Brand. korpsen in actie. meester. Laat die vetpan niet alleen! En meer tips voor thuis. Een dag mee met de uitrukploeg

Transcriptie

1 Brand meester Blusboot heeft nooit tekort aan water 25 korpsen in actie Laat die vetpan niet alleen! En meer tips voor thuis Een dag mee met de uitrukploeg

2 Adrenaline Ben je tussen de 12 en 18 jaar oud? Dan kun je bij de Jeugdbrandweer. Je krijgt les in bijna alles wat met de brandweer te maken heeft en je doet mee aan wedstrijden. En als je het leuk vindt, kun je later naar de echte brandweer. Op dit moment zijn er 150 jeugdbrandweerkorpsen in Nederland, dus er is vast een korps in jouw omgeving! Kom bij de jeugdbrandweer Wil je meer weten over de jeugdbrandweer? Kijk dan op Een van mijn eerste banen in de journalistiek was politieverslaggever bij de Haagsche Courant. Ik deed verslag van misdaad, ongelukken en brand. Mijn contactpersoon bij de Haagse brandweer was de voorlichter Fred Lek. Ik las dat hij in 2013 met pensioen is gegaan. Het leek Fred een goed idee als ik aan den lijve zou ondervinden wat het betekent om brandweerman te zijn. Dus mocht ik 24 uur doorbrengen op de kazerne in Loosduinen. Er gebeurde bijna niets, dat zul je dan altijd zien. Nou ja, ik werd midden in de nacht wakker geschud voor een oefening. Daar liep ik in het donker met een zuurstofmasker op door de gangen, als een kip zonder kop op zoek naar kleren, happend naar adem. En die mannen lachen. De volgende middag leek het wel raak. En dat moment zal ik nooit vergeten. Pak aan, laarzen aan, helm op, snel! De wagen in, knieën tegen elkaar, is iedereen er? En dan die snelheid van de wagen en het loeien van de sirene. De adrenaline gutste door mijn lichaam. 5 minuten later stond ik met een bezem glas te vegen. Een aanrijding. Niet eens een die de krant zou halen. Maar ik voelde even wat de mannen en vrouwen van de brandweer zo vaak zullen meemaken. En bepaald niet alleen voor een kleine botsing. Deze Quest-special is voor alle mensen van de brandweer in Nederland. En voor iedereen die wil weten wat hen zo bijzonder maakt. Veel leesplezier! Thomas Hendriks Hoofdredacteur Inhoud brandweerlieden Hoeveel branden blussen zij per jaar? 6 Kun jij bij de brandweer? Voordat je op de tankautospuit kunt stappen, moet je door de keuring. 8 Mee op uitruk Hoe ziet het leven op de kazerne eruit? Quest liep een dag mee. 16 Industriële vlammenzee In 2014 was er een grote brand bij Shell in Moerdijk. Wie neemt in zo n geval de leiding? 22 Een gewaarschuwd mens Een brand helemaal uitsluiten is niet mogelijk, maar met deze voorzorgsmaatregelen kom je een heel eind. 28 Mooi materieel Hoe hoog komt de autoladder en wat zit er in een tankautospuit? 34 Brandmeester Hoe benadert Stephan Wevers een brand? De veiligheid van mijn mensen gaat voor. 46 Redding te water Dichtbij de kant of midden op het meer, voor elke redding zijn er specialisten. 50 Getrouwd met de brandweer Samenwonen met een brandweerman: Zodra die pieper gaat, kom jij op nummer twee. 52 Waar ging het mis? Hoe kom je er na een brand achter wat er misging? En wat kun je daarvan leren? 60 Een leven lang trainen Iedereen moet oefenen, ook de ervaren kracht die al 30 jaar bij de brandweer zit. 66 Ogen in de lucht Met een beetje geluk krijgt de brandweer versterking van een onbemande helikopter. 68 Fik in de fabriek Hoe een slachtoffer een brandveiligheidsexpert werd. en verder Mens en materieel 14, 26, 58, 72 Vraag & Antwoord 38 Colofon & Beeldcredits Drone kijkt mee Hoe een onbemande helikopter de brandweer gaat helpen. 58 Snel inzetbaar Zo n busje maakt minder indruk, maar hij is zeer snel ter plekke. 8 Op uitruk in Schiedam Wat doen brandweerlieden als ze geen brand blussen? 34 Voorman vertelt Stephan Wevers: Elke brand is anders. 3

3 De brandweer in cijfers (2013) 92 mensen keer brak er brand uit in Nederland vonden de dood door brand buitenbranden schoorsteenbranden binnenbranden 500mensen minuten na de melding is de brandweer gemiddeld ter plaatse. De brandweer rukt steeds sneller uit, maar is langer onderweg mensen hebben een repressieve (brandbestrijdende) functie bij de brandweer, 80 procent daarvan is vrijwilliger kwamen er binnen, 58,4 procent van de brandmeldingen gevallen was dat loos alarm 66 euro per inwoner geven we in Nederland aan de brandweer uit 1/65 is de kans dat je in Nederland thuis een 148 grote werden bij een brand gered, 400 daarvan door de brandweer 978 brand meemaakt brandweerkazernes in Nederland branden, met elk een schade van meer dan één miljoen euro 25 regio s telt de brandweer in Nederland BRON: Cbs, Verbond van verzekeraars verzoeken om hulpverlening kwamen er binnen 5procent van de brandweerlieden is vrouw kwamen sinds 1945 om het leven tijdens 91brandweermannen een uitruk 5

4 Zou jij ook bij de brandweer kunnen? Klaar voor de vuurdoop Een brandend pand binnengaan terwijl iedereen wegvlucht. Van een brandweerman of -vrouw wordt nogal wat gevraagd. Hoe test de brandweer of iemand geschikt is? 77Tekst: Paul de Lange Klauteren, hurken, knielen, tillen, kruipen, klimmen en weer doorgaan. Wie bij de brandweer wil, moet rekenen op flink wat spier - pijn. Een pittig parcours van acht onderdelen (samen de brandbestrijdingstest ) maakt namelijk deel uit van de keuring. Met de aanstellingskeuring test de brandweer of je het vak van brandweerman aan Hoe kom je bij de brandweer? 1. Sollicitatie en selectie Wie minimaal VMBO 3 heeft, kan bij een korps sollici teren. In het selectiegesprek komt je motivatie aan de orde. Ook wordt ingeschat of je kwaliteiten voldoende aansluiten bij het vak. 2. Vragenlijst Een vragenlijst en een aanvullend gesprek sporen gezondheidsklachten op. Ook psychologische vragen komen langs. Zo moet je wel tegen kleine ruimtes kunnen. 3. Biometrische test Als je kleurenblind bent, gaat een baan als brandweerman niet lukken. De biometrische test wijst uit of je medisch geschikt bent. 4. Fysieke testen De brandbestrijdingstest en de traplooptest. Een goede conditie is vereist! 5. Opleiding volgen Wie bovenstaande stappen met goed gevolg doorloopt, is klaar voor de opleiding tot brandwacht. Duur: 6 maanden. kunt. Wat er tijdens het parcours zoal van je wordt verlangd? Bijvoorbeeld dat je door een smalle gang kruipt, voor én achteruit, met een ademluchtfles van zeven kilo op je rug. En dat je een pop van tachtig kilo een eind kunt verslepen, veel zwaarder dan de poppen waar de brandweer mee oefent. Alles moet je binnen twintig minuten voltooien. Als klap op de vuurpijl volgt erna de traplooptest: met een brandslang onder elke arm twintig meter klimmen. Dat klinkt pittig allemaal. Aan de andere kant: om brandweerman te worden hoef je geen marathonloper te zijn. Iemand die gewoon een goede conditie heeft, moet de fysieke testen in principe kunnen halen. Maar je wordt er wel echt moe van, dus we testen gelijk of je een doorzetter bent, zegt Jos Hendriks, projectleider aanstellingskeuring voor Brandweer Nederland. AAKnallen met hersens Is die keuring voor alle functies en rangen bij de brandweer eigenlijk hetzelfde? Wel voor alle manschappen die uitrukken bij brand, voor beroeps en vrijwilligers, zegt Hendriks. Voor sommige functies, zoals die van duiker, gelden aanvullende eisen. Zij krijgen enkele bijzondere onderdelen voor hun kiezen die met de uitvoering van hun taak te maken hebben. De fysieke test voor de uitrukdienst is ook op deze manier ontworpen: alle specifieke activiteiten waarmee ze in de praktijk te maken krijgen, komen aan bod. Het onderdeel met de pop laat zien of je fysiek in staat bent om een slachtoffer uit een brandend pand te slepen, zegt Hendriks. En met het traplopen testen we je piekbelasting, dat wil zeggen dat je vanuit een situatie van relatieve rust ineens moet kunnen knallen. Dat moet je ook kunnen wanneer je bij een brandende flat aankomt. Toch gaat het niet alleen maar om snelheid. Hendriks: Zeker niet. We kijken bij de keuring ook naar de manier waarop je dingen aanpakt, of je blijft nadenken bij wat je doet. Voor alle oefeningen geldt: wie als een dolle stier te werk gaat, verliest gegarandeerd het overzicht. En dat is wat je niet wilt hebben bij iemand die straks een crisis te lijf moet. Dus het gaat er ook om of je in een stressvolle situatie rustig en veilig blijft opereren. AAOp de brand af Er zijn meer mentale vaardigheden waarover een brandweerman moet beschikken. In een crisissituatie zijn mensen geneigd om te vechten, vluchten of bevriezen, zegt Hendriks. Het bijzondere aan een brandweerman is dat hij het alle drie niet moet doen. Je moet optreden, maar met gezond verstand en binnen een team. Daarom is het nodig dat je over de discipline beschikt om te doen wat je met je bevelvoerder hebt afgesproken. Maar je moet ook indivi - dueel snel beslissingen kunnen nemen. Als je hebt afgesproken om naar rechts te gaan, maar je ziet een gevaar op rechts, dan moet je zelf de beslissing nemen om af te wijken van de opdracht en dat door te geven aan je bevelvoerder. Met behulp van vragenlijsten en gesprekken achterhaalt de De keuring bestaat voor een deel uit fysieke opdrachten. Mogen vrouwen daar iets langer over doen dan de mannen? Nee, we maken geen onderscheid, zegt projectleider Jos brandweer of iemand over de benodigde mentale eigenschappen beschikt. Ook een psychologische test maakt deel uit van de aanstellingskeuring. AABlussen hoeft nog niet Eén ding lijkt daaraan wel te ontbreken: van brand blussen is nog geen sprake. Hoe zit dat? Hendriks: Dat klopt. Daarvoor is het nodig dat je eerst leert omgaan met beschermingsmiddelen. Dus met vuur krijg je pas te maken in de opleiding van zes maanden die na de aanstelling volgt. Die opleiding is een combinatie van theorie en praktijk, met de eerste kennismaking met vuur. Ja, het gebeurt dat mensen tijdens de opleiding nog afvallen, zegt Hendriks. Want voor de eerste keer een forse brand meemaken, is voor iedereen een heftige ervaring. Maar als je bij kleine ruimtes, vuur of rook in paniek blijft raken, wordt het uitrukken als brandweerman wel erg moeilijk. 7 redactie@quest.nl Brand discrimineert niet Hendriks. De reden daarvoor is simpel: een brand maakt ook geen onderscheid. Je kunt in noodgevallen nooit zeggen: doe er maar een minuut langer over. Gelukkig zijn MEER INFORMATIE praktische info over werken bij de brandweer. de tests voor fitte dames goed te doen: er komen steeds meer vrouwen bij de brandweer. Hendriks: Er zijn al tankautospuiten waar alleen vrouwen op zitten. 6 7

5 Een dag mee met de uitrukdienst in Schiedam Oefenen hoe je een te water geraakt slachtoffer uit de plomp kunt redden. Ieder heeft een taak. Carlo Looyé zit vandaag achter het stuur. Op de stoep parkeren is in dit geval geen gemakzucht. Zo kunnen de wagens bij een melding direct wegrijden. Standaarduitrusting van een brandweerman: beschermende jas, broek, handschoenen en helm. Ook brandweermensen doen administratie, lezen boeken of bestuderen hun telefoon. 8 PRIO 1 voor tankautospuit Een uitslaande brand, een auto die te water is geraakt of een reanimatie. Het is de uitrukdienst van de brandweer die er na een melding van 112 op af gaat. 77Tekst: Carlijn Simons Het is donderdagochtend half acht. De mannen van ploeg B komen een voor een de kazerne van Schiedam binnen. De dienst van ploeg A zit er om acht uur op, en Rik de Lange, Ronald van Rosmalen, Carlo Looyé, Ronald van Hoorn, Richard de Waard, Michael van Veen, Ron Kok, Robin Ball en Jim Hardeveld nemen het volgende etmaal voor hun rekening. Ze zijn normaal met zijn achten, maar het is De Langes eerste week, hij draait mee als extra man. Bij de koffie stelt ploeg A de collega s op de hoogte van de incidenten waarvoor zij zijn uitgerukt. Dan pakken ze hun tassen. De volgende twee dagen zijn ze vrij. Want de brandweermannen volgen een 24 uur op, 48 uur af rooster. Bij de tweede kop koffie 08:00 deelt Kok de indeling van de ploegen mee. Hoewel de samenstelling van de ploegen vast is, krijgt per wacht iedereen een andere taak (zie kader Wie doet wat? ). De Waard, Van Veen, De Lange, Van Hoorn, Looyé en Van Rosmalen bemannen vandaag in geval van brand de tankautospuit. Daarnaast beschikt de kazerne over een hoogwerker en een waterongevallenwagen. Kok en Ball bemannen de hoogwerker. De rest zal indien nodig overspringen in de waterongevallenwagen. En wat eten we vanavond?, roept De Waard, die zichzelf tot ploegkok heeft gebombardeerd. Kip met boontjes, wortelen en gebakken aardappelen? Niemand maakt bezwaar, dus kip met boontjes, wortelen en gebakken aardappelen it is. De mannen dalen af 08:30 naar de garage waar de 9

6 Boodschappen doen ze in de hoogwerker, voor als er een melding komt Doen alsof: er staat een huis in brand en er is nog een slapend kind binnen. Het team wacht bij de wagen op nadere orders van de bevelvoerder. Wie doet wat? De bemanning van een tankauto- spuit, het voornaamste blusvoer- tuig, bestaat uit 6 man. Op de achterbank: nummer 1 en 2, of de verkenningsploeg. Zij springen op de plek van het incident als eerste naar buiten om de situatie te verkennen en om de eerste reddingswerkzaamheden uit te voeren. Bij brand bedienen zij de zogenoemde eerste straal. In het midden: nummer 3 en 4, oftewel de waterploeg. Zij zijn verantwoordelijk voor de wateropbouw en ze sluiten de slangen aan op de bluswaterwinplaatsen. Daarna bedienen zij de tweede straal. Bij een ongeval zorgt nummer 3 er als voertuigen staan geparkeerd en aan kapstokken ieders persoonlijke beschermingsuitrusting hangt. Je wilt er niet tijdens een uitruk achter komen dat de zwaailichten of de pomp het niet doen. Net zomin wil je pas in een lichterlaaie staande woning ontdekken dat je ademluchttoestel of je portofoon niet werkt. Daarom begint elke wacht met een grondige controle van het materieel. Zodra de hoogwerker in orde is bevonden, rijden Kok en Ball ermee naar de supermarkt om boodschappen veiligheidsman voor dat zijn collega s hun werk goed kunnen doen. Hij ruimt bijvoorbeeld de glasscherven op of dekt brandstof die uit een voertuig lekt af. Nummer 4 is de gewondenverzorger. Hij ontfermt zich over de slachtoffers en verleent basale eerste hulp. Voorin: P en B, de pompbediende/chauffeur en de bevelvoerder. De chauffeur rijdt de wagen en bedient op de plek van het incident de pomp. De bevelvoerder staat aan het hoofd van de ploeg. Hij deelt de orders uit. voor de lunch en het avondeten te doen. Zo kunnen ze, als er een melding is, meteen doorrijden. Want wat ze ook doen en waar ze ook zijn, zowel de wagens als de mannen moeten te allen tijde paraat zijn. De rest zet zich ondertussen aan een andere huishoudelijke taak. De kazerne dweilt namelijk niet zijn eigen vloer. Behalve bij brand, komt de 09:15 uitrukdienst in Schiedam ook in actie als er hulp verleend moet Als de piepers gaan, wordt het potje voetbal direct gestopt en is het sprinten naar de auto. worden. Bijvoorbeeld in het geval van een reanimatie, als er slachtoffers beklemd zijn geraakt bij een ongeluk, als er iemand vastzit in een lift of als er ergens gevaarlijke stoffen zijn vrijgekomen. Daarbij heeft de Schiedamse kazerne een duikteam dat ingezet kan worden als iemand in het water is gevallen of gereden. Om de onderwatervaardigheden van de ploeg scherp te houden, worden er elke dinsdag en donderdag duikoefeningen gedaan. Met het voltallige wagenpark rijden de manschappen af naar de Schie. Daar parkeren ze royaal op de stoep. Dat heeft niks te maken met asociaal doen. Integendeel, ze doen dat alleen maar zodat ze onmiddellijk weg kunnen rijden als er een melding komt. Maar de pagers (piepers, red.) houden zich stil. Hoewel er op een gemiddelde dag wel zes tot tien uitrukken zijn, kunnen Van Veen, Van Hoorn en Ball de pop die te water is gelaten, om beurten opduiken en ongestoord boven brengen. Nadat er tijdens de lunch 13:00 minstens vijf broden zijn verorberd, staat er een ademluchtoefening op het programma. Een verlaten pand staat zogenaamd in brand en in een van de kamers ligt een klein kind te slapen. Hardeveld, Van Veen, Van Hoorn en De Lange hijsen zich in hun uitrukpak, zetten hun helm op en sluiten hun ademluchtfles aan. Een blindmasker zorgt ervoor dat ze nauwelijks iets kunnen zien, alsof de rookontwikkeling ze het zicht al heeft ontnomen. Volgens de techniek die ze is aangeleerd, tasten Hardeveld en Van Veen eerst samen de ruimte af. Daarna zijn de andere twee aan de beurt. Beide duo s komen met het poppenkind onder de arm Brandweerman zijn, betekent zeker een uur per dag sporten. weer naar buiten, maar oefenleider Van Rosmalen heeft nog wel wat opmerkingen en suggesties. Communiceren, zegt hij, aan elkaar doorgeven wat je onderweg tegenkomt en luisteren naar wat de ander zegt. Je hoeft die deur niet helemaal af te tasten zodra je weet dat het een deur is. Er ligt een kind binnen! Een brandweerman doet 15:30 fysiek veeleisend werk. Om je in een zwaar, heet pak, ademend in een masker door hete vlammen te kunnen worstelen met een brandslang in je hand of een slachtoffer onder je arm, moet je een goede conditie hebben. Om op een paar meter diepte in steenkoud, donker water iemand uit een auto te kunnen halen moet je topfit zijn. Daarom wordt er elke dag ruim een uur gesport. Bevelvoerder Van Rosmalen: We beginnen met Druk programma Wie denkt dat brandweermannen de hele dag lui op de kazerne zitten te kaarten tot het alarm eens een keer gaat, heeft het mis. Elke dag van de week heeft een programma met verschillende activiteiten. Naast de dagelijkse controle van de voertuigen, schoonmaaktaken, sporten en administratieve werkzaamheden, wordt er veel geoefend. Tijdens zo n oefening worden bepaalde situaties nagespeeld zodat de brandweermannen hun vaardigheden op peil houden. Ook doen ze wijkoriëntatie. Dat betekent dat de uitrukploegen de wijk ingaan om de straten te leren kennen en te zien waar er opstoppingen of versperringen zijn. Dan is er nog een onderdeel Brandveilig leven. Daarbij probeert de brandweer het brandveiligheidsbewustzijn van de burgers te vergroten door bijvoorbeeld de wijk in te trekken om mensen te informeren, rookmelders op te hangen in woningen, campagnes te voeren en open dagen te organiseren Overleg over het gaslek.

7 12 Het alarm in de kazerne is zo luid dat erdoorheen slapen onmogelijk is oefeningen, zoals sit-ups en opdrukken. Maar voetballen doen we het meest. De oudjes tegen de jonkies, de hemden tegen de blote bovenlijven. Elke dag een ander partijtje. Ze hebben de bal nauwelijks 16:14 een paar keer overgespeeld, als opeens alle pagers op tilt slaan. Een melding! De mannen stormen het veld af en sprinten naar de auto s. Daar springen ze razendsnel in hun uitrukpakken en laarzen en nemen hun plaats in. Terwijl de sirenes gillen en Looyé de tankautospuit de hoek om jaagt, roept De Lange hem richtingaanwijzingen toe. Op basis van het navigatiesysteem plus een ouderwets stratenboekje, TomTom is immers niet onfeilbaar, loodst hij zijn ploeg naar de Industrieweg. In een van de bedrijven daar zou een man in aanraking zijn gekomen Met gillende sirenes Van alle meldingen die bij 112 binnenkomen, wordt ingeschat hoe hoog de nood is. Op basis daarvan krijgen ze een zogeheten prio 1 of prio 2 mee. Prio 1 krijgen de gevallen met gevaar voor mensen, zoals een brand of een verkeersongeluk. De brandweer rukt uit met sirenes en blauwe zwaailichten en mag als voorrangsvoertuig dan onder meer door rood licht rijden en de maximumsnelheid overschrijden. Bij een prio 2 is het wel nodig dat de brandweer ter plaatse komt, maar er is geen bloedspoed bij. Denk aan een kat in de boom, een omgevallen boom op een fietspad of een ondergelopen tunnel. Er wordt dan zonder sirenes en zwaailichten uitgerukt en de brandweer mag niet door rood of harder dan de maximumsnelheid rijden. Wel mag de brandweer overal parkeren en over het fietspad of de stoep rijden. met giftige stoffen. Bevelvoerder Van Rosmalen gaat met de verkenningsploeg op onderzoek uit, terwijl de waterploeg de blusslangen uitrolt en die op de brandkranen aansluit. Er worden inderdaad giftige stoffen aangetroffen, maar die zijn inmiddels opgedroogd en kunnen geen kwaad meer. Wat later dan gewoonlijk 18:45 gaan de mannen hongerig aan tafel. De hoogwerker was niet nodig op de Industrieweg, dus hebben Kok en Ball ondertussen alvast de aardappelen geschild en de kip gebakken. Een raar incidentje, zegt Hardeveld nog over de uitruk, en dan gaat het gesprek al snel over de gel die De Langes haar in model houdt en dat wortelen, zo weet Looyé, heel ongezond voor je zijn als je er te veel van eet. Maar als er iets heftigs is gebeurd, vertelt Kok later, hebben we het er wel met zijn allen over. En dan mogen het allemaal grote, stoere mannen zijn, er knakt, meestal als er een kind bij betrokken is, ook weleens iemand. Maar wij zeggen altijd: je hebt brandweermannen en mannen die bij de brandweer werken. We hebben niet voor niets voor dit werk gekozen. De meesten kunnen goed omgaan met de nare dingen die we tegenkomen.... en die melding bleek loos. Sommige mannen zitten voetbal te kijken, anderen hebben 21:11 zich teruggetrokken op hun kamer met de ipad, een aantal is boven aan het sporten en de bevelvoerder doet zijn administratie. Na het avondeten staan er geen activiteiten meer gepland. Tot het alarm loeit. In no time staat iedereen beneden. Ze racen naar het tankstation waar mogelijk een gaslek is. Weer gaan de bevel voerder en de verkenningsploeg op onderzoek uit. De explosiegevaarmeter meet inderdaad gas, dus drukken ze de noodstop in. Daardoor stopt de gastoevoer en kan er niets meer gebeuren. De eigenaar van het tankstation zal morgen verder bekijken wat er aan de hand is. Het is onmogelijk om er 01:42 doorheen te slapen, zo luid is het alarm. Met slaperige ogen en nog Een pak om direct in te stappen. half ontblote bovenlijven sjezen ze hun kamers uit, de trap af naar de garage. De ouderwetse paal waar je in films brandweermannen vanaf ziet glijden, hebben ze hier niet, er zouden te veel ongelukken mee gebeuren. Om geen tijd te verliezen hebben de mannen hun pak zo neergezet dat ze er in een keer in kunnen springen. De slechtste tijd die je kunt hebben, gromt Looyé terwijl hij zijn plek achter het stuur inneemt, precies in je diepste slaap. Toch rijdt hij de auto strak naar het bedrijventerrein. Een automaatje, zegt Ronald van Hoorn, over het automatisch brandalarm dat is afgegaan. De onheilsplek is een grote kantoorartikelenwinkel. Negen van de tien keer is dat loos. Van Hoorn krijgt gelijk. Met een loper openen zijn collega s het kluisje waar de sleutel van het pand ligt. Binnen blijkt er niets aan de hand. Een half uur later is ploeg B weer Als elke seconde telt Afhankelijk van het soort gebouw moet de brandweer voldoen aan bepaalde wettelijke opkomsttijden. De opkomsttijd is een optelsom van de meld-, de uitruk- en de aanrijtijd: Meldtijd: de klok begint te lopen zodra de melding bij de meldkamer (112) binnenkomt. Daar probeert men de melding zo snel mogelijk, veelal binnen 1 minuut, te beoordelen en te verwerken. Uitruktijd: vanaf het moment dat het alarm op de kazerne klinkt, streven de mannen in Schiedam ernaar om in 1,5 minuut in hun pak te schieten, naar de auto te rennen en de kazerne uit te rijden. Voor vrijwilligers is het onhaalbaar om in 90 seconden uit te rukken. Zij moeten eerst vanuit huis of van hun werk naar de kazerne komen. Aanrijtijd: in de resterende tijd rijdt men van de kazerne naar de plaats van het incident. Maar het echte verschil kun je aan de voorkant maken. Hoe sneller brand wordt ontdekt en gemeld, hoe beter. Helemaal goed is het om brand te voorkomen. Hoe je dat doet, lees je vanaf pagina 22. terug op de kazerne. Iedereen zijn bed weer in. Trusten. Prio 1 voor TS-14-01, 05:44 schalt het door het luidsprekers. TS is de naam van de tankautospuit. De sfeer in de bluswagen is, net als bij alle uitrukken, kalm. Rustig trekt iedereen zijn jas aan, houdt zijn helm bij de hand en hangt een masker om, zodat ze klaar voor de start op het meldingsadres aankomen. Maar het is weer een automaatje en weer loos alarm. Fris gedoucht draagt 08:00 ploeg B de dienst over aan de collega s van ploeg C. Dan stappen ze in de auto, op de motor of de fiets naar huis. Tot zondag mannen. Tot zondag. redactie@quest.nl 13 Midden in de nacht op een bedrijventerrein voor een brandmelding...

8 Henk Croesen, van de vrijwillige brandweer Coevorden, rijdt op de watertankwagen Omdat we in Drenthe geen gebruik meer gaan maken van brandkranen rijden we sinds 2014 met watertankwagens. Die hebben een pomp, slangen voor het vullen en overpompen van water en een tank met liter water. Die tank doet dienst als brandkraan. Hoewel een tankautospuit 90 tot 95 procent van de branden kan blussen met de 1500 liter van de eigen tank, heb je voor grotere incidenten deze water wagen nodig. Bijvoorbeeld voor een uitslaande woningbrand. Bij een uitruk rijden wij met de watertankwagen achter de tankautospuit aan. We leggen een vulslang tussen de beide voertuigen en voorzien zo de tankautospuit van water. Als de inzet langer duurt dan 30 minuten, wordt een 2de watertankwagen gealarmeerd, die ons bijvult. Die kan heen en weer rijden naar een van de honderden vulpunten. De vulslang is loodzwaar, dus bemannen we de wagen met zijn tweeën. De 2de man is navigator en communiceert met de meldkamer en bevelvoerder. De watertankwagen is een gevaarte van 9 meter lang, 3,40 meter hoog en 2 meter breed. Het is een uitdaging om op een dergelijk voertuig te rijden. We hebben een speciale training moeten volgen, zodat we weten hoe hij reageert bij glad weer, bij sneeuw en in bochten. Ook de pomp was even wennen. Die heeft een opbrengst van 4000 liter per minuut. Als je zo n straal vrij laat spuiten en er staat iemand wat ongelukkig naast de slang, nou ja, dan begint diegene dus opeens te dansen

9 Hoe werden de hulp diensten de enorme brand bij Shell Moerdijk meester? Wat doet de brand weer als ze zo n inferno aantreffen? Op 3 juni 2014 vliegt na een ontploffing in een vat ethylbenzeen de complete installatie van Shell Moerdijk in brand. Vuurzee in Een brand bij een chemische fabriek is wel even wat anders dan een woningbrand. Hoe pakt de brandweer dit aan? Quest reconstrueert de brand bij Shell Moerdijk. 77TEKST: ANTJE VELD 16 17

10 18 Na de harde knallen schiet een vlam de lucht in die nog hoger is dan de Domtoren Op dinsdagavond 3 juni 2014 heeft bevelvoerder Ad Baselier dienst op de brandweerkazerne aan de rand van het industrieterrein in Moerdijk. Zijn team zit iets voor elf uur voor de televisie te wachten op het weerbericht van Piet Paulusma, als er plotseling een harde knal klinkt. Een seconde later nog één. Een van de manschappen komt de keuken uit gerend: Ik zie enorme vlammen, slechts een paar kilometer hier vandaan! Baselier weet dat op het industrieterrein zo n 400 bedrijven gevestigd zijn, waarvan er circa vijftien met zwaar chemische stoffen werken. Hij aarzelt geen moment: zijn team van zes man gaat met twee wagens onderweg, nog voor er een alarmering is ontvangen. Ze rijden richting de vlam die op zo n vier kilometer afstand 130 meter de lucht in schiet. Dat is hoger dan de Domtoren in Utrecht. Onderweg komt de melding van de gemeenschap pelijke meldkamer. Er zijn twee ontploffingen geweest bij Shell, er brandt een gevaarlijke stof en vijf mensen zijn vermist. Goed wassen In de nacht van de brand stond er een zuidoostelijke wind. Dit betekent dat de rookwolk die vanaf de brandende fabriek opsteeg, richting de Hoeksche Waard, Dordrecht en Zwijndrecht is gedreven. Daar kwamen roetdeeltjes neer die zijn onderzocht op zware metalen. Hoewel er geen schadelijke concentraties zijn gevonden, hadden mensen in de omgeving vragen over hun gezondheid. Zij kregen het volgende wasadvies: A Na aanraken van roet, handen wassen met water en zeep. A Groenten uit de eigen tuin kunnen veilig worden gegeten, maar moeten goed gespoeld worden met water. Voor sla en koolsoorten betekent dit dat de blaadjes losgehaald moeten worden en onder stromend water schoongemaakt moeten worden. A Grote roetflinters kunnen uit bijvoorbeeld een zandbak of van auto s en tuinmeubilair worden verwijderd met water of met handschoenen. A Kippen en eieren kunnen gewoon gegeten worden. A Huisdieren mogen naar buiten. Bij een brand van dit formaat komen alle kazernes in de buurt in actie. Dat vraagt om overleg en coördinatie. AADrukbrand spuit omhoog In de fabrieken van Shell Moerdijk worden grondstoffen geproduceerd om verschillende soorten kunststof te maken. Hiervoor worden chemische stoffen gemengd in reactoren. Op 3 juni worden bij een van die reactoren onderhoudswerkzaamheden verricht. Wat er precies is gebeurd, is nog altijd onduidelijk. Daar doet een onafhankelijke commissie onderzoek naar. Wel is bekend dat tijdens de ploegenwisseling die avond, om tien voor elf, twee ontploffingen in de reactor plaatsvinden, waarna de installatie ter grootte van een voetbalveld in brand vliegt. Hoewel de reactor vanwege het onderhoud niet in gebruik is, zit deze vol met ethylbenzeen. Dat is een giftige stof die erg brandbaar is. Op het moment dat Ad Baselier met zijn team een paar minuten na de eerste knal bij het terrein aankomt, is de bedrijfsbrandweer van Shell zelf ook net gearriveerd. Samen bestuderen ze de kaarten van het terrein om een inschatting te maken van wat er in brand staat en welke gevaarlijke installaties er in de buurt staan die niet in brand mogen vliegen. Ze naderen de brand tot op honderd meter om vanaf een veilige afstand onderzoek te doen. Daar is de enorme hitte al goed voelbaar. Zelfs met beschermende kleding kunnen Industrieterrein Moerdijk ze slechts tot twintig meter van de brand optrekken. Je wordt direct aangetrokken door de vlammenzee als je komt aanrijden. Ook voor brandweermensen is een vlam die 130 meter hoog is en honderd meter breed geen dagelijkse kost. Dat is behoorlijk indrukwekkend, zegt Baselier. Toch is die vlam op dat moment niet het belangrijkste. Je kunt er niets mee. Het is een drukbrand, er is een constante aanvoer van ethylbenzeen. Daardoor kun je dat niet blussen. Sterker, zou je het wel uit krijgen, dan heb je nog steeds een probleem, want het gevaarlijke ethylbenzeen blijft er uitstromen. Daar wil je juist vanaf. Het is dus eigenlijk ideaal als het gewoon opbrandt. AADeskundige kent stoffen Bij een brand van dergelijke omvang, met gevaarlijke stoffen, rookontwikkeling en twee knallen die tot in Utrecht te horen zijn, komt er direct een complexe organisatie op gang. Naast de bedrijfsbrandweer Ammoniaktank en afsluiters Klundert Reactorvat met ethylbenzeen van Shell en het team Moerdijk van Ad Baselier zijn inmiddels ook de brandweer van Klundert en andere kazernes in de buurt ingeschakeld. Boven al die bevelvoerders staat een OvD, een Officier van Dienst, die de verschillende teams centraal aanstuurt. Daar staat een compagniescommandant boven, in dit geval Corné Hagenaars. De compagniescommandant hoort de knallen thuis en weet meteen dat er iets goed mis is. Binnen tien minuten wordt opgeschaald naar zeer grote brand en de term GRIP 2. Dit betekent dat het vuur ook gevolgen heeft buiten de directe omgeving van de brand en niet alleen door de brandweer aangepakt kan worden. Op dat moment wordt er een Commando Plaats Incident (CoPI) ter plaatse gevormd om de coördinatie op zich te nemen. Het CoPI staat onder leiding van een Hoofd Officier van Dienst. In dit geval is dat Nico Koolen. Het CoPI is een team van leidinggevenden uit de hulpverleningsdisciplines Hollands Diep Hoofdingang van het Shellterrein, de plek waar het Commando Plaats Incident wordt ingesteld en waar het meldpunt voor de medewerkers van Shell is. Chemie-Pack Weinig milieuschade Op 5 januari 2011 was het ook raak in Moerdijk. Toen brak er brand uit bij Chemie-Pack. Vergelij kingen worden dan snel gemaakt, maar de verschillen tussen beide branden zijn groot. Bij Chemie-Pack lagen grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen opgeslagen, aldus Nico Koolen, Hoofd Officier van Dienst. Er werden chemicaliën buiten bewaard (terwijl het bedrijf daar geen vergunning voor had). Een ander verschil is dat de brand bij Chemie-Pack veel meer milieuschade heeft aangericht. Terwijl in 2011 allerlei giftige stoffen via het bluswater in de sloten en in de bodem weg konden stromen, werd dat bij Shell voorkomen door het bluswater op te vangen in de eigen riolering en in opvangbassins op eigen terrein. Daar werd het water later gezuiverd. Moerdijk Brandweerkazerne waar Ad Baselier en collega s de klap horen en direct in actie komen. A59 22:50 uur Ontploffing reactorvat bij Shell. 22:55 uur Ad Baselier arriveert met zijn collega s bij de brand. 23:03 uur Opgeschaald naar GRIP 2. CoPI wordt ingesteld. 23:20 uur Alle medewerkers van Shell melden zich bij de hoofdingang. 00:30 uur Ammoniaktank wordt gekoeld en afsluiters zijn dicht. Grote gevaar is geweken. 06:10 uur Brand meester. Enkele dagen na de brand bij Chemie- Pack wordt het bluswater weggezogen. Door de chemicaliën is dit roze gekleurd. De witte stip links is een ballon waarmee verontreiniging gemeten wordt. 19

11 Twee blusvoertuigen brachten met zo n liter water een scherm van nevel aan Mensen en materieel Benodigdheden voor het bestrijden van de chemische brand bij Shell Moerdijk: A 150 personen van de brandweer A 10 industriële blusvoertuigen A 4 ambulances A 1 traumahelikopter A 8 politievoertuigen A 1 politiehelikopter A 2 politieboten A 4 boten van Rijkswaterstaat A 7 uur en 20 minuten van ontploffing tot brand meester brandweer, politie, geneeskundige zorg en bevolkingszorg gemeente. Het team wordt nog aangevuld met mensen die de crisiscommunicatie en het informatiemanagement oppakken, een adviseur gevaarlijke stoffen (AGS) en deskundigen van Shell, Rijkswaterstaat en Waterschap Brabantse Delta. Koolen verzamelt met het CoPI de belangrijkste infor matie over de situatie, die hij aan compagniescommandant Hage - naars doorspeelt. Op deze manier kunnen er snelle beslissingen worden genomen. AABlussen lukt niet Omdat blussen niet mogelijk was, hebben we ervoor gekozen de brand gecontroleerd te laten uitbranden. Op die manier kunnen de gevaarlijke stoffen hoog in de lucht verbranden. Uitstoot van eventuele giftige roetdeeltjes op de grond blijft dan zoveel mogelijk beperkt, verklaart Hagenaars. Het was op dat moment onze eerste prioriteit om duidelijkheid te krijgen over de vermisten, zegt hij. Vijf mensen waren in de chaos niet direct op hun meldpunt verschenen, maar meldden zich binnen een half uur gelukkig allemaal. Twee van hen waren lichtgewond. Vervolgens zat het grootste gevaar hem in de hitte die vrijkomt bij de brand, weet Hagenaars. Deze liep op tot zo n 800 à 900 graden Celsius. Schuim of water? En dit is de schade. Je kunt goed zien dat de brand met schuim werd (na)geblust. Naast de ontplofte installatie stond een ammoniaktank. Als die door de hitte ook gaat lekken of in brand vliegt, krijg je er een gevaarlijke stof bij die veel giftiger is, legt Hagenaars uit. Bovendien stonden er nog meer grote installaties in de buurt. We moesten er dus vooral voor zorgen dat deze niet óók in brand vlogen. We wilden absoluut voorkomen dat er een dominoeffect ontstond. Onze grootste prioriteit na de vermisten was daarom: koelen. Dit Een chemische brand bestrijd je op een andere manier dan bijvoorbeeld een woningbrand. Waar de brandweer bij een woningbrand zo snel mogelijk naar binnen gaat om mensen te redden en te blussen met water, wordt bij een chemische brand eerst meer afstand gehouden. Blussen met water is vaak niet mogelijk bij chemische stoffen. Benzine blijft bijvoorbeeld gewoon op water liggen. In zo n geval moet de brandweer schuim inzetten. Hiermee wordt een soort deken gecreëerd waarmee de brand volledig wordt afgedekt, zodat er geen zuurstof meer bij kan komen. Bij Shell was dit vanwege alle hoeken, gaten en leidingen rond de installatie niet mogelijk, omdat het brandende oppervlak nooit helemaal afgedekt kon worden. Er hoeft maar een klein gaatje te blijven branden en de schuimlaag breekt langzaam af waardoor je opnieuw kunt beginnen. Bij Shell is daarom gekozen om het gecontroleerd uit te laten branden. werd gedaan door rondom de brandende installatie met behulp van twee blusvoertuigen en ongeveer liter water op verschillende plekken een scherm van nevel aan te brengen. Zo zakt de temperatuur. Op het moment dat deze koellijnen zijn aangebracht, moeten we ervoor zorgen dat de aanvoer van nieuwe brandstof stopt. Anders blijf je bezig. Dit noemen we inblokken, zegt Hagenaars. Verspreid over het terrein stonden vijftien afsluiters die de aanvoer van ethylbenzeen door leidingen regelden. Bij sommige leidingen, met een doorsnede van wel zestig centimeter, zijn drie man nodig om de afsluiter dicht te draaien. Rond half een s nachts waren alle koellijnen aangebracht en de afsluiters dichtgedraaid. Iedereen weet dan dat het nog wel een paar uur zal branden, maar dat het grootste gevaar was geweken. AAMensen vluchten weg Het grootste gevaar ter plaatse mocht dan vrij snel onder controle zijn, de maatschappelijke onrust bij omwonenden was op dat moment niet zomaar een halt toe te roepen. Mensen hebben de harde knallen gehoord en als ze dicht genoeg in de buurt wonen, kunnen ook zij de 130 meter hoge vlam zien branden. Vanuit Klundert, het dichtstbijzijnde stadje met bijna 6000 inwoners, sloegen mensen op de vlucht. Er ontstond paniek. Dat had niet zozeer met het incident zelf te maken, als wel met de geschiedenis van de omgeving, vertelt Koolen. Shell is hier ongeveer veertig jaar geleden gekomen. Een enorme chemische plant, dat was nogal wat. In deze regio zijn de mensen opgegroeid met het idee als het bij Shell ooit misgaat, dan knalt alles uit elkaar en vergaat de halve wereld, legt hij uit. De voorlichters van de brandweer geven daarom via de sociale media zoals Twitter direct zoveel mogelijk informatie. En de gemeentes van onder meer Moerdijk en Dordrecht geven via hun website adviezen zodat de bewoners weten wat ze moeten doen. Op de sites staat dat je van de rook tranende en prikkende ogen kunt krijgen en dat je ervan gaat hoesten, maar dat dit geen blijvende schade oplevert. En als ethylbenzeen verbrandt, is het behalve Tijdens de brand wordt een monster genomen van de lucht boven de Hoeksche Waard. In het ochtendgloren kunnen de brandweermannen die s nachts hebben geblust, weer even bijkomen. de rookontwikkeling die daarbij ontstaat, niet meer schadelijk voor de gezondheid. Er ging een NL-Alert uit dat mensen in de omgeving op hun smartphone konden ontvangen. Daarin stond het advies: sluit ramen en deuren, zet de ventilatie uit en blijf binnen. Om tien over zes s ochtends werd het sein brand meester gegeven. De fabrieksinstallatie lag volledig in puin. Naar verwachting kan die pas weer in 2016 gaan draaien. De schade voor Shell bedraagt ruim een miljard euro. Maar er zijn geen doden gevallen en de wereld is niet vergaan. redactie@quest.nl 20 21

12 Hoe je voorzorgsmaatregelen tegen brand neemt Vat geen vlam! 2 Train je kinderen Een onschuldig beginnend fikkie heeft niet meer dan 3 minuten nodig om zich tot een grote woningbrand te ontwikkelen. Dat is dus ongeveer de tijd die je tot je beschikking hebt om iedereen veilig op straat te krijgen. Het is dan ook niet het juiste moment om je kinderen geduldig en pedagogisch verantwoord uit te gaan leggen dat ze niet nog even naar hun knuffeldier kunnen gaan zoeken of hun computerspel kunnen afmaken. Beter kun je een paar zondagmiddagen besteden aan het vertellen wat ze moeten doen als er brand uitbreekt. Oefen dan vooral ook het vluchtplan met ze (zie kader Maak een vluchtplan ). Van de Pol: Kinderen onthouden verrassend goed wat ze moeten doen. Onlangs had ik nog een geval van een 10-jarige jongen die zijn broertje, zusje en de hond, geheel volgens de instructies van zijn vader, veilig naar buiten had weten te krijgen voordat hun huis voor de helft afbrandde. O ja, om te voorkomen dat het kroost zelf brand veroorzaakt: berg aanstekers en lucifers op waar hun grijpgrage handjes er niet bij kunnen en zet brandende kaarsen ook buiten bereik. Jaarlijks rukt de brandweer zo n 6000 keer uit voor een woningbrand. Daarbij vallen gemiddeld 44 doden en lopen ruim 600 mensen verwondingen op. Maar met wat eenvoudige voorzorgsmaatregelen is brand in huis goed te voorkomen, zegt Marcel van de Pol, hoofd brandwacht bij de brandweer Amsterdam-Amstelland. 77Tekst: Carlijn Simons 22 1 Blus voorzichtig Een beginnende woningbrand kun je zelf blussen. Maar, waarschuwt Van de Pol, doe dat pas als je huisgenoten veilig buiten staan. Ga vooral ook niet de held uithangen. Stop wanneer je niet meer zonder gevaar kunt wegkomen, bijvoorbeeld omdat er te veel rookontwikkeling is. Tot die tijd kun je kleine huis-tuin-en-keukenbrandjes met een gerust hart en 3 soorten blusmiddelen te lijf. 1. Met water: tenzij de brand is veroorzaakt door een elektrisch apparaat of brandende olie of brandend vet, werkt water voor een beginnende brand prima. Zorg voor een tuinslang die lang genoeg is om elke plek in huis te bereiken en houd die slang continu aangesloten. 2. Met een brandblusser: schuim- en poederblussers zijn allebei geschikt voor huisbrandjes. Een brandblusser blust alleen niet oneindig. Ga daarom zo dicht mogelijk op de brandhaard staan en richt op het materiaal dat in brand staat, in plaats van op de vlammen. Spuit met korte stoten, dan raakt de blusser minder snel leeg. 3. Met een blusdeken: deze deken van moeilijk brandbaar materiaal werkt goed als er bijvoorbeeld een prullenbak, een televisietoestel of iemands kleding in brand staat. Je legt hem op de brandhaard. Als het om een persoon gaat, leg je het slachtoffer op de grond en bedek je hem met de blusdeken. Gebruik een blusdeken vooral niet om een olie- of vetbrand te blussen. Uit onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit blijkt dat veel dekens dan zelf in de fik vliegen. 3 Hang rookmelders op Waar rook is, is vuur. Overdag waarschuwt je neus je meestal wel als er brand is uitgebroken. Maar als je slaapt, ruik je dat niet. Daardoor word je niet wakker van rooklucht. Giftige gassen in rook kunnen heel gevaarlijk zijn. Koolmonoxide bijvoorbeeld kan je binnen een paar minuten tot een diepe bewusteloosheid bedwelmen. De meeste brandslachtoffers vallen dan ook door de rook. Daarom zijn rookmelders zo belangrijk, zegt Van de Pol. Daarmee heb je een veel grotere kans een brand te overleven. Het komt gelukkig ook steeds vaker voor dat wij na de melding bij het huis arriveren en de bewoners al buiten staan, omdat ze zijn gealarmeerd door het oorverdovende alarm van de rookmelder. Hang er een op elke verdieping, op meer dan 50 centimeter van de zijmuur en de hoeken van een vertrek, en altijd aan het plafond. Waarom op het plafond? Rook is lichter dan lucht en stijgt dus op. De rook stijgt eerst naar boven en zakt dan weer naar beneden. Daarom wordt aan het plafond de rook het eerste opgemerkt. 23

13 Blus brandend vet nooit met water, dat geeft een explosieve verbranding 4 Let op met vet Maar liefst 4 van de 10 huisbranden beginnen in de keuken. Een pannetje vet, zoals wij het noemen, aldus Van de Pol. De olie kan zo heet worden dat de ontbrandingstemperatuur wordt bereikt en de olie spontaan ontvlamt. Blijf daarom altijd in de buurt van de potten en pannen als je aan het koken bent. Staan je gebakken aardappelen toch opeens in de hens, dan is er een aantal dingen die je wél moet doen, en dingen die je juist moet laten. Wel doen: A Dek de pan af met een passende deksel. A Zet de warmtebron uit. A Doe de afzuigkap uit. A Laat de pan staan tot hij is afgekoeld, tenminste een uur. Niet doen A Blus nooit met water, want heet vet en water samen leiden tot een explosieve verbranding. A Pak de pan niet vast. De hitte kan je kleding in de brand laten vliegen. A Verplaats de pan niet. Als de brandende olie uit de pan loopt, wordt de brand alleen maar groter. Door het morsen van hete vloeistof kun je brandwonden oplopen. 5 Maak een vluchtplan Dan kun je wel denken alle hoeken en gaten in je eigen huis te kennen, maar tests met rookcabines laten zien dat mensen door rookontwikkeling al snel hun oriëntatie kwijtraken. Van de Pol: Eén verkeerde stap en je staat in de slaapkamer in plaats van in de gang, en zo verdwaal je in je eigen huis. Mensen raken ook in paniek en denken niet meer helder. Bovendien blijkt uit onderzoek dat we vluchten via de route waarmee we bekend zijn. We nemen niet per se de snelste of veiligste weg. Eigenlijk zou iedereen een vluchtplan op de plank moeten hebben liggen. Daarmee bepaal je wat de snelste en veiligste route naar buiten is. Met het oog op opstijgende rook loopt die route altijd van boven naar beneden en bij voorkeur naar de straatkant van je huis. Sluit deuren achter je bij het vluchten. Een deur houdt brand 20 minuten tegen. Belangrijk is ook de vluchtweg vrij te houden. Fietsen en vuilniszakken die de weg blokkeren kun je niet gebruiken als het vuur je op de hielen zit. Spreek een vaste bewaarplek af voor de sleutels. Of beter nog, laat ze s nachts in het slot zitten. Het komt regelmatig voor dat we slachtoffers voor de deur aantreffen. Ze hebben het tot daar gered, maar het is niet gelukt om levend buiten te komen, omdat ze deur niet openkregen. Spreek tot slot af wie welk kind, welk huisdier of andere minder zelfredzame huisgenoot onder zijn hoede neemt en waar jullie elkaar ontmoeten. 6 Veeg de schoorsteen Ook al hebben de meeste huizen tegenwoordig wel centrale verwarming, er doen zich nog steeds 2000 schoorsteenbranden per jaar voor. Door het hout, de kolen of olie die in de kachel of openhaard worden gestookt, komen er onverbrande deeltjes terecht in het rookkanaal. Ze klonteren er samen tot een teerachtige laag die makkelijk vlam kan vatten. Ook kan een schoorsteen verstopt raken. Bijvoorbeeld als een vogel heeft besloten zijn nest erin te bouwen. Er is dan te weinig of geen trek meer: je kunt een onvolledige 7 verbranding krijgen, waardoor koolmonoxide ontstaat met mogelijke vergiftiging tot gevolg. Het is dan ook geen overbodige luxe elk jaar de schoorsteenveger langs te laten komen, zegt Van de Pol. Minstens zo belangrijk is een CO-melder. Koolmonoxide is een sluipmoordenaar. Je ruikt het niet, je ziet het niet. Maar er hoeft maar een scheurtje in de leiding van je cv-ketel, gaskachel of geiser te zitten en binnen 20 minuten ben je weg. Zet apparaten uit Televisies die spontaan in brand vliegen, stekkerdozen die langzaam weg staan te smeulen, magnetrons waar opeens de vlammen uitslaan: Van de Pol kent genoeg voorbeelden van elektrische apparaten die brand veroorzaken. Alle elektrische apparaten worden warm bij gebruik. Als warmte niet goed meer weg kan, bijvoorbeeld door opgehoopt stof of vuil in de ventilator, kan de boel oververhit raken. Met brand als mogelijk gevolg. Ook vieze broodroosters, stofzuigers en vette afzuigkappen zijn om die reden riskant, net als elektrische ovens, ventilatorkachels, laserprinters en föhns. En wasdrogers, die al jaren de eerste plaats innemen als het om brandveroorzakers gaat, met laptops als snelste stijger op dat lijstje. Houd je apparaten dan ook goed schoon en stofvrij zodat warmte kan ontsnappen en zet ze helemaal uit als je ze niet gebruikt in plaats van op stand-by. Behalve oververhitting kan ook overbelasting tot brand leiden, als bijvoorbeeld én de waterkoker én de frituurpan én de magnetron op dezelfde stekkerdoos zijn aangesloten. Grootstroomverbruikers als deze kun je dan ook maar beter rechtstreeks met de stekker in een geaard stopcontact stoppen. Voor andere apparaten kun je een stekkerblok met een schakelaar gebruiken. Die zet je dan s avonds met een druk op de knop allemaal uit. 8 Knoop dit in je oren Als het niet lukt om een beginnende brand te blussen: A Blijf kalm. A Waarschuw huisgenoten. A Blijf laag bij de grond. Daar is de temperatuur het laagst en de rook het minste. A Vlucht volgens je vluchtplan. A Bel 112. MEER INFORMATIE op de site van de brandweer vind je meer tips en trucs. test of je veilig bent in je eigen huis

14 Kour van der Laan, van het korps Haaglanden, is bevelvoerder op de motor ondersteuning brandweer (MOB) In Nederland rukt van oudsher de tankautospuit uit. Maar er is in de loop der jaren veel veranderd. De incidenten zijn nu complexer en technischer, maar niet altijd grootschalig. Daarom onderzoekt de brandweer nu de mogelijkheden om meer maatwerk te kunnen leveren. Voor een kleine klus wil je weinig mensen en weinig spullen, voor een grote klus veel mensen met veel spullen. De MOB, de motor ondersteuning brandweer, is daar een voorbeeld van: één man, een stuk materiaal. Ik rijd de hele dag rond en ik controleer bijvoorbeeld aanrijroutes, ik geef preventievoorlichting of ik bied nazorg als er een brand of ongeval heeft plaatsgevonden. Doordat een motor in het drukke stadsverkeer heel wendbaar is, ben ik na een melding vaak als eerste ter plekke en kan ik kijken of het nodig is dat er meer materieel uitrukt. De motor is bovendien uitgerust met specialistische apparatuur. Daardoor kan ik zelf een beginnende brand blussen, meten of er explosiegevaar is, koolmonoxide meten, reanimeren, eerste hulp geven en een airbaghoes plaatsen. Of bij ongevallen het voertuig en de omgeving veilig maken voor hulpverlening. In Den Haag is de MOB nu 2 jaar effectief. Ook het publiek is er blij mee. Als je alleen maar hebt gebeld omdat je ergens iets raars ruikt, is een motor waar één man van afstapt toch overzichtelijker om op de stoep te hebben dan zo n vol bemande tankautospuit waarvoor de hele buurt uitloopt.' 26 27

15 Brandweerwagens rukken vaak samen uit, zodat Auto van de zaak Een mestvork, een verrekijker, een spiegel: brandweerlieden hebben niet alleen een slang en een ladder bij zich als ze op een melding afgaan. Elke brandweerwagen heeft zijn eigen specialiteit en dus zijn eigen inventaris om mee ten aanval te gaan. Schuifladder en zuigslangen. Die laatste worden ingezet als de brandweer water moet pompen uit open water. Achter de stoelen hangen de ademluchttoestellen klaar. ze elkaar kunnen aanvullen Lange gereedschappen, zoals een speciale spiegel om schoorsteenbranden mee te bekijken. Lagedrukslangen in verschillende formaten. Die slangen halen hun water uit een waterpunt in de buurt van de brand. Ze worden ingezet als het water in de tankautospuit onvoldoende blijkt om te blussen of als een brand zeer uitgebreid is. Tankautospuit Dit is de brandweerauto der brandweerauto s: het meest gebruikte voertuig van een korps. Bij een calamiteit rukt de tankautospuit als eerste uit. Hierop bevinden zich 2 soorten slangen: die van maximaal 90 meter lang die zo n 110 liter water per minuut met hoge druk spuiten en die van maximaal 20 meter lang die meer water spuiten, maar onder minder hoge druk. 77Tekst: MARIKEN BOERSMA Cabine voor chauffeur en bevelvoerder, daarachter de cabine voor de manschappen. Reserveflessen ademtoestellen De chauffeur van de tankautospuit is ook magazijnmeester en hij bedient, in geval van brand, de waterpomp. Ook voorhanden in de cabine van de manschappen: portofoons, zaklantaarns, een warmtebeeldcamera, explosiegevaar meter en koevoet. Aan boord is de multizaag die overal doorheen zaagt, behalve door beton. Hogedrukslangen worden gebruikt bij een gemiddelde woningbrand en bij minder uitgebreide branden. Het water komt uit de tank (van 1500 liter) in de auto zelf. De tank kan eventueel worden aangevuld met water uit de brandkraan

16 De tankautospuit en het hulpverleningsvoertuig zitten aan beide kanten bomvol hulpmiddelen Hulpverleningsvoertuig Het rijdende magazijn voor de brandweer. Bij brand en ongevallen trekt hij samen op met de tankautospuit. Voor een deel hebben de wagens hetzelfde aan boord, maar het hulpverleningsvoertuig bevat ook aanvullend materieel waarmee bijvoorbeeld zware voertuigen geborgen kunnen worden. Bergingsbrancard en wervelplank (zo n oranje schuitje). Die laatste is zo stijf dat een slacht offer geen beweging kan maken als hij erop ligt. Afzetmaterialen zoals linten en pylonen. Stabilisatiemateriaal zoals houtblokken om een auto (of zware voertuigen als vrachtwagens) te stutten als die dreigen te kantelen. Middelen om een lek te dichten, in bijvoorbeeld een gasleiding of tank. De hydraulische hefkraan en de lier worden ingezet bij allerhande takelklussen, zoals een auto uit het water trekken. Afschermingsmateriaal en lijkzakken. Halogeenlampen om het werk terrein bij te lichten als het donker is Bedieningspaneel voor het stroom aggregaat. Dat wordt ingezet om apparatuur op de voertuigen van stroom te voorzien. Speciale blusmiddelen zoals sproeischuim, CO 2-blussers en poederblussers. Hydraulisch gereedschap voor het zware werk: de schaar, spreider, rammen en stutten. Vooral ingezet bij auto-ongelukken. De chauffeur van het hulpverleningsvoertuig is de magazijnmeester van de wagen. Afzetlint nodig? Hij weet waar het ligt

17 De autoladder wordt ook wel redvoertuig genoemd. Terecht: hij redt menig mens en dier Autoladder Deze wagen is vooral bekend van de kat die hoog in de boom zit en er niet meer uit durft te komen, maar de autoladder staat ook vaak voor hetere vuren. Het voertuig rukt meestal uit in combinatie met de tankautospuit. Zijn grote kracht: de 30 meter lange ladder. Is de autoladder niet beschikbaar, dan zet de brandweer een hoogwerker in voor klussen op hoogte. Elk brandweervoertuig heeft een uniek nummer, in dit geval Daarmee kan de wagen geïndentificeerd worden. Dat is handig bij de communicatie tussen hulpverleners. Waar staan die cijfers voor? De eerste 2 getallen vormen de regiocode (van 01 tot en met 25 ). Deze 07 staat voor de brandweerregio Gelderland-Midden. Daarna volgen 2 cijfers die het district of de gemeente aanduiden. Het 5de cijfer staat voor het type auto (in dit geval staat 5 voor redmaterieel, 3 is bijvoorbeeld de tankautospuit). Het laatste cijfer duidt de eenheid aan. De ladder is uitschuifbaar tot 30 meter hoogte. Hij dient ook als vluchtweg voor slachtoffers en brandweerlieden die in een hoog gebouw staan te blussen. De ladder kan bestuurd worden vanaf het bedieningsstoeltje aan de onderkant (hier niet zichtbaar) of vanuit de korf bovenaan. Aggregaat voor stroom voorziening. Meestal is in de korf één brandweerman aan het werk. Mocht er een gewonde zijn die in horizontale positie naar beneden moet, dan wordt een brancard aan de korf bevestigd. Die wordt vervolgens naar beneden gelaten. De helm heeft nek flappen ter bescherming van de nek en er zit een neerklapbaar hitteschild voor het vizier. Het ademmasker zit aan de helm vast. Bepakt en bezakt Het hittebestendige bluspak van een brandweerman laat geen stukje huid onbedekt. Zo kan de hitte niet bij het lichaam komen. Hoeveel warmte je in dit pak kunt trotseren, hangt af van de soort brand en de manier van blussen. De temperatuur varieert van circa 100 tot zo n 400 graden Celsius. Hoe vochtiger het is op de onheilsplek, hoe sneller degene in het pak last krijgt van de hitte. Het materiaal van het pak is hittebestendig en waterdicht. Ademluchtfles, om veilig te kunnen ademen temidden van rook en giftige dampen. Hittebestendige werkhandschoenen. Fluorescerende strepen maken de brandweerman zichtbaar in het donker. 4 stempels houden het voertuig stabiel. In de neuzen en de zolen van de veiligheidslaarzen zitten staalplaatjes. Handig als het erg heet wordt onder je voeten

18 Kennis redt ons als het moeilijk wordt Brandmeester In het heetst van de strijd leiden de beslissingen van de Officier van Dienst hopelijk tot leven en niet tot dood. Stephan Wevers, voorzitter van Brandweer Nederland, leidde tientallen brandweerinzetten, waaronder de Enschedese vuurwerkramp. Hoe neemt hij het juiste besluit? 77TEKST: PAUL SERAIL / FOTO S: JOHN VOERMANS MASTERCLASS 34 E r komt een melding binnen: brand in een school. In de auto bereid ik mij voor. Wat voor weer is het? Harde wind. Vlammen en harde wind zijn geen fijne combinatie. Tijdstip? Half twee. Het is een school, dan kan het wel eens druk zijn. Ken ik de school? Nee, maar ik kan me wel een voorstelling maken van het gebouw. Gangen met lokalen, twee of drie verdiepingen. Deze wijk ken ik wel: oude gebouwen, dicht op elkaar. Het vuur zou wel eens kunnen overslaan naar andere panden. Hebben we een bereikbaarheidskaart voor de school? Dat is een plattegrond waarop staat waar we onze voer - tuigen kunnen parkeren en waar de ingangen zijn. Maar ook: 300 mensen binnen, kinderen vooral. De afsluiters voor gas en elektriciteit zitten vlakbij de hoofdingang. Zou ik die voorbereiding niet doen voordat ik bij de school uit de auto stap, dan loop ik achter de feiten aan. Het is alsof ik naar de locomotief van een rijdende trein moet rennen om te gaan sturen. De bedenktijd Tot voor kort dachten we: brand is brand, naar binnen en met water spuiten. Bij een kleine brand wat minder water, meer water voor een middelbrand en bij een grote brand veel water. De laatste jaren hebben we veel geïnvesteerd in kennis. Wat is brand? Wat is rook? Waarom gaat de ene brand snel en de andere langzaam? Bij een woningbrand sta ik bijvoorbeeld in een kamer, nu en dan laaien de vlammen hoog op. Pulsen noemen we dat. De rook die onder het plafond hangt, is brandbaar. Het is alleen nog net niet heet genoeg. Kan ik het water nog langs het plafond spuiten om de rook te koelen? Dan gaat die terug als een geest in een fles. Ik moet snel bepalen wat voor vlammen en wat voor rook ik zie. Moet ik een gebonden straal, kleine druppels of een nevelstraal gebruiken? En de brand kan intussen op ieder moment door de hele ruimte rollen. Het besluit (1) Als ik bij de school uit de auto ben gestapt, ga ik niet als een speer op de brand af. Twee minuten het pand van buiten verkennen helpt straks veel bij de inzet. Als we naar binnen zouden stormen en we gaan de verkeerde kant op, dan bereiken we niets. Ik kijk of de werkelijkheid klopt met het beeld in mijn hoofd. Ik zie een heleboel kinderen op het schoolplein, dat klopt. Er zijn twee verdiepingen, geen drie. Dat pas ik aan in het mentale model dat ik van het gebouw gemaakt had. Ik stuur twee mensen links om het pand en twee rechts, om te kijken waar het brandt en of de ingangen nog vrij zijn. Ze komen terug, het brandt links aan de achterkant. Intussen heb ik met een van de leraren gesproken, er ontbreken leerlingen. Mijn ploegen stuur ik naar binnen: slachtoffers zoeken en brandhaarden afblussen. Maar er zijn altijd blinde vlekken, ik heb nooit alle informatie wanneer ik mijn beslissing neem. Als er meer lokalen in brand staan dan gedacht, moet ik een plan-plus toepassen. Ik ga opschalen, meer auto s ter plaatse. Het is altijd goed om meerdere scenario s achter de hand te hebben. Het experiment Nu we meer weten over brandverloop kunnen we naar alternatieve manieren zoeken om te blussen. Bij een oefening in Zweden hadden we twee identieke panden. Wij gingen naar binnen en deden de deur achter ons dicht. Anders krijgt het vuur extra zuurstof en brandt het harder. Het was bloedheet binnen en er was veel rook. Na een kwartier kregen we het vuur uit, maar ons oefenslachtoffer haalde het niet. De Zweden verzamelen al langer kennis over brand. Zij gooiden alles open in hun pand en zetten een grote ventilator voor de deur. Woesj, rook naar buiten en temperatuur omlaag. 35

19 De veiligheid van mijn mensen gaat voor 1964: Stephan Wevers wordt geboren in Enschede. 1987: studeert af als bouwkundig ingenieur, maar op aanraden van zijn schoonvader gaat hij naar de Rijksbrandweeracademie. 1989: de eerste brand voor Wevers: Villa Middeloo in Amersfoort. Een rieten dak. Dat gaan we regelen, denkt hij. 2 uur later is het pand volledig uitgebrand. 1992: Wevers is plaatsvervangend commandant in Hengelo. 11 februari, 10 voor 10. Een F-16 stort neer op een woonwijk. Gelukkig vallen er geen doden. 1999: volgt de master Crisis and Disaster Management. Wevers studie over besluitvorming onder tijdsdruk wint een landelijke prijs. 2000: met een harde knal gaat een vuurwerkopslagplaats in Enschede de lucht in. Wevers is commandant van dienst in Enschede en leidt de operatie. 4 collega s laten het leven. 2003: wordt commandant van de Enschedese brandweer. 2010: als commandant van Brandweer Twente staat hij aan het hoofd van 1100 brandweermensen in 31 kazernes. 2011: bij werkzaamheden aan het stadion van FC Twente stort een deel van het dak in. De brandweer haalt de slachtoffers uit het puin. Er vallen 2 doden en 9 gewonden. 2011: Wevers wordt voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding. 2012: met de Raad van Brandweercommandanten richt Wevers Brandweer Nederland op, de samenwerking van de 25 brandweerkorpsen. Brandweer Nederland staat voor alle brandweermensen, beroeps en vrijwillig. Ze gingen naar binnen, blusten links en rechts het vuur af en met vijf minuten waren ze klaar. Het ging wel iets heftiger branden, maar omdat ze er sneller bij waren met hun water hadden ze het al gauw onder controle. Voor een slachtoffer is het ook lekker dat hij frisse lucht krijgt. We zijn daar nu langzaam mee aan het oefenen. Kunnen we een woningbrand effectiever bestrijden met ventilatie? En vervolgens een grotere brand? Het besluit (2) Mijn mensen zijn de school in om de kinderen te redden en de conciërge komt naar mij toe: Pas op, die vloeren, dat is beton op voorspanning. Door de hitte vervormt het staal in het beton en dan kan zo n vloer naar beneden donderen. Maar er is nog een kind binnen. Dat zijn moeilijke beslissingen. De veiligheid van mijn mensen gaat voor. Ik vertel ze dat de vloer kan instorten: meteen naar buiten komen. Ja maar we horen hem, nog één lokaal en we hebben hem. Het volgende dilemma. Beslissen onder tijdsdruk is zeer lastig. Het enige wat ik kan doen is veel oefenen en ervaring opdoen. Als ik een paar keer eerder een brand heb gehad met dit soort betonvloeren dan kan ik zeggen: Die vloer houdt nog drie minuten en dan moeten jullie eruit. Denk ik dat het beton het niet houdt? Dan geldt regel één: de leidinggevende beslist. De mensen binnen hebben minder informatie dan ik. Ik zie misschien wel dat het gebouw op instorten staat. Als ik zeg eruit dan komt iedereen eruit, zelfs al horen ze nog iemand om hulp roepen. De wissel Gemiddeld overlijdt er één collega per jaar in Nederland. De meeste ongelukken gebeuren na de brand, bij het opruimen. Het gebouw smeult aan alle kanten, de muren staan op instorten, de vloer is ingebrand. Zodra je er op stapt, zak je naar de kelder. In deze fase moeten we nablussen en wankele muren stutten of neerhalen. We moeten heel alert zijn, maar de spanning van het vechten met het vuur is weg. Daardoor kunnen we onze scherpte kwijtraken en onvoorzichtig worden. Het is een goed moment om een nieuwe ploeg naar binnen te sturen. Maar als ik zeg dat we gaan aflossen ontstaat altijd gedoe. De ploeg die de knockdown heeft gedaan, wil de klus afmaken. Dan zeg ik dat zij al zo lang aan het werk zijn. Ze moeten van de drukte van het blussen naar de rust van het opruimen, met hun adrenalineniveau zijn ze daar niet het meest geschikt voor. Het is nog gevaarlijk. Het besluit (3) Terug in de kazerne drinken we koffie. Ik heb wat uit te leggen. Waarom heb je ons uit die school gehaald? Omdat ik denk dat het gevaarlijk was, ik neem mijn mensen in bescherming. De brandweer wordt continu onderzocht door allerlei instanties. Hebben we het goed gedaan? Vaak is de conclusie dat we een klus anders hadden kunnen aanpakken. Ja, nu we alle informatie hebben en er rustig over na kunnen denken. Een voorbeeld: een ploeg gaat een brandend pand in om iemand te redden. Gaan ze linksom of rechtsom? We maken het regelmatig mee dat een ploeg rechtsom gaat, helemaal rond, en links vinden ze een slachtoffer. Te laat. Zo n tegenslag hoort bij ons werk. Ze konden niet weten dat ze linksom moesten gaan. De onderbuik (1) Kennis en ervaring redden ons in lastige situaties. In 2011 was het dak van het stadion van FC Twente ingestort. Er lagen meer dan tien bouwvakkers onder. Ze schreeuwden moord en brand. Wat wil je, als je een paal door je been hebt. Onze mensen moesten naar ze toe kruipen om ze eruit te halen. Maar ja, dat dak lag als een soort mikado in puin. Alles kraakt, gaan we er wel of niet onder? Het ging een beetje op onderbuikgevoel. Dat betekent niet dat we maar wat doen. We oefenen met het stempelen van garagedaken die ingestort zijn en bij brand stutten we vaker daken. Ik kan ook draagconstructies inschatten, welke balk dragend is en welke niet. De vraag is of ik het ook kan met het dak van zo n stadion. Daar een stempel, daar één, dan moet het gaan lukken. Een paar mensen zijn eronder gekropen om de slachtoffers te halen. De nazorg Of iemand nou een half jaar of dertig jaar bij de brandweer zit, iedereen mag wegstappen als hij een klus niet ziet zitten. Neem verkeersongevallen. In de winter heeft iedereen dikke kleren aan, dan zie je weinig van de trauma s. Met korte broeken of hemdjes in de zomer is dat wel anders. Dan kan iemand zeggen ik niet. Na confronterende klussen hebben we altijd een nabespreking. Iedereen heeft een rol gehad tijdens de inzet. De een legde het gereedschap klaar, iemand praatte met het slachtoffer, een ander heeft het slachtoffer uit de auto gehaald. Zij weten niet van elkaar wat ze gedaan hebben. Aan tafel vertelt iedereen zijn deel en zo maken we het plaatje compleet. Dat helpt om het te verwerken. Vervolgens kijken we of we de klus goed hebben gedaan. Heeft iemand leerpunten? De bevelvoerder vraagt of hij nog iets kan doen. Hij kan bijvoorbeeld het ziekenhuis bellen, omdat we willen weten of het slachtoffer het redt. De onderbuik (2) Elke brand is anders. Als dat niet zo was, dan had ik het boek De duizend branden geschreven. Dan kom je aan bij een school, je kijkt op pagina 581, ha, het moet zo. Maar zo werkt het niet. Ervaring helpt om snel te zien wat er aan de hand is. Onze mensen komen de school uit en twee minuten later storten de vloeren in. Geluk gehad, zeggen ze dan. Maar vraag ik waarom ze naar buiten kwamen, dan zeggen ze dat ze het hoorden kraken. Ze zagen de scheuren in het plafond en er kwamen een paar platen naar beneden zetten, toen besloten ze om maar eens naar buiten te gaan. Dat noemen ze dan wel een onderbuikgevoel, maar het is gebaseerd op kennis en op de situaties die ze eerder hebben meegemaakt. paul.serail@quest.nl MASTERCLASS 36 37

20 V&A Hoe bepaalt de brandweer hoeveel mensen er op een evenement mogen zijn? Bij het beoordelen van en adviseren over grootschalige evenementen staat de veiligheid van de bezoeker centraal. Arjan Venema, evenementenadviseur van Brandweer Flevoland, vertelt: Wij kijken kritisch naar een evenemententerrein om een goed beeld te krijgen van wat daar allemaal aanwezig is. In de beoordeling hoeveel mensen op een terrein mogen komen, wordt onder meer gekeken naar de positie van de inen uitgangen, de nettocapaciteit van de locatie, de ligging en gesteldheid van het terrein, natuurlijke belemmeringen en naar de beschikbare nooduitgangen en evacuatieroutes. Deze informatie combineren we met het type bezoekers, het soort evenement en de ervaring van de organisatie. Daaruit komt een beoordeling van het maximale aantal bezoekers. Overleg met de brandweer op een camping voor de Nijmeegse Vierdaagse. V&A flits a Flevoland kent 6 grootschalige evenementen met meer dan bezoekers. a Daaronder vallen festivals Defqon 1, Opwekking en Lowlands. a Uiteindelijk bepalen de brandweer, andere hulpdiensten en de organisatie samen hoeveel bezoekers er mogen komen. Hoe blust de brandweer echt hoge flats? In elk geval niet met oneindig lange brandweerladders. Hoge gebouwen hebben alles al in huis om de brandweer te helpen de brand van binnenuit te bestrijden: een speciale brandweerlift, blusleidingen, sprinklers en rookwarmteafvoeren. Die afvoeren geleiden de hitte op een zo veilig mogelijke manier naar buiten. De manier waarop de brandweer optreedt, is afhankelijk van de tijdsdruk, de slachtoffers en/of de materiële schade, zegt Addy Burger, ploegcommandant en Officier van Dienst bij de Veiligheidsregio Utrecht. De brandweer richt op een veilig rookvrij niveau, onder de brand, een bruggenhoofd in. Brandweerlieden die van daaruit opereren worden geregistreerd en krijgen voldoende luchtflessen mee. Vanuit het bruggenhoofd wordt de actie gecoördineerd, er staan hier ook extra teams stand-by met ademlucht, communicatiemiddelen en extra materiaal. Deze flat in Guangzhou (China) vloog al in brand voordat de bouw voltooid was. In Nederland kennen we regels die de sirene beschrijven. Zo ligt de lage toon van de sirene rond de 375 Hertz en de hoge rond de 500 Hertz. Overdag knalt de herrie met 110 decibel uit de wagen, terwijl hij s nachts teruggeschroefd wordt naar 100 db, en zo zijn er meer regels. Het verschil met het buitenland komt volgens brandweerhistoricus Gerard Koppers vooral doordat er in andere landen losser met de signalen wordt omgegaan. In de Angelsaksische landen wordt ervan uitgegaan dat de weggebruiker ruimte maakt voor brandweervoertuigen, die hun komst aankondigen met wat voor signaal dan ook. In Engeland hebben ze nog lang de bel gebruikt, maar sinds ze ontdekten dat hoog elektronisch gegil effectiever is, gebruiken ze dat. Waarom zie je relatief veel mannen bij de brandweer? ij vrouwen is het grootste struikel- Bblok meestal de flexibiliteit die voor het werk nodig is, aldus Ron Berkhout, P&O-adviseur Brandweer Gelderland- Zuid. Je moet bij een melding meteen weg kunnen, en als je kleine kinderen hebt, is dat lastig te regelen. En vrouwen moeten bovendien direct stoppen met uitrukken als ze zwanger zijn. Vrouwen die een kinderwens hebben, weten dat ze er dan lange tijd uit zijn. De fysieke kant is soms ook een drempel. Het werk kan zwaar zijn. Niet iedere vrouw is ervan overtuigd dat ze dat aankan. Tot slot stap je in een mannenwereld, en dat kan afschrikken. Berkhout: Hoe meer vrouwen er bij een korps werken, hoe makkelijker nieuwe vrouwen aangenomen worden. Waarom klinken sirenes van brandweerauto s in het buitenland anders dan in Nederland? V&A flits a Amerikaanse brandweerwagens hebben naast de sirene nog een luide toeter die bij het naderen van kruispunten gebruikt wordt. a Het blijkt dat automobilisten het geluid van een gewone sirene niet zo goed kunnen lokaliseren, dus die toeter helpt. a In Nederland gaat de sirene bij een kruispunt sneller