verzekerd vrijwilligerswerk informatiereeks vrijwilligerswerk deel 6

Transcriptie

1 verzekerd vrijwilligerswerk deel 6 informatiereeks vrijwilligerswerk

2 Verzekerd vrijwilligerswerk Informatiereeks Vrijwilligerswerk deel 6 NOV Publikaties Utrecht 2003

3 samenstelling Erik van Stokkom Berty van Bockom Maas vormgeving Karel Meijer uitgave NOV Publikaties Postbus GW Utrecht tel Behoudens uitzondering door de Wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende op de auteursrechten niets van deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins. De uitgever is gemachtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren te doen innen door en overeenkomstig de reglementen van de Stichting Reprorecht te Amsterdam. Hoewel de inhoud van deze brochure met uiterste zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaarden de uitgever en samenstellers geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele schade die hieruit voort zou kunnen vloeien. NOV Publikaties Utrecht, 1998

4 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk Inhoudsopgave Vooraf 5 1 Verzekeringen: ook een zaak voor vrijwilligers 7 2 Risico s 9 3 Aansprakelijkheid 11 Wat is aansprakelijkheid? 11 Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) 12 Aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) 13 Bestuurlijke aansprakelijkheid 15 Niemand aansprakelijk 16 4 Ongevallenverzekering 19 Overlijden of invaliditeit 20 5 Aandachtspunten 21 Zijn er statuten of niet 21 Bij wie kunt u terecht? 21 Schadeuitkering 22 Voor hoe lang? 22 Op welk niveau verzekeren? 22 Voorkom schade 23 Rechtsbijstandverzekeringen 23 Andere verzekeringen 23 Klachten 24 Tot slot 24 3

5

6 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk Vooraf Ook vrijwilligerswerk brengt risico s met zich mee: risico s die u veel geld kunnen kosten. Tenminste, als u niet op de juiste manier bent verzekerd. voorbeeld: Jan, 36, heeft een volledige baan in de gezondheidszorg. Op zijn vrije zaterdag werkt hij als vrijwilliger voor een winkel met tweedehands kleding. Het uithangbord van de winkel blijkt door Jan slecht te zijn bevestigd. Het bord breekt namelijk van de muur en valt op de auto van de buurman. Schade: 5.000,-. Wie betaalt de schade? Jan, de stichting die het winkeltje beheert, de verzekeraar? Om u op weg te helpen in de wereld van de verzekeringen, heeft NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk) deze brochure geschreven. Hierin leest u welke risico s vrijwilligers en hun organisaties lopen en op welke manier deze risico s te verzekeren zijn. Aan het einde van deze brochure leest u waar u rekening mee moet houden bij het afsluiten van een verzekering. Deze brochure is geen vergelijkend warenonderzoek. U krijgt algemene informatie, zonder dat er een oordeel wordt gegeven over de verschillende producten van verzekeraars. N.B. Voor de leesbaarheid is gekozen om vrijwilligers in de mannelijke vorm te beschrijven. Met hij worden zowel mannelijke als vrouwelijke vrijwilligers bedoeld. 5

7

8 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk 1 Verzekeringen: ook een zaak voor vrijwilligers Ongeveer een op de drie Nederlanders is regelmatig actief als vrijwilliger. Ruim drie miljoen mensen zetten zich in voor een sportvereniging, in de wijk, voor politieke partijen, voor gehandicapten, ouderen, jongeren, in milieugroepen, buurthuizen, noem maar op. Overal komt u vrijwilligers tegen. Zij werken zonder dat daar een financiële beloning tegenover staat of ontvangen hooguit een vergoeding voor gemaakte kosten. Gelukkig raken steeds meer organisaties en gemeenten ervan doordrongen dat de voorwaarden waaronder vrijwilligers hun werk doen, optimaal moeten zijn, net als voor betaalde krachten. Vrijwilligers en betaalde krachten zijn ook in sommige opzichten nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Vaak doen ze hetzelfde werk. Ook met vrijwilligers worden afspraken gemaakt over de uren die ze werken; er zijn roosters en er is werkoverleg. Net als bij elk ander werk in de werkgeverssfeer. Een belangrijk verschil is echter dat een betaalde kracht - naast een maandelijks salaris - meerdere verzekeringsfaciliteiten geniet. Ook vrijwilligers hebben recht op duidelijke afspraken, een goede begeleiding en goede arbeidsvoorwaarden. Een verzekering tegen eventuele kosten door letsel en materiële schade voor vrijwilligers maakt daar deel vanuit. Verzekeringen voor vrijwilligerswerk zijn helaas nog niet altijd vanzelfsprekend, terwijl het eigenlijk onverantwoord is om onverzekerd vrijwilligerswerk te doen. voorbeeld: Een vrijwilliger bezorgt al jaren de Waddenkrant met zijn fiets. Op een keer maakt hij een inschattingsfout en verleent hij geen voorrang aan een andere fietser. Deze komt ten val en haar gebit raakt daarbij beschadigd. De vrijwilliger is aansprakelijk voor de ontstane schade. Wanneer de vrijwilliger niet verzekerd is, moet hij flink wat geld betalen om de schade te vergoeden. Gelukkig was in dit geval de fietser zelf goed verzekerd, waardoor de kosten niet op de vrijwilliger zelf of op de vrijwilligersorganisatie waarvoor hij werkt werden verhaald. Zij hoefden dus niet voor deze kosten op te draaien. 7

9 Informatiereeks Vrijwilligerswerk U kunt een hoop problemen vermijden door vrijwilligers op dezelfde manier te behandelen als uw eventuele andere medewerkers. Ook vrijwilligers moeten goed verzekerd zijn voor het werk dat zij verrichten. De organisatie waarvoor zij werken is ervoor verantwoordelijk dat voldoende (goede) verzekeringen worden afgesloten. 8

10 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk 2 Risico s voorbeeld: Door een windstoot raakt een stuk dakrand van de kantine van de jeux de boules-vereniging los en komt terecht op een geparkeerde auto. De vereniging is in de hoedanigheid van eigenaar van het pand aansprakelijk voor de schade. Veel mensen hebben een particuliere aansprakelijkheidsverzekering, die voorkomt dat zij zelf de schade moeten betalen die zij anderen berokkenen. Een ieder die schade veroorzaakt, ook de vrijwilliger (als particulier verzekerde), kan daarvoor terugvallen op de eigen verzekering. Deze verzekering zal de schade vergoeden als die is veroorzaakt in de privé-sfeer van de vrijwilliger. Ook al is de schade ontstaan tijdens het uitvoeren van het vrijwilligerswerk, dan geeft in beginsel de eigen particuliere aansprakelijkheidsverzekering dekking. Organisaties dienen zich dus te verzekeren tegen de mogelijke schade die hun vrijwilligers veroorzaken, want ook zij kunnen aansprakelijk gesteld worden voor schade toegebracht aan derden. Een gedupeerde kan namelijk zowel bij de schadeveroorzakende vrijwilliger als bij de vrijwilligersorganisatie een schadeclaim indienen. Immers, de vrijwilliger is actief onder regie van een organisatie. Het kan zelfs zo zijn dat alleen de organisatie aansprakelijk is en niet de vrijwilliger. voorbeeld: Een aantal vrijwilligers gaat wilgen knotten en krijgt daarvoor motorzagen uitgereikt van de stichting die dit werk heeft georganiseerd. Doordat één van de zagen plotseling defect raakt, verwondt één van de vrijwilligsters haar arm. De zaag bleek geheel niet meer aan de veiligheidseisen te voldoen en de organisatie, die de zaag beschikbaar heeft gesteld, is aansprakelijk voor de letselschade van de betrokken medewerkster. Ga na of uw vrijwilligersorganisatie een goede aansprakelijkheidsverzekering en ongevallenverzekering heeft afgesloten. Daarnaast kunt u ook een ongevallenverzekering afsluiten. Meer over deze verzekeringen leest u later in hoofdstuk 4. 9

11 Informatiereeks Vrijwilligerswerk 10

12 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk 3 Aansprakelijkheid Bij schade is het begrip aansprakelijkheid belangrijk, omdat dit de basis vormt voor de dekking van een aansprakelijkheidsverzekering. Maar wat betekent aansprakelijkheid? Wanneer is een organisatie of een vrijwilliger aansprakelijk? Waarmee moet u rekening houden bij het afsluiten van een verzekering? In dit hoofdstuk leest u meer over dit begrip en over de verschillende mogelijkheden om u te verzekeren. Wat is aansprakelijkheid? Een van de grondbeginselen van het Nederlands recht is dat in principe iedereen zijn eigen schade dient te dragen. Wanneer u een bord uit uw handen laat vallen, komt de schade voor uw rekening. Er zijn echter situaties denkbaar waarbij het onredelijk is dat de benadeelde zijn schade draagt. Onder aansprakelijkheid verstaat men de op grond van wettelijke bepalingen bestaande verplichting om de schade die aan een ander ( derde ) wordt toegebracht te vergoeden. Aansprakelijkheid kan worden onderverdeeld in: wettelijke aansprakelijkheid (vloeit voort uit een onrechtmatige daad van iemand); contractuele aansprakelijkheid (vloeit voort uit een overeenkomst tussen partijen). voorbeeld: U heeft zojuist een mooie vaas gekocht. Thuis gekomen laat u de vaas aan uw buurman zien. Hij pakt de vaas onzorgvuldig aan en laat hem vervolgens uit zijn handen vallen. De buurman is aansprakelijk voor de schade. Het begrip aansprakelijkheid heeft te maken met het begrip schuld. Bij schuld hoeft overigens geen sprake van opzet te zijn. Dat zou het geval zijn geweest als de wil aanwezig was om de betreffende handeling - met als gevolg schade - te verrichten. In principe bent u aansprakelijk als u toerekenbaar verwijt hebt aan de betreffende handeling ( daad ) waardoor de schade ontstaat. Hierop zijn echter wel enige uitzonderingen. Met name in de sport. Ook al heeft iemand schuld aan een bepaalde handeling, dan nog hoeft die persoon niet aansprakelijk te zijn, omdat de gevolgen van die gebeurtenis binnen het normale aanvaarde risico (van de sport) liggen. 11

13 Informatiereeks Vrijwilligerswerk voorbeeld: Jan en Piet spelen een partij tennis. Jan slaat de bal - per ongeluk - tegen de bril van Piet. De bril gaat kapot. Jan is niet aansprakelijk omdat Piet zich bewust was van het risico dat hij liep door te gaan tennissen. Ook kunt u of de organisatie aansprakelijk zijn, zonder dat er sprake is van schuld. Dat heeft te maken met het feit dat de schade is veroorzaakt door de (onrechtmatige) daad van iets of iemand waarvoor u (als organisatie) verantwoordelijk bent. Zoals ouders en werkgevers dat zijn voor respectievelijk hun kinderen en werknemers. voorbeeld: Tijdens een voetbalwedstrijd valt een doelpaal boven op de doelman. De club is niet schuldig aan het omvallen van de doelpaal, deze was verzakt door een hevige regenbui. De club is wèl aansprakelijk voor het letsel van de doelman op grond van het wettelijk beginsel dat de houder van een opstal of gebouw (in dit geval de doelpaal) aansprakelijk is voor de daardoor ontstane schade. Ten aanzien van het begrip aansprakelijkheid is het van belang om het verschil in status tussen een werknemer en een vrijwilliger te accentueren. Een werknemer wordt meestal niet aangesproken voor schade veroorzaakt tijdens het uitoefenen van zijn werkzaamheden. Ook kan de werkgever aansprakelijk zijn voor schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. Bij vrijwilligers ligt dit genuanceerder. Een vrijwilliger is immers geen echte werknemer en behoudt zijn hoedanigheid als particulier. Afhankelijk van de situatie zou men zich moeten verzekeren voor aanspraken als gevolg van schade door derden geleden, maar ook voor onderlinge aansprakelijkheid. Hieronder wordt de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) en de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) nader beschreven. Aansprakelijkheidsverzekeringen zijn schadeverzekeringen en keren in principe de werkelijke schade uit. Ze dekken uitsluitend letselschade en zaakschade. Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) In het dagelijkse leven lopen we het risico dat wij anderen schade berokkenen. Denk bijvoorbeeld eens aan een achteloos weggegooide brandende 12

14 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk sigaret, waardoor een bosbrand ontstaat, of aan een automobilist die een fietsend kind aanrijdt waardoor deze blijvend invalide raakt, of aan het kind dat op bezoek bij vrienden een kostbare vaas van het dressoir stoot. De gevolgen van ons handelen zijn meestal moeilijk te overzien. Iedereen heeft een verzekering nodig die de zaak- of letselschade aan derden van ons handelen dekt. Zo n verzekering heet een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren. Deze verzekering dekt zaak- en letselschade waarvoor de verzekerde aansprakelijk is en ook de hieruit voortvloeiende financiële (gevolg)schade. voorbeeld: Iemand is aan het klussen in een buurthuis. Hij beschadigt daarbij de waterleiding. Het hele pand komt blank te staan. Hij wordt aansprakelijk gesteld. Niet alleen de waterleiding moet gerepareerd worden, er is ook waterschade ontstaan. En er is sprake van gevolgschade: het buurthuis kan een paar avonden niet verhuurd worden en daardoor leidt de verhuurder verlies. De vrijwilliger wordt aangesproken voor de schade. De AVP van de vrijwilliger zal de schade (zaak- en/of letsel- alsmede gevolgschade) waarschijnlijk vergoeden als duidelijk is dat de vrijwilliger als particulier actief was. Iedereen zou in het bezit moeten zijn van een Aansprakelijkheidsverzekering Voor Particulieren. Stel nu dat niet de vrijwilliger maar de organisatie waarvoor hij actief is wordt aangesproken. Deze zal dan een beroep doen op zijn aansprakelijkheidsverzekering van bedrijven. Aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) Naast het feit dat particulieren aansprakelijk zijn, bestaat de mogelijkheid dat de (rechts)persoon waarvoor zij actief zijn aansprakelijk is. Dit kan zijn de werkgever, een stichting of vereniging of andere organisatie. Verzekeringen voor rechtspersonen, instellingen of andere organisaties worden kortweg aangeduid met AVB. Het zal u inmiddels duidelijk zijn dat in plaats van het begrip Bedrijven ook Organisaties/Instellingen/ Verenigingen kan worden gelezen. Organisaties kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die door hun medewerkers wordt veroorzaakt. Dit kunnen ook vrijwilligers 13

15 Informatiereeks Vrijwilligerswerk zijn. Iemand kan als medewerker worden betiteld als diegene werk verricht in opdracht van of onder regie van een organisatie. Een gedupeerde kan bij een schadegeval de medewerker, de organisatie waarvoor hij activiteiten verricht, maar ook beiden aansprakelijk stellen. Het is raadzaam in de AVB ook de risico s van de zogenaamde onderlinge aansprakelijkheid te verzekeren. Hiervan kan sprake zijn wanneer een medewerker van een organisatie schade berokkent aan een andere medewerker van die organisatie voorbeelden: Een stichting huurt een feesttent voor het 25-jarig bestaan. Door onbekende oorzaak (waarschijnlijk kooltjes uit de barbecue) ontstaat er een brand, die gelukkig spoedig kan worden geblust zonder dat zich persoonlijke ongelukken voordoen. Echter, de feesttent is grotendeels verloren gegaan en de stichting is aansprakelijk voor de schade ten opzichte van de verhuurder. De AVB biedt dekking. Tijdens een braderie wordt een speelhoek gecreëerd alwaar de kleinsten onder begeleiding zullen worden beziggehouden. De toeloop is echter veel groter dan gedacht en bovendien zegt één van de juffrouwen af. Een kind valt op een ongelukkige manier uit het klimtoestel en loopt letsel op. Er blijkt onvoldoende toezicht te zijn geweest. De organisatie wordt aansprakelijk gesteld. De afgesloten AVB biedt normaal gesproken dekking. Na een zaalvoetbalwedstrijd blijken er vernielingen te zijn aangericht aan de douches en kleedruimten. Er waren geen andere huurders in de sporthal aanwezig. De organisatie wordt aansprakelijk gesteld voor de materiële schade, zijnde herstelkosten van 5.000,- alsmede de derving van huurpenningen gedurende twee dagen, nog eens 1.000,-. De AVB geeft dekking. Een turnvereniging dient volgens de voorschriften van de sportbond voor het lesgeven en begeleiden van turners in de leeftijd van 12 tot 15 jaar gebruik te maken van trainers van een bepaald minimum niveau. De desbetreffende leraar is ziek en wordt vervangen door een minder gediplomeerde. Bij de wekelijkse training breekt een turner zijn sleutelbeen. De matten blijken niet volgens de voorschriften neergelegd. De vereniging en de trainer worden aansprakelijk gesteld. De AVB van de vereniging biedt dekking indien opzicht is meeverzekerd. 14

16 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk Een organisatie die met vrijwilligers werkt, is primair verantwoordelijk en veelal dus ook aansprakelijk voor de schade die de vrijwilligers veroorzaken binnen het kader van hun activiteiten voor die organisatie. De organisatie moet altijd een goede Aansprakelijkheidsverzekering Voor Bedrijven afsluiten. Bestuurlijke aansprakelijkheid Bestuurders en toezichthouders van verenigingen en stichtingen lopen een apart risico, afhankelijk van de doelstellingen van de vereniging. Zij lopen persoonlijk een risico als de statuten niet in een notariële akte zijn vastgelegd. Dit wordt verder besproken in hoofdstuk 5. Hieronder wordt er vanuit gegaan dat de statuten in een notariële akte zijn vastgelegd. De alom gevreesde anti-misbruikwetgeving, te weten de Wet Bestuurdersaansprakelijkheid waarbij bestuurders persoonlijk kunnen worden aangesproken voor schulden aan de fiscus, bedrijfsvereniging en pensioenfonds, is alleen van toepassing op commerciële verenigingen. Dit zijn verenigingen die een onderneming zijn in de zin van de Wet op de Vennootschapsbelasting en dus aan de vennootschapsbelasting onderworpen zijn. De gemiddelde vrijwilligersorganisatie of sportvereniging is dat echter niet. De bestuursleden van deze organisaties kunnen dan ook niet hoofdelijk - met hun privé-vermogen - aansprakelijk worden gesteld. Ook niet in geval van faillissement. Een bestuurslid kan wél persoonlijk aansprakelijk worden gesteld wegens het niet behoorlijk vervullen van zijn taken of het te buiten gaan van zijn bevoegdheden. Dit is ook het geval als de als bestuurslid begane handeling die schade veroorzaakt tevens een persoonlijke onrechtmatige daad oplevert. Dit is bijvoorbeeld het geval als het bestuurslid wist dat bepaalde door hem aangegane verplichtingen niet zouden worden nagekomen of er met de kas vandoor gaat. voorbeeld: De winter in 1996 is streng. Speculaties omtrent een Elfstedentocht steken de kop op. Een enthousiaste schaatsliefhebber en bestuurslid van de jeugdvereniging in Hindeloopen komt op het idee om op de vooravond van de officiële Elfstedentocht een alternatieve tocht voor de jeugd te organiseren. Hij huurt een deel van een weiland en maakt sluitende afspraken met de verhuurder van feest- 15

17 Informatiereeks Vrijwilligerswerk tenten. Helaas... koning Winter besluit anders. Door de plotseling intredende dooi is het onverantwoord de schaatstocht door te laten gaan. De eigenaar van het weiland en de verhuurder van de feesttent eisen nakoming van de overeenkomst en verlangen een schadevergoeding. De kas van de vereniging is klein, te klein voor de schade van ,-. De vereniging gaat failliet. De bestuursleden ontvangen allen een aansprakelijkheidsstelling voor het resterende schadebedrag. Ofschoon vier van de vijf bestuursleden niet betrokken waren bij deze solo-actie kunnen zij als bestuur aansprakelijk worden gesteld voor de schade. De aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren en de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven bieden hiervoor geen dekking. Deze dekken immers zaak- en letselschade en geen pure vermogensschade. Bestuurders kunnen een aparte verzekering afsluiten om dit risico af te dekken. De premie voor deze verzekering is mede afhankelijk van de financiële omvang van de organisatie en het aantal bestuursleden. Het is voor sommige organisaties zinvol een Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Niemand aansprakelijk Soms is de schade op niemand te verhalen, omdat er niemand aansprakelijk is. In dat geval zal de persoon de schade zelf moeten dragen. voorbeeld: Het jeugdwerk organiseert een zomerkamp met allerlei activiteiten. Bij het onderdeel touwtrekken, bestaande uit twee ploegen van vijf kinderen, glijdt een deelnemertje uit en breekt een pols. Er is niemand die hiervoor aansprakelijk kan worden gesteld. De ouders zullen dus zelf de schade (kosten van geneeskundige behandeling) moeten bekostigen. Het ziekenfonds of de ziektekostenverzekeraar biedt daarvoor dekking. Aansprakelijkheidsverzekeringen keren bedragen uit die de werkelijke schade dekken. In de polis worden verzekerde bedragen afgesproken die gelden als maximumuitkering. U doet er verstandig aan om een verzekering te kiezen met een hoog maximum verzekerd bedrag, want de schade kan soms zeer hoog oplopen. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat iemand blijvend invalide raakt. De verzekerde som zou minstens 2 à 2,5 miljoen gulden per gebeurtenis moeten zijn. Let ook op het maximale verzekerde bedrag per 16

18 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk verzekeringsjaar, dit zou minimaal 5 miljoen gulden moeten zijn. Overleg daarom bij het afsluiten van een aansprakelijkheidsverzekering altijd goed over het verzekerd bedrag. 17

19 Informatiereeks Vrijwilligerswerk 18

20 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk 4 Ongevallenverzekering Bij een ongevallenverzekering wordt er een bedrag uitgekeerd dat is afgeleid van de tussen contractspartijen overeengekomen verzekerde bedragen, dat los staat van de werkelijke kosten. De ongevallenverzekering behoort dan ook tot de groep van sommenverzekeringen. Het verzekerde bedrag wordt uitgekeerd indien de betreffende omstandigheid - het ongeval - zich voordoet en er blijvende invaliditeit is ontstaan. Een ongeval kan verschillende gevolgen hebben. Door een ongeval kan iemand tijdelijk uitgeschakeld zijn. Het opgelopen letsel geneest, waarna het slachtoffer er geen last meer van ondervindt. In ernstigere gevallen verdwijnt het letsel niet en blijft het slachtoffer (gedeeltelijk) blijvend invalide. In het allerergste geval overlijdt het slachtoffer. Binnen de ongevallenverzekeringen is er onderscheid tussen een uitkering bij overlijden, blijvende (gehele of gedeeltelijke) invaliditeit en tijdelijke uitval. voorbeelden: Een van de mensen van Tafeltje-dekje krijgt bij het rondbrengen van de maaltijden met de auto een zwaar ongeval. De arm van deze jonge vrijwilliger moet vanaf het ellebooggewricht geamputeerd worden. Volgens de normen van de ongevallenverzekering is hier sprake van blijvende invaliditeit. Tijdens de voorbereidingen voor het 10-jarig bestaan van de muziekvereniging is een aantal leden enthousiast bezig om versierselen aan te brengen. Een van hen stapt mis en valt van de trap. Hij breekt zijn voet hetgeen leidt tot blijvende invaliditeit. Ook zijn pantalon is gescheurd. De kosten van de geneeskundige behandeling vallen binnen het eigen risico van de (eigen) ziektekostenverzekering. De collectieve ongevallenverzekering die is afgesloten voor de leden van deze vereniging en haar vrijwilligers, geeft een kapitaaluitkering bij blijvende invaliditeit en kent een uitbreiding voor de kosten van aanvullende geneeskundige hulp. Bij sommige verzekeraars was het misschien ook mogelijk geweest de schade aan persoonlijke eigendommen door de verzekering te laten dekken. 19

21 Informatiereeks Vrijwilligerswerk Vrijwilliger De Vos helpt een handje bij het vervoer van bewoners van een verpleeghuis in verband met een dagje uit. Bij het inrijden van een rolstoel in de rolstoelbus maakt hij een inschattingsfout en komt zelf tussen de bus en het platform ten val. Het gevolg is een snijwond in het voorhoofd en beschadiging van zijn bril. Een ongevallenverzekering met dekking voor schade aan persoonlijke eigendommen kan in dit geval uitkomst bieden. Ongevallenverzekeringen kunnen ook de mogelijkheid bieden tot het vergoeden van kosten voor geneeskundige behandeling indien de bestaande ziekenfonds- of particuliere verzekering hiervoor geen dekking biedt. Overlijden of invaliditeit Een ongevallenverzekering keert een van tevoren overeengekomen bedrag uit, als de verzekerde ten gevolge van een ongeval overlijdt of blijvend invalide raakt. De uitkering wordt bepaald door de mate van (blijvende) invaliditeit. Dit bedrag staat dus los van de omvang van de werkelijke schade. Zo kan bijvoorbeeld bij overlijden als verzekerd bedrag ,- zijn opgenomen terwijl de werkelijke kosten hoger zijn. Om vast te kunnen stellen welk deel van het verzekerd bedrag wordt uitgekeerd als de verzekerde gedeeltelijk blijvend invalide raakt, hanteren verzekeraars richtlijnen. Zo krijgt iemand bijvoorbeeld 25% uitgekeerd als hij door een ongeval een duim moet missen. Andere voorbeelden: Verlies van een teen 4% Doofheid aan één oor 20% Verlies van één oog 30% Verlies van arm of been 75% Permanente blindheid aan beide ogen 100% De verzekerde bedragen worden, zoals eerder aangegeven, door partijen in de verzekeringsovereenkomst vooraf overeengekomen. 20

22 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk 5 Aandachtspunten Waar moet u onder meer op letten bij het afsluiten van een verzekering? Allereerst moet u de vraag stellen: wat is het doel van de verzekering? Het is belangrijk om vooraf goed te bedenken welke risico s u wilt verzekeren binnen het beschikbare budget. Bij ongevallenverzekeringen kunt u in overleg met de verzekeraar de verzekerde bedragen vaststellen. Het spreekt voor zich dat hoe hoger de verzekerde bedragen en hoe meer u wilt verzekeren, hoe hoger de premie zal zijn. Hieronder volgen enkele aandachtspunten met betrekking tot het afsluiten van verzekeringen. Zijn er statuten of niet Is uw organisatie een rechtspersoon dan heeft uw organisatie rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat de organisatie bevoegd is rechten en plichten aan te gaan. Stichtingen of verenigingen bijvoorbeeld zijn rechtspersonen. Stichtingen hebben altijd statuten die zijn vastgelegd in een notariële akte bij een notaris. De meeste verenigingen ook. Het komt echter bij verenigingen ook wel eens voor dat zij geen statuten hebben of de statuten niet in een notariële akte hebben vastgelegd. Dit is zeer onverstandig, omdat de bestuursleden van deze verenigingen naast de vereniging zelf privé aansprakelijk zijn voor schulden die tijdens hun bestuursperiode zijn ontstaan. Zij zijn hoofdelijk aansprakelijk, dat wil zeggen zij kunnen worden aangesproken voor het gehele (schade)bedrag. Indien er geen notariële akte is, is het van groot belang een Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Ook voor rechtspersonen die hun statuten wel in een notariële akte hebben vastgelegd is deze verzekering geen overbodige luxe (zie hoofdstuk 3). Bij wie kunt u terecht? U kunt offertes rechtstreeks opvragen bij zogenaamde direct writers of via tussenpersonen. Direct writers zijn verzekeraars die werken zonder tussenpersonen. Zij sluiten rechtstreeks met de verzekeringnemer een verzekering af. 21

23 Informatiereeks Vrijwilligerswerk Tussenpersonen geven voorlichting en bemiddelen bij het afsluiten van verzekeringen. De makelaar als tussenpersoon kan bovendien voorwaarden creëren die zijn toegesneden op een organisatie. Hij stelt een premie voor en zoekt daarbij risicodragers. Het voordeel van een tussenpersoon is zijn onafhankelijkheid. Tevens behartigt hij de belangen van zijn cliënten, ook in geval van schade. Schadeuitkering Na het melden van schade moet worden vastgesteld hoe groot deze is. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Verzekeraar en verzekerde kunnen dit in overleg doen, maar er kan ook een expert worden ingeschakeld. In de verzekeringsovereenkomst (dit is de polis) staat bovendien binnen welke termijn de schade uitgekeerd moet worden. De meeste polissen bepalen dat het recht op schadevergoeding na verloop van een aantal jaren vervalt. Bekijk de voorwaarden in de polis goed. Sluit de meest aantrekkelijke voorwaarden af. Voor hoe lang? Het is wenselijk de looptijd van de verzekering niet te lang overeen te komen. Immers, marktomstandigheden wijzigen waardoor nieuwe (onderhandelings)mogelijkheden zich voordoen. Verzekeringen worden jaarlijks meestal automatisch verlengd. Opzegging kan, maar er geldt vrijwel altijd een opzegtermijn van één of enkele maanden. Sluit een verzekering nooit voor een te lange periode af. Op welk niveau verzekeren? Grote vrijwilligersorganisaties zijn vaak op verschillende niveaus georganiseerd, zowel plaatselijk, regionaal als landelijk. Op elk van deze niveaus is het mogelijk om een verzekering af te sluiten voor de organisatie (de AVB) en voor haar actieve vrijwilligers (de AVB èn ongevallenverzekering). Zo kan de plaatselijke sportvereniging een eigen verzekering afsluiten, maar ook de landelijke sportbond kan een collectief contract afsluiten, dat alle aangesloten verenigingen verzekert. Hetzelfde geldt voor een gemeente. Elke organisatie kan zich apart verzekeren voor aansprakelijkheid en/of ongevallen, maar de gemeente kan ook een 22

24 Deel 6 Verzekerd vrijwilligerswerk collectief contract afsluiten waarbij alle organisaties die zich hebben aangemeld als deelnemer verzekerd zijn. Ga na of en, zo ja, welke verzekeringen de overkoepelende of landelijke organisatie heeft afgesloten. Voorkom schade Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Verzekeringsmaatschappijen hebben brochures waarin staat hoe u schadeveroorzakende gebeurtenissen of calamiteiten kunt voorkomen. Daarin staan nuttige tips over voor de hand liggende zaken, zoals veilige asbakken, een goed sleutelbeheer, brandbeveiliging en jaarlijks onderhoud. Rechtsbijstandverzekering Zoals eerder vermeld, vergoedt de aansprakelijkheidsverzekering in het algemeen de kosten van juridisch verweer indien u of uw organisatie aansprakelijk wordt gesteld voor schade aan derden toegebracht. Daarnaast loopt iedereen dagelijks het risico om betrokken te raken in een juridisch conflict. Een aantal van deze geschillen kan door de partijen zelf worden opgelost. Vaak blijkt echter dat deskundige hulp noodzakelijk is. Met een rechtsbijstandverzekering draagt u het financiële risico daarvan aan de verzekeraar over. Een rechtsbijstandverzekering biedt u of uw organisatie recht op rechtshulp of op vergoeding van kosten die samenhangen met het oplossen van een juridisch geschil. voorbeeld: Stel nu dat het bestuur van uw organisatie van mening is dat bijvoorbeeld een contractspartij, de verhuurder van een accommodatie, zich niet aan het huurcontract houdt. Het bestuur ziet zich genoodzaakt om juridische bijstand in te roepen. Deze dienstverlening kan worden verzekerd middels een rechtsbijstandverzekering. Ga na of het zinvol is een rechtsbijstandverzekering af te sluiten. Andere verzekeringen Als organisatie is het verstandig (en soms noodzakelijk) om naast een aansprakelijkheids-, ongevallenverzekering of rechtsbijstandverzekering ook andere verzekeringen af te sluiten. Zo zijn er bijvoorbeeld verzekeringen voor gebouwen, inventaris, reizen, excursies en evenementen. Laat u zich 23