INHOUDSOPGAVE. Voorwoord

Transcriptie

1 1

2 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 1 Het Schadefonds Geweldsmisdrijven 1.1 Waarom een Schadefonds Geweldsmisdrijven? 1.2 Hoe kunnen slachtoffers een uitkering aanvragen? 1.3 Wie komen in aanmerking voor een tegemoetkoming? 1.4 Missie en visie 2 Organisatie 2.1 De Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven 2.2 Het secretariaat van het Schadefonds 2.3 De behandeling van aanvragen 2.4 Doorlooptijden 2.5 Samenwerking 2.6 Europese ontwikkelingen 2.7 Klachten 3 Tegemoetkomingen uit het Schadefonds 3.1 Primaire beslissingen Werkvoorraad Afgehandelde aanvragen Afwijzingen Toekenningen Soorten uitkeringen 3.2 Beslissingen op bezwaar Werkvoorraad Soorten beslissingen op bezwaar 3.3 Beroepszaken 4 Voorbeelden uit de praktijk 4.1 Toegewezen aanvragen 4.2 Afgewezen aanvragen 5 Commissie en directie 1

3 Dode bij gevecht in strandtent Door een onzer redacteuren Zandvoort, 13 maart. Bij een vechtpartij in een strandtent bij Zandvoort is zondag een 47-jarige man om het leven gekomen. De man was met enkele van zijn vrienden op het strand gaan lopen waarna ze de strandtent bezochten. Daar ontstond een vechtpartij waarbij de man een klap op zijn hoofd kreeg met een honkbalknuppel. Hij overleed enkele uren later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. De dader is aangehouden. 2

4 VOORWOORD Het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft in 2005 opnieuw een belangrijke inspanning geleverd op het terrein van slachtofferzorg. Voor slachtoffers van geweldsmisdrijven komt steeds meer aandacht. Ook in 2005 hebben we zeer constructief gewerkt aan een verdere versterking van hun positie. Met trots en tevredenheid wil ik u daarvan deelgenoot maken via dit Jaarverslag Mishandeling, incest, verkrachting, huiselijk geweld, straatroof, bedreiging met een wapen, het zijn allemaal vormen van opzettelijk geweld. Slachtoffers van dergelijke geweldsmisdrijven worden in eerste instantie opgevangen door huisarts en politie, en bij Bureaus Slachtofferhulp, RIAGG's en Eerste Hulpposten. Zij staan met hun opvang en informatieverstrekking in de frontlinie van de slachtofferzorg. Het Schadefonds heeft vooral een vangnetfunctie. Juist daarom is het van het grootste belang dat eerstelijnsorganisaties de weg naar het Schadefonds kennen en slachtoffers doorverwijzen. Vooral door nauwe samenwerking met deze netwerk- en ketenpartners kunnen wij de slachtofferzorg verbeteren. In 2005 hebben we al veel energie gestoken in het verbeteren van de zogenaamde zorgketen, en in 2006 gaan we daarmee door. Dat de reorganisatie van 2004 een succes is, blijkt uit de productieresultaten van De doorlooptijden zijn teruggebracht van tien naar vijf maanden, de geraamde afhandeling van aanvragen is met bijna 10% overschreden en de werkvoorraad is aan het eind van het jaar aanzienlijk gedaald. Het aantal slachtoffers dat bezwaar aantekende bij de Commissie, is kleiner dan verwacht: geen 650 bezwaarzaken, maar 'slechts' 456. Ook het beroep op het Gerechtshof is in 2005 vergeleken met 2003 meer dan gehalveerd. Bij het Gerechtshof werd 95 maal in beroep gegaan; in 40 zaken achtte het Hof het bezwaar gegrond en werd de zaak terugverwezen. Aan een kleine slachtoffers werd het afgelopen jaar bijna elf miljoen euro uitgekeerd. Een belangrijke ontwikkeling die in 2005 is voorbereid, is de invoering van de Europese richtlijn voor de schadeloosstelling van slachtoffers van misdrijven in de verschillende lidstaten van de Europese Unie. Door de invoering van deze richtlijn zal het voor Nederlanders die in een EU-land slachtoffer zijn geworden van een misdrijf vanaf 1 januari 2006 mogelijk zijn om via het Nederlandse Schadefonds een uitkering aan te vragen bij een ander EU-Schadefonds. Op 1 november 2005 heeft de Commissie en het bureau afscheid genomen van directeur-secretaris de heer G. van Essen, die zijn functie heeft neergelegd wegens gebruikmaking van de vervroegde uittredingsmogelijkheid. Hij begon zijn carrière bij het Schadefonds als commissielid, en werd in 2002 directeur-secretaris. Zijn werk kenmerkte zich door een grote vakinhoudelijke kennis en een enthousiaste aanpak. Mede namens de Commissie wil ik op deze plek mijn dank uitspreken voor de belangrijke bijdragen die hij aan het werk en de organisatie van het fonds heeft geleverd. Terugkijkend op de resultaten van het Schadefonds Geweldsmisdrijven in 2005 blijven de Commissie en ik vol vertrouwen over deze organisatie. In het belang van de medeburgers die buiten hun wil en invloed getroffen worden door een ernstig geweldsmisdrijf, blijft het Schadefonds zich maximaal inzetten om mét de ketenpartners de slachtofferzorg te verbeteren. Rijswijk, maart 2006, Mr J.P.G. Poell, Voorzitter van de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven 3

5 Vrouw ernstig verminkt Van onze verslaggever Joop Tuinman Amsterdam, 26 mei. Een onbekende man heeft afgelopen zaterdagavond een 29-jarige vrouw ernstig verminkt met een kapot bierglas. Het incident gebeurde in een café in de Amsterdamse binnenstad. De vrouw was bij het verlaten van het café per ongeluk tegen de man aangelopen. Die werd kwaad omdat er bier op zijn kleding was gekomen. Hij sloeg daarop zijn bierglas kapot en sneed haar ermee in het gezicht. De dader is weten te ontkomen. 4

6 1 HET SCHADEFONDS GEWELDSMISDRIJVEN Verkrachting, incest, mishandeling, huiselijk geweld, straatroof, bedreiging met een wapen, diefstal met geweld: het zijn allemaal voorbeelden van opzettelijk geweld. Slachtoffers van dit soort geweldsmisdrijven lopen vaak psychische of materiële schade op. Die schade wordt vaak wel vergoed, maar soms ook niet. Wie nergens anders een financiële tegemoetkoming van opgelopen schade kan krijgen, kan terecht bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven. 1.1 Waarom een Schadefonds Geweldsmisdrijven? Het Schadefonds Geweldsmisdrijven is in 1976 opgericht om slachtoffers die nergens terechtkunnen met hun schade toch enigszins financieel tegemoet te komen. Een uitkering van het Schadefonds kan helpen bij het overwinnen van allerlei praktische problemen en een steun zijn bij het verwerkingsproces. Veel slachtoffers van een geweldsmisdrijf zien een uitkering van het Schadefonds namelijk ook als een erkenning van hun slachtofferschap. 1.2 Hoe kunnen slachtoffers een uitkering aanvragen? Wie bij de politie aangifte doet van een geweldsmisdrijf wordt meestal doorverwezen naar een Bureau Slachtofferhulp van de landelijke organisatie Slachtofferhulp Nederland. Deze instanties zullen het slachtoffer adviseren een aanvraag bij het Schadefonds in te dienen. Maar mensen kunnen ook direct contact opnemen met het Schadefonds, telefonisch, schriftelijk of via de website. 1.3 Wie komen in aanmerking voor een tegemoetkoming? Het Schadefonds heeft een vangnetfunctie en komt pas in actie als het slachtoffer de schade niet op een andere manier vergoed krijgt. Het gaat daarbij om mensen die ernstig letsel hebben opgelopen als gevolg van een opzettelijk geweldsmisdrijf waarbij zij buiten hun schuld betrokken zijn. Het is niet van belang of er uiteindelijk een dader is aangehouden; ook zonder veroordeling van een dader kan een slachtoffer voor een tegemoetkoming uit het fonds in aanmerking komen. Uiteraard moet een aanvrager wel aannemelijk maken dat hij het slachtoffer is geworden van een geweldsmisdrijf. Als het Schadefonds uitkeert, gaat het altijd om een tegemoetkoming in de kosten en niet om een schadeloosstelling. 1.4 Missie en visie De missie van de reorganisatie is: het Schadefonds komt het slachtoffer tegemoet. Daartoe werkt het Schadefonds resultaatgericht, professioneel, netwerkgericht en burgergericht. Het afgelopen jaar is op deze aspecten voortgang geboekt; in de volgende hoofdstukken wordt dat toegelicht. 5

7 Overval op slagerij ANP Emmen, 2 juni. Bij een overval op een slagerij in Emmen heeft een onbekende man gisteren rond uur ruim euro buitgemaakt. De 57-jarige eigenaar van de winkel werd bij het sluiten van de winkel overmeesterd door een man met bivakmuts. Onder bedreiging van een mes werd hij gedwongen de dagopbrengst, zijn portemonnee, sleutels en mobiele telefoon af te geven. Van de dader ontbreekt elk spoor. 6

8 2 ORGANISATIE Het Schadefonds Geweldsmisdrijven is een fonds van het ministerie van Justitie dat wordt beheerd door de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven. De leden van deze commissie worden bij Koninklijk Besluit benoemd. De commissie krijgt ondersteuning van een secretariaat dat bemand wordt door ambtenaren van Justitie. 2.1 De Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven Het Schadefonds Geweldsmisdrijven wordt beheerd door de Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven. Deze onafhankelijke commissie beoordeelt aanvragen voor tegemoetkomingen uit het fonds en neemt hierover beslissingen. Ook houdt de Commissie hoorzittingen waarin aanvragers die het oneens zijn met een beslissing hun bezwaarschrift kunnen toelichten. De wet bepaalt dat de Commissie vijf leden telt en wordt samengesteld uit diverse disciplines. Eén van de leden is benoemd als voorzitter. Naast de voorgeschreven vijf vaste leden kunnen ook plaatsvervangende leden aan de Commissie worden toegevoegd. Omdat de belasting van de commissieleden door de sterk toegenomen werkzaamheden steeds groter werd, is in 2004 besloten om ook de plaatsvervangende leden vol in te zetten. Eind 2005 telde de Commissie tien leden. Vanaf januari 2006 werkt de Commissie met twee kamers. 2.2 Het secretariaat van het Schadefonds Aan de Commissie is een ambtelijk secretaris verbonden die wordt benoemd door de minister van Justitie. Deze secretaris is ook directeur van het secretariaatsbureau, dat beheersmatig aan het Ministerie van Justitie is verbonden. Het secretariaatsbureau doet de voorbereiding, begeleiding en uitvoering van het werk van de Commissie. In 2005 telde het bureau 59 medewerkers en had het een personeelsformatie van 53,9 fte. Het Schadefonds is gehuisvest in Rijswijk. In november 2005 is de directeur van het bureau, de heer G. van Essen, opgevolgd door de heer G. M. Zuur. 2.3 De behandeling van aanvragen Elke aanvraag die bij het Schadefonds binnenkomt, wordt behandeld door de ambtelijk secretaris, die daarvoor is gemandateerd. Zijn medewerkers beoordelen de aanvraag en komen tot een beslissing zonder tussenkomst van de Commissie. Als een aanvrager het niet eens is met die beslissing, kan hij hiertegen bezwaar maken en de Commissie vragen de zaak opnieuw te bekijken. In een hoorzitting krijgt de aanvrager de gelegenheid om zijn bezwaarschrift toe te lichten. Een van de kamers van de Commissie neemt vervolgens een beslissing op het bezwaarschrift. Is een aanvrager het ook daar niet mee eens, dan kan hij in beroep gaan bij het Gerechtshof. Dankzij deze bezwaarprocedure worden ook beslissingen op bezwaarschriften zeer zorgvuldig gemotiveerd. Doordat aanvragers hun bezwaar mogen toelichten, kunnen goed afgewogen beslissingen worden genomen. De hoorzitting geeft de Commissie de gelegenheid om vragen van aanvragers te beantwoorden en onduidelijkheden weg te nemen. En dat heeft weer tot gevolg dat aanvragers minder snel in beroep gaan bij het Gerechtshof. 2.4 Doorlooptijden De gemiddelde doorlooptijd van aanvragen is de afgelopen jaren aanzienlijk korter geworden. Dat heeft te maken met de nieuwe werkwijze die op 1 januari 2004 is ingevoerd. In 2003 vóór de reorganisatie van het Schadefonds duurde de afhandeling van aanvragen nog gemiddeld 78,6 weken (ruim 18 maanden), in het overgangsjaar 2004 liep dit terug naar 41,9 weken (bijna tien maanden). In 2005 was de gemiddelde doorlooptijd nog maar 21 weken (bijna vijf maanden). 11% van de zaken werd binnen twee maanden afgehandeld, 36% binnen drie maanden en bijna 51% binnen vier maanden. Bij 49% van de zaken duurde de behandeling langer dan vier maanden, o.a. omdat medisch advies gevraagd moest worden. De verbeteringen die in 2006 zullen worden doorgevoerd, moeten ervoor zorgen dat 80% van de zaken binnen vier maanden is afgehandeld. 7

9 2 ORGANISATIE 2.5 Samenwerking Slachtofferzorg heeft baat bij nauwe samenwerking met de ketenpartners. In 2005 is daarom contact gelegd met twee belangrijke ketenpartners: Slachtofferhulp Nederland en het Centraal Justitieel Incassobureau. Het is de bedoeling dat we structureel gaan samenwerken met deze partners. Verder is in december 2005 een convenant ondertekend voor deelname aan het Slachtoffer Informatie Punt in Den Haag. 2.6 Europese ontwikkelingen Op 1 januari 2006 wordt een Europese richtlijn ingevoerd die voor het Schadefonds een belangrijke ontwikkeling betekent. Het gaat om de Europese richtlijn voor schadeloosstelling van slachtoffers van misdrijven in de verschillende lidstaten van de Europese Unie. Door de invoering van deze richtlijn kunnen mensen die in Nederland wonen maar slachtoffer zijn geworden in een EU-land, via het Nederlandse Schadefonds een uitkering aanvragen bij een ander EU-schadefonds. Het Schadefonds neemt het slachtoffer de hele administratieve afwikkeling uit handen. Alle documenten worden aan het slachtoffer en het buitenlandse schadefonds doorgestuurd. Bovendien wordt gezorgd voor vertaling van de stukken. Om dit alles mogelijk te maken is in 2005 de Wet schadefonds geweldsmisdrijven en het bijbehorend besluit gewijzigd en zijn de interne werkprocessen aangepast. Het Schadefonds keert soms ook uit aan slachtoffers die in het buitenland wonen, zoals blijkt uit de voorbeelden hiernaast. Door de invoering van de nieuwe Europese richtlijn zal ook de administratieve afhandeling van deze zaken een stuk makkelijker worden. Het Schadefonds voert correspondentie met lokale schadefondsen; de buitenlander krijgt de vertaling van elk document. Ierland Een 23- jarige Ier, een 25-jarige Brit en een 27-jarige Schot zijn (in Nederland) aan het werk in een magazijn. Ongeveer zeven gemaskerde mannen dringen het pand binnen en bedreigen hen met een vuurwapen. De drie magazijnmedewerkers worden gedwongen op de grond te gaan liggen en hun handen worden vastgebonden. De overval duurt ongeveer 50 minuten. Het Schadefonds heeft aan alle drie de medewerkers J 2.750,00 toegekend wegens immateriële schade. Voor de materiële schade ontvangt de Ier daarnaast een bedrag van J 505,00 (psychotherapie en medische hulp), de Brit een bedrag van J 3.000,00 (verlies van arbeidsvermogen) en de Schot een bedrag van J 425,00 (telefoonkosten, psychotherapie). Groot-Brittannië Een 29-jarige Britse militair is gelegerd in Duitsland, maar is met een vriend in Eindhoven. Op het station wordt de Brit aangestoten door een man. Als de Brit vraagt of dit nodig is, wordt hij geschopt en geslagen. Een tweede man pakt de Brit vast en trekt hem in de richting van de trein. Die is inmiddels aan het rijden en de man probeert de Brit onder de trein te duwen. Een conducteur ziet wat er gebeurt en laat de trein stoppen. De daders zijn weggelopen. Het Schadefonds heeft de Brit J 4.150,00 toegekend wegens immateriële schade. Schotland Een 41-jarige Schot is iets aan het drinken in het café. Op het moment dat hij terugkomt van het toilet voelt hij een brandende pijn op de borst. Hij denkt eerst dat hij is geraakt door een stroomstootwapen, maar later blijkt dat hij is neergeschoten. De Schot is in elkaar gezakt en kan zich niets meer herinneren. Het Schadefonds heeft hem J 4.150,00 toegekend voor immateriële schade en J 910,00 voor de materiële schade (verlies van arbeidsvermogen, reizen en vervoer, kledingschade, telefoonkosten, ziekenhuisverblijf en hulpmiddelen/prothese). 8

10 2 ORGANISATIE 2.7 Klachten In 2005 heeft het Schadefonds vijf klachten van aanvragers ontvangen over de gang van zaken rond de behandeling van hun aanvraag. In 2004 waren er nog dertien klachten. De vijf klachten zijn afgehandeld volgens de formele klachtenprocedure. Driemaal werden ze gegrond verklaard, tweemaal ongegerond. Onderdeel van de procedure is dat klagers gelegenheid krijgen om hun klacht toe te lichten in een persoonlijk gesprek met de directeur. Voorbeelden van reacties van het Schadefonds op de gegronde klachten waren het aanbieden van excuses, het aanpassen van de toonzetting in beslissingen en het veranderen van de werkwijze waardoor de bepaalde fouten niet meer gemaakt worden. 9

11 Werkgever aangehouden wegens aanranding UTRECHT - Een 53-jarige man uit Lunetten is aangehouden op verdenking van aanranding van een minderjarige werknemer. Volgens deze werknemer, een 17-jarige jongen, heeft zijn werkgever hem gedurende een periode van enkele maanden minstens drie keer onzedelijk betast. Uit schaamte hield de jongen het aanvankelijk geheim. De jongen kreeg depressieve klachten en na een bezoek aan een psycholoog besloot de jongen alsnog aangifte tegen zijn werkgever te doen. De politie stelt een onderzoek in. (ANP) 10

12 3 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS Het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft in 2005 bijna elf miljoen euro aan letselschade uitgekeerd. In totaal zijn aanvragen van slachtoffers van geweldsmisdrijven afgehandeld. Het ging daarbij om eerste aanvragen en 470 bezwaarzaken. In zaken werd een uitkering toegewezen, in zaken heeft de betaling ook daadwerkelijk in 2005 plaatsgevonden. 3.1 Primaire beslissingen Een primaire beslissing is de beslissing op een eerste aanvraag van een slachtoffer Werkvoorraad Op 1 januari 2005 had het Schadefonds dossiers in behandeling. In 2005 kwamen daar nieuwe aanvragen bij. De totale werkvoorraad bestond in 2005 dus uit dossiers die behandeld moesten worden Afgehandelde aanvragen In 2005 heeft het Schadefonds dossiers afgehandeld. Daarvan werden er (27,8 %) in de loop van het jaar ingetrokken, voortijdig afgesloten of niet-ontvankelijk verklaard. Aanvragen worden voortijdig afgesloten als ze niet aan de vereiste criteria voldoen. In totaal leidden aanvragen tot een beslissing van het Schadefonds. Eind 2005 waren er nog dossiers in behandeling. Werkvoorraad begin 2005 Nieuwe aanvragen 2005 Totaal 2005 Totaal af te handelen 2005 Ingetrokken/tussentijds afgesloten Beslissing Werkvoorrad eind Werkvoorraad en nieuwe aanvragen (3.1.1) Afgehandelde aanvragen en nieuwe werkvoorraad (3.1.2) Provincie Primaire verzoeken Buitenland Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord Brabant Noord Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid Holland ,59% 1,66% 3,24% 3,06% 7,61% 2,08% 6,59% 13,91% 29,51% 3,38% 5,87% 1,45% 21,05% 100,00% Output per provincie (3.1.2) 11

13 3 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS Toewijzingen Voldoet een aanvraag aan alle vereiste criteria, dan wordt die aanvraag toegewezen. In 2005 heeft het Schadefonds aanvragen toegewezen. Wie voor een financiële tegemoetkoming in aanmerking wil komen, moet aan de volgende criteria voldoen: Het moet gaan om een opzettelijk gepleegd geweldsmisdrijf dat in Nederland plaatsvond, het slachtoffer heeft daardoor ernstig lichamelijk of geestelijk letsel opgelopen, het slachtoffer is niet zelf (mede)schuldig aan het geweldsmisdrijf, en het slachtoffer kan de schade op geen enkele andere manier vergoed krijgen. Behalve slachtoffers van geweldsmisdrijven kunnen onder bepaalde voorwaarden ook andere mensen voor een tegemoetkoming uit het Schadefonds in aanmerking komen. Bijvoorbeeld nabestaanden van een slachtoffer dat door een geweldsmisdrijf overleed, en getuigen van een geweldsmisdrijf waarbij een naaste ernstig gewond raakte of overleed. Primaire verzoeken Artikelgroep Afpersing en bedreiging Anders Diefstal met geweldpleging Misdrijven tegen de openbare orde Misdrijven tegen de persoonlijke vrijheid Misdrijven tegen de zeden Misdrijven tegen het leven gericht Misdrijven tegen het openbaar gezag Misdrijven waardoor de algemene veiligheid van personen in gevaar wordt gebracht Mishandeling Scheeps- en luchtvaartmisdrijven Toekenningen per categorie in 2005 (3.1.3) Vrouwen Percentage Mannen Percentage Totaal Percentage ,5% 0,0% 12,3% 0,0% 4,2% 15,7% 3,6% 0,0% 0,2% 14,5% 0,0% 51,0% ,3% 0,0% 11,9% 0,0% 3,8% 2,8% 6,7% 0,1% 0,3% 23,1% 0,0% 49,0% ,8% 0,0% 24,2% 0,0% 8,0% 18,5% 10,3% 0,1% 0,5% 37,6% 0,0% 100,0% 12

14 3 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS Afwijzingen Als een slachtoffer niet voldoet aan één of meer van de criteria voor een tegemoetkoming, wordt een aanvraag afgewezen. In 2005 zijn 925 aanvragen afgewezen. Aantal uitkeringen Uitgekeerde bedrag per jaar Reden afwijzing Geen sprake van ernstig letsel Geen sprake van opzettelijk geweldsmisdrijf Er was sprake van medeschuld De aanvraag is niet tijdig ingediend De schade kan anders worden vergoed Het misdrijf was gepleegd vóór De nabestaande lijdt geen schade Niet gepleegd op Nederlands grondgebied Betrokkene kan de schade zelf dragen Percentage 56% 26% 6% 6% 4% 0% 1% 0% 1% 100% Schets uitkeringen en uitgekeerde bedragen sinds 1976 Afwijzingen (3.1.4) 13

15 3 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS Soorten uitkeringen Het Schadefonds keert alleen geld uit voor opgelopen letselschade. Dat is de schade veroorzaakt door het letsel dat bij het geweldsmisdrijf is toegebracht. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen materiële en immateriële schade. Afhankelijk van de geleden schade kan de Commissie verschillende soorten uitkeringen toekennen. Meestal bestaat de tegemoetkoming uit een gecombineerde uitkering wegens materiële én immateriële schade. Materiële schade Bij materiële schade gaat het om de daadwerkelijke kosten die een slachtoffer heeft moeten maken. Denk aan de kosten van een bezoek aan een arts, kosten van huishoudelijke hulp, verlies van arbeidsvermogen en vervoerskosten. Deze kosten moeten altijd een direct gevolg zijn van het opgelopen letsel. Ook gestolen geld of een vernielde fiets kan weliswaar kosten met zich meebrengen die het gevolg kunnen zijn van het geweldsmisdrijf, maar die kosten zijn niet een direct gevolg van het opgelopen letsel. Dit soort schade komt dus niet voor een tegemoetkoming in aanmerking. Voor materiële schade kan het Schadefonds maximaal J ,00 toekennen. Immateriële schade Immateriële schade is het verdriet, de pijn en het verlies aan levensvreugde die het gevolg zijn van het opgelopen letsel. Als er sprake is van ernstig letsel wordt vrijwel altijd een uitkering wegens immateriële schade toegekend. Dit wordt ook wel smartengeld genoemd. Hoe hoog de uitkering voor immateriële schade is, hangt af van de ernst van het letsel en de gevolgen en omstandigheden waaronder het misdrijf heeft plaatsgevonden. Het Schadefonds hanteert een letsellijst met acht schalen, oplopend van J 550,00 tot maximaal J 9.100,00. Een uitkering wegens immateriële schade is ook mogelijk als een slachtoffer géén materiële schade heeft. Soort uitkering Totaal Materieel Immaterieel Combinatie materieel + immaterieel Soorten uitkeringen (3.1.5) Aantal Bedrag Percentage Schaal en bedrag Percentage J.0 - J % I J ,3% J J % II J ,0% J J % III J ,3% J J % IV J ,4% J J % V J ,7% J J % VI J ,8% J J % VI J ,3% J J % VI J ,1% Totaal J ,0% Totaal J ,0% Materiële uitkeringen 2005 Immateriële uitkeringen

16 3 TEGEMOETKOMINGEN SCHADEFONDS 3.2 Beslissingen op bezwaar Een aanvrager kan bezwaar maken tegen een primaire beslissing. In een hoorzitting krijgt hij de gelegenheid om zijn bezwaar toe te lichten. Daarna wordt een beslissing op bezwaar genomen Werkvoorraad Op 1 januari 2005 had het Schadefonds 203 bezwaardossiers in behandeling. In 2005 kwamen daar 456 nieuwe bezwaren bij. De totale werkvoorraad bestond in 2005 dus uit 659 dossiers die behandeld moesten worden. 3.3 Beroepszaken Een aanvrager die het niet eens is met de beslissing van de Commissie en die ook in bezwaar geen gelijk heeft gekregen, kan nog in beroep gaan bij het Gerechtshof. In 2005 gingen ruim 95 slachtoffers in beroep bij het Hof, 40 zaken werden (alsnog) gegrond verklaard en terugverwezen naar het Schadefonds Soorten beslissingen op bezwaar In 2005 zijn 103 van de 470 afgehandelde bezwaren (22%) niet-ontvankelijk verklaard. Dit gebeurt als een bezwaar te laat is ingediend of niet voldoet aan de eisen van de Algemene wet bestuursrecht. Als een bezwaarzaak wel ontvankelijk is en de aanvrager krijgt van de Commissie gelijk, dan is zijn zaak gegrond. In 2005 leidden 177 aanvragen tot een gegrondverklaring. Krijgt de aanvrager in bezwaar van de Commissie ongelijk, dan is zijn zaak ongegrond. Dat gebeurde in 2005 bij 190 zaken. Werkvoorraad begin 2005 Nieuwe bezwaren 2005 Totaal Werkvoorraad bezwaardossiers (3.2.1) Niet ontvankelijk Gegrond Ongegrond ,9% ,7% ,4% Soorten beslissingen op bezwaar (3.2.2) Provincie Bezwaarzaken Buitenland Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord Brabant Noord Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid Holland Output per provincie (3.2.2.) 0,00% 2,77% 3,62% 2,13% 10,00% 1,91% 5,53% 11,70% 25,11% 3,40% 7,87% 2,34% 23,62% 100,00% 15

17 Vrouw (22) aangevallen 10 september Leeuwarden - Een 22-jarige vrouw is donderdag omstreeks half zes 's middags aangevallen door een onbekende man. De vrouw kwam op de fiets terug van haar werk. Ze wilde niet te laat thuis zijn.ter hoogte van de kerk op de Baronielaan, sprong er plotseling een onbekende man vanachter geparkeerde auto s vandaan. Hij pakte haar beet, drukte haar tegen zich aan en stak zonder enige aanleiding een mes in haar rug. De vrouw wist zich los te rukken en met behulp van een omstander het ziekenhuis aan de Langendijk te bereiken. Zij is buiten levensgevaar. Naar de dader wordt nog gezocht. 16

18 4 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Een jaarverslag is vooral een overzicht van cijfers en opsommingen van activiteiten. In dit hoofdstuk worden die kille cijfers en opsommingen geïllustreerd met voorbeelden van de aanvragen die dagelijks bij het Schadefonds binnenkomen. Uit privacy-overwegingen zijn alle voorbeelden geanonimiseerd. 4.1 Aanvragen die zijn toegekend Diefstal met geweld Bankoverval Op een normale werkdag dringen drie gemaskerde mannen een bank binnen en bedreigen daar de medewerkers van de bank met een vuurwapen. Ze pakken geld uit de kluis en gaan ervandoor. De daders zijn nooit gevonden. Het Schadefonds kent een medewerker van de bank een uitkering toe van J 2.750,00 wegens immateriële schade en van J 39,00 voor de materiële schade (reiskosten). Beroving voor woning Een 32- jarige vrouw komt thuis van haar werk. Ze zet haar fiets voor haar woning op slot. Op dat moment stapt er een man uit een auto. Hij heeft een bivakmuts op en een mes in zijn handen. Hij bedreigt de vrouw en dwingt haar haar mobiel en portemonnee af te geven. Vervolgens springt hij in de auto en rijdt weg. De vrouw heeft sindsdien slaapproblemen en last van angst. Bovendien durft ze niet meer alleen over straat. Het Schadefonds kent haar een uitkering toe van J 550,00 wegens immateriële schade. Overval op slager Een 37-jarige slager verlaat de winkel met de dagopbrengst in een sealbag. Buiten wordt hij door een man bij de keel gepakt en teruggeduwd naar de winkel. De man plaatst een mes op zijn keel en pakt de slager diens sealbag, portemonnee, sleutels en mobiele telefoon af. De slager houdt psychische klachten over aan de overval. Het Schadefonds kent hem J 550,00 toe wegens immateriële schade en J 456,00 voor de materiële schade (verlies van arbeidsvermogen en nieuwe sloten (huissleutels werden bij de overval gestolen). 17

19 4 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Mishandeling Klappen op straat Een 19-jarige jongen staat met een paar vrienden op straat. Een voor hem onbekende man komt aanfietsen, roept iets, stapt van zijn fiets af en loopt op de jongen toe. Dan slaat hij de jongen zonder aanleiding in het gezicht. De jongen valt op de grond. Hij loopt een jukbeenfractuur op waarvoor hij twee keer moet worden geopereerd. Verder heeft hij een hersenschudding en psychische klachten. De dader is veroordeeld. Het Schadefonds kent de jongen J 1.400,00 toe wegens immateriële schade en J 189,00 voor de materiële schade (ziekenhuisverblijf, kosten van tandheelkundige hulp, kosten van bijzondere voeding, reiskosten en telefoonkosten). Bierglas in gezicht Een 29-jarige vrouw bezoekt een café. Als zij wil vertrekken, loopt zij per ongeluk tegen iemand aan. Deze voor haar onbekende man slaat een glas op de bar kapot en snijdt ermee in het gezicht van de vrouw. De zaak heeft geen strafrechtelijk vervolg. De vrouw houdt aan haar verwondingen een ernstig ontsierend litteken in het gezicht over en een posttraumatische stressstoornis. Het Schadefonds kent haar J 1.400,00 toe wegens immateriële schade en J 88,00 (voor de materiële schade (kosten van huishoudelijke hulp, kledingschade en telefoonkosten). Klap tegen neus Een 22-jarige vrouw is met haar vriend en enkele vrienden in een café als ze ziet dat haar vriend wordt lastiggevallen door een onbekende man. Ze probeert een ruzie te voorkomen en gaat tussen hen in staan. De man slaat in de richting van haar vriend, mist hem, maar raakt wel de vrouw tegen haar neus. Ze loopt hierdoor een neusfractuur op waarvoor ze operatief is behandeld. Het Schadefonds kent haar J 550,00 toe wegens immateriële schade en J 113,00 voor de materiële schade (ziekenhuisverblijf, reiskosten en kledingschade). 18

20 4 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK Huiselijk geweld Misdrijven tegen het leven gericht Lastiggevallen door ex-vriend Een 20-jarige vrouw wordt gedurende drie jaar regelmatig mishandeld door haar vriend. Ook heeft hij geregeld tegen haar wil gemeenschap met haar. De vrouw verbreekt uiteindelijk de relatie, maar wordt daarna nog regelmatig lastiggevallen door haar ex. Een door haar aangespannen zaak wordt geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. De vrouw is voor haar klachten onder behandeling bij de huisarts en een psycholoog. De beschikbare medische gegevens leveren naar het oordeel van de Commissie genoeg aanknopingspunten op om de opgegeven feiten toch aannemelijk te achten. Het Schadefonds kent haar J 2.750,00 toe wegens immateriële schade en J 50,00 voor de materiële schade (reiskosten). Mishandeling door man Een 40-jarige vrouw wordt vanaf het begin van haar huwelijk mishandeld door haar man. Ze vlucht naar een Blijf-van-mijn-lijf-huis en doet aangifte. De man wordt veroordeeld voor meerdere mishandelingen. De vrouw heeft psychische problemen en is een tijdlang arbeidsongeschikt. Het Schadefonds kent de vrouw een uitkering toe van J 1.400,00 wegens immateriële schade en van J 300,00 voor de materiële schade (verlies van arbeidsvermogen). Messteken in rug Een 22-jarige vrouw fietst op straat als er plotseling een onbekende man achter geparkeerde auto s vandaan springt en op haar afkomt. Hij slaat zijn armen om haar heen, drukt haar tegen zich aan en steekt dan een mes in haar rug. De vrouw houdt hieraan een steekwond zonder inwendig letsel over, en verschillende psychische klachten. Het Schadefonds kent haar J 1.400,00 toe wegens immateriële schade en J 424,00 voor de materiële schade (ziekenhuisverblijf, kosten van medische hulp, kledingschade en kosten van rechtsbijstand). 19