Het maken van een valkeniershandschoen als eindwerk voor de cursus Valkenier Voor Syntra SintNiklaas. Door Johan Van Dijck

Transcriptie

1 Het maken van een valkeniershandschoen als eindwerk voor de cursus Valkenier Voor Syntra SintNiklaas Door Johan Van Dijck

2 Voorwoord Bij het volgen van de cursus Valkenier op Syntra, campus Sint-Niklaas, werden we ingewijd in het werken met leder. Als onderdeel van de C-proef kregen we de mogelijkheid om te kiezen tussen verschillende werkstukken om te vervaardigen. Omdat tussen deze werkstukken ook een passende handschoen stond, heb ik besloten deze te proberen te vervaardigen. Het was een hele opgave om de nodige kennis te vergaren. Op het internet en in de boeken stond er niet zoveel te vinden om een goede handschoen te vervaardigen. Niettegenstaande de beperkte informatie ben ik dan begonnen met het bekijken van mijn eigen aangekochte Martin Jones- handschoen. Omdat deze handschoen mij het beste bevalt, ben ik dan ook zo vrij geweest om deze trachten te kopiëren. Ik zeg wel trachten want de gebruikte materialen van deze handschoen zijn niet zo vlot te vinden. Maar omdat leder niet onmiddellijk het goedkoopste product is, ben ik eerst begonnen met het vervaardigen van een proef-handschoen uit leder van een lasbroek. Het vinden van het juiste patroon en de maten van de handschoen bleken een even grote uitdaging te zijn, dan het naaien en het inpassen van de duim. Toen deze uitdaging toch een redelijk resultaat opleverde, ben ik dan met de opgedane kennis gestart met het maken van de echte handschoen. Het uittekenen van het juiste patroon met de juiste maten was een opgave, dewelke ik dan ook tot een goed einde kon brengen doordat ik de proef-handschoen kon gebruiken en de fouten van deze handschoen kon verbeteren. Het vinden van het juiste leder was ook een opgave en bracht me in contact met een zeer bereidwillige handelaar, die een vol uur uittrok om mijn twee stukjes leder te verkopen. Ik ben ook mijn vrouw en zoon dankbaar voor de nodige steun en begrip dat ze getoond hebben tijdens de uren dat ik gezwoegd heb aan deze handschoen. Zij hebben ook regelmatig de foto s genomen die opgenomen zijn in dit werkstuk. Verder ook mijn medecursisten die me steunden en aanmoedigden als ik mijn werkstuk eens meebracht naar de cursus. Johan Van Dijck

3 Gereedschappen en materialen. Om deze handschoen te maken heb ik volgende gereedschappen gebruikt. Gereedschappen - Lederschaar - Els ( in verschillende diktes) - Scalpels - Ledernaalden - Gewone schaar ( voor het karton van het patroon) - Potlood en alcoholpen - Metalen meetlat - Hamer - Prikroller om de gaatjes af te tekenen. - Snijplank Materialen - Twee soepele lederen lappen ( rundsleer) - 1 zwarte strip leder 60 * 3 cm - Sterk garen wit en zwart - Was ( ik gebruik hiervoor een theelichtje, werkt ook maar men moet meer waxen) - Een D-ring, om de langveter aan vast te maken. - Twee drukknopen, om de tassel aan de handschoen te bevestigen. - Contactlijm ( lederlijm) - Karton

4 Teken het patroon uit op een karton. Hou eventueel rekening met de breedte van de hand en de lengte van de vingers. Volgende stukken hebben we nodig : - volledig handgedeelte - overlapping van de bovenste vingers - duimstuk - 3 stukken voor tussen de vingers - 1 overlapping voor de pols. Als we het patroon getekend hebben op karton, volgens de dikte en de lengte van de hand, Knippen we de stukken uit. Of gebruiken we een scalpel. Gebruik NOOIT uw lederschaar voor karton of papier, uw schaar is dan zeer snel bot.

5 Dan leggen we het patroon op het leder van de kleur die we willen gebruiken. En snijden het leder uit.

6 We snijden alle stukken uit : Het duimstuk snijden we tweemaal uit :

7 We kleven beide duimstukken met de gladde zijde aan elkaar: We verdelen de lijm gelijkmatig over de twee oppervlakten, strijken het goed uit over de ganse oppervlakte. Laten dit drogen tot de lijm droog aanvoelt en kleven beide delen dan aan elkaar en oefenen druk uit. Na het aandrukken van beide delen kunnen we nu het teveel aan leder rond het juiste deel weg snijden. Dit is gemakkelijker dan twee identieke stukken uit te snijden en te kleven. Want eens de lijm kleeft, kan je de stukken niet meer uit elkaar halen. Op deze manier zijn beide stukken identiek.

8 Dan kleven we het polsstuk over het handstuk, het polsstuk is het donkere stuk leder. Ook hier lijmen we beide aan elkaar maken stukken in en lijmen het goed vast. Let hierbij wel op : beide delen moeten van de eerste keer goed tegen elkaar gedrukt worden. Om het gladde gedeelte van het leder te lijmen kan men 1 maal lijm aanbrengen, het daim ( of harige gedeelte) zelfs tweemaal omdat de lijm hier sneller intrekt. Doe dus het gladde gedeelte pas als je de tweede maal lijm hebt aangebracht op het harige gedeelte. Anders is de lijm daarop veel te droog. Goed aandrukken. Hierbij gebruik ik de het handvat van een els, om een grotere druk te kunnen uitoefenen.

9 Dan gaan we dit gedeelte aan elkaar naaien. Eerst gaan we de steekafstand aangeven met een prikroller. Deze laten we naast de lat lopen om een rechte lijn te krijgen. We drukken goed op de rol zodat we een mooi indruk achterlaten in het leder.

10 Als de gaten afgetekend zijn, gaan we de gaten in het leder prikken. Omdat de snijplank te hard is, leggen we een karton of een kurkplaat onder het leder. Dan kunnen we helemaal door het leder prikken zonder te hoeven kloppen met een hamer. De els hoeden we onder een schuine hoek tot we in het afgetekend puntje staan en brengen dan de els verticaal en drukken dan een gaatje door beide lederlagen. Dit doen we voor elk afgetekend gat, we gaan er nog veel meer moeten prikken. Je zal redelijk wat druk moeten uitoefenen om er helemaal doorheen te prikken, maar dat is natuurlijk de bedoeling, de roofvogel mag er ook niet doorprikken.

11 Dan komen we aan het gedeelte, dat voor menig man, ook ik, een werkje is dat we nog nooit hebben uitgevoerd of zelfs maar ooit geleerd hebben. Het naaien met naald en draad. Het inbrengen van de draad in de naald is al een eerste beproeving, zeker voor iemand met zulke dikke vingers als ik. Maak de draad een beetje nat met wat speeksel en draai hem een beetje op. Trek hem tussen duim en wijsvinger en zorg dat nog 1 a max twee mm zichtbaar is. Breng dan de oog van de naald naar de draad toe en mik naar het gaatje. Er bestaan in de handel ook handige hulpstukjes om de draad door het oog te krijgen. Zeker als de draad iets dikker is zoals hier en het oog van de naald wat aan de kleine kant is. Gebruik een gewone naald en geen ledernaald, ik heb gemerkt dat een ledernaald de draad soms doorsnijd als men terug door het gat gaat. Omdat we de gaatjes hebben voorgeprikt is dit ook niet nodig. We naaien van boven naar onder, en dan in het volgende gaatje terug naar boven, enz., enz. Hebben we de hele lijn genaaid keren we om en gaan dan omgekeerd terug. Zodat de lege plaatsen worden opgevuld met draad. Ik heb gemerkt dat als we de draad steeds naar dezelfde zijde aantrekken, loodrecht op de te naaien lijn, telkens naar rechts, er een plaatsje ontstaat links van de draad. Hier gaan we dan telkens ook onze naald steken als we terugkeren. Hierdoor ontstaat er een rechter stiksel. Let op : deze truuk heb ik al doende geleerd, de stiksels worden steeds beter naar het einde toe. Ik geef hem nu al mee, zodat je er je voordeel mee kan doen. Trek de draad strak maar niet zo dat je werkstuk op elkaar frommelt..

12 Nu keren we terug en ziet ons werkstuk er zo uit. Op het handgedeelte gaan we nu het dubbele wvingergedeelte aanbrengen, ook dit gedeelte wordt op het handgedeelte en deels op het polsgedeelte gelijmd. Maar vergeet niet zoals ik om de D-Ring reeds op zijn plek vast te zetten. Teken eventueel de juiste plek af en gebruik en stuk leder om deze goed vast te naaien. Een stuk leder dubbel gevouwen met daartussen de D-ring. Maak deze goed vast met eventueel een diagonaal over het dubbelgevouwen leder. Hier heb ik spijtig genoeg geen foto van, zoals ik al zij, dit was ik vergeten en heb ik na het kleven moeten verbeteren. Maar hierbij een foto zoals het moet worden. Eens dit is vast gemaakt kan je het dubbel vingergedeelte lijmen en vastzetten met naald en draad. Het is hetzelfde principe als hierboven beschreven, maar dan voor het voorprikken moet je nu trachten evenwijdig met de buitenkant van het vingergedeelte te blijven, dit is ongeveer een 3 mm. Naai enkel de buitenkant vast tot aan de vinger, dit komt later. Op het polsgedeelte ga je dan ook door 3 lagen leder, dus voorprikken is hier dus belangrijk. Leder heeft de neiging om de gaatjes terug dicht te maken, dus kan het zijn dat je een aantal maal dient te heropenen. Doe dit dus voor een tiental gaatjes en ga dan verder met je naaiwerk. Ook hier op en neer naar 1 kant en dan terug.

13 Hier komt uw D-ring : Naaien langs de rechterkant van de pijlen, de rest doen we met het vingerstukken.

14 Nu gaan we de rand aan het polsstuk afwerken. Hiervoor gebruiken we de smalle lederen zwarte reep van 60 x 3 cm. Deze rand brengen we aan zodat de buitenste rand om de rand van de handschoen geslagen word en de handschoen aan de pols wordt afgewerkt. We lijmen beide stukken aan elkaar met enkel een smalle rand van 1 a 2 mm. De lijm mag niet over de rand uitkomen. Dit doen we enkel om de reep niet te doen verschuiven ten opzichte van ons werkstuk. NIET DOEN We tekenen weer de gaten af met onze prikroller en zorgen weer dat we een gelijke afstand bewaren met de rand van het werkstuk. Let op: doe niet zoals ik rechts op de foto, als men een oversteek maakt, heb je geen mooie rand en gaat deze kartelen.

15 Dan gaan we de reep omplooien en gaan we even af tekenen aan de binnenzijde van de handschoen tot waar we moeten lijmen. We lijmen beide vlakken in en brengen ze dan samen. Let er vooral goed op dat je dit zorgvuldig doet en dat je als je de vlakken op elkaar breng dat ze strak om de rand van het polsgedeelte zitten. Als je dan je prikroller neemt en vlak naast het omgeslagen gedeelte rolt, kan je dit gedeelte afwerken. Vooraanzicht Achteraanzicht

16 We hebben nu hetzelfde als onderstaande foto: Het platte werk is gedaan en we hebben het naaien redelijk onder de knie. Dit moet ook wel wan nu komt er een moeilijker gedeelte: Dit gedeelte had grotendeels met een goede naaimachine gekund. Maar dan hadden we de techniek van het met-de-hand-naaien nu moeten leren. We gaan nu de tussenstukken aan de vingers aannaaien. Dit zijn de V-vormige lederen reepjes, deze zijn V-vormig omdat tussen onze vingers een verschil in lengte bestaat tussen de voor en achterkant van de hand. Daarom is er een verschil in uitsnijding tussen voor en achterkant van de lengte van de vingers. Dus hier komt eventjes puzzelen aan te pas. Eventueel even passen en handschoen provisorisch over de hand draperen, zodat je de tussenstukken goed kan aanbrengen. Doordat ik een testhandschoen gemaakt heb is me dit opgevallen en dit is één van de verbeteringen die ik aangebracht heb ten opzichte van mijn oorspronkelijk patroon.

17 Zoals je ziet probeer ik zo lang mogelijk plat te werken. Let ook op de plaatsing van de V-vorm. Let erop dat als je gaat lijmen, en dit moet je hier zeker doen!!! Dat je meer max. 1 a 2 mm lijm aan de rand aanbrengt. Lijm aan elkaar. Gebruik de prikroller en naai aan elkaar van vooraan de vinger tot aan de hand. Zoals je ziet gebruik ik op het donkere gedeelte van de handschoen zwart garen. Dit is wel een eigen keuze, maar let ook hier op de kleuren.

18 Vervolgens gaan we over tot het naaien van het tussenstuk aan de andere vinger, zorg ervoor dat de lijm weer niet te ver word uitgespreid. Uw vingers worden daardoor dunner. Besteed zorg aan de hoek met de hand, je wil daar niet met een gat in je naaiwerk zitten., er moest maar eens een nagel van een roofvogel ingaan. Indien je toch iets te veel lijm hebt gebruikt kan je in deze fase, de twee lederstukken nog van elkaar krijgen. Als je dit alles hebt vastgenaaid, kan je met een els de lederhelften tot op het naaiwerk uit elkaar halen. Ik zou dit zelfs aanraden., zie wel dat je de draad niet beschadigd. Gebruik dus geen mes.

19 We zijn nu al heel wat uurtjes bezig geweest, en hebben misschien het hele werkstuk al door de kamer gekeild. Wel dan komt er nu eindelijk zicht op een echte handschoen. Maar let op: we zijn er nog lang niet. Het moeilijkste stuk moet nog komen. Maar onze handschoen krijgt meer en meer vorm, dit is dan weer prettiger. Vooruit met volle moed ertegenaan! We gaan nu de vingers maaien. Dit vergt weer wat puzzelwerk om de stukken op de juiste plaats te krijgen. Maar als je het niet weet, drapeer de handschoen over je hand en zoek dan uit hoe je het beste werkt. Dit heb ik ook meerdere keren gedaan. Maar we gaan verder. Neem de bovenste vinger, plooi deze dubbel en lijm en naai het tussenstuk en vingerrand aan elkaar. Laat de top van de vinger nog open. Zoals je kan zien heb ik de overige lapjes leder weggebogen en vastgezet zodat ze niet inmijn weg zitten bij het lijmen en naaien. Let ook alweer op de hoek tussen vinger en hand. Dan gaan we telkens de handschoen dichter vouwen en naaien we elk tussenstuk vast aan de bijbehorende stukken. Nogmaals drapeer de handschoen over je hand en steek je wijsvinger in de afgewerkte vinger. De duim steken we door het duimgat. Hiervan heb ik geen foto s, dit ben ik vergeten.

20 Als alle vingerstukken aan elkaar gemaakt zijn laten we de onderkant van de handschoen met de onderkant van de pink nog open. We kunnen nu drie vinger volledig in de handschoen steken en nu kunne we het duimstuk gaan plaatsen. We lijmen en naaien de bocht van de top van de duim aan elkaar. Daarna gaan we de handschoen aandoen met drie vingers in de vingerstukken. De pink is nog los. We schuiven het duimstuk over onze duim en gaan dan aanpassen tot de duim passend op de handschoen zit. We tekenen nu op het duimstuk af waar we de snede moeten maken om de driehoek in te passen voor het vrijelijker bewegen van de duim te verkrijgen. Zie hieronder op het platte stuk.

21 Dit is moeilijk uit te leggen, maar er dient maar een snee gemaakt te worden in de onderkant van het duimstuk. Met wat passen en meten zie je zelf wel wat ik bedoel. Lijm en naai nu dit stuk aan het duimstuk vast, hiervoor zal je wel een hamer dienen te gebruiken om door de 4 lagen leder te geraken. Eens dit gedeelte op zijn plaats kan je de duim verder afwerken, en vast naaien aan het grote stuk, het kan zijn dat je de beide stukken een beetje moet plooien om ze mooi te doen aansluiten, maar doe dit en ga niet onmiddellijk lijmen. Laat eerst alles met wat geplooi op de juiste plaats vallen, ga dan pas lijmen. Na het lijmen kan je verder met gaten prikken en naaien. Dit alles is natuurlijk vlugger gezegd dan gedaan. Neem je tijd en pas en meet zorgvuldig. Pas als je duim goed aanvoelt kan je alles assembleren.

22 Nu zit de duim erop en kunnen we de vingers verder afwerken. Elke hand is anders en niet alle vingers zijn even lang. Doe de handschoen aan en voel tot waar je je vingers voelt. Neem de uiteinden van de vinger samen en knijp tot je het leder nog kan samen brengen. Maak de vinger 2 mm langer en teken dan het uiteinde af. Knip dan de vinger op de goede lengte. Laat wel plek om de naad te vormen. De wijsvinger: Lijm en vorm de vingers door een 3 hoekige ster te vormen. Lijm en naai samen. De middelvinger en de ringvinger vormen elk een 4 hoekige ster. Maar we naaien dit helemaal dicht.

23 De pink. De pink maken we ook van grote en hier vormen we weer een driehoekige ster. We kunnen nu ook de breedte van de hand eventueel aanpassen en lijmen en naaien alles dicht tot aan het polsstuk. Hier gaan we een klein driehoekje in naaien om de hand makkelijker in en uit de handschoen te krijgen en niet alle druk op deze naad te zetten. Onze handschoen is zo goed als klaar. Proficiat. Nog een tassel maken en klaar is Kees.

24 Nawoord: Ik heb deze uitleg geschreven als een handleiding voor het maken van een valkeniershandschoen, niet om belerend te doen. Maar omdat ik het zo het beste kan uitleggen. Als ik tegen iemand anders het kan uitleggen gaat het me beter af. Ik heb in totaal meer dan 30 uur gewerkt aan deze handschoen. Van het uitzoeken van het patroon tot en met het schrijven van deze handleiding. Ik heb er veel plezier aan beleefd en ben ook zeer trots op het resultaat, zeker gezien het de eerste keer is dat ik zulk een complex werkstuk gemaakt heb met materiaal en gereedschappen waarmee ik tot op heden nooit gewerkt had. In de totale handschoen is er een zekere progressie te zien in het naaiwerk, het wordt steeds beter. Misschien had ik beter gekozen voor een simpeler werkstuk, maar ik heb er toch plezier aan beleefd. Mijn vrouw begrijpt nu beter waarom valkeniershandschoenen, en zeker de goede, zoveel geld kosten. Rekening houdend met de kostprijs van een goed stuk leder en de werkuren is het zeer begrijpelijk dat een goede handschoen zijn kostprijs waard is. Ik ben niet zeker dat ik in de toekomst nog ooit een handschoen zal maken, maar ik zal zeker een goede handschoen herkennen als ze in de handel worden aangeboden. Na het maken van deze handschoen is mijn volgende uitdaging om een Hollandse huif te maken. De moeilijkheidsgraad van dat werkstuk ligt nog een stuk hoger. Maar zal me ook de nodige kennis geven ivm huiven. Allemaal bedankt Johan Van Dijck