STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG. Jaarverslag stichting milieufederatie limburg

Transcriptie

1 40 JAAR STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG Jaarverslag 2011 stichting milieufederatie limburg

2 Inhoud Voorwoord 1 1 Thema s 2 Natuur en landschap 2 Ruimte 5 Milieu en water 7 Landbouw 9 Bedrijven 10 Energie en klimaat 11 Mobiliteit 12 2 Communicatie 14 3 Samenwerking 18 4 Organisatie 20 5 Jaarrekening Accountantsverklaring 28 6 Verantwoordingsverklaring bestuur Milieufederatie Limburg 29 Rooster van aftreden bestuur 31 Colofon 32

3 Voorwoord was een bijzonder jaar voor de Milieufederatie Limburg: een jaar om vooruit te kijken, een jaar om terug te blikken, maar natuurlijk ook een jaar om hard te werken en de provincie Limburg zo leefbaar mogelijk te maken én te houden. Terugkijken deden we in 2011 tijdens de viering van het 40-jarig jubileum van de Milieufederatie. Deze mijlpaal werd gevierd met een feestelijke bijeenkomst in Roermond waarin stof tot nadenken werd gegeven door Bas Haring en er volop gediscussieerd werd over de toekomst van Limburg en de Limburgse bevolking, en de rol van de Milieufederatie daarin. Vooruit kijken ging op een intensieve manier: medewerkers en bestuur hebben zich afgevraagd wat hun ideale toekomstbeeld is, wat de visie van de Milieufederatie is voor de komende jaren, en wat daarbij de speerpunten zijn. Er is overleg geweest over het Meerjarenbeleidsplan met sterkte-en-zwakte analyses, kansen en bedreigingen en uitgangspunten voor het te voeren beleid. Intussen werd natuurlijk ook gewoon hard gewerkt. De medewerkers van de Milieufederatie hebben groepen bijgestaan met kennis en andere vormen van ondersteuning, actuele thema s zijn besproken, er is documentatie verschaft én voorlichting gegeven. Ook is er meegedacht en gepraat over nieuwe plannen van overheid en andere organisaties. Soms werd hierbij kritiek gegeven op ontwikkelingen, meestal in goed overleg. In enkele gevallen - bijvoorbeeld bij de plannen voor de Buitenring Parkstad - heeft de Milieufederatie zich op afgesproken wijze (zoals vastgelegd in de gedragscode) teruggetrokken uit overleg. Op die wijze behoudt de federatie het recht om te kunnen procederen tegen onzalige en onnodige aantasting van natuur en leefbaarheid. In dit jaarverslag kunt u gedetailleerd lezen waar de medewerkers van de Milieufederatie zich het afgelopen jaar allemaal mee bezig hebben gehouden. Ik wens u daarbij veel leesplezier, en wellicht ook inspiratie. Rest mij u nog te melden dat ik per 31 december 2011 aftreed als voorzitter en opgevolgd word door Marieke Kruit. Met vriendelijke groet, Liesbeth van Soest Voorzitter Foto: Monique Demarteau

4 1 Thema s 2 natuur en landschap Landschapspark De Graven De Milieufederatie Limburg heeft zitting in het bestuur van Landschapspark De Graven samen met gemeentelijke vertegenwoordigers, Dienst Landelijk Gebied en de Provincie Limburg. De Westelijke Mijnstreek (regio Sittard-Geleen) is een verstedelijkt gebied, waar grote industriële bedrijven als Nedcar, DSM en Sabic het uiterlijk bepalen. Landschapspark De Graven is opgezet om als tegenhanger van de rode ontwikkelingen serieus werk te maken van de versterking van natuur, landschap en recreatie. Dat is essentieel voor een aantrekkelijk woon-, werk- en leefklimaat van de dichtbevolkte Westelijke Mijnstreek. In 2011 is gewerkt aan de volgende projecten: Oude Pastorie (Beek), Integraal project Catsop (Stein), Heidekamppark (Stein), A2 Groenzone, Urdal-Scharberg (Stein), opwaardering Kakkertdal (Schinnen), Ecopassage A2 (Beek), hellingen Schinnen-Spaubeek, natuurtransferium Sweikhuizen (Schinnen), kasteelpark Elsloo (Stein) en nieuw bos (Sittard-Geleen). De Milieufederatie woonde een aantal vergaderingen van het bestuur van het Landschapspark bij. Ze adviseerde over nieuwe, groene projecten en leverde op die wijze een bijdrage aan de vergroening van deze sterk verstedelijkte regio. In de loop van 2011 heeft een transitie van De Graven plaatsgevonden. Het werkgebied van Landschapspark De Graven is verruimd tot dat van de hele Westelijke Mijnstreek. Het omvat nu niet alleen de (buiten)gebieden van de gemeenten Schinnen en Sittard- Geleen, maar ook die van de gemeenten Beek en Stein. Stichting Landschapspark De Graven Westelijke Mijnstreek (nieuwe naam) gaat zich concentreren op de uitvoering van twaalf projecten van het speerpunt landschap uit de Regiovisie Westelijke Mijnstreek. In de nieuwe setting wordt het bestuur gevormd door vier wethouders van de betrokken gemeenten. De voormalige bestuurspartijen Waterschap Roer en Overmaas, LLTB en de Milieufederatie Limburg hebben geen zitting meer in het bestuur. Voor overleg met laatstgenoemde partijen is een platform opgericht dat zich zal bezighouden met gebiedsbeleid en de ontwikkeling van het platteland. Natura 2000 Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. De Milieufederatie bemoeit zich intensief met de inhoud van de beheerplannen die worden opgesteld voor de 23 Natura 2000-gebieden in Limburg. Daarnaast probeert zij draagvlak te verwerven voor de doelstellingen van het Europese Natura beleid. In 2011 heeft de aanpak van het stikstofprobleem in de Natura 2000-gebieden de agenda bepaald. Via de zogenoemde Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) wordt een oplossing gezocht voor het teveel aan stikstof in een groot deel van de Natura 2000-gebieden, waardoor de natuurdoelen in deze gebieden onder druk staan. De definitieve aanwijzing van de Natura 2000-gebieden en de opstelling van de beheerplannen wachten op een adequate oplossing van dit hardnekkige probleem. De Milieufederatie Limburg heeft zich in 2011 samen met andere natuur- en milieuorganisaties bemoeid met de totstandkoming van de PAS, die niet alleen een oplossing moet bieden voor de economische ontwikkeling van landbouwbedrijven rondom de Natura 2000-gebieden, maar ook perspectief biedt voor het herstel en de ontwikkeling van de uit oogpunt van Europees natuurbeleid belangrijke natuurwaarden (de natuurparels). In de loop van 2012 wordt de invoering van de PAS verwacht. Natuurbeleid Het nieuwe kabinetsbeleid heeft een enorme impact op de toekomst van het landelijke gebied in Limburg. De regering heeft in haar regeerakkoord een enorme korting op het budget van natuur en landschap aangekondigd. Hoeveel precies, daarover verschillen de meningen. Natuurmonumenten spreekt van een korting van maar liefst 72 procent in 2015 ten opzichte van De gevolgen voor natuur en landschap zijn ingrijpend. Het drastisch verkleinen van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) getuigt van kortetermijnvisie. Natuurterreinen blijven daardoor geïsoleerd liggen, maar ook andere maatschappelijke processen zoals landbouwstructuurverbetering, hoogwaterbestrijding en recreatie in het buitengebied ondervinden daar de gevolgen van. Investeringen uit het verleden worden zo teniet gedaan, een enorme kapitaalvernietiging. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving zullen de voorgenomen bezuinigingen van het Rijk op het natuur- en landschapsbeleid leiden tot een verdere verslechtering van de natuurkwaliteit en de leefomstandigheden van planten- en dier-

5 3 soorten, die op basis van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen moeten worden beschermd. Ook zullen de kwaliteit van het Nederlandse landschap en de recreatieve waarde ervan achteruitgaan. Dit is voor een aantal natuur- en milieuorganisaties, onder wie de Milieufederatie Limburg, aanleiding geweest om te starten met de actie Hart voor Natuur. Hart voor Natuur Hart voor Natuur, een coalitie van ruim twintig natuur- en milieuorganisaties onder wie de Milieufederatie Limburg, heeft op 2 januari 2011 natuurminnend Nederland opgetrommeld om een activiteit in de natuur te ondernemen als protest tegen het beleid van het kabinet Rutte-Verhagen. In ruim honderd gebieden verspreid door Nederland stonden boswachters, natuurgidsen en vrijwilligers die dag klaar om belangstellenden wegwijs te maken in de Nederlandse natuur. In Hart voor Natuur zijn naast de Natuur en Milieufederaties ook Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Milieudefensie, Natuur en Milieu, de Vlinderstichting, 12Landschappen, SOVON Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland verenigd. In het kader van de landelijke actie Hart voor Natuur is in februari tevens een estafette van vijf wandelingen georganiseerd in Limburg. De eerste wandeling startte in Gennep op 15 februari. Aansluitend aan de laatste wandeling van de estafetteloop vond op zaterdag 19 februari de aanbieding van het Appèl van Maastricht plaats, gevolgd door een politiek debat onder leiding van Jan de Koning (bekend van L1-televisie). Het Appèl van Maastricht is bedoeld om politici wakker te schudden en actie te ondernemen voor een krachtige en robuuste EHS. Voor de actie is een speciale website in het leven geroepen: Vervolgens is in het kader van de coalitieonderhandelingen een brief naar alle Statenfracties gestuurd, waarin nog eens het belang van een robuuste EHS werd onderstreept. Ontsnippering Versnippering van leefgebieden als gevolg van doorsnijding door wegen is een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van flora en fauna. Maatregelen om de versnippering tegen te gaan en verbindingen tussen leefgebieden te herstellen - de zogenaamde ontsnipperingsmaatregelen - zijn belangrijk, maar hebben geen prioriteit bij de meeste gemeenten. De Milieufederatie en de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL) zijn in 2010 een project gestart om in zes gemeenten in Limburg ontsnipperingsmaatregelen op de gemeentelijke agenda te krijgen en om realisatie van kleine faunavoorzieningen te bevorderen. In 2011 heeft de Milieufederatie samen met de bij haar aangesloten groepen de knelpunten rondom faunavoorzieningen in beeld gebracht. Het gaat om de gemeenten Gennep, Venlo, Roermond, Echt-Susteren, Voerendaal en Gulpen-Wittem. Het project is (voorlopig) niet verder doorgezet in verband met bezuinigingen op het ILG-budget, waaruit de ontsnipperingsmaatregelen gefinancierd zouden moeten worden. Dierenbeschermingscentrum Limburg De Dierenbescherming Limburg wil het dierenbeschermingscentrum Limburg gaan bouwen aan de N297 in Born. Dierenbescherming Limburg, betrokken natuurorganisaties (onder wie de Milieufederatie Limburg), Provincie Limburg en de gemeente Sittard-Geleen hebben daarover in 2011 een akkoord bereikt. Natuurmonumenten, de Milieufederatie Limburg, IVN Land van Swentibold en het Graetheidecomité zijn van meet af aan betrokken geweest bij het locatie-onderzoek. Volgens de natuurorganisaties is er sprake van een win-win-situatie. Ter compensatie voor de nieuwbouw van het dierenwelzijnscentrum op een natuurakker

6 4 van bijna twee hectare, wordt ongeveer zeven hectare nieuwe natuur aangelegd. Hiervoor stelt de gemeente grond in de nabijheid beschikbaar die vervolgens als natuur ingericht gaat worden. Het stuk grond waar het centrum komt, heeft momenteel nog een agrarische bestemming en maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Dat betekent dat de EHS ter plekke herbegrensd moet worden. De Milieufederatie is toch akkoord omdat er uiteindelijk meer nieuwe natuur bijkomt dan er verdwijnt. Bovendien heeft de gemeente verklaard geen medewerking meer te verlenen aan de komst van een golfbaan in het betreffende gebied, een eis van de betrokken natuurorganisaties. Nacht van de Nacht De zevende Nacht van de Nacht op 29 oktober 2011 is zeer succesvol verlopen. Zo n mensen, onder wie veel kinderen, namen deel aan zo n 300 activiteiten verspreid over alle provincies. In Limburg namen ruim mensen deel aan een van de 33 donkere activiteiten. In Limburg deed ook de provincie mee aan de Nacht van de Nacht door de aanstraalverlichting van het Gouvernement in Maastricht te doven. Verder waren de gemeenten Mook en Middelaar, Beek, Nederweert, Brunssum, Schinnen, Meerssen, Beesel en Leudal actief tijdens de Nacht van de Nacht. Deze gemeenten hebben aanstraalverlichting van gemeentehuizen, monumenten, kerken en kunstwerken uitgezet. In de gemeente Beek werd dertig procent van de straatverlichting uitgeschakeld. Vodafone (Maastricht), Universiteit Maastricht, Centraal Bureau voor de Statistiek (Heerlen), Heiming Optiek, autobedrijf Feijts en Albert Heijn (Beesel) doofden zoveel mogelijk nachtelijke (reclame)verlichting. Tot en met 2010 liep het project Laat het Donker Donker waarin ook aandacht voor duisternis werd gevraagd. In 2011 is dit landelijke project gekoppeld aan de Nacht van de Nacht. openbaar, sportveld, reclame, recreatieterreinen, verlichting uit een gebouw, verlichting van een gebouw, particulier. De helft van het aantal meldingen valt in de categorie openbare verlichting, zoals straatverlichting die de gehele nacht brandt of lantaarnpalen die (in)direct in woon- of slaapkamer schijnen. In de categorie verlichting uit een gebouw scoort opvallend hoog de verlichting uit kassen, met name ten noorden van Roermond. Ook verlichting van gebouwen vindt men vaak onnodig: monumenten en gebouwen die de hele nacht verlicht zijn of waarbij de verlichting niet goed is afgesteld waardoor vooral de omgeving en omliggende woningen verlicht worden. Uiteraard zijn er ook meldingen van reclameverlichting. Deze betreffen bijna allemaal reclamemasten en grote reclameborden langs snelwegen. In Limburg zijn in totaal zestig lichthinderklachten gemeld. Dit lijkt weinig ten opzichte van de meldingen in heel Nederland. Vooral rondom grote steden als Utrecht, Amsterdam en Rotterdam zijn veel meldingen van lichthinder op de kaart zijn gezet. Het lage aantal meldingen in Limburg betekent dat we wellicht al in een redelijk donkere provincie leven. Dat neemt niet weg dat het natuurlijk altijd donkerder kan. De Milieufederatie heeft daarom in 2011 een paar lichthinderproblemen aangekaart bij de betrokkenen en waar mogelijk opgelost. Zo is onder meer bedrijfsverlichting beter afgesteld zodat langskomend autoverkeer niet meer wordt verblind. Ook is in overleg met een ander bedrijf verlichting aangepast zodat de aanpalende woningen geen lichthinder meer hebben. Lichthinderinventarisatie Eén donkere nacht is leuk, maar de Milieufederatie Limburg is op zoek naar structurele maatregelen om overbodige nachtverlichting tegen te gaan. Door middel van een digitale lichthinderkaart is in de maanden september en oktober 2011 geïnventariseerd welke lichthinderproblemen er zijn en welk soort lichthinder mensen het meeste stoort. De meldingen zijn in zeven categorieën verdeeld:

7 ruimte 5 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Deze nota geeft de kaders aan voor het ruimtelijke beleid van het Rijk en is via doorwerking in provinciale en gemeentelijke plannen indirect belangrijk voor de ruimtelijke inrichting van de provincie Limburg. Samen met de provinciale Natuur en Milieufederaties en andere natuur- en milieuorganisaties is in 2011 gelobbyd richting Tweede Kamer om belangen van milieu, natuur en landschap een duidelijker plek te geven in de nota. Helihaven De Milieufederatie heeft in 2010 geen zienswijze kunnen indienen tegen de Concept-Luchthavenverordening van de Provincie Limburg, aangezien de helihaven in Heythuysen alsmede de luchthaven in Arcen niet in deze verordening waren opgenomen. In december 2010 heeft de Provincie Limburg de definitieve verordening vastgesteld. Toen pas bleek dat hierin toch een luchthavenregeling voor de helihaven in Heythuysen is opgenomen. De Milieufederatie heeft hiertegen in 2011 beroep ingesteld bij de Raad van State, omdat een helihaven volgens haar niet thuishoort in de nabijheid van Natura en EHS-gebied Leudal. Greenportlane De Milieufederatie Limburg was in 2011 voorzitter van de klankbordgroep Groen, Water en Milieu van de Developement Company Greenport Venlo (DCGV). In deze klankbordgroep zitten vertegenwoordigers uit de achterban van de Milieufederatie en van andere maatschappelijke organisaties (onder meer Staatsbosbeheer). Samen met DCGV proberen zij zorg te dragen voor een goede invulling van de groene corridors en robuuste groenstructuren in de gebiedsontwikkeling Greenport. Planologische ontwikkelingen De Milieufederatie Limburg werd in 2011 vaak om advies gevraagd door burgers en aangesloten groepen. Meestal ging het om planologische ontwikkelingen in de regio. Wat betreft deze ontwikkelingen gaat het bijna altijd om meerjarige projecten. Bijna alle dossiers lopen dan ook door in Het gaat te ver om in dit jaarverslag alle dossiers uitgebreid te beschrijven. We volstaan met het benoemen van de planologische ontwikkelingen in de provincie en geven de stand van zaken weer in een tabel (zie pagina 6). Racecircuit De Peel De rechter bepaalde in 2008 dat het racecircuit Bakelse Dijk (Venray) niet meer gebruikt mag worden. Medio 2009 werden vervolgens het bestemmingsplan en de milieuvergunning door de Raad van State vernietigd. Om niet in nieuwe juridische procedures verstrikt te raken, heeft de Milieufederatie in 2009 met de gemeente en de racecircuiteigenaar opgetrokken om constructief mee te denken in het zoekproces naar een andere locatie. Een en ander is echter niet conform gemaakte afspraken verlopen. De Milieufederatie heeft daarom in december 2010 een brief gestuurd naar de gemeenteraad van de gemeente Venray. Zij is het niet eens met de voorbarige conclusie van het college van burgemeester en wethouders om alleen de Bakelse Dijk als locatie verder uit te werken. In 2011 is het bestemmingsplan en de MERstudie in procedure gegaan. Hierin is bevestigd dat niet is gehandeld conform de afspraken in het gezamenlijke zoekproces naar een geschikte locatie. De Milieufederatie werd hierdoor tegen haar voornemens in gedwongen om een zienswijze in te dienen. De procedure loopt door in 2012.

8 Planologische ontwikkeling Ondernomen actie Stand van zaken Resultaat 6 Ontwikkelingen Noord-Limburg Ontgronding/natuurontwikkeling Overleg Loopt nog o Koningsven Ontwikkeling tussengebied Malden-Mook Overleg Loopt nog o Structuurvisie Venray Overleg Loopt nog o Racecircuit De Peel Zienswijze ingediend Loopt nog o Motorcross Venlo Overleg Loopt nog o (Groene Structuren) Greenportlane Overleg Loopt nog o Project Heiderijk Overleg Loopt nog o Ontsluiting Groesbeek-Mook Overleg Loopt nog o Bestemmingsplan Buitengebied Gennep Overleg Loopt nog o Woningbouw de Bisselt Overleg Loopt nog o Bestemmingsplan Buitengebied Venlo Overleg Loopt nog o Ontwikkelingen Midden-Limburg Uitbreidingsplan Grathem Overleg Loopt nog o Helicopterterrein Leudal Juridische procedure Loopt nog o Structuurvisie Beesel Zienswijze ingediend Deels rekening gehouden met visie SML o/+ Aardgastransportleiding Peel-Schinveld Schriftelijke reactie ingediend samen Loopt nog o met Brabantse Milieufederatie Lus van Linne Zienswijze ingediend Loopt nog o Bestemmingsplan buitengebied Weert Overleg Loopt nog o Bestemmingsplan buitengebied Nederweert Overleg Loopt noog o Reclamemast Nederweert Zienswijze ingediend Tegemoet gekomen aan visie SML + N280-West Overleg Tegemoet gekomen aan visie SML + Structuurvisie en bestemmingsplan Overleg Loopt nog o Echt-Susteren Uitbreiding Essent (Maasgouw) Overleg Loopt nog o Structuurvisie Maasgouw Zienswijze ingediend Deels tegemoet gekomen aan visie SML o/+ Rosslag (Herten) Inspraak SML Loopt nog o Uitbreiding Nunhems Zaden Lobby SML Loopt nog o Zandwinning Weert Overleg Loopt nog o IJzeren Rijn Overleg Loopt nog o Ontwikkelingen Zuid-Limburg Aanleg Golfbaan Eys Overleg Loopt nog o Buitenring Parkstad (Inpassingsplan) Juridische procedure Tegemoet gekomen aan visie SML + Buitenring Parkstad (Flora en Fauna Wet) Juridische procedure Loopt nog o Buitenring Parkstad (NB Wet) Juridische procedure Loopt nog o Wijncentrum Rott Overleg Loopt nog o Landgoed St. Pietersberg Overleg Loopt nog o Betonbedrijf Gelissen Overleg Loopt nog o Parkeerproblematiek Holset Overleg, brief Deels tegemoet gekomen aan visie SML o/+ Bomenkap beekdalen Overleg Deels tegemoet gekomen aan visie SML o/+ OPAC (Graetheide) Overleg Loopt nog o Ondergrondse CO2-opslag (Graetheide) Overleg Ministerie heeft plannen stilgelegd + (Groene Structuren) A2 Overleg Loopt nog o Spooremplacement Born Zienswijze ingediend Loopt nog o Dierenwelzijnscentrum (Born) Overleg Tegemoet gekomen aan wensen SML + o = onbekend + = positief - = negatief o/+ = deels positief

9 milieu en water 7 Gemeenten met hart voor schoon water Via het project Gemeenten met hart voor schoon water wordt gepoogd draagvlak te creëren bij gemeentelijke bestuurders voor het saneren van riooloverstorten. Hiermee kan de natuurlijke waterkwaliteit aanzienlijk verbeterd worden. Dit doet de federatie in samenspraak met de Provincie Limburg en de waterschappen in Limburg. Het doel is de riooloverstortfrequentie terug te brengen tot één keer in de twee of vijf jaar, liefst vóór 2015 en - in geval van uitstel - uiterlijk vóór Op 2 november 2011 was er een succesvolle bijeenkomst in Weert, waar zes gemeenten - te weten Bergen, Onderbanken, Roermond, Valkenburg, Venray en Weert - een presentatie hebben gegeven over hoe zij de riooloverstortproblematiek aanpakken. Doel was om gemeenten die op een positieve manier met hun waterbeleid bezig zijn, met name op het gebied van sanering van riooloverstorten, tijdens het event in het zonnetje te zetten. Riooloverstorten zijn namelijk een groot probleem voor de waterkwaliteit in de Limburgse beken. Van de ruim overstorten in Limburg hebben circa 200 overstorten een hoge saneringsurgentie. Ongeveer 110 overstorten lozen op kwetsbare wateren, die hierdoor ernstig vervuild raken. Samen met de beide Limburgse waterschappen is door de Milieufederatie Limburg nagegaan welke gemeenten een goede ambitie ten toon spreiden om de overstortproblematiek aan te pakken. Dit zijn met name de bovengenoemde zes gemeenten. Verdroging Onder de noemer Nieuw Limburgs Peil/GGOR wordt er in Limburg hard gewerkt aan de bestrijding van verdroging van de belangrijkste natuurgebieden, de zogenoemde TOP-gebieden. De Milieufederatie Limburg ging in 2010 op hoofdlijnen akkoord met de plannen van de Provincie Limburg en de waterschappen en nam in 2011 deel aan de provinciale Begeleidingsgroep Voortgang Verdrogingsbestrijding (GGOR). Belangrijkste aandachtspunten voor de Milieufederatie waren daarbij het behalen van de natuurdoelen, de prioriteitstelling en de kwaliteit van het grondwater. Deze aspecten worden belangrijker naarmate er meer bezuinigd gaat worden op de beschikbare financiële middelen van Rijk, provincie en de waterschappen. De Milieufederatie was in 2011 betrokken bij de discussie over prioritering van de TOP-gebieden die noodzakelijk was als gevolg van de bezuinigingen van het Rijk op natuur- en milieubeleid. Klankbordgroep Kader Richtlijn Water / Deltaplan Grote Rivieren De Milieufederatie Limburg vindt het belangrijk dat de plannen van de Kader Richtlijn water (KRW) voor schoon water in alle provincies snel worden uitgevoerd en volgt daarom in de Klankbordgroep KRW/Deltaplan Grote Rivieren de voortgang van de plannen. De Rijksbezuinigingen leiden ook hier helaas tot temporisering. Het Deltaplan beoogt onder meer de veiligheid tegen overstromingen te verbeteren en klimaatproof te maken. In 2011 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2012 een besluit te kunnen nemen over de mogelijke strategieën. Deze strategieën worden in de Klankbordgroep besproken. De Milieufederatie Limburg vindt dat de veiligheid langs de Maas vooral moet worden bewerkstelligd door de rivier op een zo natuurlijk mogelijke manier de ruimte te geven: meer natuur, een aantrekkelijker landschap en meer veiligheid. Maas Het uitgangspunt van optimalisatie van bouwgrondstoffenwinning, zoals gekozen is in het Zandmaasproject, deelt de Milieufederatie niet. Het gevolg van de in Limburg gevolgde koers is dat er vele onnodige zeer diepe ontgrondingen moeten worden gerealiseerd, terwijl diepere ontgrondingen niet bijdragen aan een grotere waterafvoer. Principieel is de Milieufederatie van mening dat het garanderen van veiligheid van de burgers een overheidstaak is, die in principe los moet worden gezien van de zandwinningsprojecten. Hierin wordt de federatie gesteund door de aanbevelingen van de Deltacommissie (Commissie Veerman, 2008). Om deze reden kijkt de Milieufederatie kritisch naar de plannen voor de herontgronding van de Lus van Linne. Dit gebied kent zeer grote natuurwaarden die voor een belangrijk deel te danken zijn aan de relatief ondiepe plassen. In 2011 heeft de Milieufederatie een zienswijze op de MER ingediend, waarin de federatie nadrukkelijk vraagt om rekening te houden met de ter plaatse voorkomende bodemverontreiniging en het gegeven dat het gebied Osen zich kwalificeert als Vogelrichtlijngebied.

10 8 Bodemkwaliteit De Milieufederatie volgt de actuele ontwikkelingen op het gebied van bodemkwaliteit in de provincie. Tijdens de regiovergadering Westelijke Mijnstreek in oktober 2010 is een presentatie gehouden over de aanpak van oude stortplaatsen door de Provincie Limburg. In 2011 zijn ideeën ontwikkeld hoe via urban-mining (actief zoeken naar bruikbare materialen zoals koper, lood etc.) sanering van oude stortplaatsen in de EHS zou kunnen worden gefinancierd. Mogelijkerwijze dat in 2012 hieraan via een pilotproject invulling kan worden gegeven. Luchtkwaliteit De luchtvervuiling met onder meer fijnstof en stikstofoxiden blijft een punt van zorg. De Milieufederatie Limburg wil graag een bijdrage leveren aan de verbetering van de luchtkwaliteit in Limburg. Daarom nam de federatie in 2011 deel aan het Platform Luchtkwaliteit, een periodiek overleg met de grotere Limburgse gemeenten, Rijkswaterstaat, de GGD en de Provincie Limburg. Door deelname aan het platform blijft de Milieufederatie op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van luchtkwaliteit in de gemeenten en provincie. Hierdoor kan ze betere adviezen geven aan lokale natuur- en milieuorganisaties. Verder heeft de Milieufederatie zitting in het Platform Luchtkwaliteit Maastricht. Daardoor is ze nauw betrokken bij de uitvoer van het luchtkwaliteitplan van de gemeente. De inzet van de Milieufederatie in 2011 richtte zich met name op de gezondheid van de inwoners van de binnenstad en de bijbehorende singels. Geluidhinder De Milieufederatie Limburg heeft in 2010 deelgenomen aan het Platform Geluidhinder van de Provincie Limburg. Door deelname aan dit platform wordt geprobeerd het geluidsbeleid van gemeenten en provincie waar nodig bij te sturen zodat uiteindelijk de geluidshinder in Limburg minder wordt. Binnen dit platform heeft de Milieufederatie Limburg het project Hoor de Stilte opgestart. In het kader van dit project zijn in 2011 verschillende activiteiten georganiseerd, onder meer workshops en een enquête. De Milieufederatie voert het project Hoor de Stilte uit met financiële steun van de Provincie Limburg en werkt hierbij nauw samen met het IVN Consulentschap en de werkgroep District Kader Vorming van het IVN. Op 29 januari en 12 februari 2011 werden twee Inspiratiedagen Stilte in respectievelijk Schin op Geul en in Geijsteren (bij Venray) georganiseerd. Ruim honderd mensen namen deel aan de Inspiratiedagen. De meeste deelnemers werken als gids voor IVN, Staatsbosbeheer of een Natuur- en Milieucentrum, maar de Inspiratiedagen trokken ook andere belangstellenden. Het programma bestond uit inspirerende lezingen, gevolgd door een drietal workshops in de buitenlucht. Naast de twee Inspiratiedagen is in maart 2011 een enquête uitgezet onder recreanten, wandelaars en bezoekers in tien stiltegebieden in Limburg. Er is met name onderzocht hoe zij de stiltegebieden beleven. Ruim 75% van de geënquêteerden wist dat ze recreëerden in een stiltegebied, ook gaven zij aan te weten wat een stiltegebied precies is; 82% vond het daadwerkelijk stil in het gebied. Het geluid van vogels staat bovenaan in de lijst van meest gehoorde geluiden. Als storend werden ervaren: geluiden afkomstig van auto s, vliegtuigen, mountainbikers én luidruchtige mensen. De deelnemers aan de enquête gaven tevens aan dat het stiltegebied stil moet blijven, omdat dit hen rust en ontspanning geeft en omdat dit nodig is voor flora en fauna. Op 27 april is de eerste Dag Van Stilte georganiseerd in Limburg, gelijktijdig met de International Noise Awareness Day. In de stiltegebieden in Valkenburg, Leudal, Stein, Venray en Roerdalen zijn die dag wandelingen georganiseerd door de Milieufederatie Limburg in samenwerking met vrijwilligers van aangesloten organisaties, onder wie IVN. Aan de hand van een aantal stilteopdrachten konden de deelnemers stilte ervaren. In 2011 is tevens een start gemaakt met het voorbereiden van vijf stiltewandelingen in Limburg. De wandelingen zullen in 2012 aangeboden worden aan het publiek.

11 landbouw 9 Glastuinbouw Met name in het noorden van de provincie zijn veel glastuinbouwbedrijven gevestigd. Het beleid is erop gericht om deze bedrijven zoveel mogelijk te vestigen in concentratiegebieden en projectvestigingslocaties (Californië en Siberië). De Milieufederatie heeft in 2011 deelgenomen aan het bestuurlijk en ambtelijk overleg glastuinbouw. Door de inbreng van onder meer de federatie heeft de Provincie Limburg toegezegd serieus werk te maken van de concentratie van glastuinbouw. Er wordt door de federatie meegedacht over de invoering van een nieuw instrument, de zogenaamde glasba(n)k. De bedoeling is om uitbreiding van glastuinbouwbedrijven in het buitengebied te koppelen aan sloop van oude glasopstanden op kwetsbare plekken elders zodat glastuinbouw in duurzame gebieden gestimuleerd wordt en op minder duurzame plekken afgebouwd wordt. Ammoniak en natuur In 2011 heeft de Milieufederatie de ontwikkelingen rondom de Verordening Stikstof en Natura 2000 Noord-Brabant en de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) gevolgd in samenspraak met de achterban (Werkgroep Behoud de Peel). De Milieufederatie heeft wegens gebrek aan menskracht slechts sporadisch geparticipeerd in de ambtelijke overleggen. Wel is deelgenomen aan de bestuurlijke overleggen. Het ligt in de bedoeling om in 2012 ook in Limburg een Verordening Stikstof op te stellen. Gelet op het grote belang voor de kwaliteit van de natuur zal de Milieufederatie zo goed mogelijk hierin participeren. Innovatieagenda duurzame veehouderij Limburg (Induvel) De Milieufederatie zat in 2011 zowel in de stuurgroep, het kernteam en een drietal themagroepen van het project Induvel. Een groot deel van de achterban van de Milieufederatie is zeer kritisch ten opzichte van de intensieve veehouderij en vraagt zich af of deze überhaupt duurzaam kan zijn. In het kader van dit project heeft de Milieufederatie samen met Wageningen Universiteit en HAS (Den Bosch) objectieve criteria geformuleerd waaraan een duurzame veehouderij zou moeten voldoen onder meer op die aspecten waarover de achterban bijzonder kritisch is zoals: ammoniak- en fijnstofemissie, gebruik van antibiotica, dierziekten, de afwaartse beweging (sanering verkeerde locaties en concentratie in de LOG s), handhaving BOM+, herstel landschappelijke kwaliteit, gebruik van gecertificeerde soja, enzovoort. Indien de Limburgse veehouderij zich gaandeweg aantoonbaar ontwikkelt in de richting die voldoet aan deze gezamenlijk geformuleerde duurzaamheidscriteria heeft de Milieufederatie gedeelde inhoudelijke argumenten om haar kritische achterban in dit dossier mee te krijgen. In 2012 wordt het project vervolgd.

12 10 bedrijven Stimuleringsprijs Duurzaam Winkelcentrum Limburg In 2010 is dit project heropgestart. Doel is het bevorderen van maatschappelijk verantwoord ondernemen bij midden- en kleinbedrijven in winkelcentra. Er is overleg geweest samen met de Kamer van Koophandel en MKB Limburg. Op 30 september 2011 is opnieuw een Stimuleringsprijs Duurzaam Winkelcentrum Limburg uitgereikt. De prijs bestaat uit een cheque van euro en een plaquette. Het bedrag moet besteed worden aan een duurzaamheidsproject. Winnaar was Winkelcentrum Venray. Hier is men volgens de jury voortvarend bezig met het thema Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Nunhems Zaden In 2011 heeft de Milieufederatie gelobbyd om de geplande uitbreiding van het in Buggenum gevestigde bedrijf Nunhems Zaden tegen te gaan zodat het landschappelijk waardevol gebied Buggenumerveld onbebouwd zou blijven. Bovendien zijn er twee betere bouwlocaties in de gemeente, aldus de Milieufederatie. Vanuit provinciaal oogpunt zou bovendien concentratie van glasen tuinbouw moeten plaatsvinden in Californië en Siberië, twee aangewezen concentratiegebieden voor dit soort bedrijven. Het college van B en W en het bedrijf zelf willen echter uitbreiden op de huidige locatie (aan de oostzijde langs de Napoleonsweg). In 2012 besluit de gemeenteraad inzake de uitbreiding van Nunhems Zaden. Hopoogst De Hopoogstdag vond plaats op zondag 11 september 2011 in het Zuid-Limburgse plaatsje Reijmerstok. De Milieufederatie was aanwezig met een informatiestand. De Groenmarkt was een groot succes. De informatiestands waren goed toegankelijk voor het publiek, daarom was er veel animo voor de stand van de Milieufederatie. van het product. Materialen kunnen vervolgens steeds opnieuw gebruikt worden, en wel zonder kwaliteitsverlies zoals bij recycling vaak het geval is. Producten moeten zó ontwikkeld worden dat deze in de afvalfase ofwel biologisch afbreekbaar zijn en zo voedsel voor de natuur worden, ofwel gemakkelijk terug te brengen zijn tot de oorspronkelijke ruwe materialen, waardoor ze weer voedsel zijn voor de technologische kringloop. Op deze manier gaat er niets verloren en bestaat er geen afval meer. De Natuur en Milieufederaties zijn in 2008 gestart met een gezamenlijk project om Cradle to Cradle te promoten onder bedrijven. De Milieufederatie Limburg werkt in dit project met het thema mode en textiel nauw samen met de Zeeuwse en Brabantse Milieufederatie. Doel is ontwerpers een kans geven middels het Cradle to Cradle-concept een kledingstuk of interieurprodukt te laten ontwerpen. De Milieufederatie Limburg heeft samengewerkt met de ontwerpers Kim van Bakel en Linda van Neerven uit Venlo. Het tweetal ontwierp een interieurproduct dat niet alleen mooi is om naar te kijken maar dat tevens de lucht zuivert, zoals planten dat doen met behulp van fotosynthese. De ontwerpers maken hierbij gebruik van kantklossen en zonnecellen. In een druk bezochte slotbijeenkomst die plaatsvond op 20 januari 2011 in het Audax Textielmueum in Tilburg, zijn de ontwerpers, de ontwerpen en het ontwerpproces gepresenteerd. Tevens is het eerste exemplaar van het magazine Stof aan gedeputeerde Bert Kersten van de Provincie Limburg overhandigd. In dit magazine staan interessante artikelen over dit bijzondere project. Het project is financieel ondersteund door de Postcode Loterij. Cradle to Cradle Cradle to Cradle omhelst het principe afval=voedsel. Kern van de boodschap van de bedenkers Braungart en McDonough is dat afval niet meer bestaat, omdat het voedsel is voor de natuur of voor de industrie. Materialen moeten in een gesloten kringloop terechtkomen, waarbij gekeken wordt naar de totale levensloop

13 energie en klimaat 11 We Generate! De Natuur en Milieufederaties, Stichting DOEN en de HIER Klimaatcampagne kregen in 2011 een extra bijdrage van 13,5 miljoen euro van de Postcode Loterij voor de oprichting van een nieuw energiebedrijf. We Generate! wordt het eerste energiebedrijf dat het voor de klant mogelijk maakt zelf groene energie op te wekken en energie te besparen. De precieze rol van de Natuur en Milieufederaties moet in de loop van 2012 duidelijk worden. Windenergie De Milieufederatie is voorstander van duurzame, schone energie door zon en wind. De Milieufederatie hanteert een in 2009 opgestelde visie van de twaalf Natuur en Milieufederaties bij de toetsing van initiatieven voor windenergie in Limburg. Zij kijkt hierbij met name naar de effecten en gevolgen voor natuur en landschap. In 2011 heeft de Milieufederatie aangegeven welke locaties in Limburg eventueel in aanmerking komen als zoekgebied voor windturbines. De Provincie Limburg gaat deze locaties vervolgens vastleggen in een aanvulling op het Provinciaal Omgevingsplan Limburg. onafhankelijke onderzoek is een forse streep door de rekening van de Provincie Limburg en de particuliere initiatiefnemers (een bedrijvenconsortium), die al jaren ijveren voor ondergrondse energieopslag op Graetheide. Desondanks bleven leden van Provinciale en Gedeputeerde Staten zich in 2011 sterk maken voor een OPAC. De Milieufederatie zal de ontwikkelingen in 2012 op de voet blijven volgen. CO2 Ambitie De Natuur en Milieufederaties werken samen aan een mooi en duurzaam Nederland. In het project CO2 Ambitie dat in 2010 is gestart en financieel wordt ondersteund door de Postcode Loterij, werken ze samen met de energie-intensieve industrie. Door innovatief te denken, creatief te zijn en van buitenaf naar het bedrijf te kijken willen de federaties, samen met Ecofys, bedrijven CO2- besparingsmaatregelen voorhouden waar ze direct mee aan de slag kunnen. De Natuur en Milieufederaties stellen zich pro-actief op en willen door middel van samenwerking met de energieintensieve bedrijven resultaten op gebied van CO2-reductie halen. Binnen dit project is in 2011 door de Milieufederatie samengewerkt met het Waterschaps Bedrijf Limburg (WBL). OPAC De Provincie Limburg wil een grootschalige energieopslag realiseren op Graetheide in de vorm van een Ondergrondse Pomp Accumulatie Centrale (OPAC). De Milieufederatie Limburg en het Graetheide Comité zijn echter van mening dat er nogal wat haken en ogen zitten aan een op waterkracht gebaseerde OPAC in Limburg. Het belangrijkste bezwaar is dat een OPAC geen bijdrage levert aan een vermindering van de CO2-uitstoot (in tegenstelling tot wat de initiatiefnemers beweren). Daarnaast zijn er geen harde bewijzen dat een OPAC duurzaam is. Een OPAC kan namelijk ook gebruikt worden voor de opslag van gewone (en niet-duurzame) stroom afkomstig van bijvoorbeeld kolengestookte electriciteitscentrales. Op maandag 21 november is het project de CO2 Ambitie gepresenteerd in Utrecht. Tijdens de presentatie is bekendgemaakt dat de totale CO2-reductie die de deelnemende bedrijven gaan behalen in dit project liefst 210 kiloton bedraagt. Dat is te vergelijken met de uitstoot van een file van Utrecht naar Berlijn. Er is tevens een tijdschrift uitgebracht onder de naam CO2 Ambitie magazine. Hierin staan artikelen over de ervaringen van de deelnemende bedrijven en verder reacties op het project van onder meer Bernard Wientjes (voorzitter VNO-NCW) en Bernard Ter Haar (directeur-generaal milieu van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu). Onderzoekers van TNO en RWTH (Aken) concludeerden in 2011 in een onderzoek dat de bodem bij Graetheide bovendien niet geschikt is voor ondergrondse energieopslag. De uitslag van dit

14 12 mobiliteit A73 Nog niet alle natuurmitigerende en compenserende maatregelen functioneren zoals is afgesproken in de ontheffingen Flora- en Faunawet, ook al is de A73 alweer bijna vier jaar in gebruik. De Milieufederatie houdt de vinger aan de pols en heeft hierover geregeld contact met Rijkswaterstaat in een poging deze voorzieningen zo snel mogelijk gerealiseerd te krijgen. N280-West De Milieufederatie Limburg is verheugd over het feit dat Gedeputeerde Staten gekozen hebben voor een knelpuntgerichte aanpak wat betreft de N280-West. Met inachtneming van de doelstellingen van de verbinding en de bijbehorende gebiedsontwikkelingen wordt per wegvlak en op kruispuntniveau gekeken naar de beste oplossingen, een aanpak geheel in de lijn van de commissie Elverding. In het proces van besluitvorming is in eerste instantie een stakeholders groep geformeerd bestaande uit onder meer vertegenwoordigers van dorpsraden en bewonersorganisaties, de Milieufederatie Limburg, Limburgs Landschap, LWV en LLTB. De Milieufederatie vindt het onbegrijpelijk dat deze laatste twee niet meedenken in de verdere uitwerking. De LLTB die normaal geen kans ongemoeid laat om de natuurorganisaties te verwijten dat er steeds meer landbouwgrond verloren gaat, kiest nu samen met de LWV voor een variant waarbij 70 hectare landbouwgrond verloren zal gaan. Dat is tien keer zoveel als er aan landbouwgrond verdwijnt in de voorkeursvariant van de provincie. A2 Door het gereedkomen van de A73 komt het gemotoriseerde verkeer vanuit het noorden niet meer gedoseerd op de A2 aan. In 2011 is daarom een spitsstrook aangelegd om dit probleem op te lossen. De nieuwe rijbaan wordt enkel benut tijdens spitsuren. Sinds de ingebruikname van de spitsstrook is er nog nauwelijks filevorming op de A2 tussen Urmond en Sint Joost. De Milieufederatie, die nauw bij het proces betrokken is geweest, is dan ook tevreden over de huidige gang van zaken. Ook bij het vervolgtraject is de Milieufederatie betrokken. Bij een daadwerkelijke uitbreiding naar een 2x3-baans autosnelweg gaat de Milieufederatie aandacht vragen voor de groene ecoverbindingen. Buitenring Parkstad De Raad van State heeft in december 2011 het Provinciale Inpassingsplan vernietigd dat de aanleg van de Buitenring Parkstad mogelijk maakt. Tegen het plan van de provincie Limburg waren ruim 125 organisaties en particulieren in beroep gekomen, onder wie de Milieufederatie Limburg, Natuurmonumenten en Stichting Stop Buitenring. De aanname van de provincie dat er geen toename van negatieve effecten zijn te verwachten op de Natura 2000-gebieden Brunssummerheide en Kathagerbeemden door de aanleg van de Buitenring is volgens de Raad van State onvoldoende (lees: niet) cijfermatig onderbouwd. Daar het gaat om een essentieel gedeelte is het gehele inpassingsplan vernietigd. Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk. De provincie zal, indien zij wil doorgaan met de aanleg van de Buitenring als 2x2 baans autoweg, een nieuw inpassingsplan moeten maken.

15 13 Volgens de Milieufederatie is de Buitenring Parkstad een buitensporige oplossing voor de verkeersknelpunten in de regio Parkstad. De oplossing ligt volgens de federatie niet in een 2x2-baans autoweg, maar in een aanpassing van het bestaande provinciale wegennet. In 2011 heeft de Milieufederatie meerdere malen met haar achterban overlegd en haar zienswijze naar alle betrokkenen gecommuniceerd. Overigens lopen er nóg twee procedures tegen de Buitenring Parkstad, namelijk de ontheffing inzake de Flora en Faunawet (bij het ministerie van ELI) en de ontheffing NB-wet (bij de Raad van State). IJzeren Rijn De Milieufederatie Limburg is samen met de gemeenten in de regio voorstander van een duurzame toekomstvaste treinverbinding tussen Antwerpen en het Ruhrgebied. Die kan echter volgens de federatie niet gerealiseerd worden via het historische tracé van de IJzeren Rijn. In 2011 is er weinig gebeurd in het dossier. Alertheid blijft echter geboden, vooral omdat er vanuit de buurlanden (met name België) nog altijd de wens bestaat om de IJzeren Rijn te doen herleven. Ook de plannen van de gemeenten Weert, Neerpelt, Hamont-Achel en Overpelt zijn een punt van bezorgdheid. Zij zijn namelijk voorstander van een doortrekking van de personenvervoerlijn Antwerpen-Neerpelt naar Weert via het historische tracé. Hierdoor komt ingebruikname van dit tracé door goederentreinen een stapje dichterbij. Immers waar personentreinen rijden, kunnen straks ook goederentreinen rijden. En als ze eenmaal hun route hebben gevonden naar Weert, wordt het een stuk lastiger om ze tegen te houden als ze hun weg willen vervolgen via het historische tracé langs Roermond richting Ruhrgebied. De gemeente Weert ontkent deze mogelijke gevolgen. De Milieufederatie blijft daarom dit dossier ook in 2012 op de voet volgen.

16 14 2 Communicatie Nieuwe Binding Nieuwe Binding is een samenwerkingsproject van de twaalf Natuur en Milieufederaties. Door samen te werken willen ze profiteren van de gezamenlijke kracht en financiële middelen. De doelstelling van het project Nieuwe Binding is de positie en de invloed van de milieufederaties vergroten door het versterken van de relaties met individuen en groepen die hun werk steunen en voeden. Deze doelstelling maakt onderdeel uit van het bredere driejarige programma Sterke binding met burgers en achterban van de twaalf milieufederaties. Dit programma bevat de volgende speerpunten: 1 Versterking binding met burgers 2 Gezamenlijke basisondersteuning voor achterban 3 Interactie met burgers en groepen 4 Campagnes met burgers en groepen In 2010 is er een discussie gestart inzake de implementatie van een landelijk CRM-systeem. Een CRM-systeem is een softwarepakket waarin men klantgegevens kan bijhouden alsmede de interacties die er met een betreffende klant zijn, zoals contacten, afspraken, adressen, telefooncontacten, facturen, enzovoort. De voor- en nadelen van een dergelijk landelijk systeem (met name ook de hoge kosten) stonden in 2011 meermaals ter discussie. Hierdoor heeft het project vertraging opgelopen en zijn de doelstellingen niet gehaald. In 2012 wordt een definitieve beslissing inzake het CRM-systeem verwacht. naamsbekendheid voor de Milieufederatie Limburg te genereren. De eerste was tijdens de Duurzame Dag Roermond op 17 september. Verder is er een uitgebreide campagne geweest rondom het 40-jarig jubileum van de Milieufederatie Limburg in november. Zo is er onder meer een spread (2 pagina s) verschenen over het jubileum in de beide regionale kranten (oplage / bereik lezers). Ook was er ruim aandacht voor het jubileum op de regionale televisie. Maandelijks worden onder grote belangstelling tevens themaavonden georganiseerd in het GroenHuis (bijvoorbeeld over windenergie, klimaatverandering, permacultuur). Naar verwachting wordt het project Nieuwe Binding in de loop van 2012 afgerond. De eind-evaluatie zal dan plaatsvinden. De Groene Peiler Sinds februari 2010 maakt De Groene Peiler onderdeel uit van het landelijke project Nieuwe Binding. Doel van dit project is om inzicht te krijgen in de mening van burgers over natuur, milieu en landschap door middel van vragenlijsten die worden voorgelegd aan een online panel. De Milieufederatie Limburg heeft samen met de andere federaties gewerkt aan de ontwikkeling van dit panel en het opstellen van vragen die aan de panelleden voorgelegd kunnen worden. Het Limburgse panel bestaat momenteel uit 300 leden. In 2011 zijn twee peilingen gehouden te weten: een peiling over stilte en een peiling over de provinciale statenverkiezingen. Het is de bedoeling in 2012 het panel verder uit te breiden. De Milieufederatie Limburg heeft het project Nieuwe Binding ondanks alle discussies inzake het CRM voortvarend opgepakt. De medewerkers van het bureau zijn actiever in hun werving van nieuwe contacten, onder meer bij het verkrijgen van nieuwe abonnees voor de digitale nieuwsbrief door pro-actief relaties naar hun adres te vragen. Ook heeft de Milieufederatie nieuwe doelgroepen aangeboord middels de social media (Facebook, Twitter). Daarnaast zijn er een paar grote mailings geweest met promokaarten met het doel nieuwe aanhang te verwerven. In 2011 zijn bovendien twee wervingsacties gehouden om meer Limburgs Milieu Het tijdschrift Limburgs Milieu van de Milieufederatie Limburg beleefde in 2011 zijn 25ste jaargang. Bij dit heuglijke feit werd stilgestaan in de dubbeldikke jubileumeditie van de Milieufederatie ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van de federatie op 23 november Naast dit jubileumnummer verschenen in 2011 nog drie reguliere uitgaven van Limburgs Milieu. In het magazine is er journalistieke aandacht voor een breed spectrum aan onderwerpen die te maken hebben met natuur, milieu, klimaat, duurzaamheid en natuurlijk de Milieufederatie Limburg zelf.

17 15 Limburgs Milieu wordt gemaakt van milieuvriendelijk FSC-gecertificeerd papier. Het tijdschrift verscheen in 2011 in maart, juni, november en december. Het aantal abonnees schommelt sedert enkele jaren rond de 700. De oplage bedraagt exemplaren per editie. De landelijke trend van dalende oplages en minder abonnees zal naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst ook het tijdschrift Limburgs Milieu parten gaan spelen. Digitale en nieuwe media De website is het online visitekaartje van de Milieufederatie Limburg. De website omvat nieuws en achtergrondinformatie over de Milieufederatie Limburg en haar beleid. Maandelijks verstuurt de Milieufederatie een digitale nieuwsbrief naar de achterban en andere belangstellenden. In totaal zijn er in 2011 elf nieuwsbrieven verstuurd naar ongeveer 650 abonnees. Het aantal abonnees is in 2011 nagenoeg gelijk gebleven. Wel zien we een verschuiving van gebruik van nieuwsbrief naar social media. Verzonden nieuwsbrieven Jaar Aantal nieuwsbrieven Sinds eind 2010 is de Milieufederatie vertegenwoordigd op de sociale netwerken Facebook en Twitter. Middels de profielen op deze sites zijn in 2011 korte, actuele berichten verstuurd onder de vrienden van Facebook en de volgers op Twitter. Deze nieuwe media leveren een belangrijke bijdrage in de communicatie van de Milieufederatie naar bestaande én nieuwe doelgroepen. Eind 2011 had de Milieufederatie Limburg circa 700 vrienden op Facebook en 170 volgers op Twitter. De statistieken van de website worden bijgehouden met Google Analytics. Gemiddeld heeft de website van de Milieufederatie in 2011 per maand zo n 680 bezoekers gehad (22 bezoeken per dag). In totaal werd de website bekeken (liefst vaker dan in 2010). Ook het aantal unieke bezoekers nam toe: in 2011 tegenover in Bezoekers bekijken gemiddeld 5 pagina s per bezoek en verblijven dan circa 4:08 minuten op de website. De toename van het aantal bezoeken en unieke bezoekers is toe te schrijven aan de aanwezigheid van de Milieufederatie op de social media. Hier wordt regelmatig rechtstreeks doorverwezen naar artikelen op de website; door het volgen van deze links komen personen eenvoudig en snel terecht op de website van de Milieufederatie. Groene Verrassingstochten Doel van het landelijke project Groene Verrassingstochten is enerzijds investeren in een goede relatie met de Nationale Postcode Loterij en anderzijds het binden van nieuwe contacten aan de Natuur en Milieufederaties. Tijdens de Groene Verrassingstochten wordt aandacht gevraagd voor innovatieve en duurzame ontwikkelingen. De Milieufederatie Limburg organiseerde op zaterdag 24 september een duurzame workshop in Venlo. Dit project is financieel ondersteund door de Postcode Loterij. Vraagbaak burgers De Milieufederatie Limburg wil een vraagbaak zijn voor haar achterban. Burgers kunnen bij haar terecht voor informatie over natuur, milieu en juridische procedures. Ook in 2011 is de Milieufederatie wekelijks g d of gebeld met vragen over diverse thema s, zoals de luchtkwaliteit, uitbreiding van veehouderijen, stankoverlast en bomenkap. De vragen zijn afkomstig uit de hele provincie. Sommige vragen kunnen meteen worden afgehandeld. Andere vragen hebben een dusdanige omvang dat ze uitmonden in een project. Om een goede afweging te kunnen maken betreffende de complexiteit van de vraag worden de vragen langs een meetlat gelegd (een soort van stappenplan). Er zijn drie mogelijkheden: 1. De vraag wordt ter plekke afgehandeld 2. Er wordt doorverwezen naar derden 3. De vraag ontwikkelt zich tot een volledig project dat door de Milieufederatie wordt begeleid c.q. afgehandeld. In 2011 zijn op deze wijze 58 vragen behandeld.

18 16 Aantal geboekte activiteiten SML-V Activiteit Klimaatadaptatie Standvoorlichtingen Weet wat je eet Zuivere Lucht Excursie zuiveringsinstallaties Wandeling langs beken en vennen Energierekening Light Totaal Voorlichtingen, excursies en wandelingen De voorlichtingsstand van de Milieufederatie stond in 2011 op een tiental locaties. Het foldermateriaal in de stand wordt permanent actueel gehouden. Er is tevens nieuw decoratiemateriaal aangeschaft om de infostand visueel aantrekkelijker te maken. Wat betreft de excursies naar de RWZI s in het zuiden van Limburg (Waterschap Roer en Overmaas) is in 2011 een mailing verstuurd naar alle contacten van de Milieufederatie Limburg. Ook is er een mailing naar alle relaties (onder meer gemeenten, bibliotheken, scholen, scoutings, watergerelateerde verenigingen en -organisaties) verstuurd ter promotie van de excursies van Waterschap Peel en Maasvallei. Procesbeschrijvingen en gedragscode De Milieufederatie heeft in 2009 een document opgesteld waarin de belangrijkste procesbeschrijvingen binnen de organisatie zijn opgenomen, onder meer de processen inzake de financiële administratie, de communicatie, de archivering en dergelijke. Onderdeel hiervan is een gedragscode. Hierin is vastgelegd hoe de Milieufederatie zich opstelt in provinciale projecten die gesubsidieerd worden door diezelfde provincie. In 2011 is in het dossier Buitenring Parkstad gehandeld zoals beschreven in de gedragscode. Om in een later stadium de mogelijkheid open te houden een formele procedure te kunnen starten, is de Milieufederatie uit het provinciale vooroverleg over de Buitenring Parkstad gestapt. De meningen liepen zover uiteen dat een samenwerking niet langer gewenst was. In de provinciale Nota Natuur en Landschap is de gedragscode integraal opgenomen. Wabo De inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is op 1 oktober 2010 ingegaan. In de Wabo zijn 25 bouw-, milieu-, natuur- en monumentenvergunningen samengevoegd tot één omgevingsvergunning. Voor burgers en bedrijven is het aanvragen van vergunningen eenvoudiger geworden. De 25 vergunningen en meer dan verschillende formulieren zijn ondergebracht in één omgevingsvergunning en één formulier. Deze zijn nu in één keer digitaal aan te vragen. In mei 2011 is voor de achterban van de Milieufederatie een informatieavond georganiseerd over de Wabo. Er zijn 86 excursies geboekt bij de Rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI). Aan deze excursies hebben circa mensen deelgenomen. Diverse RWZI s kregen in 2011 een opknapbeurt. Zo zijn onder meer de ontvangstruimten klantvriendelijker gemaakt en zijn de communicatiemiddelen (posters, beamers, tv s en dergelijke) vernieuwd. Verder zijn er 38 waterwandelingen geboekt met in totaal 950 deelnemers. Dit is gelijk aan de doelstelling, waarin wordt uitgegaan van circa veertig wandelingen per jaar. Regiobijeenkomsten achterban De Milieufederatie heeft in 2011 in haar regio s minimaal twee maal vergaderd met haar achterban. In elk van de acht regio s is een medewerker van de Milieufederatie initiatiefnemer en zit een bestuurslid van de Milieufederatie de vergadering voor. Er wordt gesproken over lokale onderwerpen waarmee zowel de federatie als de groepen zich bezighouden. De vergaderingen zijn een prima manier om op een persoonlijke en informele wijze informatie uit te wisselen. Soms worden de vergaderingen gekoppeld aan bijeenkomsten die aangesloten groepen organiseren.

19 17 Voordeel hiervan is dat je dan meer mensen bereikt. De Milieufederatie streeft naar een deelname van één vertegenwoordiger per aangesloten groep, wat in de praktijk betekent dat er zo n 100 personen aan de regiobijeenkomsten in voorjaar en najaar deelnemen (zie tabel), dit aantal wordt in de praktijk gehaald. Contact Statenleden en gedeputeerden De Milieufederatie vindt het belangrijk dat ook leden van Provinciale Staten bij haar terecht kunnen met vragen over natuur- en milieubeleid. In 2011 beantwoordde ze diverse vragen van Statenleden en adviseerde ze ongevraagd en op verzoek. Tevens voerde de federatie enkele malen overleg met gedeputeerden over majeure projecten in Limburg. Deelnemers regiobijeenkomsten Regio Maasduinen Venray (in 2de helft samengevoegd met Maasduinen) (1ste bijeenkomst) Peel en Maas Helden (in 2011 samengevoegd met Peel en Maas) Nederweert Maas Swalm Nette Westelijke Mijnstreek Parkstad Mergelland Totaal

20 18 3 Samenwerking Aangesloten organisaties Het aantal organisaties dat aangesloten is bij de Milieufederatie, schommelt al een aantal jaren rond de honderd. Deze groepen vormen als het ware het bestaansrecht van de Milieufederatie en zijn de ogen en de oren in het veld. De Milieufederatie ondersteunt en coördineert dit veelkleurige gezelschap en wil een vraagbaak voor hen zijn. Ook spreekt de Milieufederatie namens de groepen met overheid en andere instanties. In 2011 heeft zich één nieuwe organisatie aangesloten bij de Milieufederatie, en waren er drie afmeldingen. Op 31 december 2011 waren 91 natuur- en milieuorganisaties aangesloten bij de Milieufederatie Limburg. GroenHuis De Milieufederatie Limburg is gehuisvest in het GroenHuis aan de Godsweerderstraat in Roermond, de voormalige ambachtschool. Het GroenHuis is een bedrijfsverzamelgebouw waar zes organisaties zich inzetten voor natuur, milieu en landschap in Limburg. Het GroenHuis wil actief aanspreekpunt zijn voor natuur-, milieuen landschapskwesties. Waar mogelijk zoeken de organisaties elkaar op en werken ze samen. In 2011 zijn er diverse malen gezamenlijke werklunches georganiseerd. Hier kunnen de medewerkers van de organisaties met elkaar kennismaken en informatie uitwisselen. Ook zijn er in dit kader verschillende presentaties gehouden en werkplannen gepresenteerd. De Milieufederatie heeft onder meer haar 40-jarig jubileum uitgebreid belicht tijdens een werklunch. Terreinbeheerders De Milieufederatie Limburg werkt nauw samen met de terreinbeherende organisaties: stichting het Limburgs Landschap, Vereniging Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer regio Zuid. De organisaties zitten geregeld bij elkaar in het zogenaamde natuurbeschermingsoverleg met als doel onderlinge afstemming op strategische dossiers op het vlak van natuur, landschap, water, landbouw en ruimtelijke ordening. Bij dit overleg zijn tevens betrokken: de Provincie Limburg, het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL). Het overleg is zeer constructief en draagt bij aan een goede onderlinge afstemming en informatieuitwisseling tussen bovengenoemde partijen. Landelijk netwerk In elke provincie is een Milieufederatie actief. Deze twaalf Natuur en Milieufederaties werken samen aan landelijke projecten en campagnes. Medewerkers van de federaties vergaderen enkele malen per jaar in Utrecht. De bijeenkomsten worden gebruikt om kennis uit te wisselen en elkaars standpunten te vernemen. Ook worden er projecten besproken en opgestart in de programma s Ruimtelijke Kwaliteit, Klimaat en Energie en Binding met Burgers. Daarnaast wordt er samengewerkt binnen het Platform Kwaliteit van de Natuur. Er is ook een gezamenlijke website: Provinciale Commissie Omgevingskwaliteit Limburg De Milieufederatie zit met vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke organisaties om de tafel in de Provinciale Commissie Omgevingskwaliteit Limburg (PCOL). Eenmaal per maand behartigt ze de belangen van natuur en milieu in deze commissie waarin ook vertegenwoordigers van onder meer de LLTB, Provincie Limburg, Kamer van Koophandel, gemeenten, waterschappen en verschillende ministeries zitting hebben. Belangrijke agendapunten in 2011 waren: rijksbezuinigingen EHS, N280-West, Provinciale Woonvisie, Stadsweide Roermond, windenergie, integrale herziening POL en duurzame veehouderij. Werkgevers Eind 2011 voerde de Milieufederatie overleg met de Limburgse Werkgevers Vereniging en de Kamer van Koophandel over duurzame energie. Uitvoerig is stil gestaan bij de mogelijkheid om samen op te trekken bij het stimuleren van initiatieven die decentrale opwekking van duurzame energie bevorderen. Nationale Postcode Loterij De Natuur en Milieufederaties werken nauw samen met de Nationale Postcode Loterij. In november 2010 is door de loterij bekrachtigd dat de Natuur en Milieufederaties de komende vijf jaar partner van de Nationale Postcode Loterij blijven. De federaties worden sinds 1996 gesteund door de grootste goede doelen loterij van Nederland. In 2011 ontvingen de Natuur en Milieufederaties een bedrag van 2,25 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij voor hun