vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie van werk en mantelzorg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie van werk en mantelzorg"

Transcriptie

1 vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie van werk en mantelzorg

2 Flexibiliteit moet van twee kanten komen 6 Dit slaat op mij. Ik ben dus een mantelzorger 10 Ik kreeg alle ruimte van mijn werkgever 14 In de praktijk brengen op de werkvloer 18 In overleg met collega s zorgverlof opnemen 22 Stap op iemand af en praat erover! 26 Je krijgt er gemotiveerde werknemers voor terug 30 Evenwicht tussen persoonlijk belang en organisatiebelang 34 Professionele ondersteuning vermindert de druk 38 Ik had er geen minuut van willen missen 42 Vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie werk en mantelzorg Colofon Interviews & ontwerp: Mediamaal Fotografie: Joost van Velsen

3 De tijd dat arbeid en zorg gescheiden werelden waren is voorbij. Dat merken steeds meer werkende mensen die te maken krijgen met een naaste die langdurige zorg nodig heeft. 1 op de 8 werknemers is ook mantelzorger! Ze zitten naast je, tegenover je of een kamer verderop. Ze zijn overal. Collega s die hun baan combineren met de zorg voor een chronisch zieke partner, een kind met handicap of een hulpbehoevende ouder. Collega s waar je trots op mag zijn en waar de maatschappij niet zonder kan. Combineren van werk en mantelzorg: hoe vanzelfsprekend is dat? Van groot belang is om op de werkplek bespreekbaar te maken hoe werk en zorg goed te combineren zijn. Dat gaat namelijk niet vanzelf. Dat vraagt om wederzijdse flexibiliteit. Wettelijke verlofregelingen bieden niet altijd voldoende soelaas en dat vraagt om maatwerkoplossingen. Oplossingen die van persoon-tot-persoon en van functie-tot-functie kunnen verschillen, maar die gemeen hebben dat zowel de belangen van de werkgever als van de hulpvrager én de werkende mantelzorger zelf gediend zijn. In dit boekje vertellen een werkgever, een hoofd personeelszaken een leidinggevende en een aantal werkende mantelzorgers hoe zij vanuit hun eigen functie aan de slag zijn gegaan om de combinatie van werk en mantelzorg beter mogelijk te maken. Voorwoord Vanzelfsprekend

4 «1 op de 8 werknemers is ook mantelzorger!» Op dit moment gaat het nog om baanbrekende initiatieven die in de toekomst veel vanzelfsprekender moeten worden. Alleen op die manier blijven mensen beschikbaar voor de arbeidsmarkt en kunnen zij er voor kiezen om werk en zorgtaken te combineren. Alle geïnterviewden staan vierkant achter het combineren van werk en mantelzorg! U ook? Wij hopen dat de verhalen in dit boekje u inspireren om zelf werk te gaan maken van mantelzorg! Tot slot willen wij iedereen bedanken die persoonlijke ervaringen wilde delen. Arie Ouwerkerk Directeur Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg Martijn de Wildt Directeur Qidos Voorwoord Vanzelfsprekend

5 06:30 Je benut elk uur van de dag Angelique van de Laar-Geerts is medewerkster vergunningverlening bij de provincie Noord-Brabant. Ze werkt drie dagen in de week en combineert haar werk met de zorg voor haar slechtziende zoontje. Flexibiliteit moet van twee kanten komen «Als de organisatie zich flexibel opstelt dan doe ik dat ook. Op mijn vrije dagen ben ik thuis bereikbaar voor collega s» Angelique van de Laar-Geerts Vanzelfsprekend

6 «Ze kijken niet raar op, maar wensen me sterkte» Als mijn zoontje niet op school zit, heeft hij begeleiding nodig bij z n hobby s en bij gewone dagelijkse dingen. Toen ik merkte dat me dat te zwaar werd ben ik naar mijn bureauhoofd gegaan. Die had alle begrip voor mijn situatie en stond positief tegenover het zoeken naar oplossingen. Ik heb in mijn werk geen frontoffice taken dus ik hoef niet op vaste tijden aanwezig te zijn om mensen te woord te staan. Dat maakte het natuurlijk makkelijker. We hebben samen een oplossing bedacht die een combinatie is van ATV-uren sparen en af en toe wisselen van werkdagen. Daar kan ik goed mee uit de voeten. Openheid en collegialiteit zijn belangrijk Officieel werk ik vierentwintig uur per week maar ik maak elke week drie uur extra. Die uren spaar ik op voor calamiteitenverlof. Voor als ik op stel en sprong wegmoet omdat er iets aan de hand is met mijn zoontje, bijvoorbeeld. Daarnaast wissel ik soms met collega s van werkdagen. Dat kan omdat ik parttime werk, maar het is ook en vooral te danken aan de flexibiliteit van mijn collega s. Die zijn op de hoogte van mijn situatie en begrijpen dus waar ik heenga als ik opeens weg moet. Ze kijken niet raar op, maar wensen me sterkte. De openheid over wat en hoe is belangrijk. Flexibiliteit Maar nog belangrijker is het principe: flexibiliteit moet van twee kanten komen. Het kan niet zo zijn dat ik aan mijn collega s en mijn werkgever vraag om rekening met mij te houden en dat ik daar zelf dan niks voor terug doe. Dus als het voor mijn werk nodig is dat ik er op een vrije dag ben, dan ben ik er. En als ze me nodig hebben op een dag dat ik thuis ben, dan weten ze me te vinden en dat mag ook. Ik zou tegen iedereen zeggen die voor eenzelfde probleem staat als ik: ga er heel snel en open over praten met je leidinggevende en informeer je collega s over je situatie. Dat is heel belangrijk en nogmaals: de flexibiliteit moet van twee kanten komen. Flexibiliteit moet van twee kanten komen Angelique van de Laar-Geerts Vanzelfsprekend

7 09:00 Je wilt ook op het werk bereikbaar zijn voor het thuisfront Natascha van Dijk is medewerkster commerciële backoffice bij Pentascope, een organisatieadviesbureau voor het implementeren van veranderingen. Ze is mantelzorger voor haar kind met een autistisch aanverwante stoornis. Dat ze mantelzorger is weet ze trouwens nog maar sinds kort: Dit slaat op mij. Ik ben dus een mantelzorger «Ik besefte het eigenlijk niet tot ik een enquête over mantelzorg invulde en op veel vragen ja antwoordde. Toen dacht ik op een gegeven moment: Dit slaat op mij. Ik ben dus een mantelzorger!» 10 Natascha van Dijk Vanzelfsprekend 11

8 «Ik zit niet meer in die spagaat van werk en thuis» Mijn kind zit op een school voor speciaal onderwijs en heeft veel aandacht nodig. Die aandacht geef ik graag maar het betekent dat ik af en toe weg moet. Voor gesprekken op school of bezoeken aan de dokter of een specialist. Die gesprekken vinden bijna allemaal tijdens kantooruren plaats. Daarnaast kan om half negen zomaar de school bellen dat ik even moet komen. Thuiswerken geen optie Het grootste gedeelte van mijn werk is projectadministratie en ondersteuning van collega s. Thuiswerken is voor mij dus geen optie. Toen ik eenmaal wist dat ik mantelzorger was ben ik naar mijn werkgever gestapt. Samen met de werkgever zijn we naar oplossingen gaan zoeken. Dat was een hele goede stap. Je moet het bespreekbaar maken anders blijft het in je hoofd zitten. Dingen als: wat zullen m n collega s wel niet denken dat ik wéér weg moet? En krijg ik het werk allemaal nog wel af? En schiet ik thuis niet tekort? Het blijft anders maar malen. gekeken naar welke ondersteuning mij verder zou helpen. Op internet hebben we een gezinscoach gevonden. Die oplossing geeft me veel nieuwe energie. Tenslotte hebben we flexibele werktijden afgesproken en dat met mijn collega s gecommuniceerd. Niet thuisblijven voor een pijntje Ik heb het heel erg getroffen met mijn werkgever. Maar andersom is het ook zo dat ik niet thuisblijf voor een hoofdpijntje en langer doorwerk als het moet. Wat heerlijk is sinds ik het besproken heb, is dat het uit mijn hoofd is. En dat het thuis goed gaat. Dat ik niet meer in die spagaat van werk en thuis zit. Ik zou iedereen in zo n zelfde situatie op het hart willen drukken om met zijn of haar leidinggevende te gaan praten. Het is écht geen taboe en het lucht ontzettend op. Ik heb ook veel meer begrip gekregen van collega s dan ik verwacht had!. Manteluren schrijven Ik mag van mijn werkgever manteluren schrijven. Uren die ik aan zorg besteed en gewoon als werkuren krijg uitbetaald. Ik hoef ze dus niet in te lopen. Dat is fantastisch. Daarnaast heb ik een PGB aangevraagd (persoongebonden budget) om professionele zorg in te kunnen huren maar dat duurt lang en is een ingewikkeld proces. Samen met de Regiomanager van Pentascope hebben we daarom 12 Dit slaat op mij. Ik ben dus een mantelzorger Natascha van Dijk Vanzelfsprekend 13

9 10:30 Je moet soms onverwacht naar huis kunnen Nico Bartels is inspecteur/controleur/handhaver bij een regionale overheidsvestiging. Vijf jaar geleden werd zijn vrouw volledig blind door een netvliesloslating in het ene oog en vlak daarna een falende oogzenuw in het andere oog. Ik kreeg alle ruimte van mijn werkgever «Ze kon van de ene op de andere dag niet meer zelfstandig functioneren. Dan is er paniek en verdriet. Ze moest haar leven opnieuw beginnen met het bijbehorende rouwproces. Op mijn werk zeiden ze: Je bent thuis harder nodig dan hier dus blijf voorlopig maar thuis. Daar ben ik ze tot op de dag van vandaag dankbaar voor» 14 Nico Bartels Vanzelfsprekend 15

10 «een nieuwsbrief voor collega s» De eerste maanden moesten we samen leren leven met de nieuwe situatie. Mijn vrouw is door Sensis (organisatie voor blinden en slechtzienden) enorm geholpen met het leren van braille, het lopen met een stok en met het doen van praktische dingen in huis. Ik moest natuurlijk wel de emotionele klap opvangen. Ik heb eerst calamiteitenverlof opgenomen, maar die twee weken waren volstrekt ontoereikend. Daarna waren ze op mijn werk vol begrip. Ik kreeg alle ruimte en kon gewoon thuisblijven. Zelf behoorlijk van de kaart Ik bleef wel telefonisch bereikbaar voor mijn werk en ben na een tijdje via de een nieuwsbrief voor mijn collega s begonnen: Hoe is het in huize Bartels?. Ik kreeg daar veel positieve reacties op. Mensen snapten beter waar ik mee bezig was. Uiteindelijk ben ik zeven maanden weg geweest. Ik was zelf ook behoorlijk van de kaart. Dus ja, hoe gaat dat? Mijn werk werd door collega s opgevangen en na een maand of anderhalf zeiden ze op mijn werk: We melden je ziek, dat is het simpelste. De bedrijfsarts wilde daar wel aan meewerken, maar toen die zélf ziek werd kwam er een vervanger en die zei: Je bent al meer dan acht weken ziek. Er moet een plan van aanpak komen om je te reïntegreren anders kom je in de WAO. Ik schrok daar enorm van. Stel je eigen grenzen Mijn afdelingshoofd en het hoofd bedrijfszaken hebben dat traject nog een half jaar kunnen rekken. Die twee meiden hebben echt als leeuwen voor me gevochten. Daarna ben ik inderdaad rustig gaan reïntegreren aan de hand van een plan van aanpak. Inmiddels kregen we na veel moeite ondersteuning in de vorm van thuiszorg. Later kwam er ook een vrijwilligster van een MEE organisatie bij die met mijn vrouw boodschappen ging doen. Ik mocht rustig reïntegreren. Ze zeiden: Stel je eigen grenzen. Inmiddels werk ik gelukkig al weer een paar jaar vijf dagen in de week. Ik wil ook wat terugdoen Ik heb nog wel een aantal privileges. Bij onze dienst maken we zoveel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer of huurauto s. Ik mag echter vaak mijn eigen auto gebruiken om snel naar huis te kunnen als daar iets gebeurt. Ook kan ik thuisblijven als dat nodig is, al komt dat nog hoogstens eens per maand voor en dan haal ik dat op een ander moment weer in. Ik heb een fantastische werkgever, maar daar moet je geen misbruik van maken. Bovendien wil ik gewoon lekker werken. Het is een goede afleiding van de zorg en ik wil ook wat terugdoen voor wat mijn organisatie allemaal voor mij gedaan heeft. 16 Ik kreeg alle ruimte van mijn werkgever Nico Bartels Vanzelfsprekend 17

11 11:30 Je probeert samen met anderen tot oplossingen te komen André Vosveld is hoofd P&O bij de provincie Noord-Brabant. In de praktijk brengen op de werkvloer «Als je onze medewerkers zou vragen of de provincie Noord Brabant een mantelzorgvriendelijke werkomgeving is, dan zullen de meeste ja zeggen. En toch kunnen we op dat gebied nog wel een paar verbeterslagen maken» 18 André Vosveld Vanzelfsprekend 19

12 «Hoe kan er verlichting komen?» Bij mantelzorg gaat het altijd om maatwerkoplossingen. Je moet er samen, in respect en redelijkheid, uitkomen. In hoofdlijnen is dat ook de cultuur van onze organisatie. Maar dat moet op de werkvloer ook in de praktijk gebracht worden. Als je om concrete voorbeelden vraagt dan schiet me er meteen één te binnen. Dat was een bijzondere situatie. Op een afdeling stond het functioneren van een medewerker behoorlijk onder druk en er was irritatie over en weer met de leidinggevende. Totdat bleek dat een deel van de druk van de medewerker voortkwam uit het feit dat ze mantelzorg verrichtte voor haar moeder. Later komen en eerder weg Ik ben toen met haar gaan kijken: wat is reëel? Hoe kan er verlichting komen? Zij deed daarop een voorstel dat ik redelijk vond en dat heb ik toen bemiddeld tussen haar en de leidinggevende. Ze kon soms op dagen waarop bloktijden al begonnen waren later komen en soms ook eerder weg. Zodat ze zich niet meer in allerlei bochten hoefde te wringen. Vanaf toen ging het beter. we duidelijk neerzetten wat mantelzorg betekent, wat het voor werknemers is om én te werken én iemand te verzorgen, en hoe je hen kunt ondersteunen zonder dat het ten koste gaat van het werk. Driedubbele loyaliteit Je hebt bij mantelzorg meestal te maken met een driedubbele loyaliteit. Naar het eigen gezin toe, naar diegene die je verzorgt en naar het werk toe dat je doet en daarnaast moet je natuurlijk ook nog goed voor jezelf zorgen. Dat wordt makkelijker te behappen als je de combinatie werk en privé kunt bespreken met je leidinggevende die je dan goed advies kan geven over welke mogelijke oplossingen er op het werk zijn en waar je hulp kunt krijgen. Leidinggevenden moeten weten dat er regelingen voor mantelzorgers bestaan. Zorgverlof bijvoorbeeld. Of dat mensen voor mantelzorg een PGB (persoonsgebonden budget) kunnen aanvragen. In workshops voor leidinggevenden willen 20 In de praktijk brengen op de werkvloer André Vosveld Vanzelfsprekend 21

13 12:30 Je besteedt je lunchpauzes goed Adriana Sangers is psychiatrisch verpleegkundige in Friesland. «Een paar jaar geleden werd zorgverlof door mijn werkgever geweigerd. In de toenmalige CAO stond dat je alleen zorgverlof kreeg als voor je inwonende ouders zorgde. Afgelopen jaar werd mijn vader heel ziek. Inmiddels was de CAO-tekst gelukkig veranderd en kreeg ik wél zorgverlof» In overleg met collega s zorgverlof opnemen 22 Adriana Sangers Vanzelfsprekend 23

14 «Mantelzorg meer dan alleen letterlijke zorg» Iemand die bij ons fulltime werkt heeft recht op tien dagen zorgverlof per jaar. Ik werk 36 uur dus ik had recht op negen dagen. Maar die kan ik niet zomaar opnemen. Misschien is het wat anders als je op een groot kantoor werkt, maar wij werken in de psychiatrische zorg in wisseldiensten van acht uur. En per dienst hebben wij maar twee collega s. Ik kan dus niet zomaar even een wisseldienst vrij nemen want dan laat ik mijn twee andere collega s in de steek. Naast mijn werk als psychiatrisch verpleegkundige zit ik ook in de OR en in de centrale OR. Daar kan ik iets makkelijker een aantal uren of een middag weg. Dus toen mijn vader afgelopen jaar ernstig ziek werd, heb ik het zo geregeld dat ik twee OR-dagen, mijn zorgverlof en een paar vakantiedagen combineerde zodat ik langere tijd achter elkaar vrij kon nemen. Dat was fijn. De collega s van de OR vonden het goed en ik bleef via de notulen op de hoogte van wat er liep. Niet in de knel Na een paar weken knapte mijn vader weer een beetje op. Zijn indicatie voor het verpleegtehuis liep af en in december kreeg hij de sleutel van z n kamer in het verzorgingshuis. Ik kwam die week net uit de nachtdienst en dan heb je altijd een paar dagen vrij. Ik had ook nog een aantal vakantiedagen en twee OR- en cursusdagen. Dat was bij elkaar genoeg voor veertien dagen vrij, waarin ik mijn vader heb verhuisd. Zo kon ik hem goed begeleiden en kwam ik tegelijk niet in de knel met mijn werk en mijn collega s. Bij de OR vonden ze het jammer dat ik er opnieuw een paar dagen niet bij kon zijn en dat vond ik zelf ook. Maar ze hadden er alle begrip voor. Nu ik er weer bij ben, pak ik wat vaker klussen voor de OR op. Afspraken verzetten Mensen denken bij mantelzorg vaak alleen aan de letterlijke zorg. Maar er is veel meer. Toen mijn vader naar het verzorgingshuis ging moest ik bijvoorbeeld zijn woning opruimen en te koop zetten. Dat soort klussen doe je dan voor en na je werk en in je vrije dagen. Mijn vader heeft nu geregeld afspraken in het ziekenhuis. Binnenkort voor de uitslag van een onderzoek waarna hij weer geopereerd moet worden. Dan ga ik natuurlijk mee. Soms, als het slecht uitkomt, bel ik ook wel eens naar het ziekenhuis of een afspraak niet verzet kan worden. Meestal kan dat. Want de ene keer organiseer ik de mantelzorg zo, dat ik mijn werk kan doen. De andere keer organiseer ik het werk zo dat ik mantelzorg kan doen. Daarbij is het fijn dat ik af en toe zorgverlof kan opnemen. Maar wel altijd in goed overleg met mijn collega s. 24 In overleg met collega s zorgverlof opnemen Adriana Sangers Vanzelfsprekend 25

15 14:00 Je goochelt met je agenda Stap op iemand af en praat erover! Marjolein van Bodegom is adviseur bij Pentascope, een organisatieadviesbureau voor het implementeren van veranderingen. Ze is zo iemand die energie uit haar werk haalt, een druk sociaal leven heeft, een gezin runt en dat alles in de helft van de tijd die er voor staat. Tot haar vader, na hersteld te zijn van een hersenbloeding, z n heup brak. «Je denkt: de verzorging doe ik er die paar weken wel even bij. Maar de weken worden maanden en je merkt niet dat je steeds vermoeider wordt. Als ik het allemaal van te voren geweten had, was ik wel op iemand afgestapt» 26 Marjolein van Bodegom Vanzelfsprekend 27

16 «Je moet voor jezelf opkomen. Ook op je werk!» Ik ben iemand die fluitend naar z n werk gaat. Ik was net voorgedragen voor een tweede leuke adviesklus (naast mijn lopende project) waar ik zin in had. Werk leidde mij af van de zorg voor mijn vader, dacht ik. Maar toen na zes weken heen en weer pendelen tussen Leidschendam en Nijmegen het herstel van mijn vader langer ging duren, begon het thuisfront te morren. Daarna begonnen collega s vragen te stellen. Gaat het wel goed? Je ziet er moe uit. Lukt het wel allemaal? Maar ik ging door. Je ontwikkelt een tunnelvisie. Nog een paar dagen, weken, denk je. Nog even volhouden. Het is zo voorbij. Straks neem ik een paar dagen vrij. Mijn zorgverlof? Dat bewaar ik tot mijn vader weer naar huis komt. Loyaliteitsconflict In mijn geval ben ik langzaam in het mantelzorgen gerold, zonder dat ik het door had. De signalen dat het mis ging, kan ik achteraf wel benoemen. Je gaat in je hoofd zitten en neemt minder ruimte voor jezelf. Een middag wandelen, lekker sporten, een avond samen in bad doe je niet meer. Langzaam wordt alles een probleem. Het zorgen is geestelijk en emotioneel zwaar. Je stopt de energie die je nog hebt in je werk. Dat is leuk om te doen en ook nog een lekkere afleiding. Maar je gezin gaat klagen dat je geen tijd meer voor ze hebt. Dus je komt in een loyaliteitsconflict. Piekeren Ik dacht dat ik het allemaal zelf op moest lossen. Ik had hier toch ook zelf voor gekozen? Maar ik werd om zes uur s ochtend wakker. Dan lag ik te piekeren hoe ik vandaag nou weer alle endjes aan elkaar zou knopen. Dat is niet gezond. Maar nogmaals: je weet van te voren niet hoe lang het zal gaan duren. Dus je gaat door. Tot mijn vader na een jaar overleed en ik twee maanden later met een burn-out thuis zat. Want als je een jaar lang niet toegeeft aan je overspannenheid en maar doorloopt, dan overschrijd je je eigen grenzen en is het al te laat om nog herstelacties te ondernemen. Praat erover Wat ik iedereen die in eenzelfde situatie terechtkomt wil meegeven: stap op iemand af. Praat erover. Met je collega s, je teamleider of je afdelingshoofd. Je moet vooral niét denken: Ik wil niet óók op mijn werk problemen maken want ik heb privé al gedoe genoeg. Die perceptie is helemaal fout. Je moet voor jezelf opkomen. Ook op je werk!. Tips voor collega s Collega s en managers moeten bij twijfel doorvragen: hoe zit iemand er werkelijk bij? Wees je ervan bewust dat mensen die tegen een burn-out aanzitten dit ontkennen. Ze willen het niet horen. Uit menselijk en uit bedrijfsmatig oogpunt bezien moeten managers ervoor zorgen dat de collega met burn-out verschijnselen naar huis gaat. Uit zichzelf zullen deze mensen namelijk zelden gaan! Lichamelijk en geestelijk zijn ze niet sterk genoeg meer om voor zichzelf op te komen. De eens zo sterke personen zijn zwak geworden en ze lopen door, met als gevolg onnoemelijk veel pijn en lijden. In onze cultuur past het niet echt, maar wees die bemoeial, spreek je collega aan. Wees sterk voor die ander. Voorkomen en vernieuwen is beter dan genezen. 28 Stap op iemand af en praat erover! Marjolein van Bodegom Vanzelfsprekend 29

17 15:00 Je neemt jezelf mee naar het werk Engbert Breuker is één van de directeuren van Pentascope, een organisatieadviesbureau voor het implementeren van veranderingen. «Ik moet bekennen dat toen ik voor het eerst van het begrip mantelzorg hoorde ik dacht: raar eigenlijk dat daar een apart woord voor bestaat. Als je zorgt voor iemand die langdurig ziek is, is het toch logisch dat je daar op je werk iets voor regelt?» Je krijgt er gemotiveerde werknemers voor terug 30 Engbert Breuker Vanzelfsprekend 31

18 «Gemotiveerde collega s zijn onbetaalbaar» Het is eigenlijk net zoals met de wet Poortwachter. Mantelzorg zou onderdeel moeten zijn van je normale gedrag als organisatie. Als iemand bij je komt en zegt dat hij z n zieke moeder wil verzorgen en daarom later op kantoor komt of zorgverlof wil opnemen, dan ben je een hufter als je dat als werkgever niet goed vindt. Als je daar niks voor wil regelen. Dat is mijn visie. Er is maar één stuurmiddel en dat ben je zelf (met je geweten aan). Je kunt autoriteit alleen duurzaam ontlenen aan je eigen fatsoenlijke voorbeeldgedrag. Neem jezelf mee naar je werk Er bestaat een oud Nederlands gezegde: Wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Ik denk dat we op de wereld zijn om die een beetje beter te maken en dat een betere wereld de optelsom is van wat alle mensen daaraan doen. Zo simpel is het. In de uiterste vorm ben ik tegen elke regelgeving. Als iedereen naar zijn geweten luistert heb je geen regels nodig. Het zijn Oudhollandse tegeltjeswijsheden maar ze kloppen wel. Neem jezelf mee naar je werk. Maak ook in je werk de verbinding tussen je hoofd en je hart. Communiceer het óók naar je klanten Wat ik organisaties wil meegeven is mijn leerpunt. Communiceer het ook naar je klant toe. Ik zal een voorbeeld geven. Eén van onze adviseurs was mantelzorger voor zijn zieke vrouw en als adviseur ook gedetacheerd bij een klant. Wij hadden met elkaar afgesproken dat hij flexibel zou omgaan met z n werktijden. Maar wat ik na een tijdje van die klant terugkreeg was: jij bent ook een mooie. Jij zit een beetje mooi weer te spelen over onze rug heen. Daar worden wij niet vrolijk van. Dus stem je afspraken ook altijd goed af met de klant. Liefde en eeuwige roem Als organisatie (leider) levert zo n instelling je personeel op dat gemotiveerd is. Na een periode van zorg zal zo n werknemer zich van z n beste kant laten zien. Dat is iets waar ik heel erg op vertrouw. Mensen melden zich ook minder vaak ziek als je ze de ruimte geeft en de verantwoordelijkheid bij hen zelf legt. Je wordt daar een aantrekkelijke werkgever van. Dat is belangrijk. Maar veel belangrijker is de liefde en eeuwige roem die je ermee vergaart. De combinatie werk en mantelzorg past in mijn veel bredere maatschappij visie over een zorgende samenleving waar het bedrijfsleven integraal onderdeel van is. Een filosofie die maar op één niveau uitvoerbaar is: op menselijk niveau. Wij zijn royaal met mantelzorguren. Er werken zo n 350 mensen bij Pentascope en als die allemaal aan mantelzorg zouden gaan doen, dan kan dat natuurlijk niet. Dus je hoopt op een statistische uitmiddeling. Dat is ook het realistische beeld. Natuurlijk kost het geld en tijd maar je krijgt er ook heel gemotiveerde collega s voor terug en die zijn onbetaalbaar. Maar de kern is dat het mogelijk moet zijn om oprechte zorg en aandacht aan mensen te bieden die het nodig hebben. 32 Je krijgt er gemotiveerde werknemers voor terug Engbert Breuker Vanzelfsprekend 33

19 16:00 Je maakt zaken bespreekbaar Evenwicht tussen persoonlijk belang en organisatiebelang 34 Riek ter Maat is leidinggevende van afdeling thuisbegeleiding van de Vierstroomzorgring, een organisatie voor thuiszorg, ouder- en kindzorg en maatschappelijk werk in Midden Nederland. Ze zoekt met haar mantelzorgende werknemers naar maatoplossingen die de medewerker ontlasten en tegelijk collega s niet belasten. «Ik gun iedereen alle vrijheid maar er moet een evenwicht zijn tussen het belang van de persoon en het organisatiebelang. Je moet beiden zo goed mogelijk dienen. Dat is mijn visie.» Riek ter Maat Vanzelfsprekend 35

20 «Medewerkers zelf met oplossingen laten komen» Soms kan een medewerker de zorg voor zijn bejaarde ouders, of een partner of kind met een aandoening niet (meer) combineren met het werk. Dan gaan we samen op zoek naar oplossingen. Dat is altijd maatwerk want mantelzorgverlof moet bij de medewerker én binnen de afdeling passen. Het moet ontlastend zijn voor de persoon zelf, maar niet belastend voor de afdeling. Ik gun iedereen alle vrijheid maar er moet een evenwicht zijn tussen het belang van de persoon en het organisatiebelang. Je moet beiden zo goed mogelijk dienen. Dat is mijn visie. Signalen Meestal komen medewerkers er zelf mee als de mantelzorg hen boven het hoofd groeit. Maar als ik signalen krijg zoals: iemand is altijd moe, meldt zich vaak ziek of wordt slordig in het werk, dan stel ik het ook zelf aan de orde. En als daarbij naast verlof voor mantelzorg ook werkoplossingen ter sprake komen, dan vraag ik medewerkers altijd eerst zelf om met oplossingen te komen zoals flexibele werktijden, eerder of later beginnen, werkdagen ruilen of zoiets. Die kunnen dat vaak beter bedenken dan ik en er is veel bespreekbaar. Calamiteitenverlof Vorig jaar hadden we een medewerkster van achter in de twintig met een broer die een half jaar in het ziekenhuis lag en dag en nacht begeleiding nodig had van familie en vrienden. Natuurlijk werd zij ook ingeroosterd om bij haar broer in het ziekenhuis te zijn. In combinatie met haar werk werd dat al snel te veel. Toen heeft ze zelf calamiteitenverlof aangevraagd voor zes uur per week gedurende een half jaar. Daar kon ze goed mee uit de voeten. Een uur eerder weg Een andere medewerkster had een moeder die op sterven lag. Nu hangt het ook van de familieomstandigheden af hoe groot de belasting dan is. Maar zij had maar één zus die bovendien ook nog honderd kilometer verderop woonde, dus onze medewerkster moest meer mantelzorg doen dan haar zus. Ze kwam zelf met de oplossing om zes weken lang elke dag een uur eerder naar huis te gaan om even uit te kunnen puffen voordat ze weer naar haar zieke moeder ging. Dat regelen we dan. Zelf de telefoon pakken Soms ben ik ook wel eens proactief. De moeder van één van onze medewerksters stond al een tijd op een wachtlijst voor een verpleeg- of een verzorgingshuis, maar er was maar geen plek. Ze had wel verlof maar dat was niet genoeg en de kans was groot dat ze helemaal uit zou vallen. Toen heb ik haar gevraagd: zou je het goed vinden als ik er een telefoontje aan waag met het argument dat ik niet wil dat jij uitvalt? Dat was goed. Dat telefoontje heeft gewerkt. Haar moeder kreeg een plekje. Het is fijn als er ruimte op je werk is om voor een ander te zorgen. In welke vorm dan ook. Daar werk ik vanuit mijn positie graag aan mee. 36 Evenwicht tussen persoonlijk belang en organisatiebelang Riek ter Maat Vanzelfsprekend 37

21 20:30 Je zoekt een baan die bij jouw situatie past Marcoline Leen is ledenconsulent bij de Vierstroomzorgring, een organisatie voor thuiszorg, ouder- en kindzorg en maatschappelijk werk in Midden Nederland. Ze heeft twee kinderen die allebei een verschillende handicap hebben. «Toen de oudste werd geboren dacht ik: Professionele ondersteuning vermindert de druk de opvoeding is niet te combineren met werk. Maar na de geboorte van de tweede begon het toch weer te kriebelen. Ik heb toen een PGB (persoonsgebonden budget) aangevraagd en naar een baan gezocht die specifiek bij mijn situatie paste. En wat blijkt? Met de juiste, professionele hulp is mantelzorg én werk heel goed te combineren» 38 Marcoline Leen Vanzelfsprekend 39

22 «Ik kan zelf mijn afspraken plannen» Mijn kinderen hebben door hun handicap een meer dan gemiddeld ziekteverzuim. Dat heb ik bij mijn sollicitatie al aangegeven. Toen heb ik ook meteen gezegd dat ik via de AWBZ een PGB had aangevraagd en dus een beroep kon doen op professionele zorg als dat nodig was. Daardoor zou ik weinig gebruik maken van zorgverlof. Dat blijkt ook in de praktijk. Het is me nog nooit overkomen dat ik een dag vrij moest nemen omdat ik het niet geregeld kreeg. thuiswerken Dat komt ook omdat de baan bij de Vierstroomzorgring me de mogelijkheid geeft om flexibel om te gaan met werktijden. Ik ben ledenconsulent en kan zelf mijn afspraken buiten de deur plannen. Dat doe ik vooral op dagen dat mijn partner thuis werkt en voor de kinderen kan zorgen. De bijbehorende administratie doe ik s avonds achter mijn eigen pc. Vierstroomzorgring heeft een netwerk waarop je vanuit huis kunt inloggen. Middelen uit de AWBZ Ik voel geen stress van mijn werk en ik heb ook geen schuldgevoel naar de kinderen of mijn partner toe. Ik heb het goed georganiseerd. Mijn advies aan andere mantelzorgers is om gebruik te maken van de middelen uit de AWBZ. Een persoonsgebonden budget geeft je financiële armslag voor het inhuren van professionele zorg en het vermindert de druk op jezelf en je directe omgeving. Bovendien is het een erkenning voor de situatie waarin je zit. Maak dus gebruik van dat soort regelingen. Ze zijn ervoor. Dat de Vierstroomzorgring zich als werkgever flexibel opstelt heeft tot gevolg dat ik extra gemotiveerd ben om mijn werk goed te doen. Ik ben ook écht blij met deze baan. Want ik ben bewust op zoek gegaan naar werk om méér te zijn dan een moeder van twee gehandicapte kinderen. Het geeft me een ander verantwoordelijkheidspakket. En weet je, het gaat nu met vrienden en buren ook niet altijd meer over de kinderen. Dat is ook goed. 40 Professionele ondersteuning vermindert de druk Marcoline Leen Vanzelfsprekend 41

23 21:30 Nu reageert iedereen positief. Bewonderend soms. Dat je dát voor je moeder over had! Marlies Pernot is algemeen directeur van Vereniging Eigen Huis (VEH). Naast haar zware en verantwoordelijke baan verzorgde ze zeven jaar lang haar geestelijke en lichamelijk hulpbehoevende moeder. Hoe combineerde ze als directeur haar baan met zulke intensieve mantelzorg? Ik had er geen minuut van willen missen «Ik zei altijd: ik heb eigenlijk twee banen. Directeur van VEH en van Vereniging Eigen Moeder» 42 Marlies Pernot Vanzelfsprekend 43

24 «Ik was de hoofdaannemer van de verzorging» Mijn doelstelling was om mijn moeder een zo prettig mogelijke laatste levensfase te bezorgen. Buiten een instelling. In haar eigen woning. Daarom ben ik toen mijn moeder dement werd, bij haar ingetrokken om haar bij te staan. Eerst om er s nachts te zijn als ze wakker werd en later, toen ze ook lichamelijk hulpbehoevend werd, om haar s nachts gerust te stellen en te verzorgen. Zonder hulp van familie en professionals was het nooit gelukt Maar ik stond er niet alleen voor. Ik was zeg maar, de hoofdaannemer van mijn moeders verzorging. Mijn broers en zus hebben allemaal gedaan wat ze konden. Een broer nam alle administratieve zaken voor zijn rekening, mijn zus kwam elke zaterdag boodschappen doen en kookte dan lekker vaak voor de hele week. Daarnaast heb ik een PGB (persoonsgebonden budget) aangevraagd en daar gedeeltelijk thuishulp en verpleging voor overdag mee gefinancierd. Zonder die hulp van familie en professionals was het mij absoluut nooit gelukt om mijn moeder zo lang te verzorgen. Je bent altijd in functie Hoe ik dat combineerde met zo n zware, verantwoordelijke baan? Daar heb ik verschillende antwoorden op. Directeur zijn is geen baan van negen tot vijf. Je bent in principe altijd in functie. Dat heeft nadelen, maar ook voordelen. Je kunt op elke tijd van de dag thuis je mail checken. Desnoods midden in de nacht. Ik kon s avonds al mijn stukken lezen. Telefonisch was ik in principe altijd bereikbaar. Overdag was ik minimaal van negen tot vijf op kantoor, want er was immers thuishulp en verpleging voor overdag. De rest van het werk deed ik er s avonds bij. In de uurtjes dat mijn moeder sliep. Mijn collega s hebben er, wat het werk betreft, hopelijk niet al te veel van gemerkt. Dit was mijn bestaan Daarnaast had ik geaccepteerd dat als ik mijn moeder dit wilde geven, dit mijn leven zou zijn. Dus ik ben in die zeven jaar niet op vakantie geweest, ben niet naar film of theater geweest en heb mondjesmaat privé sociale contacten onderhouden. Ik was directeur en ik zorgde voor mijn moeder. Dat was mijn bestaan. En tenslotte kon ik helemaal zelf over mijn vrije tijd beslissen. Ik had niet nog een derde loyaliteit tegenover bijvoorbeeld een partner of een gezin. Op instorten De combinatie directeur en mantelzorger was zwaar. Het laatste jaar begonnen collega s zich ook zorgen te maken. Marlies, dit ga je niet volhouden. Je ziet er uit als een lijk. En ja, ik was op een bepaald moment ook helemaal doodop door de gebroken nachten. Maar weet je, mijn grootste nachtmerrie was, dat als ik het niet vol zou houden, mijn moeder juist in haar laatste, kwetsbaarste periode, alsnog naar een verpleeghuis zou moeten. Dus haalde ik diep adem en ging gewoon door. Ik verlegde mijn grenzen beetje bij beetje tot ik het écht, écht niet meer aankon en op instorten stond. Toen overleed mijn moeder. Positief Ik krijg nu veel waardering maar ik heb de afgelopen jaren ook wel geluiden gehoord van: waar is die nou mee bezig? Nu reageert iedereen positief. Bewonderend soms. Dat je dát voor je moeder over had! Zelf voel ik dat niet zo. Het heeft mij in die zeven jaar heel veel gegeven. Zelfs op het laatst, toen haar gezicht alleen nog maar oplichtte bij een verwennerij, een compliment. Ik bedoel, als iemand zo onvoorwaardelijk op je durft te vertrouwen. Dat is mooi. Het was heel zwaar en ik zou het niet nog een keer kunnen opbrengen, maar ik had van die zeven jaar geen minuut willen missen. 44 Ik had er geen minuut van willen missen Marlies Pernot Vanzelfsprekend 45

25 Wilt u na het lezen van dit boekje zelf aan de slag? Dan kunt u gebruik maken van allerlei praktische instrumenten en tips die de combinatie van werk en mantelzorg beter mogelijk maken. Deze instrumenten zijn al in de praktijk getest. zelf aan de slag Via kunt u een interactieve thermometer invullen om te meten hoe mantelzorgvriendelijk uw organisatie is. Verder kunt u downloaden of bestellen:» informatieve folders voor werkgevers, afdelingen personeelszaken en ondernemingsraden die met dit onderwerp aan de slag willen,» campagnematerialen om iedereen in de organisatie meer bewust te maken van het thema werk en mantelzorg,» workshops voor zowel leidinggevenden als werkende mantelzorgers,» praktische wegwijzers voor leidinggevenden en voor mantelzorgers die samen naar concrete oplossingen zoeken. Daarnaast is ook een praktische handreiking beschikbaar voor organisaties die het thema werk en mantelzorg projectmatig willen gaan aanpakken. Veel succes! Mezzo Postbus CD Bunnik T F Qidos Wilhelminaweg DG Doorn T F Vanzelfsprekend 47

26 dankwoord Initiatiefnemers van het project zijn Mezzo, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg en Qidos, adviesbureau voor vraagstukken op het gebied van levensfasegericht personeelsbeleid en werk/privébeleid. Streven is om mantelzorgers én organisaties in Nederland te inspireren om de combinatie van werk en zorg op de werkvloer bespreekbaar te maken. En beter mogelijk te maken, want nu is al 1 op de 8 werknemers ook mantelzorger. In de toekomst stijgt dat aantal, want werknemers werken meer en langer door om de vergrijzing op te vangen, de professionele zorg zal door minder mensen geleverd worden en ouderen en zieken willen langer thuis wonen. De projectorganisatie bedankt iedereen die een bijdrage levert aan het beter mogelijk maken van de combinatie werk en mantelzorg. Niet in het minst de baanbrekende projectpartners: adviesbureau Pentascope, thuiszorgorganisatie de Vierstroomzorgring en de Provincie Noord-Brabant. Zij werkten mee aan onderzoek en experimenten evenals de ontwikkeling van instrumenten om organisaties meer mantelzorgvriendelijk te maken. Hierdoor werden alle materialen uitgebreid getest en hebben de instrumenten hun nut ook in de praktijk bewezen. Vakbond CNV is de partner die een belangrijke rol speelt bij het verspreiden van de resultaten in Nederland. Het project is financieel mogelijk gemaakt door het Europees Sociaal Fonds Equal en Stichting Instituut Gak. baan brekers! BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg 48 Dankwoord Vanzelfsprekend

27 Werkende mantelzorgers Nederland telt 2,4 miljoen mantelzorgers. Zij zorgen meer dan 8 uur per week en/of 3 maanden of langer (onbetaald) voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende naaste, vriend of buur. De grootste groep mantelzorgers is tussen de 35 en 65 jaar en ruim 40% van hen voelt zich matig tot zwaar overbelast; zij lopen een groot risico uit te vallen door ziekte, oververmoeidheid en stressverschijnselen. Eén op de tien voelt zich zelfs genoodzaakt om te stoppen met werken of gaat (tijdelijk) minder werken. Terwijl het hebben van werk door veel mantelzorgers als zeer waardevol wordt beschouwd: het is nodig voor inkomen, biedt sociale contacten én geeft afleiding van de zorgsituatie. De werkende mantelzorger bestaat niet. Werkende mantelzorgers variëren in leeftijd en geslacht, zijn al of niet getrouwd, hebben al of niet kinderen, zorgen voor hun ouders, voor hun partner, voor hun kind of voor een vriend(in) of buur. Ze verschillen in baan, het aantal uren dat zij werken, het soort opleiding, de mate waarin zij invloed hebben op hun werk en waarin ze het vermogen hebben zelf dingen te regelen en te organiseren. In de zorg hebben ze verschillende taken: huishoudelijke taken, persoonlijke verzorging, begeleiding of regeltaken. De geschatte waarde van mantelzorg ligt tussen de 4 en 7 miljard euro. Het is dus van groot maatschappelijk belang dat de combinatie van mantelzorg en werk in brede zin beter gefaciliteerd wordt waardoor meer mensen kunnen (blijven) participeren op de arbeidsmarkt. DIT PROJECT IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR BIJDRAGEN VAN HET EUROPEES SOCIAAL FONDS EN STICHTING INSTITUUT GAK

Vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie werk en mantelzorg

Vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie werk en mantelzorg Vanzelfsprekend 10 interviews over de combinatie werk en mantelzorg 3 2 De tijd dat arbeid en zorg gescheiden werelden waren is voorbij. Dat merken steeds meer werkende mensen die te maken krijgen met

Nadere informatie

MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende

MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende MANTELZORGERs? EEN DIRECTEUR AAN HET WOORD! 2 Koenraad is directeur en heeft te maken met opdrachtgevers met wie hij een contract heeft.

Nadere informatie

baan brekers! MAAK WERK VAN MANTELZORG! BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende INITIATIEFNEMERS

baan brekers! MAAK WERK VAN MANTELZORG! BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende INITIATIEFNEMERS baan brekers! MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende INITIATIEFNEMERS DIT PROJECT IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR BIJDRAGEN VAN HET EUROPEES SOCIAAL FONDS EN STICHTING INSTITUUT

Nadere informatie

Werk&Mantelzorg is een initiatief van Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerzorg en Qidos

Werk&Mantelzorg is een initiatief van Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerzorg en Qidos Werk&Mantelzorg is een initiatief van Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerzorg en Qidos Maak Werk van Mantelzorg! Margreet Woessner, projectmanager Werk&Mantelzorg is een initiatief

Nadere informatie

MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende

MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende MAAK WERK VAN MANTELZORG! PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de leidinggevende MANTELZORGER? ANESTHESIEMEDEWERKER! Herman is anesthesiemedewerker in een ziekenhuis. Thuiswerken is geen optie. Goede afspraken met

Nadere informatie

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving Voor veel mensen is het dagelijkse realiteit: het combineren van werk en mantelzorg. Het kan zijn dat een collega mantelzorger is. Je leidinggevende,

Nadere informatie

Workshop voor leidinggevenden

Workshop voor leidinggevenden Workshop voor leidinggevenden Baanbrekers combineren werk en mantelzorg Datum, Plaats, Naam 1 Het project Het project Mantelzorg@work is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Europees Sociaal Fonds

Nadere informatie

Meer informatie Lees de inspirerende verhalen van mantelzorgers en hun (werk)oplossingen op www.mantelzorgportretten.nl

Meer informatie Lees de inspirerende verhalen van mantelzorgers en hun (werk)oplossingen op www.mantelzorgportretten.nl powered by Mezzo & Qidos Meer informatie Lees de inspirerende verhalen van mantelzorgers en hun (werk)oplossingen op www.mantelzorgportretten.nl Kijk op www.werkenmantelzorg.nl voor instrumenten en praktische

Nadere informatie

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving MANTELZORG: NOG NOOIT VAN GEHOORD? Voor veel mensen is het dagelijkse realiteit: het

Nadere informatie

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen, Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,

Nadere informatie

Feiten en cijfers mantelzorg (en werk) Maak werk van mantelzorg. januari 16

Feiten en cijfers mantelzorg (en werk) Maak werk van mantelzorg. januari 16 Feiten en cijfers mantelzorg (en werk) Maak werk van mantelzorg januari 16 1 Maatschappelijke ontwikkelingen Door de vergrijzing neemt de vraag naar zorg toe. De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning

Nadere informatie

Werk & Mantelzorg. Jan Anne van Dijk

Werk & Mantelzorg. Jan Anne van Dijk Werk & Mantelzorg Jan Anne van Dijk MantelzorgQuiz WAT IS MANTELZORG? WAT IS MANTELZORG? Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulpbehoevende door

Nadere informatie

Mantelzorg: nog nooit van gehoord?

Mantelzorg: nog nooit van gehoord? Mantelzorg: nog nooit van gehoord? Voor veel mensen is het dagelijkse realiteit: het combineren van werk en mantelzorg. Het kan zijn dat een collega mantelzorger is. Je leidinggevende, misschien. Of de

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

29 oktober 2015. Lenette van Tienhoven projectleider

29 oktober 2015. Lenette van Tienhoven projectleider 29 oktober 2015 Lenette van Tienhoven projectleider Werk&Mantelzorg is een initiatief van Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerzorg en Qidos Programma Stichting Werk & Mantelzorg

Nadere informatie

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Help! Verzuim voorkomen

Help! Verzuim voorkomen TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. Help! Verzuim voorkomen Een leidraad voor werkoverleg met medewerkers over verzuim Deze publicatie is

Nadere informatie

Alice de Boer Saskia Keuzenkamp. OCW 28 april 2009

Alice de Boer Saskia Keuzenkamp. OCW 28 april 2009 Mantelzorg: m/v verschillen Alice de Boer Saskia Keuzenkamp OCW 28 april 2009 Opbouw: twee vragen Wie helpt wie, met wat, hoeveel en welke gevolgen? Hoe combineren mantelzorgers arbeid en zorg? Verschillen

Nadere informatie

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de baanbreker. BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de baanbreker. BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de baanbreker BAANBREKERS combineren werk en mantelzorg Mantelzorg: nog nooit van gehoord? Voor veel mensen is het dagelijkse realiteit: het combineren van werk en mantelzorg.

Nadere informatie

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1 Werk en Mantelzorg. 2 Handreikingen mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. 3 Succesvoorbeeld mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid

Inhoudsopgave. 1 Werk en Mantelzorg. 2 Handreikingen mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. 3 Succesvoorbeeld mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid Inhoudsopgave 1 Werk en Mantelzorg 2 Handreikingen mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid - Handreiking 1 Flexibilisering - Handreiking 2 Bekendheid en Bespreekbaarheid - Handreiking 3 Rolverdeling mantelzorgvriendelijkpersoneelsbeleid

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving

PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving MANTELZORG: NOG NOOIT VAN GEHOORD? PRAKTISCHE WEGWIJZER voor de mantelzorger en zijn omgeving Voor veel mensen is het dagelijkse realiteit: het combineren van werk en mantelzorg. Het kan zijn dat een collega

Nadere informatie

Maak werk van mantelzorg!

Maak werk van mantelzorg! Een stevige cao maakt zich sterk voor 1 op 8 de 1 op de 8 werknemers combineert werk met langdurige zorg voor een naaste. De komende jaren neemt dat aantal toe omdat er een groter beroep wordt gedaan op

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Notitie - Mantelzorg Werkt bij Karaat

Notitie - Mantelzorg Werkt bij Karaat Notitie - Mantelzorg Werkt bij Karaat Aanleiding Van de werkende beroepsbevolking combineert 1 op de 6 werknemers werk met mantelzorgtaken, in de zorg zelfs 1 op de 4. Gemiddeld besteden zij 14 uur per

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Impact op zijn. leven

Impact op zijn. leven Impact op zijn leven Ryan* student Bedrijfskunde zorgt al drie jaar bijna helemaal alleen voor zijn autistische broer. Ik wil niet een beeld van mezelf neerzetten dat ik zielig ben. Ik kies hier bewust

Nadere informatie

ER IS MEER MOGELIJK DAN JE DENKT! PRAKTISCHE WEGWIJZER MANTELZORGERS

ER IS MEER MOGELIJK DAN JE DENKT! PRAKTISCHE WEGWIJZER MANTELZORGERS ER IS MEER MOGELIJK DAN JE DENKT! PRAKTISCHE WEGWIJZER MANTELZORGERS Voor de mantelzorger in de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg, Kraamzorg en Jeugdgezondheidszorg (VVT) 2 Mantelzorg: nog nooit

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

De informatie in dit pakket zal u hierbij zeker van pas komen. We hopen dat het u inspireert.

De informatie in dit pakket zal u hierbij zeker van pas komen. We hopen dat het u inspireert. werknemer Beste werkende Mantelzorger in Arnhem, Het combineren van intensieve zorg voor familieleden of vrienden met een baan kan een behoorlijke puzzel zijn. Daar willen wij u graag bij ondersteunen.

Nadere informatie

Lage drempel voor bespreekbaar maken werk/privé balans

Lage drempel voor bespreekbaar maken werk/privé balans Lage drempel voor bespreekbaar maken werk/privé balans In dit interview lees je hoe Elver - als zorginstelling met ruim 1300 medewerkers - invulling geeft aan zorgvriendelijk werkgeverschap. Bespreekbaar

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Deze folder legt uit wat er gebeurt als je papa of mama een bolletje

Nadere informatie

De gemeente Hoogeveen nodigt u uit

De gemeente Hoogeveen nodigt u uit De gemeente Hoogeveen nodigt u uit Voor een bijeenkomst over: Mantelzorgers en werkgelegenheid Van, Voor en Door Ondernemers Mini conferentie over dit belangrijke onderwerp voor werkgevers Op maandag 7

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Maak Werk van Mantelzorg!

Maak Werk van Mantelzorg! Maak Werk van Mantelzorg! Bron: Stichtng Werk en Mantelzorg Aaldert Mellema Bestuurder Zorg CNV Zorg & Welzijn Mantelzorgquiz Hoe staat het met jullie kennis over de combinatie werk en mantelzorg? Vraag

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Uw naaste op de polikliniek of dagcentrum Informatie voor mantelzorgers

Uw naaste op de polikliniek of dagcentrum Informatie voor mantelzorgers Uw naaste op de polikliniek of dagcentrum Informatie voor mantelzorgers Zorgt u voor uw zoon of dochter? Is uw partner langdurig ziek? Is uw vader of moeder (ineens) hulpbehoevend? Dat heeft ook voor

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

WERK EN KANKER: JE HOEFT ER NIET ALLEEN VOOR TE STAAN

WERK EN KANKER: JE HOEFT ER NIET ALLEEN VOOR TE STAAN WERK EN KANKER: JE HOEFT ER NIET ALLEEN VOOR TE STAAN Ieder jaar krijgen in Nederland 30.000 werknemers dat is 1 op de 250 - te horen dat zij kanker hebben. Een nog groter aantal, 1 op de 79 mannelijke

Nadere informatie

Gelukkig blijven zorgen èn werken. Alice de Boer SCP/VU

Gelukkig blijven zorgen èn werken. Alice de Boer SCP/VU Gelukkig blijven zorgen èn werken Alice de Boer SCP/VU Julius centrum sept 2015 Minder professionele zorg We moeten steeds meer helpen Druk, druk, druk sandwich Veel hulpbehoevende ouderen burnout Opbouw

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

Manifest. van de mantelzorger

Manifest. van de mantelzorger Manifest van de mantelzorger Manifest van de Mantelzorger Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald en vanuit een persoonlijke band zorgen voor een hulpbehoevende oudere, chronische zieke of gehandicapte

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Zorgt u voor een ander?

Zorgt u voor een ander? Zorgt u voor een ander? Doe de test: bent u mantelzorger? 1. Bent u mantelzorger? Doe de test! Beantwoord deze vragen om te zien of u mantelzorger bent. 1. Zorgt u voor een familielid, vriend of goede

Nadere informatie

In gesprek met medewerkers over verzuim

In gesprek met medewerkers over verzuim TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk

Nadere informatie

Transvorm Actueel. Voorkom uitval medewerkers met mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. woensdag 16 september 2015

Transvorm Actueel. Voorkom uitval medewerkers met mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. woensdag 16 september 2015 Transvorm Actueel Voorkom uitval medewerkers met mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid woensdag 16 september 2015 www.transvorm.org Maak Werk van Mantelzorg! Transvorm, 16 september 2015 Jeanet van Lieshout

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Feiten en cijfers mantelzorg

Feiten en cijfers mantelzorg Feiten en cijfers mantelzorg Hieronder leest u de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland uit het SCP-rapport 'Informele hulp: wie doet er wat?' (2015). Aantal mantelzorgers

Nadere informatie

De kunst om met jezelf te leven. Met praktische tips, humoristische verhalen, psychologische inzichten en prachtige afbeeldingen. Hannah Elisa Walsh

De kunst om met jezelf te leven. Met praktische tips, humoristische verhalen, psychologische inzichten en prachtige afbeeldingen. Hannah Elisa Walsh De kunst om met jezelf te leven Met praktische tips, humoristische verhalen, psychologische inzichten en prachtige afbeeldingen. Hannah Elisa Walsh 1 Voorwoord. Het idee voor dit boek kwam in mij op terwijl

Nadere informatie

Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap.

Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap. Mantelzorgwijzer Arnhem Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap. Waarom een mantelzorgwijzer? Voor veel mensen is het verzorgen van

Nadere informatie

CP16. ziek- en betermelden

CP16. ziek- en betermelden CP16 ziek- en betermelden Bent u ziek? Kunt u daarom niet werken? Geef het dan door aan uw baas. Dat is normaal in Nederland. Als u wat langer ziek bent, maakt u een afspraak met de bedrijfsarts. Als u

Nadere informatie

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

Mantelzorgers aan het werk Workshop mantelzorgers 7 november 2013 Pauline Geldhof

Mantelzorgers aan het werk Workshop mantelzorgers 7 november 2013 Pauline Geldhof Mantelzorgers aan het werk Workshop mantelzorgers 7 november 2013 Pauline Geldhof Werk&Mantelzorg is een initiatief van Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerzorg en Qidos Programma

Nadere informatie

Zorgt u voor een ander?

Zorgt u voor een ander? Zorgt u voor een ander? Doe de test: bent u mantelzorger? 1. Iedereen kan mantelzorger zijn 2. Bent u mantelzorger? Doe de test! Beantwoord deze vragen om te zien of u mantelzorger bent. 1. Zorgt u voor

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Jeugd & Gezin

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Jeugd & Gezin MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Jeugd & Gezin We redden het niet met de opvoeding van ons kind. Is er iemand bij wie we terecht kunnen? Iemand die ons begrijpt? Ons kind heeft een beperking,

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente?

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente? Informatie voor mantelzorgers (en begeleiders) Mantelzorgers zijn alle mensen uit de omgeving van de cliënt die aan de cliënt hulp en zorg verlenen. Dat kan op verschillende gebieden en in verschillende

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Werk en kanker: je hoeft er niet alleen voor te staan.

Werk en kanker: je hoeft er niet alleen voor te staan. Kanker, waarbij het verleden, het heden en de toekomst niet langer met elkaar verbonden lijken. Kanker... je hebt het niet alleen en je hoeft er niet alleen voor te staan Werk en kanker: je hoeft er niet

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

Fotoverslag Expertmeeting Werk&Mantelzorg 27 januari 2015. - Uitgebreid verslag (voor intern gebruik) - g Werk & Mantelzorg

Fotoverslag Expertmeeting Werk&Mantelzorg 27 januari 2015. - Uitgebreid verslag (voor intern gebruik) - g Werk & Mantelzorg Fotoverslag Expertmeeting Werk&Mantelzorg 27 januari 2015 - Uitgebreid verslag (voor intern gebruik) - g Werk & Mantelzorg 1 Dagvoorzitter Donatello Piras introduceert het onderwerp voor vanmiddag: de

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Scheiding privé en werk

Scheiding privé en werk Scheiding privé en werk We leven in een tijd waarin werk en privé steeds meer door elkaar lijken te lopen. Veel mensen zijn ook in hun vrije tijd bereikbaar voor hun baas. De andere kant van de medaille

Nadere informatie

Mantelzorg, waar ligt de grens?

Mantelzorg, waar ligt de grens? Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Niet alles verandert in de zorg

Niet alles verandert in de zorg Over wat blijft en wat er verandert in de zorg 15 september 2014, Hercules Diessen Niet alles verandert in de zorg. Gelukkig maar! Er gaat veel veranderen in de zorg. Maar er blijft gelukkig ook veel hetzelfde;

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie