Werkblad beschrijving interventie

Transcriptie

1 Werkblad beschrijving interventie Gebruik de handleiding bij dit werkblad of Contact NJi Contact NCJ Contact RIVM Gert van den Berg Trudy Dunnink Sandra van Dijk De Erkenningscommissie Interventies is een landelijke en onafhankelijke commissie die de kwaliteit en effectiviteit van interventies beoordeelt voor jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, jeugdwelzijnswerk, ontwikkelingsstimulering, gezondheidsbevordering en preventie. De commissie is ingesteld en wordt secretarieel ondersteund door het Nederlands Jeugdinstituut, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid en RIVM Centrum Gezond Leven.

2 Achtergrondgegevens Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam (Post)adres Postcode Plaats Telefoon Fax Website (van de interventie) Contactpersoon VeiligheidNL Rijswijkstraat GK Amsterdam info@veiligheid.nl Vul hier de contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder Naam (Post)adres Postcode Plaats Telefoon Fax Merei Lugtenberg Rijswijkstraat GK Amsterdam m.lugtenberg@veiligheid.nl Onderstaande in te vullen door Nederlands Jeugdinstituut /RIVM Documentatie voor de erkenningscommissie Aangekruiste documenten worden na de beoordeling geretourneerd. Deelcommissie Aankruisen welke deelcommissie de interventie zou moeten beoordelen. Documentnummer De volgende documentatie wordt in viervoud toegestuurd aan de erkenningscommissie: 1. Interventiebeschrijving Deelcommissie I. jeugdzorg, psychosociale en pedagogische preventie Deelcommissie II. jeugdgezondheidszorg, preventie en gezondheidsbevordering Deelcommissie III. ontwikkelingsstimulering, onderwijsgerelateerde hulpverlening en jeugdwelzijn x Deelcommissie IV preventie en gezondheidsbevordering voor volwassenen en ouderen 2

3 3

4 Voor u begint Check met behulp van onderstaande lijst of u alle vereiste informatie op het werkblad kunt invullen. Als u één of meer vragen met nee moet beantwoorden, maakt uw interventie geen kans op erkenning door de erkenningscommissie. Uw interventie moet eerst verder ontwikkeld worden. Neem bij twijfel contact op met het Nederlands Jeugdinstituut of RIVM (zie voorblad). De vraagnummers in de checklist corresponderen met de onderdelen van de beschrijving op dit werkblad en met de erkenningscriteria. Op de websites van het Nederlands Jeugdinstituut en van RIVM vindt u een meer uitgebreide lijst van de criteria voor erkenning en een toelichting daarop. Criteria voor erkenning op Niveau I: theoretisch goed onderbouwd Vraag 1 Is de aard, ernst, omvang of spreiding van het probleem of risico waar de interventie zich op richt duidelijk omschreven? Ja Nee Vraag 2 Zijn er concrete doelen, zo nodig onderscheiden in einddoelen en voorwaardelijke doelen? Ja Nee Vraag 3.1 Bevat de documentatie een definitie van de doelgroep met relevante kenmerken? Vraag 4.1 Bevat de methodiek een handleiding of protocol waarin de benodigde handelingen, de volgorde ervan, de duur van de interventie, de frequentie en intensiteit van de contacten en materialen zijn vastgelegd? Vraag 4.2 Zijn de verschillende onderdelen van de interventie beschreven op het niveau van concrete activiteiten? Ja Ja Ja Nee Nee Nee Vraag 5 Is duidelijk wat de benodigde materialen, waaronder een Nederlandstalige handleiding of protocol, zijn en waar deze materialen verkrijgbaar zijn? Ja Nee Vraag 6 Is een analyse gemaakt van met het probleem samenhangende factoren (oorzaken, directe en indirecte risico- en beschermingsfactoren)? Ja Nee Is er een theoretische onderbouwing gegeven waarin de doelgroep, de doelen en de methodiek (de werkzame factoren) verantwoord worden op basis van de probleemanalyse? Ja Nee Is duidelijk hoe de doelgroep, doelen en methodiek onderling op elkaar aansluiten? Ja Nee Vraag 8 Is de interventie overdraagbaar, bijvoorbeeld door een systeem van trainingen, begeleiding, registratie, licenties, een overdrachtsprotocol, website, helpdesk of eerdere ervaringen? Ja Nee Overige Is bekend wie de ontwikkelaar, licentiehouder is en wie de uitvoerende en of ondersteunende organisaties zijn? Ja Nee 4

5 Samenvatting Het is handig de samenvatting als laatste in te vullen. Gebruik voor de samenvatting als geheel maximaal 600 woorden. Beschrijf hoofddoel(en) of meest karakteristieke (sub)doelen van de interventie. Noem de doelgroep waarop de interventie direct gericht is. Doel: Het hoofddoel van is het terugdringen van het aantal valincidenten (en het bijbehorende letsel) bij bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Subdoelen zijn dat personeel, management en bewoners zich bewust zijn van de risico s die bewoners lopen om te vallen, het belang zien en op de hoogte zijn van valpreventieve maatregelen die zij kunnen nemen, maar zich ook in staat voelen om deze maatregelen uit te voeren. Dit met als uiteindelijk doel dat valpreventie structureel wordt opgenomen in het beleid van de instelling. Doelgroep: De doelgroep van zijn alle bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. De intermediaire doelgroep bestaat uit personeel en management van deze instellingen. 5

6 Beschrijf de structuur en de inhoud van de interventie. Geef aan of er een handleiding en ander materiaal is. Beschrijf concluderend de resultaten van Nederlands effectonderzoek, buitenlands effectonderzoek en procesevaluaties van de interventie in maximaal 200 woorden. Meld als er geen onderzoek is: Er zijn geen studies voorhanden. Aanpak is een multifactoriële, multidisciplinaire en planmatige interventie, die zich richt op valpreventie voor bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen. Dit door het creëren van bewustzijn voor het hoge risico op vallen bij bewoners, personeel en management, door het geven van informatie over valpreventieve maatregelen en door het bieden van ondersteuning bij de uitvoering van deze maatregelen. wordt op maat aangeboden gebaseerd op een inventarisatie voor de gehele instelling en bij individuele bewoners. De interventie bestaat uit 5 fasen. Dit zijn: 1. Formatie verbeterteam: In deze fase wordt een multidisciplinair team samengesteld, dat verantwoordelijk is voor de implementatie van in de instelling. 2. Inventarisatie: In deze fase wordt geïnventariseerd welke valrisico s er in het verpleeg- of verzorgingshuis bestaan. 3. Actieplan: De informatie die verzameld is tijdens de inventarisatie vormt de basis voor het actieplan. Hierdoor sluiten de geplande activiteiten aan bij het betreffende verpleeg- of verzorgingshuis. 4. Evaluatie: In deze fase worden de uitgevoerde activiteiten geëvalueerd, evenals het verloop van in de instelling. Met behulp van het incidentenregistratiesysteem wordt nagegaan of het aantal valincidenten is verminderd. 5. Borging: Het uiteindelijke doel van de interventie Blijf Staan is borging van valpreventie binnen het beleid van het verpleeg- of verzorgingshuis, zodat ook op de lange termijn gerichte maatregelen ter preventie van valincidenten worden ingezet en onderhouden. Materiaal Er is een handboek verkrijgbaar, waarin per fase de methodiek is uitgewerkt en informatie, methodieken en hulpmiddelen beschikbaar zijn. Ook is een specifieke module ontwikkeld voor psychogeriatrische patiënten. Daarnaast zijn er voor zowel personeel als bewoners diverse themabrochures beschikbaar. Onderzoek Een Nederlandse RCT naar de methode van toegepast op psychogeriatrische afdelingen van verpleeghuizen, laat zien dat er significant minder valincidenten hebben plaatsgevonden na toepassing van de interventie in vergelijking met de controlegroep, die de gebruikelijke zorg kreeg aangeboden (Neyens, 2007). Een praktijkgericht onderzoek in Nederlandse instellingen voor langdurige zorg, waarbij de interventie is geïmplementeerd in het kader van het verbetertraject valpreventie van Zorg voor Beter, laat op basis van eigen registraties van de instellingen een sterke daling zien van het aantal mensen dat is gevallen (Vaal & Neyens, 2008). Procesevaluaties van de methodiek ' laten zien dat de betrokkenen over het algemeen positief zijn over de methodiek en de aangeboden materialen. Ook blijkt de methode praktisch toepasbaar en implementeerbaar te zijn (Neyens, 2007; Steeg & van Marle 2006). Wel blijkt dat de communicatie tussen de verbeter- 6

7 teams en de rest van het personeel verbeterd kan worden en dat tijdgebrek een beperkende factor kan zijn voor de uitvoering van de interventie. Internationale en nationale reviews van valpreventieve interventies in verpleeghuizen laten zien dat met name multifactoriële en multidisciplinaire interventies effectief zijn (Cameron et al., 2010; CBO, 2004; Gillepsie et al., 2009a; Graafmans et al., 2004). Probleem is dat de onderzochte methodieken in de geselecteerde studies niet of maar gedeeltelijk overeen komen met de aanpak van Blijf Staan. Hierdoor is het moeilijk om een volledige vergelijking te maken. Ook wordt niet altijd precies omschreven hoe de multifactoriële interventies eruit zien en hoe deze geïmplementeerd zijn. Duidelijk is wel dat hoe beter een interventie geïmplementeerd is in de instelling, hoe beter de resultaten. 7

8 Beschrijving voor erkenning op niveau I: theoretisch goed onderbouwd A. Interventiebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 1. Risico- of probleemomschrijving Geef aan wat het probleem of het risico is waarop de interventie zich richt. Beschrijf de aard, ernst, omvang en spreiding van het probleem, en de gevolgen bij niet ingrijpen. Als deze informatie er niet is, geef dat dan ook aan. Maximaal 400 woorden. Jaarlijks raken ongeveer bewoners van verzorgingshuizen en bewoners van verpleeghuizen door een val zodanig verwond dat ze op een Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis behandeld moeten worden (VeiligheidNL & EMC Rotterdam, 2007). Uit de registratie bij enkele Nederlandse verzorgingshuizen blijkt dat in een huis met 100 bewoners jaarlijks circa 200 valincidenten plaatsvinden. Gemiddeld valt dus elke bewoner jaarlijks twee keer (Wijlhuizen et al., 1997). De schatting is dat in de Nederlandse verzorgingshuizen minimaal valincidenten per jaar plaatsvinden, waarbij 6 tot 10% van deze ongevallen resulteert in letsel (Graafmans, 2002). Dit betekent jaarlijks tussen de en valongevallen met letsel. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat psychogeriatrische cliënten vaker vallen dan somatische cliënten en in deze groep komen jaarlijks ook meer fracturen per bed voor (Neyens, 2007). De gemiddelde directe medische kosten van een letsel van cliënten, opgelopen in een zorginstelling waarna een SEH-behandeling of ziekenhuisopname is gevolgd, bedragen naar schatting De jaarlijkse totale directe medische kosten komen naar schatting op 98 miljoen euro (VeiligheidNL & EMC Rotterdam, 2010). Er is geen inzicht in de kosten ten gevolge van valongevallen, die voor rekening van het verzorgend personeel van een verzorgingshuis of huisarts komen. De valongevallen hebben meestal directe negatieve gevolgen voor de bewoners zelf. Een val leidt tot een (al dan niet tijdelijke) vermindering van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de bewoner (Stel et al., 2004). Daardoor kan een val een versnelling veroorzaken van het verouderingsproces en leiden tot sociaal isolement. Daarnaast kan er sprake zijn van psychische schade: een val kan blijvende onzekerheid veroorzaken, waardoor de kans om nog een keer te vallen verder toeneemt. In Nederland leeft een hoog percentage van de mensen, die ouder is dan 65, in een verpleeg- of verzorgingshuis (Schols et al., 2004). In vergelijking met mensen die zelfstandig wonen blijkt de gemiddelde valincidentie voor bewoners in verpleeg- of verzorgingshuizen een stuk hoger te liggen, gemiddeld wel 2 tot 6 keer zo hoog 8

9 (CBO, 2004). Door de huidige demografische trends en een toegenomen levensverwachting groeit de populatie ouderen (mensen ouder dan 55 jaar) in 2030 tot 6,4 miljoen mensen ten opzichte van 4,7 miljoen ouderen in Met de toename van deze bevolkingsgroep neemt de vraag naar wonen met zorg toe. In het verlengde hiervan neemt ook de problematiek van ongevallen van ouderen de komende decennia waarschijnlijk alleen maar toe. Om die reden is het belangrijk dat zorginstellingen actie ondernemen en proberen het tij te keren door het realiseren van een valpreventief beleid. 2. Doel van de interventie Wat is het doel van de interventie? Beschrijf de einddoelen en eventuele sub- of voorwaardelijke doelen zo concreet mogelijk en bij voorkeur SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden). Het uiteindelijke doel van is het aantal valongevallen bij bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen terug te dringen en hiermee ook het aantal letsels ten gevolge van deze valongevallen. Om deze doelstelling te bereiken zijn voor de de einddoelgroep (bewoners) en intermediairen (medewerkers van de zorginstelling) een aantal subdoelen geformuleerd. Subdoelen voor bewoners -Bewoners (of vertegenwoordigers van bewoners) van verpleeg- en verzorgingshuizen zijn zich bewust van de risico s die zij lopen om te vallen in het dagelijkse leven. -Bewoners (of vertegenwoordigers van bewoners) van verpleeg- en verzorgingshuizen zijn bekend met de preventieve maatregelen die zij zelf kunnen nemen om het risico op vallen te verkleinen. - Bewoners (of vertegenwoordigers van bewoners) van verpleegen verzorgingshuizen zien het belang van de preventieve maatregelen die zij zelf kunnen nemen om het risico op vallen te verkleinen. - Bewoners (of vertegenwoordigers van bewoners) van verpleegen verzorgingshuizen voelen zich in staat om de preventieve maatregelen toe te passen (voornamelijk in hun eigen leefomgeving). -Bewoners (of vertegenwoordigers van bewoners) van verpleeg- en verzorgingshuizen nemen (zonodig) preventieve maatregelen om het risico op valincidenten te reduceren. Subdoelen voor verplegend, verzorgend of medisch personeel -Personeel van verpleeg- of verzorgingshuizen is zich bewust van de risico s die bewoners lopen om te vallen. - Personeel van verpleeg- of verzorgingshuizen weet wat de risico s zijn voor de bewoners om te vallen in de instelling. - Personeel van verpleeg- of verzorgingshuizen is bekend met de preventieve maatregelen die zij kunnen nemen om het risico op vallen bij hun bewoners te verkleinen. - Personeel van verpleeg- of verzorgingshuizen zien het belang van de preventieve maatregelen die zij kunnen nemen om het risico op vallen bij hun bewoners te verkleinen.- Personeel van verpleeg- of verzorgingshuizen voelt zich in staat om de preventieve maatregelen om vallen te voorkomen toe te passen. - Personeel van verpleeg- en verzorgingshuizen neemt de benodigde preventieve maatregelen voor individuele bewoners, maar 9

10 3. Doelgroep van de interventie ook op afdelings- en instellingsniveau, om het risico op valincidenten bij bewoners te reduceren. Subdoelen voor management -Het management van verpleeg- en verzorgingshuizen is zich bewust van de risico s die de bewoners lopen om te vallen. -Het management van verpleeg- en verzorgingshuizen ziet het belang van de inzet van valpreventieve maatregelen voor bewoners in de eigen instelling. -Het management van verpleeg- en verzorgingshuizen biedt het personeel en de bewoners de benodigde randvoorwaarden om valpreventieve maatregelen voor bewoners mogelijk te maken. -Het management van verpleeg- en verzorgingshuizen geeft valpreventie een vaste plaats binnen het beleid van de instelling, zodat de benodigde maatregelen ook op de langere termijn structureel kunnen worden aangeboden. Wat is de einddoelgroep van de hier beschreven interventie? Noem ook een eventuele intermediaire doelgroep. Geef een zo precies mogelijke beschrijving van relevante kenmerken van de doelgroep waarop de interventie zich direct richt. Beschrijf indicatie- en contra-indicatiecriteria indien van toepassing (indien van toepassing kunnen deze criteria vereist zijn voor erkenning; zie handleiding). Meld ook hoe de doelgroep wordt geselecteerd. Noem eventueel gebruikte selectieinstrumenten en vereiste scores. Geef aan of de interventie uitsluitend, mede of niet bedoeld is voor (specifieke) 3.1 Voor wie is de interventie bedoeld? De einddoelgroep bestaat uit alle bewoners van verpleeg- of verzorgingshuizen. In 2010 waren in totaal ouderen opgenomen in verpleeg- of verzorgingshuizen (RIVM, 2012). Bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen behoren vrijwel allemaal tot de doelgroep ouderen. Soms zijn echter ook jongere mensen opgenomen. Deze groep behoort ook tot de doelgroep, vanwege het extra risico op vallen, door verschillende ziekten of aandoeningen. De einddoelgroep bestaat uit alle bewoners, maar bewoners, die meer risico lopen, zullen echter wel meer maatregelen nodig hebben en aangeboden krijgen. De intermediaire doelgroep bestaat uit personeel en management van verpleeg- en verzorgingshuizen. is een multidisciplinaire interventie, waarbij alle betrokken disciplines een rol spelen, zoals zorgmedewerkers, teamleiders, directie, artsen, kwaliteitsmanagers, fysiotherapeuten, ergotherapeuten en activiteitenbegeleiders. heeft de meeste kans van slagen als het valprobleem met alle betrokkenen in gezamenlijkheid wordt aangepakt. 3.2 Indicatie- en contra-indicatiecriteria De interventie is bedoeld voor alle bewoners van verpleeg- en vezorgingshuizen, inclusief personeel en management. Wel zal het risicoprofiel verschillen per bewoner, afdeling of instelling en zullen zodoende de preventieve maatregelen anders van aard zijn. Er zijn geen contra-indicatiecriteria. 3.3 Toepassing bij migranten De interventie is niet speciaal ontwikkeld voor migrantengroepen. Ook heeft de interventie geen speciale faciliteiten om migranten- 10

11 migrantengroepen en voor welke. Geef ook aan of er speciale aanpassingen of voorzieningen voor deze groepen zijn. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: De interventie is niet speciaal ontwikkeld voor migrantengroepen. groepen in het bijzonder te kunnen bedienen. Echter als bij het bepalen van het individuele risicoprofiel, het analyseren van de registratie van incidenten en of de inventarisatie van omgeving en inrichting, blijkt dat er speciale problemen zijn bij migrantengroepen, zal hier bij de inzet van valpreventieve maatregelen rekening mee gehouden worden. is namelijk een interventie, die op maat voor elk verpleeg- of verzorgingshuis wordt aangeboden, maar ook voor alle bewoners, waaronder migranten. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: Het programma heeft geen speciale faciliteiten (zoals vertaalde schriftelijke instructies of tolken) om migrantengroepen in het bijzonder te kunnen bedienen. 4. Aanpak van de interventie Beschrijf de structuur en de opbouw van de interventie. Denk aan de gebruikelijke duur, indien van toepassing de frequentie en intensiteit van de contacten, de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen, en de setting waarin de interventie wordt uitgevoerd. 4.1 Opzet van de interventie De basisprincipes van zijn een multidisciplinaire aanpak en een gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen voor de preventie van valincidenten bij de bewoners. Deze betrokkenen zijn: personeel, management, bewoners en eventueel vertegenwoordigers van bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. wordt aangeboden op projectbasis, met als einddoel structurele borging in het beleid. De interventie gaat uit van een multifactoriële benadering, waarbij meerdere mogelijke oorzaken van valincidenten tegelijkertijd worden aangepakt. geeft praktische handvatten voor het doorlopen van een continu en cyclisch proces van meten, verbeteracties uitvoeren, evalueren en borgen. Dit proces is uitgewerkt aan de hand van een stappenplan waarmee risico s van vallen beheerst worden. De interventie bestaat uit 5 fasen. Dit zijn: 1. Formatie verbeterteam: Voor is het belangrijk dat er een projectgroep (verbeterteam) gevormd wordt in het verpleeg- of verzorgingshuis onder leiding van een coordinator. I dit verbeterteam zijn meerdere disciplines vertegenwoordigd. Het verbeterteam is verantwoordelijk voor de uitvoering van de interventie, fungeert als aanspreekpunt voor personeel, management en bewoners en bewaakt de voortgang van de interventie. 2. Inventarisatie: In deze fase wordt geïnventariseerd welke valrisico s er in het verpleeg- of verzorgingshuis bestaan. Hiervoor wordt o.a. gebruik gemaakt van een analyse van de werkelijke incidenten en een check van de risico s in de omgeving met een systematische checklist. De inventarisatiefase neemt ongeveer twee maanden in beslag. 3. Actieplan: De informatie die verzameld is tijdens de inventarisatie vormt de basis voor het actieplan. Hierdoor sluiten de 11

12 geplande activiteiten aan bij het betreffende verpleeg- of verzorgingshuis. In het actieplan wordt beschreven welke maatregelen op het gebied van valpreventie worden genomen, door wie en wanneer. Belangrijk is dat deze maatregelen zich richten op meerdere valrisico s. Vervolgens wordt het plan uitgevoerd. De benodigde tijd voor het organiseren en de eerste keer uitvoeren van de activiteiten is gemiddeld een jaar, afhankelijk van wat er al gedaan wordt in de betreffende instelling. 4. Evaluatie: Tijdens en na het uitvoeren van de activiteiten wordt er beoordeeld of activiteiten het gewenste effect hebben gehad, maar ook onderzocht hoe de activiteiten zijn verlopen en of deze in te passen waren binnen de huidige praktijk van het verpleeg- of verzorgingshuis. Gedurende de uitvoering van wordt het incidentenmeldingssysteem gebruikt. Dit om inzicht te krijgen in veranderingen in frequentie en aard van valincidenten, die in het huis plaatsvinden. 5. Borging: Het uiteindelijke doel van de interventie is borging van valpreventie binnen het beleid van het verpleeg- of verzorgingshuis, zodat ook op de lange termijn gerichte maatregelen ter preventie van valincidenten worden ingezet en onderhouden. Hiervoor moeten bovenstaande fasen ieder jaar worden doorlopen om na te gaan of de activiteiten nog steeds voldoende aansluiten bij de behoeften van alle betrokkenen en of er eventueel aanpassingen nodig zijn. Om succesvol te zijn is het daarnaast belangrijk draagvlak te hebben voor valpreventie bij alle betrokkenen. Hiervoor is goede communicatie van wezenlijk belang, zodat iedereen geïnformeerd is over de stand van zaken. Kanalen die hiervoor ingezet worden zijn: huiskrant, huistelevisie, personeelsblad, nieuwsbrieven, themabijeenkomsten en teamoverleg. Wat gebeurt er concreet bij de uitvoering? Beschrijf hoe de onderdelen van de interventie worden ingevuld of uitgevoerd, zo nodig met enkele typerende voorbeelden. 4.2 Inhoud van de interventie Per fase worden hieronder de meest gebruikte stappen beschreven. 1. Verbeterteam: wordt uitgevoerd door het verbeterteam onder leiding van een coördinator. Het verbeterteam is binnen de zorginstelling verantwoordelijk voor het uitvoeren van het verbetertraject, fungeert als aanspreekpunt voor collega s en bewoners en bewaakt de voortgang. Ze zijn dus uitvoerders van de onderstaande stappen of delegeren deze. Het is van belang dat de veiligheidscoördinator korte lijnen heeft met het managementteam. De coördinator moet er voor zorgen dat het deelnemen aan het verbeterteam leuk is, bijvoorbeeld door terugkoppeling van resultaten, zodat de leden trots zijn om deel te nemen en de meerwaarde er van inzien. Het verbeterteam legt voorstellen voor aan de veiligheidscoördinator/ -commissie. Deze adviseert de Raad van Bestuur/directie om goedkeuring voor de verbetervoorstellen te verkrijgen. Een goede manier om commitment van de Raad van Bestuur, directie of ma- 12

13 nagement te laten zien is hen te benoemen tot voorzitter van de veiligheidscommissie of van het verbeterteam. 2. Inventarisatie: Het doel van de inventarisatie is om de huidige stand van zaken met betrekking tot valpreventie in het huis te inventariseren: hoe groot is het probleem, waar en wanneer wordt er gevallen, welke risico s bestaan er in de inrichting en omgeving van de zorginstelling en wat zien bewoners als gevaarlijke situaties. Naar aanleiding van deze stand van zaken worden gerichte stappen ondernomen voor activiteiten die goed aansluiten bij de knelpunten die in het huis zijn geïnventariseerd. De vier belangrijkste activiteiten binnen deze inventarisatie zijn: Inventarisatie incidenten in de zorginstelling: Iedere zorginstelling kent zijn eigen systeem om de incidenten die bij cliënten plaatsvinden te melden (vaak genoemd Melding Incidenten Cliënten: MIC ). Deze registratie van incidenten biedt een veelheid aan informatie: hoeveel incidenten vindt er plaats, om hoeveel valongevallen gaat het, waar vinden de valongevallen plaats, hoe is het gegaan met het aantal incidenten door de jaren heen. De eerste stap van de inventarisatie is dan ook om de eigen MIC-registratie eens goed te analyseren om op de bovengenoemde punten een antwoord te geven. Deze analyse vormt de nulmeting voor het verbetertraject valpreventie. Eventueel worden andere registratiesystemen ingezet. Checklist omgeving en inrichting De checklist omgeving en inrichting biedt mogelijkheden om zicht te krijgen op de valrisico s in de omgeving en inrichting van de zorginstelling. De lijst behandelt onder andere de hoeveelheid loopruimte in de gangen, obstakels en de gladheid van vloeren, maar ook controlepunten in het appartement van de bewoners. Alle ruimten in de zorginstelling en de directe omgeving worden met deze checklist doorlopen. Er wordt geadviseerd om deze lijst door twee personen in te laten vullen. Bewonersactie Twee zien meer dan één De bewonersactie Twee zien meer dan één nodigt de bewoners van de zorginstelling en hun familieleden uit om mee te denken en te kijken naar gevaarlijke situaties. Aan bewoners wordt gevraagd om gevaarlijke en onveilige situaties die zij in het huis zien, te melden. Bewoners zijn hierdoor betrokken bij de interventie en staan stil bij hun eigen veiligheid. Bewoners worden ook betrokken door middel van groepsgesprekken. Raadplegen van interne en externe rapportages en metingen. In het handboek is een overzicht opgenomen met de veiligheidsindicatoren uit het Kwaliteitskader die in relatie staan tot de veiligheidsmanagementmethode. Voor de inventarisatie op het gebied van valpreventie worden de uitkomsten van de meting op de veiligheidsindicator valincidenten en ervaren veiligheid woon-leefomgeving gebruikt. Deze geeft inzicht in de mate waarin cliënten of vertegenwoordigers een veilige woonomgeving beleven binnen de organisatie. Een lage score ten opzichte van de branche gegevens geeft aanleiding om dit onderdeel aan te pakken. 13

14 Daarnaast wordt er in de inventarisatiefase nagegaan of wordt voldaan aan de vijf belangrijkste randvoorwaarden voor de uitvoering van. Dat zijn: Draagvlak in alle geledingen van de zorginstelling Het huidig kwaliteitssysteem als uitgangspunt Prioriteiten stellen in relatie tot andere verandertrajecten Voldoende budget Borging en levend houden van het onderwerp veiligheid 3. Actieplan De resultaten die voortkomen uit de inventarisatiefase vormen de basis voor het actieplan dat met alle betrokkenen wordt opgesteld in de tweede fase. Hierbij moet een prioritering aangebracht worden, met aandacht voor realiseerbaarheid en noodzaak. In de activiteitenfase worden de activiteiten uitgevoerd, zoals die zijn opgesteld in het actieplan. De valpreventie activiteiten zijn te groeperen binnen de volgende hoofdonderwerpen: Persoonsgebonden factoren (bijvoorbeeld mobiliteit van bewoners, medicatiegebruik) Omgeving van de zorginstelling (bijvoorbeeld tuin, stoepen) Inrichting van de zorginstelling (bijvoorbeeld gemeenschappelijke ruimten, vloeren, verlichting) Inrichting van de appartementen (bv. badkamers) Medische hulpmiddelen (bijvoorbeeld rollators en rolstoelen) Samenwerking met andere zorgverleners bijvoorbeeld op het gebied van medicatie of beweegaanbod. Deskundigheidsbevordering personeel Voorbeelden van methodieken en hulpmiddelen, die hierbij ingezet worden zijn: Incidentenregistratiesysteem: continu aandacht voor registratie: Om medewerkers bewust te maken van het belang van melden, wordt op de afdeling bijvoorbeeld de geeltjesmeting ingezet. Persoonlijke risicoanalyse bewoner verzorgingshuis: Met het formulier voor de persoonlijke risicoanalyse wordt het individuele valrisico van een bewoner geïnventariseerd. Hierin komen onder andere onderwerpen als mobilitiet, visus, alcoholgebruik, voetproblemen en duizeligheid aan bod. Als na het invullen van het formulier de persoonlijke risico s bekend zijn, wordt gericht actie ondernomen om deze risico s voor de bewoner te verkleinen. Hulpmiddel onder de loep: Doel van deze activiteit is om te kijken of het hulpmiddel voldoet aan alle veiligheidseisen. Een voorbeeld is de veiligheid van rollators en wandelstokken. Bijeenkomst 'Veilig op pad met de rollator': Organisatie van een bijeenkomst voor bewoners en personeel, waarbij het onderhoud, gebruik en instelling van de rollator aan bod komt. Brochure Veiligheid in huis : De brochure Inrichting appartement wordt meegegeven aan nieuwe bewoners van de zorginstelling. Als mensen naar een verzorgingshuis verhuizen, staan ze namelijk open voor voorlichting over hoe zij 14

15 hun appartement veilig in kunnen richten. Deskundigheidsbevordering personeel: Tijdens een klinische les wordt aandacht besteed aan de risico s rondom vallen en medicatiegebruik en wat er aan te doen is. Groepsgesprek met bewoners: Door in gesprek te gaan met bewoners over het onderwerp vallen en hoe valongevallen voorkomen kunnen worden, krijgen bewoners meer informatie over wat zij kunnen doen om in de toekomst valongevallen te voorkomen. Vanuit de (eigen) valervaringen van de bewoners, worden adviezen uitgewisseld. Enkele voorbeelden van de activiteiten in relatie tot de subdoelstellingen m.b.t. de bewoners. Voorbeeld activiteit Subdoelstelling m.b.t. de bewoners waaraan de activiteit Organisiseren van een bijeenkomst Veilig op pad met de rollator waarin naast instructie over het veilig gebruik, ook geoefend wordt, de rollator onderhouden wordt en opnieuw afgesteld wordt Tijdends de intake wordt de brochure Veiligheid in huis uitgereikt en besproken In het verzorgingshuis wordt een beweegweek georganiseerd waarin aandacht is voor het belang van bewegen en mensen gestimuleerd worden om deel te nemen aan laagdrempelige beweegactiviteiten. Tijdens de dagopvag is er middels een groepgesprek aandacht voor vallen en het voorkomen daarvan bijdraagt. Bewoners - zijn zich bewust van de risico s van het niet veilig gebruik van de rollator - weten hoe ze de rollator veiliger kunnen gebruiken - bewoners zien het belang van het veiliger omgaan met de rollator -kunnen veiliger omgaan met de rollator - gaan veiliger om met de rollator. - zijn zich bewust dat de keuzes die gemaakt worden voor de inrichting van hun huis invloed heeft op de veiligheid. - weten wat ze moeten doen om hun appartement velig in te richten. - ze zien het belang in van het veiliger inrichten - zijn zich bewust dat te weinig bewegen niet bijdraagt aan zo lang mogelijk zo zelfstandig mogelijk blijven. - zijn bekend met het (blijvende) beweegaanbod - voelen geen drempels om mee te doen met de beweegactiviteit - nemen deel aan de beweegactiviteit. - zijn bewust dat valpartijen te voorkomen zijn. - weten wat ze moeten doen om valpartijen te voorkomen. 15

16 4. Evaluatie In de evaluatiefase wordt gekeken of de activiteiten uit het actieplan zijn uitgevoerd en of ze de gewenste uitwerking hebben. Ook wordt door middel van een procesevaluatie bij alle betrokkenen nagegaan of het project volgens plan en naar tevredenheid is verlopen. De resultaten hiervan worden gebruikt om de uitvoering van het project te verbeteren en het management te adviseren. Als laatste wordt het incidentenregistratiesysteem geëvalueerd om na te gaan of alle incidenten gemeld worden en of het aantal valincidenten is verminderd gedurende het project. Voor bovengenoemde evaluaties zijn specifieke evaluatieformulieren beschikbaar. 5. Borging Het uiteindelijke doel van is structurele borging van valpreventie in het beleid van de instelling en bij de dagelijkse zorgen dienstverlening aan de bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Hiervoor zijn diverse mogelijkheden zoals het verbeterteam een vaste plek geven in de organisatie bijvoorbeeld gekoppeld aan de MIC-commissie, waarbij de ze knelpunten signaleert, actie onderneemt en de directie adviseert. Ook kan de instelling valpreventie structureel opnemen in het beleidsplan kwaliteit en valpreventieve activiteiten en maatregelen meenemen in de beleidscyclus. Hierbij is een goede registratie van incidenten van groot belang evenals blijvende aandacht voor valpreventie binnen de instelling. Voor de borgingsfase zijn de volgende hulpmiddelen aanwezig: Checklist borgen Tips voor communicatie Mogelijkheden voor financiering Maandrapportages Verbetertraject valincidenten voortgang en resultaten Maandelijkse voortgangsrapportages 5. Materialen en links Welke materialen zijn er en waar zijn deze verkrijgbaar? Noem ten minste de Nederlandse handleiding. Noem ook eventuele links naar relevante websites, rapporten of andere relevante bestanden. Vermeld eventueel ook of er aparte materialen zijn voor migranten en zo ja welke. Voor de interventie zijn de volgende praktische tools en ondersteuningsmaterialen beschikbaar: Handboek : instructie voor personeel in verpleeg- en verzorgingshuizen hoe dit programma stapsgewijs aan te bieden binnen het huis. Praktische tools in het handboek zijn: een checklist omgeving en inrichting, een persoonlijke risicoanalyse valongevallen voor bewoners, valpreventiekaarten, een aandachtspuntenlijst hulpmiddelen en producten en een evaluatieformulier. PG module: een aanvullende module voor het handboek specifiek gericht op psychogeriatrische cliënten. Deze module richt zich met name op de aanpak en benadering van deze specifieke patiëntengroep. De methodiek van is echter identiek en de module dient als aanvulling op het handboek. Themabrochures voor deskundigheidsbevordering van het personeel: Risico s en vallen, Bewegen en niet vallen, Medicijnen en vallen, Omgeving en hulpmiddelen, Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten. 16

17 Brochure voor bewoners: Veiligheid in huis. Flyers: twee zien meer dan één. Brochure over de interventie in het algemeen. Hierin staat een globale beschrijving en de te verwachten resultaten o.a. om management te overtuigen en verdere PR. Er worden tevens drie soorten bijeenkomsten aangeboden: 1. een starttraining voor professionals werkzaam in verpleegen verzorgingshuizen, die het project gaan coordineren, zoals kwaliteitsmanagers, leden van MIC commissie, teamleiders, fysiotherapeuten en/of ergotherapeuten. 2. Een uitwisselingsbijeenkomst voor professionals die reeds aan het werk zijn met en tegen knelpunten aanlopen. 3. Daarnaast worden er incompany trainingen aangeboden o.a. om de bewustwording van het personeel te vergroten of ze te ondersteunen bij de uitvoering. Tijdens de starttraining wordt ook expliciet aandacht besteed aan het gebruik van vrijheidsbeperkende middelen en maatregelen en krijgen professionals alternatieven aangeboden voor fixatie van bewoners. Hierbij wordt o.a. gebruik gemaakt van de kennis en tools die zijn verzameld binnen de trajecten Ban de Band van Vilans. Op de website van veiligheidnl is meer informatie te vinden over de interventie. Ook staat op de website hoe de materialen besteld kunnen worden en de training aan te vragen. Zie: B. Onderbouwing van de interventie 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak 17

18 Geef aan hoe probleemanalyse, doel, doelgroep en methodiek op elkaar aansluiten. In uw betoog moet antwoord gegeven zijn op de volgende vragen (zie ook de handleiding bij dit werkblad): Probleemanalyse Wat zijn de factoren (determinanten) die het probleem beïnvloeden? Onderbouw dit met theorieen en/of onderzoeksliteratuur, een redenering (ratio) of een visie. Als u hiervoor gebruik maakt van een algemene theorie over gedragsverandering, maak dan aannemelijk dat deze van toepassing is op het probleem. Geef aan hoe deze factoren met elkaar samenhangen. Noem oorzakelijke, risico-, instandhoudende, verzachtende en /of beschermende factoren. Beïnvloedbare factoren Welke factoren zijn beïnvloedbaar? Laat dit alles zien met theorie/ studies of voorbeelden. Op welke veranderbare factoren richt de interventie zich? Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak Kan het doel met de gekozen aanpak worden bereikt? Maak dit aannemelijk aan de hand van studies en /of ervaringen. Laat zien dat de doelgroep aansluit bij de probleemanalyse. Werkzame factoren /mechanismen Wat zijn de werkzame factoren /mechanismen? Welke elementen mogen bij aanpassing van de interventie niet ontbreken? Verantwoording Voor de verantwoording kan gebruik worden gemaakt van Nederlands en /of internationaal onderzoek naar de theorie achter de interventie, naar onderdelen van de interventie en /of naar soortgelijke interventies, en van Probleemanalyse Valincidenten in verpleeg- en verzorgingshuizen komen zeer frequent voor. Deze valincidenten kunnen leiden tot ernstig letsel, met negatieve gevolgen voor de gezondheid en kwaliteit van leven van deze bewoners. Er is tot nu toe nog weinig onderzoek gedaan naar de oorzaken en risicofactoren van valincidenten bij deze specifieke doelgroep (CBO, 2003). Wel is duidelijk uit algemeen onderzoek naar valpreventie bij ouderen dat bij valincidenten meerdere factoren een rol kunnen spelen en dat een valincident vaak het gevolg is van een samenloop van omstandigheden (Neyens, 2007; Schoone & Meuleman, 2004). De risicofactoren zijn in te delen in intrinsieke factoren (persoonlijke factoren) en extrinsieke factoren (omgevingsfactoren). Intrinsieke factoren: De belangrijkste oorzaak van valincidenten bij bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen zijn intrinsieke factoren. Dit zijn persoonsgebonden factoren, die betrekking hebben op de fysieke en mentale conditie van de betrokken personen (Graafmans et al., 1996; Neyens, 2007). Zo is aangetoond dat er een relatie bestaat tussen mobiliteitsstoornissen en een toegenomen valrisico (Stel, 2003; CBO, 2004) en zijn er aanwijzingen dat chronische gezondheidsproblemen, zoals stoornissen in het gezichtsvermogen, artrose en afhankelijkheid bij de uitvoering van dagelijkse levensverrichtingen (ADL), risicofactoren zijn voor vallen. Hetzelfde geldt voor het gebruik van medicijnen, die het reactievermogen beïnvloeden en een verminderde lichamelijke activiteit (Lanting et al, 2005; Stel, 2003; Berg Jeths et al., 2004; WHO, 2007). Ook overmatig alcoholgebruik bij bewoners in verpleegen verzorgingshuizen komt voor en draagt bij aan een verhoogd valrisico (NIGZ, 2007). Daarnaast zorgt een toenemende leeftijd voor een verhoogde kans om te vallen, evenals het doormaken van een eerder valincident. Er zijn aanwijzingen dat het hebben van gedragsproblemen, dementie of cognitieve stoornissen, risicofactoren zijn voor valincidenten in verpleeg- en verzorgingshuizen (CBO, 2004). Op grond van bovenstaande persoonsgebonden risicofactoren kan geconcludeerd worden dat alle (mobiele) ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen een sterk verhoogd valrisico hebben (Perell, 2000). De gemiddelde leeftijd van bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen is hoog en veel bewoners hebben hulp nodig bij ADL activiteiten of zijn zelfs volledig hulpbehoevend. Ook komen mobiliteitsstoornissen en cognitieve stoornissen veel voor en gebruiken veel bewoners medicijnen, die van invloed zijn op het reactievermogen (Campen et al., 2004). Extrinsieke factoren: Bij extrinsieke factoren gaat het om factoren van buitenaf, de omgeving, die de kans op vallen vergroten. Voor bewoners van verpleegen verzorgingshuizen gaat het om de inrichting van de instelling en de directe leefruimte van de bewoners. Extrinsieke risicofactoren in de directe omgeving van de instelling, die kunnen leiden tot een val bij bewoners zijn onder andere drempels, losse kleden en snoeren, trappen, slecht licht, gladde vloeren, defecte hulpmiddelen en ongeschikt schoeisel (Kennisnetwerk valpreventie, 2007; Velde, 2007). Daarnaast spelen algemene gewoonten, die in de loop van het leven zijn ontstaan een rol, zoals lopen op sokken (Kennisnetwerk valpreventie, 18

19 onderzoek naar buitenlandse versies van de interventie. 2007) en vormt het gebruik van ongeschikte hulpmiddelen bij het lopen, een risico (Dean & Ross, 1993). Aangenomen wordt dat extrinsieke factoren vooral het effect van de intrinsieke risicofactoren versterken. Als bij iemand al veel intrinsieke risicofactoren aanwezig zijn, zoals dat aan de orde is bij bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen, zorgt een voor vallen risicovolle omgeving voor een grotere kans op valincidenten (Campbell et al., 1990; O Loughlin et al., 1993; Stalenhoef et al., 1997). Combinatie intrinsieke en extrinsieke factoren Met name de combinatie van intrinsieke en extrinsieke factoren zorgen voor het hoge risico om te vallen bij bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen. Hoe meer risicofactoren aanwezig zijn, hoe groter de kans om te vallen. Deze factoren zijn echter verschillend per bewoner en per instelling. Daarom is een analyse op maat nodig om vast te stellen wat de specifieke risicofactoren zijn voor zowel individuele bewoners als voor de hele instelling. Inzicht in deze risicofactoren geeft aangrijpingspunten voor een effectieve preventieve aanpak. Valpreventief beleid in verpleeg- en verzorgingshuizen Een andere factor die van invloed is op het risico op vallen van bewoners is de mate waarin een verpleeg- of verzorgingshuis aandacht heeft voor valpreventie. In verpleeg- en verzorgingshuizen ligt de verantwoordelijkheid voor valpreventie voor een groot deel bij personeel en management, omdat bewoners hier vaak niet meer toe in staat zijn. Als beleid en maatregelen om vallen te voorkomen onvoldoende ontwikkeld zijn in een instelling, is de kans op valincidenten bij bewoners groter. Het blijkt echter dat in veel verpleeg- en verzorgingshuizen nog te beperkt aandacht wordt besteed aan valpreventie en dat valpreventieve maatregelen nog onvoldoende worden ingezet (Dijcks et al., 2005). Redenen hiervoor zijn dat zowel personeel, management, maar ook bewoners zelf (of vertegenwoordigers van bewoners) zich onvoldoende bewust zijn van de risico s voor bewoners om te vallen, onvoldoende bekend zijn met en onvoldoende het belang inzien van valpreventieve maatregelen die genomen kunnen worden en zich onvoldoende in staat voelen om deze maatregelen toe te passen. Daarnaast ontbreken vaak de benodigde randvoorwaarden zoals tijd, geld en gekwalificeerd personeel om de valpreventieve maatregelen structureel in te zetten in de instelling. Beïnvloedbare factoren De intrinsieke factoren van bewoners, zoals gevolgen van ziekte, aandoeningen en ouderdom, kunnen maar voor een beperkt deel beïnvloed worden. Wel kan per bewoner worden nagaan welke risicofactoren een rol spelen en welke hiervan aangepakt kunnen worden. Extrinsieke factoren, zoals preventieve maatregelen in de directe omgeving van de instelling, kunnen beïnvloed worden. Door deze risico s zo veel mogelijk te beperken, is de kans op vallen kleiner bij bewoners, die al een verhoogd valrisico lopen door diverse intrinsieke factoren. Het beleid ten aanzien van valpreventie in verpleeg- of verzorgingshuizen is te beïnvloeden, evenals de valpreventieve maatregelen die genomen worden door bewoners, personeel en management in de instellingen. Dit door het vergroten van het inzicht dat bewoners in 19

20 verpleeg- en verzorgingshuizen extra risico lopen om te vallen, door het vergroten van de kennis over valpreventieve maatregelen, maar ook door het laten inzien van het belang hiervan en het aanleren of verbeteren van vaardigheden om deze toe te passen (Schols et al., 2004). Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak. is een valpreventieve interventie die bedoeld is voor alle bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Dit omdat uit onderzoek blijkt dat alle (mobiele) ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen een sterk verhoogd valrisico hebben (Perell, 2000; CBO, 2004; Campen et al., 2004). Daarnaast richt zich op de intermediaire doelgroep, bestaande uit personeel en management van verpleeg- en verzorgingshuizen, omdat zij voor een groot deel verantwoordelijk zijn voor de bewoners van de instelling en voor het creëren van een veilig leefklimaat, waarin de kans op vallen zoveel mogelijk wordt beperkt. is een multifactoriële interventie, waarbij wordt ingezet op meerdere risicofactoren om de kans op vallen in verpleeg- en verzorgingshuizen te verkleinen. Ook is een multidisciplinaire interventie, waarbij alle disciplines, die werkzaam zijn in de instelling bij het probleem worden betrokken en met elkaar samenwerken. De interventie is multifactorieel en multidisciplinair opgezet omdat onderzoek laat zien dat op deze manier het meeste effect te verwachten is (CBO, 2004; Neyens, 2007; Gillepsie et al., 2009a; Graafmans et al., 2004; Cameron et al., 2010). is multifactorieel omdat de interventie zich richt op meerdere risicofactoren tegelijkertijd. Voor de instelling in zijn geheel, maar ook voor iedere bewoner apart wordt geïnventariseerd wat de valrisico s zijn. Op basis van deze multifactoriële inventarisatie worden de benodigde maatregelen getroffen. Bij de inventarisatie wordt ook gekeken naar de rol van de verschillende disciplines en de onderlinge samenwerking in het kader van valpreventie. Daarnaast bestaat het verbeterteam uit vertegenwoordigers van verschillende disciplines en wordt al het personeel op de hoogte gehouden van de stand van zaken om hen er zoveel mogelijk bij te betrekken. In veel verpleeg- en verzorgingshuizen heeft valpreventie nog te weinig aandacht en worden onvoldoende maatregelen genomen om valincidenten te voorkomen. Oorzaak is dat zowel bewoners, personeel als management zich onvoldoende bewust zijn van de risico s die bewoners lopen om te vallen, dat ze onvoldoende kennis hebben over en het belang inzien van preventieve maatregelen en dat ze zich onvoldoende in staat voelen om deze uit te voeren (Graafmans et al., 2004; Neyens, 2007; Motivaction, 2003). Het doel van Blijf Staan is daarom dat bewoners, personeel en management zich bewust worden van de risico s die bewoners lopen om te vallen, maar ook dat ze voldoende kennis hebben en het belang inzien van valpreventieve maatregelen en deze maatregelen kunnen toepassen. Dit met als uiteindelijk doel dat valpreventie structureel wordt opgenomen in het beleid van de instelling en dat personeel en bewoners de juiste valpreventieve maatregelen nemen. Het creëren van bewustzijn bij personeel, management en bewoners voor het risico dat bewoners lopen om te vallen en het laten inzien 20

21 van het belang van preventieve maatregelen wordt gedaan door hen hierover te informeren. Hiervoor worden informatiebijeenkomsten georganiseerd en brochures uitgedeeld. Ook worden de resultaten van de analyse van de valincidentenregistratie van de eigen instelling teruggekoppeld evenals de resultaten van de inventarisatie van de valrisico s. Personeel, bewoners en management worden daarnaast geinformeerd over de valpreventieve maatregelen die ze kunnen nemen en die geschikt zijn voor de instelling en voor de specifieke bewoners. Dit gebeurt door middel van informatiebijeenkomsten en door het verspreiden van brochures. Ook is voor iedere instelling een handboek beschikbaar met alle relevante informatie en is informatie beschikbaar op de website. Om de vaardigheden ook toe te kunnen passen is informatie beschikbaar in het handboek, maar kan ook een training worden gevolgd of advies op maat worden gevraagd. Voor het beïnvloeden van het gedrag van personeel en bewoners met betrekking tot het uitvoeren van valpreventieve maatregelen wordt uitgegaan van het ASE model (de Vries et al., 1995; Brug et al., 2010). In het ASEmodel beïnvloeden de attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit de intentie tot valpreventieve maatregelen. Deze intentie wordt weer beïnvloed door kennis en vaardigheden, maar ook door barrieres en mogelijkheden om deze maatregelen toe te passen. De interventie is planmatig opgezet en geeft personeel en management van verpleeg- en verzorgingshuizen praktische handvatten voor het doorlopen van een continue en cyclisch proces van meten, verbeteracties uitvoeren, evalueren en borgen. Dit is uitgewerkt aan de hand van een stappenplan waarmee risico s op vallen beheerst worden. Deze aanpak is gebaseerd op de kwaliteitscirkel van Deming oftewel de PDCA-cyclus. De cirkel beschrijft vier activiteiten, die bijdragen aan een continue verbetering van de kwaliteit: plan, do, act en check. De basis vormt een analyse van de bestaande situatie op basis waarvan een plan voor verandering wordt gemaakt (plan) en uitgevoerd (do). De resultaten van de uitvoering van dit plan worden gemeten, vergeleken met de beginsituatie en getoetst aan de vooraf opgestelde gestelde doelen (check). Vervolgens worden plannen bijgesteld op basis van de gevonden resultaten (act), waarna de cyclus weer opnieuw begint. Het einddoel van is dat valpreventie structureel wordt opgenomen in het beleid van de instelling. Deze planmatige en continue aanpak helpt de instelling hierbij, mede ook omdat voor iedere fase specifieke maatregelen en activiteiten zijn ontwikkeld. In het handboek is dit uitgebreid per fase uitgewerkt en er zijn voor iedere fase ondersteunende materialen beschikbaar. is een interventie die op maat kan worden aangeboden voor verschillende instellingen, maar ook voor de verschillende bewoners van die instellingen. De interventie is afgestemd op de specifieke kenmerken, opvattingen en gedragingen van de persoon of instelling voor wie de interventie bedoeld is. Als er bij interventies gebruik gemaakt wordt van advies op maat, is de kans groter dat de gestelde doelen worden bereikt omdat deze beter aansluiten bij de behoeften en relevanter zijn voor de betrokken partijen (Skinner et al., 1993; Noar et al., 2007). Het op maat gedeelte binnen zijn o.a. vormgegeven in de persoonlijke risiocoanalyse die gemaakt wordt, gevolgd door een op de persoon afgestemd advies. 21