Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling

Transcriptie

1 Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Hoe opsporen en behandelen? Prof. Dr Katia Ongenae Kliniek voor Huidziekten Universitair Ziekenhuis Gent

2 Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten

3 SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel

4 Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Vroegtijdige detectie Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten

5 Huidtumoren en hun voorlopers Opsporing Jaarlijks huidonderzoek bij de dermatoloog Zelfinspectie Bijzondere aandacht voor zonblootgestelde lichaamsdelen nieuwe letsels veranderde letsels Dermatoscopie Vergroot het letsel Architectuur bekijken

6

7

8 Huidtumoren en hun voorlopers Bioptname: Juiste diagnose en keuze behandeling Als behandeling geen resultaat geeft

9 Bioptietechnieken

10 Voorlopers: Zonnekeratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevus Huidtumoren: Basalioom Spinocellulair carcinoom Melanoom Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Pigmentatiestoornissen: Solaire lentigines - zonnesproeten Guttata - hypomelanosen Goedaardige tumoren: Ouderdomswratten

11 Actinische keratosen (kalende) hoofdhuid, oorschelpen, handruggen Roodbruine, vaag omschreven, schilferende vlekken Vaak beter voelbaar dan zichtbaar Meestal multipel

12 Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie - bevriezen 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!

13

14 Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!

15 Actinische keratosen - behandeling Cryotherapie 5-Fluoro-uracil (Efudix) Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie Preventie!

16 Imiquimod (Aldara) Product dat lichaamseigen afweer stimuleert Aanbrengen van Aldara crème (3 x per week gedurende 6 à 8 wk) Stimulatie van lichaamseigen afweer tegen zieke cellen Destructie van de zieke cellen Plaatselijke huidreactie kan zeer uitgesproken zijn

17

18 PDT (fotodynamische therapie) Lokale fotochemotherapie Applicatie van fotosensitizer (Metvix) Opname door zieke cellen Bestraling met lichtbron (zichtbaar licht) Destructie van zieke cellen 1 à 2 sessies (1 week interval)

19 Ziekte van Bowen Goed begrensde rode tot roodbruine vlek met schilfers en korsten bedekt DD: Psoriasis, schimmelinfectie, eczeem,

20 Ziekte van Bowen - behandeling Heelkundig verwijderen Imiquimod 3x/week voor 6 à 8 weken Fotodynamische therapie

21 1.2 Afkrabben van het letsel

22 1.3 Aanbrengen van fotosensibiliserende zalf

23 Tussenstap : inwerken van de zalf Zalf dient 3 uur in te werken. Pt mag intussen naar huis gaan, wandelen, winkelen, eten en drinken Pt mag niet in de felle zon gaan zitten Pt mag niet in de vrieskou gaan zitten Pt mag verband niet losmaken.

24 Stap 2 Belichting Na 3 uur wordt verband verwijderd en de te behandelen zone mooigemaakt. Een behandelzone wordt soms opgedeeld in meerdere belichtingsvelden afhankelijk van de grootte Belichting met rood licht (tiental minuten) Tijdens de belichting treedt vaak een branderig gevoel op en dient de zone afgekoeld te worden met koude spray.

25 Stap 2 : belichting

26 Bijwerkingen tijdens de belichting Pijn voornamelijk bij : Grote oppervlaktes Gevoelige zones Aanpak pijn: Afkoelen tijdens de belichting met waterspray Pijnstillers voor start behandeling Xylogel, Xylocaine infiltratie Nakoelen met koud water compressen

27 Welke nazorg? Na de behandeling: roodheid, zwelling, warmtegevoel Afkoelen vermindert het gevoel en mag thuis verdergezet worden. Geen specifieke nazorg noodzakelijk Bij nattende korsten : Ontsmetten van de wondjes Evt. antibiotische zalf

28 Leukoplakie Slijmvliesletsel Tong, mond, genitalia, vnl lippenrood van de onderlip (rokers!) Goedbegrensde, witte vlek, soms erosief

29 Leukoplakie - behandeling Cryotherapie

30 Keratoacanthoom/cornu cutaneum - behandeling Heelkundig verwijderen

31 Spinocellulair carcinoom ± 20% van de huidkankers Metastaserend Begint als harde nodule Snel ulcererend: Ulcus met geïndureerde bodem Ulceratie van bloemkoolachtige harde tumor Vnl onderlip (rokers!), oren, handruggen, kruin

32 Spinocellulair carcinoom - behandeling Best chirurgie evt. Mohs micrografische chirurgie thv gelaat Eerder uitzonderlijk radiotherapie

33 SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel

34 Basocellulair carcinoom 70% van alle huidkankers Strikt lokale destructieve capaciteit, geen metastasering Vooral op zonbeschadigde huid

35 Kliniek Superficieel / pagetoid BCC Nodulair BCC Ulcus rodens Cicatriserend BCC Gepigmenteerd BCC

36 Basaalcelcarcinoom behandeling Superficieel BCC: Curettage, cryotherapie, 5-FU (Efudix) Imiquimod (Aldara) 5xper week gedurende 6 weken Fotodynamische therapie (PDT) Chirurgie evt. Mohs micrografische chirurgie thv gelaat Radiotherapie

37

38

39 SPINOCELLULAIR CARCINOOM HUIDKANKER BASOCELLULAIR CARCINOOM epidermis papillair dermis reticulair hypodermis stratum corneum stratum granulosum MELANOOM stratum basale stratum spinosum dermale papil retelijst melanocyt Langerhans cel

40 Lentigo maligna LM= melanoma in situ op chronisch zonbeschadigde huid Vnl bij ouderen thv gelaat, handruggen, voorarmen

41 Melanoom ± 10% van de huidkankers Gevaarlijkste huidtumor metastaseert lymfogeen en hematogeen

42 ABCD-regel BENIGNE MALIGNE symmetrie A : asymmetrie regelmatige rand B : onregelmatige rand homogeen kleurpatroon C : inhomogeen kleurpatroon diameter < 6 mm D : diameter > 6 mm

43

44

45 Melanoom - behandeling chirurgie

46 Huidinspectie Oppervlakkige vormen: Superficieel basaalcelcarcinoom Ziekte van Bowen Lentigo maligna Voorlopers: Actinische keratosen Keratoancanthoom Dysplastische naevi Dermatoscopie Cryotherapie Efudix Aldara PDT Bioptie Huidtumoren: Basocellulair carcinoom Spinocellulair carcinoom Melanoom Chirurgie

47