P E T E R M. J. H E R M A N N I O Z R A D B O U D U N I V E R S I T E I T

Transcriptie

1 Wad en Wetenschap P E T E R M. J. H E R M A N N I O Z R A D B O U D U N I V E R S I T E I T

2 Grote stern in Nederland Eierrapen Jacht Vervuiling Rust, vis, habitat Rust, vis Aardappelveld?

3 Overschatte draagkracht East Frisian WS North Frisian WS Lotze 2005, Helg. Mar. Res

4 De demonen van het Wad Oude demonen: Habitatbescherming Exploitatie (lokaal/regionaal) Vervuiling (nationaal) Zoet-zout verbindingen Nieuwe demonen: (de)eutrofiëring en draagkracht Klimaatverandering, verzuring, zeespiegelstijging Grootschalige exploitatie (vis, gas, zout, koelwater, zoutwater, ) Grootschalige gebiedsinrichting (havens, kustverdediging) nieuwe lokale exploitatie (actief toerisme)

5 Vis: estuariene soorten Tulp et al fish symposium

6 Vis: mariene juvenielen

7 Klimaatverandering en vis Tulp et al fish symposium

8 Vis: belangrijke vragen Inrichting? Klimaat? Uitwisseling? Lokaal beheer? Diagram: Katja Philippart

9 Mosselbedden: een multidisciplinair vraagstuk Georganiseerde, grote structuren Overleving stijgt met leeftijd Zelfversterkende processen Hoge filtratie -> waterverversing Kwetsbaarheid -> beschutting -> verspreiding is compromis -> vestiging in geschikt gebied moeilijk J. van de Koppel, N. Dankers

10 Phosphorus -1 Average load from Lake Ijssel (mol s ) Nitrogen Concentration at start spring bloom (mmol m ) Biomass (10 3 kg fresh weight) 4500 Estuarine birds Philippart et al Ecosystems

11 Data: IMARES

12 Han Olff Waddensleutels presentatie. Data IMARES

13 Han Olff Waddensleutels presentatie. Data IMARES

14 Restauratie mosselbedden? De Paoli et al J. Sea Res.

15 Te verklaren jaar nodig voor herstel OWZ Uitblijven herstel WWZ Restaureren moeilijk mossels Bistabiliteit door effect biobouwen mosselen helpen elkaar te overleven Grote verstoring zet systeem terug WoO nodig voor herstel zandplaat Balke et al J. Ecol.

16 Ruimtelijke variatie in vermindering productie

17 Uitwisselings- en bufferprocessen River Wadden Sea Coastal Zone Remineralisation / Production Remineralisation / Production Nutrient flux OM flux

18 Match - mismatch Reproductie nonnetje Fytoplankton bloei Garnalen Philippart et al L&O

19 Fysisch: golfverstoring sediment Dronker PhD thesis UU

20 Fysisch: aanpassing morfologie Van der Spek sedimentbalans op basis vaklodingen

21 Ecosystemen zijn én én Nutriëntenbelasting, productiviteit en interne recycling en buffering Biologische interactie (predatie, concurrentie, zelfversterking) Fysische randvoorwaarden (golven, stroming, morfologie) -> WoO zijn zeldzaam -> tijdschaal interfereert met nieuwe verstoringen -> kleine verstoringen kunnen grote effecten hebben -> geduld, voorzichtigheid, begrip van het systeem

22 Invloed mosselbed 4-10 x oppervlakte mosselbed slib Scholekster Van der Zee et al Ecosystems

23 Modellering slibdynamiek Sassi 2015 report NCK workshop

24 Volume Channel (10 8 m 3 ) Volume Channel (10 8 m 3 ) Omslag in morfologisch gedrag 0 mm/year SLR 40 mm/year SLR Volume Flat (10 8 m 3 ) Volume Flat (10 8 m 3 ) Van Goor et al Mar. Geol. 202:

25 Zandsuppleties en de Waddenzee?

26 Kustverdediging ruimtebeslag? Van Loon WUR PhD

27 Omslag in slibhuishouding estuaria Winterwerp 2013

28 Hyperturbid Ems estuary De Jonge et al ECSS

29

30 Feedbacks op vele schalen Diagram: Theunis Piersma Diagram: Katja Philippart

31 Wadden beter Trend benthivore vogels in Waddenzee Vergeleken met trend in flyway (kleinschalig) habitatverlies Verstoring door recreatie Onbekende negatieve factoren Wadden slechter

32 Conclusies Het wad is dynamisch, maar kwetsbaar Nauwe banden tussen fysica, biogeochemie, biologie: biogeomorfologisch systeem Tijdschalen van omslag en herstel zijn lang Lokale processen zijn nauw verweven met belang op wereldschaal

33 Ich bin ein Wattbewohner!