is er via zowel de website van de scholen, nieuwsbrieven op school en communicatie aan de ouders publiciteit geweest ten aanzien van de Special Heroes activiteiten op de scholen. Fotomateriaal was veelal alleen op school of via de persoonlijke websites voor personeel en leerlingen te zien, enkele foto s zijn ook gebruikt voor de Facebook pagina van Special Heroes. In de Leeuwarder Courant, Drachtster Courant en het Friesch Dagblad heeft meerdere malen een artikel met foto gestaan over Special Heroes op desbetreffende scholen. Leeuwarder Courant januari 2014, Freerunnen VSO Leeuwarden Friesch Dagblad juni 2013 One Wall op De Skelp De betrokkenheid van de ouders was vooral groot op de SO scholen. Zij kwamen in groten getale af om de laatste clinic in een reeks bij te wonen. Sommige scholen speelden daar slim op in om de ouders te verwelkomen met koffie en thee om de school toegankelijker te maken. Daarnaast waren de ouders blij dat ze ook voor positieve zaken aangaande hun kind op de school uitgenodigd worden. November 2013 tijdens laatste dansclinic Dance Up waren bijna alle ouders aanwezig 12

14 5. Resultaten en effecten 5.1 Participatie scholen In relatie tot de vooraf gestelde doelstellingen kan hierover het volgende worden opgemerkt. Voorafgaand de start van de projectperiode zijn de volgende kwantitatieve doelstellingen geformuleerd: Op 31 oktober 2014 heeft 80% van de aanwezige leerlingen op de deelnemende scholen middels het programma Special Heroes kennisgemaakt met diverse vormen van sport en bewegen. Ruim 85 % van de leerlingen RENN4 en KENTALIS Friesland hebben meegedaan aan diverse activiteiten in het kader van Special Heroes. Het streefpercentage van 80 % is dan ook behaald. 70% van de leerlingen van de deelnemende scholen die het programma Special Heroes gevolgd hebben doet minimaal drie maal per week aan sport en bewegen binnen of buiten de school; 55% van deze groep is lid van een sport- of beweegaanbieder geworden of staat ingeschreven als lid bij deze sport- of beweegaanbieder. Helaas hebben we niet genoeg gegevens kunnen verzamelen over de frequentiegraaad van sport en bewegen onder de leerlingen. Uit de gegevens valt wel te halen dat er binnen RENN4 25 % meer leerlingen lid zijn van een vereniging en dat dit binnen Kentalis nog iets hoger ligt, namelijk een toename van 37% van de leerlingen die nu lid is van een sportaanbieder. In hoofdstuk 5.2 worden deze cijfers per school beschreven. Kwalitatieve doelstellingen: Leerlingen in het speciaal onderwijs binnen hun mogelijkheden laten ervaren hoe leuk sporten en bewegen is. De afgelopen 2 jaar hebben op alle 6 scholen diverse clinics en activiteiten plaatsgevonden. We hebben veel positieve reacties mogen ontvangen van de teamleiders, vakleerkrachten, leerkrachten en onderwijsassistenten, maar vooral de leerlingen zelf hebben aangegeven dat ze de sport en beweeg activiteiten als zeer positief hebben ervaren. In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de ervaringen van de leerlingen. Afsluitende loop tijdens Special Heroes Day Drachten Juni 2014 Uitleg Rene Jaasma (AV Impala) atletiekclinics SO de Zwaai mei

15 Leerlingen maken kennis met diverse vormen van sport en bewegen Op elke school zijn minimaal 7 en maximaal 12 sportaanbieders geweest. Leerlingen hebben daardoor kunnen genieten van een divers sportaanbod. Daarnaast hebben ze ok mee kunnen doen aan 1 van de 4 Special Heroes Days. Schermen in de kantine tijdens SH Day 24 april 2014 Caleidoscoop Klimmen en klauteren bij sportdag Caleidoscoop juni 2013 Afhankelijk van de sportwensen van leerlingen/gymdocenten sport- en beweegactiviteiten aanbieden. Op basis van de 0-meting, wensen leerlingen en gymdocent en succesvolle clinics op ander scholen zijn de beweegactiviteiten op de scholen tot stand gekomen. Een sportieve sfeer creëren binnen de school, waarbij Special Heroes het vaste gezicht wordt voor de coördinatie van Sport en Beweegactiviteiten Op basis van de reacties van de vakleerkrachten bewegingsonderwijs van de scholen (zie hoofdstuk 5.6) kun je concluderen dat er binnen de scholen een sportieve sfeer is gecreëerd waarbij Special Heroes een positieve bijdrage bij heeft geleverd en nog steeds levert. Leerlingen voorbereiden op een zinvolle invulling van hun vrijetijd Door het aanbieden van een breed assortiment van sporten hebben veel leerlingen de weg weten te vinden naar een sport die bij hun past en waar het kader bekend is met de problematiek. Leerlingen ontwikkelen hierdoor meer sociale vaardigheden, zelfvertrouwen, eigenwaarde/zelfwaardering en zelfdiscipline Tijdens de clinics op de scholen en de buitenschoolse lessen bij de sportaanbieder hebben leerlingen stapsgewijs aan bovenstaande competenties kunnen werken. 5 juni 2014, Special Heroes Day Heerenveen kanovaren Amerikanen en Canadezen bij laatste one wall clinic VSO LWD 14

16 Leerlingen leren om te gaan met winnen, verliezen en agressie Het blijft voor de leerlingen moeilijk om rekening te houden met de gevoelens van de ander. Vooral de sporten waar geen competitie element in is vertegenwoordigd (Freerunnen en Fitness) is een goede doorstroming te zien. Ook bij judo is te zien dat leerlingen goed om kunnen gaan met de win en verlies eigenschappen. Dit komt vooral door de sport zelf en het kundig kader dat de lessen heeft verzorgd. Sport en bewegen krijgt structurele plaats op de school Alle scholen hebben aangegeven Special Heroes de komende jaren een vaste plaats te willen geven op de school. Daarnaast zijn sommige scholen druk bezig om hun schoolplein opnieuw in te richten, zodat het schoolplein uitnodigt tot bewegen. Sport op de agenda zetten van zowel de school als het schoolbestuur. Door Special Heroes is sporten binnen het speciaal onderwijs (cluster 2 en 4) nog meer op de kaart gezet en is ook het belang aangetoond dat de rol van sport verder gaat dan alleen 2 gymnastiekmomenten in de week. Veel ouders hebben positieve ervaringen opgedaan met de school tijdens het bezoeken van de diverse clinics of hebben een actieve bijdrage geleverd aan de diverse activiteiten die zijn georganiseerd. Hierdoor is onder de collega s en schoolbestuur veel draagvlak gecreëerd om Special Heroes en sport in het algemeen een belangrijke plaats te geven binnen de scholen. Een infrastructuur ontwikkeld om sport en bewegen ook na de projectperiode een structurele plaats te geven op de deelnemende scholen Via het netwerk wat er de afgelopen jaren is neergezet binnen Friesland en het feit dat de scholen Special Heroes willen borgen is er een infrastructuur neergelegd om de leerlingen van RENN4 en Kentalis om ook de komende jaren te laten ervaren dat sport en bewegen binnen en buiten de school erg leuk kan zijn en daardoor een zinvolle invulling kan zijn van de vrije tijd. Dansclinics van Dickie.com april 2014 De Skelp Leerlingen VSO de Zwaai en VSO LWD te gast bij Freerunning Center Sneek juni

17 5.2 Resultaten school-invoertool en nul- en 1 meting Over het schooljaar zijn voortgangsrapportages gemaakt waaruit bovenstaande getallen uit voort zijn gekomen. Tevens zijn deze cijfers het resultaat van het invullen en bijhouden van de school-invoertool Special Heroes die het afgelopen schooljaar is ingevoerd. Op alle scholen hebben twee of drie clinicrondes plaatsgevonden. In deze clinicronde maakte een groot gedeelte van de school kennis met diverse sportaanbieders. De meeste leerlingen kwamen hierdoor minimaal 1x en maximaal 4 x in aanraking met een andere sportaanbieder. Op basis van de gegevens van de school-invoertool kunt u in onderstaande tabel het aantal leerlingen per school zien dat heeft deelgenomen aan het programma in schooljaar Daarnaast zijn 3 meetpunten terug te vinden over het lidmaatschap van de leerlingen bij een sportaanbieder. In bijlage 3 kunt tabellen vinden waarin per school het aantal leerlingen per clinicronde wordt aangegeven met bijbehorende sportaanbieders. Naam School: Cluster Schooljaar Totaal aantal leerlingen op de school: Aantal leerlingen wat al lid was van vereniging voor het project Special Heroes dec 2012 Aantal leerlingen dat lid was van sportaanbieder begin schooljaar Aantal sporters clinicron de Aantal sporters clinicron de Aantal sporters clinicron de Aantal leerlingen dat lid is van sportaanbieder aug 2014 VSO Leeuwarden VSO de Zwaai SO de Zwaai Caleidoscoop De Witakker De Skelp TOTAAL Op alle 6 scholen is een nul- en 1 meting uitgezet om de effecten te meten van 2 jaar Special Heroes binnen de school. Door verschillende factoren is het 3 scholen (De Skelp, De Caleidoscoop en SO de Witakker) gelukt om deze 1-meting uit te voeren. Het resultaat is een rapportage waarin staat beschreven hoe de sport- en beweegparticipatie van de leerlingen is na een tweejarig sportstimuleringstraject middels het programma Special Heroes op betreffende scholen. De verkregen output wordt enerzijds vergeleken met de vergaarde input vanuit de 0-meting bij de start van het programma Special Heroes op de school en anderzijds met de aanwezige input vanuit soortgelijk type onderwijs. Op deze manier wordt het effect van de inzet van het programma Special Heroes op de school inzichtelijk en kan men ook vergelijkingen maken tussen de status van de school en andere scholen binnen hetzelfde type onderwijs. In mei 2014 boogschietclinics op VSO de Zwaai en survial clinics in Bakkeveen met survivalvereniging Bakkeveen 16

18 In deze rapportage wordt informatie aangereikt over: - Respondenten - info doelgroep en info deelname aan programma Special Heroes - Sportgedrag diverse info over het sportgedrag van uw leerlingen - Beweeggedrag diverse info over het beweeggedrag van uw leerlingen - Vereniging info over waar uw leerlingen sporten - Programma Special Heroes wat heeft het uw leerlingen gebracht en hoe tevreden is men daarover - Overig info over vervoer van uw leerlingen naar de school Hierbij enkele resultaten in grafiekvorm. De complete rapportages van de 3 scholen kunt u terugvinden in bijlage 2. Uit rapportage De Caleidoscoop, Leeuwarden RENN4 Uit rapportage De Skelp Drachten, Kentalis 17

19 5.3 Participatie aanbieders van activiteiten Een eerste conclusie is dat de participatie van sportaanbieders in Drachten, Leeuwarden en Sneek hoger ligt dan in de relatief kleinere steden en dorpen. In de drie genoemde plaatsen is het makkelijker om een nieuw sportaanbod op te starten of aan te haken bij bestaand sportaanbod. Dit is eenvoudig te verklaren, aangezien er ook een bredere populatie is. Advies is ook om toch hier op te blijven insteken. Echter, door de regionale functie van de scholen kan het ook zijn dat er een overlap zit in werkgebied. Mocht blijken dat er een groot aantal leerlingen van verschillende scholen uit eenzelfde gebied afkomstig zijn dan is het overwegen waard om ook juist naar een mogelijk nieuw aanbod in het desbetreffende gebied te zoeken. Een tweede conclusie kan worden getrokken uit de populariteit van enkele sporten. Vooral Freerunnen en Judo waren erg in trek bij de leerlingen van de scholen. 5.4 Borging programma binnen de school tijdens projectperiode In het algemeen was de bereidwilligheid van de scholen zeer goed te noemen. Met name de rol van de gymdocenten als contactpersonen was cruciaal. Zij waren een essentieel verlengstuk binnen de school. De rol van de teamleiders is gedurende het tweede projectjaar ook groter geworden. Dit is met name van belang geweest voor de uiteindelijke borging van Special Heroes op de scholen. 5.5 Ervaringen Vakleerkrachten Bewegingsonderwijs met Special Heroes Andries Zijlstra, vakleerkracht bewegingsonderwijs Caleidoscoop: Namens de caleidoscoop wil ik jou graag mee geven dat het special heroes project een geweldig succes is op onze school en dat met onze doelgroep. Positieve punten van uit het oogpunt van het kind. - Leuke nieuwe activiteiten - Les krijgen van onbekende leerkrachten - Ontzettend fijn om eens door ouders verzorgers opa en oma s de kunsten van hun kinderen te kunnen bewonderen. Positieve punten van uit de groepsleerkracht - Leerlingen ervaren de lessen ontzettend leuk en reageren daardoor in de klas op de dagen met special heroes enthousiaster en geconcentreerder. - Contact met de ouders is over special heroes vrijwel altijd positief en is ook weer eens iets anders. Positieve punten van uit de vakleerkracht bewegingsonderwijs. - Uitbreiding voor je jaarplanning - Nieuwe inzichten en win win situatie met de sportvereniging - Goed contact met de ouders van de leerling en je hebt daardoor een betere opening om andere aspecten beter te communiceren met ouders. - De opbouw naar een spannend moment is voor de leerlingen ontzettend leerzaam. - De interactie met iemand anders dan de vaste leerkracht is erg positief. Gerco van Wonderen, vakleerkracht bewegingsonderwijs VSO de Zwaai: De leerlingen van VSO de Zwaai hebben op uiteenlopende (sport)gebieden kennis gemaakt met nieuwe en/of bestaande sporten. De professionele begeleiding was hierbij een grote motivator. Dit werd telkens in zijn geheel geregeld door Oscar waardoor ik hier geen omkijken naar had. Oscar inventariseert mijn wensen en gaat hier mee aan de slag om het telkens weer een succes te laten worden. Arjan Pruim, vakleerkracht bewegingsonderwijs SO DE ZWAAI: Het Special Heroes project begint na twee jaar zijn vruchten af te werpen. Er is een klein netwerk ontstaat van sportverenigingen/trainers die bereid zijn om een aanbod te creëren voor deze doelgroep. Daarnaast is nu ook de gemeente (sportbedrijf) meer betrokken bij deze doelgroep. De gemeente lijkt zich beter te realiseren dat het speciaal 18

20 onderwijs een wezenlijk deel van haar leerling populatie is. Deze bewustwording lijkt een goede start voor een daadwerkelijk passend sportaanbod voor deze jeugd. Successen Het opzetten van een judo groep voor deze doelgroep onder begeleiding van een trainer die affiniteit heeft met de doelgroep. De sportdagen en afsluitende lessen georganiseerd door Special Heroes en school dragen bij aan een positieve attitude van kinderen ten opzichte van sport. Daarnaast wordt het voor ouders beter inzichtelijker waar hun kind kan sporten ondanks zijn/haar gedragsproblematiek De korte lijntjes van verenigingen naar de vakleerkracht en vice versa. Met als gevolg, het verspreiden en delen van kennis. Verbeteringen Voordat een sportvereniging een clinic aanbiedt na gaan of er daadwerkelijk een geschikt aanbod is voor de doelgroep na afloop van de clinic. De professionalisering van de trainer verbeteren. Trainers zijn geneigd te zeggen; ik ben bekend met de doelgroep en kan er naar handelen. Dit terwijl de praktijk toch weerbarstiger lijkt te zijn. Hoe bereiken we de trainers en vooral, hoe leren we/prikkelen we trainers/verenigingen om kennis op te doen ten behoeve van deze doelgroep. Voor een groot deel van onze leerlingen is sporten binnen een vereniging gewoonweg een stap te ver. Hoe creëren we een aanbod waardoor ook deze groep aan sporten toe komt. (wellicht naschoolse sport activiteiten? Link2sport?) Rol Oscar Elsinga: Oscar is een netwerker pur sang. Iemand die blijft bellen/mailen totdat hij een ingang heeft. In de rol als projectleider van Special Heroes is dit naar mijn inzien erg belangrijk. Er zijn vele verschillende partijen/organisaties die een rol spelen en allen andere belangen hebben (school/vereniging/gemeente etc etc). Daarnaast heeft Special Heroes op SO De Zwaai een gezicht gekregen in de vorm van Oscar. Ouders zijn bekend met wie Oscar is en ook leerlingen weten dat Oscar de man is die Special Heroes regelt. Het is spijtig maar begrijpelijk dat de rol van Oscar kleiner wordt na deze twee jaar. De rol van Oscar aankomende tijd moet naar mijn inzien de volgende zijn: - Aanbieden van ondersteuning/adviserende rol tussen school en vereniging ten behoeve van de financiering van Special Heroes. (motivatie:is netwerk en bekendheid in gang van zaken/ingang bij gemeentes en verenigingen ) - Het coördineren van jaarlijkse evenementen zoals: Special Heroes Days en eventuele andere sportdagen. - Het coördineren van kennisavonden voor zowel de vakleerkracht als de trainer. Rommy Bolding, vakleerkracht bewegingsonderwijs Kentalis De Skelp: Successen: - De leerlingen zijn enthousiast over de clinics en ze steken er veel van op. Ze konden bijvoorbeeld terug halen wat ze vorig jaar bij judo hadden geleerd. Daardoor een groter zelfvertrouwen. - Ze werken vaak naar een gezamenlijk einddoel toe (toernooi o.i.d.) - Ze leren kennis maken met andere sporten - Ze maken kennis met andere sportdocenten - Ze krijgen de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier binnen de vereniging te sporten - Ouders worden bij het project betrokken en daardoor is er meer betrokkenheid binnen de school - Contact met andere scholen/leerlingen/leerkrachten en onderlinge verbondenheid door de clinics/sport/toernooi Verbetering: - Een betere samenwerking met verenigingen die buiten de regio Drachten vallen (Als je bijvoorbeeld een clinic judo geeft dat je bij de ouders een formulier kan aanleveren met alle verenigingen in Friesland waar ze met hun kind naar toe kunnen) - Eventuele begeleiding voor ouders/kinderen die buiten de gemeente Drachten vallen en ergens voor het eerst naar een sportvereniging gaan Rol Oscar Elsinga: - Je enthousiasme en gedrevenheid werkt aanstekelijk. Dat heeft ook een goede invloed op de teamleiders. - Je hebt je administratie goed op orde en daardoor maak je het inzichtelijk - Je hebt een groot netwerk die je op een positieve manier inzet 19

21 5.6 Ouderparticipatie Ouderparticipatie werd gestimuleerd door middel van de het bijwonen van de laatste les van de binnenschoolse clinics. Het feit dat ouders hun kinderen konden zien sporten, leiden in veel gevallen tot enthousiasme en snellere doorstroom naar sport en beweegactiviteiten. Ook is veel gebruik gemaakt van nieuwsbrieven, schoolkranten, Twitter en facebook om ouders te informeren over het sportstimuleringsproject. Ouders blijven één van de belangrijkste stakeholders binnen het toeleidingstraject richting de sportvereniging. Zij dienen dan ook vanaf het eerste moment te blijven worden geïnformeerd omtrent de stand van zaken en vorderingen binnen het project. De rol van de toekomstige combinatiefunctionaris zal voor een nog nauwer contact met de ouders moeten gaan zorgen. Dit zal de uiteindelijke kwaliteit en resultaten van het project te goede komen. 5.7 Netwerkontwikkeling Special Heroes gedijt bij teamwork. Alleen door enthousiasme te tonen, krachten te bundelen en expertise te delen wordt het programma een succes. Afgelopen periode hebben we gezien dat samenwerking met alle verschillende partijen en betrokkenen ontzettend belangrijk is. Special Heroes is nog altijd volop in ontwikkeling in Friesland. Naast cluster 2 en cluster 4 sluiten de eerste cluster 3 scholen ook aan bij het programma en daarnaast zijn de eerste gesprekken gevoerd met praktijkonderwijsscholen. Door steeds maar weer krachten te bundelen werd continue het synergie effect gecreëerd. De samenwerking met bv Sport, Sport Fryslân en Sportbedrijf Drachten zorgde ook voor een uitbreiding van het netwerk. Dit resulteerde in meer en betere ingangen bij sportorganisaties. Het netwerk van zojuist genoemde organisaties kon zodoende worden benut. Of anderzijds konden zij contact opnemen met hun netwerk voor mogelijke interesse in Special Heroes. Hetzelfde geldt voor de samenwerking met de onderwijsinstanties ALO en CIOS. Door inzet van Sport en Beweeg studenten werd het organiseren van activiteiten een stuk eenvoudiger. Trainer Pieter Verwer (Freerunning Center) geeft uitleg aan leerling tijdens freerun clinics SO de Zwaai 4 november

22 5.8 Doorstroom naar aanbieders van activiteiten De doorstroom naar verenigingen is veelal via persoonlijk contact tussen vereniging en ouder via de regionale projectleider en/of vakleerkracht bewerkstelligd. Vaak was de directe trainer van de binnen en/of naschoolse lessen betrokken waardoor de warme overdracht gegarandeerd was. In sommige gevallen zijn de ouders en of leerlingen zelfstandig naar sportactiviteiten gegaan. In enkele gevallen leidde de participatie van een sportprogramma tot het nemen van verdere stappen naar hulp bij het vinden van een geschikte vrije tijdsactiviteit voor de leerling via de groepsleerkracht of de vakleerkracht bewegingsonderwijs. Een aanbeveling voor de komende periode is om zowel de paramedici op scholen, maatschappelijk werk, MEE en combinatiefunctionarissen per traject (nog) actiever te gaan betrekken bij elk traject dat wordt opgestart. Op deze manier kan de communicatie naar ouders nog strakker worden bijgehouden en wordt op deze manier een vinger aan de pols gehouden. De geformuleerde doelstelling voor doorstroom naar sportaanbieder: Op 31 oktober 2014 is 55% van deze groep lid van een sport- of beweegaanbieder geworden of staat ingeschreven als lid bij deze sport- of beweegaanbieder Voorafgaand de projectperiode was al duidelijk dat dit een veel te ambitieuze doelstelling betrof die niet in twee jaren kan worden behaald. Daarnaast liepen er in deze regio nog geen andere sportstimuleringsprojecten voor deze doelgroep waren geweest en er binnen de betrokken gemeenten geen combinatiefunctionarissen aanwezig die zich bezig hielden met (aangepast) sporten of sporten voor kwetsbare doelgroepen. Op basis van ervaringen uit eerdere projecten bleek een doorstromingspercentage van 10%-15% realistisch. Op sommige scholen is dit percentage ruim gehaald, andere scholen blijven achter. Redenen die hierbij worden aangegeven is dat de problematiek onder de leerlingen die de afgelopen jaren het speciaal onderwijs zijn ingestroomd groter en complexer is. Daarnaast is door financiële en logistieke problemen in het gezin niet mogelijk voor leerlingen om lid te worden van een sportaanbieder. Met name de inzet van de combinatiefunctionaris is een aanbeveling. Hij/zij zou een grote rol kunnen gaan betekenen in het realiseren van (mogelijk) nog betere resultaten. Laat deze persoon direct in contact komen met de ouders en vraag sturend gaan werken. Door dit mondelinge contact wordt de drempel richting structurele sportbeoefening nog later dan wanneer dit schriftelijk wordt toegelicht. Leerlingen van SO de Zwaai tijdens vortexwerpen op de atletiekbaan in Drachten donderdag 12 juni

23 6. Borging programma Special Heroes na projectperiode 6.1 De kracht van continuïteit Het programma Special Heroes kan twee jaar met inzet van subsidie worden uitgevoerd. Dit betekent dat de clinics op de scholen en de Special Heroes Day zijn gesubsidieerd. Ook zijn de scholen bij de organisatie van het programma kosteloos begeleid door de regionale projectleider van Special Heroes. In het tweede programmajaar is een beperkte bijdrage van de scholen gevraagd. De intentie van het programma Special Heroes is, naast het stimuleren van sport en beweeg gedrag, ook dat scholen na de pilot periode van twee jaar het programma verankeren binnen hun schoolbeleid. De methodiek van Special Heroes werkt van binnen naar buiten en kent 3 fases. De scholen zijn met name verantwoordelijk voor de realisatie van fase 1, het sportkennismaking programma op school. In fase 2 en 3 maken kinderen en jongeren kennis met sportverenigingen en andere aanbieders van sportieve activiteiten. Juist in deze fases is een directe verwijzing en begeleiding van leerlingen en hun ouders van belang. Wanneer dit wordt opgepakt als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van school, sportaanbieder en bij voorbeeld een gemeentelijke combinatiefunctionaris, werkt het effectief. Het is dan ook aan te bevelen om deze combinatiefunctionaris in te zetten als aanspreekpunt voor alle partijen, inclusief ouders. Ook kan de functionaris optreden als schakel tussen school en aanbieders van activiteiten. Het bevorderen van een sportieve leefstijl, het ontwikkelen van actieve vrijetijdsbesteding vraagt voortdurende aandacht. Op school en buiten school. In de thuissituatie van de leerlingen en bij de aanbieders van sportieve activiteiten. 6.2 Borging binnen het onderwijs Per gemeente hebben de volgende scholen aangegeven het programma Special Heroes te borgen binnen hun onderwijsprogramma. Gemeente Naam school Cluster Smallingerland De Skelp 2 Smallingerland VSO de Zwaai 4 Smallingerland SO de Zwaai 4 Leeuwarden VSO Leeuwarden 4 Leeuwarden De Caleidoscoop 4 De Friese Meren De Witakker 4 Totaal aantal scholen: 6 Alle scholen hebben aangegeven om Special Heroes te willen borgen binnen hun school. Ook regio directeur RENN4 Marcel Andringa en regio directeur Kentalis Bert Klaas hebben aangegeven het programma te willen continueren binnen de scholen. De scholen ontvangen komende week een samenwerkingsovereenkomst*. Deze samenwerkingsovereenkomst heeft ten doel de onderlinge samenwerking tussen partijen te regelen bij de uitvoering van het sport stimuleringsprogramma Special Heroes. Partijen komen overeen dat zij in deze overeenkomst opgenomen bepalingen blijven samenwerken binnen het sportstimuleringsprogramma Special Heroes, met als doel het vergroten van de sport- en beweegparticipatie van jongeren met een beperking. De scholen en Special Heroes gaan deze samenwerking aan voor 3 jaren. * In bijlage 4 zijn de samenwerkingsovereenkomsten van De Caleidoscoop en De Skelp toegevoegd als voorbeeld. 22

24 6.3 Borging bij aanbieders van activiteiten Per gemeente hebben de volgende aanbieders van activiteiten aangegeven het programma Special Heroes te blijven steunen en een aanbod voor leerlingen in het speciaal onderwijs te bieden. Gemeente Aanbieder Aanbod Smallingerland (Drachten) The Sportsclub fitness Smallingerland (Drachten) Karin s Fit & Fun freerunning Smallingerland (Drachten) AV Impala atletiek Achtkarspelen (Surhuisterveen) It Fryske Wald boogschieten Smallingerland (Drachten) Judo Marco Oord judo Heerenveen Sport& Actief/ FCH Voetbal/zaalvoetbal Leeuwarden Positiv Kick kickboksen Leeuwarden Judoschool Hensema judo Leeuwarden AV Lionitas atletiek Leeuwarden Freerunning Lwden freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) Freerunning Sneek freerunning Súdwest-Fryslân (Sneek) AV Horror atletiek De Friese Meren Joure/Lemmer) Roelevink Sport judo Ferwerderadeel (Hallum) Witova trainingscenter circus Leeuwarden Schermkring Friesland Schermen Leeuwarden De Groene Ster/Aris Basketbal 6.4 Borging binnen de gemeenten De volgende gemeenten hebben aangegeven het programma Special Heroes te steunen, te adopteren of te faciliteren. Gemeente Smallingerland Leeuwarden Friese Meren Aard van de borging of inzet Sportbedrijf Drachten inzet beweegcoaches bij clinics, buitenschools aanbod en evenementen Special Heroes scholen Bv Sport inzet van combinatiefunctionarissen bij organisatie activiteiten voor leerlingen met beperkingen. Inzet uren Combinatiefunctionaris Boogschiet clinics op De Skelp april 2013 door boogschietvereniging Fryske Wald 23

25 Bijlage 1: Overzicht aanbieders en contactgegevens Vereniging Sport Plaats contactpersoon telefoonnummer website Bewegingscentrum Drachten dans Drachten Natasje Hoekstra Dyna'75 basketbal Heerenveen Jan van der Werf Adonis Acrogym Drachten Manon van Os RSO Oudega gym Oudega Lisanne Feddema It Fryskewald boogschieten Surhuizum Ria en Roel Postma Karin's fit en fun freerun Beetsterzwaag Karin Willems Sportbedrijf Drachten/Marco Oord judo judo Ureterp Wilco Boomsma ISN/Leekster Eagles zaalvoetbal Groningen Martijn Alssema Positiv Kick kickboksen Leeuwarden Helena Boomsma judoschool Hensema judo Leeuwarden Wietse Hensema Witova Trainingcentre circus Hallum Dinie van der Meer Copini Buitensport survival Kollumerpomp Marcel Copini Lionitas atletiek Leeuwarden Monique Seerden Turnstad Sneek freerun Sneek Anita Kootje KNKB One Wall Handball Heerenveen Geert van der Velden DANCE-Up dans Leeuwarden Nannette van Tongeren Sport en actief/futsal Heerenveen zaalvoetbal Heerenveen Henk Rozenberg Dickie.com/Swing Inn Dance Drachten Dickie Knap BV De Groene Ster/Aris Basketbal Leeuwarden Emile Priest The Sportsclub Fitness Drachten Robert de Vries AV Impala Atletiek Drachten Rene Jaasma AV Horror atletiek Sneek Ragna Haagsma Roelevink Sport judo Lemmer/Joure Albert Roelevink Survival Bakkeveen Survival Bakkeveen Johan Scholte Schermkring Friesland Schermen Leeuwarden Dick van der Meulen