PEERS. Partnerships for Empowered Entrepreneurs Representation in South Africa

Transcriptie

1 Oktober Projectvoorstel van Trias vzw in partnerschap met UNIZO.

2 Inhoud 1. Projectgegevens Administratieve gegevens subsidie-aanvrager Korte beschrijving van de subsidie-aanvrager en haar partners De projectaanvrager en partner De projectaanvrager: Trias vzw De partner: UNIZO UNIZO en Trias, een empowering partnership voor De voorbereidingen van Uitvoerende partners Drie structurele partners voor in Zuid-Afrika AHI NAFCOC SACCI Beschrijving van het project Projecttitel Land en regio waar project wordt uitgevoerd Contextanalyse Projectstrategie Duur van het project Doelgroep Doelstellingen en resultaten Aansluiting op beleid Transversale thema s Samenwerkingsverbanden voor Beheer en opvolging Sturing, coördinatie en personeel De timing en duur Planning, monitoring en evaluatie Financiële opvolging Risico-beheer Duurzaamheid Duurzaamheid van Klimaat Tijdslijn Budget Toelichtingen bij het budget Overzicht per rubriek

3 8.3. Overzicht per resultaatsgebied Bijlagen Projectgegevens Naam van de subsidie-aanvrager: Trias vzw Contactgegevens: Wetstraat Brussel Titel van het project: Partnerships for Empowered Entrepreneurs Representation in South-Africa Plaats van uitvoering: Zuid-Afrika Duur: 36 maanden Totaalbudget: ,53 Euro Aangevraagde subsidie: Euro. Doelstelling van het programma: Entrepreneurs organizations are taking up their role in representing entrepreneurs and act successfully on impediments and structural barriers in South Africa. Samenvatting: Probleemstelling Ondanks een groei van het Bruto Nationaal Product in Zuid Afrika, dat op enkele jaren na (met name tijdens de internationale crisis van 2009) gestaag groeide, blijft de werkeloosheid en het uitblijven van nieuwe jobcreatie een groot probleem in het land. Het officiële werkeloosheidscijfer bedraagt 24%. De Zuid-Afrikaanse regering heeft een duidelijke keuze gemaakt om werk te maken van werkgelegenheid en kijkt hiervoor naar de privésector, met name de KMO's. Echter, deze worden geconfronteerd met verschillende obstakels in de groeifases van hun onderneming: naast gebrekkige opleiding, toegang tot kapitaal en infrastructuur, blijken de ondernemingen te kampen te hebben met een gebrekkige toegang tot relevante netwerken en is de context van de lokale economische ontwikkeling niet afgestemd op hun noden. Het project Vanuit deze vaststellingen kiest te werken aan een versterkte capaciteit van plaatselijke ondernemersorganisaties in Zuid-Afrika. Door middel van interne capaciteitsopbouw, verbeterde dienstverlening naar de leden ondernemers en een versterkte positionering van de organisaties als speler in het lokale economische veld wil het project bijdragen tot het verminderen van structurele obstakels die de groei van kleine ondernemingen beperken. 3

4 Partnerschappen tussen peers, zowel op internationaal niveau met de gevestigde ondernemersorganisatie UNIZO, als tussen de drie structurele partnerorganisaties AHI, NAFCOC en SACCI onderling, en met strategische stakeholders, staan centraal in het programma. De inspiratie die voorvloeit uit de uitwisselingen tussen de partners zal structureel verankerd worden binnen de partnerorganisaties met het oog op duurzame veranderingen en een meer efficiënte werking en positionering van de ondernemersorganisaties in Zuid-Afrika. De indirecte doelgroep van zijn de leden ondernemers van AHI, NAFCOC en SACCI. 4

5 2. Administratieve gegevens subsidie-aanvrager 1. Naam organisatie: Trias vzw 2. Soort organisatie: NGO erkend door DGD 3. Adres en contactgegevens van de organisatie Trias vzw - Wetstraat Brussel 02/ info@triasngo.be 4.a Naam voorzitter/directeur: Lode Delbare, algemeen directeur Philip Matthijs, voorzitter Trias vzw 4.b. Contactpersoon Lode Delbare, algemeen directeur lode.delbare@triasngo.be 5. Bankgegevens: Rekeninghouder: Trias VZW Rekeningnummer: IBAN: BE BIC: KREDBEBB Bankadres: Marnixlaan Brussel 6. BTW- of ondernemingsnummer Btw-nummer: BE

6 3. Korte beschrijving van de subsidieaanvrager en haar partners 3.1. De subsidieaanvrager en partner De subsidieaanvrager: Trias vzw Visie en missie Visie Trias gelooft dat individuen en groepen de kracht bezitten om zichzelf te ontplooien en zich samen in te zetten om sociaal en economisch sterker te staan. De ondersteuning van zelfontwikkeling is waardevol, met het oog op armoedebestrijding en een betere mondiale verdeling van welvaart en welzijn. Waarden en overtuigingen Trias werkt vanuit een christelijk waardepatroon. Het recht op zelfontplooiing, respect voor elkeen en gelijkwaardigheid van mensen staan centraal. Ieder heeft het recht een eigen visie te ontwikkelen. Van zodra er voldoende sociaal en economisch basiskapitaal aanwezig is, kunnen mensen op basis van hun visie eigen keuzes maken en hun lot in eigen handen nemen. Missie Trias wil in het Zuiden de bestaanszekerheid verhogen van kleinschalige ondernemers en familiale landbouwers door de versterking van hun ledenorganisaties. Trias wil wereldwijd de uitwisseling en samenwerking stimuleren tussen landbouwers, ondernemers en hun respectievelijke ledenorganisaties. In Vlaanderen draagt Trias bij tot een grotere maatschappelijke bewustwording bij haar partnerbewegingen van de verhoudingen tussen Noord en Zuid. Algemene beschrijving van Trias Trias is een jonge ngo, maar heeft een voorgeschiedenis die jaren teruggaat: Trias ontstond namelijk in 2002 uit Act, Ieder voor Allen, en Form, de ngo voor ontwikkelingsamenwerking van UNIZO. Vandaag hoort Trias bij de tien grootste ontwikkelingsorganisaties in België, met een uitgesproken specialisatie in kleinschalig ondernemerschap. In haar werking in het Zuiden focust Trias op 4 kernthema's die op een geïntegreerde manier bijdragen aan de noodzakelijke veranderingen om de bestaanszekerheid van kleinschalige ondernemers en familiale landbouwers in het Zuiden te verhogen: microfinanciering, bedrijfsdiensten, markttoegang en bewegingsopbouw. Deze vier thema's helpen de doelgroep bij het opbouwen van het nodige kapitaal, de kennis en de structuren om op een succesvolle manier een economische activiteit uit te bouwen en te beheren. Ledenorganisaties zijn daarbij een belangrijke hefboom: net als in België kunnen ondernemers in ontwikkelingslanden lokale economische ontwikkelingsprocessen beïnvloeden door hun inspraak in het beleid en het marktgebeuren. Daarom staat de uitbouw van sterke ledenorganisaties binnen een context van lokale economische ontwikkeling voor Trias centraal in haar programma. Krachtdadige boerenbonden en ondernemersverenigingen zijn de beste garantie voor een gediversifieerd, complementair en duurzaam dienstenaanbod voor hun leden. Trias steunt kansarme ondernemers in twaalf landen, geconcentreerd in negen regio s. Het gaat om mannen en vrouwen. De samenwerking met de familiale landbouwers en kleinschalige ondernemers verloopt via 95 lokale partnerorganisaties. In Vlaanderen heeft Trias een formeel partnerschap met zes organisaties uit het maatschappelijk middenveld: KLJ, KVLV, Landelijke Gilden, UNIZO, markant en Neos. Samen hebben deze bewegingen een achterban van 6

7 leden. Vooral dankzij dit netwerk kan Trias een beroep doen op een uitgebreide lijst van sympathisanten, vrijwilligers en donateurs. Gemiddelde jaarbudget van Trias In 2011 verzamelde Trias 12,16 miljoen euro inkomsten, een stijging van ruim 10 procent in vergelijking met het jaar voordien. 76 procent van de inkomsten is afkomstig van overheidssubsidies. Aan uitgavenzijde valt op dat de kosten voor de werking en de fondsenwerving slechts 11,25 procent van de totale kosten bedragen. 80,88 procent van de uitgaven vloeit naar de programma s van Trias in het Zuiden. De resterende 7,87 procent wordt gebruikt voor de educatieve activiteiten in het Noorden. Personeel Trias heeft op het moment van de aanvraag een totaal van personeelsleden 125 personeelsleden, waarvan 34 personen op het hoofdkantoor in Brussel werken en 91 in één van de 9 regiokantoren in Azië, Latijns Amerika en Afrika. Lopende projecten. Project Budget Financieringsbron Looptijd Linking up: lokale economische ontwikkeling in een globaliserende wereld Appui au développement des territoires du Diocèse d'inongo, Mai Ndombe, FASE ,79 DGD ,00 DGD-BFVZ 01/01/ /12/ /05/2008-7

8 II 30/04/2013 Food Security and livelihood security through improved livestock and tourism in pastoralist communities of Northern Tanzania Support for the initiatives of rural communities to improve food security in Mufindi District Tanzania Programme d'appui à la sécurité alimentaire en République de Guinée Appui à l'amélioration durable de la commercialisation des produits agricoles au Mai Ndombe Projet d'appui au plaidoyer et à la restructuration paysanne provinciale et nationale Poverty alleviation through sustainable access to microfinance for family farmers and micro-entrepreneurs in the 3 northern regions of Ghana Acteurs Non Etatiques et les Autorités Locales dans le Développement Improved food and income security through a better use of natural resouces and drought cycle management in Longido District Tanzania ,00 DGD-BFVZ ,00 DGD-BFVZ ,00 EU ,04 EU ,62 DGD-SYNERGIE ,00 EU ,00 EU ,00 DGD-SYNERGIE 01/09/ /08/ /11/ /01/ /01/ /12/ /01/ /12/ /10/ /09/ /07/ /12/ /01/ /12/ /01/ /12/2013 Inzagerecht VAIS VAIS behoudt zich het recht om het jaarverslag, jaarrekeningen en audit van de jaarrekeningen op te vragen. (x) akkoord ( ) niet akkoord Kan VAIS auditrapporten van lopende en afgelopen projecten inkijken? (x) Ja ( ) nee De partner: UNIZO Visie UNIZO heeft als onafhankelijke organisatie de centrale doelstelling de zelfstandige ondernemers en de kandidaat-zelfstandige ondernemers te verenigen, te informeren en te adviseren, hun socio-economische belangen te behartigen en aangepaste sociale en bedrijfseconomische dienstverlening aan te bieden. Dit alles met het oogmerk de kansen voor de zelfstandige ondernemers te optimaliseren. Onder zelfstandige ondernemers verstaat UNIZO mensen aan het hoofd van een onderneming, die met de inzet van hun eigen vermogen persoonlijk garant staan voor de succesvolle werking van hun onderneming. UNIZO is een onafhankelijke vereniging die streeft naar een samenleving waarin de persoonlijke waardigheid, de rechtvaardigheid en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de persoon centraal staan. UNIZO stimuleert solidariteit tussen ondernemers en solidariteit van ondernemers met wie geconfronteerd wordt met achterstelling of onrechtvaardigheid. 8

9 Missie UNIZO is een vereniging van zelfstandige ondernemers, die steunt op de inzet van ondernemers - bestuursleden, die zich op vrijwillige basis engageren in stedelijke en gemeentelijke lokale ondernemersverenigingen. UNIZO wordt in hoofdzaak door hen bestuurd, op alle niveaus. Ze kunnen daartoe rekenen op de actieve ondersteuning van met het zelfstandig ondernemen vertrouwde UNIZO-medewerkers op het nationaal secretariaat in Brussel en in de regionale kantoren. UNIZO is actief op alle terreinen die voor de doelgroep relevant zijn. Algemene beschrijving van UNIZO UNIZO, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, verenigt ongeveer ondernemers, zelfstandigen, KMO's en vrije beroepen in Vlaanderen en Brussel van eenmanszaak tot groei-kmo uit alle sectoren. UNIZO behartigt de ondernemersbelangen bij de overheid, in de media, bij de publieke opinie en bij de andere sociale partners. UNIZO geeft aan de leden advies, informatie en organiseert opleidingen en netwerking. De organisatie steunt op een lange historische traditie, welke terug gaat tot Gemiddelde jaarbudget van UNIZO UNIZO heeft een balanstotaal van EUR (2010) Personeel UNIZO telde in VTE. Lopende projecten. Project Budget Financieringsbron Looptijd ICT Coach EFRO 01/03/ /08/2012 Jobkanaal VL WSE 01/03/ /02/2012 Groeicoach VL AO 01/07/ /06/2013 De doorbraak van VL AO 01/07/ /06/2013 de adviesraad Cleantech door EFRO 01/07/ /06/2012 samenwerking op KMO bedrijventerreinen Innovatiecoach EFRO 01/10/ /09/2012 Kennisplatform EFRO 01/11/ /10/2012 voor starters Ondernemers TV EFRO 01/10/ /09/2012 Quality Coach EFRO 01/10/ /09/2012 Overnamecoach EFRO Ondernemen ESF 01/10/ /09/2013 werkt WIP prestarters VL AO 01/09/ /08/2013 GO4BUSINESS Energieconsulent VL Energieagentschap 01/01/ /12/2013 Toerisme & Ondernemen VL - Toerisme 01/02/ /01/ UNIZO en Trias, een empowering partnership voor. Naar aanleiding van de aanbevelingen van de eindevaluatie van Go North ( ) startte UNIZO Internationaal een reflectie over de beheersmodaliteiten van het nieuwe projectvoorstel. Deze reflectie leidde tot verkennende gesprekken met Trias, waarbij al snel duidelijk werd dat beide organisaties over complementaire expertise beschikken om het nieuwe programma in goede banen te leiden. 9

10 UNIZO beschikt over uitgebreide expertise inzake alle facetten van de ondernemersorganisatie en ondernemerschap en kan vanuit die ervaring niet enkel het programma strategisch aansturen, maar tevens expertise leveren voor de uitvoering ervan. Trias daarentegen heeft met haar jarenlange ervaring in samenwerking met partners in het Zuiden, met name rond capaciteitsopbouw, en de noodzakelijke ervaring om het programma op het terrein aan te sturen. Bovendien staat de huidige productieve samenwerking tussen beide organisaties garant voor een constructieve samenwerking bij de uitvoering van het programma. UNIZO zal, als partner van Trias, nauw betrokken zijn bij de uitvoering van. Immers, de strategie van het programma steunt op win-win partnerschappen tussen ondernemersorganisaties, die net als bij stedenbanden, elkaar wederzijdse inspiratie kunnen bieden om de dagdagelijkse uitdagingen aan te pakken. UNIZO engageert zich de expertise van zijn personeel en leden ondernemers ter beschikking te stellen van. Daarnaast heeft UNIZO vanuit zijn identiteit een sleutelrol bij de strategische sturing van het programma en zetelt de organisatie in de stuurgroep van. Maar sluit niet enkel perfect aan de ondernemersorganisatie UNIZO, ook met de strategie en het beleid van Trias is er maximale overeenstemming. Als bewegingsngo gelooft Trias immers in de kracht van bewegingen om structurele veranderingen in de maatschappij teweeg te brengen die ten goede komen van de levenssituatie van kleine ondernemers. Trias definieerde in haar nieuwe strategienota zes domeinen voor verandering, waar ook actief op inspeelt. Figuur: De zes domeinen voor verandering in de strategienota van Trias De voorbereidingen van. Van bij de start van het onderzoek wilde UNIZO Internationaal vermijden voor het huidige programma met een eigen aanbod of concept naar zuidelijk Afrika te trekken en investeerde daarom, samen met Trias, in de voorbereiding van. De uitgangspunten voor de behoeftestudie en haalbaarheidsanalyse, inclusief een zeer grondig onderzoek ter plaatse, waren: 10

11 nagaan waar UNIZO Internationaal in partnerschap met Trias, vanuit een perspectief van succesvol ondernemerschap, toegevoegde waarde kan leveren aan reeds lopende en/of geplande Vlaamse internationale samenwerking in Zuid-Afrika, Malawi en Mozambique; nagaan waar en hoe dit nieuwe programma meerwaarde kan bieden aan bestaande lokale initiatieven en organisaties die succesvol ondernemerschap in de betrokken landen nastreven en hoe het programma kan bijdragen tot duurzame capaciteitsversterking en institutionele ontwikkeling van de betrokken lokale partners; op zoek gaan naar mogelijkheden van krachtige synergie en ervaringsuitwisseling met hoge toegevoegde waarde, zowel tussen Vlaamse en lokale partners als tussen de partners in het zuiden zelf. Uit de formuleringszendingen blijkt dat vele organisaties in Zuidelijk Afrika met gelijkaardige uitdagingen te kampen hebben. In grote lijnen zijn zij vragende partij voor ondersteuning bij de capaciteitsopbouw met het oog op een beter beheer van hun eigen organisatie, streven zij naar een betere dienstverlening naar hun (leden) ondernemers, en willen zij graag een grotere impact ontwikkelen op de lokale economie en de daarbij horende regelgeving. Op het niveau van hun leden ondernemers liggen de grootste uitdagingen in de overschakeling van informeel naar formeel ondernemerschap en/of in duurzame uitbouw / groei van ondernemingen. De behoefte aan ervaringsgericht leren, coaching en netwerking, sluit aan bij de expertise die UNIZO als ondernemersorganisatie kan leveren en blijkt eveneens uit de studie van obstakels voor de groei van kleine ondernemingen (zie ook in de contextanalyse). Deze vastgestelde behoeften en noden sluiten aan bij de expertise die zowel UNIZO Internationaal en bij uitbreiding UNIZO, als Trias in huis hebben. Op basis van sterke partnerschappen wil dan ook bijdragen aan een duurzaam antwoord van de partners in Zuid-Afrika op deze uitdagingen. Want hoewel er zeker veel relevante noden en opportuniteiten zijn in Mozambique en Malawi, leidde het haalbaarheidsonderzoek snel tot de conclusie dat de beschikbare middelen geen succesvol programma in drie landen toelaat en dat de meerwaarde van een nieuw programma zich bevindt in de uitwisseling tussen en de capaciteitsopbouw en zoektocht naar meer synergie van ondernemersorganisaties in Zuid-Afrika Uitvoerende partners Drie structurele partners voor in Zuid-Afrika. focust op de rol en positie van ondernemersorganisaties om structurele barrières voor succesvol ondernemerschap weg te nemen. Na verkennende gesprekken met tal van spelers in het Zuid-Afrikaans ondernemerslandschap werden drie structurele partners geselecteerd. De partners zijn stuk voor stuk ledenorganisaties voor kleine en grote ondernemers, maar hebben door de geschiedenis van Zuid-Afrika een zeer diverse achtergrond. De keuze voor de drie partners voor werd gemaakt met het oog op inclusiviteit van verschillende belangrijke bevolkingsgroepen: AHI is ontstaan vanuit een Afrikaanse achtergrond, NAFCOC vertegenwoordigt de zwarte beweging, en SACCI stoelt op een Angelsaksische achtergrond. Alle drie de kamers hebben echter het doel en de wil om inclusief te functioneren. Alle drie de structurele partners hebben bovendien elk hun specifieke uitdagingen hebben om hun rol als vertegenwoordiger van kleine ondernemers beter op te nemen, maar vonden hun gemeenschappelijk belang in de gemeenschappelijke uitdagingen van hun leden ondernemers en hebben belang bij een constructieve samenwerking op verschillende niveaus en terreinen. Bijgevoegd aan deze programma aanvraag zijn de intentieverklaringen van de drie partners terug te vinden. De drie structurele partners en hun voornaamste specifieke uitdagingen worden hieronder voorgesteld AHI Afrikaans Handelsinstituut. Visie en missie 'Together we create sustainable prosperity' 11

12 AHI initiates socio-economic empowerment projects, provides an expert business service to its members, facilitates opportunities for networking and plays a constructive role at the level of government and business. AHI, ontstaan en evolutie Aan het ontstaan van AHI in 1942 gingen bijeenkomsten om de economische ontwikkeling van Afrikaner bedrijven en gemeenschapen te bevorderen vooraf. Deze groepen bleven actief, ook tijdens de jaren van de Apartheid. Sinds de politieke transitie in '97 richt AHI zich echter heel bewust op alle bevolkingsgroepen van de Zuid-Afrikaanse maatschappij en werkt de organisatie gestaan aan inclusiviteit. AHI 'chambers' spelen zo een belangrijke en constructieve rol in het verenigen van lokale gemeenschappen om armoede en slechte dienstverlening te bestrijden. Vandaag de dag is AHI een 'umbrella-organisation' van geaffilieerde Business Chambers uit verschillende sectoren van de Zuid-Afrikaanse economie. AHI functioneert bewust binnen de socio-politieke omgeving en wil samen met haar leden deze omgeving positief beïnvloeden om een gunstig ondernemersklimaat te verzekeren. Hiervoor ontwikkelt AHI acties die gericht zijn op het kapitaliseren van en het inspelen op opportuniteiten en gekenmerkt zijn door ondernemersgeest, zelfstandigheid, zelfonderhoud, innovatie en tokomstgerichthied. Als ledenorganisatie functioneert AHI als eenheid om de belangen van de organisatie en haar leden van het lokale tot internationale niveau te verdedigen met het oog op duurzame welvaart. Daarnaast levert zij diensten aan haar leden, faciliteert de vestiging van zakenkamers, bevordert netwerking tussen haar leden en andere actoren op lokaal, provinciaal, nationaal en internationaal niveau. Het DNA van de organisatie: Leden: AHI werkt met verschillende vormen van lidmaatschap: 'corporate members', 'silver members' en 'individual business members', waarnaast ze zo'n 2600 leden heeft via 57 lokale of regionale afdelingen. AHI zet in haar strategisch plan volop in op het uitbreiden van dit lokale/regionale netwerk en haar positionering in de context van lokale economische ontwikkeling op lokaal en regionaal niveau. Financiële capaciteit: AHI heeft een voltijds financieel verantwoordelijke en een audit-comité, dat verantwoordelijk is voor de financiële opvolging van de organisatie. Daarnaast wordt er jaarlijks een audit uitgevoerd. Gemiddeld jaarbudget In ZAR In Euro Lidgelden van corporates/silver members and individual ZAR small members Lidgelden van 'chambers' ZAR Inkomsten uit investeringen ZAR Projectmiddelen ZAR Ander ZAR Totaal ZAR Personeel: De organisatie beschikt, naast ondersteunend personeel, op nationaal niveau een over een CEO (algeheel en strategisch verantwoordelijke), een COO (verantwoordelijk voor versterking van lokale afdelingen), een business support manager en een verantwoordelijk voor ledendiensten. Daarnaast zijn er verschillende adviescomités waarin bestuursleden van de organisatie zetelen, en die de verantwoordelijkheid dragen voor economische analyse, gespecialiseerde diensten en projectaanvragen. Netwerk: 12

13 AHI is lid van BUSA (Business Unity South Africa, de samensmelting van de Black Business Council en de Business SA) en ook vertegenwoordigd in NEDLAC 1. De voornaamste uitdagingen van AHI. Als gevolg van het appartheidsregime is er een verdeeldheid ontstaan onder ondernemers van de verschillende Zuid-Afrikaanse gemeenschappen en bevolkingsgroepen. Net als voor andere ondernemersorganisaties en maatschappelijke spelers is het voor AHI niet eenvoudig om inclusief te werken en de verschillende ideologische, raciale en gender barrières te overbruggen. AHI maakt er echter een punt van een meer inclusieve aanpak na te streven. AHI zet hiervoor met overtuiging in op het lokale niveau en streeft ernaar op het lokale niveau verankerd te zijn in het merendeel van de Zuid-Afrikaanse gemeentes. Via lobbying en advocacy op lokaal niveau wil de organisatie bovendien de structurele barrières voor het ondernemerschap wegnemen en de kwaliteit van de dienstverlening van lokale overheden aan ondernemers helpen bevorderen. De organisatie ziet haar eigen capaciteit en duurzaamheid, inclusief leiderschap, organisationele capaciteiten en netwerking als motoren van een meer inclusief en ondernemersgerichte aanpak NAFCOC National African Federated Chamber of Commerce and Industry Visie en missie The National African Federated Chamber of Commerce and Industry (NAFCOC) is an independent and nonprofit business support organisation primarily, but not exclusively, serving the black community. Its main objective is to promote and encourage the development of black business in South Africa and thereby draw the black majority into economic activity and decision making. It aims to promote a spirit of co-operation and unity among black business people, to encourage self-hel in the black community and full participation in the economy of the country. NAFCOC, ontstaan en evolutie. NAFCOC is ontstaan in 1964 als antwoord op de nood die informele zwarte ondernemersorganisaties voelden groeien om de capaciteiten van hun leden ondernemers te versterken. NAFCOC werd in 1989 gereorganiseerd in verschillende regio's, onder de paraplu van de Federated Chamber of Commerce, waaruit later de National African Federated Chamber of Commerce and Industry is ontstaan. Als organisatie streeft NAFCOC naar creatie van werkgelegenheid, innovatie en verantwoord burgerschap. De organisatie werkt op verschillende vlakken nauw samen met de overheid. NAFCOC is sterk aanwezig in het socio-politieke middenveld en is gekend om haar beleidsbeïnvloedende capaciteiten op nationaal niveau. Het DNA van de organisatie: Leden: NAFCOC heeft officieus een leden, maar beschikt slechts over een ledenlijst van 5000 ondernemers. Het grote verschil tussen de twee cijfers is te verklaren door het feit dat vele zwarte ondernemers zich weliswaar lid voelen van NAFCOC maar geen lidgeld betalen. Een efficiënt ledenbeheer (incl lidgelden, diensten, database, etc. ) zal dan ook deel uitmaken van de verwachtte resultaten van de werking van binnen NAFCOC. Financiële capaciteit en budget op jaarbasis: Het financiële team van NAFCOC bestaat uit financieel verantwoordelijke, een financieel administratieve kracht en twee assistenten. NAFCOC voert jaarlijks een audit uit op organisatieniveau. Gemiddeld jaarbudget In ZAR In Euro 1 The National Economic Development and Labour Council (Nedlac) is the vehicle by which government, labour, business and community organisations will seek to cooperate, through problem-solving and negotiation, on economic, labour and development issues, and related challenges facing the country. 13

14 Lidgelden van corporates/silver members and individual ZAR small members Lidgelden van 'chambers' ZAR 0 0 Inkomsten uit investeringen ZAR Projectmiddelen ZAR Ander ZAR Totaal ZAR Personeel: Het managementteam van NAFCOC bestaat uit de volgende leden: President, Deputy President, Senior Vice- President, Secretary-General, Assistant Secretary General en de Treasurer General. Daarnaast heeft de organisatie verschillende gespecialiseerde personeelsleden: CEO, Manager in the Office of the President, Micro-Finance Manager, Finance and Operations Manager, Corporate Relations and Marketing, Membership Manager, Equity Fund Manager, International Relations and Communications Manager. Netwerk: NAFCOC heeft op nationaal niveau een uitgebreid netwerk, waaronder: The Department of Trade and Industry (DTI) NEDLAC Black Business Council (BBC) BUSA ( retracted membership) South African Revenue Services (SARS) Small Enterprise Development Agency (SEDA) KHULA Guarantee Scheme Gauteng Enterprise Propeller (GEP) Invenstment Development Corporation National Empowerment Fund Gauteng Enterprise Development Agency National treasury Department of Labour De voornaamste uitdagingen voor NAFCOC. NAFCOC kent vele succesverhalen en speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van kleine, met name zwarte, ondernemingen. De voornaamste focus was steeds de belangenverdediging, vooral dan op nationaal niveau. Op het gebied van ledenbeheer, interne communicatie en organisatie en dienstverlening aan hun leden staat NAFCOC echter voor grote uitdagingen. Op vraag van NAFCOC zal op deze uitdagingen inspelen en focussen op interne capaciteitsopbouw, zonder daarbij de complementariteit en synergie met andere ledenorganisaties en stakeholders uit het oog te verliezen SACCI South African Chamber of Commerce and Industry Visie en missie SACCI is the pre-eminent business organisation influencing economic development through inspired leadership and partnerships. SACCI contributes to business growth by advocating an enabling environment which unleashes the potential of the economy. Het DNA van de organisatie Leden SACCI is in alle negen provincies van het land vertegenwoordigd met in totaal een 50-tal kamers. Onder haar om en bij de leden telt de organisaties zo'n 70% KMO's en zijn de verschillende bevolkingsgroepen en 14

15 sectoren vertegenwoordigd. Daarnaast zijn er so'n 50 grote bedrijven lid van SACCI. De organisatie is actief zowel in stedelijk als in ruraal gebied. Financiële capaciteit: SACCI beschikt over een financieel verantwoordelijke en heeft ervaring op het niveau van financiële en andere rapportering. De organisatie voert jaarlijks een audit uit. Gemiddeld jaarbudget In ZAR In Euro Lidgelden van corporates/silver members and individual ZAR small members Lidgelden van 'chambers' ZAR Inkomsten uit investeringen ZAR Projectmiddelen ZAR Ander ZAR Totaal ZAR Personeel: Op nationaal niveau telt SACCI een twaalftal personeelsleden, met naast ondersteunend personeel een CEO, een COO, vier beleidsmedewerkers en communicatiemedewerkers. Netwerk: SACCI is lid van BUSA (Business Unity South Africa, de samensmelting van de Black Business Council en de Business SA) en hierdoor ook vertegenwoordigd in NEDLAC. De voornaamste uitdagingen: SACCI ziet een uitdaging in de versterking van de link tussen haar nationale en lokale niveau en denkt concreet na over een versterkte relatie tussen haar lokale afdelingen en het nationale secretariaat. Niet alle kamers voelen zich sterk verbonden waardoor de eenheid onder de verschillende kamers soms zoek is. Een andere uitdaging is hier mee verbonden, want ook op het gebied van zichtbaarheid en de relatie met de media voelt SACCI de nood om een tandje bij te steken. Hoewel de organisatie kan bouwen op een jarenlange ervaring is de beeldvorming niet optimaal. Vanuit nationaal niveau is een betere ondersteuning van de lokale kamers wenselijk: De capaciteit van lokale kamers voor en effectieve representatie van de kleine ondernemer is niet altijd optimaal. 15

16 4. Beschrijving van het project 4.1. Projecttitel - Partnerships for Empowered Entrepreneurs Representation in South-Africa 4.2. Land en regio waar project wordt uitgevoerd zal uitgevoerd worden in Zuid-Afrika. Het project richt zich in eerste instantie op nationale structuren van drie nationale ondernemersorganisaties in Zuid-Afrika, waarbij capaciteitsopbouw een centrale plaats krijgt. Deze organisaties zijn in alle negen provincies van het land actief. De inspanningen om de interne capaciteit van de organisaties op te bouwen zullen focussen op de nationale structuren. Bijzondere aandacht gaat hierbij naar de relatie en wisselwerking tussen het nationale, regionale en lokale structuren binnen de organisatie. In het kader van de werking van het programma, zullen daarom pilootprojecten op regionaal of lokaal niveau gedefinieerd worden, die op hun beurt input zullen geven voor verdere structurele werking op nationaal niveau van de organisaties. Bij de implementering van het programma zal er in samenspraak met de partners gekeken worden welke pilootprojecten en dus ook regio's het meeste meerwaarde hebben voor de organisatie op het nationale niveau. Daarenboven zal bij de keuze van de regio's en pilootprojecten zo veel mogelijk gezocht zal worden naar complementariteit met bestaande initiatieven en/of programma's rond ondernemerschap in Zuid-Afrika (vb. het door VAIS gefinancierde programma rond de creatie van werkgelegenheid via de ontwikkeling van kleine en middelgrote ondernemingen door ILO in de provincie Vrijstaat, het door VAIS gefinancierde programma Limpopo Agricultural Development Aliance in de provincie Limpopo, het door VAIS gefinancierde programma STARGROW in Westkaap, het uitzendplatform voor expertise Ex-Change, en andere) Contextanalyse Zuid-Afrika is een land met naar wereldmaatstaven een gemiddeld inkomen, een grote hoeveelheid bodemschatten, goed ontwikkelde financiële, juridische, communicatie-, energie- en transportsectoren, evenals een goede infrastructuur. Desalniettemin leeft volgens cijfers van de Verenigde naties 26,2% van de bevolking van minder dan 1,25 US$ per dag en ligt de werkeloosheid met 26% van de actieve bevolking zeer hoog. Deze cijfers wijzen op de economische problemen in het land, die een gevolg zijn van de tijd van de apartheid: grote bevolkingsgroepen hebben te kampen met een gebrek aan economische macht en zo goed als de helft van de bevolking leefde in armoede in het jaar Ook criminaliteit, corruptie en aids zijn grote problemen. De regering zet op sterk in op economische groei (zie ook hoofdstuk 'Aansluiting op het beleid') en probeert buitenlandse investeringen te bevorderen door de arbeidswetten te versoepelen, de privatisering te versnellen en de regeringsuitgaven te verminderen. Het arbeidspotentieel in Zuid-Afrika groeit echter sneller dan het aantal tewerkstellingsmogelijkheden, waardoor de werkeloosheid tot nog toe niet kon worden teruggedrongen. Zowel op wereldschaal, als ook in Zuid-Afrika, krijgen kleine en middelgrote ondernemingen een steeds belangrijkere rol toegedicht als het gaat over economie en werkgelegenheid. In Zuid-Afrika, dragen KMO's voor 36% bij aan het bruto binnenlands product en voor 56 % aan de werkgelegenheid in de private sector 2. Het uitvalspercentage van opstartende bedrijven ligt echter bij de hoogste van de wereld: 75% van de opstartende 2 Bron: 'Obstacles to the growth of new SME's in South Africa: A principal component analysis approach'. African Journal of business Management Vol 4(5), pp , May Available online at 16

17 bedrijven bereikt het stadium van volwaardig bedrijf 3 niet. Ondanks de inspanningen van de Zuid-Afrikaanse overheid kent de sector slechts een beperkte groei, die onder de noodzakelijke 5% ligt om de socioeconomische doelen die de overheid stelde te bereiken. De meeste kleine bedrijfjes ontstaan ook vaak vanuit nood (overlevingsstrategie) en niet vanuit een bewuste keuze. Gezien studies uitwijzen dat Zuid-Afrika een economische stagnatie riskeert zonder de bijdrage van de KMO's aan de werkgelegenheid is dit een problematische situatie. Groeiobstakels voor het kleinbedrijf. Aan de basis van de obstakels voor de groei van een kleinbedrijf liggen verschillende interne en externe factoren. In Zuid-Afrika zijn deze de gebrekkige opleiding van de bedrijfsleider, een gebrek aan (toegang tot) financiering (en bijgevolg investering in informatietechnologie en productiekostvermindering) en het gemis aan managementcapaciteiten van de gemiddelde Zuid-Afrikaanse ondernemer. Maar uit studies blijkt echter ook dat het netwerk van de bedrijfsleider een niet te onderschatten factor is, die een grote impact heeft op de prestaties van het bedrijf: Het netwerk van de ondernemer geeft zijn bedrijf een snellere toegang tot externe middelen (financieel en andere), verhoogt de legitimiteit van het bedrijf, en beïnvloedt op positieve wijze de positionering van het bedrijf en de noodzakelijke steun van sleutelfiguren en het bredere publiek 4. Onder de externe bepalende factoren vallen economische variabelen, zoals fiscaliteit en monetair beleid, inflatie, interest rates, wisselkoersen, marktdynamieken als concurrentie, en andere. Andere obstakels zijn onder meer criminaliteit (de ondernemer besteed een groot deel van zijn tijd om zich te wapenen tegen criminaliteit, tijd die hij niet kan besteden aan het ontwikkelen van zijn marktaandeel) en corruptie (de kleine ondernemer heft een beperkte onderhandelingsmarge en zo goed als geen invloed om in te gaan tegen corruptie). Maar ook de kostprijs van vergunningen en belastingen, onvoldoende beschikbaarheid van elektriciteit in bepaalde regio's, en een tekort aan geschoolde werkkrachten. Onder ondernemers heerst niet enkel de perceptie dat de overheid niet voldoende doet voor de sector van het kleinbedrijf, bovendien zijn ook vele kleinbedrijven niet op de hoogte van bestaande (overheids)diensten zoals SEDA of Khula Finance Enterprise. Vertegenwoordiging van ondernemers in Zuid-Afrika. Uit hiervoor beschreven factoren valt af te leiden dat het ondernemersklimaat in Zuid-Afrika versterkt kan worden, met name ten voordele van de zwakkere bevolkingsgroepen. Ondernemersorganisaties zijn hiervoor bij uitstek goed geplaatst, zowel in hun rol van het versterken van hun leden - ondernemers als voor het vertegenwoordigen en verdedigen van hun belangen. Men kan stellen dat de privésector is in Zuid-Afrika goed gestructureerd is: Ondernemers klein en groot worden vertegenwoordigd in diverse ondernemersorganisaties en op nationaal niveau zorgt de Business Unity South Africa (BUSA, ontstaan in 2003) een samensmelting van het voormalige Black Business Councill en Business South Africa, voor een platform dat de Zuid-Afrikaanse privésector vertegenwoordigt op nationaal en internationaal niveau. De specifieke geschiedenis van het land heeft echter in de loop der jaren diverse bijzonderheden veroorzaakt in de maatschappij, zoals een politisering van tal van zwarte organisaties, of een beperkte focus op inclusiviteit van bepaalde bevolkingsgroepen in het ledenbestand van onder meer ondernemersorganisaties. Belangrijke factoren voor een versterkte slagkracht en impact van deze laatsten ten voordele van klein ondernemerschap en een gunstig ondernemersklimaat zijn een versterkte interne organisatie, een verhoogde inclusiviteit van zwakkere bevolkingsgroepen, alsook een verbeterde relatie met lokale overheden en grotere impact op de lokale economie. 3 Van de opstart van een bedrijf tot het moment dat een bedrijf volwaardig in de markt staat, gaan ongeveer 42 maanden voorbij. Het kleinbedrijf doorgaat hier verschillende fases (bestaan, overleven, succes, take-off, en volwaardig bedrijf), waarbij in elke fase verschillende factoren cruciaal blijken voor succes of mislukking. De meeste Zuid-Afrikaanse kleinbedrijven blijven steken in de fase van louter bestaan en vinden de weg naar groei niet. 4 Bron: 'Obstacles to the growth of new SME's in South Africa: A principal component analysis approach'. African Journal of business Management Vol 4(5), pp , May Available online at 17

18 4.4. Projectstrategie Zoals eerder vermeld, zijn de grote bedrijven en de overheidsector niet in staat een antwoord te bieden op de groeiende werkloosheid in Zuid-Afrika. Een duurzame bijdrage van de KMO-sector aan de economische groei van het land en de creatie van werkgelegenheid wordt gezien als een belangrijke component in de oplossing van deze problematiek: er bestaat binnen het beleid en de internationale gemeenschap grote eensgezindheid dat één van de beste manieren om het tewerkstellingstekort aan te pakken, de creatie van hefbomen is om het potentieel van werkgelegenheid in kleine ondernemingen te benutten.. Nochtans, 75% van de startende bedrijven bereikt nooit de fase van 'established firm'. Als dit cijfer niet daalt, zal de sector van het kleinbedrijf nooit de ontwikkelingsrelevante rol die hem wordt toegedicht kunnen realiseren. Daarom wil bijdragen aan het stimuleren van de duurzame ontwikkeling van kleine ondernemingen door bij te dragen aan een ondernemersklimaat op lokaal, provinciaal en nationaal niveau., partnerships for empowered entrepreneur's representation. wil ondernemersorganisaties, Kamers van Koophandel of andere ledenorganisaties, versterken in hun rol om ondernemerschap te promoten en te ondersteunen op zowel nationaal, provinciaal en lokaal niveau. zal hiervoor samenwerken met 3 structurele partnerorganisaties en verschillende punctuele partners (zowel de partnerorganisaties als ook de punctuele partners worden onder het punt uitgebreid beschreven). Anders dan vele ontwikkelingsprogramma's wil zich niet rechtstreeks richten tot de ondernemers als individu. Vanuit haar identiteit als bewegingsngo (voor Trias) en als ondernemersorganisatie (voor UNIZO) gelooft in de meerwaarde van een sterke vertegenwoordiging van ondernemersorganisaties in de maatschappij: Georganiseerd hebben ondernemers immers een veel grotere slagkracht om duurzaam te werken aan het wegnemen van obstakels die het succesvolle ondernemerschap van hun leden in de weg staan. Door te werken aan een efficiënte organisatie, aan kwaliteitsvolle dienstverlening en doorgedreven overleg en belangenverdediging op (met name) lokaal en nationaal niveau wil de partnerorganisaties in staat stellen hun rol als vertegenwoordigers van de kleine Zuid-Afrikaans ondernemers maximaal te benutten en zo bij te dragen aan een gunstig ondernemersklimaat. zal hiervoor sterke partnerships faciliteren tussen 'peers', zijnde ondernemersorganisaties in Vlaanderen en Zuid-Afrika. Uit de ervaringen van UNIZO en Trias met partnerschappen tussen (ondernemers)organisaties blijkt immers dat ervaringsuitwisseling tussen partners met gelijkaardige uitdagingen inspiratie biedt voor de dagelijkse werking en vruchten afwerpt. moedigt daarom duurzame en transparante win win partnerschappen tussen verschillende types van ondernemersorganisaties en overheid(sinitiatieven) in Zuid- Afrika aan en wil deze versterken. UNIZO wil daarenboven meerwaarde bieden aan bestaande initiatieven die succesvol ondernemerschap in Zuid-Afrika nastreven en waar aanvullende ondernemersexpertise uit Vlaanderen nuttig is. Het betreft dan Vlaamse expertise geleverd vanuit UNIZO, waar mogelijk in samenwerking met Ex-Change, VOKA, Living Stone en andere geïnteresseerde Vlaamse organisaties, actief in Zuidelijk Afrika. Ook het ondersteuning van en dienstverlening aan kleine ondernemers maakt deel uit van een gezond en duurzaam systeem. Het is belangrijk om samen met de partners de valkuilen van ongezonde systemen van ondernemersondersteuning, die leiden tot steunafhankelijk ondernemen of andere growth traps, te onderkennen, te vermijden en waar nodig af te bouwen. Het programma staat dan ook voor gezonde, kosteneffectieve en duurzame ondersteuning van ondernemers. Engagement- en resultaatsgebonden steun moet een ondernemer in zijn/haar succes bevestigen en versterken in zijn/haar eigen niveau van ondernemerschap of zelfs de nodige armslag geven om een volgend niveau van ondernemerschap voor te bereiden en succesvol aan te vatten Duur van het project 18

19 Het huidige projectvoorstel gaat uit van een duur van 36 maanden met mogelijkheid tot verlenging met drie jaar: Op het einde van het tweede werkingsjaar is een grondige evaluatie voorzien, op basis waarvan Trias in samenspraak met UNIZO en de drie partners zal beslissen al dan niet een voorstel te schrijven voor een tweede financieringsperiode van drie jaar Doelgroep De directe doelgroep van het project zijn de personeelsleden, bestuursleden en actieve leden van de partnerorganisaties, zowel op nationaal als op lokaal niveau, die actief zullen deelnemen aan de programma-activiteiten. De indirecte doelgroep bestaat uit de leden ondernemers van de partnerorganisaties, maar eveneens alle kleine ondernemers die indirect genieten van de veranderingen in het ondernemersklimaat die door het programma zullen worden bedongen. Daarnaast zullen diverse actoren en stakeholders, zoals gemeentebesturen, punctuele partners en andere betrokken worden bij de activiteiten. De directe doelgroep werd actief betrokken bij het formuleren van : In het kader van het ontwerp van werden in Zuid-Afrika verkennende gesprekken gehouden met potentiële structurele partners en diverse stakeholders. Met de drie structurele partners van het programma werden werkvergaderingen gehouden om te kijken op welke vlakken en domeinen een meerwaarde kan betekenen in het kader van de reeds bestaande strategische planning van de organisaties. Deze drie partnerorganisaties AHI, NAFCOC en SACCI deden een concreet actievoorstel, op basis waarvan het logisch kader van werd uitgewerkt. Ook de uitvoering van zal vraaggestuurd verlopen gezien de directe doelgroep actief mee beslist over en meewerkt aan de invulling en uitvoering van de activiteiten Doelstellingen en resultaten wil ondernemersorganisaties, Kamers van Koophandel of andere ledenorganisaties, versterken in hun rol om ondernemerschap te promoten en te ondersteunen op zowel nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Na overleg met de drie partnerorganisaties en Trias werden drie verwachtte resultaten voor bepaald waarna elke partner op basis van zijn interne uitdagingen en strategische planning de inhoudelijke werkingsdomeinen en bijhorende activiteiten heeft bepaald. Daarnaast werd er, naast de facilitatie van de organisationele processen binnen de verwachtte resultaten 1 tot en met 3 en het streven naar een maximale synergie en samenwerking tussen de Zuid-Afrikaans partners op het niveau van de eerste drie verwachtte resultaten, ook bewust gekozen voor de meerwaarde van het vierde transversale verwachte resultaat, met name voor relevante uitwisselingen met hun 'peer' aan Vlaamse kant, met UNIZO. 19

20 4.8. Beschrijving van de verwachtte resultaten, activiteiten en indicatoren. Expected result 1. Improved internal organization and organizational sustainability of partnering MBO's. At program level: Een efficiënte interne organisatie is de basis voor alle activiteiten van een organisatie. Om beter hun rol als vertegenwoordiger van kleine ondernemers te kunnen opnemen is het dan ook cruciaal dat de partners van hun interne organisaties verder versterken. De programma-adviseur zal de interne organisationele processen begeleiden in al hun fases: van de identificatie over het formuleren van actieplannen tot de succesvolle implementering van de actieplannen. Daarbij zal hij naast het faciliteren van overleg, workshops, uitwisselingen, vormingen, etc oog hebben voor de transversale thema's als gender en duurzaameheid en zoeken naar synergie tussen de verschillende partners. AHI AHI zet in op een versterkte link tussen haar lokale en nationale niveau en een uitbreiding van het aantal kamers op lakaal niveau. Hiervoor zal AHI zelf drie personeelsleden aanwerven die in het kader van het programma een publicatie over goed bestuur van een kamer handelt, workshops organiseren rond 20