Media-educatie. Een selectie materialen voor verschillende doelgroepen

Transcriptie

1 Media-educatie Een selectie materialen voor verschillende doelgroepen Leermiddelen voor volwassenen om hun informatievaardigheden te versterken... 1 Leermiddelen om met kinderen en jongeren te werken rond mediawijsheid en beeldvorming... 5 Leermiddelen om in de klas / het jeugdwerk te werken rond cyberpesten Informatie voor ouders en andere opvoeders over mediagedrag en veiligheid online Literatuur voor leerkrachten over mediagebruik en media-educatie Leermiddelen voor volwassenen om hun informatievaardigheden te versterken Allemaal digitale apparaten / [s.n.]. - Rotterdam: ETV.NL, dvd's (dvd 1: 5x ca. 15 min., dvd 2: 15x ca. 2 min.): 15,00 EUR URL: Vindplaats Antwerpen: pa 8.5 alle In dit programma krijgt iedereen die moeite heeft met lezen en begrijpen van handleidingen op heldere manier uitleg over digitale apparaten. De eerste dvd bevat de 5 afleveringen: kopen uit de automaat (NS kaartjesautomaat, OV-chipkaart, parkeerautomaat); elektronisch winkelen (pinnen bij de automaat, chipknip opladen, elektronisch bankieren); mobiele communicatie (telefoneren met een gsm, sms'en en keuzemenu); nieuwe digitale apparaten (digitale camera, dvd speler, magnetronoven); digitale gezondheid (bloeddrukmeter, hartslagmeter, koortsthermometer). De tweede dvd bevat een compilatie met een korte samenvatting van elk toestel. Sommige afleveringen zijn minder bruikbaar omwille van de Nederlandse situatie. Lesmateriaal downloadbaar op etv.nl. Basiscursus computer: taalgericht ICT: geïntegreerd traject in het kader van EIF-project / [s.n.]. - Maasmechelen: Centrum voor basiseducatie Limburg Midden Noord, [s.a.]. URL: Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 basi Deze cursus is bedoeld voor cursisten met een beperkte kennis NT2 en voor alle cursisten die ook met een taalproblematiek worstelen. De doelen zijn die uit het opleidingsprofiel ICT module 1: Initiatie in de informatica, maar in de geformuleerde leerplandoelen is er meer aandacht voor internet en en en minder aandacht voor bestandsbeheer. ComputerWijs. Op weg naar pc en internet / Klompenhouwer, Isabelle; van Osnabrugge, Hannie. - Heemstede: Van Osnabrugge-ComputerEducatie, p. - ISBN: Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 comp ComputerWijs is geschikt voor gebruik in een beginnerscursus. De onderwerpen van ComputerWijs zijn: muis, toetsenbord, schrijven, tekenen, internet en . ComputerWijs is in de eerste plaats 1

2 bedoeld voor gebruik in een cursus, maar er kan ook zelfstandig mee worden gewerkt. De docentenhandleiding bij het boek geeft didactische, technische en organisatorische aanwijzingen. Dubbelklik. Beginnen op de computer / Klompenhouwer, Isabelle; van Osnabrugge, Hannie. - Bussum: Coutinho, 2003, met: 2 foldertjes, docentenhandleiding op internet: 19,00 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen URL: Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 dubb Dubbelklik is een interactief cd-romprogramma waarmee beginners met weinig schoolopleiding kennis kunnen maken met de computer. Het programma bestaat uit zes lessen: in de eerste twee lessen leren de cursisten klikken met de muis en typen met het toetsenbord, in les 3 en 4 schrijven en tekenen zij met de computer, en in de laatste lessen kijken zij op het internet en versturen ze een . Elke les begint met een inleidend filmpje, gevolgd door oefeningen en een vrijere slotopdracht. De instructie is geheel auditief, speciaal voor mensen die niet goed Nederlands kunnen lezen. Bij de cd-rom hoort uitgebreide ondersteuning voor docent én cursist op het internet: E-leren : multimediale ondersteuning bij BEICT02 / Busselot, Griet; Van Bever, Isabel. - Antwerpen: KdG Hogeschool, Voortgezette Opleiding Basiseducatie, veelv. gepag.: 0,00 EUR Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 e-ler Bedoeling is laaggeschoolde volwassenen op een eenvoudige manier met internet leren werken. Door de stappen op cd-rom te zetten, wordt de cursus zowel auditief als visueel aangeboden, een voordeel voor mensen met lees- en schrijfproblemen en voor anderstalige cursisten. In bijlage vind je de resultaten van een rondvraag over e-leren in de centra voor Basiseducatie. Elftalig Woordenboek. Computer woordenschat in 11 talen. Van Dale / [s.n.]. - Utrecht: Van Dale Lexicografie, (Van Dale Elftalige Woordenboeken). - ISBN: : 49,95 EUR Vindplaats Antwerpen: lg 1 elft In deze uitgave zijn ruim woorden verzameld, computertermen zoals hard- en software, informatica, internet enz. in elf verschillende talen. De woorden zijn volgens een matrixsysteem gerangschikt in elf kolommen zodat het mogelijk is om vanuit elk van de elf talen snel en gemakkelijk het equivalent te vinden in een van de tien andere talen. De betekenis van de begrippen wordt niet verklaard; het is puur een vertaalwoordenboek. De Google code : stop met zoeken, begin met vinden / Van Ess, Henk. - Amsterdam: Pearson Education Benelux, p. - ISBN: : 14,95 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: ro 6 goog Dit boekje presenteert een eenvoudige zoekstrategie om efficiënt met Google op het web te kunnen zoeken. Deze methode van zoeken kan ook toegepast worden bij andere zoekmachines zoals Yahoo!, Bing of Ask. De code bestaat uit drie stappen: 1. de conceptuele stap waarbij je bedenkt wat je wil vinden en hoe deze informatie mogelijk geformuleerd werd, 2. het uitvoeren van een zoekactie waarbij het resultaat met behulp van zoekstrategieën kan worden ingeperkt, 3. de controlestap. In het hoofdstuk Google-geheimen lees je hoe Google werkt en welke informatie minder makkelijk via Google wordt gevonden. 2

3 Informatie: hoe zoek je iets op? / Eenvoudig Communiceren. - Amsterdam: Eenvoudig Communiceren, p. - (Gewoon zo!): 7,00 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: pa 8.5 gewo Gewoon Zo! is een educatieve boekenreeks speciaal voor mensen die moeilijk lezen en hulp kunnen gebruiken bij het regelen van dagelijkse zaken. De boekjes bevatten tips, uitleg, praktische informatie en verwijzingen voor hulp en advies. Ze stellen de lezer in staat de informatie te verwerken en toe te passen op de eigen leefsituatie. De teksten zijn kort en de tekeningen helder. Dit boekje gaat over het zoeken naar informatie. Kennismaking met de computer voor vista-gebruikers. volledig naar de doelen van de module BEICT01 van de basiseducatie / [s.n.]. - Gent: Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie, p p p., met: cd-rom. - ISBN: : 15,00 EUR Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 kenn Overzichtelijke en praktische cursus voor het verwerven van basisvaardigheden voor het werken met een computer en de moderne communicatiemiddelen zoals en Internet. Bevat cd-rom met oefeningen. Kennismaking met de computer voor Windows-gebruikers (Vista en Windows 7) / [s.n.]. - Gent: Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie, p. - ISBN: Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 kenn In september 2010 rolde een nieuwe Windows cursus van de pers in Oost-Vlaanderen. De cursus werd samengesteld door educatieven van de drie Leerpunten en is volledig conform de doelen van BE ICT 01. De auteurs herwerkten de basiscursus Vista (ze corrigeerden wat kleine foutjes en legden meer nadruk op leren leren, met extra oefeningen waaraan de cursisten thuis kunnen werken). Ze maakten een apart hoofdstuk omtrent de omschakeling naar Windows 7 (waarom overstappen, wat kost dat, wat heb je hiervoor nodig, wat zijn de belangrijkste wijzigingen). Levenslang leren : senioren in een gedigitaliseerde samenleving : methodiekbeschrijving van Digital Education Foundation / [s.n.]. - Rotterdam: Digital Education Foundation, p. Vindplaats Antwerpen: bl 3 leve Digital Education Foundation (DEF) is een organisatie die technologische educatie wil stimuleren met het oog op actief burgerschap. DEF heeft een methodiek uitgewerkt om de kloof te dichten tussen (allochtone) senioren en de gedigitaliseerde samenleving. Tijdens de trainingen leren senioren o.a. nieuwe contacten leggen en onderhouden via de sociale media. In deze brochure wordt de aanpak beschreven en worden aanbevelingen geformuleerd voor beleidsmakers. Maak mij wat wijs : media kennen, begrijpen en zelf creëren / Segers, Katia; Bauwens, Joke. - Leuven: LannooCampus, p. - ISBN: : 24,95 EUR Vindplaats Antwerpen: dg 1 maak De media: venster op de wereld, link met andere mensen, bron van informatie, vertier en sociaal contact. Media zijn er altijd en overal. Maar hoe halen we er het beste uit? Hoe gaan we ermee om? Maak mij wat wijs brengt de meervoudigheid van mediageletterdheid in kaart en geeft inzichten voor een zorgvuldige omgang met de alomtegenwoordige media. Het boek geeft antwoorden op vragen als: 'Hoe leren kinderen wat reclame is?', 'Wat betekenen de digitale media voor senioren?', 'Kunnen jongeren ook wat leren van games en televisie', 'Hoe ga ik zorgvuldig om met mijn privacy op 3

4 Facebook?' enzovoort. Maak mij wat wijs is een helder naslagwerk voor iedereen die de media te slim af wil zijn. Starten met Powerpoint / LINC vzw. - [S.l.]: [s.n.], p., bevat: boekje, cd-rom. - (Leren is leuk) Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 star De 'Leren-is-leuk' pakketten zijn een product van LINC om de nieuwe geletterdheid te promoten. Een pakket bestaat uit een minibrochure en cd-rom waarbij het 'horen, zien en doen' principe gehanteerd wordt om de basishandelingen van een computerprogramma aan te leren. Dit deel gaat over powerpoint. Starten met Word / LINC vzw. - Leuven: LINC, p., bevat: boekje, cd-rom. - (Leren is leuk) Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 star De 'Leren-is-leuk' pakketten zijn een product van LINC om de nieuwe geletterdheid te promoten. Een pakket bestaat uit een minibrochure en cd-rom waarbij het 'horen, zien en doen' principe gehanteerd wordt om de basishandelingen van een computerprogramma aan te leren. Dit deel gaat over powerpoint. Trefdag NT2 Antwerpen, 25 mei 2005 Uw studenten voor het scherm? Werken met het internet in de taalklas / De Schryver, Ann. - Antwerpen: Didactiek Nederlands aan Anderstaligen, p., met: literatuurlijst: 0,00 EUR Vindplaats Antwerpen: pa 5.6 tref Handout van de workshop van An De Schryver op de trefdag NT2 Antwerpen op 25 mei De handout bevat nuttige tips over werken met internet in de taalklas, een checklist van de lesvoorbereiding en daarna lesvoorbeelden. Onder andere: introductie van de computer in de klas, 2 lessen voor richtgraad 1.2 en 4, 1 voor 2.2 en 2.3. Wegwijs in internet / van Osnabrugge, Hannie. - Bussum: Coutinho, p. - ISBN: : 17,50 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 wegw Wegwijs in internet is een cursusboek voor mensen die nog geen ervaring hebben met internet. Het accent ligt op de praktijk. In zeven lessen leert u wat internet is en hoe u het kunt gebruiken. Stap voor stap wordt duidelijk gemaakt hoe u informatie zoekt en bewaart, hoe u s stuurt en wat u kunt doen om veilig te internetten. Er wordt gewerkt met Internet Explorer 9. Geschikt voor mensen die enigszins vertrouwd zijn met de computer en met Windows. Wegwijs in Windows 7 / van Osnabrugge, Hannie. - Bussum: Coutinho, p. - ISBN: : 17,50 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 wegw Met dit boek leren cursisten hoe zij muis en toetsenbord kunnen gebruiken. Ze leren de basis van tekstverwerken en tekenen op de computer en ze raken bekend met internet en . Na afloop zijn de cursisten bijvoorbeeld in staat om met behulp van de pc een sollicitatiebrief te schrijven, een verjaardagskaart te maken, een restaurant op te zoeken op internet en per een foto te sturen aan een familielid in het buitenland. Het boek is in de eerste plaats bedoeld voor gebruik in 4

5 cursussen, maar kan met enige hulp van een geoefende computergebruiker ook voor zelfstudie worden gebruikt. Wegwijs in word 2010 / Ponsioen-van der Hulst, Marian; van Osnabrugge, Hannie. - Bussum: Coutinho, p. - ISBN: : 16,00 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: pa 3.1 wegw Een praktijkgerichte cursus in de basisvaardigheden van tekstverwerken met het programma Word Geschikt voor beginners op de computer. Het boek kan gebruikt worden in cursussen, maar is ook geschikt voor zelfstudie. Elke les bestaat uit een korte inleidende tekst, gevolgd door stap-voorstapopdrachten. De lessen worden afgesloten met extra oefenopdrachten en vragen. Word informatievaardig! Digitale informatie selecteren, beoordelen en verwerken / Brand-Gruwel, Saskia; Wopereis, Iwan. - Groningen: Noordhoff, p. - (Hoger onderwijs reeks). - ISBN: : 19,95 EUR Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: bl 7 word Met Word informatievaardig leer je snel antwoorden vinden op je zoekvragen. Het boek maakt deel uit van de Hoger Onderwijs reeks. Het biedt handvatten voor het zoeken, selecteren en verwerken van digitale informatie. Zes hoofdstukken bieden achtergrondinformatie en aanwijzingen om op effectieve en efficiënte wijze bruikbare informatie te vinden voor het beantwoorden van een informatievraag. Leermiddelen om met kinderen en jongeren te werken rond mediawijsheid en beeldvorming 104 leerzame apps & sites voor kinderen van 2-8 jaar / Borgdorff, Martine; Pijpers, Remco. - [S.l.]: Kennisnet, p. Doelgroep: 0-8 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or L Deze brochure zet de beste leerzame apps en sites voor kinderen op een rij. Voor baby's en peuters, en voor kinderen tot 8 jaar. Met tips voor ouders en leerkrachten. Leerkrachten vinden achteraan ook een overzicht van apps en websites die kwaliteitsvolle informatie en inspiratie bieden rond het educatief gebruik van digitale media. 86 creatieve apps & sites voor kinderen van 7-12 jaar / Borgdorff, Martine; Pijpers, Remco. - [S.l.]: Kennisnet, p. Doelgroep: 7-12 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or cr Deze brochure biedt een selectie van apps en sites waarmee kinderen van 7 tot 12 jaar vaardigheden als creativiteit, probleemoplossend vermogen en logisch denken kunnen oefenen en verbeteren. Deze competenties zijn van belang in de samenleving in de 21e eeuw. Om kinderen goed voor te bereiden op een digitale toekomst is het belangrijk dat ze leren om alle mogelijkheden en kansen van media te benutten. De apps en sites in de brochure zijn uitgekozen om hun originaliteit, uitdagendheid, kwaliteit en het pretgehalte. 5

6 Al Doende Leren : werken aan mediawijsheid en taalvaardigheid bij NT2-leerlingen in het VMBO / Tanis, Marijke. - [S.l.]: -, p. Doelgroep: jaar Vindplaats Antwerpen: or aldo In deze procesbeschrijving van het project Al Doende Leren is te lezen hoe docenten NT2-leerlingen in het VMBO kunnen begeleiden bij het zoeken op internet. Het doel is de leerlingen te leren omgaan met internet en tegelijkertijd de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Centraal in het project stond het werken aan prestaties rond het thema geld. Boemerang 2e graad: Imago - leerwerkschrift / Bonné, Martine; Mulders, Cathérine; Janssens, Stijn... [et al.]. - Wommelgem: Van In, p. - (Boemerang 2e graad: tweede deel; 9). - ISBN: Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or boem Deze negende Boemerangbundel voor de 2e graad valt in één woord samen te vatten: 'beelden'. In Imago bestuderen leerlingen de waarneming van beelden. Ze analyseren stilstaande beelden en leren meer over kleuren en pixels. Ze herbeleven de geschiedenis van de film en gebruiken ook beeldtaal. Daarnaast hebben ze ook aandacht voor de dingen die we niet zien en die ons misleiden. Tot slot staan ze stil bij het beeld dat we graag willen dat anderen van ons hebben en dat we in geval van nood zelfs aanpassen. Hoofdcompetenties: omgaan met beelden, beelden lezen en interpreteren, teksten structureren, kritisch kijken, een kritische houding aannemen, informatie vinden, herkennen en selecteren, eenvoudig schematiseren, beelden aanpassen en bewerken, maateenheden herkennen, gebruiken en in concrete situaties toepassen, instructies correct volgen, doordacht gebruikmaken van zoekmachines. BOMM. Bewust Omgaan Met Media / Karel de Grote Hogeschool, Toegepaste Jeugdcriminologie. - Antwerpen: Pax Christi Vlaanderen, p., bevat: handleiding voor de leerkracht, cd-rom. - ISBN: : 7,00 EUR Doelgroep: jaar Vindplaats Antwerpen: or bomm BOMM is een lespakket dat jongeren ertoe aanzet media kritischer te benaderen en te gebruiken. Aan de hand van drie werkvormen worden verschillende mediastijlen, de gevolgen van geweld in media, mediafenomenen en de invloed van media op de omgeving van jongeren besproken. Het pakket bevat een handleiding voor de leerkracht en een cd-rom met de werkvormen en het lesmateriaal. Connected. Seks en internet / Sensoa. - Antwerpen: Sensoa, p.: 0,00 EUR Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or goed Dit extra hoofdstuk van de map 'Goede Minnaars' bevat werkvormen om te werken met jongeren van 14 tot 20 jaar rond seksualiteit in relatie tot het internet en de nieuwe media. Doelstellingen zijn o.m. dat jongeren inzien welke verschillende functies internet kan vervullen op vlak van seks en relaties, kunnen zoeken naar informatie over seks en kunnen reageren op ongewenste informatie, zich bewust worden van eigen grenzen, de eigen privacy beter kunnen beschermen, enz.. Een aantal werkvormen zijn ook bruikbaar voor mensen met een verstandelijke handicap. 6

7 Denkwerk : omgaan met internet : groep 3-4 / Maas, Pauline; Klaassen, Roger; Gerretzen, Peter. - Amersfoort: ThiemeMeulenhoff, p. - ISBN: : 21,50 EUR (5 ex.) Doelgroep: 5-8 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or denk Denkwerk Omgaan met internet is een serie werkboekjes met een rijk aanbod gevarieerde oefeningen op het gebied van informatieverwerking. Over de 3 leeftijdscategorieën verdiepen de leerlingen zich op het werken met internet, met opdrachten op het wereldwijde web. Dit werkboek is geschikt voor leerlingen van het 1e en 2e leerjaar. De leerlingen kunnen hun antwoorden zelf nakijken met behulp van het antwoordenblad dat te vinden is op de website zelfstandig-werken.nl. Denkwerk : omgaan met internet : groep 5-6 / Maas, Pauline; Klaassen, Roger; Gerretzen, Peter. - Amersfoort: ThiemeMeulenhoff, p. - ISBN: : 21,50 EUR (5 ex.) Doelgroep: 7-10 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or denk Dit werkboek is geschikt voor leerlingen van het 3e en 4e leerjaar. Denkwerk : omgaan met internet : groep 7-8 / Maas, Pauline; Bontekoe, Gerben; Herrema, Auke. - Amersfoort: ThiemeMeulenhoff, p. - ISBN: : 21,50 EUR (5 ex.) Dit werkboek is geschikt voor leerlingen van het 5e en 6e leerjaar. Digiwijs : computercursus voor starters / Nederhof, Karel. - Amsterdam: Uitgeverij JIP - Jip4all, p., cd-rom: 36,05 EUR Doelgroep: 9-14 jaar Vindplaats Antwerpen: or digi Digiwijs is een praktisch gerichte computercursus voor kinderen van het vierde, vijfde en zesde leerjaar. In 12 lessen leren kinderen de basisvaardigheden om met de computer om te gaan: omgaan met Windows, tekstverwerken, en en informatie zoeken op het internet. In een extra les brengen de leerlingen de geleerde vaardigheden in praktijk en maken ze met Word een klassenkrant. Digiwijs bestaat uit een leerlingenboek en een cd-rom met digitale handleiding, extra oefeningen voor sterke leerlingen, Hoe-zit-het-ook-alweer kaarten voor zwakkere leerlingen en Wat-weet-ik-al kaarten om de geleerde kennis en vaardigheden te toetsen. E-cards: spelen met relaties, seksualiteit en nieuwe media / Van Decraen, Els. - Antwerpen: Sensoa, handleiding 28 p., 79 opdrachtkaarten, 21 www-kaarten, 6 blanco profielen met logboek: 40,00 EUR Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or E-ca E-cards is kant-en-klaar spel om met jongeren aan de slag te gaan rond relaties, seksualiteit en nieuwe media. De speldoos bevat vier spelmethodieken en al het materiaal waarmee jongeren in teams opdrachten kunnen vervullen. Zo leren ze spelenderwijs meer over hun online relationeel en seksueel gedrag. Elk van de methodieken gaat in op een specifiek aspect van veilig(er) internetten. Het "www-spel" is een digitaal misdaadspel waarbij de teams trachten te achterhalen wie op welke manier grensoverschrijdend gedrag stelde. Bij "Cyberprofiler" proberen de teams van elkaar gegevens te ontfutselen via diverse opdrachten. Zo leren ze meer over online privacy. Bij "Dress me!" kunnen de groepen via opdrachten kledingstukken kopen waarmee men iemand kan aankleden die naakt op internet staat. Het online imago van jongeren wordt erin aangekaart. "Date me!" handelt 7

8 over flirten en daten via internet. De jongeren kunnen in dit spel een date winnen met een mysterieuze beroemdheid. Met de opdrachtkaarten kunnen ook nieuwe spelvarianten worden verzonnen. Fotoverhalen : tien ideeën voor taalstimulering en ict met jonge kinderen / Schoneville, Japke; De Blauw, Akke. - Utrecht: NIZW, p., met: literatuurverwijzingen. - ISBN: X: 10,80 EUR Doelgroep: 0-6 jaar Vindplaats Antwerpen: or foto Het ideeënboek 'Fotoverhalen: tien ideeën voor taalstimulering en ict met jonge kinderen' is geschreven voor peuterleidsters en leerkrachten in de onderbouw van de basisschool. Het boek wil een handreiking bieden om met de digitale camera aan de slag te gaan en presenteert tien concrete en uitgewerkte activiteiten die ict en taalstimulering met elkaar verbinden. Het gaat om actief leren, dus ook om actief met taal bezig zijn. De nadruk ligt op het uitlokken van taalproductie bij de kinderen. Functioneel surfen / Jeugdwerknet. - België: Byte Me!, [s.a.]. - 9 p. jongerenbundel p. begeleiderspakket Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or byte Het project Byte Me! richt zich voornamelijk op maatschappelijk kwetsbare jongeren die belangrijke ICT-vaardigheden missen voor de socio-professionele wereld. Door samen te werken met jeugdwerkers en vrijwilligers wil Byte Me! deze jongeren mediawijs maken. Daartoe ontwikkelde men o.a. 'M@ffiosi', een NUGame waarin media en technologie worden gecombineerd. Verder biedt Byte Me! een aantal uitdiepingsbundels waarmee dieper kan worden ingegaan op enkele e-thema's. Deze uitdiepingsbundel - een jongerenbundel en begeleiderspakket - handelt over functioneel surfen. De bundel bevat speelse activiteiten waarmee jongeren leren hoe ze op een efficiënte manier op het internet moeten zoeken en hoe ze het internet zo optimaal mogelijk kunnen benutten. De activiteiten zijn geschikt voor gebruik in secundaire scholen en in het jeugdwerk. De activiteiten kunnen los van elkaar en in willekeurige volgorde ingezet worden. INgeBEELD 1 / Jekino, Canon. - [S.l.]: [s.n.], Dvd, handleiding, foto's Doelgroep: 3-8 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: A Vindplaats Turnhout: T Met INgeBEELD starten ze een didactische reeks waarin beeldmateriaal centraal staat. INgeBEELD1 is een mediamethode voor kleuters en eerste graad onderwijs. De eerste methode in de rij vertrekt voornamelijk vanuit 5 kortfilms voor kleuters. Naast een dvd, bevat het pakket een praktische handleiding en een website boordevol interessante ideeën om audiovisueel te werken én om beeld te koppelen aan andere domeinen van de muzische verbeelding. Wat is film? Hoe belangrijk is een klankband? Hoe leer je beelden te lezen? En welke creatieve opdrachten kun je aan media koppelen? Hoe kun je met kleuters vanaf 5 jaar en in de eerste graad van de lagere school aan de slag met audiovisuele media? Bekijk je enkel film of ga je al een stap verder? INgeBEELD is een nieuwe didactische reeks die je een heel eind op weg helpt. INgeBEELD 2 / Jekino, Canon. - [S.l.]: [s.n.], Foto's, boeken, dvd Doelgroep: 5-14 jaar 8

9 URL: Vindplaats Antwerpen: A Vindplaats Turnhout: T INgeBEELD 2 is het tweede deel van een actief lessenpakket INgeBEELD, van CANON Cultuurcel, dat kleuters, kinderen en jongeren helpt ontwikkelen tot kritische en bewuste kijkers, kijkers die vlot met audiovisuele media omgaan. INgeBEELD 2, het materiaal en de beschreven activiteiten richten zich tot kinderen vanaf 6 tot 14 jaar. Als begeleider heb je geen grote voorkennis nodig om met dit pakket te werken. In deze handleiding wordt de methode, de leerlijn en de achterliggende visie verduidelijkt en dan kan je meteen met je groep aan de slag. Het pakket focust zich actief op de verschillende bouwstenen van de audiovisuele taal. Die bouwstenen (middelen waarover beeldmakers beschikken) los van verhaal en context kunnen opspeuren, herkennen, ermee spelen, combineren, omgooien... is voor INgeBEELD2 een uitgangspunt. Met het materiaal, de activiteiten, opdrachten en uitdagingen die in de doos zitten, kan dit zeker lukken. Internetknuffel / [s.n.]. - Kortrijk: Mentor vzw, p. Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or inte Binnen een project omtrent veilig internetten voor kinderen met een verstandelijke beperking werd het boekje Internetknuffel gerealiseerd, op maat van kinderen met verstandelijke beperking, type 2, leeftijd 10 tot 12 jaar. Samen met deze Internetknuffel bewandelen de kinderen op een veilige en speelse manier het internet. Aan de hand van korte inleidende oefeningen komen de jongeren zelf tot de tips. Het boekje is volledig uitgewerkt met Sclera-pictogrammen. Doordat het sterk visueel en gestructureerd is, kan het ook voor andere leeftijdniveaus in het lager (buitengewoon) onderwijs gebruikt worden. Het instructieboekje is ook goed bruikbaar voor kinderen van het type 1, 8 à 10 jaar of kinderen met autisme of auditieve beperking. Internetkwartet / 4PIP. - Arnhem: 4PIP, kwartetkaarten, 1 kaart met spelregels: 7,50 EUR Doelgroep: 7-16 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or inte Het doel van dit spel is zoals bij elk kwartetspel zoveel mogelijk kwartetten verzamelen. Door het spelen van het InternetKwartet en het voeren van een aansluitende discussie worden de leerlingen zich bewust van hun eigen surfgedrag. De lesbrief kan gedownload worden via de website. Lespakket InternetSOA. 8 lessen over flirten via internet, voor jongeren van 12 tot 18 jaar / Pijpers, Remco; Pardoen, Justine. - [S.l.]: Stichting Mijn Kind Online, p.: 0,00 EUR Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or inte Erotische chat- of webcamsessies hebben een belangrijke plaats ingenomen in de relationele en seksuele ontwikkeling van jongeren. Dit lespakket over flirten via internet is bedoeld om de risico's bespreekbaar te maken en jongeren te laten nadenken over hun eigen seksuele grenzen op het internet én de grenzen van anderen. Het eerste deel van het pakket biedt achtergrondinformatie voor de leerkracht over de seksuele ontwikkeling en het seksuele gedrag van jongeren en geeft tips voor het geven van relationele en seksuele vorming. In het tweede deel zijn acht lessen opgenomen. De raps waarnaar verwezen wordt in les 8 staan op de bijhorende cd-rom. 9

10 De juiste click: een informatief spel voor 10- tot 12-jarigen over veilig internetgebruik / Sensoa. - Leuven: Centrum voor Informatieve Spelen, 2009., bevat: handleiding, werkboekje, poster, 4 roze pionnen, 4 groene pionnen, 18 muntjes, 12 kaartjes, 72 opdrachtkaarten, 2 parcoursbladen, 12 profielen, 24 websites, plakmemo's Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or juis Internet is in onze wereld alomtegenwoordig en zeker voor kinderen is het een onlosmakelijk onderdeel geworden van hun leefwereld. Naast de schat aan mogelijkheden en kansen die internet biedt, moeten we ook rekening houden met de risico's die kinderen vaak niet voldoende kunnen inschatten. Dit spel biedt leerkrachten de mogelijkheid om het met leerlingen op een niet-belerende een vooral leuke manier over internet te hebben. Al spelenderwijs leren ze hun eigen gedrag kritisch te benaderen en ontdekken ze welke handelingen wenselijk of onwenselijk zijn. De leerlingen voeren opdrachten uit in verband met (on)betrouwbare informatie, het al dan niet meedoen aan wedstrijden of enquêtes, het omgaan met profielen van anderen of het prijsgeven van persoonlijke gegevens. De opdrachten zijn gebaseerd op voor hen herkenbare situaties waarin ze zelf keuzes moeten maken. Tijdens het spel en in de nabespreking wordt duidelijk of ze de juiste keuzes hebben gemaakt. Kids in cyberland: een informatief lespakket voor 10- tot 12-jarigen over veilig internetgebruik / Van Decraen, Els. - [S.l.]: Sensoa, [s.a.] p. Doelgroep: 9-12 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or kids Het internet biedt kinderen tal van mogelijkheden om in contact te komen en te experimenteren met relaties en seksualiteit. Dat kinderen online seksueel gedrag stellen of surfen naar pornosites is niet abnormaal of onrustwekkend: hun seksuele ontwikkeling gaat gepaard met de nodige nieuwsgierigheid en experimenten. Maar aan dit internetgebruik zijn ook een aantal risico's verbonden waar kinderen bewust moeten mee leren omgaan. Ook moeten ze leren nadenken over waar hun eigen grenzen en die van anderen liggen. En dat deze grenzen kunnen verschillen. Ouders dragen in deze mediaopvoeding een grote verantwoordelijkheid, maar ook het onderwijs heeft hier een belangrijke rol in te spelen. Volgens Sensoa moet het onderwerp al aangekaart worden in de laatste graad van het lager onderwijs. Dit lespakket bundelt een aantal methodieken waarmee je 10- tot 12-jarigen veilig internet aanleert, met de focus op veilig seksueel gedrag online. Bijkomend lesmateriaal is te vinden op de site van Sensoa: enkele oefeningen werden uitgewerkt voor op de computer en kunnen individueel of in groepjes worden gemaakt. Via de site clicksafe.be kunt u een brochure met oefeningen, spelletjes en tips voor de leerlingen downloaden en gratis een educatief spel rond veilig internet aanvragen. Op de leerkrachtenpagina van deze site vindt u een checklist met zaken die kunnen aangekaart worden bij een gesprek over veilig internet. Lessen in mediawijsheid : omgaan met nieuwe media op de basisschool / de Bas, Jan. - Amersfoort: ThiemeMeulenhoff, p.. - (JSW-boek; 39). - ISBN: : 27,50 EUR Doelgroep: 5-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or less Lessen in mediawijsheid. Omgaan met nieuwe media op de basisschool is bedoeld voor de praktijk van het kleuter- en het lager onderwijs. Het boek bevat lessen over de omgang van kinderen met internet, televisie, MSN, games, video's en andere media. In drie overzichtelijke hoofdstukken staan tips voor leerkrachten voor het inzetten van nieuwe media in hun lessen. Tenslotte bevat het boek concrete suggesties voor implementatie van mediawijsheid op de basisschool, worden competenties 10

11 geformuleerd voor het maken van een persoonlijk portfolio voor mediawijsheid en wordt ingegaan op de relatie tussen mediawijsheid en burgerschapsvorming. Lili wordt beetgenomen op internet / De Saint Mars, Dominique; Bloch, Serge. - [S.l.]: Calligram, p.. - (Dit is het leven [reeks prentenboekjes]; 6). - ISBN: : 5,95 EUR Doelgroep: 5-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or diti De verhalen over Max en Lili in de reeks 'Dit is het leven' doen je niet enkel lachen, maar ook nadenken over onderwerpen die niet altijd even bespreekbaar zijn. De vragen achteraan het boek stimuleren de dialoog. Dit boekje gaat over internet, de vele mogelijkheden en de gevaren ervan. Max is verslaafd aan computerspelletjes / De Saint Mars, Dominique; Bloch, Serge. - [S.l.]: Calligram, p.. - (Dit is het leven [reeks prentenboekjes]; 4). - ISBN: : 5,95 EUR Doelgroep: 5-10 jaar Vindplaats Antwerpen: or diti De verhalen over Max en Lili in de reeks 'Dit is het leven' doen je niet enkel lachen, maar ook nadenken over onderwerpen die niet altijd even bespreekbaar zijn. De vragen achteraan het boek stimuleren de dialoog. Dit boekje gaat over computerspelletjes en over de virtuele wereld waarin we kunnen wegdromen en alles mogelijk lijkt. Het gaat ook over het gevaar van er niet meer mee te kunnen stoppen. Luisterogen : project internet / Moors, Olivia; Willaert, Mieke. - Antwerpen: De Dagen, [s.a.]., bevat: Werkbundel AAD Internet, werkbundel Project Internet, Kamishibai-verhaal Vrouwen zijn de baas van de wereld, 2 x 20 kleine kaarten, 2 x 20 grote kaarten, kamishibai-platen Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Antwerpen: or luis Luisterogen is een alfabetiseringsproject voor allochtone doven. Het richt zich in de eerste plaats tot jongeren binnen het Buitengewoon Bijzonder Onderwijs. Het project is echter ook vertaalbaar naar andere groepen. Het wil niet alleen nieuwe woorden aanleren in het Nederlands en de Vlaamse Gebarentaal, maar ook laten kennismaken met theater in de klas, laten proeven van boeken en daarnaast deze Doelgroep ook laten deelnemen aan een maatschappelijk project. Daarvoor wordt in drie stappen gewerkt: AAD (Alfabetisering Allochtone Doven), Kamishibai en GASV (geïntegreerde algemene sociale vorming). Dit deel gaat over het internet. Edward van de Vendel schreef een verhaal 'Vrouwen zijn de baas van de wereld (en ik heb het bewijs)' met beelden van Edelweiss. Aan de hand van de Japanse vertelvorm Kamishibai wordt het verhaal in de klas verteld met woorden én gebaren. Daarna leren de leerlingen nieuwe woorden en gebarentaal die bij het verhaal horen, in de werkbundel AAD Internet. En leren ze werken met het internet adhv de werkbundel Project Internet. Medialessen.nl. Docenten doen meer met medialessen / Stichting Kennisnet. - Den Haag: Stichting Mijn Kind Online, [s.a.]. Doelgroep: 5-18 jaar URL: Medialessen.nl is een initiatief van de Nederlandse stichtingen Kennisnet, Mijn Kind Online en de Vereniging Openbare Bibliotheken. De site is bestemd voor leraren die mediawijsheid in hun lessen willen integreren of mediawijsheid apart in een les willen behandelen. Op deze site voor het basis en secundair onderwijs worden bestaande medialessen op één plek verzameld. Er zijn medialessen te vinden van professionele organisaties maar ook van leraren zelf. De lessen zijn gerangschikt volgens thema. Thema's zijn o.a. boeken, kranten en tijdschriften; mobiele telefoon, digitaal pesten, 11

12 vriendschap en contact maken, seksualiteit, privacy, taalgebruik, online games en virtuele werelden, visuele geletterdheid, leesvaardigheden, informatievaardigheden. Sommige lessen vallen onder verschillende thema's, zoals het gratis media-educatief programma MonsterMedia. In de vorm van een aantrekkelijke game stimuleert MonsterMedia het mediabewustzijn van kinderen. De doelstelling is dat ze een kritische houding ontwikkelen ten opzichte van media en er tegelijk actief en bovendien verantwoord mee leren omgaan. Mediawijs!? Jong en bewust op internet / De Braeckeleer, Nico; Bouwens, Eric. - Sint-Niklaas: Abimo, p. - ISBN: : 10,33 EUR Doelgroep: 9-14 jaar Vindplaats Antwerpen: or medi Dit grappige, speelse boekje biedt kinderen en jongeren heel wat informatie over de moderne media: surfen op internet, chatten, bloggen, sociale netwerken, skype... Het boekje bevat veel tips voor veilig en gepast mediagebruik, enkele leuke emoticons met hun verklaring, links naar interessante websites en een woordje voor ouders en leerkrachten. Mediawijzerkrant / [s.n.]. - [S.l.]: Stichting Mijn Kind Online, p.: 0,00 EUR Doelgroep: 9-12 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or medi Via televisie, internet, kranten, radio en zelfs mobiele telefoon ontvangen jongeren veel informatie. Maar waar komt die informatie vandaan en hoe betrouwbaar is die? En wat gebeurt als je kind zelf het onderwerp is? Op deze en andere vragen geeft deze jongerenkrant "Mediawijzer" een antwoord. Deze editie staat in het teken van "beroemd zijn". Onder meer via Youtube kan je op korte tijd bekend worden, de krant geeft tips om verstandig met deze media om te springen. Voor leerkrachten en ouders is deze krant het perfecte vertrekpunt om met kinderen over media in gesprek te gaan. Op zoek naar mezelf in de 21ste eeuw: leermiddelen voor het secundair onderwijs over digitale identiteit en online privacy / Campus De Nayer. - Leuven: Lessius Hogeschool, 2010., bevat: boekje Didactische fiches en leermaterialen, cd-rom, 3 affiches, postkaart: 0,00 EUR Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or opzo Wanneer jonge mensen gebruik maken van de 'dagdagelijkse technologie' zoals zoekmachines, online computergames, chatboxen of sociale netwerken, staan ze zelden stil bij de dieper liggende wetenschappelijke, ethische, maatschappelijke of culturele aspecten. Het wetenschapsinformatieproject Op zoek naar mezelf in de 21ste eeuw stelt leermiddelen rond digitale identiteit en online privacy ter beschikking van lesgevers in het secundair onderwijs met de bedoeling dat zowel leerkrachten als leerlingen bewuster worden van risico's én kansen van nieuwe communicatiekanalen zoals sociale netwerksites. Het boekje bevat drie uitgewerkte lesactiviteiten (Faceflap, Ooo...mijn foto!, Ik ben met veel), links naar het online leerobject en andere informatieve en/of educatieve websites. De lessen en online links staan ook op de cd-rom en de website. PAVaardig : werkwijzers voor PAV / De Beucker, Maarten; Rosius, Hanne. - Berchem: De Boeck, p. in ringmap. - ISBN: : 21,00 EUR Doelgroep: jaar Vindplaats Antwerpen: or pava De PAVaardig werkwijzers zijn vaardigheidsfiches voor leerlingen van de tweede en derde graad 12

13 secundair onderwijs. Ze bieden hapklare informatie en tips om planmatig de vaardigheden aan te pakken. Er zijn werkwijzers voor: organisatiebekwaamheid, functionele taalvaardigheid (tekstgeletterdheid), functionele rekenvaardigheid (kwantitatieve geletterdheid), informatieverwerving en -verwerking, tijd- en ruimtebewustzijn en maatschappelijk bewustzijn, zelfstandigheid en weerbaarheid. Opzoeken kan via de inhoudstafel vooraan of het trefwoordenregister achteraan in de map. Poverty Is Not a Game: handleiding voor leerkrachten / Koning Boudewijnstichting. - Brussel: Vlaamse overheid, p., cd-rom. - ISBN: Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or ping Vindplaats Turnhout: T Deze handleiding is opgezet om leerkrachten te begeleiden bij het spelen van het PING-spel over armoede, dat zich richt tot leerlingen van 14 tot 18 jaar. De handleiding introduceert leerkrachten in het gebruik van digitale games als educatieve hulpmiddelen. De twaalfstappengids biedt contextuele, technische en pedagogische overwegingen en tips die in het achterhoofd moeten worden gehouden bij het gebruik van games in een context van opvoeding en onderwijs. Verder vinden leerkrachten in de handleiding nuttig materiaal in de vorm van leer- en lesactiviteiten en inhoudelijke input in verband met PING en het thema armoede. De handleiding kan in diverse onderwijscontexten worden gebruikt en aangepast aan de beschikbare tijd en de mogelijkheden om al dan niet vakoverschrijdend te werken. Het PING-game zelf heeft in de eerste plaats tot doel jonge mensen meer bewust te maken van wat het betekent arm te zijn in Europa. Het is een simulatie- en rollenspelgame dat online gespeeld wordt. De thema's armoede en Europa zijn beide opgenomen in de VOET (vakoverschrijdende eindtermen) in het Vlaamse onderwijs. Privacy online / Jeugdwerknet. - België: Byte Me!, [s.a.] p. jongerenbundel + 50 p. begeleiderspakket Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or byte Het project Byte Me! richt zich voornamelijk op maatschappelijk kwetsbare jongeren die belangrijke ICT-vaardigheden missen voor de socio-professionele wereld. Door samen te werken met jeugdwerkers en vrijwilligers wil Byte Me! deze jongeren mediawijs maken. Daartoe ontwikkelde men o.a. 'M@ffiosi', een NUGame waarin media en technologie worden gecombineerd. Verder biedt Byte Me! een aantal bundels waarmee dieper kan worden ingegaan op enkele e-thema's. Deze uitdiepingsbundel - een jongerenbundel en begeleiderspakket - handelt over het thema privacy online. De bundel bevat speelse activiteiten waarmee jongeren te weten komen wat ze kunnen of moeten doen om hun online privacy te beschermen. De activiteiten zijn geschikt voor gebruik in secundaire scholen en in het jeugdwerk. De activiteiten kunnen los van elkaar en in willekeurige volgorde ingezet worden. Slim zoeken op internet : voor thuis, op school en waar je ook bent / Sprenger, Maarten; Van Hamel, Sonja. - Amsterdam: De Wereld van Bovenaf, p.. - ISBN: : 17,50 EUR Doelgroep: 7-18 jaar, volwassenen URL: Vindplaats Antwerpen: or slim 13

14 In 'Slim zoeken' leer je hoe je informatie zoekt op het internet. Natuurlijk komt het bedienen van de zoekmachine Google aan bod, maar het is meer dan dat. Je leert ook hoe je vanuit een bepaalde vraagstelling de goede zoektermen bedenkt én hoe je kritisch omgaat met de zoekresultaten en met internetinformatie in het algemeen. Geschikt voor kinderen en jongeren vanaf 8 jaar. Het boek kan ook handig zijn voor leraren als onderdeel van studievaardigheden of informatievaardigheden. Sociale media... voor kids / Cleijn, César; Lee, Linda. - Culemborg: Van Duuren Media, p.. - ISBN: : 14,95 EUR Doelgroep: 9-14 jaar Vindplaats Antwerpen: or soci Vindplaats Turnhout: T Dit praktische werkboek is bedoeld voor kinderen in de leeftijdsgroep van 8 tot 14 jaar én hun ouders. Aan de hand van veel voorbeelden en illustraties leer je de beginselen van populaire sociale media als Hyves, Twitter, Facebook, Youtube en leer je waar je op moet letten om veilig te internetten. Ouders krijgen tips aangereikt om hun kind(eren) op een betrokken manier te begeleiden. SpangaS Mediawhizz [lespakket] / [s.n.]. - Amsterdam: Mijn Kind Online, p. Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or span SpangaS is een jeugdserie over leerlingen van het (Nederlandse) Spangalis College. De laatste week van seizoen 5 staat in het teken van de voor- en nadelen van nieuwe media. De serie van vijf op zichzelf staande afleveringen van tien minuten kan online bekeken worden. Dit lespakket rond de serie voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs bestaat uit vijf lessen waarbij het accent ligt op reflectie. De lessen kunnen los van elkaar worden gegeven of als serie. Aan bod komen onderwerpen als pesten via sms, informatie zoeken op het internet, gamen, chatten en kopiëren van het internet. Via een mediawhizz test ontdekken leerlingen wat voor mediagebruikers ze zijn en gaan hierover in gesprek. Suske en Wiske : de sinistere site / Van Gucht, Peter; Morjaeu, Luc. - Antwerpen: Standaard Uitgeverij, p. Doelgroep: 7-14 jaar Vindplaats Antwerpen: or sini Vindplaats Turnhout: T In dit album van Suske en Wiske staat veilig internetten centraal. Suske en Wiske bezoeken het hoofdkantoor van de sociale netwerksite Hyves. Naast het reguliere stripverhaal staan in deze uitgave meer dan tien pagina's met tips voor veilig internetten en informatie over het mediawijs gebruiken en maken van verschillende media. Slimme media shake : zet in op slim mp3- en gsm-gebruik! / De Sutter, Letticia; Pauwels, Jasmien; Roesbeke, Marleen. - Sint-Niklaas: Abimo, [74] p. - ISBN: : 49,50 EUR Doelgroep: 9-12 jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or slim Dit educatieve pakket voor de derde graad lager onderwijs biedt handvatten aan directies en leerkrachten om samen met de leerlingen en hun ouders te werken aan een verantwoord gsm- en mp3-gebruik. De bedoeling is om leerlingen te informeren over de mogelijke risico's die verbonden 14

15 zijn aan zowel mp3- als gsm-gebruik. Via de (gezondheids)thema's gehoorschade, straling, budgetbeheer, cyberpesten en sociale druk streeft het naar meer kennis, inzichten en vaardigheden om tot een slimmer mp3- en gsm-gebruik te komen. Het pakket bestaat uit vier delen. In deel 1 staat alle informatie om het project Slimme Media Shake succesvol te implementeren. Het geeft de link met de eindtermen en met het gezondheidsbeleid op school en ideeën om ouders in het project te betrekken. Deel 2 biedt achtergrondinformatie over het geluid, het (geh)oor, gehoorschade, straling, budgetbeheer, sociale druk en cyberpesten. Deel 3 bevat de uitgeschreven lesactiviteiten. Daarnaast worden hier de basisprincipes van slim mp3- en gsm-gebruik herhaald. In de kopieerbladen van deel 4 vindt u werkbladen voor de leerlingen, zowel diegene die bedoeld zijn als lesactiviteiten als die voor het contractwerk. Veilig online : tips voor veilig ICT-gebruik op school / Poot, Jaak. - [S.l.]: Afdeling Beleidscoördinatie Onderwijs, 2007, met: CD-rom Vindplaats Antwerpen: ro 1 veil Eén van de vakoverschrijdende eindtermen voor ICT in het basisonderwijs en in de eerste graad van het secundair onderwijs slaat op het veilig, verantwoord en doelmatig gebruik van ICT. Deze publicatie wil een hulpmiddel zijn voor scholen zodat zij op een veilige manier van de vele didactische mogelijkheden die ICT biedt, gebruik kunnen maken. Ze bevat actuele informatie, concrete tips, lesmateriaal en richtlijnen voor veilig ICT-gebruik op school. De inhoud is thematisch geordend. Elk hoofdstuk kan apart gelezen worden. Na elk hoofdstuk volgen verwijzingen naar verdere informatie: referenties van softwareprogramma's, links en contactadressen waarnaar in de tekst wordt verwezen. Op de bijgevoegde cd-rom staan een aantal filmpjes, lespakketten en aanvullende informatiebronnen. De publicatie is bedoeld voor leraren, directies en ICT-coördinatoren. Via internet communiceren met een school in het Zuiden : een pedagogische handleiding voor leerkrachten / Devlieghere, Jessika. - Leuven: Vredeseilanden, p. Doelgroep: jaar, volwassenen Vindplaats Turnhout: T Deze brochure is een pedagogische handleiding bij een pilootproject van Kleur Bekennen dat een uitwisseling via internet wil uitbouwen tussen een twintigtal scholen in Vlaanderen en het Zuiden. De doelstellingen van de uitwisselingen en de padagogische aanpak ervan worden toegelicht. De opeenvolgende fasen van een uitwisseling worden beschreven: de introductie tussen beide scholen, de multiplicatie (om de betrokkenheid van de hele klas of school te garanderen) en de evaluatie. Webwise : hoe vind ik informatie over discriminatie op het internet? / Möhle, Marjan. - Rotterdam: ART 1, p. Doelgroep: 9-18 jaar Vindplaats Antwerpen: A , or webw Vindplaats Turnhout: T Er zijn heel wat onderwerpen over discriminatie. Het internet is een goede hulpbron om daarover informatie te zoeken. Omdat het zo gemakkelijk is om informatie te vinden op het internet lijkt het vaak al snel dat je gevonden hebt wat je zocht. Het blijkt dat veel mensen helemaal niet kritisch zijn bij het beoordelen van de gevonden informatie. Met deze brochure leer je beter te kijken naar de aangeboden informatie en kan je beslissen welke informatie bruikbaar is en welke niet. 15

16 Leermiddelen om in de klas / het jeugdwerk te werken rond cyberpesten Ben Correct helpt... bij een aangename sfeer op school! / Vermeulen, Moniek; Geyskens, Emy; Pollet, Frank. - Sint-Niklaas: EFD, p.. - ISBN: : 39,50 EUR Doelgroep: 9-12 jaar Vindplaats Antwerpen: or benc Ben Correct geeft leerlingen tips rond sociale vaardigheden. Deze map bevat les- en kopieermateriaal bij de 16 thema's op de posters van Ben Correct. Hiermee kan samen met de leerlingen gewerkt worden aan (on)beleefdheid, assertiviteit, orde en netheid, kennismaken, omgaan met kritiek, argumenteren en discussiëren, respect en dankbaarheid, pesten, omgaan met gevoelens en sociale media. De posters en lessen zijn geschreven voor leerlingen van 8 tot 12 jaar. In de thema's staat de werkvorm 'denken - delen - doen' centraal. Tijdens de thema's wisselen de leerlingen ervaringen en goede voorbeelden uit. Daarnaast is er altijd een (creatieve) verwerkingsactiviteit, zoals een knutselopdracht of een rollenspel. Cyberpesten / Jeugdwerknet. - België: Byte Me!, [s.a.] p. jongerenbundel + 55 p. begeleiderspakket Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or byte Het project Byte Me! richt zich voornamelijk op maatschappelijk kwetsbare jongeren die belangrijke ICT-vaardigheden missen voor de socio-professionele wereld. Door samen te werken met jeugdwerkers en vrijwilligers wil Byte Me! deze jongeren mediawijs maken. Daartoe ontwikkelde men o.a. 'M@ffiosi', een NUGame waarin media en technologie worden gecombineerd. Verder biedt Byte Me! een aantal bundels waarmee dieper kan worden ingegaan op enkele e-thema's. Deze uitdiepingsbundel - een jongerenbundel en begeleiderspakket - handelt over het thema cyberpesten. De bundel bevat diverse activiteiten rond cyberpesten, geschikt voor gebruik in secundaire scholen en in het jeugdwerk. De activiteiten kunnen los van elkaar en in willekeurige volgorde ingezet worden. Internet van downloaden tot cyberpesten: een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt / de Ridder, Harry; Bosman, Herman. - Nijmegen: Centrum voor Mondiaal Onderwijs, p., geïll. Doelgroep: 9-18 jaar, volwassenen URL: Vindplaats Antwerpen: A De scriptiepakketten van het Centrum voor Mondiaal Onderwijs zijn in de eerste plaats bedoeld als hulp voor leerlingen bij het maken van een werkstuk voor school. Ze zijn echter ook uitstekend geschikt als achtergrondinformatie bij bepaalde landen of thema's. In de reeks zijn een honderdtal onderwerpen opgenomen over Derde Wereld, vrede, milieu en mensenrechten. Elk pakket bestaat uit ongeveer 25 pagina's tekst, foto's, tekeningen, strips en/of cartoons en een handleiding voor het maken van een scriptie/werkstuk. Deze aflevering gaat over "internet". Internet is tegenwoordig alom aanwezig en heeft impact op ons dagelijks leven. Sommigen zijn er aan verslaafd en internet kent ook zijn gevaren. I-respect / Stichting Mijn Kind Online. - Nederland: Stichting Mijn Kind Online, [s.a.]. Doelgroep: jaar URL: Op deze website staan lessen om bewust te worden van de manier waarop je met elkaar omgaat op 16

17 internet. De lessen gaan over alles wat te maken heeft met internet en respect, zoals: wat voor taal gebruik je op internet, wat vertel je over jezelf aan anderen, wat publiceer je over jezelf, hoe ga je om met digitaal pesten, wat kun je wel en niet downloaden enzovoort. De complete lijst met onderwerpen vind je onder De lessen. Er zijn lessen voor de hoogste groepen van de basisschool en voor het voortgezet onderwijs. De meeste lessen werden gemaakt door leerlingen. De site reikt docenten en leerlingen ook tools aan om zelf lessen te maken en in te sturen. Kaartjes digitaal pesten / Vlottes, Alice. - Utrecht: APS/Pestweb, 2006., bevat: handleiding (1 p.), 10 series van 24 kaartjes in een opbergdoosje Doelgroep: jaar Vindplaats Antwerpen: or digi Een wachtwoord hacken, anonieme sms'jes sturen, klasgenoten virussen sturen, roddelen via msn, enz... Al deze vormen van digitaal pesten staan beschreven op deze kaartjes. De kaartjes zijn een hulpmiddel om digitaal pesten in de klas bespreekbaar te maken. Leerlingen leren nadenken over de verschillende vormen van cyberpesten en bespreken met elkaar wat ze ervan vinden. Geschikt voor een klas van 20 à 30 leerlingen. Het lespakket 'Stop Cyberpesten' / Broothaerts, Nel. - Brussel: Child Focus, p. Doelgroep: jaar URL: Vindplaats Antwerpen: or stop Voor scholen is het vaak moeilijk te weten hoe ze moeten omgaan met het fenomeen cyberpesten. Child Focus ontwikkelde een lespakket dat scholen informatie biedt over de dynamieken van cyberpesten en kan helpen nadenken over een cyberpestbeleid. Het lespakket bevat ook een aantal methodieken voor leerkrachten in de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs. Daarmee kan de groepsdruk die kinderen soms motiveert om te zwijgen, omgekeerd worden en motiverend werken om anderen te helpen. De publicatie kan worden gedownload of besteld bij de Cel Publicaties van het Agentschap voor Onderwijscommunicatie van de Vlaamse Overheid. Vlindernet : een informatief spel over cyberpesten en veilig internet / Zinloos Geweld vzw. - Deurle: Zinloos Geweld vzw, speluitleg 12 p.; 30 situatiekaarten; 5 gevoelskaarten; 5 dobbelstenen; 5 gadgets; affiche: 30,00 EUR Doelgroep: jaar Vindplaats Antwerpen: or vlin ; or vlin Vindplaats Turnhout: T Dit spel, geschikt voor 3 tot 30 spelers tussen 10 en 15 jaar oud, is een speelse invalshoek om te praten over cyberpesten, de aanleiding ervan en de gevoelens en behoeften daarbij en hoe veilig om te gaan met internet. Het spel duurt tussen 1 à 2 uur (nabespreking inbegrepen). 17

18 Informatie voor ouders en andere opvoeders over mediagedrag en veiligheid online App noot muis : peuters en kleuters op internet / Pijpers, Remco; Jansen, Stefanie; Brouwer, Clare. - Nederland: Stichting Mijn Kind Online, p. - ISBN: : 17,50 EUR (boek) URL: Vindplaats Antwerpen: or appn Stichting Mijn Kind Online deed, met hulp van Z@ppelin en NTR Jeugd, onderzoek naar hoe peuters en kleuters surfen op internet en sprak met ouders over het internet-gedrag van hun kleine kinderen. Ouders laten kinderen steeds jonger online. Kinderen gaan vooral op internet via de desktopcomputer of de laptop, maar een groeiend aantal ukkies ook via tablets. App Noot Muis bevat aanbevelingen voor makers van digitale inhoud voor kleintjes, voor opvoeders en voor onderwijzers en professionals in de kinderopvang. De publicatie kan als pdf gratis gedownload worden en is ook bestelbaar als boek via Buurtboek. Het digitale kind.com : een themapakket over 'kind en computer' voor bijeenkomsten met ouders van kinderen van 4-14 jaar / Elbee Training en ontwikkeling. - Velp: TOP-punt, 2009 : 110,00 EUR Vindplaats Antwerpen: pa digi Dit themapakket is bedoeld voor beroepskrachten en anderen die een themabijeenkomst of ouderavond willen organiseren over het onderwerp 'Kinderen en de computer'. De computer is voor kinderen een belangrijk medium en het gebruik ervan roept bij ouders veel vragen op. Het digitale kind.com is een hulpmiddel om antwoord te krijgen op deze vragen. Het pakket geeft suggesties voor de invulling van een bijeenkomst, waarbij ouders enerzijds geïnformeerd worden over de mogelijkheden en het omgaan met de computer en het internet en anderzijds de gelegenheid krijgen ervaringen en ideeën uit te wisselen met andere ouders. Voor dit laatste kan gebruik gemaakt worden van de werkvormen, waarin voornamelijk aandacht wordt besteed aan de rol van de computer binnen het gezin. De intro's op het thema, de inleidingen en de werkvormen zijn samengesteld voor twee groepen: ouders van kinderen 4-9 jaar en ouders van jongeren van jaar. Op de dvd staan korte fragmenten van games die kinderen op de pc spelen. De cd-rom bevat powerpointpresentaties, informatiefolders voor ouders, een zelftest voor ouders en voor kinderen, teksten voor een inleiding en ter ondersteuning van de gespreksleider. esafetykit / Digivaardig & Digibewust. - Europa: Insafe, jaar URL: Vindplaats Antwerpen: url Doel van het esafety pakket is het helpen van ouders en leerkrachten om hun kinderen/leerlingen te begeleiden en voor te lichten over internet. Zij leren onder meer hoe kinderen zich gedragen op internet, in welke situaties zij verzeild kunnen raken en hoe zij veilig internetten bij de kinderen kunnen bevorderen. Kinderen tussen de zes en twaalf jaar leren aan de hand van vragen en oefeningen spelenderwijs wat veilig internetten is. Zo krijgen zij tips hoe zij het best hun online profiel vorm kunnen geven (informatie over onder meer hun leeftijd en hobbys), hoe om te gaan met online contact met onbekenden en wat de gevolgen kunnen zijn van online pesten. Het esafety pakket is verkrijgbaar als papieren versie en is ook beschikbaar via een online tool. 18

19 Grand Theft Childhood : the surprising truth about violent video games and what parents can do / Kutner, Lawrence; Olson, Cheryl K. - New York: Simon & Schuster, p. - ISBN: Vindplaats Antwerpen: ro 6 gran Tegenwoordig spelen bijna alle kinderen video- of computerspelletjes. Van de twaalfjarigen speelt bijna de helft regelmatig spellen die het label 'gewelddadig' of 'voor volwassenen' krijgen. Ouders, leerkrachten, beleidsmakers maken zich vaak zorgen over de impact van deze spellen en weten niet goed hoe ze ermee moeten omgaan. Dit boek weerlegt enkele hardnekkige mythes, zoals de veronderstelling dat het spelen van gewelddadige digitale spellen zou leiden tot agressief en crimineel gedrag in het echte leven. De auteurs tonen aan dat de manier waarop kinderen digitale spellen spelen in wezen niet verschilt van hoe kinderen vroeger speelden. Videospelletjes - zelfs gewelddadige - kunnen zelfs positieve effecten hebben. Het boek bevat veel herkenbare voorbeelden en is geschreven in duidelijke, toegankelijke (Engelse) taal. Het laatste hoofdstuk biedt praktische adviezen aan ouders en andere opvoeders. Een van die adviezen is dat men beter de mediageletterdheid van kinderen helpt ontwikkelen dan dat men hun spelgedrag probeert te controleren en/of te beperken. Gratis! (maar niet heus) : dossier over digitale reclame voor kinderen / Pijpers, Remco. - Den Haag: Stichting Mijn Kind Online, p. URL: Vindplaats Antwerpen: ro 6 grat Dit dossier van de Nederlandse stichting 'Mijn Kind Online' informeert ouders over de verschillende vormen van hedendaagse digitale kindermarketing: op internet en in games. Het dossier voorziet eerst de nodige voorkennis over de media waarin digitale reclame voorkomt, over het mediagedrag van kinderen en hun houding tegenover reclame. Vervolgens geeft men een overzicht van de (uiterst beperkte) wet- en regelgeving van dit moment en de vormen van zelfregulering die er zijn. De volgende hoofdstukken geven voorbeelden van reclame in digitale omgevingen, geordend naar type, en voorbeelden van onwenselijke digitale kinderreclame. Het hoofdstuk affiliatie en typo-piraterij geeft een inkijkje in de schimmige wereld van partnerprogramma's en de exploitatie van tikfoutdomeinen. Het dossier wordt afgerond met conclusies en aanbevelingen om de huidige praktijk te verbeteren. Daarmee richt men zich tot alle betrokkenen: van ouders tot leerkrachten en van de overheid tot de reclamebranche zelf. Iene miene media : een onderzoek naar mediagebruik door jonge kinderen / Stichting Mijn Kind Online. - Nederland: Mediawijzer.net, p. URL: Vindplaats Antwerpen: or iene In opdracht van Mediawijzer.net deed Mijn Kind Online onderzoek naar het mediagebruik van kinderen van 0 t/m 7 jaar. Daarbij ging het vooral om het gebruik van beeldscherm-media zoals tv, pc en ipad maar ook papieren media met name kinderboeken werden in het onderzoek betrokken. Dit rapport geeft antwoord op vragen als: welke media zijn er in huis? Mogen de kinderen daarmee spelen? Zo ja, hoe lang? En wat doen ze er zoal mee? Welke digitale vaardigheden hebben baby's en jonge kinderen? Ook wordt ingegaan op de positieve en negatieve effecten van mediagebruik die ouders bij hun kind opmerken. Tot slot is onderzocht wat ouders aan mediaopvoeding doen, en welke vragen en problemen ze daarbij ondervinden. Het rapport kan gratis gedownload worden via de website van Mijn Kind Online. 19

20 It's all in the games: gamen geeft problemen: gamen is geweldig: met adviezen voor begeleiders en opvoeders / Kisjes, Herm; Mijland, Erno. - Middelbeers: InnoDoks, p p. - ISBN: URL: Vindplaats Antwerpen: ro 1 it's In dit boek belichten verslavingsdeskundige Kisjes en onderwijsjournalist Mijland het gamen van twee kanten. Een jaar lang deden zij onderzoek naar de positieve en negatieve gevolgen van gamen. Om die beide aspecten van het gamen te benadrukken, heeft het boek twee voorkanten: één met de ondertitel 'gamen geeft problemen', één met 'gamen is geweldig'. Het doel van het boek is om ouders, leraren en begeleiders van kinderen en jongeren (8-25 j.) inzicht te geven in de wereld van games, en dan met name in de verslavende kant daarvan. Het boek bevat onder andere adviezen om verantwoord te gamen. De bijbehorende website biedt nieuws, aanvullingen en verwijzingen. Mijn kind online : hoe begeleid je je kind op Internet? / Pardoen, Justine; Pijpers, Remco. - Amsterdam: Uitgeverij SWP, p., met: bronnenlijst. - (Ouders online). - ISBN: : 17,50 EUR URL: Vindplaats Antwerpen: pa mijn 'Mijn kind online' is het eerste boek in het Nederlandse taalgebied waarin internetopvoeding centraal staat, voor kinderen en jongeren van 3 tot 18 jaar. Alle opvoedingsaspecten worden besproken: van omgaan met schokkende beelden tot je kinderen naar bed krijgen, en van omgaan met online pesten tot het terugdraaien van ongewenste aanschaffingen. De auteurs pleiten voor 'Internet-opvoeding': je moet je kind op internet niet alleen beschermen maar vooral begeleiden, opvoeden. De twee laten zien hoe je dat zou kunnen doen. Next level : dossier over online spelletjes voor kinderen / Pijpers, Remco; Pardoen, Justine. - Den Haag: Stichting Mijn Kind Online, p.: 0,00 EUR URL: Vindplaats Antwerpen: pa next Dit dossier is het resultaat van een onderzoek van de Stichting Mijn Kind Online naar online spelletjes. Daaruit blijkt dat kinderen in de basisschoolleeftijd massaal online-spelletjes spelen. MKO heeft een groot aantal spelletjessites kritisch onder de loep genomen. Alle populaire sites bieden games aan die een classificatie 16+ krijgen, zonder dat die sites dat vermelden. Het verslag geeft een overzicht van de belangrijkste sites en hun werking, voorbeelden van onwenselijke spelletjes en van spelletjes die geschikt zijn voor kinderen, aanbevelingen om de spelletjessites kindvriendelijker te maken en tips voor ouders. Pesten Live en Online : een themapakket voor bijeenkomsten met ouders van kinderen van 8-14 jaar / Rühl, Yvonne; Brookman, Lydia. - Velp: LOOPP, 2007, bevat: handleiding; 3 series van 14 kaarten met foto's, situatiebeschrijvingen en vragen + 1 onvolledige serie; brochure; 2 cd-rom's; boek: 90,00 EUR Vindplaats Antwerpen: pa pest Dit is een themapakket voor beroepskrachten die een ouderavond of bijeenkomst willen organiseren voor ouders van kinderen van 8-14 jaar over het thema Pesten. Het is een pakket waarin naast het 'gewone' pesten - Live -, het digitaal pesten - Online -, een belangrijke plaats inneemt. Het pakket bevat onder meer een handleiding Pesten Live en Online, een uitwerking van 3 20