«AGENDA IRIS 21» Duurzame ontwikkeling. Projectoproep 2008 Voorstelling van de projecten. Informatie :

Transcriptie

1 Duurzame ontwikkeling «AGENDA IRIS 21» Projectoproep 2008 Voorstelling van de projecten Informatie : info@leefmilieubrussel.be

2 INHOUDSTAFEL Grondslagen van de actie en projecten PROJECTEN CATEGORIE 1-2 de jaar Gemeente Etterbeek 4 Gemeente Evere 5 Gemeente Jette 6 Gemeente Schaarbeek 7 Gemeente Sint-Gillis 8 OCMW van Sint-Jans-Molenbeek 9 Gemeente Ukkel 10 Gemeente Vorst 11 Gemeente Watermaal-Bosvoorde 12 NIEUWE PROJECTEN CATEGORIE 1 Stad Brussel 13 OCMW van Stad Brussel 14 OCMW van Etterbeek 15 Gemeente Sint-Agatha-Berchem 16 Gemeente Sint-Lambrecht-Woluwe 17 Gemeente Sint-Pieters-Woluwe 18 OCMW van Vorst 19 PROJECTEN CATEGORIE 2 voortgezet in 2008 Gemeente Etterbeek : «ve tuinen van Etterbeek» 20 Gemeente Schaarbeek : «Fietsenstallingen» 21 OCMW van Sint-Gillis : «Consumentenschool» 22 OCMW van Sint-Jans-Molenbeek : «Consumentenworkshop» 23 Gemeente Watermaal-Bosvoorde : «Diagnose van de energieprestatie van gebouwen» 24 NIEUWE PROJECTEN CATEGORIE 2 OCMW Stad Brussel : «ve animatie van de sier- en moestuinen van Bruyn Noord» 25 Gemeente Etterbeek : «Energie et handelszaken» 26 Gemeente Vorst : «Vorst, stad van water» 27 Gemeente Watermaal-Bosvoorde : «Sensibiliseringscampagne rond duurzame ontwikkeling door het maken van participatieve korte films» 28

3 AGENDA IRIS 21 Grondslagen van de actie en projecten 2009 Conferentie van Rio De VN-conferentie over milieu en ontwikkeling (UNCED, zogeheten 'Conferentie van Rio'), die van 3 tot 14 juni 1992 plaatsvond in Rio de Janeiro, werd bijgewoond door vertegenwoordigers van 182 landen (waaronder 117 staatshoofden) en meer dan deelnemers. De 'Wereldtop' maakte de hele wereld duidelijk dat een samenwerking tussen alle naties onmisbaar is om het leefmilieu te beschermen en tegelijk hun ontwikkeling voort te zetten. Ook België was aanwezig op de Conferentie van Rio en ondertekende er, met de toestemming van zijn Gewesten, alle verklaringen en conventies. Agenda 21 Rio gaf de aanzet tot talrijke positieve initiatieven zoals de goedkeuring, door de ondertekenaars, van een actieprogramma voor de 21 ste eeuw, Agenda 21. Dit programma bevat ongeveer aanbevelingen met betrekking tot de gezondheid, de huisvesting en het beheer van de natuurlijke leefomgevingen. Hoofdstuk 28 van Agenda 21 benadrukt dat de medewerking van de lokale overheden aan de verwezenlijking van een duurzame ontwikkeling een noodzakelijke voorwaarde is om de doelstellingen van het programma te bereiken. Handvest van Aalborg Eind 2004 ondertekenden lokale en regionale besturen van 48 Europese landen, waaronder België, het Handvest van Aalborg, dat hen ertoe verbindt maatregelen te nemen om het milieu te beschermen. Het is het algemeen voornemen van de ondertekenaars van dit handvest om open, gastvrije, welvarende, creatieve en duurzame steden te ontwikkelen die al hun burgers een hoge levenskwaliteit bezorgen en hen laten deelnemen aan alle aspecten van het stadsleven. De 'Verbintenissen van Aalborg' Door dit handvest te ondertekenen, hebben de lokale overheden hun eigen actieplan, de zogenaamde Lokale Agenda 21, uitgewerkt met het oog op duurzame ontwikkeling in hun respectieve steden. Daartoe hebben zij zich ertoe verbonden diverse gedragscodes na te leven. Meer systematisch een beroep doen op de participatieve democratie door alle actoren van de lokale gemeenschap daadwerkelijk inspraak te geven in de politieke besluitvorming. Een gezond en doeltreffend beheer van de steden waarborgen door ervoor te zorgen dat de thema's die verband houden met duurzaamheid, centraal staan in de stedelijke beslissingsprocessen. Het natuurlijk erfgoed beschermen en in stand houden door het verbruik van fossiele brandstoffen af te bouwen en dat van hernieuwbare energiebronnen te bevorderen, door de kwaliteit van het water, de lucht en de bodem te verbeteren en door de biodiversiteit te bevorderen. Voorzichtig omspringen met de natuurlijke rijkdommen en duurzame consumptie aanmoedigen, meer in het bijzonder door afvalbeperking en -recyclage. Rekening houden met de milieu-, sociale, economische, gezondheids- en culturele aspecten bij het ontwerpen van de stadsinfrastructuren. IJveren voor duurzame mobiliteit, onder meer door het openbaar vervoer te ontwikkelen en de effecten van verontreinigende voertuigen op het milieu en de gezondheid te beperken. Het welzijn van de burgers beschermen, meer in het bijzonder door iedereen toegang te geven tot de gezondheidszorgen, en armoede en sociale of geslachtsgebonden discriminatie te bestrijden. De lokale economie ondersteunen door de lokale tewerkstelling te bevorderen en de lokale productie van goederen en diensten aan te moedigen. IJveren voor open gemeenschappen, door de veiligheid te verbeteren en iedereen toegang te geven tot openbare diensten, onderwijs, werkaanbiedingen, opleiding en cultuur. Een globale strategische benadering ontwikkelen met bijzondere aandacht voor de bewustwording rond de gevaren van de klimaatveranderingen en het versterken van de internationale samenwerking. 1/28

4 De volledige tekst van het Handvest van Aalborg kan geraadpleegd worden op > Professionelen > Sectoren > Openbare sector > De lokale agenda s 21 Agenda IRIS 21 Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is uiteraard betrokken partij bij het Agenda 21 programma. In september 2008 deed Mevrouw Evelyne Huytebroeck, Minister van Leefmilieu en Energie, voor het tweede opeenvolgende jaar, een oproep tot kandidaatstelling bij de 19 gemeenten. De kandidaturen werden voor november 2008 ingediend bij haar administratie, Leefmilieu Brussel - BIM. Twee categorieën van projecten, met verschillende minimumvereisten, kwamen in aanmerking. Categorie 1 (het meest eisende niveau): Lokale Agenda 21 Invoering, uitvoering, verbetering of versterking van een lokale Agenda 21. Het project moet op transversale wijze betrekking hebben op het hele gemeentebestuur (gemeente of OCMW). Het kan over 3 jaar worden geprogrammeerd. De gemeenten en OCMW s die in 2007 laureaat waren, meldden zich voor de 2de keer aan. De nieuwe kandidaten vroegen een 1ste jaar steun. Categorie 2 (het minst eisende niveau): eenmalige actie duurzame ontwikkeling Opzetten van een project dat verschillende dimensies van duurzame ontwikkeling bestrijkt. Een van die dimensies moet het leefmilieu zijn, terwijl er ook minstens één van de twee dimensies uit het sociale of economische domein moet worden behandeld. Het project moet voor 2009 worden geprogrammeerd. In beide gevallen moet het te ontwikkelen toepassingsgebied betrekking hebben op de principes van de Aalborg-verbintenissen (zie hierna). De projecten moeten de krachtlijnen van de uitvoering van een Agenda 21 omvatten, d.w.z.: participatie: de betrokken personen en organisaties die extern zijn aan de administratie, werken mee aan het opzetten, uitvoeren en opvolgen van het project; transversaliteit: de verschillende diensten van de betrokken administratie werken samen en stellen hun respectievelijke bekwaamheden ten dienste van het project. Financiële hulp Het Gewest heeft in 2009 een budget van euro voor deze projectoproep voorbehouden. Een begeleidingscomité, samengesteld uit vertegenwoordigers van het Kabinet en de administratie, evalueerde de voortgang van de winnende projecten in 2008 en stelde hun selectie voor een tweede jaar voor. Een gemengde jury (BIM, bevoegde Kabinetten, VSGB, externe experts inzake ontwikkeling) heeft de bekroonde projecten geselecteerd volgens de criteria die hierna worden uiteengezet. De projecten die voor categorie 1 werden weerhouden, zullen voor 2009 een financiële steun ontvangen van maximum euro. De projecten die voor categorie 2 werden weerhouden, zullen voor 2009 een financiële steun ontvangen van maximum euro. Een zelfde gemeente heeft een project kunnen indienen in elke categorie. De Gemeenten verbinden zich ertoe de budgetten aan te vullen voor minstens 10 % van de toegekende regionale hulp (en dat, exclusief de kosten voor het reeds aanwezige gemeentepersoneel). Gelijkaardige projectoproepen zullen eind 2009 en eind 2010 worden gelanceerd. Selectiecriteria Een selectiejury heeft de ingediende projecten geëvalueerd op basis van de volgende criteria: lange termijnvisie en -ambitie van het project samenstelling en kwaliteit van de samenwerkingsstructuur (die transversaal moet zijn) meerwaarde van het project ten aanzien van wat reeds bestaat integratie van verscheidene bekommernissen die verband houden met duurzame ontwikkeling kwaliteit van het participatieproces vermogen om het proces te laten voortduren vermogen om het proces tot een goed einde te brengen in het kader van de voorgestelde planning 2/28

5 Jury De jury was samengesteld uit : Françoise Lambotte (BAO), Veerle Goethaels (BAO), Jacqueline Dewulf (SPP-IS), Quentin Richard (Kabinet Picqué), Pierre Fontaine (ULB - IGEAT), Eric Van Poelvoorde (Kabinet Huytebroeck), Joëlle Van Bambeke (Leefmilieu Brussel - BIM), Pascale Alaime (Leefmilieu Brussel - BIM). Hij werd geleid door Sandrino Holvoet (FGF) en Philippe Mertens (AVCB) zorgde voor het secretariaat. Weerhouden en verdaagde projecten 18 projecten werden aan de jury voorgelegd: 8 projecten voor categorie 1 10 projecten voor categorie 2 Na beraadslaging weerhield de jury 11 projecten, waarvan: 7 projecten voor categorie 1 4 projecten voor categorie 2 Voortzetting van de projecten die in 2008 gestart werden Het begeleidingscomité was samengesteld uit Eric Van Poelvoorde (Kabinet Huytebroeck), Joëlle Van Bambeke (Leefmilieu Brussel - BIM), Pascale Alaime (Leefmilieu Brussel - BIM). Hij werd geleid door Sandrino Holvoet (FGF) en Philippe Mertens (AVCB) zorgde voor het secretariaat. De 9 gemeenten en OCMW s die in 2008 laureaat waren, lichtten de voortgang van hun initiatieven toe voor het begeleidingscomité. Zes dossiers werden als goed gevorderd beschouwd en kregen een gunstig advies voor de vernieuwing van de subsidie. Het begeleidingscomité oordeelde dat de 3 andere dossiers niet voldoende gevorderd waren en maakte voorbehoud in zijn advies. Deze dossiers zullen opnieuw beoordeeld worden aan het einde van het eerste trimester Op de volgende bladzijden vindt u een samenvatting van elk bekroond project 3/28

6 GEMEENTE ETTERBEEK : PROJECT CATEGORIE 1 Sinds 2001 geeft de gemeente Etterbeek haar wil te kennen om de weg van de duurzame ontwikkeling in te slaan. Haar algemene beleidsverklaring bevat doelstellingen zoals de bevordering van de burgerparticipatie, de oprichting van een Consultatieve Raad voor Duurzame Ontwikkeling (CRDO), de bevordering van de zachte mobiliteit, de invoering van het label Ecodynamische onderneming en van een beleid gericht op duurzame en rechtvaardige aankopen, toegang tot huisvesting, verfraaiing van de wijken, de bevordering van ecoburgerschap, opstellen van een bedrijfsvervoerplan enz. De schepenambten Duurzame Ontwikkeling en Energie werden eveneens ingevoerd. De Iris Agenda 21 werd in juni 2008 gelanceerd. Bovendien werd een Stuurgroep, samengesteld uit verkozenen en gemeenteambtenaren, opgericht om toezicht te houden op het initiatief. Deze groep vergadert regelmatig. De diagnose wordt momenteel afgerond en het participatief proces is opgestart (1ste Openbaar Forum in februari 2009). De eerste workshops beginnen in maart. Doelstellingen Een gestructureerde methodologie uitwerken: kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren voor de followup van de acties, continue evaluatie, gestructureerde organisatie van de burgerraadpleging enz. De toekenning van subsidies voor projecten inzake duurzame ontwikkeling van scholen, verenigingen en buurtcomités reglementeren. Een groots opgezette sensibiliseringscampagne rond een nog te bepalen thema organiseren. Het Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie (PLAGE) afwerken, en overgaan tot een reeks technische aanpassingen (isolatie, energiesystemen) in de weerhouden openbare gebouwen waardoor op termijn een energiebesparing van 30% kan worden gerealiseerd. Een Energieloket openen. De site van de Tuinen van De Jacht herinrichten en herurbaniseren. Het Gemeentelijk mobiliteitsplan aanpassen. Het Jourdanplein herinrichten en het verkeer in de wijk volledig reorganiseren. De Coquilhat-wijk herinrichten. De dienst Informatica dematerialiseren. Het Ecolabel van het Gemeentehuis nieuw leven inblazen en andere sites van de gemeenten het label laten behalen. Enz. Raadpleging van de bevolking tijdens openbare vergaderingen om de diagnoses te stellen en bij het opstellen van actiefiches. Raadpleging van de Consultatieve raad voor Duurzame ontwikkeling in de diverse stadia van het project. Nauwe samenwerking met de lokale verenigingen Organisatie van twee feestelijke evenementen om het publiek in te lichten over de voortgang van de projecten. Een beroep doen op experts voor het participatieproces (forums en workshops). Een transversale pilootcel, samengesteld uit leden van het College, de Gemeentesecretaris, ambtenaren uit diverse diensten en externe vertegenwoordigers van het OCMW, het Atrium-project, CRDO en diverse verenigingen. Een interne groep onder leiding van de Gemeentesecretaris om de werkzaamheden transversaal op te volgen. Een werkgroep Ecolabel, gecoördineerd door de milieuadviseur van de Milieudienst en samengesteld uit werknemers en diensthoofden, om toe te zien op het vervullen van de voorbeeldfunctie van de gemeente. Een evaluatiesysteem staat borg voor de duurzaamheid van het ontwikkelde instrument. Opname van de Agenda 21 in de algemene beleidsverklaring van de gemeente. De dienst Duurzame Ontwikkeling omvat twee niet-gesubsidieerde betrekkingen. Mevrouw Annick MERTENS Projectleider lokale Agenda 21 Tél. : Fax : annick.mertens@etterbeek.be 4/28

7 GEMEENTE EVERE : PROJECT CATEGORIE 1 Voor de gemeente is de actieve participatie van de burgers bij het realiseren van de Agenda 21 een prioriteit. Bijgevolg koestert het project de ambitie een groter aantal burgers te sensibiliseren voor het concept van de duurzame ontwikkeling. Doelstellingen Tijdens dit jaar : Meer concrete acties voeren om het actieplan in het kader van de Agenda 21 af te werken ; De adviesraad van duurzame ontwikkeling consolideren ; Burgerinitiatieven versterken en aanmoedigen (doktersgroep, oprichting van een solidaire en pedagogische moestuin waarvoor er reeds een perceel gereserveerd is) ; Uitwisselingen organiseren met andere Brusselse gemeenten die zich geëngageerd hebben in de Agenda 21 om samen ervaringen uit te wisselen en om eventueel gemeenschappelijke pedagogische en theoretische tools op te bouwen ; Samen met de gemeentelijke scholen bestuderen welke activiteiten zouden kunnen georganiseerd worden door de kinderen en de leerkrachten over het thema duurzame ontwikkeling. De gemeente Evere is begonnen met Agenda 21 d.m.v. de creatie van een Adviesraad voor Duurzame Ontwikkeling. Eenmaal de structuur op poten gezet, werden werkvergaderingen georganiseerd die aan de leden de kans gaven om de realisaties van de gemeente op het gebied van duurzame ontwikkeling te ontdekken, te bekritiseren en om nieuwe innoverende acties voor te stellen. De Adviesraad is ook de plaats waar debatten en conferenties gehouden werden rond gezonde voeding, rationeel energiegebruik enz.. Organisatie van een meer academische bijeenkomst rond burgerparticipatie met een uiteenzetting gepresenteerd door de vereniging Habitat et Participation teneinde een meer concrete betekenis te geven aan de term burgerparticipatie. Organisatie van een conferentie rond het thema geluidsoverlast welke resulteerde in de groepering van Everse dokters die hun advies gaven over de impact van vliegtuiglawaai op de gezondheid van de burgers. Dit in het kader van het gewestelijk onderzoek betreffende geluidsoverlast. Uitstappen (Moeraske, Doolegtvijver) met Everse verenigingen die zich bezighouden met het beheer van deze plekken. De uitstappen werden telkens gevolgd door een briefing waarop men kan vragen stellen en indrukken uitwisselen, maar ook elkaar beter kan leren kennen. Eind 2008 hebben de leden van de Adviesraad voor Duurzame Ontwikkeling een uitstap gemaakt naar Tourcoing en Roubaix met de vereniging Habitat et Participation, om de verwezenlijkingen van deze twee steden in het kader van Agenda 21 te ontdekken. Dienst Duurzame Ontwikkeling en Mobiliteit Tel : Fax : mobiliteit@evere.irisnet.be 5/28

8 GEMEENTE JETTE : PROJECT CATEGORIE 1 De Agenda Iris 21 is een goede gelegenheid om de initiatieven ten gunste van het milieu en van de duurzame ontwikkeling in het algemeen in een samenhangend kader op te voeren. In 2008 werd een cel "duurzame ontwikkeling" opgericht die de uitvoering van transversale en duurzame projecten binnen het bestuur vergemakkelijkt. Door middel van participatief werk kon het concept duurzame ontwikkeling worden ingedeeld in 9 aandachtspunten die gebruikt kunnen worden om alle in het kader van agenda 21 gevoerde projecten te beoordelen. Op basis van een gedetailleerde beschrijving van de toestand, werden de sterke en zwakke punten geformuleerd in het licht van de diverse aandachtspunten inzake duurzame ontwikkeling. Het doel is te komen tot de strategie die moet worden gevolgd om de Jettenaren in staat te stellen beter samen te leven in een duurzame gemeente. Doelstellingen Jette werkt aan een strategie om de grote milieu-, energie-, economische en sociale uitdagingen aan te gaan. De strategische doelstellingen (die momenteel worden bepaald) hebben betrekking op thema s zoals de leefomgeving, beter samen leven, duurzame economie, goed bestuur en participatie. Zij zullen worden omgevormd tot operationele doelstellingen en aan de bevolking worden voorgelegd. Op basis van de doelstellingen zullen zowel het bestuur als de Jetse actoren acties formuleren. In 2010 zullen de prioritaire acties geconcretiseerd worden. De gemeente wordt in haar participatieproces begeleid door de vzw. Habitat et Participation. Door middel van talrijke ontmoetingen met de burgermaatschappij in al haar diversiteit, zal de stuurgroep peilen naar de behoeften, verwachtingen en eisen van de bevolking. Een sensibiliseringsactie voor een breed publiek, Ga voor Duurzaam, georganiseerd in samenwerking met het verenigingsleven en de twee culturele centra, liet meer dan 100 Jettenaren toe om talloze vindingrijke manieren te ontdekken om hun impact op het milieu te verminderen, om te dialogeren met de diverse Jetse verenigingen die actief zijn in het domein van duurzame ontwikkeling, maar ook om kennis te maken met het concept duurzame ontwikkeling. De inwoners werden uitgenodigd om de aspecten van duurzame ontwikkeling te kiezen die zij ontwikkeld willen zien in het kader van Agenda 21. Deze vragenlijst werd ook verspreid via de Jette-Info. Agenda 21 zal steunen op een reeks evenementen die op het grondgebied van de gemeente worden georganiseerd om in contact te komen met de bevolking en te peilen naar de mening van de burgers over de strategie, of om de inwoners warm te maken voor meer gerichte acties. Zowel wat het politiek draagvlak betreft als op het niveau van het gemeentebestuur wordt de transversaliteit gewaarborgd door de stuurgroep die bestaat uit 4 verkozenen, uit ambtenaren van diverse diensten en uit vertegenwoordigers van het verenigingsleven. De cel duurzame ontwikkeling werkt projectgericht, en hierbij zullen diverse diensten van het bestuur betrokken worden. Verder uitbouwen van netwerken met de diverse Jetse actoren en regelmatiger overleg met de burgers. Actief streven naar subsidies om het actieprogramma te kunnen uitvoeren. Dhr. Pierre-Yves THOMAS Coördinator Agenda Iris 21 Tél : agenda21@jette.irisnet.be 6/28

9 GEMEENTE SCHAARBEEK: PROJECT CATEGORIE 1 In zijn meerderheidsakkoord gaf het College zijn wens te kennen om zijn beleid in het perspectief van duurzame ontwikkeling te plaatsen en een algemeen strategisch kader te ontwikkelen De gemeente wil dus gelijktijdig een nieuw Gemeentelijk Ontwikkelingsplan (GemOP) en een lokale Agenda 21 opstellen. Die Agenda heeft tot doel de initiatieven rond duurzame ontwikkeling van de voorbije 10 te consolideren en uit te breiden. Doelstellingen Gemeenschappelijke balans GemOP/Agenda 21, uit te voeren door een studiebureau Opstellen van het project met de betrokken actoren Mobiliseren van de stuwende krachten rond het project. Opmaken en uitvoeren van het actieprogramma. Regelmatig evalueren en bijsturen van dit programma. In de diverse fasen van het project is een systematische participatie van de inwoners en de verenigingen gepland. De gemeente put uit haar ervaring inzake burgerparticipatie: wijkcontracten (sinds 1996) en GMP (specifieke internetsite, workshops, enz.), wijkcorrespondenten en Consultatieve Commissie voor Leefmilieu en Ruimtelijke Ordening die meer dan 10 jaar geleden werd opgericht. Al die actoren kunnen gemobiliseerd worden bij de uitvoering van de diverse fasen van de Agenda 21. De gemeente zal een beroep doen op experts in het participatieproces om dit uit te breiden tot de volledige bevolking: kinderen, jongeren, studenten, sportclubs, culturele verenigingen, milieuverenigingen, buurtcomités, handelaars, zelfstandigen, ambachtslieden, kunstenaars enz. Sinds 2003 beschikt de Gemeente over een departement Strategische en Duurzame Ontwikkeling dat gespecialiseerd is in het transversale beheer van de grote gemeentelijke projecten. De lokale Agenda 21 zal grotendeels intern worden uitgevoerd, via de indienstneming in dit departement, in 2009, van een ter zake geschoold persoonslid dat belast zal worden met de coördinatie van het proces. Coördinatie van de openbare actoren van de gemeente: OCMW, politie, paragemeentelijke vzw's enz., met een toonaangevende rol voor het Gemeentebestuur, al behoudt het College zijn besluitvormingsrol. Afhankelijk van de richting die het project zal uitgaan, zal een uitbreiding tot de ondernemingsverenigingen en -federaties worden overwogen. Een stuurgroep en een coördinatiecel. Thematische en transversale werkgroepen (communicatie, participatie, financieringen en subsidies, evaluatie). De bestendiging van het proces zal worden gewaarborgd door: het streven naar samenhang tussen de Agenda 21 en andere strategische plannen, de pilootstructuur, die het Gemeentebestuur een belangrijke rol geeft, de communicatie rond het project, de evaluatie en het zoeken van aanvullende financiële middelen voor de uitvoering van het actieplan. Mevrouw Michèle MULDERS Verantwoordelijke dienst Milieuraadgeving Tel : Fax : mmulders@schaarbeek.irisnet.be 7/28

10 GEMEENTE SINT-GILLIS : PROJECT CATEGORIE 1 Momenteel zijn er in Sint-Gillis vele gemeentelijke projecten ten gunste van de Duurzame Ontwikkeling (leefmilieu, REG, renovatie, woning, mobiliteit, ) maar deze passen dikwijls niet bij elkaar. Het doel van het project is de transversaliteit van deze projecten vorm te geven door er het verenigingsleven en de inwoners bij te betrekken. Het gaat erom de hele bevolking van de gemeente te sensibiliseren, zonder onderscheid tussen culturen en sociaaleconomische niveaus. Het project wil ook meer zichtbaarheid geven aan de acties die al werden ondernomen door de gemeente: verbruiksgoederen, afvalbeheer, vervoer enz., en dient zich in die zin aan als een educatieve vitrine. Staat van vooruitgang in 2008 : Versterking van de voorbeeldfunctie van de gemeente voor de bestaande gebouwen, de nieuwe gebouwen of de renovaties en bij het opstellen van bestekken die rekening houden met milieu- en sociale criteria. Oprichting van de cel Duurzame Ontwikkeling die haar opdrachten van het College krijgt. Uitbouwen van een verruimde structuur duurzame ontwikkeling, verruimd, transversaal en bestendig, die de contactpersonen van elke dienst omvat. Hulp van een adviesbureau om geschikte methodes te ontwikkelen, in functie van de doelgroepen of van het gezochte gegevenstype: workshops, vergaderingen, inspraak bevorderende ateliers, enz. Technische werkvergaderingen met de Gemeentesecretaris en de verruimde structuur "Duurzame Ontwikkeling". Deze vergaderingen hebben om de 15 dagen plaats. Doelstellingen Handhaving van een duurzame filosofie en vorming tot duurzaam gedrag (intern en extern). Aanmoediging van de bevolking en van de ondernemingen om zich de Agenda 21 eigen te maken via acties die ze in hun dagelijkse activiteiten kunnen inpassen. Mobilisatie van de bevolking en, meer in het bijzonder, van de kansarme groepen. Aanzienlijke verhoging van de investeringen van de privépersonen in de productie van groene energie en het rationele energieverbruik. Het hierbij betrekken van de gemeentescholen via concrete acties waarvoor de kinderen en hun ouders zich kunnen inzetten. Lanceren van een proces van inspraak waarbij alle actieve medewerkers in de gemeente betrokken worden. Meer overleg met de sociaaleconomische categorieën die de grootste moeilijkheden ondervinden om hun mening te laten horen. Ontwikkeling van een gewoonte van transversaliteit. Versterking van de verruimde structuur duurzame ontwikkeling. Het project wordt gedragen door alle politieke groepen van de meerderheid, gevolgd door een multidisciplinaire groep. Het College van Burgemeester en Schepenen verzekert de bestendiging van het programma, het valideert iedere stap van het proces en stelt het vervolg van de acties op. Het project moet operationeel zijn: het uitblijven van resultaten kan de diverse actoren ontmoedigen. De bestendiging van alle acties is al vanaf de bedenkingsfase bestudeerd, om de resultaten te verzekeren. Dhr. Arnaud DEWEZ Coördinator Lokale Agenda 21 Tel. : adewez@stgillis.irisnet.be 8/28

11 OCMW SINT-JANS-MOLENBEEK : PROJECT CATEGORIE 1 Het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek wordt, bij het uitoefenen van haar bevoegdheden, geconfronteerd met een arme en zeer gediversifieerde bevolking. 10% van de lokale bevolking doet een beroep op haar diensten om steun te krijgen. Vandaag wil het OCMW de verschillende dimensies van duurzame ontwikkeling in haar werking en opdrachten integreren. Deze Agenda 21 is in hoofdzaak gericht op de strijd tegen de armoede en de bestaansonzekerheid. Sociale uitsluiting hangt nochtans samen met alle aspecten van iemands leven en is zeker niet louter een financieel probleem. Een multidimensionele aanpak die rekening houdt met alle economische, sociale, ecologische en participatiefactoren is dan ook vereist. Doelstellingen Stimuleren van de herintegratie op de arbeidsmarkt via beroepen in de ecoconstructie, ecologische renovatie, de productie van groene energie (zonnepanelen of fotovoltaïsche cellen), enz. Samenwerken met de vzw L épicerie sociale (2008) middels de integratie van personen die een socioprofessioneel inschakelingstraject doorlopen en door de begunstigden goedkopere levensmiddelen aan te bieden. Opstarten van minstens één sociaal economiebedrijf voor meubelherstellingen, verbonden aan een decoratieatelier. Opzetten van een Energiecel waar de bevolking terecht kan met alle vragen over energieverbruik: keuze van de leverancier, beperken van het energieverbruik, enz. Opstarten van een Cel Milieu & Gezondheid (coördinatie van de verschillende gezondheidsactoren ) om de milieudimensie te integreren in de zorgverstrekking en gezondheidsproblemen als gevolg van slechte huisvesting te voorkomen. Het OCMW een voorbeeldfunctie doen vervullen in zijn ecologische initiatieven door het nemen van milieumaatregelen die passen in een REG-beleid (rationeel energiegebruik). Voorbeelden: opmaken van een milieubestek, aankoop van energiezuinigere huishoudtoestellen, afvalbeheer, aanschaf van 10 fietsen voor huisbezoeken, enz. Cliënten, personeel, administratieve en beleidsverantwoordelijken van het OCMW, lokale verenigingen, actoren duurzame ontwikkeling (bv.: de gemeentediensten) worden bij het project betrokken via de stuurgroep, het opvolgingscomité en de werkgroepen. Het OCMW werkt samen met een vereniging gespecialiseerd in het bevorderen van participatie: asbl Habitat et Participation. Er werden thematische vergaderingen voor het publiek georganiseerd via wijkorganisaties. Een coördinator staat in voor de transversaliteit van het project. Een stuurgroep bestaande uit de administratieve en beleidsverantwoordelijken van de verschillende Departementen om de prioriteiten te bepalen. Een multidisciplinair opvolgingscomité belast een coördinator met het operationaliseren van de verschillende werkgroepen. De werkgroepen bestaan uit de coördinator, de themaverantwoordelijke en de lokale actoren betrokken bij de thematiek. Deze initiatieven moeten mensen die het moeilijk hebben aanzetten tot een groter respect voor het milieu in hun dagelijkse leven. Dhr. Vincent LIBERT Verantwoordelijke Gesubsidieerde projecten Tel. : Fax : vincent.libert@publilink.be 9/28

12 GEMEENTE UKKEL : PROJECT CATEGORIE 1 De Agenda 21 moet bijdragen tot het vinden van concrete, vernieuwende en gestructureerde oplossingen voor sociale, economische of milieuproblemen waarmee de bevolking van Ukkel, het grondgebied en de administratie van de gemeente worden geconfronteerd. De keuze van de oplossingen moet berusten op een inbreng van het maatschappelijk middenveld, het in een netwerk brengen van de bevoegdheden van het college en de gemeentediensten en een multidisciplinaire behandeling van de dossiers. Het omschrijven van een eerste reeks thema's door de gemeentelijke overheid werd besproken en vervolgens gevalideerd tijdens het eerste burgerforum. De uitvoering van de Agenda 21 van de gemeente Ukkel wordt ondersteund door een studiebureau. De gemeente heeft ook een ambtenaar in dienst genomen die belast is met Duurzame Ontwikkeling. Doelstellingen Een reeks maatregelen rond duurzame ontwikkeling (ecobeheer, bouw, energiebesparingen, ) samenhang en een referentiekader geven Een netwerk tot stand brengen tussen diverse diensten van het gemeentebestuur die vaak elk afzonderlijk handelen, met het oog op een betere integratie van de milieudimensie van de duurzame ontwikkeling: energieverbruik, ecoconstructie en -consumptie. Een kadaster van koolstofemissies aanmaken dat voor het Gemeentebestuur als leidraad kan dienen bij zijn keuzes ten gunste van een beter leefmilieu. Een beheersplan voor de groene ruimten opmaken, vergelijkbaar met een Gemeentelijk Ontwikkelingsplan voor de Natuur, dat rekening houdt met biodiversiteit, waterhuishouding (afvloeiing, verdamping, insijpeling en overstromingen) en speciale beschermingszones 'Natura 2000'. De bevolking laten aangroeien en verjongen door het invoeren van een reeks sociale, economische (premies) en milieumaatregelen (premies) ter bevordering van de huisvesting. Een bilaterale en actieve ontwikkelingssamenwerking tot stand brengen (uitwisseling van ervaringen en knowhow) die verder gaat dan de huidige financiële steun alleen. Via de stuurgroep, het Forum en het lokale Comité 21. Onafhankelijk van het forum voor Duurzame Ontwikkeling van de Gemeente, organisatie van vergaderingen met zoveel mogelijk diensthoofden en werknemers om de betrokkenheid van het personeel te bevorderen. Stuurgroep samengesteld uit verkozenen, vertegenwoordigers van de administratieve diensten en gemotiveerde externe deelnemers. Deze groep staat in voor de opvolging, de coördinatie en het secretariaat van de opdracht. Het Forum: plaats van openbare debatten. Het verenigt de inwoners, het verenigingsleven, de buurtcomités, de verenigingen enz. Het maakt overleg en de oprichting van thematische werkgroepen mogelijk. Het lokale Comité 21, ingedeeld in themacommissies die burgers, verenigingen, sociaal-economische spelers en experts groeperen. Het comité werkt voorstellen, krachtlijnen enz. uit. De diensten waarop de thema's betrekking hebben, zullen deelnemen aan het lokale Comité 21. Hun betrokkenheid waarborgt de transversaliteit van het proces. De praktische en concrete oplossing van problemen waarmee de betrokken gemeentediensten en de inwoners worden geconfronteerd. Tot stand brengen van een netwerkfunctionering, geformaliseerd door het College. Instandhouding van structuren: boekhouding 'Koolstofbalans', lokaal Comité 21, stuurgroep enz. Mevrouw Anne-Claire DEWEZ Verantwoordelijke Duurzame Ontwikkeling Tel : Fax : developpementdurable@uccle.be 10/28

13 GEMEENTE VORST : PROJECT CATEGORIE 1 Vorst kent nog altijd moeilijke momenten. Men kan zelfs spreken van een crisis in de historische betekenis van het woord: een plotselinge breuk in zijn economische organisatieschema's en in de sociale betrekkingen. Vorst kan aan deze trauma's en deze weinig opbeurende situatie een positieve wending geven door een nieuwe dynamiek op gang te brengen gericht op duurzame ontwikkeling. Een Agenda 21 kan een van de mogelijkheden zijn om de lokale stuwende krachten achter een inspirerend gemeenschappelijk project te doen scharen. Doelstellingen Op basis van de stand van zaken die in oktober 2008 op participatieve wijze werd opgesteld, werden vier prioritaire thema's weerhouden. Voor elk van die thema's werd een werkgroep samengesteld. Twee belangen het bestuur en de gemeentediensten aan: Energiebeheer in de gemeentelijke gebouwen: "De energiefactuur van de gemeente verlagen dankzij de betrokkenheid van iedereen". en communicatie tussen de gemeentediensten: "De gemeenteambtenaren toelaten samen te werken om te komen tot meer samenhang in hun projecten". De andere twee hebben betrekking op het grondgebied en de lokale actoren: Openbare ruimten (meer in het bijzonder groene ruimten en netheid): "Naar een ecologische, functionele en gebruiksvriendelijke visie op de openbare ruimten". Jeugd: "Naar een samenhangend en doordacht jeugdbeleid". Elk van deze groepen zal als taak hebben tegen juni 2009 een uitvoerbaar, nuttig en relevant actieplan op te stellen. Tijdens de raadplegingsfase in maart, zullen de stuwende krachten van de gemeente tal van mogelijkheden krijgen om hun advies te geven en hun ideeën m.b.t. de geselecteerde thema's voor te stellen. In nauwe samenwerking met de Agenda 21 van het OCMW worden de lokale verenigingen bovendien regelmatig ingelicht over de voortgang en worden ze betrokken bij het denkwerk. Bijna 40 gemeenteambtenaren hebben zich in de themagroepen ingeschreven, en de pilootcel bestaat uit diensthoofden en leden van het College met uiteenlopende taken en bevoegdheden. Er wordt veel informatie verspreid en er worden ontmoetingen binnen de administratie georganiseerd om de Agenda 21 tot een federatief project te maken en elke dienst geleidelijk, op zijn niveau, zijn steentje te laten bijdragen tot de ontwikkeling van een duurzaam bestuur. "Vorst op weg naar duurzame ontwikkeling" Zoals onze slogan aangeeft, koesteren wij de ambitie dat de lokale Agenda 21 een eerste stap vormt naar een duurzaam beheer van de administratie. De stuwende krachten op ons grondgebied nemen van hun kant aan deze uitdaging deel om de duurzame ontwikkeling geleidelijk te verspreiden over het volledige grondgebied van onze gemeente. : Dhr. Guillaume GRAWEZ Coördinator van de lokale Agenda 21 Tel : guillaumegrawez@forest.irisnet.be 11/28

14 GEMEENTE WATERMAAL-BOSVOORDE : PROJECT CATEGORIE 1 Sinds 2003, heeft de gemeente een eigen lokaal Kyoto-plan. Doel? Het energieverbruik met 30% te verminderen. Zo ontving de gemeente het label Ecodynamische onderneming voor het ecologisch beheer van haar administratieve gebouwen. In 2005 werden, in navolging van de projectoproep Agenda 21, drie actieprogramma s voor duurzame ontwikkeling gerealiseerd: recuperatie van herbruikbare computeronderdelen, een groendak voor demonstratiedoeleinden, een regenwatertank voor de straatreiniging. Sinds 2008 heeft de gemeente ook een lokale Agenda 21. De lokale Agenda 21 zal het mogelijk maken een gemeenschappelijk kader te creëren voor alle initiatieven met een meer transversale en participatieve dimensie, en een competitie-effect in het leven roepen dat tot ver buiten de muren van het gemeentehuis reikt. Doelstellingen Het doel is te komen tot een gemeenschappelijke dynamiek inzake duurzame ontwikkeling (gemeente inwoners bedrijven) en een reflex van duurzame ontwikkeling aan te kweken in alle diensten en bij alle dagelijkse beslissingen. De participatie van de inwoners zal centraal staan in de diverse uitwerkingsfasen van de lokale Agenda 21. Zij beoogt diverse doelstellingen: Toenadering zoeken tussen de gemeente en de burgers, en tussen de gemeente en de lokale bedrijven. voeling krijgen met hun bekommernissen. De krachten bundelen en samenwerken rond de Agenda 21. Elkaar verrijken : de verkozenen, deskundigen en inwoners verrijken elkaar tijdens de uitwerking van de Agenda 21, zodat er meer ideeën en creativiteit komen. Efficiëntere en duurzamere projecten organiseren. Ervoor zorgen dat de inwoners en bedrijven betrokken partij worden bij de uitvoering van de lokale Agenda 21, zodat de lokale democratie en de burgerzin erdoor worden versterkt. Er zal een beroep gedaan worden op externe deskundigen om de vergaderingen en werkgroepen te leiden. Dit om over de juiste technieken te beschikken voor een doeltreffende participatie. Deze participatie zal worden gebruikt voor het opstellen van synthesedocumenten m.b.t. de diagnose en het actieprogramma, documenten die aan het College en de Gemeenteraad zullen worden bezorgd. De inwoners zullen na elk van deze fasen systematisch worden ingelicht zodat zij ook op de hoogte zullen zijn van de resultaten van de participatie. De Agenda 21 maakt deel uit van de Dienst Strategische en duurzame ontwikkeling, die speciaal daartoe in het leven werd geroepen. Deze dienst is afhankelijk van de Burgemeester en de 1ste schepen. De Burgemeester en de 1ste Schepen zetelen allebei in het Technisch Comité en de Stuurgroep van de Agenda 21. Het Technisch Comité bestaat voorts uit de Gemeentesecretaris, het hoofd van de dienst Financiën, het hoofd van de dienst Informatica en de Milieuverantwoordelijke. Deze personen werken elk al een tiental jaar in de gemeente, wat een onmiskenbaar voordeel is bij de uitwerking van de Agenda 21. Bovendien geven hun hoge hiërarchische positie in de gemeente en hun transversale competenties de Agenda 21 een interne legitimiteit in het bestuur, hetgeen nodig is voor de uitvoering. De stuurgroep is samengesteld uit verkozenen en leden van het bestuur. Afhankelijk van de behandelde thema s kan de stuurgroep worden uitgebreid met het OCMW, huisvestingsmaatschappijen, paracommunale vzw s, gemeentelijke verenigingen, deskundigen enz. De Agenda 21 begon bij de aanvang van een gemeentelijke legislatuur en zal dus worden opgestart en uitgevoerd door hetzelfde College van Burgemeester en Schepenen. De organisatie en uitvoering van de Agenda 21 vergt een aanzienlijke investering vanwege het College en het bestuur. Die investering is een garantie voor de bestendiging. Mevrouw Laurence de CALLATAŸ Coördinatrice van de lokale Agenda 21 Tél. : Fax : dddo@wb.irisnet.be 12/28

15 STAD BRUSSEL : PROJECT CATEGORIE 1 In 2005 begon de Stad aan de uitwerking van haar lokale Agenda 21. Het algemeen beleidsprogramma benadrukt het belang van de LA21 door actieprioriteiten vast te leggen die kunnen helpen Brussel tot een milieubewuste, solidaire en moderne stad te laten uitgroeien. In diezelfde geest werden er ook actieprincipes bepaald die een modern openbaar bestuur bevorderen. In 2008 introduceerden de Stad en haar OCMW een LA21 die ongeveer 86 gecoördineerde acties omvat. De Stad Brussel heeft de concretisering van de LA21 aangevat met de invoering van de Coördinatie van het beleid inzake Duurzame Ontwikkeling (CDO), waarvan één van de doelstellingen is de beslissingen van het College en de acties van de diverse departementen van de stad en van haar OCMW op het vlak van de Duurzame Ontwikkeling coherenter te maken. Binnen de departementen werden DOverantwoordelijken aangesteld en drie energieverantwoordelijken (Stad, Stadseigendommen, OCMW) werden samengebracht in de Energie Coördinatie. Om de informatie over de uitvoering van die acties te coördineren, centraliseren en verwerken, en om zorg te dragen voor de opvolging en evaluatie, wil de Stad een betrekking van Agenda 21-coördinator invoeren. Doelstellingen over een periode van 3 jaar Een follow-up systeem invoeren, alsook evaluatieprocedures voor de acties op basis van specifieke indicatoren. Het werk van de DO-verantwoordelijken binnen de diverse departementen van de Stad, de Stadseigendommen en het OCMW coördineren. De uitvoering van 60 tot 80% van de acties van de Agenda 21 starten (waaronder 100% van de prioritaire acties ). Rechtstreeks of onrechtstreeks een meerderheid van de ambtenaren van de Stad mobiliseren op alle niveaus van het bestuur. Rechtstreeks of onrechtstreeks de duizenden gebruikers van de Stad sensibiliseren en mobiliseren in het kader van de uitvoering van de LA21 en van zijn prioritaire acties. De Agenda 21 uitbreiden met nieuwe actievoorstellen, afkomstig van participatieprocedures die zowel intern als extern worden georganiseerd. Er zijn in de Stad al diverse overleg-, uitwisselings- en participatiemogelijkheden. De LA21-coördinator zou ervoor moeten zorgen dat zij plaatsen vormen waar het bestaan en de inhoud van de LA21 kan worden doorgegeven en waar concrete acties kunnen worden gevoerd die diverse doelgroepen mobiliseren. Een gespecialiseerd extern bureau zal een ondersteunende rol vertolken, onder meer om specifieke participatiegroepen te organiseren, samengesteld uit ambtenaren uit de administratie en burgers, die werken rond de LA21 en de uitvoering van de meeste van zijn acties. De bevolking en de verenigingen zullen worden opgeroepen om mee te werken aan het beheer en de uitvoering van de acties in het kader van LA21, en om nieuwe acties voor te stellen. Er moet worden nagedacht over de vraag of het aangewezen is een forum op de internetsite van de Stad en/of een specifieke rubriek op het intranet te plaatsen. Wordt op politiek niveau gewaarborgd door de CDO, en binnen de administratie door het werk van de LA21-coördinator, die de stadssecretaris zou komen helpen bij het coördineren van de acties van de DO-verantwoordelijken en de organisatie van de stuurgroep. Opstarten van de Energie Coördinatie die de Energieverantwoordelijken van de Stad, van de Stadseigendommen en van het OCMW bij elkaar brengt. Deelname van de DO-verantwoordelijken aan de stuurgroep en de themawerkgroepen. Formalisering van een beleid dat de Stad al meer dan 10 jaar voert. Invoering van een echte DO-cultuur op alle niveaus van de administratie en bij de gebruikers. Verspreiding van het concept door een voortdurende communicatie. Zoeken van financieringen. De heer Luc SYMOENS Stadssecretaris Tel.: Fax : Cabinet.Secretaire@brucity.be 13/28

16 OCMW VAN STAD BRUSSEL : PROJECT CATEGORIE 1 De stad Brussel en haar OCMW keurden een gestructureerde, coherente en ambitieuze gemeenschappelijke lokale Agenda 21 goed die ongeveer 86 acties omvat. Nu al werden prioritaire acties voor het OCMW van de Stad Brussel aangeduid en werd met hun uitwerking begonnen, vooral op het gebied van energiebeheer (opstarten van een gegroepeerde aanbesteding), duurzame bouw (gebouwen en huisvesting met laag energieverbruik) en sociale economie (ontwikkeling van initiatieven op het vlak van een sociale integratie-economie). Om een uiterst verscheiden publiek achter de acties, opgenomen in de LA21, te scharen, wil het OCMW vrijwilligersgroepen creëren om actief deel te nemen aan de uitvoering van de LA21, aan de evaluatie van dit werkmiddel en van de voorgestelde en uitgevoerde acties, en aan het formuleren van nieuwe voorstellen die de huidige LA21 zouden kunnen verbeteren. Doelstellingen over een periode van 3 jaar Om de acties van de Agenda 21 te ontwikkelen, voerde het OCMW een betrekking van Coördinator in. Onder impuls van deze coördinator wil het OCMW haar administratief personeel, het personeel dat in contact komt met de gebruikers, de gebruikers zelf en de burgers nog doeltreffender mobiliseren. Met de coördinator zal de LA21 tot een efficiënt instrument kunnen uitgroeien dat de interventies van de Stad en van het OCMW inzake duurzame ontwikkeling, de acties, de communicatie en de mobilisering van de doelgroepen coördineert. Voorrang gaat daarbij naar de acties met betrekking tot energiebesparingen in de bouw, de renovatie maar ook het beheer en het gebruik van de gebouwen, zowel openbare als particuliere. Naast die gemeenschappelijke acties zal het OCMW initiatieven nemen op het gebied van sociaalprofessionele integratie (recuperatie en nuttige toepassing van oude meubelen, verkoop van tweedehandse kleding, onderhoud en aanleggen van sier- en moestuinen,...). Bij de uitvoering van het actieplan wil het OCMW bijzondere aandacht besteden aan het participatieve aspect van de LA21. Het is de bedoeling de gebruikers zoveel mogelijk te informeren en te verenigen via de bestaande structuren (sociale steunpunten, rusthuizen, verenigingen,...). Deze opdracht zal worden toevertrouwd aan de coördinator, die zich zal laten bijstaan door een extern bureau van participatiedeskundigen. Op die manier zal op de gebruikers, huurders, inwoners en verenigingen een beroep worden gedaan, enerzijds om mee te werken aan de uitvoering van de acties van de LA21, en anderzijds om nieuwe acties voor te stellen die de Agenda later zullen verbeteren. De transversaliteit wordt gewaarborgd: op het politieke niveau door de gemengde CDO (Coördinatie van het beleid inzake Duurzame Ontwikkeling) Stad/OCMW; binnen het bestuur van het OCMW door de Coördinatiecel die de verantwoordelijken Duurzame Ontwikkeling van elk departement en, afhankelijk van de behandelde thema s, de TWG s (Thematische WerkGroepen) groepeert; dit alles onder leiding van de Agenda 21 coördinator. In samenwerking met de Stad Brussel wil het OCMW haar personeel en haar publiek sensibiliseren voor de principes van duurzame ontwikkeling via de participatieve invoering en de bestendiging van de actiefiches van haar lokale Agenda 21. Dhr. Alex DORBAN Directeur van het Departement Sociale Economie Tel.: Fax : adorban@cpasbru.irisnet.be 14/28

17 OCMW VAN ETTERBEEK : PROJECT CATEGORIE 1 Het OCMW van Etterbeek wil verder gaan dan het oplossen van de noodsituaties veroorzaakt door het beheer van de klantenstroom, en evolueren naar een langetermijnvisie. De ontwikkeling van een Agenda 21 zal haar toelaten haar beheer te integreren in een op vooruitgang gerichte benadering, daarbij gesteund door een verhoogde participatie van de klanten en het verenigingsleven, een verhoogde luisterbereidheid, een opleiding en een sensibilisering van zijn personeel. Daarom wil het OCMW opteren voor een strategische aanpak waarin de diverse aspecten van duurzame ontwikkeling geïntegreerd zijn. Doelstellingen over een periode van 3 jaar Maken van een diagnose van de instelling, opstellen van actiefiches, opstarten van een uitwisselingsforum met de klanten om meer feedback te krijgen om te helpen die actiefiches voor te bereiden, opstellen van een definitief meerjarenactieplan met prestatie-indicatoren, gedefinieerd door de stuurgroep, controle-instrumenten (instrumentenpaneel) en een evaluatiecomité. Aangezien het OCMW een grote energieverbruiker is, moet deze instelling het goede voorbeeld geven inzake verbruik (toepassing van ecologische selectiecriteria in de bestekken, aankoop van fietsen voor huisbezoeken en verplaatsingen van het personeel, afvalbeheer, aankoop van goederen afkomstig van eerlijke handel,...) De samenwerking tussen de Cel Energie en de Cel Huisvesting om de klanten met huisvestingsproblemen te helpen, uitbouwen en opvoeren vanuit de invalshoek van duurzame ontwikkeling. van de participatie dankzij de adviseurs die men in de Raad en in de Permanent Bureau aantreft via de stuurgroep, de ambtenaren en hun diensthoofden via de werkgroepen, de actoren van duurzame ontwikkeling zoals de dienst duurzame ontwikkeling van het gemeentebestuur, het verenigingsleven zoals het buurthuis Chambéry of het programma Sociale cohesie. Tijdens de opendeurdag van het OCMW in 2009 zullen de bezoekers ondervraagd worden en de klanten uitgenodigd worden om deel te nemen aan een gespreksforum. Er zal een officiële mededeling worden gedaan via diverse communicatiemiddelen, zoals de internetsite van het OCMW. De verantwoordelijke Gesubsidieerde Projecten, die onder het gezag van de Secretaris staat, zal belast worden met het invoeren van de transversaliteit van het initiatief. De PB zal worden ingelicht over de voortgang van het initiatief en moet toezien op de uitvoering van de genomen beslissingen; bovendien zijn de politieke verantwoordelijken ook betrokken partij in de Stuurgroep. Werkgroepen, georganiseerd door de verantwoordelijke voor Gesubsidieerde Projecten, en samengesteld uit de diensthoofden en hun teams, zullen zorgen voor de integratie van de initiatieven tot het laagste niveau van het organigram. Via een evaluatiesysteem dat ook na het driejarenactieplan zal blijven bestaan, en via het algemeen beleidsprogramma dat rekening houdt met de dimensie duurzame ontwikkeling tot het einde van het mandaat van de huidige adviseurs. Dhr. Marcel VERMEULEN Dienst van het Secretariaat Tel.: Fax : mvermeulen@cpas-etterbeek.irisnet.be 15/28

18 GEMEENTE SINT-AGATHA-BERCHEM : PROJECT CATEGORIE 1 Sinds enkele jaren organiseert de gemeente Sint-Agatha-Berchem een toenemend aantal projecten en acties die verband houden met Duurzame Ontwikkeling. De lokale Agenda 21 is een gelegenheid om ze tot een geheel samen te brengen en te structureren. Het is ook een gelegenheid om de krachten van de bedrijven te bundelen rond een inspirerend, dynamisch en op de wereld gericht gemeenschappelijk project. Het zal de participatie en de sociale samenhang in Sint-Agatha-Berchem stimuleren door de collectieve en individuele, de openbare en de particuliere energie samen te bundelen. Het actieplan van de lokale Agenda 21 zal worden opgesteld in de vorm van een operationeel schema, met een tijdsdimensie en een hiërarchische indeling van de prioriteiten, gebaseerd op gezamenlijk denkwerk. Deze lokale Agenda 21 zal moeten bijdragen tot concrete, vernieuwende en gestructureerde oplossingen voor sociale, economische en milieuproblemen. Ten slotte hopen wij dat de lokale Agenda 21 voor elk van zijn actoren een toegevoegde waarde betekent, niet alleen op het persoonlijke maar ook op het collectieve vlak, als de schakel van een duurzaam project. Doelstellingen over een periode van 3 jaar De uitwerkingsprocedure van de lokale Agenda 21 volledig afronden met een concreet en voor iedereen toegankelijk document; De gemeentelijke overheid tot een voorbeeld voor de rest van de gemeente maken op het vlak van Duurzame Ontwikkeling, gebaseerd op het implementatieproces van het label Ecodynamische onderneming en door het opstellen van een handvest voor Duurzame ontwikkeling; De hoeve van Pie Konijn renoveren en doen heropleven in het kader van de sensibilisering van de jongeren voor Duurzame Ontwikkeling; Een groots opgezette sensibiliseringscampagne voeren rond Duurzame ontwikkeling, de klimaatverandering,...; Een systeem van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren invoeren om de uitvoering van het actieplan en de doeltreffendheid van het participatieproces te meten. Een positieve balans voor de burgerparticipatie, maar ook wat de diversiteit van de participatie betreft: alle leeftijds-, wijk-, inkomens-, beroepscategorieën en opleidingsniveaus,..; Betrokkenheid van uiteenlopende partners bij het proces (handelsverenigingen, buurtcomités, burgers, jeugdbewegingen,...); Raadpleging van de bevolking tijdens openbare vergaderingen om de diagnoses te stellen en bij het opstellen van actiefiches. Een beroep doen op deskundigen voor methodologisch advies tijdens de participatievergaderingen. Samenhang tussen de diensten en werkgroepen, en positieve evolutie van de werkmethoden op het gebied van transversaliteit; Een stuurgroep samengesteld uit schepenen en diverse deskundigen uit het bestuur; Diverse transversale en/of participatieve werkgroepen. Een systeem van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren om de uitvoering van het actieplan te meten en een proces van ononderbroken verbetering toe te passen; Inbreng van politici in de dynamiek van de Agenda 21; Samenhang en communicatie rond het project. Mevrouw Anne DE KONINCK Dienst stedenbouw, leefmilieu en patrimonium Tel : Fax : adekoninck@1082berchem.irisnet.be 16/28

19 GEMEENTE SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE : PROJECT CATEGORIE 1 De gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe heeft de voorbije jaren een zeker aantal initiatieven genomen op het vlak van leefmilieu. Aan het begin van haar mandaat heeft het College van Burgemeester en Schepenen haar wens kenbaar gemaakt om het principe van Duurzame Ontwikkeling in haar algemene politieke programma in te schrijven. Op dit ogenblik is de nieuwe uitdaging om een ambitieus maar realistisch lokaal actieprogramma op te stellen. Dankzij deze lokale Agenda 21 (A21L) moet duurzame ontwikkeling, met de hulp van het gemeentepersoneel, de bevolking en plaatselijke actoren, in alle projecten en het hele beleid van de gemeente geïntegreerd worden. De Agenda 21 is voor de gemeente dus een kans om op een globale en constructieve manier na te denken over het invoeren van innoverende en duurzame projecten binnen de administratie en in de wijken. Om deze lokale Agenda 21 op te stellen en te coördineren heeft de gemeente een voltijdse opdrachthoudster Duurzame Ontwikkeling aangenomen. Doelstellingen over een periode van 3 jaar Ontwikkelen van communicatieve activiteiten i.v.m. duurzame ontwikkeling en de lokale Agenda 21, het rond dit project mobiliseren, betrekken en in contact brengen van alle interne en externe actoren; Ervoor zorgen dat de gemeentediensten meer in een netwerk gaan samenwerken, over de grenzen van de diensten heen, en de notie duurzame ontwikkeling op een vaste basis deel laten uitmaken van hun projecten; de administratie langzaamaan een evaluatiecultuur bijbrengen; De opgelopen achterstand bij het uitbouwen van planningshulpmiddelen (GOP, SVP, BVP, ) terug inhalen - deze worden nu weer opgestart en met deze hulpmiddelen een lokale Agenda 21 opstellen; Het invoeren van een milieupolitiek om de ecologische voetafdruk van de gemeenteadministratie te verminderen en ten minste één ster voor het Label Ecodynamisch onderneming te behalen; Zoveel mogelijk synergieën tussen de doelstellingen van de Verklaring van het Algemene Beleid, Duurzame Ontwikkeling (Aalborgengagementen), en deze van het Label en de A21L verwezenlijken; Een charter opmaken inzake de Burgerparticipatie aan het opmaken van de lokale Agenda 21 (Charter van de Ambassadeur van de Duurzame Ontwikkeling ). Oprichting van nieuwe participatieorganen: Het Burgerforum Duurzame Ontwikkeling (voor uitwisselingen en mobilisatie) en het Comité SLW 21 (voorstellen en sturing); Opstellen, op participatieve wijze, van een diagnose door de thematische werkgroepen waarin gemeenteambtenaren, inwoners en andere plaatselijke actoren vertegenwoordigd zijn (mee opstellen van de A21L) Gebruikmaken van bestaande communicatiemiddelen en activiteiten (feestelijkheden, cultureel of sportief) om de betrokkenen te informeren en om de bestaande participatie-initiatieven te harmoniseren dankzij de nieuwe Gemeentelijke participatiecode en het doorgeven van deze elementen aan de opgerichte participatieorganen; Beroep doen op een expert in participatie en communicatie voor methodologische raad. Het project wordt door de opdrachthoudster Duurzame Ontwikkeling gecoördineerd. Zij treedt als tussenpersoon op tussen de verschillende deelnemers aan het project A21L. Een coördinatiecel Agenda 21 ondersteunt haar hierbij. Het Transversaal Pilotagecomité is de dragende structuur voor A21L: deze bestaat uit een schepen, de gemeentesecretaris, ambtenaren uit verschillende diensten en vertegenwoordigers van buitenaf. Ambtenaren van verschillende diensten en vertegenwoordigers van de bevolking komen samen in transversale en thematische werkgroepen (voor het opstellen van een stand van zaken). In dienst houden van de coördinatrice A21L wiens post niet afhangt van het al dan niet verkrijgen van subsidies. Invoering van een continue evaluatiesysteem met indicatoren om projecten te verbeteren en bij te sturen. Handhaven van opgerichte of op te richten structuren: Transversaal Pilotagecomité, werkgroepen, participatiestructuren en dynamieken, het Label Ecodynamische onderneming. Ondersteuning van het project door alle politieke formaties. Inschrijven van de lokale Agenda 21 in de Algemene Beleidsverklaring van de gemeente. Uitbouwen van de activiteiten van de transversale dienst Leefmilieu Duurzame Ontwikkeling die onlangs werd opgericht en de creatie van een Schepenambt Duurzame Ontwikkeling. Mevrouw Valérie DONNAY Opdrachthoudster Duurzame Ontwikkeling en Coördinatrice lokale Agenda 21 Tel: Fax: v.donnay@woluwe1200.be 17/28

20 GEMEENTE SINT-PIETERS-WOLUWE : PROJECT CATEGORIE 1 Het streven van de gemeente Sint-Pieters-Woluwe om voor duurzame ontwikkeling te ijveren, is uitdrukkelijk opgenomen in haar algemeen Beleidsprogramma. Deze wil komt hoofdzakelijk tot uitdrukking in de uitvoering van een reeks concrete acties zoals de invoering van een energieboekhouding voor de gebouwen van de gemeente, een beheer van groene ruimten dat rekening houdt met biodiversiteit, bijzondere aandacht voor gelijkheid van kansen enz. Een Agenda 21 zal de gemeente in staat stellen meer coherentie te brengen in de diverse projecten die zij in die zin wil ontwikkelen. Op die manier kan ze een volwaardige dialoog met de lokale actoren tot stand brengen en samen met laatstgenoemden haar actieplan voor de 21ste eeuw uitwerken. Doelstellingen over een periode van 3 jaar Het Handvest van Aalborg ondertekenen. Met de inwoners een diagnose van de gemeente stellen om de belangrijkste problemen waarmee ze wordt geconfronteerd, in kaart te brengen en de prioritaire doelstellingen te bepalen. Op basis van deze diagnose, met de inwoners een actieplan voor duurzame ontwikkeling opmaken, het laten goedkeuren en vooral het uitvoeren. Ambitieuze doelstellingen kiezen die het gemeentebestuur toelaten een voorbeeldfunctie te vervullen (ecodynamisch label, duurzame criteria voor openbare aankopen, streven naar energiebesparing, vervoersplan, voorbeeldgebouw, koolstofbalans enz.) en ze ook concretiseren. In het bestuur een transversale structuur integreren die het ontsluiten van de diensten en de integratie van de dimensie duurzame ontwikkeling in alle beslissingen bevordert. Alle actoren sensibiliseren voor het belang van duurzame ontwikkeling. Een participatieve dynamiek op gang brengen om het bedrijfsleven te mobiliseren rond het uitwerken van een lokale Agenda 21, de minst bedeelde bevolkingsgroepen meer inspraak te geven en de sociale cohesie in de wijken te bevorderen. Binnen de bevolking en de wijken dialoogstructuren uitbouwen die het mogelijk maken de participatie bij het beheer van de gemeente te systematiseren. Een cultuur van duurzame ontwikkeling invoeren in de gemeente Sint-Pieters-Woluwe. Een voor iedereen toegankelijk officieel document publiceren dat de hoofdpunten van de lokale Agenda 21 van de gemeente bevat. Samen met de sociale actoren de lokale Agenda 21 opstellen met de tussenkomst van het Comité 21. Bijzondere aandacht voor het informeren van alle actoren over de voortgang van het project. De basis leggen van een duurzame participatiestructuur met de hulp van participatiedeskundigen. Project begeleid door de transversale pilootcel, samengesteld uit leden van het College, det gemeentesecretaris, ambtenaren van de diverse diensten en externe vertegenwoordigers, afgevaardigd door het OCMW en het Sportcentrum. Project uitgewerkt door de Agenda 21-werkgroepen, samengesteld uit personen van diverse diensten en lokale actoren, zodanig dat alle vereiste deskundigheid kan worden aangewend. Project gecoördineerd door de Agenda 21-Coördinatiecel die aan het Kabinet van de Burgemeester verbonden is teneinde de betrokkenheid van alle administratieve diensten te benadrukken. Engagement van het College om tot het einde van deze ambtstermijn (2012) de uitvoering van de lokale Agenda 21 te steunen. Selectie van projecten en doelstellingen die gericht zijn op een langere termijn (2020, 2050). Kwaliteit van de voorbereiding van het actieplan om zijn relevantie op lange termijn te waarborgen. Mevrouw Muriel FRISQUE Opdrachthoudster Lokale Agenda 21 Tel: agenda21@woluwe1150.irisnet.be 18/28