Jaarverslag Hogeschool van Amsterdam. Hogeschool van Amsterdam Jaarverslag 2008

Transcriptie

1 Hogeschool van Amsterdam Jaarverslag 2008

2 Inhoudsopgave 2 Voorwoord 5 Bericht van de Raad van Toezicht 7 Kerngegevens 8 Algemeen 1. Onderwijs Kwaliteit en Accreditatie Internationalisering Technologie en nieuwe media Huisvesting Sociaal jaarverslag Bericht van de Centrale Medezeggenschapsraad Corporate Governance 45 Gegevens Sociaal Jaarverslag 1. Kerngegevens Samenstelling medewerkersbestand In- en uitstroom Interne mobiliteit Arbeidsvoorwaarden Ziekteverzuim Doelgroepenbeleid 59 Bijlagen 1. Bestuurlijk en leidinggevend kader Locaties Domeinen en afdelingen Aantallen studenten naar vooropleiding Aantallen studenten naar voltijd, deeltijd en duaal Rendementen Partnerinstellingen Engelstalige minoren Docenten promotietraject Lectoren Afkortingen 85

3 Financieel Jaarverslag Financiële verantwoording 88 Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde staat van baten en lasten Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 95 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Overzicht geoormerkte subsidies OCW 103 Overzicht verbonden partijen 104 Toelichting op de posten van de geconsolideerde resultatenrekening Enkelvoudige balans per 31 december Enkelvoudige staat van baten en lasten Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Overige gegevens Verklaring College van Bestuur 118 Accountantsverklaring 119 Bestemming van het resultaat 120 Meerjarengegevens 121

4

5 Voorwoord Het jaar 2008 was een goed jaar voor de Hogeschool van Amsterdam (HvA): de studentenaantallen zijn gegroeid, de bouw van de Amstelcampus vordert gestaag, de Onderwijsconferentie en de opening van het Hogeschooljaar werden goed bezocht en gewaardeerd; de sfeer is er een van optimisme en daadkracht. De HvA is ook financieel gezond. Om in zo n financieel gezonde situatie een groot bouwprogramma als de Amstelcampus te kunnen uitvoeren, geeft extra glans aan dit prestigieuze project. De opening van het Singelgrachtgebouw was een van de hoogtepunten van het afgelopen jaar. Het gebouw is een aanwinst voor de organisatie en voor de stad, en vormt het gezicht van een zichzelf vernieuwende hogeschool. In 2008 bereikte de domeinvorming een nieuwe fase: de nieuwe bestuurlijke inrichting van de Hogeschool van Amsterdam, waar we al sinds 2006 aan werken. De HvA was voorheen samengesteld uit een groot aantal verschillende instituten, maar bestaat nu, naar analogie van de Universiteit van Amsterdam met haar zeven faculteiten, uit zeven domeinen die elk een specifiek interessegebied vertegenwoordigen. De domeinen hebben een grotere mate van zelfstandigheid dan de voormalige instituten. En bij een domein met verantwoordelijkheden en bevoegdheden horen resultaatafspraken. Het afgelopen jaar heeft dan ook in het teken gestaan van de totstandkoming van convenanten tussen de domeinen en het CvB. Dit zijn vierjarige resultaatafspraken, die een concrete vertaling vormen van de doelstellingen uit het Instellingsplan Leren Excelleren. HvA-breed zijn de convenanten toegespitst op drie speerpunten: studiesucces, professionalisering en onderzoek. Allereerst streven we naar het vergroten van het studiesucces. Ieder jaar melden zich meer studenten aan dan het jaar daarvoor. Dat is natuurlijk een blijk van erkenning. Maar de groeiende toestroom schept ook verplichtingen. Wij willen studenten stimuleren hun talent optimaal te benutten en de studie succesvol te laten afronden. Dit besef wordt binnen de organisatie steeds sterker en leidt op allerlei vlakken tot extra inzet. Die inzet wordt ook opgemerkt door onze studenten; zo laten de jaarlijkse Studenten Tevredenheids Monitor en de landelijke enquêtes een stijgende lijn zien. Helaas is de groeiende waardering van studenten geen weerspiegeling van daadwerkelijk groter studiesucces. Nog altijd zijn de uitvalscijfers te hoog. Ook landelijk is dat het geval: met name in de Randstad is uitval een probleem. Om onze ambitie de laagste uitvalscijfers van de Randstad te verwezenlijken, omvatten de convenanten concrete streefcijfers en strategieën om die te realiseren. Professionalisering is het tweede speerpunt van de convenanten. De HvA leidt professionals op; om dat goed te kunnen doen moet de hogeschool over een professionele staf beschikken. Hiertoe zijn scholingsafspraken gemaakt. We streven ernaar meer docenten met een masteropleiding aan te nemen, maar ook zittend personeel wordt gestimuleerd om zich verder te ontwikkelen. Het aantal HvA-medewerkers dat in een promotietraject zit, is ook dit jaar weer toegenomen. In veel gevallen promoveren zij bij de UvA een mooi voorbeeld van het grensverkeer tussen beide instellingen. Het derde speerpunt van de convenanten is de verankering van onderzoek in de organisatie. Binnen de domeinen wordt steeds meer structurele aandacht besteed aan kennisontwikkeling in en met de praktijk. Via de lectoraten met de bijbehorende kenniskringen, maar ook via nieuwe functies als hoio (hogeschoolonderzoeker in opleiding) wordt onderzoek gaandeweg een vanzelfsprekend verschijnsel binnen de HvA. Ik wil tot slot graag mijn dank uitspreken aan alle HvA-medewerkers. Hun inzet, kennis en betrokkenheid zijn zeer waardevol en dragen in belangrijke mate bij aan de dynamiek en slagvaardigheid van de hogeschool. Karel van der Toorn, voorzitter College van Bestuur 5

6 6

7 Bericht van de Raad van Toezicht In de samenstelling van de Raad van Toezicht (RvT) is in het verslagjaar een verandering opgetreden. Na een lidmaatschap van acht jaar heeft mevrouw dr. K.L. Dorrepaal de RvT verlaten wegens het bereiken van de reglementair maximale benoemingstermijn. De RvT is haar veel dank verschuldigd voor haar stimulerende bijdragen. Met genoegen heeft de RvT als nieuw lid in haar midden welkom geheten mevrouw M.R. Milz MBA. In het verslagjaar is de RvT vijfmaal bijeen geweest in aanwezigheid van het College van Bestuur (CvB) en daarbij zijn de reguliere taken verricht, zoals het goedkeuren van de begroting 2009, het jaarverslag en de jaarrekening De jaarrekening 2007 is de laatste geweest die voorzien is van een accountantsverklaring van KPMG. Na een zorgvuldig verlopen proces van Europese aanbesteding heeft de RvT goedkeuring gegeven aan het besluit van het CvB om verder te gaan met PricewaterhouseCoopers als accountantskantoor voor de HvA. Evenals de afgelopen jaren is veel tijd en aandacht besteed aan de Amstelcampus. Met tevredenheid constateerde de RvT dat in 2008 daadwerkelijk begonnen is met de renovatie van het Kohnstammhuis. Minder gelukkig is het gegeven dat de afgifte van vergunningen door de gemeente vertraging heeft opgelopen, waardoor de nieuwbouw later zal starten dan beoogd. Met het CvB constateert de RvT met zorg dat er een publieke discussie is ontstaan over de positie van de door de HvA gecontracteerde projectontwikkelaar Trimp & van Tartwijk. De RvT heeft regelmatig met het CvB gesproken over deze situatie en het CvB gesteund in de uitgezette koers. De RvT heeft met instemming kennis genomen van de probleemloos verlopende organisatieaanpassing, waarbij de domeinen en daarmee het onderwijs en het onderzoek meer leidend zijn geworden en waarbij ook de staf ingezet wordt om dit primaire proces optimaal te ondersteunen. Bijkomend voordeel is dat hiermee voor de staf de basis wordt gelegd voor een verdere samenwerking met de staf van de UvA. Zoals bekend steunt de RvT de wens van het CvB om deze samenwerking en (mogelijk) integratie van beide organisaties zo spoedig mogelijk vorm te geven en in dit verband constateert de RvT met tevredenheid dat er stappen voorwaarts gezet worden. Tenslotte is de RvT uitvoerig geïnformeerd over de stappen die zijn genomen ten aanzien van het bevorderen van het studiesucces. Met instemming constateerde de RvT dat thans de voorwaarden zijn gecreëerd om de komende jaren de implementatie van dit speerpunt uit het Instellingsplan Leren Excelleren ter hand te nemen op een dusdanige wijze dat sprake zal zijn van een daadwerkelijke verbetering. Namens de Raad van Toezicht, Prof. dr. N.A.M. Urbanus, voorzitter 7

8 Kerngegevens 8 Medewerkers Totaal Mannen Vrouwen Peildatum: 31 december 2008

9 Algemeen

10 1. Onderwijs 10 Studiesucces Studiesucces is een speerpunt in het HvA-instellingsplan. In 2008 staat dit onderwerp hoog op alle agenda s binnen de HvA. In de Hogeschool Commissie voor Onderwijs wordt met de domeinen en opleidingen en met het College van Bestuur besproken welke HvA-brede activiteiten worden ingezet om het studiesucces te vergroten. Een belangrijke factor die bijdraagt aan het studiesucces is dat instromende studenten weten waar ze aan beginnen. In 2008 is ingezet op het meer inhoudelijk voorlichten van de toekomstige student. Het streven is om potentiële studenten een duidelijk beroepsbeeld te geven en inzicht te verschaffen in de competenties, het kennisniveau en de vaardigheden die de HvA verwacht. Daartoe wordt niet alleen schriftelijk materiaal ingezet, maar ook digitale communicatie. Ook worden er concrete ontmoetingen en ervaringen voor belangstellenden georganiseerd. Project Sturen op Studiesucces Met het project SoS (Sturen op Studiesucces) wordt op opleidingsniveau een extra impuls gegeven aan de verbetering van studiesucces. Hiertoe is de bestaande knowhow (theorie en ervaringen) binnen en buiten de HvA met elkaar in verband gebracht en een HvA-breed model ontwikkeld. Afhankelijk van de probleemanalyse van een bepaalde opleiding wordt dit model op maat vertaald en toegepast. Zo werken de opleidingen op basis van een gemeenschappelijk kader elk op eigen wijze aan het verbeteren van het onderwijs en alles wat daarmee samenhangt. Het zijn intensieve trajecten, die grote betrokkenheid vergen van interne (docenten, medewerkers van een opleiding) en externe (HvA-stafmedewerkers) experts. De subsidie van OCW ter bevordering van het studiesucces van niet-westerse allochtonen wordt voor het project SoS benut. In 2008 zijn er vier pilotopleidingen van start gegaan. Het gaat om opleidingen met relatief veel allochtone studenten, te weten Sociaal Juridische Dienstverlening, Pabo, Bedrijfseconomie/Accountancy duaal en Technische Informatica. In de komende jaren participeren steeds meer opleidingen. Door het bijeenbrengen van betrokkenen uit verschillende opleidingen in netwerken en platforms en door olievlekwerking (opleidingen leren van en met elkaar) zullen uiteindelijk alle opleidingen deze slag maken. De activiteiten van SoS worden evidence based ontwikkeld en verantwoord. Er is veel onderzoek gedaan naar oorzaken van falen en slagen van (allochtone) studenten, maar er is nog maar weinig bekend over de effectiviteit van interventies. Hiertoe wordt samengewerkt met het onderzoeksinstituut TIER. Een medewerker van de HvA doet een promotieonderzoek naar de effectiviteit van dit HvA-model. Zo werken we evidence based, leren we als HvA zelf en leveren we een belangrijke bijdrage aan de algemene kennisontwikkeling rondom dit actuele onderwerp. Excellentieprogramma s De subsidieaanvraag bij Sirius in het kader van de ontwikkeling van excellentieprogramma s in het hoger onderwijs (eind 2007) is gewaardeerd met veelbelovend. Deze waardering heeft een extra impuls gegeven aan de realisatie van HvAbreed excellentiebeleid. Vanuit het perspectief van het hbo, gevoed door de werkvelden waarvoor de hogeschool opleidt, kunnen HvA-breed drie aspecten van excellentie worden onderscheiden: excellentie ten aanzien van specifieke professionaliteit; excellentie ten aanzien van generieke professionaliteit; excellentie ten aanzien van kennisontwikkeling. Voor alle drie de (aspecten van) excellenties zijn programma s ontwikkeld of in ontwikkeling. In het eerste en tweede jaar van de opleiding zijn deze programma s gericht op het ontdekken en stimuleren van verborgen talenten en het laten ervaren dat de ontwikkeling van die talenten inspirerend en uitdagend kan zijn. Alle studenten worden uitgedaagd om deel te nemen aan een Studium Excellentie-programma en krijgen binnen het reguliere programma zo veel mogelijk ruimte voor eigen ontwikkeling en eigen accenten. Het doel hiervan is om latente talenten te prikkelen en hen door te laten groeien tot erkende talenten die beseffen dat ontwikkeling van hun excellentie uitdagend en inspirerend is. De honourstrajecten in het derde en vierde jaar van de opleiding zijn uitsluitend gericht op de ontwikkeling van erkend talent door middel van (extra-curriculaire of verzwaarde) studieprogramma s met een selectie voor instroom. In deze trajecten krijgen erkende talenten de ruimte en worden ze uitgedaagd om hun talenten verder te ontwikkelen. Een van de pilots is een HvA-breed excellentieprogramma waaraan studenten van de verschillende domeinen deelnemen. In het project Urban Green ( gingen zij aan de slag met actuele stadsproblematiek. Stad en natuur worden eigenlijk altijd als elkaars tegenpolen gezien. Urban Green Nieuw West is een

11 community art -project dat vanuit cultureel perspectief twee ogenschijnlijk conflicterende belangen de ontwikkeling van de stad en het behoud van het groen beoogt samen te brengen en te integreren. Via de onorthodoxe methode van social design zijn de studenten samen met de buurt, buurtverenigingen, woningbouwcorporaties en een bedrijf uit de creative industry aan het werk gegaan. Studenten gaven te kennen verrast te zijn door de onderlinge uitwisseling van methoden en technieken vanuit de diverse disciplines en de verrijking die dat gaf. Er ging een wereld voor hen open. Onderzoek In het instellingsplan formuleert de HvA kennisontwikkeling in en met de praktijk als speerpunt. De HvA stelt zich tot doel in 2010 een kennisinstelling te zijn waar kwalitatief goed onderzoek wordt verricht. Om dit te kunnen bereiken was er in 2008 binnen de HvA veel aandacht voor samenhangende programmering van het onderzoek per domein. Deze programmering is de basis voor de inhoud, de focus en massa van het onderzoek. Daarnaast is gewerkt aan een infrastructuur die lectoren, docenten en studenten ondersteunt bij het uitbouwen van hun onderzoeksvaardigheden. In elk domein is een onderzoekscommissie gevormd, die uit de lectoren van dat domein bestaat en die de domeinvoorzitter adviseert over onderzoekszaken zoals bijvoorbeeld aanvragen voor promotietrajecten. In een aantal domeinen worden kenniscentra ontwikkeld waarin lectoraten, opleidingen en beroepenveld bij elkaar komen om kennis te delen. Naar voorbeeld van de oprichting van kenniscentrum de Karthuizer (Domein Maatschappij en Recht) ging Domein Onderwijs en Opvoeding in 2008 van start met het Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding. Bij Domein Maatschappij en Recht werden plannen gevormd voor een tweede praktijk- en onderzoekscentrum voor de juridische opleidingen, bij Domein Gezondheid werd een eerste stap gemaakt voor het praktijk- en onderzoekscentrum Center en bij Domein Economie en Management werden de eerste gedachten gevormd over de oprichting van een kenniscentrum. Kennisontwikkeling in en met de praktijk Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie (RAAK) is een regeling van het Ministerie van OCW, die in 2005 is ingesteld om de kennisuitwisseling tussen hogescholen, het MKB en publieke instellingen in regionale innovatieprogramma s te verbeteren. 11 RAAK Domein Projectleider Titel RAAK-MKB DT Inge Oskam Moving Borders DT Inge Oskam Innovatielab DMCI Ben Kröse De mens voor de lens DEM Maarten Noom XBRL, procesinfrastructuur en het autorisatieregister RAAK-publiek DMCI Ben Kröse ICT ontzorgt in de zorg DMR Mike de Kreek De sociale kracht van ICT

12 12 In 2008 zijn er drie RAAK-projecten door de Stichting InnovatieAlliantie (SIA), die de regeling in opdracht van het ministerie uitvoert, gehonoreerd. Daarnaast zijn er nog drie RAAK-projecten, die al eerder werden gehonoreerd, in 2008 daadwerkelijk van start gegaan. In 2008 heeft de Stichting Kennis Ontwikkeling-HBO (SKO) een nieuwe RAAK-regeling ontwikkeld die ook kennisuitwisseling met kennisinstellingen als universiteiten moet bevorderen. De HvA heeft in de vooraanmelding op 15 september 2008 zeven projecten aangemeld, waarvan er uiteindelijk vijf zijn uitgemond in een definitieve aanvraag: Talentontwikkeling bij risico-jongeren en Outreachend werken met zorgwekkende burgers (beide Domein Maatschappij en Recht), De vervangingsvraag (Domein Economie en Management), Early Quality Assurance in Software Production en Smart systems for smart living (beide Domein Media, Creatie en Informatie). In juni 2009 maakt SIA bekend of de projecten gehonoreerd zijn. In deze RAAKprojecten wordt nauw samengewerkt met verschillende onderzoeksgroepen van de Universiteit van Amsterdam. Kwaliteit van het praktijkgericht onderzoek In december 2008 heeft het College van Bestuur samen met de domeinvoorzitters het kwaliteitszorgsysteem voor praktijkgericht onderzoek HvA vastgesteld. Dit systeem is een eerste stap om de kwaliteit van het onderzoek bij de HvA te beoordelen en verder te verhogen. Om ervaring op te doen met het systeem, te beoordelen of het kwaliteitszorgsysteem voldoet en om de stand van het onderzoek van de HvA vast te stellen wordt in de eerste helft van 2009 een nulmeting of onderzoeksaudit uitgevoerd. Op 31 december 2008 had de HvA 22 lectoren en lectoraten. In 2008 zijn de volgende lectoraten ingesteld: Domein Lectoraat Gezondheid Ergotherapie Techniek Forensic science Aviation engineering Bewegen, Sport en Voeding Gewichtsmanagement Sport business development Onderwijs en Opvoeding Maatwerk primair Pabo Almere In 2008 zijn de volgende lectoren benoemd: Domein Lectoraat Lector Techniek Meervoudig Intensief Ruimtegebruik Ir. Peter de Bois Water in en om de Stad Ir. Jeroen Kluck Onderwijs en Opvoeding Wetenschap en Techniek Dr. Ed van den Bergh Maatwerk primair Pabo Almere Dr. Ron Oostdam Per 1 juni 2008 is de Raad van Lectoren (RvL) ingesteld, een adviesorgaan van het College van Bestuur en voor domeinvoorzitters, met uit ieder domein een lector. De raad vergadert eens per zes weken over allerlei zaken op het gebied van onderzoek. De RvL heeft tot taak het CvB gevraagd en ongevraagd te adviseren over het onderzoeksbeleid van de Hogeschool van Amsterdam en over het onderzoeksbeleid van de HBO-raad en de minister van OCW. Zo adviseerde de RvL het CvB in 2008 over de toekenning van aanvragen voor medefinanciering van promotietrajecten, over de monitoring van promotietrajecten, over de instelling van onderzoekscommissies per domein, over de Engelse vertaling van de term lector, over het kwaliteitszorgsysteem en over de aanschaf van licenties op wetenschappelijke tijdschriften. Lectoraten en lectoren In de ontwikkeling van het onderzoek en onderzoeksbeleid spelen lectoren een belangrijke rol. Binnen het kenniscentrum of de kenniskring werken lectoren samen met docenten aan de operationalisering van het praktijkgericht onderzoek binnen het domein. De lectoren van de Hogeschool van Amsterdam en de kenniskringen presenteren zichzelf, hun discipline (werkveld) en hun activiteiten aan de hogeschoolgemeenschap en de buitenwereld in een Openbare Les, die toegankelijk is voor een breed publiek. Op 19 november hield Edith Hooge, lector School en Omgeving in de Grote Stad, haar Openbare Les getiteld Professioneel onderwijs in de grote stad; op 3 december hield Louis Tavecchio, lector Vraaggerichte Methodiekontwikkeling, zijn Openbare Les getiteld Systematisch én flexibel.

13 Docenten en onderzoek Naast het inhoudelijk bijscholen van docenten in praktijkgericht onderzoek streeft de HvA ook naar een kwalificatieverhoging van haar docentencorps door het behalen van een mastertitel en promoties van docenten te stimuleren. De HvA streeft ernaar dat in % van het docentencorps is gepromoveerd of bezig is met een promotie. Lectoren en onderzoekscommissies hebben een spilfunctie in dit promotiebeleid. Lectoren zijn per definitie gepromoveerd en fungeren als schakel naar het wetenschappelijk onderwijs. Het promoveren van docenten wordt centraal gefaciliteerd. In 2008 heeft het CvB in totaal 9 van de 13 aanvragen voor medefinanciering van een promotietraject toegekend. Eind 2008 telt de HvA 40 docenten die gebruik maken of hebben gemaakt van deze regeling. Afgelopen jaar zijn er drie docenten gepromoveerd: Martin van Esch DG Determinants of stability in the knee joint as moderators of the relationship between knee stability and disability in patients with knee osteoarthritis Wietske Miedema DOO Het leren van docenten in relatie tot onderwijsontwikkeling Martin Stam DMR Het leren van docenten in relatie tot onderwijsontwikkeling Onderzoek in het onderwijs De lectoren hebben onder meer tot taak te zorgen voor de verbinding tussen onderzoek en onderwijs. Dit gebeurt in de vorm van (gast)colleges die de lectoren verzorgen en/of door betrokkenheid bij de ontwikkeling van het curriculum. Enkele voorbeelden zijn de minor Science bij DG en de minor Onderzoeksmethoden bij DMCI, het n doorstroomprogramma sociologie bij DEM (samenwerking met UvA) en een digitaal schakelprogramma bij DBSV. Lectoren adviseren de onderwijsontwikkelaars en curriculumcommissies van de opleidingen. Publicaties van de lectoren zijn voor docenten (in de kenniskring) op hun beurt een bron van inspiratie voor het onderwijs dat zij geven. 13

14 Professional in the lead

15 Raoul Engelbert lector en opleidingsmanager Fysiotherapie domein Gezondheid Ik ben al dertig jaar fysiotherapeut de eerste zes jaar werkte ik in een algemeen ziekenhuis, maar het grootste deel van mijn loopbaan heb ik bij het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht gewerkt. Daar heb ik het erg naar mijn zin gehad. Het was een plek waar je aan je plafond kon krabbelen: ik ben in die periode gepromoveerd en heb veel onderzoek kunnen doen. Toen ik werd benaderd voor de combinatiefunctie bij de HvA, heb ik dan ook wel even geaarzeld. Het leek me erg veel: tachtig mensen aansturen, onderzoek ontwikkelen, samenwerken met het AMC, de verantwoordelijkheid voor de opleiding én alle budgetten. Maar aan de andere kant was het natuurlijk ook een prachtige uitdaging. De kans die deze functie biedt om écht iets te veranderen in het onderwijs gaf de doorslag. Het concept professional in the lead, een centraal thema in het domein Gezondheid, spreekt me erg aan. Het betekent dat je als leidinggevende middenin de praktijk staat. Een manager die geen idee heeft van de inhoud, dat werkt hier niet. En ik vind ook: als je iets wilt veranderen, moet je met je poten in de klei staan. Ik heb een uitgesproken mening over het vak en over de inhoud van het onderwijs. Studenten moeten bijvoorbeeld veel meer contact hebben met patiënten. En ik vind dat onderzoek een grotere rol moet gaan spelen in het onderwijs. Voor beide doeleinden is de samenwerking met het AMC een uitkomst. Die samenwerking betekent dat de beroepspraktijk in huis wordt gehaald; patiënten uit het AMC worden hier binnenkort behandeld in onze beroepspraktijk Center. Ze krijgen zorg op maat, in samenwerking met andere disciplines als verpleegkunde en ergotherapie. Ik werk dan ook nauw samen met de twee andere lectoren binnen het domein Gezondheid, Rien de Vos (Evidence Based Practice) en Wilma Scholte op Reimer (Evidence Based Nursing). Deze manier van werken geeft een meerwaarde aan de zorg, doordat we ketenzorg kunnen leveren: er wordt vanuit drie disciplines naar een probleem gekeken en die kruisbestuiving levert nieuwe inzichten op. Daarnaast is het ook een verrijking voor het onderwijs én biedt de samenwerking heel veel mogelijkheden om wetenschappelijk onderzoek te doen. Ik vind het heel belangrijk om het beste uit mensen te halen. Dat gaat ook goed, ik ben wel een people manager. Ik ben ook heel transparant in mijn doelstellingen: ik wil mensen meekrijgen in het streven om de beste opleiding van Nederland te worden. Hier en daar roept die houding misschien weerstand op, maar over het algemeen is iedereen enthousiast. Er kán ook enorm veel: er is een intern scholingstraject, er is veel budget, collega s gaan promoveren, er is alle aandacht voor goed onderwijs en de samenwerking met het AMC zorgt ervoor dat de kennis veel meer is gaan stromen. Dat is een prettige sfeer om in te werken. Ook voor de studenten geldt trouwens dat zij moeten presteren. Iedereen moet kunnen instromen, maar als je hier eenmaal zit, moet je het beste uit jezelf halen. Deze opleiding betekent echt hard werken en dat vergt een goede attitude en een sterke motivatie. Daar sturen we dus ook op binnen de opleiding. 15

16 Edith Hooge lector School en Omgeving in de Grote Stad Pettra-Eszter van Beveren coördinator Kenniscentrum domein Onderwijs en Opvoeding 16 Pettra-Eszter: Sinds 2008 het oprichtingsjaar ben ik coördinator van het Kenniscentrum. Het Kenniscentrum is een netwerkorganisatie van hoofddocenten en lectoren; het omvat momenteel vijf lectoraten en vier expertisecentra, ieder met een eigen kennisdomein. De doelstelling van het Kenniscentrum is het ontwikkelen en ontsluiten van praktisch toepasbare kennis op het gebied van onderwijs en opvoeding. Mijn rol daarin is onder meer die van aanspreekpunt en intermediair, zowel binnen als buiten de hogeschool. Edith: Mijn lectoraat, School en Omgeving in de Grote Stad, maakt deel uit van het Kenniscentrum. Binnen het lectoraat wordt onderzocht hoe leraren en scholen functioneren in de grote stad. Dat gebeurt in samenwerking met verschillende externe partijen. In Westerpark bijvoorbeeld wordt samen met het stadsdeel onderzocht wat ouders verwachten van scholen, buurthuizen, en tussen- en naschoolse opvang als het gaat om opvoeding. Zo n onderzoek leidt weer tot aanbevelingen voor het stadsdeel. Een ander voorbeeld is dat er samen met de IMC Weekendschool onderzoek wordt gedaan naar hoe leraren (verborgen) talent herkennen en stimuleren. De Weekendschool lijkt op dit punt erg goed te werken; kunnen we daar aanbevelingen uit halen voor leraren in het reguliere onderwijs? Alle onderzoeken worden uitgevoerd met studenten van HvA en UvA, wat het onderwijs op beide instellingen natuurlijk ook ten goede komt. Pettra-Eszter: De oprichting van het Kenniscentrum sluit mooi aan bij de ambities die de HvA in het instellingsplan heeft geformuleerd. Kennisontwikkeling in de praktijk is daarin een van de speerpunten. Een belangrijk doel voor het domein Onderwijs en Opvoeding is het versterken van onderzoek en kennisontwikkeling. Het domein streeft ernaar een kennisintensieve, persoons- en omgevingsgerichte instelling te zijn. Edith: Het Kenniscentrum versterkt de lectoraten en onderstreept daarmee de rol en het belang van onderzoek binnen de HvA. Als lector sta je niet meer alleen, maar werk je in een groter verband. Op die manier kan er veel meer gerealiseerd worden. Pettra-Eszter: Het Kenniscentrum heeft ook een faciliterende rol. Projectaanvragen, subsidies, begrotingen, al dat soort zaken wordt nu door het Kenniscentrum opgepakt. Daardoor kunnen lectoren en hoofddocenten gericht met onderzoek bezig zijn. Edith: Dat is cruciaal, dat ik niet meer in mijn eentje al die formulieren zit in te vullen. Iedere lector loopt toch tegen dezelfde dingen aan, alleen al daarom is het Kenniscentrum zo belangrijk. Pettra-Eszter: Het Kenniscentrum is een thuisbasis, ook fysiek. Edith: Ja, en dat is heel prettig wanneer je als vreemde eend binnenkomt. Een heel concreet voorbeeld: de hoio s en de hdio s hogeschoolonderzoekers in opleiding en hogeschooldocenten in opleiding. Dat zijn gloednieuwe functies; mensen die onderwijs- en praktijkgericht onderzoek doen binnen de hogeschool. Zij kunnen terecht bij het Kenniscentrum. Pettra-Eszter: Onderzoek raakt steeds meer verankerd binnen de organisatie. In die verduurzaming speelt het Kenniscentrum een grote rol. Onze bijdrage bestaat ook niet alleen uit het afleveren van een nieuw soort professionals, ook de zittende docenten gaan mee in dit proces. Het Kenniscentrum ondersteunt bijvoorbeeld ook docenten die promoveren en organiseert seminars. Uiteindelijk zal er zo een meer vanzelfsprekend intellectueel klimaat ontstaan. Edith: Het Kenniscentrum voorziet in een behoefte: docenten willen hun beroep graag verdiepen. Of ze nu gaan promoveren, of af en toe eens een lezing bijwonen. Pettra-Eszter: Dat klopt. Ik hoor geregeld mensen verzuchten: Heerlijk om weer eens in de collegebanken te zitten. Wie een brede belangstelling heeft, zit bij Onderwijs en Opvoeding goed, het is een domein dat met vrijwel alles een raakvlak heeft. Edith: Onderwijs staat momenteel sterk in de belangstelling. Het debat gaat meer dan ooit over hoe leraren hun leerlingen kunnen opleiden én hoe zij zelf moeten worden opgeleid. Nederland wordt wakker!

17 Kenniscentrum draagt intellectueel bij aan klimaat

18 2. Kwaliteit en Accreditatie 18 Kracht De HvA heeft een intern en extern gerespecteerd kwaliteitszorgsysteem. De kracht daarvan laat zich als volgt beschrijven: samenhang tussen elkaar ondersteunende cycli (planning & control, accreditatie en audit, tevredenheidsonderzoeken); afstemming tussen de activiteiten op de verschillende niveaus (docent, teamleider, opleidingsmanager, domeinvoorzitter, leden College van Bestuur); HvA-brede vergelijkbare informatie over kwaliteitsborging; HvA-brede transparante communicatie aan de hand van overeengekomen indicatoren van kwaliteit; ruimte voor profilering en autonomie van domeinen en opleidingen. Nieuw Het huidige kwaliteitszorgsysteem is een goede basis voor de opleidingsaccreditatie en instellingsaudit waarvan sprake is in het nieuwe accreditatiestelsel, dat naar verwachting in 2010 van kracht wordt. In 2008 is gestart met de voorbereidingen op de herziening van de accreditatie. In april en mei 2008 werd het internationale netwerk van de HvA benut om inzicht te krijgen in de wijze waarop in het Verenigd Koninkrijk en in de Scandinavische landen gestalte wordt gegeven aan de instellingsaudit. Daarbij is expliciet aandacht uitgegaan naar de verbeterfunctie van audit en accreditatie, de rol van professionals in visitatiepanels en de rol van (internationale) benchmarking. Geaccrediteerd in 2008 Opleidingen Domein Bewegen, Sport en Voeding Sport, Management en Ondernemen voltijd Domein Economie en Management Accountancy voltijd en deeltijd; Bedrijfseconomie voltijd, deeltijd en duaal; Commerciële Economie voltijd, deeltijd en duaal, Financial Services Management voltijd en deeltijd; Fiscale Economie voltijd; Trade Management gericht op Azië voltijd Domein Maatschappij en Recht Maatschappelijk Werk en Dienstverlening voltijd, deeltijd en duaal Domein Media, Creatie en Informatie Communication and Multimedia Design voltijd; Technische Informatica voltijd Domein Onderwijs en Opvoeding Master Pedagogiek deeltijd Domein Techniek Bouwtechnische Bedrijfskunde voltijd en deeltijd Keurmerk In Nederland en Vlaanderen worden sinds de invoering van het accreditatiestelsel in 2002 de accreditatie-eisen gezien als formele standaarden voor basiskwaliteit. Binnen de HvA wisselen accreditatie en audit elkaar af in een cyclus van zes jaar, met het beoordelingskader van de NVAO (Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie) als leidraad. In het kalenderjaar 2008 hebben de bovenstaande opleidingen het accreditatiekeurmerk ontvangen, in verband met overbelasting van de NVAO merendeels via een uittreksel van besluit. De NVAO oordeelde tevens positief over de aanvraag van de nieuwe opleidingen Food Innovation & Quality en Toegepaste Psychologie. Deze laatste opleiding doorstond tevens de doelmatigheidstoets. In 2008 werd het EVC-centrum van de HvA, voorzien van een keurmerk, opgenomen in het landelijk EVC Register. Bijzonder kenmerk Binnen de opleiding Commerciële Economie neemt de Johan Cruyff University (JCU) een bijzondere plaats in. De JCU biedt topsporters de gelegenheid om naast hun topsportcarrière een opleiding te volgen en het beste uit beide te halen. De toekenning van het bijzonder kenmerk topsportgerichtheid door de NVAO is een bevestiging van de unieke positie van deze opleiding binnen het hoger onderwijs in Nederland. Monitoring Onder de noemer Onderzoekshuis beschikt de HvA over een instrumentarium waarmee de oordelen van studenten, alumni, medewerkers en werkveld in kaart worden gebracht. Het gaat hierbij zowel om oordelen over onderwerpen van het accreditatiekader, als om specifieke HvA-eigen onderwerpen.

19 De analyses van de Student Tevredenheidsmonitor (STM), Exit TevredenheidsMonitor (ETM) en Alumni TevredenheidsMonitor (ATM) die in 2008 werden afgenomen, laten zien dat: de tevredenheid van studenten HvAbreed in de afgelopen drie jaar, op een schaal van 1 tot en met 10, telkens met 0,1 is gestegen, uitmondend in het huidige rapportcijfer 6,8 (STM); 93% (in 2007: 90%) van de afgestudeerden na het afronden van de opleiding betaald werk verricht (ATM); 85% (in 2007: 80%) van de werkende afgestudeerden een functie heeft waarvoor door de werkgever minimaal hbo-niveau wordt vereist (ATM); een verkeerde studiekeuze voor veel studenten in de propedeuse de belangrijkste reden is geweest om te stoppen met een opleiding. Meer dan de helft (53%) geeft hierbij ook aan geen advies te hebben gevraagd bij het besluit om te stoppen. Degenen die wel advies vragen, doen dat vooral bij de studieloopbaanbegeleiders en/of de decanen (ETM); het onderwerp Toetsen en Beoordelen ten opzichte van andere onderwerpen relatief laag scoort (STM). Dat beeld tekent zich al langer af en komt overeen met uitkomsten van interne audits en accreditaties. Daarom is deze score meer in detail onder de loep genomen voor wat betreft: de borging van toetsbeleid; de mogelijkheid om feedback te krijgen, evenals de kwaliteit van die feedback; het voorkomen van meeliftgedrag; de traceerbaarheid van de totstandkoming van de beoordeling van werkstukken in de afstudeerfase; de duidelijkheid van beoordelingscriteria; het niveau van toetsing. d e afgestudeerden als top-drie van de belangrijkste competenties voor het uitoefenen van hun functie noemen: ATM Top-drie, opgesteld door afgestudeerden het vermogen om vakkennis toe te passen 2 het vermogen om creatief in te spelen op onverwachte situaties 3 het vermogen om nieuwe ideeën en oplossingen te bedenken het vermogen om vakkennis toe te passen 2 het vermogen om met anderen professioneel samen te werken 3 het vermogen om nieuwe ideeën en oplossingen te bedenken het vermogen om vakkennis toe te passen 2 het vermogen om creatief in te spelen op onverwachte situaties 3 het vermogen om met anderen professioneel samen te werken Verbeterfunctie Het verzamelen van evaluatieve gegevens is natuurlijk geen doel op zich. Monitorgegevens worden benut om te signaleren hoe de stand van zaken is op de gebieden van studiesucces, professionaliteit en kennisontwikkeling, ten opzichte van de ambities van de HvA. Het ligt in de lijn van de verwachting dat, als de signalen daartoe aanleiding geven, op opleidingsniveau tijdig maatregelen worden genomen. Naast docenten(teams) spelen studenten bij het bepalen van concrete verbeteracties een belangrijke rol. Om hen goed toe te rusten voor het leveren van hun aandeel aan de onderwijskwaliteit kregen ook in 2008 studenten die nieuw zijn in opleidingscommissies de gelegenheid zich te bekwamen in aspecten van kwaliteit(szorg). Ruim veertig studenten namen succesvol deel aan het scholingsaanbod Onderwijs in Kwaliteit. 19

20 Je iets wordt niet iemand maar