Jaarverslag. CSG Liudger Scholengemeenschap voor praktijkonderwijs, vmbo en havo/vwo CSGLIDR jaa.indd :32

Transcriptie

1 L Jaarverslag 2011 CSG Liudger Scholengemeenschap voor praktijkonderwijs, vmbo en havo/vwo 9470 CSGLIDR jaa.indd :32

2 Voorwoord In het afgelopen jaar is er weer hard gewerkt! Dat harde werken heeft maar één doel: goed onderwijs voor de leerlingen die aan ons zijn toevertrouwd. Dan moet de basis wel op orde zijn, dat is bij ons het geval. De kwaliteit van al onze scholen is voldoende. Daar zijn we als scholengemeenschap trots op. Zeker in een tijd waarin er nog wel eens kritische geluiden te horen zijn over de kwaliteit van het onderwijs en het personeel in Nederland in zijn algemeenheid en de provincie Friesland in het bijzonder. Wij zijn niet doof voor die kritiek en doen er alles aan om ons onderwijs, ons onderwijsaanbod, onze organisatie, leerlingbegeleiding en zorg, personeelsbeleid telkens te verbeteren. Je kunt rustig stellen dat CSG Liudger voortdurend in beweging, is is het jaar waarin we: een Raad van Toezicht en een College van Bestuur kregen, waardoor bestuur en toezicht nu goed van elkaar gescheiden zijn. een nieuwe website hebben gekregen, waardoor we nog toegankelijker zijn. onze onderwijsresultaten verder hebben verbeterd. ons personeelsbeleid nog steviger hebben neergezet. nog steeds een laag ziekteverzuim hebben. zijn begonnen met de bouw van de locatie Splitting. toestemming kregen om voor de havobovenbouw in Burgum een eigen school te bouwen. officieel de naam technasium mogen voeren. de eerste tto-leerlingen een baccalaureaat in ontvangst zagen nemen. met het praktijkonderwijs een bovengemiddelde prestatie leverde door hoge opbrengsten op het terrein van uitstroom naar werk te realiseren. in Waskemeer opnieuw alle leerlingen voor hun vmbo-examen zagen slagen. En zo kan ik nog wel even doorgaan Veel om blij om te zijn. Zijn er dan geen zaken meer die verbetering behoeven? Jazeker wel. Ook wij moeten bezig met het op niveau brengen van ons taal- en rekenonderwijs. Wij zijn ambitieus waar het de opbrengsten van ons onderwijs betreft. Daar mag nog wel een onsje bij De komende jaren zullen we ons ook nadrukkelijk bezig houden met de verantwoording van de kwaliteit van ons onderwijs en de organisatie. Dat zullen we doen door Vensters voor Verantwoording. Een nieuwigheidje is ook dat ons jaarverslag dit jaar niet meer gedrukt wordt, maar alleen via de website toegankelijk is. Zo proberen we ook invulling te geven aan onze opdracht rentmeester te zijn en met minder papier toch dezelfde kwaliteit te leveren. Joop Vogel, voorzitter College van Bestuur Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :32

3 Inhoud 1. CSG Liudger legt het accent op aandacht 5 2. Accent op de leerling Zorgvuldige leerlingbegeleiding Leerlingenactiviteiten Ouderbetrokkenheid 8 3. Accent op personeel Personeelsbeleid Kerncijfers personeel Accent op de organisatie Organogram Organisatieontwikkeling Bestuurlijke zaken Totstandkoming SBK ICT Interne en externe communicatie (iec) Samenwerking Accent op onderwijs Aanbod van alle locaties Kerncijfers Schoolplan Toelatingsbeleid School met ambitie Kwaliteitszorg Accent op locaties Locatie Burgum Locatie Raai Locatie De Ring Locatie Splitting Locatie Waskemeer CSG Liudger legt het accent op aandacht 7. Financiën 39 Colofon 43 4 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :32

4 Missie CSG Liudger staat voor een liefdevolle, lerende en levendige gemeenschap waarin leerlingen en medewerkers tot hun recht komen, kunnen groeien tot de mens zoals God hen heeft bedoeld en zich verantwoordelijk weten voor de samenleving dichtbij en veraf. De activiteiten die de scholengemeenschap Liudger doet rond de eigen identiteit staan altijd in het teken van of hebben een relatie met de missie. Deze missie is in 2010 vastgesteld door het toenmalige bestuur en vormt de toetssteen en leidraad voor ons dagelijks handelen. Liudgerlezing De Liudgerlezing van dit jaar had als thema Crisis en Klooster. We keken naar de crisis in de wereld en de kerken. Als spreker trad op Johan ter Beek, docent godsdienst, levensbeschouwing en filosofie aan het Griftland College in Soest. Kerken en school In maart en mei was het terugkerende overleg met de vertegenwoordigers van de kerken in Smallingerland, Tytsjerksteradiel, Ooststellingwerf en omgeving. Daar was het thema van gesprek voortbordurende op de Liudgerlezing wat we als kerken en school voor elkaar kunnen betekenen in een steeds verder seculariserende wereld. Ook kwam aan de orde hoe de maatschappelijke stage die leerlingen binnen onze scholen moeten doen, wellicht ingevuld kan worden binnen de kerken. Er werden meerdere ideeën uitgewisseld en opgepakt. Zo is gesproken over samenwerking bij de kerstjeugdzangdienst en het openen van een jeugdcentrum in Drachten. C van Liudger Op 6 oktober en 7 november van dit jaar is opnieuw de C van Liudger georganiseerd. Twee introductiebijeenkomsten met nieuw personeel over de vraag wat het betekent om aan een christelijke school voor voortgezet onderwijs te werken. Nadrukkelijk kwam in deze bijeenkomst de veelkleurigheid van onze scholengemeenschap aan de orde. Ook spraken we met elkaar door over het doen van een dagopening. In een open en ontspannen sfeer werd met elkaar over deze thema s gesproken. 2. Accent op de leerling Beleidsgroep identiteit Rond de zomervakantie van dit jaar bleek dat drie beleidsmedewerkers van CSG Liudger andere keuzes in hun loopbaan maakten. Er moest naar vervanging worden gezocht. Voor de zomervakantie stelden twee nieuwe collega s zich beschikbaar voor de functie van beleidsmedewerker identiteit. Na de zomervakantie werd verder gezocht naar versterking. Na een sollicitatieronde is de groep medewerkers compleet geworden. Erik Donker (locatie Splitting), Irene Sterrenburg (locatie Burgum) en Douwe Bekius (locatie Splitting) vormen samen met Joop Vogel (College van Bestuur) de beleidsgroep identiteit. 6 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :32

5 In 2011 is een begin gemaakt met het herschrijven van onze visie op onderwijs. Deze ambities maken deel uit van het schoolplan Hierin staat beschreven hoe we de leerlingen zien en op welke aspecten van leren wij de nadruk leggen. Voor het jaar 2011 hebben we nog gewerkt met de kernwaarden van onze school zoals die beschreven staan in ons pedagogisch didactisch concept uit het schoolplan In dat concept is uitgesproken dat gewaarborgd moet zijn dat ieder mens als uniek persoon een volwaardige plaats heeft. Dit blijft ook in ons nieuwe schoolplan één van de uitgangspunten. Dat vraagt voldoende aandacht, juist voor de individuele leerling. Dit betekent dat onderwijs binnen onze scholengemeenschap op die wijze bijdraagt dat de leerling tot zijn of haar recht kan komen in de eigenlijke betekenis van het woord. Tegen deze achtergrond kunnen leerlingen zich kennis en vaardigheden eigen maken en wordt de benodigde vorming meegegeven om in de maatschappij te kunnen functioneren. En dat is beslist meer dan les krijgen alleen. Ook in de ogen van de wetgever: de leerlingen moeten immers kunnen werken op basis van een zelfgemaakt plan, onderlinge taken verdelen, iets uitleggen aan de medeleerling en het resultaat presenteren. In andere bewoordingen: het gaat om zorgvuldige leerlingbegeleiding, die voor een groot deel terug komt in de vaklessen van onze school. Mede daardoor is het niets extra s, maar onderdeel van het reguliere werk. Sterker nog: het is het hart van de school, waar in 2011 ook hard aan gewerkt is. verkregen worden. Wij zijn samen met de leerlingen en hun ouder(s)/verzorger(s) verantwoordelijk voor de totale begeleiding. Ouderbetrokkenheid vindt op verschillende manieren plaats: Door ouderavonden, rapportages, oudercontactavonden, huisbezoeken, spreekuren, nieuwsbrieven, schoolkrant, enzovoort. Ouder(s)/verzorger(s) en leerlingen kunnen ook invloed uitoefenen door middel van de medezeggenschapsraad. Op locaties zijn ouderraden en (eventueel) leerlingenraden actief. CSG Liudger valt bestuurlijk onder de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs voor de Regio Oost-Friesland. Ouder(s)/verzorger(s) kunnen hiervan lid worden en zo invloed op de school uitoefenen. 2.1 Zorgvuldige leerlingbegeleiding Begeleiding vindt plaats op verschillende terreinen: bij het (leren) studeren, bij het maken van keuzes of sociaalemotionele problemen. De mentor is de spil in de organisatie van de begeleiding. Aanvullend is het noodzakelijk terug te kunnen vallen op een aantal specialisten. Veel van deze specialisten werken op de locaties zelf. Voorbeelden van de specialisten zijn: decanen, zorgcoördinatoren,vertrouwenspersonen, specialisten in ondersteuning bij bijvoorbeeld dyslexie en faalangst. De totale begeleiding van leerlingen is beschreven in het zorgvisiedocument. 2.2 Leerlingenactiviteiten Het motto van de CSG Liudger luidt: accent op aandacht. Deze aandacht proberen we binnen de klassensituatie te creëren, maar ook klasoverstijgend en na schooltijd. We trachten een krachtige leeromgeving te bewerkstelligen waarin de leerling uitgedaagd wordt zijn mogelijkheden breed te ontwikkelen. Een aantal onderwerpen die ieder jaar weer centraal staan in een schooljaar zijn: pesten, roken, sociale vaardigheden, drugs, geweld en faalangstbegeleiding. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan sportieve activiteiten. Buiten de lestijden bezoeken leerlingen tevens theater, musea en er zijn buitenlandse excursies. Dit laatste wordt Internationalisering genoemd. Doel van deze activiteiten is de bevordering van de zelfstandigheid en de spreekvaardigheid in een buitenlandse omgeving. Daarbij wordt aandacht geschonken aan de cultuur in de ruimste zin van het woord. 2.3 Ouderbetrokkenheid Binnen onze scholengemeenschap vinden wij dat de betrokkenheid van ouder(s)/verzorger(s) van essentieel belang is. Door middel van het betrekken van ouder(s)/verzorger(s) bij het onderwijsleerproces kan een enorme stimulans 8 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :32

6 Zien dat er hulp voor je is. 3. Accent op personeel 10 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :32

7 2011 was een jaar waarin meer verbinding is gezocht tussen de professionaliteit van medewerkers en de aandacht voor medewerkers. Het was het jaar waarin Leraar 2020 werd gepresenteerd, waarin duidelijk staat beschreven wat er de komende jaren gevraagd wordt van personeel en personeelsbeleid. De ontwikkeling van personeel gaat verder, middels het beleid rond functiemix dat in 2010 is geschreven. Er zijn assessments en andere instrumenten ontwikkeld en er is gekeken naar de beoordeling van alle personeelsleden. Ook is er meer gevraagd van leidinggevenden en personeel, omdat er meer verantwoording wordt gevraagd. 3.1 Personeelsbeleid (HRM) Het personeelsbeleid van CSG Liudger zal zich de komende jaren meer richten op de professionaliteit van zowel leidinggevenden als docenten. Daarbij is het van belang de onderwijsondersteunende medewerkers niet uit het oog te verliezen. Een grotere professionaliseringsslag verlangt ook een verantwoording van het beleid dat is ingezet. Dit kan betrekking hebben op cijfers op het gebied van de gevoerde gesprekken, persoonlijk ontwikkelplannen, vacatures, gevolgde scholing etc. Dit alles wordt verder vorm gegeven in Functiemix In 2011 wordt zichtbaar wat de effecten zijn van de invoering van de functiemix. Hoeveel mensen zijn genoemd, welke mensen willen in aanmerking komen voor een hogere functie en zijn er organisatiebrede trends te ontdekken? Vanuit het personeel en de leiding van de CSG Liudger wordt de invoering van de functiemix als positief ervaren. Onderstaande gegevens in de tabellen laten zien dat CSG Liudger voldoet aan de te halen percentages LC- en LD-docenten die door het Ministerie van OC&W zijn voorgeschreven. Aantal benoemde LC- en LD-docenten Benoemingen LC LD Onderstaande tabel geeft de gehaalde percentages weer. Wij hebben meer LD- en minder LC-docenten benoemd dan gevraagd. Aangezien er percentages geruild mogen worden in de verhouding 1:2 betekent dit dat 1% LD omgezet kan worden naar 2% LC. De percentages liggen dan op 24,7% LC en 11,6% LD. Dit voldoet aan de gestelde eisen van 24,3% LC en 11,2% LD (3de kolom). Aantal benoemde LC- en LD-docenten in percentages Schaal % fte Raet % fte Ministerie OC&W (stand maart 2011) LB 64,7 64,2 LC 22,8 24,3 LD 12,6 11,2 Het APS heeft in 2011 met ons samengewerkt aan de ontwikkeling van een scala aan instrumenten om een juiste waardering te geven aan de verschillende competenties. Zo beschikken we nu over een assessmenttool, lesobservaties, leerlingenquêtes en vragenlijsten voor collega s. Deze instrumenten bieden de leidinggevenden de juiste mogelijkheden om de docenten te beoordelen en een ontwikkelplan op te stellen. De docenten die het assessment hebben doorlopen ervaren dit als een prettig instrument dat recht doet aan hun competenties. Ook in 2011 zijn er voorlichtingsrondes gehouden om te vertellen wat de functiemix betekent en hoe medewerkers daarvoor in aanmerking kunnen komen. Ook is er een dagdeel besteed aan de uitleg van de assessmentprocedure aan de leidinggevenden. Gesprekscyclus CSG Liudger hanteert een gesprekscyclus, hierbij wordt onder andere elk jaar met medewerkers een jaargesprek gevoerd. In februari en maart 2012 hebben alle leidinggevenden een vragenlijst ingevuld over jaargesprekken die in 2011 hebben plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat Liudgerbreed 79% van de jaargesprekken is gevoerd. Redenen dat niet alle gesprekken hebben plaatsgevonden zijn ziekte, tijdelijke contracten en het feit dat nieuwe leidinggevenden zijn aangesteld. Naast een jaargesprek wordt van de medewerkers verwacht dat ze werken aan een pop (persoonlijk ontwikkelplan). Dit geldt voor zowel onderwijsondersteunend als onderwijsgevend personeel. Op dit moment beschikt 40% van alle medewerkers over een pop. Daarnaast zijn er medewerkers die afspraken over hun ontwikkeling met hun leidinggevenden hebben gemaakt, maar nog niet over een pop beschikken. Leraren in opleiding en begeleiding nieuwe docenten Goed personeel was ook een punt van aandacht in De begeleiding van leraren in opleiding (lio s) en nieuwe docenten (nido s) is inmiddels goed op orde. Er is gewerkt aan een inductieprogramma. Door leerlingenkrimp op een paar van onze locaties was het lastig om de gewenste aantallen lio s in 2011 aan te stellen. Met Fricolore is de jaarlijkse wervingscampagne uitgevoerd voor nieuw personeel. In datzelfde verband zijn afspraken gemaakt met lerarenopleidingen. Daarnaast hebben de Fricolorescholen in het schooljaar een overzicht gemaakt van de te verwachten vacatures in de komende vijf jaren. Deze informatie is doorgespeeld aan de lerarenopleidingen. Zorg voor de (arbeidsomstandigheden van) individuele medewerkers Aandacht voor arbeidsomstandigheden in onze school is een continu proces. Zo kennen we sinds 2008 drie preventiemedewerkers om uitvoering te geven aan het arbobeleid. In 2011 is er tijd en aandacht besteed aan de RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie) van onze locaties De Ring en Burgum. Verder worden er ontruimingsoefeningen gehouden en wordt er voldoende (bij)geschoold op het gebied van BHV en EHBO. In de arbojaarrapportages van CSG Liudger wordt hier uitgebreid verslag van gedaan. Tevens is er aandacht voor het welzijn van medewerkers middels het aanbieden van sportvoorzieningen, in gesprek gaan over de loopbaanwensen en het preventief inzetten van hulp. Bovendien is elke medewerker verzekerd tegen gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Aandacht voor verzuim Onze verzuimcijfers liggen al een aantal jaren onder het landelijk gemiddelde. Voor 2011 geldt een totaal verzuim van 4,9% 1. In 2010 zijn we overgestapt op een nieuw personeelsinformatiesysteem, waarbij op verzuimgebied gebruik wordt gemaakt van het programma Raet Verzuimmanager (RVM). Dit registreert het verzuim en zorgt ervoor dat casemanagers direct inzage hebben in de ziektegegevens van hun eigen medewerkers en daar op elk gewenst moment op in kunnen 1) Laatst bekende cijfer dateert van 2010 en bedraagt 4,9% voor het OP en 5,4% voor het OOP. Gemiddeld komt het landelijke verzuimcijfer hoger uit dan 5%. 12 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :32

8 spelen. Dit systeem heeft een aantal opstartproblemen gehad, maar we gaan er vanuit dat het in 2012 naar tevredenheid werkt en het onze locaties veel sturingsinformatie gaat opleveren. De meldingsfrequentie is de afgelopen vier jaar stabiel gebleven. Overzicht verzuimpercentages 2011 Totaal ziektepercentage tot een jaar ziekte Totaal ziektepercentage Totaal 3,9 3,8 4,1 3,6 4,9 4,5 3,3 4,8 Meldingsfrequentie Totaal 1,6 1,6 1,6 1,6 3.2 Kerncijfers personeel Overzicht verzuimpercentages 2011 Totaal Fulltime Parttime Aantal personen Bezetting (in fte) 320,4 165,1 155,3 Verdeling personeelsleden Totaal Onderwijzend personeel 296 Onderwijsondersteunend personeel en directie Vrouw 193 Man Leeftijd Aantal in % 20/ / / / / / / / / >= Accent op organisatie 14 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :32

9 Naast een College van Bestuur, die gecontroleerd wordt door de Raad van Toezicht, zijn er op de schoollocaties directeuren integraal verantwoordelijk. Het College van Bestuur wordt ondersteund door een aantal diensten. Naast de afdeling personeel en organisatie is er de afdeling financiële en loonadministratie. Van hun werk wordt elders in dit jaarverslag verantwoording afgelegd. In dit hoofdstuk is aandacht besteed aan het werk van het bestuur, de afdeling in- en externe communicatie en ICT. 4.1 Organogram Directiesecretariaat Regiocoördinator SWV Beleidsmedewerker PenO Beleidsmedewerkers Identiteit Beleidsmedewerker IEC Beleidsmedewerker OenK Locatiedirecteur SPLITTING Locatiedirecteur DE RING 4.2 Organisatieontwikkeling Raad van Toezicht College van Bestuur Locatiedirecteur WASKEMEER Locatiedirecteur BURGUM Locatiedirecteur RAAI Teamleiders Teamleiders Teamleiders Docenten en OOP Centrale diensten: - stafmedewerker FEZ - afdelingen: AO - FD - ICT Schoolleiding CSG Liudger Locatieleiding De volgende drie uitgangspunten zijn leidend bij de organisatie van CSG Liudger: verantwoordelijkheden worden zo diep mogelijk in de organisatie gelegd; er wordt gezorgd voor korte lijnen (weinig managementlagen); leidinggevenden zijn (binnen kaders) integraal verantwoordelijk voor hun afdeling, locatie of portefeuille. Door middel van een goed kwaliteitszorgsysteem worden de resultaten gevolgd en waar nodig worden extra accenten gelegd. Personeelszorg is dit verslagjaar een belangrijk onderdeel geweest. besteed aan de uitwerkingen van de wet Goed onderwijs, goed bestuur. Daarnaast zijn er scholingsdagen voor de teamleiders georganiseerd. Uitgangspunt bij de scholing is de verschillende aspecten van leiderschap te versterken. In 2011 is geïnvesteerd in de horizontale verantwoording. Elke locatie heeft de benodigde cijfers voor Vensters voor Verantwoording ingevuld. In deze vensters maken we als school onze kwaliteiten en resultaten voor ouder(s)/verzorger(s) en andere belangstellenden zichtbaar. In 2012 gaan we online. Nieuwe ontwikkelingen zijn er op het gebied van Passend Onderwijs. Het door het kabinet genomen besluit om Passend Onderwijs te gaan invoeren heeft ook invloed op het samenwerkingsverband waarin CSG Liudger deelneemt. Het Ministerie heeft besloten dat er grotere samenwerkingsverbanden nodig zijn om de uitgangspunten van de wet te halen. In Zuidoost Friesland gaan de drie samenwerkingsverbanden werken in een nieuw op te richten samenwerkingsverband. In september 2011 is er een eerste bestuurlijke bijeenkomst geweest. Daar is voortvarend aan de slag gegaan. Besloten is een externe projectleider te benoemen, een stuurgroep is gevormd en er zijn vijf werkgroepen opgestart. Het gaat om de werkgroepen voor bestuurlijke inrichting, onderwijszorg/professionalisering, personeel, financiën en onderwijs en jeugdzorg. 4.3 Bestuurlijke zaken In 2011 zijn het bestuur en de centrale directie aan de slag gegaan om de organisatie aan te passen aan de wet Goed onderwijs, goed bestuur. Een belangrijk doel van deze wet is er voor te zorgen dat de verantwoordelijkheden binnen de scholen op zorgvuldige wijze wordt verdeeld. Daartoe zijn in 2011 een aantal beleidsstukken en reglementen geformuleerd. Met behulp van de besturenraad zijn er een aantal bijeenkomsten georganiseerd om beleidsstukken en reglementen te maken. De volgende documenten zijn vastgesteld: Code Goed onderwijsbestuur in het voortgezet onderwijs Reglement voor de Raad van Toezicht Intern Toezichtkader CSG Liudger Bestuurlijk toetsingskader CSG Liudger Reglement voor het College van Bestuur Managementstatuut Remuneratiecommissie Klachtenregeling Klokkenluidersregeling In juni 2011 heeft de algemene ledenvergadering van de vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs voor Oost- Friesland besloten dat er met ingang van 1 augustus 2011 een Raad van Toezicht (RvT) en een College van Bestuur zal zijn. Het uit zes personen bestaande bestuur is door de ledenvergadering in dezelfde vergadering benoemd tot Raad van Toezicht. De twee leden van de centrale directie zijn door de RvT tot College van Bestuur(CvB) benoemd. In 2011 heeft er een tweedaagse plaatsgevonden voor de schoolleiding. In de programmering was een scheiding gemaakt. De eerste dag werd gesproken over managementdrives: Wat drijft je nu als leidinggevende?. De tweede dag werd Naast bovenstaande bestuursverandering hebben toezichthoudende werkzaamheden plaatsgevonden. Er zijn locatiebezoeken afgelegd, er werd gesproken met locatieleiding, ouder(s)/verzorger(s), personeelsleden en leerlingen. 16 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

10 Ook werd voor de tweede maal de onderwijsprijs uitgeschreven. Doel hiervan is een positieve bijdrage te leveren aan goed onderwijs, goed docentschap en samenwerking tussen docenten en binnen vakken te bevorderen. 4.4 Totstandkoming Schoolplan In 2011 is de basis gelegd voor het Schoolplan Dit schoolplan geeft de ambities en richtinggevende doelen weer voor de komende vier jaren. Om input te verkrijgen voor deze ambities en doelen is er contact gezocht met onze stakeholders. Er zijn gesprekken gevoerd met ouderraden, leerlingenpanels, de medezeggenschapsraad, de RvT, het primair onderwijs, collega vo-scholen, vervolgonderwijs, gemeenten en bedrijven. Deze input is gebruikt om het schoolplan te kunnen formuleren op een dynamische, ambitieuze wijze die hoort bij onze taak in de samenleving. 4.5 ICT De bezetting bij zowel systeembeheer als applicatiebeheer is gelijk gebleven. Gekeken naar het verslagjaar 2011 kan geconcludeerd worden dat de uitbreiding op de helpdesk een succes is en zo moet blijven. Op het gebied van applicatiebeheer zijn we, na ongeveer een jaar voorbereiding, bij de start van het nieuwe schooljaar over gestapt naar SOM (= het leerling administratiesysteem, Service Op Maat). Doel is aan het eind van het schooljaar het niveau te halen en daarna kunnen we doorgaan met streven naar een steeds beter en optimaler gebruik van dit pakket. Gezien de ontwikkelingen op het algemeen ICT-gebruik binnen CSG Liudger hebben we ons plan bijgesteld en aangepast op de vraag. Op De Ring is equitrac ingericht en worden pasjes gebruikt bij het afdrukken. De inrichting en verhuizing van de Splitting naar de Burgemeester Wuiteweg (BWW) is uitgevoerd. Daarna is ook de inrichting en verhuizing van de tijdelijke locatie van de HAVOtop in Hurdegaryp uitgevoerd. Alle netwerkswitches zijn vervangen. Ter voorbereiding op de nieuwbouw is er op een aantal locaties een beperkt draadloos netwerk ingericht. TOPDesk4 is geïmplementeerd, iets wat nog steeds niet af is en waar systeembeheer continue aan moet blijven werken om dit naar een steeds hoger plan te krijgen. Verder is er voor het einde van dit jaar nog aandacht voor de vervanging van de mailserver en het thuiswerken. Naast het reguliere werk staat ons een grote opdracht te wachten in de vorm van de voorbereiding en uitvoering van de aankomende inrichtingen en verhuizingen: centrale diensten naar de Zanding, locatie Splitting (BWW) naar hun nieuwe locatie, de Raai naar hun tijdelijke onderkomen en HAVOtop naar hun nieuwe onderkomen. 4.6 Interne en Externe Communicatie (IEC) Implementatie nieuwe huisstijl Eind 2010 heeft de scholengemeenschap gekozen voor een nieuw huisstijl. De locaties hebben eigen kleuren en kernwaarden gekozen voor hun uitingen, zo ook Liudgerbreed. In 2011 zijn in samenwerking met het reclamebureau Young Creations de communicatiemiddelen gewijzigd. De schoolgids, het voorlichtingsmateriaal, het briefpapier, de visitekaartjes en alle andere uitingen van onze scholengemeenschap. Een verandering die tijd en energie kost. Samen met de locatieadministraties en de schoolleiding is de nieuwe huisstijl in dit jaar geïmplementeerd. De huisstijlbewaking heeft zijn vorm gekregen dat voortduurt in de komende jaren. Nieuwe website In 2011 is een webmaster in dienst genomen voor het ontwikkelen en beheren van de nieuwe website In samenwerking met de ICT-afdeling is de website 1 januari 2012 live gegaan. Activiteiten In het kader van communicatie zijn binnen de verscheidenheid aan activiteiten in 2011 een aantal belangrijke te onderscheiden: adviseren locaties op basis van interne communicatievraagstukken; begeleiden en adviseren in de communicatie rondom het nieuwbouwtraject; communicatieadvies rondom de naamsverandering naar de mavo op locatie Splitting; verbeteren voorlichting primair onderwijs; voortzetten ingezette koers creëren bewustwording personeelsleden dat de beeldvorming over onze school bepaald wordt door het individuele gedrag en de mentaliteit die wij vertonen. 4.7 Samenwerking CSG Liudger is een school die verbinding zoekt met andere scholen en de samenleving. Dat doen we onder andere door contact met de (PC) basisscholen in onze omgeving. Steeds nadrukkelijker zoeken we de samenwerking om de overgang van leerlingen van het basis- naar het voortgezet onderwijs goed te laten verlopen, maar ook om van elkaar te leren en het onderwijs beter op elkaar af te stemmen. Voorbeelden van goede samenwerking zijn de voorlichtingsbijeenkomsten op de basisscholen over de schoolkeuze, maar ook de kennismakingslessen op onze scholen of de plusklassen voor hoogbegaafde leerlingen en leerlingen die meer aankunnen van het basisonderwijs. De samenwerking met de 14 christelijke vo-scholen, verenigd in Fricolore. Samen doen we veel aan scholing van ons personeel, we bespreken ons personeelsbeleid en leren daar van elkaar. Ook komt het thema identiteit regelmatig aan de orde op onze bijeenkomsten. Gezamenlijke inkoop van boeken, energiecontracten zijn voorbeelden waarin we zoeken naar schaalvoordelen. Deze voordelen leiden ertoe dat we in staat zijn meer onderwijsgeld in onderwijs te steken. In het jaar 2011 zijn we met de tweede ronde van visitaties van de Fricolorescholen begonnen. De aangesloten scholen visiteren elkaar op de kwaliteit van onderwijs, personeelsbeleid en de organisatie. Van elke visitatie wordt een rapport met aanbevelingen gemaakt. De scholen van CSG Liudger zijn in 2014 aan de beurt voor deze visitatieronde. Goede contacten zijn er voorts met het mbo, het hbo en de Rijksuniversiteit Groningen. Met het mbo worden meerdere projecten gedaan om de aansluiting tussen vmbo en mbo goed te laten verlopen. Het turbotraject met ROC Friese Poort is daar een goed voorbeeld van. Met het hbo participeren wij in het aansluitnetwerk vo-hbo. Elk jaar krijgen onze leerlingen van de havo de kans om een week kennis te maken met studeren aan het hbo. Leerlingen leren zo gericht te kiezen en weten wat er op het hbo van hen wordt verwacht. De voorzitter van het College van Bestuur heeft zitting in het bestuur van de scholierenacademie van de Rijksuniversiteit Groningen. Onder dit kopje mag de goede samenwerking met de gemeenten Smallingerland en Tytsjerksteradiel niet ontbreken. Als belangrijkste punt gaat het daarbij om de plannen voor nieuwbouw van twee scholen in Drachten en een gebouw voor 18 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

11 de HAVOtop in Burgum. Daarnaast gaat het om onderwerpen als goede zorg en begeleiding voor onze leerlingen vanuit de gedachte om zorg op maat te bieden. En ook onderwerpen als voorkomen van schooluitval en verzuim worden in samenspraak met de gemeenten aangepakt. 5. Accent op onderwijs 20 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :33

12 Het begrip onderwijs betreft een zee aan onderwerpen. In dit hoofdstuk beperken wij ons tot de leerlingaantallen, de kerncijfers op locatieniveau, onze ambities en de kwaliteitszorg Leerlingaantallen Aantallen leerlingen per locatie Totaal LWOO Pro Burgum De Ring Raai 1031 Splitting Waskemeer Totaal kerncijfers Opbrengstenoverzicht 2012 (gebaseerd op resultaten behaald in 2009, 2010 en 2011). Burgum Rendement onderbouw % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven vmbo (k) 100% vmbo (g/t) 93% havo 100% vwo 100% Rendement bovenbouw Landelijk % leerlingen in leerjaar 3 naar diploma zonder vmbo (g/t) 97% 78-91% zittenblijven/zakken Gemiddeld examencijfer 2011 vmbo (g/t) 6,6 6,0-6,3 Slagingspercentage 2011 vmbo (g/t) 100% 93% Drachten, havo/vwo-locatie Raai Rendement onderbouw % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven havo 91% vwo 98% Rendement bovenbouw Landelijk % leerlingen in leerjaar 3 naar diploma zonder havo 59% 52-67% zittenblijven/zakken vwo 51% 51-67% Gemiddeld examencijfer 2011 havo 6,3 6,1-6,4 vwo 6,3 6,1-6,4 Slagingspercentage 2011 havo 85% 85% vwo 88% 89% Drachten vmbo-locatie Splitting Rendement onderbouw % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven vmbo (b) 94% vmbo (k) 78% vmbo (g/t) 98% Rendement bovenbouw Landelijk % leerlingen in leerjaar 3 naar diploma zonder vmbo (b) 100% 84-95% zittenblijven/zakken vmbo (k) 83% 77-90% vmbo (g/t) 92% 78-91% Gemiddeld examencijfer 2011 vmbo (b) 6,2 6,2-6,6 vmbo (k) 6,0 5,9-6,3 vmbo (g/t) 6,3 6,0-6,3 Slagingspercentage 2011 vmbo (b) 100% 95% vmbo (k) 93% 94% vmbo (g/t) 97% 93% Waskemeer Rendement onderbouw % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven vmbo (g/t) 93% havo 100% Rendement bovenbouw Landelijk % leerlingen in leerjaar 3 naar diploma zonder vmbo (g/t) 100% 78-91% zittenblijven/zakken Gemiddeld examencijfer 2011 vmbo (g/t) 6,6 6,0-6,3 Slagingspercentage 2011 vmbo (g/t) 100% 93% 5.3 Schoolplan In 2011 is nog gewerkt met het schoolplan Dit schoolplan heeft als titel Een evenwichtig en duurzame ontwikkeling met hart en ziel. Overwegingen bij deze titel zijn: waar toe zijn wij, wat is onze kernopdracht, wat zijn onze kernwaarden? In 2011 is dit schoolplan de leidraad geweest, alhoewel er al gewerkt werd aan het nieuwe schoolplan Zie hiervoor ook in hoofdstuk 4 punt 4.4. In enkele korte overzichten is in het schoolplan aangegeven wat de toekomstige ontwikkelingen zijn. Het gaat hierbij om de pedagogische taak van onze scholengemeenschap in de maatschappelijke context, ons streven naar duurzaamheid en rentmeesterschap en onze christelijke scholengemeenschap als leerschool voor een verdraagzame samenleving. Belangrijke doelen in het schoolplan zijn inmiddels gerealiseerd: de maatschappelijke stage is onderdeel van het onderwijsprogramma, het versterken van en verder bouwen aan kwalitatief goed onderwijs gaat doorlopend door, Passend Onderwijs is geïmplementeerd en wordt verder uitgebouwd, de doorstoom van 4 tl naar 4 havo is verbeterd, de C van Liudger is opnieuw vormgegeven met een nieuwe missie en visie, de overgangsnormen zijn opnieuw vastgesteld, het personeelsbeleid is verder versterkt, de ontwikkeling van de teams is verder uitgewerkt en daarnaast wordt er met 22 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

13 succes verder gewerkt aan interne kwaliteitszorg en communicatie. Kortom: een duidelijke lijn waar de afgelopen jaren hard aan gewerkt is. De meeste van bovenstaande doelen zijn inmiddels gerealiseerd en bij het opstellen van een nieuw schoolplan geëvalueerd. 5.4 Toelatingsbeleid Per onderwijssoort zijn duidelijke criteria aangegeven, waaraan een toekomstige leerling moet voldoen. Als basis voor toelating dient het advies van de basisschool in combinatie met de testuitslagen. Het beleid is gecommuniceerd met alle toeleverende basisscholen en is bij de toelating van leerlingen in april 2011 toegepast. Inmiddels is er een aanzet gegeven om te komen tot Frieslandbrede afspraken en te werken met één plaatsingswijzer voor alle Friese vo-scholen. Ook in de regio Zuid-Oost zijn in het najaar de eerste aanzetten gegeven om te komen tot invoering in de regio. 5.5 Inzet gelden vanuit de kwaliteitsagenda VO De kwaliteitsagenda VO (vanuit het Ministerie OC&W) heeft tien uitgangspunten geformuleerd die aangeven wat onder goed onderwijs wordt verstaan. Deze kernbegrippen zijn uitgewerkt in zes samenhangende beleidsprioriteiten, waar de scholen zich op kunnen richten. De regeling is van kracht in , , en Om de doelen te realiseren hebben de scholen een extra financiële bijdrage ontvangen ten behoeve van de ontwikkeling van de leerling. De extra middelen zijn op alle locaties ingezet. Uitblinken Vooral de locaties Burgum en Raai hebben hier, net als het voorgaand jaar, veel aandacht aan besteed. Burgum heeft de lijn met meertalig voortgezet onderwijs (mvo), vorig jaar ingezet in klas 1, doorgetrokken naar klas 2. De opzet van mvo is om de lessen aan te bieden in het Nederlands, Fries en Engels. Hierbij is sprake van drietalig onderwijs. Meer hierover is te vinden op de bijdrage van de locatie Burgum in hoofdstuk 6. Op de locatie Raai is hard gewerkt aan de ontwikkeling van het tweetalig onderwijs (tto) en het verder in de steigers zetten van het technasium. Beide trajecten ontwikkelen zich zeer voorspoedig, mede door de enthousiaste teams. Burgerschap Alle locaties hebben zich bezig gehouden met goed burgerschap. Op alle locaties zijn de maatschappelijke stages uitgevoerd. Hierbij is vooral getracht voor de leerlingen individueel maatwerk te leveren. Op veel terreinen zijn onze leerlingen zeer actief geweest. Organisatorisch wordt er nauw samengewerkt met de andere vo-scholen in de gemeente Smallingerland en het MOS om de stages van de leerlingen soepel te laten verlopen door gebruik te maken van een stagebank. Een nieuw element was het per klas aanbieden en uitvoeren van een maatschappelijke opdracht. Professionele ruimte Iedere locatie heeft op eigen wijze invulling gegeven aan dit belangrijke onderwerp. Thema s waar dit jaar in teamverband aan gewerkt is zijn onder andere: handelingsplanning, klassenmanagement, coaching, toetsing en opbrengstgericht werken. Daarnaast is er veel ruimte voor individuele ontwikkeling. De 6 beleidsprioriteiten zijn: 1. Rekenen en Taal 2. Uitblinken 3. Burgerschap 4. Professionele ruimte 5. Examens 6. Verbetercultuur Wij hebben er voor gekozen de extra middelen op de volgende wijze in te zetten: Rekenen en Taal Op alle locaties is extra aandacht besteed aan Rekenen en Taal. Op de locaties zijn werkgroepen gevormd, die zich bezig houden met taalbeleid en rekenbeleid. Er zijn leesbevorderingstrajecten opgezet en er is verder gewerkt aan de invoering van rekenonderwijs. Op de locatie Splitting is het vak rekenen opnieuw op de lessentabel gezet. Op de locatie De Ring is gewerkt met een ontwikkelingsplan, om de doorlopende leerlijn binnen het praktijkonderwijs overzichtelijk en digitaal te registreren. Bovenstaande ontwikkeling is een proces van jaren, waarbij inmiddels goede stappen zijn gezet met grote inzet van de personeelsleden. Examens en verbetercultuur Op alle locaties is zwaar ingezet op de verdere uitbouw van de examenresultaten. Alle examenresultaten zijn geëvalueerd en daarna met de teams, secties en individuele docenten besproken. Waar nodig zijn in overleg verbetertrajecten ingezet. Doel van deze acties is om beter te scoren dan het landelijke gemiddelde. Op de locatie Raai is het verbetertraject rond de resultaten van het vwo afgerond. Ook deze afdeling is daarmee weer voldoende. De inspectie heeft dan ook alle locaties en afdelingen in 2011 met voldoende beoordeeld. 5.6 Kwaliteitszorg Kwaliteit staat bij ons hoog op de agenda. Het bewaken, op peil houden en verbeteren van de kwaliteit van ons onderwijs vraagt om voortdurende aandacht en sturing. Kwaliteitszorg betekent voor ons de verantwoordelijkheid nemen voor het onderzoeken, borgen, verbeteren en openbaar maken van de kwaliteit van het onderwijs. In de kern gaat het om zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Elk jaar doen we verslag van de aandacht die wij besteden aan de kwaliteit van besturen, het onderwijs, het personeel, de personeelszorg en de organisatie. De Wet op het Onderwijstoezicht en de Wet op het Voortgezet Onderwijs vragen van ons het onderwijs systematisch te bewaken en maatregelen te nemen om de kwaliteit te behouden en zo nodig te verbeteren. Onze doelstelling is om kwaliteit die niet goed is te verbeteren, goede kwaliteit te behouden en wij willen derden (ouders, Raad van Toezicht, inspectie, etc.) zicht geven op de kwaliteit binnen onze scholengemeenschap. 24 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

14 Wij stellen ons daarom voortdurend de volgende vragen: Doen we de goede dingen? (Plan) Doen wij die dingen ook goed? (Plan) Hoe weten wij dat? (Do) Vinden anderen dat ook? (Check) Wat doen wij met die wetenschap? (Act: borgen of verbeteren) De uitkomsten van deze vragen leveren informatie op voor de drie functies van kwaliteitszorg: verbeteren, informeren en verantwoording afleggen. Locatiebezoek door Raad van Toezicht In het verslagjaar 2011 heeft de Raad van Toezicht een locatiebezoek gebracht aan de locatie Burgum. De Raad van Toezicht heeft in een open dialoog gesproken met de leiding van de locatie, met personeel, leerlingen en leden van de klankbordgroep van ouder(s)/verzorger(s). In het gesprek met de schoolleiding is gesproken over de kwaliteitsborging en de doelstelling van de locatie, het niveau te handhaven en te verbeteren. In dit kader kwam ook het monitoren van het functioneren van docenten aan de orde. Verder is gesproken over docenten die werken op verschillende locaties en hoe de locatie als knooppuntschool invulling geeft aan meertalig onderwijs. Met het personeel is gesproken over het locatieoverstijgend overleg van de vaksecties en over de positieve invulling van het meertalig onderwijs (Fries, Nederlands en Engels) dat goed aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen. Voorts kwam ook aan de orde op welke manier de contacten met ouder(s)/verzorger(s) vorm krijgen. Met de leerlingen werd vooral aandacht besteed aan de ruimte om de eigen (christelijke) identiteit te beleven, het schoolklimaat, de overstap naar locatie Raai, de mogelijkheden om specifieke aandacht en zorg te krijgen en de profielkeuze. resultaten beschikbaar. De stagebedrijven is gevraagd naar de organisatie van de stages en de communicatie met de school. Aan ouder(s)/verzorger(s) en leerlingen zijn vragen voorgelegd over onder andere het onderwijsaanbod, onderwijsklimaat, begeleiding van leerlingen, betrokkenheid en veiligheid van de school. Uitkomsten De verbeteracties uit het vorige kwaliteitsonderzoek ( ) hebben resultaat gehad, dat is zichtbaar geworden in dit onderzoek: in grote lijnen zien we tevreden ouder(s)/verzorger(s), leerlingen en vertegenwoordigers van stagebedrijven. De ontwikkelingen ten aanzien van het Individueel Ontwikkelingsplan (IOP) hebben een positieve invloed en ouder(s)/verzorger(s) zijn heel tevreden over de totstandkoming van het uitstroomprofiel en de trialoog hierover. De vertegenwoordigers van de stagebedrijven schetsen een positief beeld van het verloop van de stage en de rol voor de leerling, school en stagebedrijf hierin. Er komen een paar punten van aandacht in het onderzoek naar voren. Het is aan te bevelen dat docenten de leerdoelen van een les duidelijk(er) expliciteren aan leerlingen en verder is het raadzaam te onderzoeken of de link tussen schoolse zaken en praktijk voldoende helder door de docenten wordt gemaakt. De onderwerpen veiligheid en betrokkenheid (eigen inbreng van leerlingen) zijn door ouder(s)/verzorger(s) en leerlingen naar voren gebracht als verbeterpunt. Terugkoppeling Op de locatie heeft terugkoppeling plaatsgevonden van de onderzoeken. Per locatie is zowel aan ouder(s)/verzorger(s) (klankbordgroep), leerlingen (leerlingenraad), medewerkers en via stagecoördinatoren aan de bedrijven teruggekoppeld. Er is ruimte geboden om de resultaten te bespreken en tevens is er gekeken naar verbeterpunten. Deze verbeterpunten komen in het locatieplan en op de ontwikkelagenda terug. Visitaties voorjaar 2011 In het voorjaar van 2011 heeft op iedere locatie van CSG Liudger een interne visitatie plaatsgevonden, uitgevoerd door de (toenmalige) taakgroep kwaliteitszorg van de scholengemeenschap. De bedoeling van de interne visitaties is om te monitoren of en zo ja hoe de aandachtspunten en aanbevelingen die uit de kwaliteitsonderzoeken van 2010 kwamen op de locaties worden opgepakt. Ouder(s)/verzorger(s) uit het ouderpanel zijn zeer betrokken bij de school en worden als serieuze gesprekspartner voor de locatieleiding gezien. Met de ouders uit het ouderpanel is gesproken over de verwachtingen van ouders richting school, het doel van de school, de schoolstructuur en de communicatielijnen. Ouders geven aan over het algemeen tevreden te zijn over de school, maar wel graag aandacht willen voor de keuzepakketten van leerlingen. De wijze waarop de school vormgeeft aan de identiteit wordt als goed ervaren, en vooral de kwaliteit van de school maakt dat ouders en leerlingen voor deze school kiezen. Het is van groot belang dat de school scherp blijf op kwaliteit, goede service blijft bieden en maatschappelijk geïntegreerd blijft. Het algemene beeld dat tijdens de gesprekken is ontstaan laat ons zien dat de onderwerpen aanpak lesuitval, informatievoorziening aan ouder(s)/verzorger(s) wanneer een kind extra begeleiding krijgt en het rekening houden met wat een leerling wel/niet kan een verbeterslag hebben gemaakt op de locaties. De onderwerpen teamoverleg, communicatie, geestelijke vermoeidheid, piekeren, uitleg van leraren en de christelijke identiteit blijken nog een punt van aandacht op de locaties. Het College van Bestuur is met de schoolleiding in gesprek geweest over de aanbevelingen. Ook op de locaties zijn de rapporten besproken en wordt er zo nodig actie ondernomen om te werken aan onderwerpen die nog aandacht behoeven. Kwaliteitsonderzoek praktijkonderwijs Op locatie De Ring heeft in schooljaar een kwaliteitsonderzoek plaatsgevonden onder leerlingen, ouder(s)/ verzorger(s) en stagebedrijven. Deze locatie heeft vanwege de eigenheid van de school een eigen instrument om de kwaliteit van het onderwijs te meten: de enquête ProZO! Naast de schoolresultaten is een vergelijking van de landelijke Vensters voor Verantwoording Met de start van het schooljaar is begonnen met het vullen van Vensters voor Verantwoording. Een project van de VO-raad waarbij alle cijfermatige informatie over scholen voor voortgezet onderwijs wordt verzameld in een systeem. De centrale informatie is afkomstig van DUO, de onderwijsinspectie en de scholen zelf. De Vensters laten informatie zien 26 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

15 over 20 indicatoren op vier terreinen: resultaten, onderwijsbeleid, kwaliteit en bedrijfsvoering. Doel van het project is horizontale verantwoording. Een centrale coördinator binnen de school zorgt ervoor dat het Venster van iedere locatie gevuld wordt. Een van de indicatoren is de tevredenheid van leerlingen en ouder(s)/verzorger(s). Eind december zijn in dit kader voorbereidingen getroffen voor de afname van tevredenheidonderzoeken onder leerlingen en hun ouders van klas 3. Afname van de vragenlijsten heeft plaatsgevonden in de periode januari-februari De resultaten zijn opgenomen in het Venster. Het SchoolVenster gaat online in de eerste helft van Onderwijsinspectie In het jaar 2011 hebben we kunnen constateren dat alle afdelingen van onze scholen een voldoende voor de kwaliteit van het onderwijs hebben. Dit betekent dat al onze scholen een basisarrangement hebben. Leerlingen en hun ouder(s)/verzorger(s) moeten erop kunnen vertrouwen dat hun school onderwijs van voldoende kwaliteit realiseert. De inspectie houdt daarom toezicht op die kwaliteit van het onderwijs. Het toezicht is risicogericht. Ze kijkt ieder jaar met een risicoanalyse of er aanwijzingen zijn dat een school voldoende kwaliteit levert. Op basis van deze risico-analyse en eventueel nader onderzoek bepalen zij hoeveel toezicht een school nodig heeft. Het toezicht dat een school krijgt is dus maatwerk. Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs op de school, voor de financiële situatie en voor het naleven van wetten en regels. Het CvB moet zich verantwoorden over de resultaten. Bij het beoordelen van de opbrengsten in het voortgezet onderwijs kijkt zij niet in de eerste plaats naar de school of vestiging als geheel, maar naar de opbrengsten per onderwijssoort (de afzonderlijke leerwegen binnen het praktijkonderwijs, het vmbo, het havo en het vwo). Bij de beoordeling voor het praktijkonderwijs wordt naar de onderstaande drie indicatoren gekeken: de leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht; de leerlingen ontwikkelen zich volgens een individuele route; de leerlingen functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld. De opbrengsten van een school worden beoordeeld aan de hand van de leerresultaten en de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Bij de inrichting van het onderwijs kijken ze naar het leerstofaanbod, de leertijd, het pedagogisch klimaat, het schoolklimaat, het didactisch handelen van de leraren, de leerlingenzorg en naar de toetsen, tests, opdrachten of examens. Daarnaast wordt ook de kwaliteitszorg van de school beoordeeld. Bron: Bij de tekst over de onderwijsinspectie is gebruik gemaakt van de brochure van de onderwijsinspectie zelf: Toezichtskader 2009 po/vo. 6. Accent op locaties Klachten Op elke school gaat wel eens iets mis. Dat willen we niet, maar toch gebeurt het. Elke locatie heeft een klachtenregeling. Ook het College van Bestuur heeft zo n regeling. In tweede instantie kan een klacht die betrekking heeft op een locatie aan het College van Bestuur worden voorgelegd. In het verslagjaar 2011 zijn er geen klachten gemeld bij de externe landelijke klachtencommissie. Er is door de locatiedirecties wel een gering aantal klachten behandeld. Deze zijn in overleg met de betrokkenen opgelost. 28 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :33

16 Iedere locatie legt (een aantal) accenten op de activiteiten, ontwikkelingen en belevenissen. Hier volgt een kleine greep uit het grote assortiment van gebeurtenissen binnen onze scholengemeenschap. Locatie Burgum betrokken en ambitieus! De locatie Burgum heeft instroom op alle niveaus (vmbo, havo en vwo) en biedt de mogelijkheid voor meertalig onderwijs aan. De leerling kan de theoretische leerweg en de havo volledig in Burgum afronden. De HAVOtop is mogelijk door samenwerking met OSG Singelland. CSG Liudger Burgum staat voor betrokkenheid en biedt mogelijkheden te presteren in een ambitieus werk- en leefklimaat. Die betrokkenheid blijkt uit de sfeer en het contact waar wij voor staan. Onze ambitie vertaalt zich in het streven om leerlingen, uitgaande van hun capaciteiten en inzet, op een zo hoog mogelijk niveau met een diploma van school te laten gaan. Aanmelding Het cursusjaar zijn we gestart met een record aantal leerlingen in het eerste leerjaar. 214 nieuwe leerlingen meldden zich aan. Een resultaat waar we in Burgum met elkaar trots op zijn. Bouw Uitgaande van de nieuwe prognoses die voor onze locatie groei laten zien en de start van de HAVOtop is meer ruimte nodig. Er is gekozen om de beschikbare vierkante meters voor de HAVOtop te combineren met de benodigde vierkante meters voor CSG Liudger, locatie Burgum. Hierdoor kan kostenbesparend op één plek aan de Minnertshof in Burgum gebouwd worden. Begin 2012 zal worden gestart met de bouw van een semi-permanent gebouw, waarin zowel leerlingen van de gemeenschappelijke HAVOtop zullen verblijven als leerlingen van CSG Liudger locatie Burgum. Verhogen opbrengsten en resultaten In 2011 zijn we na een uitgebreide evaluatie van het teruglopen van de opbrengsten en resultaten, intensief aan de slag gegaan om de opbrengsten te verhogen naar het peil dat bij ons past. Naast bewustwording over hoe er wordt gemeten en hoe de beoordelingen van de inspectie, Trouw en Elsevier tot stand komen, zijn we bezig gegaan om de basis op orde te krijgen. In samenwerking met het CPS werden er trainingen georganiseerd rondom de vijf rollen van de docent en het opbrengstgericht werken. Naast het PTA in de bovenbouw van het vmbo en het havo verscheen het PTD (het programma van toetsing en doorstroming) in de onderbouw. Op deze manier is er meer inzicht in wat er behandeld en hoe er getoetst wordt. Iedere sectie is daarnaast actief met het vernieuwen/actualiseren van het nieuwe vakwerkplan. Een en ander zorgt voor meer uniforme afspraken in de secties. Leerlingen en ouder(s)/verzorger(s) zien een doorlopende leerlijn vanaf leerjaar 1 tot en met het examen. We verwachten eind 2012 een uitstekende score in het dagblad Trouw en zouden graag opgaan voor de beoordeling excellent van de inspectie. Keuze-uren Uit de evaluatie van de keuze-uren bleek dat de eerder geformuleerde uitgangspunten niet meer werden gehaald. Daarom zijn we van de keuze-uren afgestapt. In plaats daarvan werd er in 3 vmbo gl/tl geëxperimenteerd met een tweesporenprogramma dat gericht is op het vervolg van de onderwijsloopbaan. Leerlingen die hun opleiding in het mbo willen vervolgen, kiezen naast de theoretische vakken een beroepsgericht vak. Leerlingen die gericht zijn op een vervolgstudie in het havo krijgen meer ondersteuning voor de drie kernvakken. In 2012 zal dit experiment worden geëvalueerd. HAVOtop We startten in september 2011 met 108 leerlingen in havo 4 en 70 bevorderde leerlingen in leerjaar havo 5. Daarnaast meldden zich nog 3 externe kandidaten voor havo 5; in totaal dus 181 leerlingen voor de gezamenlijke HAVOtop in Burgum. De HAVOtop is tijdelijk gehuisvest in een voormalige basisschool in Hurdegaryp. De gemeente staat garant voor het vervoer van Burgum naar Hurdegaryp en vice versa. Bij de start van het cursusjaar hopen we met de HAVOtop intrek te kunnen nemen in een nieuw gebouw aan de Minnertshof te Burgum. Meertalig voortgezet onderwijs (mvo) In augustus 2010 zijn we in leerjaar 1 havo/vwo gestart met een mvo-klas met 22 leerlingen. In het cursusjaar begon een groep van 18 leerlingen aan de meertalige variant in de havostream. Nu we de basisscholen vragen de leerlingen voor of het havo of het vwo aan te melden, zien we dat er minder leerlingen zijn die voor het mvo kiezen. Met de beschikbare subsidie van de Provincie Fryslân is het initiatief nog steeds levensvatbaar. De resultaten van de eerste lichting mvo-leerlingen waren niet beduidend beter of slechter dan die van de overige havo/vwo-klassen. Er werd wel een nulmeting gedaan voor Fries en Engels, maar het is nog te vroeg om harde conclusies te formuleren. Primair Onderwijs-Voortgezet Onderwijs (PO-VO) In samenwerking met de scholen voor christelijk primair onderwijs uit de gemeente Tytsjerksteradiel (en incidenteel ook daarbuiten) werd in 2011 opnieuw gestart met het aanbieden van een onderwijstraject voor plusleerlingen. Aan 43 leerlingen werd op twaalf dinsdagmiddagen in onze school extra uitdaging geboden op het gebied van archeologie, sterrenkunde, filosofie en leren leren. Locatie Raai Samen-werken aan uitdagend, ondernemend en betekenisvol onderwijs De ingezette acties hebben ertoe geleid dat onze resultaten en opbrengsten zijn verhoogd naar het niveau op of boven het landelijk gemiddelde. Alle examenvakken scoorden voor het landelijk examen op of boven het landelijk gemiddelde. Het verschil tussen het SE en CE was zeer gering, namelijk 0,03. En na twee jaar achtereen een onvoldoende voor het rendement onderbouw, scoorden we het afgelopen jaar een voldoende. De locatie Raai in Drachten is een school voor havo, atheneum en gymnasium (vwo). Ook wordt er tweetalig onderwijs (tto) en technasium aangeboden. CSG Liudger Raai staat voor samen-werken aan uitdagend, ondernemend en betekenisvol onderwijs. Wij bieden leerlingen met verschillende talenten en achtergronden goed onderwijs aan. 30 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

17 Niet alleen wat betreft de vakken, ook als het gaat om vorming in brede zin: als toekomstige burger, student of werknemer. Dit doen we samen met ouder(s)/verzorger(s) in een omgeving waarin leerlingen zich veilig, welkom en gewaardeerd voelen. Onderwijsontwikkelingen In klas 2 is het technasium met 45 leerlingen van start gegaan en heeft de Stichting Technasium het in 2010 versterkte predicaat verlengd. De samenwerking met de vijf andere netwerkscholen in Friesland verloopt op directie- en technatorenniveau erg goed. Bij het tweetalig onderwijs (tto) is een uitwisseling voor klas 2 met een Duitse school georganiseerd. Alle IBexamenkandidaten uit vwo-6 hebben hun certificaat gehaald. De aanmelding voor klas 1 was met 44 leerlingen uitzonderlijk goed te noemen. Er wordt verder geïnvesteerd in deze twee verbijzonderingen van ons onderwijs. Daarnaast wordt er via scholing voor docenten flink geïnvesteerd in resultaatgericht werken. Ouderbetrokkenheid De ingezette intensivering van contacten met de klankbordgroep van ouder(s)/verzorger(s) is gerealiseerd. Werden de ouders voorheen voornamelijk op de bijeenkomsten geïnformeerd over de gang van zaken op school, nu worden ze betrokken bij beleidsmatige zaken als bijvoorbeeld het mentoraat. Ook is er in samenwerking met de ouderraad van de Splitting een gemeenschappelijke avond georganiseerd over mediagebruik door leerlingen. Internationalisering Er is een werkgroep aan de slag gegaan met als doel om internationalisering meer geïntegreerd aan te gaan bieden aan de leerlingen. Uitgangspunt daarbij is dat elke leerling één keer in zijn schoolloopbaan meegedaan heeft aan een internationaliseringproject. Dit kan zijn een werkweek, een uitwisseling of het maken van een profielwerkstuk in het buitenland. Er is onder andere besloten dat het vertrouwde MSP programma voor vwo-5 ook opengesteld gaat worden voor leerlingen uit havo-4 geweten van het team, de mentoraatspecialist van het team, de organisator of bijvoorbeeld de scholingsspecialist van het team. Financiën Zowel het exploitatiebudget als het personeelsbudget van locatie Raai heeft het afgelopen boekjaar behoorlijk onder druk gestaan. De reservesaldi zijn afgenomen, reden tot het nemen van hier en daar ingrijpende maatregelen. De uitdaging voor de locatieleiding is om zo te bezuinigen dat het primaire proces niet of nauwelijks hinder ondervindt. Locatie de Ring Praktijkonderwijs werkt! Op de locatie De Ring in Drachten wordt het praktijkonderwijs aangeboden. De leerling leert hier te werken en wordt begeleid op weg naar een arbeidsplek. CSG Liudger De Ring staat voor uitdagend praktijkonderwijs in een respectvolle omgeving. We zijn betrokken en hebben oog voor de capaciteiten die onze leerlingen meebrengen als ze de school binnenkomen. In wederzijds respect willen we de leerling mee op weg nemen en leren waar zijn/haar mogelijkheden en groeikansen liggen. Daarbij spelen ook onze christelijke waarden een rol: wie de leerling ziet als uniek schepsel wil hem/haar vanzelfsprekend ondersteunen op weg naar een volwassen toekomst binnen de maatschappij. Praktijkonderwijs werkt! Een titel die op twee manieren kan worden uitgelegd: 1. Dat we hard werken om het onderwijs op de locatie steeds verder uit te bouwen. Hetgeen hieronder zichtbaar wordt onder het kopje onderwijskundige ontwikkeling. 2. Dat we onze hoofddoelstelling: leerlingen voorbereiden op een volwaardige plaats in de samenleving waar kunnen maken. Hetgeen blijkt onder het kopje kwaliteitszorg. Beide zijn voor ons reden om te blijven werken aan een goede opleiding voor leerlingen die niet automatisch hun plek vinden naar de maatschappij. Maar als het werkt, dan lukt het leerlingen op hun plek te krijgen. Primair Onderwijs-Voortgezet Onderwijs (PO-VO) Dit jaar is de samenwerking met het primair onderwijs verder geïntensiveerd. Het structureel overleg vindt plaats op directieniveau. Dit in samenwerking met de locaties De Ring en Splitting. Ook hier richten we ons meer op dat wat de basisscholen van ons verlangen, m.a.w. een meer vraagbestuurde aanpak. Voor de plusklas voor meer- en hoogbegaafde leerlingen van het PCBO is een programma met 4 modules opgezet, dat we deze leerlingen in het eerste semester van 2012 zullen aanbieden. Het zijn modules wiskunde, scheikunde, filosofie en beeldende vakken. Communicatie Een van de speerpunten op de Raai is het verbeteren van de kwaliteit van de communicatie. Om dit te realiseren zijn de teams herverdeeld naar een binnen- en een buitenkring. Voor de binnenkring, ook wel kernteam genoemd, zijn docenten gevraagd, die medeverantwoordelijk willen zijn voor het teambeleid. Elk kernteamlid neemt de communicatie met ongeveer 3 mensen uit de buitenkring voor zijn rekening. De kernteamleden hebben daarnaast niet zozeer een takenpakket, maar het accent ligt op de rol die ze krijgen. Te denken valt hierbij aan de rol van didactisch/pedagogisch Onderwijskundige ontwikkelingen In 2011 hebben we het schoonmaakproject kunnen afsluiten met een goed gevolg voor het grootste deel van de deelnemers. Zij ontvingen een branchegericht certificaat én een stageplek of een baan bij een schoonmaakbedrijf. De methodiek die tijdens het schoonmaakproject is ontwikkeld is overdraagbaar naar samenwerkingsvormen met andere branches en bedrijven. Het schoonmaaktraject is ingevoerd als vast aanbod in ons programma. Met een bedrijf in de bouwwereld is een pilot gestart om in de betreffende branche ook te komen tot mogelijke uitstroom met een certificaat en een baan of stage. Voor de leerlingen die meer uitdaging nodig hebben, is het praktijkonderwijs gestart met de opzet van een opleiding Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent (AKA). Een groep leerlingen is enthousiast van start gegaan met het voorbereidende jaar. Doel is in het schooljaar de eerste leerlingen te laten uitstromen met dit diploma mbo-niveau Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

18 Voor de gehele school is een start gemaakt met een herzien taal en rekenbeleid. Daarnaast is de methode Leefstijl ingevoerd om de sociale competenties van leerlingen te vergroten. Samenwerking De AKA-opleiding kan worden opgezet dankzij een goede samenwerking met ROC Friese Poort. Daarnaast is de locatie nauw betrokken bij de samenwerking van Primair en Voortgezet Onderwijs (POVO) alsmede bij de ontwikkelingen van het praktijkonderwijs in Fryslân en landelijk via het Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs. De locatie heeft sinds 2011 een vertegenwoordiger in de werkgroep Internationalisering. In het kader hiervan heeft een groep leerlingen en docenten zich een week ingezet in Roemenië in samenwerking met een kerkelijke groepering die sociaal zwakkeren ondersteunt in de opbouw van hun bestaan. Kwaliteitszorg In 2011 zijn enquêtes afgenomen onder leerlingen, ouder(s)/verzorger(s) en stagegevers. De uitkomsten hiervan zijn geanalyseerd en hebben geleid tot verbeterplannen op enkele gebieden. We zijn er trots op dat we in alle drie de enquêtes een positief beeld mochten zien van betrokkenen ten opzichte van de locatie. Van ouder(s)/verzorger(s) werd dit nogmaals duidelijk tijdens een geslaagde thema-avond. Personeel en financiën We mochten het jaar 2011 beginnen met twee LC-docenten en twee LD-docenten in ons midden. Het is fijn om te merken dat het werken aan kwaliteit zich op deze manier vertaalt in het kunnen inzetten van maar liefst vier docenten op dit niveau. Daarnaast is het goed te constateren dat de locatie zowel op het gebied van formatie als exploitatie binnen de gestelde doelstellingen kon opereren. Locatie Splitting: Accent op aandacht, aandacht op accent Op de locatie Splitting in Drachten worden alle leerwegen van het vmbo aangeboden. Persoonlijke aandacht, wederzijds respect, veiligheid en het welzijn van de leerlingen staat bij CSG Liudger Splitting voorop. Geen wonder dat leerlingen én docenten de sfeer op onze school als prettig ervaren. Vanuit onze christelijke identiteit werken we met elkaar aan ondernemerschap en vakmanschap. Met één centraal doel: zorgen dat onze leerlingen met een diploma onze school verlaten. opgeleverd. De lessentabel is aangepast om de accenten mogelijk te maken en om het onderdeel taal & rekenen te kunnen invoegen. De MR heeft inmiddels de lessentabel goedgekeurd. De twee nieuwe accenten cultuur samen met zorg & welzijn zijn gestart in leerjaar 1. Daarnaast is de voorbereiding begonnen om in het nieuwe schooljaar de accenten groen en economie te laten starten. Het vak rekenen is als apart vak op de lessentabel opgevoerd. Taal is in keuzewerktijd bij Nederlands ondergebracht. Wij gebruiken voor taal & rekenen een interactieve webbased methode. Onze aandacht zal de komend tijd gericht zijn op het opbrengstgericht werken, waarbij we de prestatiebox-gelden inzetten om een beeld te krijgen van waar we staan en om de collegae toe te rusten tot een verdiepingsslag. Daarnaast trainen we steeds meer op het gebruik van de open leercentra, zoals we die hebben bedacht in ons nieuwe gebouw. Het VM2-project loopt dit jaar af en zal worden geëvalueerd. Ouderbetrokkenheid Locatie Splitting mag zich verheugen in een actieve ouderraad. De leden zijn erg betrokken en inzetbaar. Hun rol is in eerste instantie die van kritisch meekijken en -denken. Zij zijn als het ware de spiegel voor de locatie. Vanuit de ouderraad is een vertegenwoordiger voor de MR. De ouder(s)/verzorger(s) van de leerlingen bezoeken regelmatig de ouderavonden en zijn over het algemeen aanspreekbaar voor de collegae bij problemen en zorgen. Internationalisering Onze locatie doet al jaren mee aan internationalisering, samen met andere vmbo-locaties binnen CSG Liudger. Zo zijn er uitwisselingen met Duitsland en Finland en organiseren we voor de gl/tl- en de kb- en bb-groepen een reis naar Engeland. Primair Onderwijs-Voortgezet Onderwijs (PO-VO) Sinds een 3-tal jaren is er een samenwerking op locatiedirectieniveau van de Liudgerlocaties Drachten en het PCBO Smallingerland. Doel van deze samenwerking is een doorgaande leerlijn te maken voor taal en rekenen, de zorg beter op elkaar af te stemmen om zo een goede overdracht te creëren en te kijken naar mogelijkheden op het gebied van hoogbegaafdheid. Maatschappelijke stage In het afgelopen jaar hebben we gekozen voor een hechtere samenwerking op het gebied van de maatschappelijke stage tussen de locaties Raai en Splitting. Op deze wijze kunnen we van elkaars expertise gebruik maken en de financiële middelen beter benutten. Daarnaast hebben we een aantal stageplekken bij MOS ingekocht om die leerlingen die moeilijk zijn te bemiddelen alsnog hun stage te kunnen laten lopen. Nieuwbouw De nieuwbouw van locatie Splitting is voortvarend ter hand genomen en mede dankzij de gunstige weersomstandigheden is de voortgang prima op schema. Het is de bedoeling om per 1 juli 2012 terug te verhuizen van de Wuiteweg en de flat naar het nieuwe gebouw. Buitenschoolse activiteiten Locatie Splitting kent tal van buitenschools activiteiten. Deze variëren van verschillende stages tot acties voor goede doelen, kennismakingsdagen en flexweken waarin projecten worden uitgevoerd. Onderwijsontwikkelingen De uitwerking van de visie zoals we die samen met het KPC hebben ontwikkeld, heeft dit jaar weer de nodige resultaten 34 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

19 Locatie Waskemeer Eigen-wijs en betrokken! De locatie Waskemeer heeft een brede instroom. Met uitzondering van de basisberoepsgerichte leerweg kan de leerling op alle niveaus instromen. De theoretische leerweg kan worden afgesloten in Waskemeer. CSG Liudger Waskemeer staat voor betrokken en eigenwijs. Een kleine locatie met korte lijnen. Als het met onze leerlingen goed gaat, gaat het goed met ons. Wij vinden je veilig voelen, gekend en erkend worden de basis om verder te ontwikkelen. En we betrekken ouder(s)/verzorger(s) actief bij die ontwikkeling. Ons onderwijs kenmerkt zich door kwalitatief hoogwaardig, afwisselend en vernieuwend onderwijs en dit alles in een veilige en vertrouwde omgeving. Nieuwe locatiedirecteur Vanaf november 2011 is mw. T. Keuning de directeur van locatie Waskemeer. Onderwijsontwikkelingen Met ingang van het schooljaar vindt de examinering van het vak biologie verplicht digitaal plaats. Het jaar daarop zullen ook natuurkunde en rekenen digitaal geëxamineerd gaan worden. In november is daartoe een examenserver geïnstalleerd, die in januari een functionaliteittest heeft doorstaan. Ondertussen zijn er laptops aangeschaft en wordt eind april een test afgenomen of het beoogde examenlokaal draadloos of bedraad zal kunnen gaan functioneren. Het vak rekenen zal met ingang van het schooljaar op de lessentabel komen voor de klassen 1, 2 en 3. Voor het vormgeven van het rekenonderwijs is een rekenbeleidsplan in ontwikkeling. Taal zal vooral geïntegreerd worden in de lessen van het vak Nederlands. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden van het keuzewerktijduur voor het gericht bijspijkeren van leerlingen met achterstanden. Op dit moment worden daarvoor goede resultaten geboekt met de digitale methode Muiswerk. Om de onvoldoende beoordeling voor het onderbouwrendement weg te werken zijn een aantal interventies gepleegd/ in gang gezet. Zo is het zorgvierkant in het LVS bijgewerkt, de aanmeldingsprocedure aangescherpt, wordt er een studievaardighedenprogramma gekoppeld aan het begeleidingsplan, het mentoraat wordt uitgewerkt en de effectiviteit van de leerlingbespreking onder de loep genomen. Om goed voorbereid te zijn op het Passend Onderwijs is de zorg die op de locatie geboden kan worden geïnventariseerd en verwoord in een zorgplan. Aan het begin van het volgende schooljaar gaan we werken vanuit een nieuw schoolplan voor de komende vier jaar. In dit plan is expliciet aandacht voor differentiatie, gekaderde invulling van keuzewerktijd, werken met de elektronische leeromgeving en projecten. De contouren van dit plan zijn reeds geformuleerd en besproken in het team en met de ouderklankbordgroep. Maatschappelijke stage De leerlingen van klas 2 tl doen buiten schooltijd hun maatschappelijke stage. Ze doen 30 uur vrijwilligerswerk op een zelf gekozen plek. Tussen school en stageplek vindt terugkoppeling plaats en wanneer de leerling naar behoren zijn of haar stage heeft vervuld ontvangt hij/zij een stagecertificaat. De leerlingen uit klas 2 kb en 2 havo mogen op vrijwillige basis hun stage lopen, voor hen is de stage verplicht in klas 3. Veel leerlingen maken van deze mogelijkheid gebruik. Buitenschoolse en niet lesgebonden activiteiten Waskemeer kent een brede traditie op het gebied van buitenschoolse/niet lesgebonden activiteiten. Regelmatig zijn er projecten, zoals dit jaar het kerstproject met workshops, een survivalrun in het Blauwe Bos (opbrengst ruim 3000 euro voor het Kika-fonds) en een door leerlingen zelf vormgegeven kerstviering. Voor de voorjaarsvakantie ontvingen we het Verkeerslabel als bekroning op de activiteiten die jaarlijks ontwikkeld worden om onze leerlingen veilig van en naar school te laten fietsen. Ondertussen zijn het Valentijnsgala en de Fryske Dei uitgegroeid tot jaarlijkse hoogtepunten en zijn de voorbereidingen voor de zomerprojectdagen al weer in gang gezet. Internationalisering In leerjaar drie van het vmbo tl nemen alle leerlingen weer deel aan het schoolbrede uitwisselingsprogramma van CSG Liudger. Onze leerlingen bezoeken Finland, Duitsland, Engeland of Frankrijk. Een deel van de leerlingen ontvangt ook studenten uit het buitenland thuis. Primair Onderwijs-Voortgezet Onderwijs (PO-VO) Samen met de directeuren van de omringende basisscholen is er dit jaar tijdens een bijeenkomst in november gekeken naar mogelijkheden om een doorlopende leerlijn studievaardigheden te maken van po naar vo. Daarnaast zijn er gesprekken met betrekking tot het Onderwijs Kundig Rapport ten behoeve van de aanmelding en de hiervoor geldende criteria. In de regio rond Waskemeer moet nog een start gemaakt worden met de Friese Plaatsingswijzer. Ouderbetrokkenheid Op de locatie Waskemeer is een enthousiaste klankbordgroep actief. Dit jaar is er onder andere van gedachten gewisseld over de onderwijsvisie van de locatie Waskemeer en het ontwikkelde pestprotocol. 36 Jaarverslag 2011 CSG Liudger Jaarverslag 2011 CSG Liudger CSGLIDR jaa.indd :33

20 Zien dat er ruimte voor je is. 7. Financiën 38 Jaarverslag 2011 CSG Liudger 9470 CSGLIDR jaa.indd :33