Een pedagogische benadering. Dinsdag 19 april 2005 in het Sint-Niklaasinstituut Kortrijk

Transcriptie

1 Veiligheid en ICT Een pedagogische benadering Dinsdag 19 april 2005 in het Sint-Niklaasinstituut Kortrijk Dirk Rommens ICT-coördinator/didactiek OLVGroeninge Medewerker portaalsite KlasCement.net Leraar Nederlands-Engels (+30 jaar) Ouder van twee (ondertussen al volwassen kinderen )

2 Doelstellingen van deze info-avond Europese Resolutie : scholen gevoelig maken voor de beveiliging als onderdeel van computeronderwijs Leerkrachten en ouders bewust maken van de mogelijke gevaren van ICT-gebruik Informatie, tips en richtlijnen aanreiken voor veilig ICT-gebruik thuis en op school.

3 Inhoud 1 Vooraf: het belang van ICT en de gevolgen voor het onderwijs/thuis 2 De schaduwzijde van het Internet 3 Hoe je wapenen tegen dit geweld? 4 Veilig, stijlvol en efficiënt communiceren

4 Inhoud 5 Veiligheid bij het bouwen aan websites 6 Gezond gebruik van ICT thuis en op school 7 Lastige indringers en vervelende pottenkijkers: presentatie door Peter Holvoet

5 Vooraf: het belang van ICT 1. Groei van de kennis en (over)aanbod aan informatie 2. Meer inzicht in de werking van de hersenen 3. Leren in de Bedrijfswereld 4. Levenslang leren 5. Welzijn van de leerlingen 6. Onomkeerbaarheid van informatie- en communicatietechnologieën

6 Groei van de kennis en overaanbod aan informatie Het goed leren gebruiken van het aanbod Conclusies voor het onderwijs Zelf gebruik maken van de aangeboden kanalen Diverse werkvormen gebruiken: , digitale oefeningen Variatie in verwerkingsniveau Emoties: iets graag doen

7 Werking van de hersenen: meerdere hersenfuncties Klassikaal als aanzet Conclusies voor het onderwijs Actieve verwerking Variatie in aanbod Variatie in verwerkingsniveau Emoties: iets graag doen

8 Leren in de Bedrijfswereld Levenslang leren Conclusies Model staan nieuwe dingen ontdekken en uitproberen voor het onderwijs Uitwisselen van ervaringen Er is geen weg terug: wie blijft staan, gaat achteruit

9 Welzijn van de leerlingen Conclusies Leerlingen hebben de techologie als een tweede natuur voor het onderwijs Leerlingen weten ook wat ouderwets lesgeven is We vormen goeie leerlingen die blijkbaar niet gelukkig zijn

10 Onomkeerbaarheid van informatieen communicatietechnologieën Conclusies voor het onderwijs Nieuw soort analfabetisme is in de maak: scholen kunnen dit proberen te vermijden! De ontwikkeling van nieuwe technologieën is in een stroomversnelling: scholen zouden moeten voortrekkers zijn ICT is overal: dus ook in alle lessen?

11 De schaduwzijde van het Internet POSITIEF: 9 op de 10 scholen hebben internet: rijke leeromgeving: Immense bibliotheek, mediatheek, videotheek Veel communicatiemogelijkheden NEGATIEF: de schaduwzijde Porno, racisme, geweld, rassenhaat, drugs, sekten, gokken: je moet deze info niet zoeken, ze zoeken je zelf! Geldgewin = belangrijkste ontsporing!

12 Hoe zich wapenen tegen dit geweld? Makkelijkste oplossing: verban internetten! Het kind met het badwater weggooien is nooit een kindvriendelijke opvoedende oplossing! Verbieden roept bij de jeugd gevaar op: dus is dit een uitdaging Dan moeten ook tv, radio, kranten en tijdschriften, bioscopen, video s op de brandstapel! Dan is de rol van de opvoeder negatief, ook ten opzichte van de positieve aspecten van Internet Impact van porno en geweld in de media?

13 De educatieve aanpak als tegengewicht Controle Een sociaal evenement extreem individuele aangelegenheid Thuis als verlengstuk van sociale controle in klas: Leerkracht begeleidt de kinderen bij hun zoektocht Inrichting van computerlokaal: leerkracht heeft zicht op schermen Leerkracht: geen politieman, geen struisvogelpolitiek voeren Participatie Een sfeer van participatie en openheid Kritische houding promoten t.a.v. internet (alle media!) Overleg Samen surfen en durven praten

14 De technologische aanpak Monitoring Het internet is een openbare plaats. Zoals je je kinderen niet in hun eentje door een grote stad laat dolen, zo controleer je ook hun internetgebruik, (Studie van National Research Council) Gebruik maken van de mogelijkheden van besturingssysteem/netwerk Map Geschiedenis in Explorer Persoonlijke login

15 De technologische aanpak Gebruik van filters Elektronische babysit Zandbakken in cyberspace Afgeschermde leeromgeving

16 Een geïntegreerde aanpak: technologie en opvoedkunde Surfgedrag in het oog houden: Wat is de beste plaats voor de computer voor je kind? (leeftijd, volwassenheid, vrienden ) Zelf (mee)surfen? = sporen in je eigen surfgedrag bespreekbaar maken? Verantwoordelijkheid geven: ze leren zoeken zonder groot risico op ongeoorloofd materiaal Een huisprotocol afsluiten Wijzen op voorbeelden van gebrek aan objectiviteit/betrouwbaarheid Technische richtlijnen: zie later

17 Veilig, stijlvol en efficiënt communiceren Mailen, chatten en sms en: jongerencultuur Communicatietechnologieën: een hoop plezier aanknopingspunt voor verbetering van taalvaardigheid en mediacompetentie Misbruiken: onvoorzichtig omspringen (chatboxen en pedofielen) Huiswerk omzeilen, spieken, pesten

18 en Schoolpolitiek: van verbod tot aanmoediging Mogelijkheden voorzien op school voor kinderen zonder internetaansluiting thuis Open of gesloten circuits Open leeromgeving Thuisgebruik: lezen is inbreuk op privacy vertrouwen Verschil meegeven tussen onder vrienden en naar bvb leerkrachten

19 Chatten Beste manier om op het internet mensen te ontmoeten in chatruimte Virtuele geflirt geflirt aan de schoolpoort Hawking : pedofielen als roofvogels (haviken) Waakzaamheid geboden Ouders en kinderen moeten zich bewust zijn van het gevaar Bij verdachte chatpartner: contact met instanties

20 Cyberpesten Nieuwe extra-vorm van pesten (gsm, haatmail) via pestsites : anoniem mailen zwaardere impact wegens anonimiteit pester weet niet wat de impact is pester is onzichtbaar: verweg tot in de veilige huiskamer Echt pesten houdt in: regelmatig, pijnlijk treffen, vermijden van gebruik van gsm of internet

21 Cyberpesten: hoe oplossen? Preventief werken: bespreekbaar maken: de grenzen tussen pesten en plagen? duidelijk maken: dit soort pesten = gewone pesten besef bijbrengen: gsm-nummer en e- mailadres behoren tot privé-sfeer

22 Cyberpesten: hoe oplossen? Bemiddeling voorzien in contact op school bij klassenleraar / vertrouwenspersoon, CLB Steunpunt Grensoverschrijdend Gedrag op School: het aanspreekpunt bij uitstek vzw Limits: behandelt pestklachten in het onderwijs

23 Cyberpesten: hoe oplossen? Sanctioneren duidelijk maken dat pestgedrag gestraft wordt telefoons: gesloten gebruikersgroep instellen blokkeren van adressen

24 Huiswerkplagiaat Hou er rekening mee dat huiswerksites bestaan en maak duidelijk dat je dat weet! Weet dat leerkrachten dit ook weten en een ander soort huistaken geven dan vroeger Leer de kinderen eerlijke attitudes aan: bronvermelding, geen knippen en plakken, leer ze de gevolgen van hun daden Indien het gebeurt, geef ze nieuwe kansen Steun de leerkracht die de leerling eerlijk wil punten geven voor eigen werk.

25 Netiquette: regels voor verzorgde en efficiënte communicatie Initiatie in de regels van de netiquette: de eerste stap naar een efficiënte en stijlvolle elektronische communicatie. Gedragscode die bedoeld is om de communicatie op het internet efficiënt en fatsoenlijk te houden Vaak gehoorde verzuchting onder leraren taalkunde: jongeren vervallen in fonetisch gebrabbel wanneer ze zich in een virtuele ruimte bewegen

26 Ethische netiquette: Geef advies: Doe niet mee aan kettingbrieven of rampberichten Neem enige reserves in acht bij doorsturen s

27 Gezond gebruik van ICT thuis Groeistoornissen, overgewicht, grensoverschrijdend of asociaal gedrag: er is altijd wel een verband met de nieuwe technologieën te leggen: roddels of realiteit? Voorzorgen: vermijden dat de ontwikkeling van kinderen geremd wordt Preventief werken: aangepast materiaal, gedoseerd en correct computergebruik

28 Overmatig gebruik? Niet meteen het probleem op school? Wel thuis: gamers, spelletjesverslaafden, freaks, fanaten (8 % jarigen) Gezondheidsproblemen bij 20 % van de gamers Te vroeg om psychosociale effecten te meten: maar beter voorkomen dan genezen!

29 R.S.I. (Repetitive Strain Injury)(Letsel door herhaalde belasting) 25% van jarigen hebben er mee te maken (Nederlands onderzoek) Jonge kinderen zijn gevoeliger dan volwassenen: spieren en pezen in ontwikkeling Symptomen komen pas later tot uiting Oplossing: investeren in preventie: Sensibiliseren van ouders, leerlingen, leerkrachten Gebruik van ergonomisch en kindvriendelijk meubilair/hardware

30 Rode ogen: Computervisiesyndroom (CVS) Effect van computer op het visueel vermogen van kinderen: lichte impact Symptomen: geprikkelde ogen, oogmoeheid, een wazig gezichtsveld en hoofdpijn.

31 Algemeen: Preventief: De vijf L s voor gezond computergebruik overdreven lang computeren vermijden regelmatig oogonderzoek Goede verlichting Goed opgesteld computerscherm Zich bewust zijn van het probleem Voldoende pauzes

32 De vijf L s voor gezond computergebruik L 1: Lokaal: Scherm: Loodrecht op breedte van lichaam Zijdelings kijken verhoogt kans op RSI Midden van scherm net onder ooghoogte Geen flikkerende schermen Geen weerspiegeling van licht of vensters

33 De vijf L s voor gezond computergebruik L1 Lokaal: Stoel: Verstelbare bureaustoel Ev. met voetsteun Met ruggensteun (krukjes zijn uit den boze!) Tafel: Op de maat van het kind Ronde randen voor de polsen Polsen moeten kunnen rusten Diep genoeg voor scherm, toetsenbord, armen

34 De vijf L s voor gezond computergebruik L 2: Lichaamshouding Voorarmen:op gelijke hoogte met toetsenbord. Voor- en bovenarmen vormen winkelhaak Knieën: op dezelfde hoogte als heupen of net iets lager Niet voortdurend met hoofd naar voren leunen Rug zo gestrekt mogelijk en ondersteund door de leuning van de stoel Contrast en helderheid van het scherm aanpassen Je kunt met handpalm op muis steunen en intussen met één vinger klikken. Dat is beter voor je pols en je nek Bij eerste tekenen van pijn of irritatie: stop werken aan PC

35 De vijf L s voor gezond computergebruik L 3: Lange uren: Lange uren onderbreken: RSI-specialisten raden elk uur tien minuten pauze aan. (om de vijf minuten micropauzes van enkele tientallen seconden inlassen). Even ophouden met tikken of klikken om de armen te strekken, doet het risico op RSI ook verminderen. Ook voor de ogen bevelen experts een pauze aan. Even wegkijken van je scherm, reduceert het risico op oogirritatie en focusproblemen. Je kan de 20/20/20-regel toepassen: neem elke 20 minuten 20 seconden pauze om 20 voet (6 meter) ver te kijken.

36 De vijf L s voor gezond computergebruik L 4: Licht: Lichtsterkte van de computer is de helft van het licht dat aanwezig is in het lokaal Geen reflectie van ramen en lampen L 5: Langetermijn-denken : Afspraken maken en die ook laten nakomen!

37 Recht op Privacy Publicatie op website van de school: School moet toelating vragen aan maker van foto + afgebeelde persoon Geen voornaam en naam onder foto Geen namen en voornamen van leerlingen zonder toelating van ouders en leerling Ook leerlingen moeten het auteursrecht respecteren!

38 Recht op Privacy Auteursrechten: Principe: altijd toelating hebben van de auteur/maker Wet is van toepassing op: teksten van elke aard (romans, novellen, gedichten, wetenschappelijke of technische teksten), ongeacht de lengte foto s, ongeacht het genre (portret, landschap, stilleven) of de sfeer (openbaar of privé) grafische beelden van elke aard (tekeningen, letterwoorden, iconen, logo s, landkaarten, enz.) muziek, video of een combinatie van beide computerprogramma s

39 Besluit ICT en Internet blijven meer dan de moeite waard! Zich bewust zijn van de problemen Geen paniekreacties Preventief denken Zelf proberen de kloof tussen oud en nieuw te dichten Zich blijven informeren Zélf thuis de technische mogelijkheden gebruiken (zie de presentatie door Peter Holvoet)

40 Einde = Start Brochure Klikvast als verplichte lectuur voor het gezin Op de site van de Scholengemeenschap: info-bladzijde met directe links (brochure) deze presentatie In oudercomité en met leerkrachten/directies pertinente vragen aan de orde (durven) brengen Medeouders bewust maken van de problemen