sept 2012-sept 2013 Boeken

Transcriptie

1 sept 2012-sept 2013 Ortho Consult, de mens centraal Koningshof GD Oirschot telefoon mobiel info@orthoconsult.nl De morele plicht van elke mentor De school is een plaats waar vanuit een pedagogisch-didactische context samengewerkt wordt tussen ouders, kind en personeel. Op school hoort geen therapie thuis. Veel mentoren zeggen dan ook dat ze geen therapeut zijn en niet geleerd hebben om leerlingen met (ernstige) psychopathologische problematiek te begeleiden. Zelfs na het volgen van aanvullende trainingen op thema s als depressie, eetstoornissen, automutilatie, autisme, suïcidaliteit, angststoornissen en agressiestoornissen, blijven veel mentoren terughoudend in het contact op deze zware thematiek. De paradox van de begeleiding is echter complex. Als je teveel doet kan dat wat je doet schaden in plaats van baten. Maar als je signalen negeert, vanuit de gedachte dat je je niet moet bemoeien met thema s die om therapie vragen, ontstaat er ook schade. In dit artikel lees je hoe je voorkomt dat je inzet verzandt in een miskoop Joke is 15 jaar. Haar vader heeft drie jaar geleden zelfmoord gepleegd. Joke zat toen net drie weken op de middelbare school. De klas van Joke was enorm van slag. Alle leerlingen waren op de uitvaart, waar veel tranen gevloeid hebben. Ondanks de intense pijn, leek het met moeder en dochter juist redelijk te gaan. Joke was in de brugklas zelfs al snel weer een vrolijk meisje. En moeder kwam steeds goed verzorgd en opgewekt naar avonden die op school georganiseerd werden. Joke zit inmiddels in klas 3. De mentor van Joke neemt de laatste weken wat eigenaardige dingen op. Joke is stil en hij ziet haar nauwelijks nog glimlachen. Voor een opdracht waar leerlingen een gedicht moeten schrijven - de mentor is tevens haar docent Nederlands schrijft ze een angstig gedicht waarin ze de dood verheerlijkt. Verder valt op dat Joke zich slecht verzorgt. Ook opvallend is dat ze bijna romantiseert over de dood van Amy Winehouse. Een klasgenoot van Joke meldt op een ochtend dat Joke in het weekend stomdronken was. Een begeleider die zoveel signalen opvangt, is ethisch verplicht om er iets mee te doen. Je kunt niet niet waarnemen. En waarnemen is het begin van een reeks lastige dilemma s. Wat is mijn positie, wat is mijn plicht, waar ligt mijn grens, wat is riskant. Neem ik waar wat anderen waarnemen? Zien anderen wat ik zie? En zo ja, hebben anderen de zelfde twijfel uit het oogpunt geen therapeut te zijn? Om te begrijpen wat je wel en niet moet doen, zijn drie vragen van belang die gaan over je mandaat als begeleider. Mag ik het, kan ik het en wil ik het. Het lijken drie eenvoudige vragen, maar bij elkaar zijn ze enorm complex. Heb ik voldoende vaardigheden om een gesprek te voeren met een leerling, wil ik het gesprek voeren met een leerling en vindt de directie het goed dat ik dat doe. Mocht je bij een van de vragen twijfel hebben, dan is het natuurlijk niet zo dat je je vervolgens terug kunt trekken. Joke heeft recht op een zorgzame school. Het is een mensenrecht dat men zich om je bekommert als dingen niet goed gaan. Als je flauwvalt voor de klas, ga je er vanuit, dat je zonder dat je dat vooraf hoeft te regelen, leerlingen treft die zich inspannen voor je. Door hulp te halen of door zelf te helpen. Als je dus zorgelijk gedrag waarneemt bij een van je leerlingen, mag die leerling het als ongeschreven recht beschouwen dat je er als mens en als professional iets mee doet. De mens in nood laat je niet alleen. Het minste inspanning kost het als je direct bij een hoger echalon melding maakt van je zorg. Je gaat dan de relatie niet aan, in de hoop dat het wordt opgepakt door een ander. Deze koude doorverwijzing is niet altijd succesvol. De leerling komt immers in contact met een persoon die hij niet kent. In die zin kan therapie te snel komen en is therapie dus minder succesvol als een menselijke ontmoeting tussen mentor en leerling. Misschien is het daarom toch niet zo gek om als waarnemende mentor zelf een knopje in te drukken, dat anderen niet durven aan te raken. Contract Als je het gesprek aangaat met een leerling waar je zorg over hebt, is het goed om vooraf na te denken over het contract. Wat zijn mijn rechten en wat zijn mijn plichten? Het is net als bij een koopcontract. Als koper heb je rechten: een goed product en het juiste product. Als je voor een ipod de winkel ingaat, wil je een goed functionerende ipod en wil je geen verkoper die je met een ipad en een duur internetcontract de winkel uitstuurt. Uiteraard heb je als koper ook plichten. Je moet betalen voor je product, je moet de winkel niet kapot maken en diefstal is ook niet okay. Terug naar de mentor van Joke. Rechten en plichten? Het maakt je haast bang dat je te leveren dienst - het gesprek met de leerling - een miskoop wordt voor het meisje. Kan ik geven wat Joke wil ontvangen? Ik denk dat veel mentoren overschatten wat deze klant werkelijk van je verwacht. Ze denken dat Joke voor genezing komt, voor advies, voor een oplossing van haar ernstige problemen. Dit terwijl Joke al lang blij is als ze iemand ontmoet die betrouwbaar is en durft te zeggen wat niemand tegen haar zegt: Ik maak me zorgen om wat ik zie. En dat dan waarden-loos weet uit te spreken. Aankaarten van je waarneming, getuigt van betrokkenheid en medemenselijkheid. Je bent als verkoper betrouwbaar door te zeggen wat je ziet. Zeker als het je lukt om te doen wat je in een normaal gesprek ook doet: gewoon jezelf zijn. Zonder paniek. Schiet je in de stress, dan verlies je jezelf en dus een belangrijk stuk gereedschap. Een leerling heeft het meeste aan de mentor of begeleider die present is, aanwezig is, vanuit zijn kracht, niet vanuit zijn paniek, onmacht, onkunde, boosheid, verdriet of frustratie. Doe bij bijzonder (pathologisch) gedrag, dan ook niet ineens bijzondere dingen. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. En dan kom ik terug bij de zorgzame vraag van de mentor die zegt: ik ben toch geen therapeut. Normaal doen betekent dat je niet over gaat tot hulpverlenerschap en je dus inderdaad niet ineens als therapeut gaat gedragen. Doodeng voor TRAININGEN 3/8/9 opleidingen 4 congressen 7 Supervisie Boeken en coaching 11 en dvd s 12/13/15

2 algemeen Joke, doodeng voor de mentor. Ga niet weg bij je mensgerichtheid die je als mentor ook laat zien als je de functionerende leerling begeleidt. Ga niet weg bij je zorgzaamheid die je als normaal mens ook vertoont als je leerlingen kleinere zorgen hebben. Zijn in plaats van doen, vragen in plaats van antwoorden, zorgen delen in plaats van zorgen overnemen. Doorverwijzen van vertrouwen Vanuit het zorgzaam ontmoeten is het een stuk makkelijker om samen te werken met de leerling. Je kunt dan samen met ouders bekijken welke professionele hulp er is binnen of buiten school. Mocht de leerling afschrikken bij je wens om de zorg te delen met ouders, Joke heeft inmiddels drie keer gesproken met haar mentor. Ze maakt sinds de gesprekken een opgeluchte indruk. Alsof ze eindelijk over het onzegbare gesproken heeft. Het luisterend oor van de mentor vond ze plezierig. Eindelijk iemand die niet alles wilde oplossen, maar die gewoon tijd had voor haar problemen. Ze vond het ook fijn dat de mentor niet schrok toen ze heftig begon te huilen. In het derde gesprek was ook moeder op school. Ze geeft aan erg dankbaar te zijn dat de mentor met haar dochter gesproken heeft. De mentor weet dat hij deze dank moet ontvangen. Hij zegt niet: dat is mijn werk. Nee, hij ontvangt de betaling : ik vind het fijn dat u dat zegt, want ik vond het best spannend om de gesprekken te voeren. Volgende week heeft Joke haar eerste afspraak bij de Jeugd GGZ. Ze vraagt haar mentor of hij mee wil gaan met haar, omdat ze het lastig vindt om hetzelfde verhaal nog een keer te moeten vertellen. Een knikje van de mentor zorgt voor een voorzichtige glimlach bij Joke. Die lach had ze al een tijd niet laten zien weet dan dat dit gebeurt uit angst voor de consequenties, niet uit verlangen om niet te delen met ouders. Als je benoemt dat je vaker hoort dat leerlingen het spannend vinden om ouders in te schakelen, omdat er angst is voor de reactie, de gevolgen of de schrik bij ouders, kun je vaak makkelijk een opening creëren. Ook nu geldt weer: blijf kalm en begripvol, maar ook duidelijk. Geef ook aan wat jij nodig hebt, daarmee groeit je betrouwbaarheid alleen maar. Helpende vragen kunnen daarbij zijn: Wie mag het vooral niet weten? Wat is het voordeel van het zwijgen? Wat is het nadeel van het zwijgen? Op die manier kun je de leerling zijn eigen opening laten maken om de spannende stap tussen school en thuis te maken. Overigens zijn de afspraken die je maakt in een eerste gesprek ook helpend in het traject dat je aangaat. Zeg van meet af aan dat je als professional soms wilt delen wat je hoort, zeker als er gevaar is voor de leerling of voor anderen. Geef ook aan dat je dat altijd in overleg doet met de leerling. Ook dat is een recht van de leerling. In gesprek gaan met de leerling in nood is een moreel dilemma. Het niet doen noemt men in de psychologie het by-stander-effect. Wie belt er als er brand is? De ander zal het wel doen, ik blijf toeschouwer. Toeschouwers zien dat de brand zich uitbreidt. De morele plicht van elke mentor is om het contract van een gesprek aan te gaan. Een contract waarbij je geeft wat passend is voor de ontvanger en ontvangt wat je terugkrijgt. Op die manier krijg je geen beroofd gevoel en kun je zonder therapeut te zijn, betekenisvolle ontmoetingen aangaan met de leerling in nood. ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR HET BEGELEIDINGSGESPREK Spreek over het onzegbare, zeg wat je ziet, zonder te oordelen Aankaarten getuigt van betrokkenheid, zeg dus wat je zorg is, draai er niet omheen Laat merken dat je niet schrikt van het gespreksonderwerp Trek je leerling niet over de streep, geef liever ruimte en invloed Licht in samenspraak met de leerling de ouders in. Geef aan dat spreken moedig is en geen teken van zwakte is Voorkom geheimhouding, door aan het begin van het gesprek aan te geven dat je soms informatie uitwisselt met iemand anders Stel de vraag: wat heb je zelf al aan informatie gezocht op internet? Laat merken dat internet twee verhalen kent: de verhalen die het probleem vergroten en de verhalen die het probleem in de context plaatsen. Maak veel gebruik van persmissieve taal: mag ik daar een vraag over stellen, wil je daar meer over vertellen, vind je het goed dat ik aantekeningen maak, etc. Blijf vooral kalm en verbonden Het team van Ortho Consult gratis dvd! In elke Ortho Courant presenteren we een contextuele speelfilm. Dit keer is dat De eenzaamheid van de priemgetallen. In deze film wordt de kijker meegenomen in de twee levens van Alice en van Mattia. Deze levens beginnen afzonderlijk maar kennen een gelijkaardige levensloop. Ze groeien langzaam naar elkaar toe en komen tot de vaststelling dat ze heel wat met elkaar gemeen hebben. Maar tegelijkertijd zijn er zaken die ervoor zorgen dat ze elkaar toch op afstand houden. Ze zijn immers allebei getekend door gebeurtenissen uit hun kindertijd en dragen deze onvermijdelijk met zich mee voor de rest van hun leven. De film laat op een treffende wijze contextuele thema s als destructief recht en delegaat/legaat zien. Als je je voor 1 oktober inschrijft voor een training, congres of opleiding, krijg je een gratis exemplaar van deze prachtige dvd. Vermeld dan in opmerkingenvak: PRIEMGETALLEN. Vlnr staand Brigitte van Sprang, Leendert van Genderen, Ivo Mijland, Susanne Nieuwenbroek, Pieter Jansen Vlnr zittend Esther Bressers, Petra Nijdam, Kim Oonk, Yvonne van Eijk, Jac Giesen 2.

3 TRAININGEN Koningshof GD Oirschot telefoon: info@orthoconsult.nl website: Voor ons complete aanbod aan praktijktrainingen: zie pagina 8 en 9 De trainers van Ortho Consult: Ivo Mijland ivo@orthoconsult.nl Drs. Wim van Mulligen wim@orthoconsult.nl Drs. Ard Nieuwenbroek ard@orthoconsult.nl Drs. Petra Nijdam petra@orthoconsult.nl Kim Oonk kim@orthoconsult.nl Esther Bressers esther@orthoconsult.nl Maarten Van de Broek maarten@orthoconsult.nl Leendert van Genderen leendert@orthoconsult.nl Jac Giesen jac@orthoconsult.nl Pieter Jansen pieter@orthoconsult.nl Contextuele groepssupervisie BIO 2, 6 en 7 (12 maart, 19 maart, 4 april, 18 april, 24 april, 14 mei, 22 mei, 30 mei, 13 juni, 19 juni en 27 juni 2013) Supervisie dient ter ontwikkeling van het zelfstandig en problematiserend leren reflecteren, zowel over zichzelf als beroepspersoon als op de eigen praktijkervaringen en het handelen daarin. Dit leren in wisselwerking met de praktijk maakt zelfstandig voortzetten daarvan mogelijk, zodat een relatief autonome beroepsuitoefening in het contextueel werken kan worden bereikt (vrij naar VCW registratie eisen geformuleerd) Onder begeleiding van drs. Ard Q. Nieuwenbroek (VCW reg. supervisor en leertherapeut) biedt Ortho Consult groepssupervisie aan voor beroepskrachten die (willen) werken vanuit een contextuele benadering. Deze groepssupervisie voldoet qua supervisor, tijdsbesteding en inhoud aan de (deel)registratie-eisen van de Vereniging van Contextueel Werkers (VCW). Derhalve bestaat de maximale groepsgrootte uit zes deelnemers en bedraagt het aantal supervisie-uren in totaal 33 uur. Voor wie: Beroepskrachten die willen werken vanuit een contextuele benadering Trainer: Ard Nieuwenbroek, werktijden van uur Kosten: 1250,00 SBU: 48 uren Locatie: Esch (vlakbij s-hertogenbosch) PASSEND ONDERWIJS? In het kader van passend onderwijs zijn scholen volop in beweging. Hoe zorgen we er voor dat alle gediagnostiseerde leerlingen een plek krijgen in de school. Wie gaat de begeleiding reguleren? Hoeveel begeleiding zetten we op elke leerling? En ook: hoe zorgen we er voor dat de leerlingen zonder diagnose voldoende aandacht blijven krijgen in school? Om op deze veelgestelde vragen een verrassend en out-of-the-box antwoord te krijgen, biedt Ortho Consult in het schooljaar een verrassend middagprogramma: contextuele leerlingbegeleiding in passend onderwijs. Tijdens een boeiende presentatie van Ard Nieuwenbroek, Ivo Mijland of Leendert van Genderen, krijgt het onderwijsteam een nieuwe visie op leerlingbegeleiding. De bijeenkomst duurt twee tot drie uur en gaat in op hoe kinderen vanuit hun loyaliteit naar thuis, in de context school tot gedrag kunnen komen dat lastig is voor school. Deze middag bieden we aan voor een aantrekkelijk kennismakingstarief van 850,00 (ipv 1150,00) SUCCESTRAININGEN OP UW EIGEN SCHOOL Ortho Consult is al sinds 1999 een begrip in onderwijsland. Onze trainers kenmerken zich door een hoog kennisniveau, maar ook met een hoog ervaringsgehalte. Al onze trainers zijn zelf mentor geweest en werken nog steeds actief als begeleider van leerlingen. De trainingen worden niet alleen in Utrecht en Oirschot gegeven. Onze trainers werken ook dagelijks op scholen in Nederland en Vlaanderen. Dubbele winst Werken binnen uw eigen organisatie kent een aantal grote voordelen. Naast de gegarandeerde kwaliteit (onze trainingen worden zeer positief geëvalueerd), werkt de trainer ook aan een positieve ontwikkeling binnen het team. Mentoren krijgen dus niet alleen een enorme vergroting van handelingsvermogen, ze ervaren ook een toename van veiligheid binnen de eigen groep. Daardoor kunnen ze in toenemende mate zichzelf zijn in hun kracht en hun kwetsbaarheid. Onze mentortrainingen bestaan in grote lijnen uit de volgende onder delen: Effectief voeren van begeleidingsgesprekken met mentorleerlingen Effectief voeren van klassenmanagement, om zo een positief groepsklimaat te creëren Effectief omgaan met weerstand bij leerlingen of in de groep Effectief kunnen voeren van gesprekken met (kritische) ouders Effectief kunnen reageren op kritische situaties bij leerlingen Praktisch gehalte Onze trainingen kennen een hoog praktisch gehalte. We werken met korte stukjes theorie, die we in oefeningen uitwerken op praktische en toepasbare wijze. Daarbij maken we gebruik van praktijkvoorbeelden uit uw eigen school. Naast trainingen rondom mentoraat, verzorgen we ook specifieke trainingen voor (zorg)teams. De praktijktrainingen (zie pagina 8 en 9) kunnen dus ook op school verzorgd worden. 3. BEL VOOR EEN CONCREET VOORSTEL:

4 OPLEIDINGEN Ortho Consult biedt naast de Landelijke Praktijktrainingen en de In Company trainingen ook een viertal langdurende opleidingen. De exacte data van deze opleidingen vindt u op onze website ( 1 Contextuele leerlingbegeleiding (2 jaar, dertig dagen) locatie: Regardz La Vie Utrecht 2 Contextueel leidinggeven (1 jaar, 8 dagen) locatie: Ortho Consult Oirschot 3 Opleiding trainer leerlingbegeleiding (1 jaar, 12x blok van vrijdagavond, zaterdag) locatie: Ortho Consult, Oirschot 4 Contextueel verdiepingsjaar (plusjaar) (1 jaar, 10 dagen) locatie: Regardz La Vie Utrecht 1 Tweejarige praktijkopleiding Contextuele leerlingbegeleiding Ouders en school horen nauw samen te werken bij het opvoeden en begeleiden van kinderen. Daarin heeft ieder een eigen verantwoordelijkheid. Zeker in het kader van Passend Onderwijs is deze samenwerking voorwaardelijk voor succes. In de praktijk van alledag is dat echter niet altijd vanzelfsprekend. Soms ontpoppen ouders zich als directe tegenstanders. Veel problemen van leerlingen hebben te maken met de thuissituatie. Maar ook de school stelt zich soms vijandig op naar de ouders. Toch is het onvermijdelijk: ouders en school moeten samenwerken, of ze willen of niet! Hoe kun je, als professional in of rond de school, de bedreigde samenwerking tussen thuis en school positief beïnvloeden? De opleiding Contextuele leerlingbegeleiding geeft op deze vraag duidelijke antwoorden en geeft deelnemers nieuwe en passende vaardigheden. Voor wie? Begeleiders binnen het voortgezet onderwijs, primair onderwijs, ROC s en onderwijsbegeleidingsdiensten en als leraar, zorgcoördinator en leerlingbegeleider. Duur van de opleiding Het programma loopt van september 2013 tot juni 2015, telkens op donderdagen van uur tot uur. Plaats: Utrecht, zalencentrum Regardz La Vie (vlak bij NS Utrecht Centraal). Registratie De tweejarige opleiding geeft de mogelijkheid om te komen tot een officiële registratie bij de Vereniging voor Contextueel Werkers (VCW) tot contextueel leerlingbegeleider ( Het eerste basisjaar In dit basisjaar wordt de contextuele benadering in haar geheel grondig verkend en uitgewerkt in relatie tot het werk als contextueel leerlingbegeleider. Dit alles steeds in verbinding met de dagelijkse schoolpraktijkervaringen van de deelnemers. Tijdens het eerste opleidingsjaar komen de volgende opdrachten aan de orde: Het inbrengen van het eigen werk als begeleider met een leerling, met nadruk op analyse vanuit de relationeel-ethische dimensie. Het inbrengen van het eigen gezin van herkomst, te belichten vanuit het contextuele begrippenkader. Het grondig bestuderen van de opgegeven literatuur Het deelnemen aan vier bijeenkomsten in een huiswerkgroep (intervisie) Het uitwerken van vier thema s en een kernessay Het inbrengen van casuïstiek voor contextuele supervisie Het tweede verdiepingsjaar Hier ligt de nadruk op het integreren van de vier dimensies in de eigen manier van werken binnen de specifieke werkopdracht. Het programma van het tweede jaar bestaat uit: Grondige analyse van de vier dimensies en de integratie daarvan vanuit de vierde dimensie. Supervisie vanuit de vier dimensies. Specifieke thema s met gastdocenten: - Verdriet en rouw - Seksueel misbruik Filosofische grondslagen van de contextuele benadering Interculturele begeleiding Deelname aan dit tweede jaar houdt de volgende opdrachten in: Het inbrengen van het eigen werk als begeleider met een leerling, met nadruk op analyse vanuit de relationeel-ethische dimensie. Het grondig bestuderen van de opgegeven literatuur Het deelnemen aan vier bijeenkomsten in een huiswerkgroep (intervisie) Het uitwerken van vier thema s en een eindwerkstuk Het inbrengen van casuïstiek voor contextuele supervisie Kosten 2600,00 per opleidingsjaar, teksten, koffie/thee en lunch tijdens alle cursusdagen inbegrepen. Gespreide betaling is, op aanvraag, mogelijk. Inschrijving geschiedt door middel van het aanmeldingsformulier op Uw inschrijving wordt pas definitief als het inschrijfgeld ( 100,00) is overgemaakt. Dit bedrag wordt in mindering gebracht bij de rekening van het 1 e opleidingsjaar. De opleidingsstaf bestaat uit Ard Nieuwenbroek, Ivo Mijland, Wim van Mulligen, Leendert van Genderen en Maya Bakker-De Jong 2 Basisopleiding Contextueel leidinggeven Wie leiding geeft in het onderwijs, draagt een aparte verantwoordelijkheid voor collega s. Dat wordt vooral duidelijk als het misloopt. Als leraren burn-out raken, buitensporig veel weerstand geven of onvoldoende kwaliteit leveren wordt van een leidinggevende verwacht daarmee om te kunnen gaan en een preventief klimaat te scheppen. Deze basisopleiding geeft leidinggevenden een aanvullende kijk op leiding geven: de contextuele benadering. Ieder mens is ingeweven in een netwerk van relaties. Deze eigen context omvat niet alleen de actuele relaties in gezin, school en maatschappij, maar ook de eigen geschiedenis, en daarin vooral de loyaliteitsbanden in het gezin van herkomst. Met de lusten en lasten vanuit zijn wortels stapt de leraar het onderwijs binnen en die bagage heeft invloed op zijn functioneren als mens en als leraar. Het werkt verhelderend en constructief als de leidinggevende de collega behalve als leerkracht vooral ook als een mens met een eigen context benadert. Wie de contextuele visie weet te integreren in het geven van leiding, verhoogt de effectiviteit van zijn persoonlijk leiderschap. Deze basisopleiding brengt leidinggevenden in het onderwijs in aanraking met de contextuele visie en geeft concrete handvatten hoe er in de dagelijkse praktijk mee om te gaan. Verkennen van een diepere laag Schoolmanagement is vaak erg gericht op beheersingsstrategieën, ingrijpen op het moment dat er zich iets voordoet, en veel minder bezig met onderliggende factoren die ervoor zorgen dat problemen steeds terug komen, of in een andere gedaante weer opdoemen. De basisopleiding Contextueel leidinggeven in het onderwijs verkent een diepere laag van waaruit, op een meer substantiële wijze, wordt omgegaan met de aanpak van problemen en hun drijfveren. Deze drijfveren blijken van persoonlijke aard te zijn. Veel gebruikte, meestal effectieve hulppatronen werken soms niet. Soms zijn iemands problemen een uiting van dieperliggende beweegredenen en emoties, die vaak te maken hebben met het idee, terecht of niet terecht, onrechtvaardig behandeld of niet erkend te zijn. Die ervaring kan een grondslag vormen voor storingen in het functioneren. Pas als dat grondprobleem wordt gezien en erkend, kunnen de geijkte vormen van hulpverlening alsnog het probleem raken. Als handboek wordt gebruikt Contextueel leidinggeven in het onderwijs (Nieuwenbroek, Gieles en van Mulligen). We werken in twee blokken van vier dagen, verdeeld over enkele maanden. Tussen de twee blokken in oefenen schoolleiders met de aangereikte vormen van contextueel leidinggeven. Het tweede blok gebruiken we om de praktijkervaringen te toetsen en bij te schaven op vaardigheidsniveau. Kosten De basisopleiding bestaat uit vier dagen in de periode september november 2012 en vier dagen in de periode maart juni 2013 en vindt plaats bij Ortho Consult in Oirschot Opleider: drs. Ard Q. Nieuwenbroek De kosten voor deelname bedragen 1600,00 voor de gehele opleiding inclusief materialen, koffie/thee en lunch tijdens alle cursusdagen inbegrepen. Gespreide betaling is, op aanvraag, mogelijk. Inschrijven kan via Per trainingsgroep is er plaats voor maximaal twaalf deelnemers. U ontvangt na aanmelding bericht over deelname en de inschrijfvoorwaarden. 4.

5 OPLEIDINGEN 3 Basisopleiding Trainer Leerlingbegeleiding De opleiding is bedoeld voor (leerling) begeleiders, in en buiten het onderwijs, die hun begeleidingservaring willen gebruiken als basis voor een effectief trainerschap. Er is een toenemende belangstelling om leraren en mentoren te scholen in het groeiende veld van leerlingbegeleiding. Dat kan op zowel de eigen school als daarbuiten. Zo kiezen steeds meer directies ervoor eigen deskundigen te vragen interne scholing te bieden aan collega s. Succesvol trainer leerlingbegeleiding Na afloop van de opleiding kunt u aan het werk als trainer leerlingbegeleiding beschikt u over alle basiskennis en trainersvaardigheden om zelfstandig een training te ontwikkelen en uit te voeren bent u in staat diverse werkvormen toe te passen heeft u zicht op groepsdynamische processen en kunt u hierop anticiperen kunt u diverse trainersinterventies gericht in zetten kunt u inspelen op individuele leerwensen bent u zich bewust van uw sterke en zwakke kanten als trainer leerlingbegeleiding heeft u zicht op uw eigen trainersstijl en de effecten daarvan op anderen Opbouw en inhoud van de opleiding De opleiding is modulair. Het gaat om de volgende vier modulen: 1. Groepsprocessen 2. Ik als trainer 3. Trainingsvaardigheden 4. Trainingsprogramma s ontwerpen en uitvoeren 1. Groepsprocessen (Maarten Van de Broek) In de klassieke groepsdynamica gaat het om de processen die zich binnen groepen afspelen. Speciale aandacht krijgen thema s als; groepsstructuur, (gedeeld) leiderschap, groepsrollen, normen en (groeps)regels. Kernuitdaging voor iedere trainer is steeds weer; Hoe kan ik in deze specifieke groep een optimaal leerklimaat realiseren?. 2. Ik als trainer (Ivo Mijland) Om een goede trainer te zijn moet je jezelf goed kennen. Waar liggen je krachten en ook je gevoeligheden? Waarmee is je rugzak gevuld? Hoe komt het toch dat je zoveel moeite hebt met autoritaire deelnemers? Wat betekent feedback voor jou? Via zelfonderzoek en observaties door anderen wordt u zich in toenemende mate bewust van veelal onbewuste drijfveren, aanwezige talenten, persoonlijke kwaliteiten en valkuilen. Een vergroot zelfinzicht helpt bij het herkennen, begrijpen en veranderen van eigen reactiepatronen. Zo werken we aan een ontspannen,professionele werkhouding die stress en frustratie voorkomt. 3. Trainingsvaardigheden (Ard Nieuwenbroek) Het overbrengen van kennis en vaardigheden, gekoppeld aan attitudeontwikkeling, is een kunst apart. Het lijkt op lesgeven maar is ook weer heel anders. Gedifferentieerd contact maken met individuen en de groep als geheel vragen vakmanschap. Temeer als we beseffen dat deze overdracht voor ruim 80% bepaald wordt door non-verbale kwaliteiten. Door deelnemers als gelijkwaardig, betrokken en mondig te zien zijn trainers in staat een goede leeromgeving te scheppen, waarin ruimte is voor uitwisseling en groei. 4. Trainingsprogramma s ontwerpen en uitvoeren (Leendert van Genderen) Dit ontwerpen vraagt veel van uw analytische en creatieve mogelijkheden. Aan het ontwerpen van een training gaat een verkenning vooraf van de doelstellingen en wie die geeft. Wat is de (verborgen) bedoeling van de opdrachtgever? Wat is het gewenste resultaat? Hoe krijg je deze informatie? Vervolgens: hoe ga je de training vormgeven zonder verstrikt te raken in de structuur? Hoe presenteer je de trainingsinhoud aan de deelnemers? Wat zijn de effecten en hoe worden die gemeten? Duur van de opleiding De opleiding loopt van december 2012 tot januari 2014 en wordt gegeven op onze locatie in Oirschot. Iedere module kent drie blokken van vrijdagavond uur tot zaterdagmiddag uur. Een lijst met overnachtingsmogelijkheden is beschikbaar, deelnamegeld is exclusief eventuele overnachting. Kosten In deze opleiding werken ervaren toptrainers die, zeker ook in het segment leerlingbegeleiding,hun sporen ruimschoots hebben verdiend. Deze trainers zijn Ivo Mijland, Ard Nieuwenbroek, Maarten Van de Broek en Leendert van Genderen. De complete opleiding kost 2750,00 (inclusief alle maaltijden). Gespreide betaling is mogelijk. Inschrijven kan via Per trainingsgroep is er plaats voor maximaal twaalf deelnemers. U ontvangt na aanmelding bericht over deelname en de inschrijfvoorwaarden. 4 Contextueel plusjaar Een derde opleidingsjaar voor gecertificeerde contextuele leerlingbegeleiders of gelijkwaardige opleiding Voor wie? Gecertificeerde contextuele (leerling) begeleiders die hun handelingsbekwaamheid binnen de schoolmuren willen vergroten en daartoe het mandaat hebben. In dit jaar staat het contextuele handelen binnen (leerling)begeleiding centraal. Je leert de opgedane contextuele kennis en attitude op vaardigheidsniveau breder uit te werken. Daarnaast wordt de contextuele theorie opgefrist, verdiept en uitgebouwd, gerelateerd aan praktijkervaringen en persoonlijke processen. Deelnemers dragen het gehele jaar casuïstiek aan, naast training in hypothesevorming wordt ook de kans gegeven om te oefenen met contextuele begeleidingsvaardigheden. Programma onderdelen: Methodisch werken met grote nadruk op trainen van vaardigheden en het voeren van gesprekken Leren systematisch leiding geven aan een contextueel hulpverleningsproces in al zijn aspecten. Het ontwikkelen van een eigen stijl vanuit een integratie van de vier dimensies. Hierbij gaan we uit van de eigen werk- en opleidingservaring. Supervisie over ingebracht casusmateriaal. Contextuele verdieping van de persoonlijke ontwikkeling Registratie Dit derde opleidingsjaar geeft de mogelijkheid om te komen tot een officiële registratie bij de Vereniging voor Contextueel Werkers (VCW) tot contextueel hulpverlener ( Het dossioma van dit jaar is: Theoretische technische vorming a Methodiek 10 uren b Vaardigheden 10 uren c Vorming van attitude en grondhouding vanuit de persoonlijke processen 10 uren Supervisie 50 studiebelastingsuren, waarvan 30 contacturen Literatuur 500 pagina s 50 uren Tijdsbesteding Een bijeenkomst per maand van uur tot uur en van uur tot uur. Voor een lichte maaltijd wordt gezorgd. Kosten Dit derde contextuele opleidingsjaar wordt begeleid door drs. Wim van Mulligen. De groep bestaat uit minimaal zes deelnemers en maximaal twaalf deelnemers. Deelname aan dit derde opleidingsjaar kost 2300,00. Dit is inclusief koffie/thee en een warme maaltijd. Inschrijven kan via 5.

6 La Vie Utrecht is dé professionele vergader- en trainingslocatie in Utrecht. Centraal in Nederland, 40 zalen, goede bereikbaarheid en gratis Wi-Fi. Het is al jaren de vaste locatie voor de praktijktrainingen van Ortho Consult. Ontzorgen en verrassen. Dat is onze passie! Ivo Mijland van Ortho Consult over La Vie: Een gevoel van thuiskomen! Fijne mensen, die zorgen voor een zorgeloze dag, een overheerlijk en uitgebreid lunchbuffet, en ook nog eens vlak bij Utrecht Centraal. Superplek... Maak nu gebruik van ons kennismakingsaanbod: boek en ontvang o.v.v. Ortho Courant 10% korting over de eindfactuur lavieutrecht.nl La Vie Utrecht, Lange Viestraat 351, 3511 BK Utrecht,

7 Congressen Ortho Consult organiseert met partner Congres Content jaarlijks een aantal symposia en congressen op onderwijsgebied. Onderstaand vindt u onze agenda voor het schooljaar Meer informatie over inhoud, tijden, locatie of inschrijven vindt u op 1 Congres Iedereen gemotiveerd Alle congressen bijwonen? Neem dan een JAAR ABONNEMENT. Voor alle bijeenkomsten betaal je dan 550,00 i.p.v. 705,00. Voor info of aanvragen jaarabonnement mail: info@congres-content.nl 29 oktober 2012, van uur, Reehorst, Ede In het Nederlandse onderwijs hebben we het steeds vaker over ongemotiveerde leerlingen. Ze zijn niet vooruit te branden, hangen wat in de bank en lijken niet meer te inspireren. Met de handen in het haar focussen we ons op dit probleem. We willen geen ongemotiveerde leerlingen, ook geen brutale leerlingen en al helemaal geen leerlingen die weigeren naar school te gaan. Is repressie de oplossing voor dit hardnekkige probleem? Of zijn er andere manieren om te motiveren? Wij denken van wel! Wat gebeurt er als je vanuit het gezonde stuk op school te werk gaat? Als je je richt op wat al goed gaat? Op dit congres zullen diverse ervaren sprekers uit Nederland en Vlaanderen ingaan op dit actuele thema. Met verrassende interviews, lezingen en muzikale en cabarateske intermezzo s met o.a. medewerking van Anton Philips (zoon van Frits), Maarten van de Broek (Vonk en Visie), Ivo Mijland (Ortho Consult), Hans van Breukelen (ex-international Oranje en PSV) en Henry van Loon (Comedytrain) Een sterk inhoudelijk programma, praktisch direct toepasbaar in de schoolpraktijk! Voor wie: Docenten en begeleiders uit het VO en PO Kosten: 225,00 (inclusief koffie/ thee, lunch en een drankje na afloop) Inclusief: Motivatiewaaier Inschrijven kan via: 2 Symposium Machomannetjes in school 21 november 2012, van uur, Jaarbeurs, Utrecht Herkent u dit? Als je ze wilt corrigeren staan ze meteen op scherp. Ze zullen nooit toegeven dat ze iets gedaan hebben. Ze praten op een hondsbrutale, denigrerende toon tegen je. Je voelt hun minachting, zeker als je vrouw bent. Ze gebruiken gemakkelijk (verbaal) geweld. De macho s, de korte lontjes, de leerlingen die nauwelijks een grens accepteren. Leerlingen die je steeds uitdagen, de strijd aangaan, die moeilijk een correctie aanvaarden. Ze zijn antischool, ze zijn zowel allochtoon als autochtoon. Straatcultuurgedrag zie je tegenwoordig niet alleen meer in de stad, maar ook steeds meer in dorpen. Eerst in het fietsenhok, daarna op het plein, toen in de kantine, later in de gangen en nog later in de klas. Twintig jaar geleden waren het nog maar enkele leerlingen, nu een groter deel van de klas. Deze boeiende middag wordt gepresenteerd door Hans Kaldenbach. Wat leert u tijdens dit symposium? Wat is straatcultuur? Hoe motiveren en hoe grenzen stellen bij jongeren met straat gedrag? Hoe ga je om met mobieltjes in de klas? De judo- en de karate aanpak Hoe kan je diefstallen oplossen bij een hard type leerlingen? Over liegen, eerlijkheid, ontkennen en bekennen Hoe kan je concreet reageren op intimidaties en bedreigingen? Wat als ze je pakken op je kwetsbare kanten? Hoe kan je de afkeer die leerlingen hebben van homoseksualiteit verminderen? Voor wie: Docenten en begeleiders uit het VO en PO Kosten: 135,00 (inclusief koffie/thee, warme snack bij aankomst en een drankje na afloop) Inclusief het boek: Machomannetjes, 99 tips om de straatcultuur terug te dringen uit uw school Inschrijven kan via: 3 Congres Systemisch werken op school 27 februari 2013, van uur, Marcuskerk, Utrecht Ervaar jij als leerkracht ook wel eens dat het werken op een school soms veel energie kost? Merk je soms dat er iets niet lekker gaat op je school en weet je niet hoe je daar mee kunt omgaan? Heb jij je ooit weleens afgevraagd hoe systemen werken in het onderwijs? Als je op een school werkt, heb je te maken met verschillende systemen: je collega s in verschillende functies, leerlingen, ouders, en natuurlijk besturen en overheidsinstanties. Waarbij er ook verschillende culturen en achtergronden zijn. Op dit congres ga je met een systemische blik kijken naar de verschillende relaties op je school. Dit om inzichten te verkrijgen in de mogelijke verstrikkingen (dynamieken) die binnen je school kunnen plaatsvinden. Uiteraard wordt er ook direct geoefend, zodat de informatie na dit congres direct toepasbaar is! Deze dag wordt geleid door Bouke de Boer en vindt plaats op een heel speciale locatie, namelijk de Marcuskerk in Utrecht. Voor wie: Docenten en begeleiders uit het VO en PO Kosten: 195,00 (inclusief koffie/thee, lunch en een drankje na afloop) Inclusief het boek: Ik kan de wereld veranderen en jij weet wie ik is... (Bouke de Boer) Inschrijven kan via: 4 Nationaal Congres Leerlingbegeleiding 16 maart 2013, van 9.30 tot uur Elk jaar in maart staat het Nationaal congres Leerlingbegeleiding op het programma. Voor iedereen die leerlingbegeleiding een warm hart toedraagt. Een mooie kans om als individu, of juist met teamleden samen, in een dag volop nieuwe kennis en ervaring op te doen die meteen toepasbaar is in de dagelijkse praktijk. Vanuit diezelfde traditie kiezen we ook nu voor de zaterdag en voor een lage deelnemersprijs, zodat deelname voor iedereen mogelijk en laagdrempelig is. Ook het programma kent een traditionele en vertrouwde structuur: een korte plenaire opening, gevolgd door maar liefst drie workshoprondes. Met een ruime keuze uit tientallen praktische workshops van vaak gerenommeerde deskundigen vanuit verschillende expertises. Voor wie: Docenten en begeleiders uit het VO en PO Kosten: 150,00 (inclusief koffie/thee, lunch en een drankje na afloop) Inschrijven kan via: 7.

8 5 Verdieping mentoraat 1. Faalangst de baas met een training op school BIO 2, 6 en 7 4 De mentor als spil BIO 1, 2, 6 en 7 (13 september, 26 september, 8 oktober, 30 oktober 2012, 14 januari 2013) (9 januari, 17 januari, 25 februari, 25 maart, 30 mei 2013) Van iedere twaalf leerlingen heeft er een last van faalangst. Vaak is dat duidelijk, soms zorgt een leerling ervoor dat zijn probleem onzichtbaar blijft. De laatste jaren hebben we een groepstraining ontwikkeld, die op bijna 70% van alle Nederlandse scholen wordt aangeboden aan faalangstige leerlingen. Deelnemers leren in deze vierdaagse praktijktraining hoe deze leerlingen te diagnosticeren en ook hoe effectief en verantwoord een training te geven. Voor wie: leerkrachten/mentoren met gesprekservaring die opgeleid willen worden tot faalangsttrainer in het voortgezet onderwijs en bovenbouw basisonderwijs Trainer: Annette van der Laan (najaar) en Ivo Mijland (voorjaar) Kosten: 945,00 Inclusief het boek: Handboek faalangsttraining (Ard Nieuwenbroek,/Jan Ruigrok) SBU: 35 uren 2. Psychopathologie in school BIO 2, 5, 6 en 7 3. Faalangst in de diepte BIO 2, 6 en 7 (5 november, 20 november, 3 december 2012) ( 27 maart, 8 april, 24 april 2013) Als normaal anders is op een school, zijn leerlingen (maar ook leraren) soms geneigd te zeggen dat de ander gek is. Automutilatie, eetstoornissen, angststoornissen, leerlingen die zo destructief zijn, worden vaak als gek bestempeld. Maar is anders zijn gek zijn, of is het gek anders niet te kunnen verdragen? Voor met name leerlingbegeleiders en zorgcoördinatoren is het belangrijk basiskennis te hebben over psychopathologie. Veel leerlingen bewegen zich met hun persoonlijkheidsontwikkeling in dit gebied. Herkenning en benoeming van deze zware problemen zijn van belang om (bijvoorbeeld binnen zorgteams) op een juiste manier deze leerlingen te bespreken en te verwijzen. Na deze driedaagse training herken je psychopathologie bij leerlingen en weet je hoe er als leerlingbegeleider mee om te gaan in school. Voor wie: leerlingbegeleiders, zorgcoördinatoren en intern begeleiders Trainer: Ivo Mijland Kosten: 630,00 Inclusief het boek: Handboek kleine psychopathologie in school (Wim van Mulligen, Ivo Mijland en Ard Nieuwenbroek) SBU: 28 uren (21 januari, 5 februari, 28 februari, 19 maart 2013) Veel scholen werken met trainingsprogramma s voor leerlingen met faalangst en examenvrees. Als begeleider van een trainingsprogramma is het belangrijk om regelmatig samen met andere professionals te werken aan je deskundigheidsbevordering. De deelnemers kunnen ervaringen uitwisselen, en gaan samen met de trainer verdiepend kijken naar door de deelnemers ingebrachte casuïstiek. Naast oefenen en verdiepen, krijgen deelnemers ook een hele praktische uitwerking om een trainingsdag samen met ouders en leerlingen te organiseren. Een training die elke faalangsttrainer verrijkt met nieuwe energie en inspiratie. Voor wie: faalangsttrainers die ervaring hebben met het geven van een trainingsprogramma in PO of VO Trainer: Ivo Mijland Kosten: 840,00 Inclusief het boek én de dvd: Faalangst en ouders (Ard Nieuwenbroek) SBU: 30 uren (18 september, 9 oktober, 5 november 2012) (3 juni, 11 juni, 24 juni 2013) Veel scholen bieden in company onze praktische training voor mentoren aan in teamverband. Helaas vissen veel nieuwe mentoren achter het net, omdat er op het moment dat ze gevraagd wordt mentor te worden, geen training in company plaatsvindt. Daarom biedt Ortho Consult deze succesvolle training nu ook bovenschools aan, zodat nieuwe mentoren hetzelfde programma kunnen volgen dat in company al gevolgd is door collega-mentoren binnen een school. Onder leiding van Ard en Ivo Mijland (auteurs van vele boeken over leerlingbegeleiding) werk je drie dagen aan drie hoofdthema s: het voeren van (begeleidings)gesprekken, het creëren van een positief groepsklimaat en het voeren van gesprekken met (kritische) ouders. De training heeft een hoog praktisch gehalte en de opbrengst is direct de volgende schooldag al toepasbaar. De training wordt gegeven in onze eigen trainingsruimte in Oirschot. Voor wie: (beginnende) mentoren Trainer: Ard Nieuwenbroek (najaar) of Ivo Mijland (voorjaar) Werktijden: uur, locatie Oirschot Kosten: 695,00 (inclusief warme maaltijd) Inclusief het boek: Handboek voor elke mentor (Ivo Mijland en Maya Bakker) SBU: 22 uren BIO 1, 2, 6, 7 (16 januari, 31 januari, 25 februari 2013) Ben je al jaren mentor? Gaat het eigenlijk best goed met je in deze rol? Maar merk je dat er meer te halen valt? De verdiepingstraining mentoraat is speciaal bedoeld voor mentoren die hun ervaring willen omzetten in een stap vooruit. Deelnemers starten deze training met een inventarisering van leervragen, die door de trainer worden beantwoord door stukjes theorie en praktische oefeningen. De verdiepingstraining mentoraat is niet voorgeprogrammeerd. Het programma bepaal je zelf. Daardoor is er een hoge praktische toepasbaarheid de volgende schooldag. Voor wie: ervaren mentoren Trainer: Petra Nijdam Kosten: 630,00 Inclusief het boek: handboek naar keuze van uitgeverij Quirijn SBU: 22 uren 6 Zorgcoördinator tussen thuis en school BIO 1, 2, 4, 5 en 7 (19 september, 10 oktober, 6 november 2012) (16 januari, 31 januari, 27 februari 2013) De zorgcoördinator richt zich op het realiseren van een goede leerlingenzorg binnen de school en contacten met hulpverlening buiten de school. De zorgcoördinator is hiermee de spil in de leerlingbegeleiding van de school en krijgt met veel problematiek te maken. Achter problemen zoals: faalangst, agressie, zwakke prestaties, absentie, automutilatie of depressie zitten vaak andere problemen. Er is tussen thuis en school vaak meer aan de hand dan we vermoeden. Het is belangrijk om de leerling in zijn/haar context te zien en van daaruit te handelen. Met name ouders spelen hierin een grote rol. In deze training gaan we op zoek naar een benadering vanuit de context en verkennen we hoe we dit binnen de school gestalte kunnen geven. We kijken ook naar de plaats van de zorgcoördinator in de school, wat dit van je vraagt, hoe je hier invulling aan kunt geven en op welke manier je zelf in balans blijft. Voor wie: zorgcoördinatoren voortgezet onderwijs Trainer: Leendert van Genderen Kosten: 630,00 Inclusief het boek: Handboek voor elke zorgcoordinatorl (Leendert van Genderen e.a) SBU: 30 uren 7 Vertrouwenspersoon en hun geheimen BIO 2, 6 en 7 (19 en 28 november 2012) (11 maart, 27 maart 2013) Op vrijwel elke school is een vertrouwenspersoon aangesteld, die als eerste aanspreekpunt functioneert bij klachten over ongewenste omgangsvormen in relatie tot school. De vertrouwenspersoon hoort vaak als eerste functionaris binnen school over kwetsbare problematiek rondom intimidatie, discriminatie, pesten en (verbaal) geweld. Degene die je in vertrouwen neemt - ouder, leerling of collega - vraagt daarbij soms om geheimhouding. Door die geheimhoudingsvraag, kom je als vertrouwenspersoon in de knel. Want hoe kun je zulke kwetsbare informatie, waarbij het gaat over ongewenst gedrag van een leerling of een collega, wel geheimhouden? Wat moet je doen als jij iets weet, wat je collega s niet weten? Soms wordt gevraagd om het geheim met niemand te delen. Hoe moet je daar nu als vertrouwenspersoon mee omgaan? Kun je altijd geheimen bewaren? Als een leerling zegt dat je het tegen niemand mag zeggen, bedoelt hij dat dan echt? Of zegt hij dat alleen uit angst voor de consequenties van de openbaring van het geheim? In deze training leer je als vertrouwenspersoon omgaan met het specifieke thema geheimen. Deze tweedaagse praktijktraining zoekt naar dilemma s en geeft contextuele antwoorden. Voor wie: vertrouwenspersonen met ervaring (PO en VO) Trainer: Petra Nijdam Kosten: 420,00 Inclusief het boek: Handboek voor elke zorgcoordinatorl (Leendert van Genderen e.a) SBU: 14 uren 8 Examenvrees in school BIO 2, 6 en 7 Op steeds meer scholen wordt ook in het examenjaar aandacht besteed aan een trainingsprogramma rondom faalangst. Is er in de eerste klassen van de middelbare school nog sprake van 12% van de leerlingen die last heeft van faalangst, in het examenjaar loopt dat op tot 20% of soms zelfs 25%. Gelukkig is er een prima begeleidingsprogramma, waardoor de stress niet of weinig invloed heeft op de slagingspercentages. In deze praktijktraining besteden we twee dagen exclusief aandacht aan het begeleiden van leerlingen met examenvrees. Daarbij baseren we ons uiteraard op de methodieken en opvattingen zoals gepresenteerd in de vierdaagse basistraining Faalangst de baas. De toevoeging is dat we nu uitsluitend oefenen met de methodiek in het eindexamenjaar. Ook kijken we naar de bijzondere loyaliteitskwesties bij examenleerlingen. Voor wie: Trainers examenvrees, of die dat willen worden Trainer: Kim Oonk Kosten: 420,00 Inclusief het boek: Omgaan met examenvrees (Nieuwenbroek e.a.) SBU: 14 uren (1 en 14 november 2012) (21 januari, 6 februari 2013) INSCHRIJVEN? VRAGEN?

9 September juni 2013 TRAININGEN 9 Sociale vaardigheden in school BIO 2 en 6 (24 september, 9 oktober, 31 oktober, 13 november 2012 en 4 februari 2013) (28 februari, 11 maart, 27 maart, 9 april, 5 juni 2013) Een aantal leerlingen kampt met een tekort aan sociale vaardigheden. Soms komt dat tot uiting in onaangepast gedrag. Een andere keer vallen deze leerlingen juist helemaal niet op. Het zijn leerlingen met weinig zelfafbakening en zelfvalidatie. Scholen bieden deze groep leerlingen steeds vaker een groepstraining sociale vaardigheden aan. Doel van deze begeleiding is, naast sociale vaardigheden, de rol en betekenis van ouders bij dit gedrag te onderzoeken. Deelnemers leren in deze praktijktraining hoe leerlingen te diagnosticeren voor zo n training op school en uiteraard ook hoe zo n training te geven. Voor wie: Mentoren, leerlingbegeleiders met gesprekservaring die opgeleid willen worden tot sociale vaardigheidstrainer in het VO en bovenbouw PO Trainer: Kim Oonk en Esther Bressers Kosten: 945,00 Inclusief het boek: Handboek Training sociale vaardigheden (Esther Bressers en Kim Oonk) SBU: 35 uren WET BIO Sinds 2006 is er de wet op de Beroepen in het Onderwijs (kortweg BIO) van kracht. Deze wet omschrijft de bekwaamheidseisen waaraan onderwijspersoneel minimaal aan moet voldoen. Bij elke praktijktraining zie je direct welke competentie aan de orde komt. De eisen zijn omschreven in de volgende 7 items: 1 interpersoonlijk competent 2 pedagogisch competent 3 vakinhoudelijk/didactisch competent 4 organisatorisch competent 5 competent in samenwerken met collega s 6 competent in samenwerken met buitenwereld (oa ouders) 7 competent in zelfreflectie en ontwikkeling Algemene informatie over praktijktrainingen van Ortho Consult - 30% theorie/70% praktijk - werktijden (mits anders vermeld) - vertrekken vanuit een contextuele visie (zie artikel pagina 10/11) - vinden vrijwel allemaal plaats in Regardz la Vie, Utrecht (vlakbij Utrecht CS) - inclusief koffie/thee en uitgebreid lunchbuffet - inclusief passend handboek of praktijkboek - SBU=studiebelastingsuren 10 Machomannetjes in school! BIO 1, 2, 6 en 7 (31 januari 2013) De macho s, de korte lontjes, de leerlingen die nauwelijks een grens accepteren. Leerlingen die je steeds uitdagen, de strijd aangaan, die moeilijk een correctie aanvaarden. Ze zijn antischool, ze zijn zowel allochtoon als autochtoon. Straatcultuurgedrag is grote stads én -steeds vaker- dorps. Wat oefent u tijdens deze training? Hoe motiveren en hoe grenzen stellen bij jongeren met straat gedrag? De judo en de karate aanpak. Hoe kan je diefstallen oplossen bij een hard type leerlingen? Over liegen, eerlijkheid, ontkennen en bekennen. Hoe kan je concreet reageren op intimidaties en bedreigingen? Wat als ze je pakken op je kwetsbare kanten? Hoe reageer je effectief op de antischoolse houding? Hoe kan je de afkeer van homoseksualiteit verminderen? Hoe krijg je de kankerwoorden de school uit? Voor wie: Leerkrachten in PO (bovenbouw) en docenten in VO Trainer: Hans Kaldenbach Kosten: 350,00 Inclusief het boek: Machomannetjes, 99 tips om de straatcultuur terug te dringen uit uw school (Hans Kaldenbach) SBU: 6 uren 13 Social media in school BIO 1, 2, 6, 7 (9 januari 2013) Hoe reageer je als een leerling via social media een bedreiging uit? En hoe maak je beleid als het gaat om contacten tussen leerling en docent via social media? En wat doe je als een leerling op Facebook een nepprofiel maakt van een docent, met daarop valse informatie. Op het gebied van social media zijn veel werknemers en werkgevers in het onderwijs ontwetend. De reactie is vaak repressief van aard met als gevolg vaak een toename van het probleem. De kracht, snelheid en onhoudbaarheid van social media wordt daarbij vaak onderschat. Tijdens deze dag leer je een ander geweldloze aanpak waarbij er verzet is tegen het ongewenste deel, maar verbinding gezocht wordt met de niet meer weg te denken interactieve wereld van pubers. Door social media serieus te nemen, kun je ook aan de andere kant succes boeken. In dat geval maak je gebruik van de kracht van social media en neem je invloed op het ontwikkelen van socialere media. Hoe je dat doet, leer je tijdens deze praktische dag. Voor wie: Mentoren in het VO, vertrouwenspersonen, zorgcoördinatoren, leidinggevenden Trainer: Petra Nijdam Kosten: 210,00 Inclusief het boek: Social Kids (Slegers) SBU: 6 uren 11 Omgaan met klagende ouders BIO 1, 2, 6 en 7 (7 en 19 november 2012) (17 en 28 januari 2013) In het onderwijs worden leerkrachten in toenemende mate geconfronteerd met klagende ouders. Het lijkt soms of deze ouders je eerder als tegenstander zien dan als bondgenoot. Deze ouders maken het je soms erg lastig, zeker als de klachten irreëel lijken. Ze vragen om andere docenten, betere roosters, een andere mentor of zelfs het ontslag van een in hun ogen niet functionerende leerkracht. Door de onredelijkheid van die klachten, lukt het veel leerkrachten niet om constructief te blijven communiceren. De klacht maakt boos, verdrietig of nodigt uit om terug te klagen. Wat kun je doen om klagende ouders weer tot bondgenoten te maken? Hoe onderzoek je de behoefte die achter elke klacht schuilgaat? Hoe voorkom je dat klagers je humeur beïnvloeden? Hoe kun je zelf invloed nemen, om de klager te verleiden om samen te werken aan een oplossing? In deze training leer je nieuwe vaardigheden. Voor wie: leerkrachten en begeleiders in PO en VO die willen leren om klachten om te zetten in samenwerking. Trainer: Pieter Jansen Kosten: 420,00 Inclusief het boek: De kracht van klagende ouders (Ivo Mijland) SBU: 14 uren 14 Echtscheiding en school BIO 1, 2, 6 en 7 (31 oktober, 9 november, 26 november, 6 december 2012) Een op de zes leerlingen heeft te maken met echtscheiding. Er is veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van echtscheiding. Dat scheiding van grote invloed is op het leven van de jongeren, merken we vooral ook op school. Hoe moet de school hier mee omgaan, zowel naar de leerling als naar de ouders. Welke kansen liggen er om deze leerlingen te begeleiden. Hoe kan de school verbindend bezig zijn. In deze training verkennen we deze en andere vragen vanuit de contextuele benadering. Deelnemers kunnen na deze vierdaagse binnen hun school een groepstraining opzetten (jongeren en echtscheiding), waarin deelnemers samen leren verbinden. Voor wie: Leerkrachten in Basisonderwijs (bovenbouw) en Voortgezet Onderwijs Trainer: Leendert van Genderen Kosten: 880,00 Inclusief de werkmap: Gedeeld verdriet echtscheiding (Riet Fiddelaers-Jaspers) SBU: 30 uren 15 Leerlingen motiveren (BIO 1,2 en 7) 12 Contextueel methodisch werken BIO 1, 2, 6 en 7 (14 maart, 25 maart, 10 april, 22 april en 16 mei 2013) Werken vanuit contextuele kennis, attitude en vaardigheden is een uitdaging. Niet werkend vanuit vaststaande behandelprotocollen (zoals binnen sommige gedragsgeoriënteerde benaderingen) is de ontmoeting met de ander een heel avontuur met veel onvoorspelbare momenten. Betekent dit nu dat een contextueel begeleider slechts te hooi en te gras werkt? Zonder richting of begeleidingsplan? Gebruikt een contextueel begeleider geen methodieken en zijn die eigenlijk wel beschikbaar? Zonder afbreuk te doen aan het unieke van de ontmoeting tussen begeleider en de ander vraagt een professionele contextuele begeleiding ook om herkenbare methodieken. Zonder dat deze, qua toepassing en volgorde, schematisch en in tijd vaststaan geven ook contextuele methodieken steun en richting aan het begeleidingsproces. In deze training verkennen en oefenen we met een vijftal contextuele begrippen en focussen op hun methodische toepassingswaarden. Voor wie: Contextueel begeleiders in het onderwijs Trainer: Ard Nieuwenbroek, werktijden uur, locatie Oirschot Kosten: 1050,00 SBU: 38 uren BIO 2, 5, 6 en 7 We hebben onze mond vol van de motivatieproblemen bij leerlingen. Ze zijn niet in beweging te krijgen. In deze tweedaagse praktijktraining gaan we kijken naar motivatie, door een blik op jezelf te richten. Uitgangspunt: elke leerling is gemotiveerd! Maar, niet elke leerling is voor de juiste dingen gemotiveerd. Deze training richt zich op het recept dat nodig is om leerlingen te motiveren. Daarbij zoeken we ook naar de persoonlijke motivatiestrategie van de deelnemers. Zoek je naar verandering of naar duidelijkheid, streef je naar beloning of naar sfeer, ben je van de prestaties of van de relaties? Het zijn cruciale vragen in een zoektocht naar meer motivatie in de groep. Ook gaan we kijken naar de psychologische behoeften van elk mens: erbij horen, aandacht krijgen en geven, gewaardeerd worden, in een veilig leerklimaat. Voor wie: Iedereen die werkt met jongeren Trainer: Petra Nijdam Kosten: 420,00 Inclusief het boek: Orde Gevraagd (Ivo Mijland) SBU: 14 uren (30 november en 10 december 2012) (14 en 28 maart 2013) 9.

10 algemeen Hoezo contextuele benadering? Door Ivo Mijland Ortho Consult baseert zich bij alle trainingen op de contextuele benadering, vormgegeven door Iván Böszörményi-Nagy. Veel mensen vragen ons om in het kort te vertellen waar die benadering voor staat. In dit artikel geven we een praktische kijk op deze visie. Mijn naam is Bert de Zwart. Ze vinden me op school een probleemleerling. Ach, ik knok af en toe eens, maar de anderen lokken het dan zelf uit. En laatst ben ik geschorst omdat ik een joint gerookt had in de grote pauze. Bij wiskunde word ik wekelijks uit de les gestuurd. Die vent die mag mij gewoon niet. Iedereen zit te kwallen, hij heeft niets te zeggen over de klas. Ik vind het maar raar dat ze me steeds alleen maar aanspreken op mijn gedrag. Ik ben veel meer dan alleen de lastige jongen op school. Ik woon alleen met mijn vader. Mijn moeder overleed vier jaar geleden aan kanker. Van mijn vader mogen we daar niet te lang verdrietig over zijn. Wees sterk, mama zou dat gewild hebben, zegt hij dan. Mijn oma huilt trouwens nog elke dag om de dood van haar. Ik troost haar door elke dag op bezoek te gaan bij oma. Verder werk ik drie avonden in de week bij de C1000. Laatst was ik de werknemer van de maand. Mijn baas is erg tevreden over mij en zei zelfs dat hij het zo mooi vindt hoe ik met klanten omga. Oh ja, ik zit ook op een toneelvereniging in ons dorp. Na de havo wil ik naar de toneelschool. Mijn moeder speelde bij een professioneel toneelgezelschap. Dat wil ik ook, altijd al gewild Mijn naam is Erik Goossens. Ik werk sinds drie jaar op een brede scholengemeenschap en geef het vak wiskunde. Ik had me dat werk anders voorgesteld. Die pubers zijn soms knettergek. In havo 4 zit zo n gast, Bertje, die je werkelijk het bloed onder de nagels vandaan kan halen. Hij is soms zo agressief, dat ik echt niet meer weet wat ik moet doen. Op slechte dagen zit ik huilend op de fiets naar huis. Mijn leven lang heb ik hard gewerkt om iets te bereiken. Ik heb nu iets bereikt, maar kom mezelf elke dag weer zwakker tegen. Mijn vader heeft er altijd op gehamerd: Jongen, kies exact. Exact heeft de toekomst. Ik deed dat, want ik wilde hem niet teleurstellen. Ik heb ook al eens hulp gevraagd aan een paar collega s. Die zeiden alleen maar, lachend: Rust, reinheid, regelmaat, Erik. En consequent zijn. Een soortgelijk tegeltje hing ook bij mijn oma aan de muur. Ik snapte dat nooit. Zij had weinig te vertellen over de broers van mijn moeder. Die stonden soms dreigend voor haar neus. Mijn moeder kroop dan ineen. Leerlingbegeleiding en leiding geven vanuit een contextuele visie kijkt naar ieders context. Die kan schematisch weergegeven worden in een dynamische driehoek. In die driehoek spelen kind, ouders en buitenwereld een hoofdrol. Leerlingbegeleiders en schoolleiders moeten er rekening mee houden dat de school slechts een onderdeel is van een netwerk aan relaties waarin leerling Bert en leraar Erik zich begeven. Dat netwerk heeft voortdurend op onbewust niveau grote invloed op de keuzes die Bert en Erik maken. In de contextuele benadering, uitgewerkt door de Hongaars-Amerikaans psychiater/psychotherapeut Iván Böszörményi- Nagy, kijk je dus niet alleen naar de gedragingen binnen school, maar probeer je ook te begrijpen hoe dat gedrag tot stand komt door externe gebeurtenissen. Dat doe je door het individu te zien als onderdeel van meerdere sociale netwerken, maar ook door het individu te plaatsen in de relationele geschiedenis en toekomst, de verbinding met ouders en grootouders en de verbinding met eigen kinderen en kleinkinderen. Theorie dynamische driehoek Als je als school werkt met het contextuele gedachtegoed, is de basishouding ten opzichte van mensen die problemen hebben of problemen geven, echt anders. Je gaat dan in gesprek met de persoon, waarbij de aanleiding van het gesprek best het feitelijke dilemma (conflict, disfunctioneren) kan zijn, maar waar het streven is om met de persoon een dialoog aan te gaan. In een dialoog ga je elkaar niet bestrijden, maar probeer je elkaar te verstaan. Wie is Bert die vecht, wie is Erik die worstelt? Wat neemt hij mee in zijn familieschatkist, dat onlosmakelijk verbonden is met het huidige conflict? Want Bert is ondanks al zijn problemen die hij veroorzaakt gewoon Bert, een leerling van de school, maar ook een kind van twee ouders, waarvan er een op veel te jonge leeftijd overleed aan kanker. En Erik is ondanks zijn worstelingen in zijn lessen, een mens die er toe doet. Een eerste stap om de persoon in een breder perspectief te ontmoeten, is het maken van een genogram (een soort stamboom). Je tekent dan het individu in relatie tot broers, zussen, ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen. Door het gesprek aan te gaan met een zoektocht naar de opbouw van het genogram, kun je nieuwe paden vinden. Bert vecht, maar wil misschien wel huilen. Erik wankelt, maar wil misschien wel vechten. De balans van geven en ontvangen Mensen zijn voortdurend bezig met het zoeken naar een balans tussen geven en ontvangen. Wie geeft, heeft het recht er voor terug te krijgen. Wie ontvangt, wil teruggeven. Er is een balans als er aan beide kanten van de weegschaal ongeveer een gelijkwaardig aantal giften te vinden is. Nagy werkte in zijn therapie veel met de metafoor van de balans van geven en ontvangen. Je leven wordt aangenaam doordat je kunt geven aan anderen: een kind geeft door een goed rapport, door te helpen met corvee, door een medeleerling een lastige wiskundesom uit te leggen. Aan de andere kant ontvangt dat kind door een bedankje, een boekenbon als dank voor de uitleg, een trotse vader die op een feestje vertelt over het goede rapport. Maar die balans kan ook verstoord raken. Als een kind thuis dagelijks helpt in het huishouden, na het overlijden van zijn moeder, als een kind niet huilt, omdat zijn vader de tranen niet kan verdragen of als een kind zijn boosheid over het verdriet op een plek buitenshuis afreageert, geeft hij zonder dat de gift ontvangen wordt. Het is als op een feestje: je spant je in om een passend cadeau te vinden, maar de ontvanger opent het niet en laat nooit meer horen wat hij er van vond. Ook als een volwassene zijn leven lang datgene deed, wat zijn ouders van hem verlangden, als een volwassene niet durft te begrenzen, omdat hij daarmee breekt met de familiecode of als een volwassene werk accepteert dat ongelukkig maakt. Als de balans ernstig verstoord is, ontstaat een (interne) crisis, die kan leiden tot angst en depressie. De weegschaal slaat door naar een kant en er is heel wat nodig om weer beweging in dat instrument te krijgen. De verstoring noemen we in contextuele termen aangedaan en toedelend onrecht. Om de balans te herstellen, heb je een professional nodig, die de weegschaal aan beide kanten aanraakt, zodat de weegschaal in beweging komt. Loyaliteit: horizontaal en verticaal Hoe moeilijk het ook lijkt, in de casus van leerling Bert en leraar Erik kom je pas echt vooruit als je de heren erkenning wilt en kunt geven voor hun inzet, maar ook voor hun onrecht. Dat is vooral belangrijk, omdat er op de balans van geven en ontvangen nog een complexe factor meespeelt. Nagy werkt dat uit in zijn theorie onder de noemer loyaliteit. Er zijn twee soorten loyaliteit: allereerst heb je een web van horizontale relaties die je min of meer 10.

11 algemeen vrijwillig kiest. Vrijwillig kies je voor je vrienden, voor je collega s, voor je buren. Je geeft en ontvangt op zo n manier dat er een balans ontstaat. De relatie wordt waardevol als je in balans kunt samenzijn. In relaties kunt je ook uitgegeven raken, een onrechtvaardig gevoel ervaren. In dat geval kun je de relatie stoppen. Je verbreekt de verbinding, en hoewel dat met veel pijn gepaard kan gaan, voelt het uiteindelijk ook goed om een oneerlijke relatie te stoppen. Naast je horizontale relaties, ben je ook onlosmakelijk verbonden met je geschiedenis. We spreken dan van verticale relaties. De existentiële loyaliteit betreft de relaties uit je zijnsgeschiedenis. Het zijn de historische lijnen in je leven. Je ouders zijn aan je verbonden door het feit dat je dankzij je ouders op aarde bent gekomen. Deze banden zijn onlosmakelijk. Hoe zeer de balans ook verstoord wordt, je kunt je vader of moeder nooit in je ex-en-bestand opnemen. Zelfs bij ernstige beschadiging, bijvoorbeeld mishandeling, is de verticale loyaliteit uiteindelijk sterker dan de horizontale. Ook na de dood van de moeder van Bert, blijft zij zijn moeder. Binnen de dynamische driehoek is het van belang te weten, dat de verticale relaties anders zijn dan de horizontale. Een kind staat vanaf de geboorte in de schuld en is van nature van zins om voor het bestaan terug te geven. Zowel Bert als Erik kunnen niet anders dan loyaal zijn aan datgene wat ze meenemen in hun familiekoffer. Die loyaliteit botst met de horizontale relaties binnen de context school. Bert is met zijn gedrag onbewust loyaal aan de complexiteit in zijn gezin. Erik is op zijn beurt zeer loyaal aan zijn geschiedenis. Hij doet wat hij geleerd heeft, zelfs als het hem in de klem zet. Zelfs als hij daardoor zijn verlangens parkeert. Meerzijdige partijdigheid Bert en Erik hebben dus meer nodig dan lik-op-stuk-maatregelen of goed bedoelde adviezen. Wat wellicht het allerbelangrijkste is, is dat je in een gesprek niet alleen kijkt naar wat je kunt zien, maar ook de contextuele bril op zet om andere dingen te zien. Je kijkt dan achter het beeld dat iemand uitzendt. Daarvoor is een bijzondere basisattitude nodig: meerzijdige partijdigheid. Je streeft er dan naar de kant te kiezen van alle betrokkenen in het begeleidingsproces, ook die van Bert en Erik en vooral ook die van jezelf (alomvattend, erkenning gevend, de juiste timing, verwachting in de goede afloop en empathisch). In het geval van Bert: Ik merk dat het je niet lukt om te voldoen aan de vragen van je wiskundeleraar. Wil je eens vertellen hoe dat komt. Is er iets waar je het over wilt hebben? Heb je zelf een idee hoe we er samen voor kunnen zorgen dat het beter gaat op school? En richting Erik: We willen graag eens met je praten over Bert. Het is een leerling die jou veel problemen geeft. Zullen we samen eens kijken hoe we dit in een breder perspectief kunnen bekijken? Meerzijdige partijdigheid is de basis voor een dialoog. Het nodigt uit om de ander niet alleen te ontmoeten in waar je last van hebt, maar ook te geloven dat het gedrag een voedingsbodem kent die elders kan liggen. Meerzijdige partijdigheid is de houding die uitgaat van een hoopvolle toekomst, waarbij je erkenning geeft voor de onzichtbare pijn en inzet achter de zichtbare problematiek. Wat kunnen we nu met al deze theorie? Als we echt iets willen met de leerlingen, dan moeten we ze, hoe moeilijk dat soms ook is, als individu met een web aan relaties accepteren. In de begeleiding van de leerlingen zullen we ook rekening moeten houden met de verticale relaties van die kinderen. Leerlingen hebben in feite legitimering nodig van thuis om iets te doen. Daarbij moet voorkomen worden de rol van ouders over te nemen, de betere ouder te worden. De kunst is om meerzijdig partijdig te zijn, zeker in het geval van conflicten. Zoek bij probleemgedrag naar de vaak ondergrondse en ook bovengrondse loyaliteiten van het kind. Er is geen leerling die zich zomaar ineens negatief gaat gedragen met alle gevolgen, ook voor zichzelf. Durf jij Bert werkelijk te ontmoeten en van hem geen probleem te maken maar hem te zien als een onderdeel van een driehoek waarbinnen alle partijen samen naar een oplossing werken? Durf je te zoeken naar het onrecht in Berts leven, waardoor hij voor nieuw onrecht zorgt op school? En wil jij samen met Bert zoeken naar mogelijkheden om constructiever met de situatie om te gaan? En Erik? Er is geen leraar die zich zonder reden de martelgang en het verdriet laat gebeuren. Een leraar die zich niet staande weet te houden tussen pubers, heeft niks aan een collega die adviseert eens wat strenger te worden. Erik heeft vooral iets aan een teamleider die Erik wil ontmoeten in het perspectief van zijn verticale loyaliteit. Maak je op voor een dialoog! Bert en Erik zullen je dankbaar zijn! Supervisie en coaching Ortho Consult werkt met een team van zes ervaren loopbaancoaches/supervisoren aan het herstel van mensen die in hun leven tegen problemen oplopen. Zowel jongeren als volwassenen vinden al jaren succesvol antwoorden op de vragen die ze zelf stellen. We werken met individuele supervisie, gezinssupervisie, werkgerelateerde coaching en supervisie op relationeel niveau. Daarbij wordt steeds gewerkt vanuit de contextuele visie, ontwikkeld door de Hongaarse psychiater/psycho therapeut Iván Böszörményi-Nagy. Uitgangspunt in onze praktijk is dat de cliënt samen met de supervisor op zoek gaat naar wie hij of zij is in een netwerk van relaties. We werken daarbij met een genogram om zicht te krijgen op de betekenisvolle relaties waarmee je verbonden bent. Ook zoeken we samen met de cliënt naar (on) rechtvaardigheid die vaak diep geworteld in de familieschatkist is opgeslagen. De contextuele supervisor gaat niet voor de diagnose, maar richt zich vooral op de dialoog. Nagy omschreef deze vorm van samenwerken in de zin: healing through meeting. We plaatsen samen met de cliënt de door hen ervaren problemen in een breed perspectief van relaties. Dat wat je als lastig ervaart kun je niet los zien van je context. Alle gedrag is communicatie. Alle gedrag heeft een betekenis in relatie tot een ander. Hoe meer je dat in een perspectief leert zetten, hoe groter je zelfvertrouwen en je kracht om jezelf te begrenzen zal worden. Aanpak Als je ervaart dat het niet goed gaat met je kind, met jezelf, op je werk of in je relatie, dan kun je een afspraak maken voor een intakegesprek met een van onze supervisoren. Tijdens de intake wordt samen gekeken naar het ervaren probleem en wordt gekeken of en hoe er samengewerkt kan worden. Na de intake volgen meestal vijf gesprekken van een uur. Aan het eind van het vijfde gesprek, wordt samen teruggeblikt en vooruit gekeken. De cliënt bepaalt samen met de supervisor hoe een eventueel vervolg er uit kan zien. Bel met een van onze medewerkers voor verdere vragen en/of het maken van een afspraak: Onze coaches/supervisoren Petra Nijdam Ivo Mijland Kim Oonk Pieter Jansen Esther Bressers Ard Nieuwenbroek 11.

12 De zorgcoördinator is binnen de school een spin in het web voor wat betreft de zorg voor leerlingen. Hij heeft veel contacten en moet de zorglijnen met elkaar verbinden tot een mooi geheel, waardoor de leerling de zorg krijgt die hij nodig heeft. Dat vraagt veel kennis en vaardigheden. In dit boek geven de auteurs een compleet overzicht van wat een zorgcoördinator op school allemaal als kennis nodig heeft. Dat maakt dit boek ook tot een echt handboek: een naslagwerk waar je alles kunt vinden wat je wilt weten. Daarnaast geeft het boek vele concrete handvatten om op een effectieve wijze de rol als zorgcoordinator uit te kunnen oefenen. Daarbij staan de contacten met leerlingen, hun ouders, collega s en externe deskundigen centraal. Marinka Brandwijk-Kok, Leendert van Genderen en Aaldert van der Horst ISBN: Handboek voor elke zorgcoördinator 26,00 Handboek training sociale vaardigheden Dit boek is geschreven voor iedereen die te maken heeft met kinderen tussen de 10 en 15 jaar en die in welke onderwijsvorm dan ook een bijdrage levert aan een positieve ontwikkeling van kinderen. Van leerlingen wordt ander gedrag verwacht, met andere verantwoordelijkheden, dan 10 jaar geleden. Dat vraagt om een nieuwe kijk op het verzorgen van sociale vaardigheidstrainingen in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Dit boek biedt scholen de mogelijkheid een training sociale vaardigheden op een verantwoorde manier te verwezenlijken. Naast een gedegen basistheorie biedt het boek een heldere en stapsgewijze methode om een succesvolle training sociale vaardigheden te kunnen geven. Esther Bressers van Goch en Kim Oonk ISBN: ,00 Handboek alles over pesten Pesten is van alle tijden en komt voor op vele plaatsen. Zeker ook in het onderwijs. Het is voor iedereen een geweldige uitdaging om dat pesten effectief aan te pakken. Niet met een simpele truc die kortstondig werkt. Dit handboek geeft allereerst een grondig en helder overzicht van belangwekkende theorieën rondom het fenomeen pesten. Zeker is dat het niet alleen om de pester gaat en ook niet alleen om straffen. Voor een grondige aanpak met een langdurig effect is meer nodig. Het tweede gedeelte van dit handboek presenteert op toegankelijke wijze werkbare aanpakken, die in de praktijk hun effect hebben bewezen. In alle soorten onderwijs.de auteurs nemen de lezers mee in de wondere wereld van de groepsgerichte benadering met uitstapjes naar de inmiddels steeds bekender wordende contextuele benadering. Met praktijkaanpakken die meteen gebruikt kunnen worden! Jan Ruigrok ISBN ,00 Handboek positieve GROEPSvorming 24,00 In dit handboek is theorie en praktijk gekoppeld om zo een aangenaam recept te presenteren voor de dagelijkse omgang met groepen op school. De vele oefeningen zijn uitgebreid getest en bieden een praktische bijdrage aan het ontstaan en behouden van positieve groepsvorming in de klas. Dit handboek is een naslagwerk voor iedereen in het onderwijs die met het werken met groepen meer succes wil behalen. Bij 10 boeken het 11 e boek gratis Maya Bakker - de Jong en Ivo Mijland ISBN: Handboek kleine PSYCHOPATHOLOGIE in school 24,00 In vrijwel alle scholen in Nederland is veel aandacht voor leerlingen die extra zorg nodig hebben.dit handboek levert daarbij een extra bijdrage door aandacht te vragen voor de groep leerlingen met meer dan normale problemen. Soms duidelijk merkbaar en zichtbaar, vaker toegedekt door onbegrepen gedrag of een verkeerde diagnose. Een begeleider in school signaleert vaak als eerste psychopathologische problemen. In dit handboek staat hoe je problemen bij deze groep leerlingen herkent, hoe je met hen in gesprek blijft en hoe je in nauwe samen werking met ouder(s) kunt verwijzen naar externe professionele hulpverlening. Handboek Faalangsttraining 26,00 Veel scholen bieden faalangstige leerlingen een trainingsprogramma aan om beter met faalangst om te kunnen gaan. En met succes, zo blijkt uit de vele evaluaties. Dit handboek faalangsttraining biedt trainers mogelijkheden om, naast profes sionele diagnostiek, leerlingen een effectieve training te geven. Het boek staat boordevol oefeningen en geeft adviezen hoe zo n training in school op te zetten. Ook worden de verschillende uitgangspunten bij de oefeningen grondig theoretisch verkend. Ard Nieuwenbroek en Jan Ruigrok ISBN: Handboek Voor elke mentor Veel (beginnende) mentoren lopen vaak op tegen een muur van vragen. Dit handboek geeft antwoord op alle vragen waarmee mentoren vroeg of laat te maken krijgen. Mentoren kunnen in het boek lezen hoe ze effectief kunnen werken met leerlingen. Het boek gaat uitgebreid in op diverse gesprekstechnieken. Ook geven de auteurs handvatten om van een mentorklas een hechte groep te maken. Verder staat er veel informatie in het boek over hoe een mentor de eerste ouderavond tot een succes kan maken, hoe hij een goed leerlingvolgsysteem (LVS) kan opzetten en hoe de rapportvergaderingen succesvol geleid kunnen worden. Tenslotte worden ook de meest voorkomende leerproblemen als faalangst, dyslexie en helder in beeld gebracht. Bij 10 boeken het 11 e boek gratis Maya Bakker de Jong en Ivo Mijland ISBN: e DRUK! Uit het voorwoord van prof. dr. Herman van Engeland Ik spreek de wens uit dat velen, werkzaam in het onderwijs, dit boek gaan gebruiken Wim van Mulligen, Ivo Mijland en Ard Nieuwenbroek ISBN: e DRUK! 24,00 12 e DRUK! 12.

13 Boeken en DVD s Handboek in plaats van schorsen 26,00 (herstelrecht in het onderwijs) Iedereen die in het onderwijs leert en werkt, loopt schade op; door eigen gedrag of door wat anderen doen. Dit boek biedt mogelijkheden om met ongewenst gedrag om te gaan op een manier waar iedereen beter van wordt. Ieder conflict dat zonder straffen of verwijdering opgelost wordt is een overwinning. Als je er zelf bij betrokken bent, voelt een schorsing of flinke straf immers vaak als een persoonlijke nederlaag omdat het (weer) niet is gelukt die leerling te bieden wat hij nodig heeft. Jan Ruigrok ISBN: Autisme op school In twee praktische boeken (PO en VO) geeft Martine Delfos op heldere en praktische wijze weer wat het betekent om te werken met leerlingen met autismespectrumstoornissen. Delfos legt met veel voorbeelden uit wat het voor het kind betekent om op school te functioneren. Ze gaat onder andere in op de bijzondere wijze waarop deze leerlingen op verschillende leeftijden functioneren. Een kind kan twee zijn op sociaal functioneren en twintig zijn als het gaat om wereldoriëntatie. Ook krijg je als lezer met duidelijke voorbeelden een kijkje in de wereld van deze leerlingen. Welke problemen moet het kind het hoofd bieden om onderwijs te kunnen volgen? Autisme op school is een praktische handleiding die theorie en praktijk duidelijk met elkaar in verbinding brengt. Deel 1 is specifiek gericht op werken met leerlingen in het primair onderwijs. Deel 2 op het voortgezet onderwijs. Martine F. Delfos ISBN (deel 1, PO) ISBN (deel 2, VO) Krassende leerlingen 2 e DRUK! Iedere school kent ze: leerlingen die zichzelf (be)krassen. Zelfverwonding, of automutilatie, kan vele vormen aannemen: van krassen en ergens tegen slaan tot zichzelf snijden of branden. Dit gedrag kan verband houden met recente gebeurtenissen of ervaringen uit het verleden. Gewoonlijk heeft een leerling, die tot zelfverwonding overgaat, niet de bedoeling om zelfmoord te plegen. Eerder wil deze leerling juist zelfdoding voorkomen, er niet langer aan denken, of het leven in het algemeen draaglijker maken. Dit praktijkboek geeft antwoord op vele vragen. Hoe groot is het probleem eigenlijk? Waarom gaan leerlingen tot automutilatie over? Is krassen besmettelijk binnen school? Wat kun je als school het beste doen, en vooral ook niet doen? Rinie Roosenboom-van Seters ISBN: MOTIVATIEWAAIER Ondanks de beste intenties, stevige inspanningen, veel creativiteit en voldoende geduld, lukt het niet altijd om leerlingen voldoende in beweging te krijgen. Deze motivatiewaaier is een handzaam hulpmiddel boordevol tips en ideeën. In de waaier staan naast theoretische uitwerkingen vooral veel praktische handreikingen, lesideeën, oefeningen, overwegingen en metaforen. Ook staan er praktische aanbevelingen voor de directie in de waaier. Dit prachtig uitgevoerde product van Uitgeverij Quirijn is geschreven door Ivo Mijland. Een absolute aanrader voor iedereen die vanuit eigen passie voor het onderwijs, leerlingen wil uitdagen passief leren om te zetten in leren met passie. Bij 10 waaiers, de 11 e gratis Ivo Mijland ISBN: ,95 Eetstoornissen in school De laatste cijfers wijzen uit dat er in iedere klas van het voortgezet onderwijs minstens een meisje zit met een (beginnende) eetstoornis. Uit onderzoek blijkt dat een succesvolle therapie bij eetstoornissen nauw samenhangt met vroegtijdige signalering. Juist in de beginfase van een zich ontwikkelende eetstoornis kun je nog snel en adequaat als begeleider een positieve invloed uitoefenen. In dit praktijkboek geeft Annette van der Laan vanuit haar jarenlange ervaring als counselor in het onderwijs vele praktische aanwijzingen hoe je een beginnende eetstoornis kunt signaleren en vooral ook wat je op dat moment het beste kunt doen. Maar ook wat als school te doen als een leerling externe therapie krijgt. Daarnaast wordt helder uiteengezet wat eetstoornissen nu precies zijn en hoe je in bredere zin binnen school preventieve begeleiding kunt geven. Annette van der Laan ISBN: Crisisbegeleiding in school Leerkrachten moeten signalen opvangen van leerlingen bij dreigende zelfdoding. Een leerkracht dient incest te signaleren. Koppen uit dag en weekbladen. Wetenschappelijk onderzoek steunt de ervaring van mensen uit de praktijk: leraren kunnen een belangrijke rol vervullen bij de begeleiding van leerlingen in een crisis. Dit boek is bedoeld als een handreiking aan hen. Het is niet geschreven om een leraar op te leiden tot professioneel hulpverlener, maar om begrippen als crisis en crisisbegeleiding toegankelijker te maken. Daarmee vergroot iedere leraar zijn vaardigheid bij de ondersteuning van leerlingen in crisissituaties. Iedere leraar moet weet hebben van crisisverschijnselen. Ook wanneer hij geen begeleidende rol vervult. Ook dan kan hij een leerling helpen door deze naar een begeleider binnen school te verwijzen of deze begeleider op de leerling te attenderen. André Konig ISBN: Faalangst in de les In iedere klas zitten gemiddeld drie leerlingen die last hebben van faalangst. Ondanks voldoende capaciteiten presteren ze onder hun niveau. s Avonds voor het proefwerk of de spreekbeurt lijkt alles nog koek en ei. Ouders hebben met hen geoefend en soms ook overhoord en het resultaat is op dat moment positief. De volgende dag gaat alles echter mis. Deze leerlingen vallen in een zwart gat. Ze kunnen met moeite fragmenten van de bestudeerde stof op papier krijgen of stamelen zich naar het einde van hun vermaledijde spreekbeurt. Faalangst is dan vaak de grote boosdoener, die leerlingen, ouders en leraren soms wanhopig maakt. Voor leraren is het een professionele uitdaging om deze leerlingen op tijd in de les te signaleren en hen op een effectieve wijze te begeleiden. Dit praktijkboek biedt daartoe inzicht en concrete handvatten. Ard Nieuwenbroek ISBN: Faalangst en ouders Beschrijving van wat faalangst is en hoe je het als ouders kunt herkennen. Ouders kunnen kinderen ondersteunen door huiswerkbegeleiding, het scheppen van een veilig klimaat, evenwichtige communicatie. Ze kunnen kinderen helpen anders te leren denken en hen helpen omgaan met lichamelijke spanning. Tenslotte wordt aangegeven hoe ouders kunnen aansluiten bij de aanpak op school. De mogelijkheden tot ondersteuning worden beschreven aan de hand van concrete voorbeelden. Ard Nieuwenbroek ISBN:

14 Gasterij de Beurs, een andere manier van thuiskomen... Gasterij de Beurs St. Odulphusstraat BA Oirschot tel fax info@debeurs-oirschot.nl 14.

15 Boeken en DVD s 21,50 Provocatieve leerlingbegeleiding Provocatieve leerlingbegeleiding is een nieuwe uitdagende manier van begeleiding die lijkt te spotten met bestaande vormen. De begeleider is niet de wijze leermeester, maar eerder de hofnar, die plezier maakt, zegt wat anders verborgen blijft en die ruimte schept door chaos te creëren. Zijn wijsheid schuilt achter ontregelende acties die de leerling dwingt zijn eigen orde te scheppen. De begeleider daagt de leerling uit, zet hem op het verkeerde been en dwingt hem daarmee zijn eigen problemen aan te pakken. Hij gooit er met de pet naar, maar reken maar dat het raak is. Humor, geloof in de kracht van de leerling en geloof in eigen kracht zijn drie basiselementen waarmee de begeleider de leerling onontkoombaar zijn eigen kracht laat inzetten. Oprechte betrokkenheid met de leerlingen zorgt ervoor dat die kracht op een optimale manier gebruikt wordt. Jan Ruigrok ISBN: ,00 Energie voor elke mentor Mentoren die meer willen halen uit hun mentoruur, kunnen volop aan de slag met de boeken van Ivo Mijland. In Energie voor elke mentor en Nog meer energie voor elke mentor staan maar liefst 50 uitgebreide lessen. Bovendien verschijnt er maandelijks gratis bonusmateriaal op In de lessen staat de auteur stil bij diverse thema s in en buiten de klas. Faalangst, pesten op school, social media, afscheid nemen... Alle lessen zijn eenvoudig te gebruiken in alle jaarlagen. Uitgangspunt van alle lessen is om de klas veiliger te maken door samen te ontdekken dat we anders mogen zijn, denken en leren. De boeken zijn ook als pakketaanbieding te bestellen. Voor alle lestips betaal je dit schooljaar slechts 30,00 (i.p.v. 36,00). Ivo Mijland ISBN (deel 1) / ISBN (deel 2) 18,00 De kracht van klagende ouders Iedere leerkracht heeft ermee te maken: klagende ouders. De klachten zijn verschillend. Soms terecht, soms onterecht. Het omgaan met deze klachten vraagt kennis en vaardigheden. In dit praktijkboek schetst succesauteur Ivo Mijland vele mogelijkheden om deze soms lastige gesprekken effectief en zonder wederzijdse schade te kunnen voeren. In het onderwijs worden leerkrachten in toenemende mate geconfronteerd met klagende ouders. Het lijkt soms of deze ouders je eerder als tegenstander zien dan als bondgenoot. Deze ouders maken het je soms erg lastig, zeker als de klachten irreëel lijken. Ze vragen om andere docenten, betere roosters, een andere mentor of zelfs het ontslag van een niet functionerende docent. Door de onredelijkheid van die klachten, lukt het veel leerkrachten niet om constructief te blijven communiceren. De klacht maakt boos, verdrietig of nodigt uit om terug te klagen. Wat kun je doen om klagende ouders weer tot bondgenoten te maken? Hoe onderzoek je de behoefte die achter elke klacht schuilgaat? Hoe voorkom je dat klagers je humeur beïnvloeden? Hoe kun je zelf invloed nemen, om de klager te verleiden om samen te werken aan een oplossing? In dit praktijkboek lees je de antwoorden op al deze belangrijke vragen. Bij 10 boeken het 11 e boek gratis Ivo Mijland ISBN: Orde gevraagd! Ja-maar ik ben wel leraar, (en toolkit) Hoogsensitieve leerlingen DVD s Uitgeverij Quirijn kent ook een aantal praktijk DVD s 4 e DRUK! 21,00 - Faalangst en ouders - Diagnostiek van faalangst - G-denken als begeleidingsmiddel bij faalangst - Hoogsensitieve leerlingen in beeld Kijk en bestel op Dit praktijkboek geeft krachtige tips om uit te groeien tot een docent die kan werken met elke klas. De tips worden eerst kort theoretisch belicht, waarna elke vaardigheid bondig wordt omschreven. Daarnaast staat er bij elke basisvaardigheid een oefening, waarmee de gepresenteerde vaardigheid direct in de dagelijkse praktijk kan worden gebracht. Het boek is een absolute aanrader voor iedereen die van lesgeven zijn hobby wil maken. Een must voor beginnende docenten, een lust voor ervaringsdeskundigen. Bij 10 boeken het 11 e boek gratis Ivo Mijland ISBN: Er wordt veel gezeurd over het onderwijs. Dit zou je kunnen benoemen als de ja-maar-manier van kijken: je ziet vooral wat er niet goed gaat. Er is ook een andere manier van kijken, de ja-en-manier. Daarbij ligt het accent op de dingen die wel goed gaan. Er gebeuren immers dag in dag uit ook veel mooie dingen in het onderwijs. Dit praktijkboek is een hart onder de riem voor iedereen die met onderwijs te maken heeft. Na het lezen van dit boek zal Ja-maar nooit meer klinken als vroeger. Berthold Gunster en Herberd Prinsen ISBN Hoogsensitieve leerlingen zijn bijzondere leerlingen, in de goede zin des woords. Ze worden geboren met een sterk ontwikkeld zenuwstelsel, dat soms zorgt voor problemen, maar ook voor een heel intense belevingswereld. Bij een te grote hoeveelheid prikkels vervallen hoogsensitieve leerlingen makkelijk in negatief gedrag of trekken zich terug en worden als verlegen of faalangstig bestempeld. In dit boek lees je hoe je als leraar hoogsensitiviteit kunt herkennen en begeleiden. Susanne Nieuwenbroek ISBN En nog veel meer boeken over leerlingbegeleiding, geschreven door trainers van Ortho Consult en te koop bij Quirijn. Voor meer info en bestellen:

16 algemeen Faalangst: kind en ouders, Een loyale verbinding! Door Ard Nieuwenbroek en Mirjam Westerman Hij heeft het niet van een vreemde!. Uitspraak van een vader tijdens een gesprek met de mentor over de faalangst van zijn zoon. In het begeleiden van faalangstige leerlingen horen deskundigen vaak hoe ouders zelf aangeven ook last te hebben van faalangst, nu of als kind in hun eigen jeugd. Bij het zoeken naar oorzaken van faalangst bij leerlingen is nauwelijks empirisch materiaal beschikbaar. Het verband tussen de mate van faalangst bij ouders en hun kind is thema van een onderzoek dat de afgelopen winter heeft plaatsgevonden onder leerlingen en ouders van vier scholen, verspreid over Nederland. In dit artikel presenteren we de resultaten en geven praktische mogelijkheden om in school effectief faalangstige leerlingen te begeleiden, juist samen met hun ouders. Kinderen met faalangst hebben ouders met faalangst. Dat was het uitgangspunt bij het onderzoek, gebaseerd op het idee dat de loyaliteit tussen ouders en kind een rol speelt bij het ontstaan en in stand houden van faalangst. Zo n loyale verbinding heeft een existentiële dynamiek. Je kunt als ouders niet zeggen: Dat is mijn exdochter, net zo goed als een kind van een ex-vader kan spreken. Een ex-vriend(in) bestaat wel, ook al kost dat natuurlijk soms best veel moeite. Maar die verhouding is niet van zijnsbetekenis. Aan dit onderzoek, met als instrument de PMT en de PMT-K, hebben 599 brugklasleerlingen en 701 ouders deelgenomen. Bij 296 leerlingen hebben beide ouders deelgenomen. Ook is onderscheid gemaakt tussen biologische en niet-biologische ouders. Er is gewerkt met een eenmalige meting van zowel leerlingen als hun ouders. Deze heeft plaatsgevonden in de maanden november en december Uit het onderzoek blijkt dat er daadwerkelijk verband bestaat tussen faalangst bij kinderen en faalangst bij hun ouders. De verklaarde variantie is echter te klein om een voorspellende waarde te mogen doen. We kunnen (nog) niet vaststellen dat ouders met faalangst ook kinderen met faalangst krijgen. De achterliggende theorie bij dit onderzoek, de contextuele benadering van de Amerikaanse psychiater Nagy, legt sterk de nadruk op het eerder genoemde begrip loyaliteit. Dan gaat het met name om de verbinding tussen kinderen en hun biologische ouders. In het onderzoek is een verband bewezen tussen kinderen met faalangst en faalangstige biologische ouders. Bij kinderen met niet-biologische ouders is er juist een omgekeerd effect: er is een negatief verband vastgesteld. Deze ouders zijn juist niet faalangstig. Ook buiten de relatie kind-ouders levert het onderzoek twee interessante uitkomsten: meisjes hebben gemiddeld meer last van faalangst dan jongens en in het westen van het land hebben zowel jongens als meisjes meer last van faalangst dan in het oosten van ons land. We bevelen verder demografisch onderzoek dan ook zeker aan. Begeleiding De onderzoeksresultaten bevestigen eens te meer dat bij het, in school, begeleiden van leerlingen met faalangst de ouders niet buitenspel kunnen blijven. De loyale verbinding tussen ouders en kind kan worden gebruikt als krachtige bijdrage voor succes. En andersom: het niet inschakelen van ouders leidt tot een lager begeleidingsresultaat of zelfs zoveel weerstand dat de begeleiding stagneert. Loyaliteit zorgt ervoor dat een kind, wanneer het voor een belangrijke keuze staat, vrijwel altijd de stem van zijn ouders volgt. Dit heeft bij begeleiding van faalangstige leerlingen belangrijke consequenties. Frank vertoont op school faalangstig gedrag. Dit wordt bevestigd in een uitvoerig gesprek tussen Frank en zijn mentor. Deze overtuigt Frank van de noodzaak deel te nemen aan een training op school, die de volgende dag start. Na twee keer blijft Frank om onduidelijke redenen weg. Het gedrag van Frank kan natuurlijk op verschillende manieren worden verklaard. Loyaliteit is er een van. Hij kan onbewust het idee hebben dat, nu blijkt dat hij faalangstig is, zijn ouders tekortschieten in hun opvoeding. Hij wil hen als zoon niet teleurstellen. Om dit niet te hoeven erkennen blijft hij weg. Een andere mogelijkheid is dat een van Franks ouders zelf last heeft van faalangst. Door, zonder hun expliciete toestemming en aanmoediging, te leren omgaan met zijn eigen faalangst, laat hij die ouder in de steek. Alleen wanneer ouders achter een trainingsaanbod staan, en hun zoon daartoe uitnodigen, heeft een training werkelijk kans van slagen. Ook bij oudere leerlingen nodigt de mentor een leerling uit om thuis met ouders te praten over het aanbod van zo n training. Beter is als de mentor ouders op school uitnodigt voor een gesprek, en hen informeert over het hoe en waarom van zo n training. Ouders moeten weten waar ze ja tegen zeggen en kunnen vervolgens thuis inspelen op de oefeningen van de training. Dat versterkt het effect en voorkomt bovendien dat ouders verbaasd reageren op bepaalde oefeningen. Er zijn ook inmiddels positieve ervaringen opgedaan met faalangsttrainers die, lopende de training voor leerlingen, tussentijds een avond organiseren waarop samen met ouders en hun kind onderdelen uit de training worden gedemonstreerd en zelfs geoefend. Het verhoogt de kwaliteit van de dialoog, zowel tussen faalangsttrainer en ouders als tussen ouders en hun kind. In gesprekken met ouders, los van de training op school, kan een begeleider hen helpen om als opvoeder thuis aan te sluiten bij de aanpak op school. Dan gaat het bijvoorbeeld om de balans tussen geven en ontvangen tussen ouders en kind. Elk kind wordt gevend geboren en wil ook blijven geven, zeker aan zijn ouders. Je ouders trots laten zijn op jezelf is voor ieder kind een krachtige ervaring in diens ontwikkeling. Soms maken ouders het een kind onmogelijk om te geven. Bij een rapport met een zes, en de rest hogere cijfers, hoort een kind vaak En nu dat zesje nog... Ze pakken het geven van het kind niet op, omdat ze bijvoorbeeld zelf als kind nooit hebben ervaren dat hun ouders ontvingen wat zijzelf gaven. Of als kind niet hebben ontvangen. Niet ontvangende ouders prikkelen kinderen om nog meer te geven, opdat uiteindelijk toch ontvangen gaat worden. Hierdoor ontwikkelt een kind niet het besef dat hij ertoe doet. Ook een materieel verwend kind kan in de eigen impuls om te geven verstrikt raken. Dit ondermijnt het zelfvertrouwen en de eigenwaarde. Zo n kind heeft niet de ervaring dat het gaat lukken in de buitenwereld. De spanning die dat oproept, is een vruchtbare bodem voor het ontwikkelen van faalangst. Begeleiders kunnen in gesprekken met ouders, zonder daarbij therapeutisch te werken, verkennen hoe van gevende kinderen kan worden ontvangen. Als blijkt dat ouders, vanuit hun eigen ervaringen, niet of moeizaam in de balans van geven en ontvangen kunnen functioneren, dan is een verwijzing naar schoolexterne professionele hulp noodzakelijk. Maar veelal is een enkel gesprek over geven en ontvangen voor ouders een effectieve impuls, waar ze mee verder kunnen in de dagelijkse omgang met hun kinderen. Colofon - Teksten/redactie: Ivo Mijland, Vormgeving: Dualler, Drukwerk: Drukkerij de Croon van Heerbeek BV Voor meer informatie: Ortho Consult, de mens centraal, Koningshof 8, 5688 GD Oirschot, telefoon , mobiel Ortho Courant verschijnt eenmaal per jaar en is een uitgave van Ortho Consult uit Oirschot. Overname uit deze uitgave is toegestaan, uiteraard met complete bronvermelding. 16.