Export-update november 2013

Transcriptie

1 Export-update november Samenvatting en conclusies De Nederlandse uitvoerwaarde is over de periode januari-mei 2013 met 0,2% in waarde gestegen t.o.v. dezelfde periode in Deze bescheiden groei is te danken aan de hogere afzet in Europa. Op de andere continenten was per saldo sprake van een terugloop. Het onderliggende beeld wisselt echter sterk van land tot land, ongeacht het continent. Krimp- en groeimarkten liggen naast elkaar. De vooruitlopende indicatoren als het Nederlandse productenvertrouwen en de orderportefeuille van Europese industriële ondernemingen wijzen op gunstigere omstandigheden voor Nederlandse exporteurs dan enkele maanden geleden. Volgens het CPB versnelt de Nederlandse exportgroei in 2013 en De exportkansen verbeteren in met name Europa. Wel blijft de verwachte uitvoergroei onder het langjarige gemiddelde liggen. 1. Exportrealisaties Over de periode januari-mei exporteerde Nederland voor 180,0 miljard euro aan goederen, tegenover 179,7 miljard euro in dezelfde periode in Daarmee lag de uitvoerwaarde krap 0,2% hoger (zie tabel 1) 1. Het groeitempo ligt hiermee duidelijk lager dan in Toen nam de Nederlandse exportwaarde met 5,4% toe t.o.v De bescheiden groei in de eerste vijf maanden van 2013 is vooral het resultaat van een iets grotere vraag naar Nederlands product in Europese landen. Buiten Europa kromp de Nederlandse afzet per saldo. Ondanks de lichte afzetstijging in Europa is onderliggend sprake van een uiteenlopend beeld. Krimp- en groeimarkten liggen naast elkaar (zie tabel 3 in de bijlage). Onze grootste handelspartner Duitsland nam in de periode januari-mei 2013 voor 1,0% meer af (t.o.v. dezelfde periode in 2012), terwijl nummer 2 België voor 1,9% meer aan Nederlandse goederen kocht. Frappant was de lichte stijging van 0,1% die eurocrisisland Griekenland boekte. De goederenexport naar een andere al langer kwakkelende economie - Italië - nam zelfs met 3,4% toe 2. Naar het Verenigd Koninkrijk steeg de Nederlandse goederenuitvoer met 4,5%, naar Zweden met 7,4% en naar Noorwegen met 7,7%. Polen de 8 e Nederlandse exportmarkt - deed het met een plus van 8,7% nog iets beter. Rusland nam voor 8,5% meer af. Dalers waren er echter ook: de uitvoerwaarde naar Frankrijk (exportmarkt nr. 3) kromp met 4,4%, de uitvoer naar Spanje verminderde met 6,4%, die naar Oostenrijk met 2,2% en de export naar Zwitserland met 0,7%. 1 Dit gematigde groeitempo van de goederenexport spoort met de pas op de plaats in de goederenoverslag in de Rotterdamse haven. Over de eerste negen maanden van 2013 werd op de haventerminals 332 miljoen ton overgeslagen, 0,1% minder dan in dezelfde periode in Al eerder verraste Italië in dit opzicht positief: ondanks de zwakke ontwikkeling van de Italiaanse economie is de Nederlandse goederenuitvoer naar Italië ook in de afgelopen jaren gestegen.

2 Wisselend beeld op Amerikaanse continent Afgezien van Oceanië daalde de export naar alle niet-europese landen gezamenlijk. Vooral op het Amerikaanse continent liet de uitvoer in de periode januari-mei 2013 (met een daling met 6,3%) een flinke veer (zie tabel 1). De VS waren daarbij met een teruggang met 13,2% een van de grootste dalers 3. Ook Brazilië behoorde met een daling van 15,9% tot deze categorie. Daarentegen liep de exportwaarde naar Canada in de genoemde periode met 34,8% op. Argentinië en Chili lieten met een plus van respectievelijk 35,1% en 39,7% een vergelijkbare hoge groei zien. De exportwaarde naar Mexico boekte ook een plus, maar van slechts 2,2%. Tabel 1 Nederlandse exportontwikkeling (goederenuitvoer, bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) Januari-mei Januari-mei %-mutatie t.o.v voorgaand jaar Totale Nederlandse uitvoerwaarde ,2 Totaal Europa ,1 Totaal Afrika ,7 Totaal Amerika ,3 Totaal Azië ,4 Totaal Oceanië ,2 Bron: Agentschap NL, 2013 en CBS, Ook in Azië en Afrika liggen groei- en krimpmarkten naast elkaar De Nederlandse goederenuitvoer naar Azië leverde in de eerste vijf maanden van 2013 eveneens een wisselend plaatje op. Hong Kong pluste 4,9%, terwijl de uitvoer naar China juist met 2,1% terugviel. Vietnam liet een stijging zien van 5,4% en de export naar Taiwan groeide met 6,6%. India daarentegen nam voor 20,2% minder aan Nederlands product af, de export naar Thailand kromp met 10,6% en naar Singapore 15,3%. Anderzijds groeide de uitvoer naar Japan met 7,7% in waarde. In Afrika was het beeld vergelijkbaar. Wel liet dit continent per saldo de geringste daling zien. Enkele uiterste: de uitvoerwaarde naar Nigeria de grootste Nederlandse afzetmarkt op het Afrikaanse continent - daalde met 15,1%, terwijl de export naar Senegal met 187,9% groeide. 2. Vooruitlopende indicatoren Vooruitlopende indicatoren als het Nederlandse productenvertrouwen, de orderportefeuille van Europese industriële ondernemingen en de DNB-conjunctuurindicator wijzen op gunstigere omstandigheden voor internationaal ondernemende Nederlandse bedrijven dan enkele maanden geleden 4. Van uitbundigheid is echter geen sprake. Hieronder wordt een tweetal indicatoren 3 Doordat de VS een grote- vijfde - exportmarkt voor Nederland zijn, tikt een daling op deze markt sterk door in de totale Nederlandse goederenuitvoer. In de periode januari-mei 2013 bedroeg de export naar de VS 7,6 miljard euro. Daarmee zijn de VS de grootste afzetmarkt buiten Europa. 4 Hetzelfde geldt voor de zogeheten CBS-Conjunctuurklok. Deze schetst aan de hand van een groot aantal indicatoren een beeld van de gehele Nederlandse economie. Indicatoren zijn onder meer de ontwikkeling van het aantal vacatures, werkgelegenheid, uitvoer, investeringen, consumentenvertrouwen. Het conjunctuurbeeld van eind oktober wijst volgens het CBS op de fase richting economisch herstel.

3 uitgelicht. A. Exportradar Volgens de CBS-Exportradar 5 van oktober 2013 waren er meer verbeteringen dan verslechteringen in de omstandigheden voor de export. Het beeld was een stuk gunstiger dan in september. Vijf van de zes indicatoren lieten in oktober een verbetering zien. Zo sloeg de krimp van de Duitse industriële productie om in een groei. En de stijging van de reële wisselkoersen (euro v.v. Britse pond, US dollar, yen, etc.) was minder dan in de voorgaande maand. Verder verbeterde in Duitsland het producentenvertrouwen net als in de gehele eurozone. De Europese ondernemers in de industrie waren ook wat minder negatief over hun buitenlandse orderpositie. Daarentegen waren de Nederlandse ondernemers in de industrie somberder over hun buitenlandse orderpositie. B. Producentenvertrouwen De stemming van de ondernemers in een sterk exportgeoriënteerde sector, de industrie, verbeterde in oktober aanzienlijk. Het producentenvertrouwen steeg van -2,8 in september naar -0,5. Dat is het hoogste niveau sinds oktober 2011 (zie fig. 1). Fig. 1 Vertrouwen Nederlandse producenten Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: 1) het oordeel over de orderpositie, 2) het oordeel over de voorraden gereed product en 3) de verwachte productie in de komende drie maanden. De ondernemers waren veel positiever over de verwachte bedrijvigheid. 5 De CBS-exportradar geeft aan de hand van zes indicatoren een beeld van de exportomstandigheden op een bepaald moment. Op deze manier kan ook de ontwikkeling in de tijd worden gevolgd. De omstandigheden voor Nederlandse exporteurs worden in sterke mate bepaald door de ontwikkelingen op de belangrijkste afzetmarkten voor Nederlandse export (Duitsland en de rest van het eurogebied) en door de ontwikkeling van de Nederlandse concurrentiepositie. De zes indicatoren zijn: 1) Het saldo van positieve en negatieve antwoorden van de Nederlandse ondernemers in de industrie op de vraag: Beoordeelt u de buitenlandse orderpositie als groot, normaal of klein? ; 2) De jaar-op-jaar-mutatie van de reële effectieve wisselkoers; 3) Het niveau van het producentenvertrouwen van de Duitse industrie; 4) De jaar-op-jaar-mutatie van de industriële productie in Duitsland; 5) Het niveau van het producentenvertrouwen van de industrie in de eurozone; en 6) Het saldo van positieve en negatieve antwoorden van de Europese ondernemers in de industrie op de vraag: Beoordeelt u de buitenlandse orderpositie als groot, normaal of klein?.

4 Verder waren ze minder negatief over hun orderpositie dan in september. Hun oordeel over de voorraden daarentegen verslechterde iets. 3. Exportramingen Volgens het CPB zet de uitvoergroei van de afgelopen jaren in 2013 en 2014 licht versneld door (zie tabel 2). De versnelling hangt nauw samen met de aantrekkende wereldhandel. De groeitempo hiervan loopt op van 0,7% in 2012 via 1,5% dit jaar tot 3,75% in Ondanks de versnelling ligt de verwachte groei van zowel de Nederlandse uitvoer als de wereldhandel nog onder het langjarige gemiddelde. CPB staat niet alleen Naast het CPB zijn ook DNB-president Klaas Knot en diverse bank-economen gematigd positief gestemd over de Nederlandse economie. Daaraan draagt ook een positiever beeld over de uitvoer bij. Zo voorspelt DNB een uitvoergroei van 2,7% in 2013, 4,3% in 2014 en 5,6% in En de Rabobank verwacht dat de groei van het Nederlandse uitvoervolume toeneemt van 2,25% dit jaar tot 4,5% in Wel bestaat een grote mate van onzekerheid. Van een robuust economisch herstel is geen sprake. Dit blijkt mede uit de wisselende realisatiecijfers en vertrouwensindicatoren in de afgelopen maanden. Bron: CPB, DNB, Het Financieele Dagblad en Rabobank, Bovenstaande groeiverwachting baseert het CPB op vooral de economische ontwikkelingen in het eurogebied. Die laten voorzichtige tekenen van conjunctureel herstel zien. Het CPB verwacht dat de Nederlandse exportsector kan meevaren op het groeiherstel in Europa. Nederland is immers sterk verweven met de Europese economie. Buiten Europa blijven de groeivooruitzichten zwak, aldus het CPB. De Amerikaanse economie groeit weliswaar, maar langzaam. Tevens bedreigen de begrotingsperikelen het herstel, op het lopende kwartaal hebben ze al een negatief effect. Tegelijkertijd blijft de onzekerheid hierover voorlopig boven de markt hangen, omdat de Democraten en Republikeinen nog geen structurele oplossing hebben gevonden. Verder vertraagt de groei in grote opkomende economieën, als Brazilië en India. Voor menig opkomende economie hebben diverse ramingsinstituten de groeiverwachtingen neerwaarts aangepast. Deze aanpassing is een gevolg van onder meer begrensde productiecapaciteit, dalende grondstofprijzen en oplopende rentes in ontwikkelde markten (OECDlanden). In de tabel 4 van de bijlage staan ramingen van de exportkansen (importramingen) voor vele afzonderlijke landen 6. 6 Belangrijk is om de importramingen te bedenken dat in afzetmarkten die vanuit macroperspectief krimpen er toch ruimte kan zijn voor afzetgroei. Andersom geldt hetzelfde. Op exportmarkten die sterk groeien, kan de afzet van bepaalde Nederlandse goederen juist teruglopen. Het hangt sterk af van de sector waarin een Nederlandse exporteur actief is. Daarbij komt dat de feitelijk afzetontwikkeling ook weer afhangt van de individuele concurrentiepositie van Nederlandse exporteurs (als zijn prijs/kwaliteit-verhouding en het al dan niet goed kennen van de do's en don'ts van het lokale zakendoen).

5 CPB: Nederlandse bedrijfsleven heeft sterke concurrentiepositie De mondiale maatschappelijke uitdagingen bieden volgens het CPB het Nederlandse bedrijfsleven volop kansen. Het CPB noemt hierbij de verduurzaming van productie en consumptie en schaarste aan grondstoffen, water en voedsel. Het Nederlandse bedrijfsleven behoort in verschillende sectoren die hiervoor oplossingen kunnen bieden, tot de wereldtop. Denk aan de inzet van Nederlandse bedrijven in New Orleans en mogelijk in New York voor de bescherming tegen water, het gebruik van hoogwaardige landbouwzaden in ontwikkelingslanden en aan de Nederlandse machines van ASML die wereldwijd in de halfgeleiderindustrie worden ingezet. Sowieso is de Nederlandse exportsector volgens het CPB concurrerend. Bemoedigend in dit verband is volgens het CPB dat al drie jaar op rij het aantal exporterende bedrijven in Nederland toeneemt. Steeds meer bedrijven zien en benutten verdienkansen over de grens. Bron: CPB, Tabel 2 - CPB-ramingen (%-volumemutaties t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders aangegeven) Gemiddelde jaarlijkse groei BBP 2,0-1,2-1,25 0,5 Relevante 4,5 0,7 1,5 3,75 wereldhandel Nederlandse 5,6 1,9 2,75 4,25 goederenuitvoer -w.v. 'Made in 2,1 0,7 1 3,5 Holland' -w.v. 10,1 3 4,25 5 wederuitvoer Bron: CPB, 2013 en Agentschap NL, Agentschap NL, 1 november 2013 Stafafdeling Bestuursondersteuning, Strategie en Communicatie (BSC/DM&I) Ron Hogenboom

6 Bijlagen Tabel 3 Ontwikkeling goederenuitvoer (bedragen x euro, tenzij anders aangegeven) Januari-mei 2012 Januari-mei 2013 %-mutatie 2013 t.o.v Wereld ,2 Afghanistan ,9 Albanië ,3 Algerije ,7 Andorra ,8 Angola ,9 Anguilla ,7 Argentinië ,1 Armenië ,8 Aruba ,2 Australië ,2 Azerbeidzjan ,1 Bahama s ,6 Bahrein ,5 Bangladesh ,5 Barbados ,8 België ,9 Belize ,5 Benin ,4 Bermuda ,2 Bhutan ,7 Birma ,0 Bolivia ,3 Bosnië-Herzegovina ,3 Botswana ,3 Brazilië ,9 Brunei Darussalam ,4 Bulgarije ,0 Burkina Faso ,2 Burundi ,2 Cambodja ,7 Canada ,8 Centraal-Afrikaanse Republiek ,7 Chili ,7 China ,1 Colombia ,3 Comoren ,0 Congo ,4 Congo (Democratische Republiek) ,1 Costa Rica ,7 Cuba ,2 Cyprus ,6 Denemarken ,1 Djibouti ,4 Dominica ,9 Dominicaanse Republiek ,7 Duitsland ,0 Ecuador ,6 Egypte ,2

7 El Salvador ,0 Equatoriaal-Guinee ,7 Eritrea ,4 Estland ,9 Ethiopië ,2 Filipijnen ,1 Finland ,9 Frankrijk ,4 Frans-Polynesië ,2 Gabon ,7 Gambia ,7 Gebied onder Palestijnse autoriteit ,6 Georgië ,1 Ghana ,3 Gibraltar ,4 Grenada ,9 Griekenland ,1 Groenland ,8 Guatemala ,7 Guinee ,4 Guinee-Bissau ,9 Guyana ,6 Haïti ,6 Honduras ,4 Hongarije ,6 Hongkong ,9 Ierland ,0 IJsland ,6 India ,2 Indonesië ,4 Irak ,2 Iran ,7 Israël ,7 Italië ,4 Ivoorkust ,2 Jamaica ,8 Japan ,7 Jemen ,3 Jordanië ,4 Kaapverdië ,9 Kameroen ,0 Kazachstan ,2 Kenia ,1 Kirgizische Republiek ,5 Kiribati ,1 Koeweit ,3 Korea (Democratische Volksrepubliek) ,4 Korea (Republiek) ,2 Kosovo ,0 Kroatië ,1 Laos (Democratische Volksrepubliek) ,5 Lesotho ,5 Letland ,2 Libanon ,4 Liberia ,6

8 Libië ,9 Liechtenstein ,9 Litouwen ,1 Luxemburg ,1 Macau ,6 Macedonië ,1 Madagaskar ,9 Malawi ,2 Maldiven ,9 Maleisië ,4 Mali ,3 Malta ,9 Marokko ,1 Marshalleilanden ,5 Mauritanië ,2 Mauritius ,7 Mexico ,2 Moldavië ,8 Mongolië ,1 Montenegro ,7 Mozambique ,2 Namibië ,3 Nepal ,4 Nicaragua ,0 Nieuw-Caledonië ,0 Nieuw-Zeeland ,2 Niger ,7 Nigeria ,1 Noorwegen ,7 Oeganda ,1 Oekraïne ,9 Oezbekistan ,7 Oman ,1 Oostenrijk ,2 Oost-Timor ,9 Pakistan ,1 Panama ,9 Papoea-Nieuw-Guinea ,8 Paraguay ,0 Peru ,4 Polen ,7 Portugal ,4 Qatar ,8 Roemenië ,3 Russische Federatie ,5 Rwanda ,8 Saoedi-Arabië ,5 Senegal ,9 Servië ,2 Seychellen ,6 Sierra Leone ,6 Singapore ,3 Slovenië ,2 Slowakije ,3 Soedan ,7 Somalië ,8 Spanje ,4

9 Sri Lanka ,7 Suriname ,2 Swaziland ,7 Syrië ,7 Tadzjikistan ,1 Taiwan ,7 Tanzania (Verenigde Republiek) ,0 Thailand ,6 Togo ,2 Tokelau-eilanden ,2 Trinidad en Tobago ,6 Tsjaad ,3 Tsjechië (Republiek) ,3 Tunesië ,0 Turkije ,7 Turkmenistan ,0 Uruguay ,7 Venezuela ,2 Verenigd Koninkrijk ,5 VAE ,2 VS ,2 Vietnam ,4 Wit-Rusland ,8 Zambia ,8 Zimbabwe ,5 Zuid-Afrika ,4 Zweden ,4 Zwitserland ,7 Bron: Agentschap NL, 2013 en CBS, 2013.

10 Tabel 4 Importramingen (%-volumemutaties van de goederenimport t.o.v. het voorgaande jaar) Algeria 7 5,10 3 Angola 2 5,70 5 Argentina 9,50 7,80 5,40 Australia -0,70 7,50 5,60 Austria -0,50 3,50 4,80 Azerbaijan ,50 Bahrain 7,40 7,70 7 Bangladesh 5,20 8,80 11 Belgium -1 0,40 0,90 Brazil 7,60 7,90 7,30 Bulgaria 1,60 2,50 2,50 Canada 1,90 3,30 4,20 Chile 7 6,40 6,90 China 7,30 7,90 8,20 Colombia 2,90 6,10 7,60 Costa Rica 3,40 5,90 6,90 Croatia 1,80 5,60 5,80 Cuba 1,50 6 5,40 Cyprus -19,50-1,10 0,10 Czech Republic 1,60 2,70 6,50 Denmark 1,30 2 2,80 Dominican Republic 1 3,90 7,20 Ecuador 4,10 5,60 7 Egypt -2,40 2,70 4,70 El Salvador 5,80 5,80 6 Estonia 5 5,20 5,50 Finland -3 3,20 4,70 France 1,20 2,50 3,90 Germany 1 2,70 4,20 Greece -8,90-2,40 1,40 Hong Kong 6,20 5,90 6,40 Hungary 0,60 1,60 1,20 India 5,90 7,70 11,80 Indonesia 3,10 6,60 10,80 Iran -9 1,50 1,40 Ireland -0,30 1,60 2,70 Israel -1,90 5,20 7 Italy -2 1,60 1,70 Japan 3,70 3,50 3 Jordan 3 3,90 4,30 Kazakhstan 13,20 9,50 7,50 Kenya 8, Kuwait 7,70 8,80 9 Latvia 1,50 4,50 5,30 Libya 14, ,50

11 Lithuania 4 4,50 4,80 Malaysia 3,70 6,20 9,80 Mexico 4,50 7,40 8,80 Morocco 1 3 6,50 Netherlands 0 2,10 4,10 New Zealand 4,50 4,70 4,10 Nigeria 4,50 8,40 7,20 Norway 2 3,40 3,80 Pakistan -2,40 6,40 13,90 Peru 6,70 6,80 7,70 Philippines 1,60 6,40 6,50 Poland 0 5,80 6,90 Portugal -1,30-0,10 0,60 Qatar 8 6,50 8 Romania 4,60 7,10 7,10 Russia 8,80 9,70 7,50 Saudi Arabia 6,20 5,70 5,30 Serbia 5 5,60 7 Singapore 1,60 4,60 7,10 Slovakia 1,30 6,10 7,90 Slovenia 0,30 1,70 1,70 South Africa 4,80 5,10 6,30 South Korea 4,70 5,10 5,30 Spain -3,90-0,50 1,80 Sri Lanka -2 5,20 4,90 Sweden -3 2,50 4,90 Switzerland -0,10 3,90 5,30 Taiwan 3,70 3,90 5,10 Thailand 3,40 4,60 5 Tunisia 5,90 5,60 5,40 Turkey 7,60 5,70 5,70 Ukraine 1,50 4,50 4,50 United Arab Emirates 8 7 7,80 United Kingdom 0,60 2,70 3,50 USA 1,30 3,40 3,60 Venezuela 1-2,90 3,70 Vietnam 16,30 14,80 12,70 Bron: Economist Intelligence Unit, 2013.