Hoe verander Ketensamenwerking heeft

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe verander Ketensamenwerking heeft"

Transcriptie

1 4 interview Hoe verander Ketensamenwerking heeft Ketenintegratie Interview: Wijnand Beemster Ruben Vrijhoef TU Delft u Het traditionele versnipperde bouwproces verliest terrein. Ketensamenwerking is het nieuwe paradigma. Stedebouw& Architectuur organiseerde een expertpanel over dit onderwerp. Bob Gieskens Bouwend Nederland Cor Paauwe KOKON architecten en stedenbouwers en Het Facilitair Bureau Hans Wamelink TU Delft 1. Waarom ketenintegratie? Bob Gieskens: Vanwege de verwachte bijdrage aan het wegnemen van in-efficiency en faalkosten in het bouwproces, bijdrage aan betere kwaliteit, maar zeker ook omdat ketensamenwerking kansen biedt meer toegevoegde waarde aan klanten en eindgebruikers te bieden. Cor Paauwe: De meeste bouwfouten ontstaan door tekeningen die op zich kloppen, maar onderling strijdig zijn. Wijzigingen werden soms zo laat doorgevoerd dat ze hoge kosten veroorzaakten. Met ketenintegratie gaan procedures gepaard die dit helpen voorkomen omdat checks deel uitmaken van de ontvangst van informatie. Stefan Schuwer Ymere Ronald Dielwart Dura Vermeer Hans Wamelink: Al decennia spreken we over een versnipperd en niet geïntegreerd bouwproces, dat tot grote afstemmingsproblemen leidt, met nadelige gevolgen voor tijd, kosten en kwaliteit. Voor mij is het integreren van processen een belangrijke drijver voor verbeteringen. Ook ketensamenwerking kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verbetering van processen in de bouw. Maar ketensamenwerking is niet de enige oplossing! Stefan Schuwer: De traditionele praktijk leidt te zeer tot een versnipperd proces; de overdracht van ene naar de andere partij gaat gepaard met verlies van informatie, commitment, en geest & visie. Iedereen trekt zich terug op zijn eigen eiland, en maximeert het eigen resultaat. Ketenintegratie kiest een andere weg. Doel is het vergroten van het totale resultaat, en iedereen krijgt een deel van dat resultaat. Optimale ketenintegratie is natuurlijk ook dat de klant vanaf het begin een serieuze en gerespecteerde ketenpartner is, zodat we producten leveren die maximaal aansluiten bij de wensen van de klant. Een volledig verslag van het expertpanel Ketenintegratie vindt u op U kunt ook meediscussiëren. Bijgaand artikel is een samenvatting van dit verslag. Ruben Vrijhoef: De bouw excelleert traditioneel niet in leveren van hoge klantwaarde op een effectieve en efficiënte manier. Ketenintegratie is een middel om de van nature aanwezige fragmentatie en schuttingenmodel te verlaten, van initiatief tot beheer en onderhoud. Daarmee draagt ketenintegratie bij aan het realiseren van hogere waarde van het eindproduct voor de eindklant, dat bovendien op een productievere wijze wordt geleverd door betrokken partijen in de gehele keten.

2 5 je totaal en integraal? grote impact op de organisatie Ronald Dielwart: Bestaande vormen van samenwerken leiden niet tot verlaging van faalkosten, reductie van verspilling en beheersing van risico s. Oorzaak is het gefragmenteerde bouwproces waar wantrouwen de boventoon voert. Door dit wantrouwen worden kosten gemaakt, in de vorm van controlerende zaken (bijvoorbeeld meer juristen). Resultaat: op alle plekken in het proces, van initiatief tot en met de exploitatie, ontstaan botsingen die leiden tot waardevermindering voor de eindgebruiker. En uiteindelijk leren de betrokken partijen niet van elkaar. Voor een volgend project, zoeken we voor het grootste deel andere partijen en herhalen we de rituele dans. Ketenintegratie gaat over een geïntegreerde, project ongebonden samenwerking gebaseerd op zakelijk vertrouwen. Het ongebonden samenwerken, schept ruimte om met elkaar ambitieuze doelen te formuleren. Ambitieuze doelen die niet met traditioneel samenwerken te halen zijn, dwingen procesinnovatie af. Het Mooie Plan fase 2 in Rotterdam. Best practice volgens Ronald Dielwart. 2. Voor welk type opdrachten is ketenintegratie zinvol? Bob Gieskens: Voor alle type opdrachten in alle marktsegmenten. Maar de grootste effecten worden pas bereikt als ketensamenwerking echt projectoverstijgend wordt ingezet. Hoe meer ervaring met en tussen de ketenpartners, hoe groter de kansen op betere rendementen. Cor Paauwe: Ketenintegratie is uiteindelijk voor elk type opdracht geschikt, maar in bouwteamverband ontwikkeld om partners met gezamenlijke belangen te vrijwaren van faalkosten en claims. Zodra informatie-uitwisseling open en gelijkwaardig (vergelijkbaar) is, zal ook het aanbesteden leiden tot een vorm van ketenintegratie. Stefan Schuwer: Ketenintegratie is in principe voor alle typen opdrachten zinvol. Bij alle projecten is voordeel te halen uit ketenintegratie. Ruben Vrijhoef: In principe kunnen alle opdrachten in ketenintegratie worden uitgevoerd. Ketenintegratie gaat hoofdzakelijk over de geïntegreerde wijze waarop het proces tussen partijen is ingericht. Dat proces kan gericht zijn op diverse producten. Vanwege de inspanningen en investeringen die partijen doen in het opzetten van ketenintegratie ligt het wel in de rede dat het proces en dus ook opdrachten een repetitief karakter hebben. Je doet het niet voor een keer. Het Mooie Plan fase 2 is een ketenintegratieproject van Havensteder en Dura Vermeer Bouw Rotterdam. Vanaf de initiatieffase hebben we dit project met een minimale overschrijding van de ontwikkelplanning gebracht tot realisatie. De start bouw heeft 10 februari 2012 plaatsgevonden. De voorloper van dit project, Het Mooie Plan fase 1, was het eerste ketenintegratieproject tussen beide bedrijven. In de eerste fase hebben we alleen de realisatiefase samen gedaan. Ervaringen die zijn opgedaan in de eerste fase, zijn als kennis ingebracht in de ontwikkeling van fase 2. De ontwikkeling van dit project kenmerkt zicht door een gedegen doelgroeponderzoek en klantenpanels om de wens van de doelgroep te vertalen in het ontwerp. Dit heeft geresulteerd in een, voor huidige begrippen, hoge verkoopsnelheid (snelst verkopende project in Rotterdam). Een aantal kopers zijn mensen die aan het klantenpanel hebben deelgenomen. Het project is, door de huidige conjunctuur, met een paar maanden vertraging gestart. En binnen het eerst opgestelde ontwikkel- en bouwbudget tot stand gekomen. De bouwvergunning is met de Gemeente op basis van ketenintegratie verkregen. Dit heeft geleid tot snelheid en minder voorwaarden bij de vergunning Het project is na het ontwerp helemaal uitgewerkt in een 3D BIM-model.

3 6 interview Geïntegreerde samenwerking stimuleert levensduurdenken. Lesson learned volgens Ronald Dielwart. Het zakelijk gegronde vertrouwen wat keten geïntegreerde partijen naar elkaar uitspreken, genereert een kostenbesparing die ingezet kan worden om bijvoorbeeld innovaties te betalen of zaken als duurzaamheid een goede plek te geven. De geïntegreerde samenwerking geeft de kans om projectmanagement zodanig in te vullen dat beslissingen worden genomen in het belang van de volledige levensduur van het vastgoed (Life Cycle), in plaats van beslissingen die niet verder reiken dan de verantwoordelijkheid van de projectmanager voor een bepaalde fase of onderdeel. Voorkomen in plaats van constateren. Lesson learned volgens Ronald Dielwart. Traditioneel stellen we besluiten vaak zo lang mogelijk uit. Bij samenwerking op basis van zakelijk gegrond vertrouwen worden functies als de traditionele kostendeskundige of opzichter overbodig en kunnen anders worden ingezet. De kostendeskundige kan voor de partners de rol vervullen als beoordelaar van de financiële onderbouwing en de afwijkingen daarop. De opzichter kan zitting nemen in een kwaliteitsteam waar, voorafgaand aan uitvoering, met elkaar wordt gekeken naar het wenselijke kwaliteitsniveau en de beste afstemming tussen detaillering en uitvoeringsmethode. Voorkomen in plaats van constateren. LEAN technieken tijdens de uitvoering vergen opleiding van de bouwplaatsmensen van alle partijen. Daarmee verandert LEAN de samenwerking en het gedrag van alle mensen in het ontwikkel- en bouwproces. Gezamenlijk risicomanagement gaat over het voorkomen van risico s. In ketenintegratie verwachten wij dat iedere partij ervoor zorgt dat hij zijn werk kan doen wanneer dat van hem verwacht wordt. Dat betekent controle vooraf in plaats van constatering als het te laat is. Dit is een grote cultuurverandering in de bouw. Hans Wamelink: Op zich maakt het project type niet zoveel uit. Het gaat erom dat opdrachten goed aansluiten bij de competenties van de betreffende keten. De keten levert een zo goed mogelijk (standaard) product en proces. De ene keten zal goed zijn in standaard woningen, de volgende in renovatie daarvan. Anderen zijn sterk in ontwerp en bouw van multifunctionele gebouwen etcetera. Van belang is dat er voldoende repetitie-effect is, zodat investeringen zich kunnen uitbetalen in toekomstige projecten en er een leereffect optreedt. Een belangrijk onderscheid dat bij ketensamenwerking wordt gemaakt is het feit dat over projecten heen wordt gedacht: partijen werken voor een langere tijd samen, als keten, voor meer dan één project. De gezamenlijke investering leidt onder andere tot kennisdeling en leereffecten die ten goede komen aan de keten bij de uitvoering van toekomstige projecten. Ronald Dielwart: Ketenintegratie is een proces en geen middel. Het komt het best tot zijn recht bij een hoge mate van herhaling. Vandaar dat ketenintegratie terug te zien is in bijvoorbeeld de auto-industrie. Het gaat er om dat een keten (opdrachtgever, architect, adviseurs, bouw-, installatiebedrijven en bouwspecialisten) een vaste groep van bedrijven vormt die samen bouwopgaven ontwikkelt en realiseert. Nieuwbouw of renovatie, gestapeld of grondgebonden is in het proces minder relevant, de kracht moet komen uit de met elkaar afgestemde samenwerking, gebaseerd op zakelijk gegrond vertrouwen. Een volledige keten begint bij de initiatiefnemer en eindigt bij de partij die het vastgoed beheert. 3. Hoe kies je je partners met wie je keten geïntegreerd wilt samenwerken? Bob Gieskens: Goed weten wat je zelf wilt en kunt, en vervolgens bewuste keuze maken voor aanvullende competenties. Ketenpartners moeten net als jijzelf bereid zijn om op basis van openheid, transparantie en focus op langere-termijn-resultaten te werken. Ruben Vrijhoef: Bij ketenintegratie is het van belang dat partners worden betrokken die waarde toevoegen, en dat zij expliciet een plek krijgen in de keten. Daar gaat een bewust selectieproces aan vooraf. Het gaat zogezegd niet om een avondje uit, maar om een huwelijk. Partners worden geselecteerd op basis van zowel objectieve harde en als subjectieve zachte criteria. Het totaalplaatje moet kloppen. Partners kunnen geselecteerd worden vanuit goede ervaring uit het verleden, maar moeten vooral gekozen worden op basis van positieve verwachtingen in de toekomst. Cor Paauwe: Uitsluitend partners die in staat zijn via snelle internetverbindingen digitaal te communiceren in 3D-beelden die zijn voorzien van voldoende visuele informatie, kunnen partner zijn in de keten. Sommige partners dienen in staat te zijn om hun bijdrage aan het bouwvoorbereidingsproces zelf toe te voegen aan het BIMmodel (constructeur, architect, installatieadviseur). Hans Wamelink: In de eerste plaats: kies op basis van de specifieke kennis en ervaring die er met betrekking tot het aan te bieden product/proces is. Dat is eigenlijk niet anders dan bij gewone projecten. In het geval van ketensamenwerking moet de bereidheid tot samenwerking aanwezig en die bereidheid dient verankerd te zijn in de bedrijfscultuur. Daarnaast moet het bedrijf bereid zijn het anders te willen doen. Taken kunnen tussen de ketenpartners gaan verschuiven.

4 7 Ronald Dielwart: Er zijn verschillende manieren om partners te selecteren. Selectie op basis van relatie: binnen je bestaande netwerk kijken naar een partij met wie je goede werkervaringen hebt en met wie je denkt ketenintegratie tot een succes te kunnen maken. Er kan ook gekozen worden voor een methodische selectie. Daarbij moet je van te voren als initiatiefnemer goed weten wat je wilt bereiken met je partner(s). De eerste stap is om te onderzoeken waarvoor je een specifieke partner wilt selecteren. Gaat de opgave over ontwikkelen en/of bouwen en/of exploiteren, gaat het over nieuwbouw of renovatie, gestapeld of grondgebonden bouwen? Potentiële partners worden getoetst op een aantal harde criteria, zoals bedrijfsgrootte, solvabiliteit en geografische ligging. Aan de partijen die interesse hebben in partnership worden schriftelijk vragen gesteld over hun visie op ketenintegratie, cultuur en gedrag, verandermanagement, innovaties, ICT et cetera. Na deze selectie blijft een shortlist over. Met partijen op dezer lijst waarmee een gesprek gevoerd wordt en een bedrijfsbezoek wordt afgenomen. In het kader van het opbouwen van vertrouwen is het wenselijk om met de potentiële partners spelregels af te spreken. Landbouwbuurt in Rotterdam en project Vicarielaan in IJsselstein. Best practises volgens Cor Paauwe. Stefan Schuwer: Naast de noodzakelijke kennis van het onderdeel waar de partner op wordt ingezet (is zo vanzelfsprekend, dat dit geen selectie-issue is), is met name de cultuur waarbinnen een partner bereid en in staat is te werken, van cruciaal belang. Is de cultuur gericht op het onderhouden van een relatie, op samenwerken, op het halen van lange termijn resultaten (en voor de korte termijn wat laten liggen), op empathie (luisteren, voelen wat er speelt, wat de ander bezig houdt)? Is de partner gericht op het ondersteunen en helpen van anderen, op het aangaan van (lange termijn) commitment, op eerst delen en dan vermenigvuldigen? Is de partner bereid om onderweg aan te passen, om open te zijn, creatief en innovatief, en integer? Best practise in Rotterdam is het project Landbouwbuurt in de noordwesthoek van Vreewijk. Hier hebben Kokon, HFB, Dura Vermeer Bouw en ComWonen (nu Havensteder) in samenwerkingsverband ketenintegratie toegepast waarvoor ze de Bouwpluim 2011 kregen uitgereikt. Op de HFB-site staat een film die ter gelegenheid van de eerste paal is vervaardigd door HFB op basis van het BIM-model: 4. Wat brengt ketenintegratie teweeg in je organisatie? Welke veranderingen in de bedrijfsvoering zijn gewenst? Bob Gieskens: Kort door de bocht: ketensamenwerking werkt door op alle aspecten van de bedrijfsvoering. Maar vooral ook: ketensamenwerking vergt een verandering van cultuur, gedrag en werkwijzen. Het afleren van bekende, bestaande zekerheden, en het aanleren van nieuwe vaardigheden. Dat heeft dus een grote impact op de organisatie. Hans Wamelink: Men zegt wel, een bedrijf kan pas aan ketenintegratie met derden gaan werken, als de interne organisatie ook als keten functioneert. Ik denk dat dat inderdaad zo is. Verder zal men moeten accepteren dat bepaalde werkzaamheden niet meer tot de corebusiness horen, waarbij er andere voor in de plaats komen. Ruben Vrijhoef: Zoals ketenintegratie vergt dat het schuttingenmodel tussen partijen wordt verlaten. Zo moet dat ook intern het geval zijn tussen organisatiedelen, en zelfs op individueel niveau. Het gaat erom om tussen en binnen organisaties een zo soepel mogelijk stromend proces te bewerkstelligen dat op een efficiënte en effectieve wijze waarde toevoegt aan het eindproduct. Obstakels als gevolg van grenzen tussen en binnen organisaties moeten worden weggenomen. Ketenintegratie leidt dus tot organisatieverandering. Ook de bedrijfsvoering zal integraler worden benaderd tussen en binnen betrokken partijen. Best practise in IJsselstein is de prestatie die Bunnik Bouw uit IJsselstein samen met Kokon, HFB en Provides momenteel levert in het project Vicarielaan. Communicatie met bewoners, omwonenden, gemeente en ketenpartners verliep geheel digitaal. Op de HFB-site staat een digitale brochure die voor het plan is gemaakt en waarvoor een groot aantal films is gemaakt vanuit het BIM-model. Onderzocht wordt of het BIMmodel bruikbaar is voor onderhoud en beheer van dit project. Stefan Schuwer: Ketenintegratie brengt veel teweeg in de organisatie en bij de mensen in je organisatie. Oude culturen en waarden en normen moeten worden aangepast, processen passen niet meer, besluitvorming gaat anders. De stijl van leidinggeven en managen verandert drastisch. Ook de gevraagde competenties van mensen veranderen drastisch. Wat je van een ketenpartner vraagt, vraag je in eerste instantie van jezelf en van je bedrijf!

5 9 Ronald Dielwart: Ketenintegratie brengt werkplezier te weeg omdat het nu eenmaal leuker is om met elkaar te werken dan tegen elkaar. Wij ervaren dat mensen van nature liever in openheid met elkaar werken. De selectie van een goed team is een belangrijk onderdeel en sturing op een aanpassing van traditioneel gedrag is noodzakelijk. Innovatieve procesveranderingen als BIM of LEAN hebben verregaande effecten op het werken in een project. De inzet van 3D modellen na het architectonische ontwerp vergt besluitvorming voordat de uitwerking start. Uitwerking gaat sneller waardoor tijdwinst aan de voorkant ingezet kan worden ten gunste van goede en volledige besluitvorming. 5. Wat zijn de knelpunten in de praktijk? Bob Gieskens: Dat zijn er vele, net als bij elk ander organisatieverandering. Maar van groot belang is wel de focus op de langere termijn. Het durven aangaan van een langdurig partnership waarbij korte termijn financiële voordelen (bijvoorbeeld inkoop voor laagste prijs) worden ingeruild voor zekerheid in continuïteit en rendement op langere termijn. Cor Paauwe: Knelpunten in de praktijk van ketensamenwerking toegespitst op ICT/ BIM zijn: 1. Geen snelle internetverbinding met de partner. Kost veel wachttijd. 2. Onvoldoende gelijkwaardigheid van digitale informatie kan intelligentieverlies opleveren in het model en grafische ongelijkheid. 3. Niet samenwerken op dezelfde server (GlobalScape WAFS) kan tot gevolg hebben dat niet alle informatie gelijktijdig voorhanden of actueel is. 4. Partners die teveel keuzes heroverwegen of beslissingen uitstellen. De geloofwaardigheid en overtuigingskracht van hun modellen nemen af naarmate het aantal aanpassingen toeneemt. Hans Wamelink: Een belangrijk knelpunt in de praktijk is het doormodderen volgens de oude werkwijze op de werkvloer versus de onderschatting door het management van de veranderingen juist op de werkvloer. De keten verzuimt belangrijke vragen te beantwoorden, zoals wat is ons nieuwe product en hoe ziet het nieuwe voortbrengingsproces eruit. Dan wordt het oude wijn in nieuwe zakken. Ronald Dielwart: Ketenintegratie is een cultuurverandering. Cultuurveranderingen zijn niet gemakkelijk. Het kost tijd en veel communicatie. Goede communicatie met betrokkenen en toeschouwers (de tweede lijn) moet gebaseerd zijn op een goede en heldere visie. Men moet de voordelen inzien van ketenintegratie. De stap van visie naar praktijk vergt begeleiding. Als je ketenintegratie gaat toepassen, heb je op de sleutelposities ervaren mensen nodig. Maar mensen met ervaring hebben nogal eens moeite om een andere werkwijze adopteren. Draagvlak binnen organisaties en het aanhaken van lijnmanagers zijn cruciaal. De lijnmanagers laten medewerkers werken in een nieuwe (onbekende) vorm van samenwerken en zijn ook verantwoordelijk voor het projectresultaat. Dit brengt onzekerheid. De verantwoordelijken van bedrijven die aan ketenintegratie doen, moeten toestaan dat er fouten gemaakt mogen worden als er maar van geleerd wordt. Lessons learned volgens Cor Paauwe. De nadruk in ketensamenwerking is van project naar proces verlegd. Behalve de vraag wat de bijdrage van een ketenpartner is, komt de vraag naar voren hoe deze tot stand komt en hoe communicatie plaatsvindt. Niet alleen de digitale prestatie van een ketenpartner is van belang, maar ook de fysieke wordt beoordeeld: levert een bedrijf op tijd, wordt er vakkundig geopereerd, wordt er geïnformeerd en geadviseerd, is er aandacht voor de prestaties van andere ketenpartners, kortom: is men zich ervan bewust deel uit te maken van het geheel. Eén van de Ganzheitswetten zegt: Het geheel is meer dan de som van de samenstellende delen. Bij ketensamenwerking is dát het streven. Dit betekent voor elke partner óók betrokkenheid bij de prestaties van het eindproduct in gebruik, duurzaamheid en klanttevredenheid. Ketenintegratie is alleen mogelijk met organisaties die in staat zijn zich daarop in te richten en ervan te leren. Ketenintegratie is wellicht vergelijkbaar met de intenties van ISO-certificering, maar bewijst zijn waarde uitsluitend in een dynamisch, interactief proces. Een voetballer moet samenspelen en niet steeds in een boekje naar de spelregels hoeven zoeken. Dat is wat organisaties moet bezighouden. Lessons (not yet) learned volgens Hans Wamelink. Momenteel zijn er goede tot zeer goede ervaringen opgedaan met ketensamenwerking. Iedereen is er enthousiast over. De manier waarop ketensamenwerking wordt ingevuld is echter zeer verschillend. Objectief gesproken weten we nu nog niet wat de echte winst is. De bij pilots betrokken participanten spreken in ieder geval over een verbeterde samenwerking en vertrouwen. Een positieve invloed op bijvoorbeeld de kwaliteit van het eindproduct, kosten en tijd is in veel gevallen (nog) niet aangetoond. Door middel van onderzoek moeten we ook daar de vinger achter krijgen. Alleen een aantoonbare verbetering van deze belangrijke prestatie indicatoren zal leiden tot een duurzame implementatie van ketensamenwerking. Stefan Schuwer: De belangrijkste knelpunten zijn: hoe ga je op een volstrekt andere wijze (samen)werken vanuit een bedrijf en medewerkers en partners die het tot voor kort decennialang anders hebben gedaan, in andere processen, in een andere stijl van werken, in een andere cultuur. Je moet veel afleren, processen aanpassen. Samenvattend: Hoe verander je totaal en integraal?

BIM een impuls voor Ketenintegratie

BIM een impuls voor Ketenintegratie BIM een impuls voor Ketenintegratie Rob van Dorp - Babette van den Ancker André Klouwen 10 februari 2011 Programma Opening Ketenintegratie BIM Film Landbouwbuurt De opdrachtgever en BIM Het Bouwbedrijf

Nadere informatie

Ketenintegratie in de woningbouw. Een onderzoek naar de invloed van ketenintegratie op tijd, geld en kwaliteit Door Karin van der Vliet

Ketenintegratie in de woningbouw. Een onderzoek naar de invloed van ketenintegratie op tijd, geld en kwaliteit Door Karin van der Vliet Ketenintegratie in de woningbouw Een onderzoek naar de invloed van ketenintegratie op tijd, geld en kwaliteit Door Karin van der Vliet Inhoud Waarom? Hoe? Resultaten theorie Resultaten praktijk Conclusie

Nadere informatie

Positionering Ketensamenwerking

Positionering Ketensamenwerking Positionering Ketensamenwerking Hans Wamelink, Faculteit Bouwkunde, Afdeling Real Estate & Housing 12-4-2011 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Succesfactoren Ketensamenwerking

Nadere informatie

CONGRES HOGESCHOOL UTRECHT. Jos Pleune

CONGRES HOGESCHOOL UTRECHT. Jos Pleune CONGRES HOGESCHOOL UTRECHT Jos Pleune 3-4-2012 1 Inhoud Aanleiding Zoektocht naar partner Zoektocht naar vorm Successen en aandachtspunten 3-4-2012 2 Ketenintegratie bij Havensteder 4 jaar geleden begonnen:

Nadere informatie

Ketenintegratie in de bouw: beter, sneller en goedkoper

Ketenintegratie in de bouw: beter, sneller en goedkoper Ketenintegratie in de bouw: beter, sneller en goedkoper Wat is ketenintegratie? Ketenintegratie in de bouw betekent met meerdere partijen werken aan een gezamenlijk doel. De keten is zo groot als je hem

Nadere informatie

Nut en noodzaak conceptueel bouwen

Nut en noodzaak conceptueel bouwen Nut en noodzaak conceptueel bouwen Presentatie Jaarcongres NCB 2014 13 februari 2014 Stephan Dijkhuizen Inhoud Wat is conceptueel bouwen? Nut en noodzaak? Wat vraagt dat van u, als vrager of aanbieder?

Nadere informatie

Workshop BIM. Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011. Hans Hendriks & Frank Maatje

Workshop BIM. Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011. Hans Hendriks & Frank Maatje Workshop BIM Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011 Hans Hendriks & Frank Maatje Agenda & Introductie Definitie BIM Essentie BIM : Samenwerken! BIM= BIM model en BIM methodiek Kortom: BIM = hulpmiddel,

Nadere informatie

6. Project management

6. Project management 6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,

Nadere informatie

Hoe maak je de keten LEAN?

Hoe maak je de keten LEAN? Hoe maak je de keten LEAN? Oktober 2012 Meindert Koopman Directeur Bouwbedrijf Rijssen B.V Hoe maak je de keten LEAN?? Inleiding. Traditionele proces. Ketenintegratie.. Van Losser Installatiegroep. Ketenintegratie:

Nadere informatie

Inleiding. Samen kunnen we het maken! Projectoverstijgend samenwerken in de bouw! Herbert Zwanen/Gerrit de Heer Projectmanagers/consultants SBR

Inleiding. Samen kunnen we het maken! Projectoverstijgend samenwerken in de bouw! Herbert Zwanen/Gerrit de Heer Projectmanagers/consultants SBR Inleiding Samen kunnen we het maken! Projectoverstijgend samenwerken in de bouw! Herbert Zwanen/Gerrit de Heer Projectmanagers/consultants SBR Inleidende presentatie Aanleiding Waarom samenwerken? Verschillende

Nadere informatie

Hoe ketensamenwerking de (bouw)wereld verandert.

Hoe ketensamenwerking de (bouw)wereld verandert. Hoe ketensamenwerking de (bouw)wereld verandert. Marcel Noordhuis Promovendus Universiteit van Amsterdam Director Deloitte Real Estate Advisory E-mail: mnoordhuis@deloitte.nl Mobiel: 06 123 446 31 www:

Nadere informatie

Partnerselectie ketensamenwerking: succesfactoren en leerpunten

Partnerselectie ketensamenwerking: succesfactoren en leerpunten Partnerselectie ketensamenwerking: succesfactoren en leerpunten vertrouwen, transparantie & Verbondenheid 2 Voor het Volledige rapport: www.regieraadbouwzuid.nl Een nieuwe marktbenadering Bij Wonen Limburg

Nadere informatie

Ketenintegratie door Jos Pleune en Ilse Brouwers. initiatief van

Ketenintegratie door Jos Pleune en Ilse Brouwers. initiatief van . Ketenintegratie door Jos Pleune en Ilse Brouwers Aanleiding ketenintegratie Onvoorspelbare trajecten Persoonlijke belangen en wantrouwen Samenwerking op projectbasis Gefragmenteerd proces Geen optimaal

Nadere informatie

Themabijeenkomst SPREKER. Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk bijzonder hoogleraar bedrijfsantropologie. Vrije Universiteit Amsterdam

Themabijeenkomst SPREKER. Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk bijzonder hoogleraar bedrijfsantropologie. Vrije Universiteit Amsterdam Themabijeenkomst SPREKER Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk bijzonder hoogleraar bedrijfsantropologie Vrije Universiteit Amsterdam Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse netwerken 27 oktober 2014

Nadere informatie

De kracht van een goede opdracht

De kracht van een goede opdracht PREVIEW De kracht van een goede opdracht Het moment is nu Als er íets zeker is, dan is het wel dat dit een bijzonder interessante tijd is om bij een woningcorporatie te werken. Naast de sociale opgave

Nadere informatie

Innovatie in Bouwprocesmanagement

Innovatie in Bouwprocesmanagement Innovatie in Bouwprocesmanagement Inleiding Twee jonge directeuren van Dura Vermeer Hengelo, de heren Jeroen Heijdra en Koert Terhürne gaven tijdens een gastcollege voor de PHBO-opleiding Bouwprocesmanagement

Nadere informatie

Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen.

Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen. Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen. We blijven ver achter bij de productiviteitsverbetering

Nadere informatie

EEN VAN ONZE EXPERTS. For every situation, there is a suitable line from a song

EEN VAN ONZE EXPERTS. For every situation, there is a suitable line from a song EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn

Nadere informatie

Open Convenant 12 november 2015

Open Convenant 12 november 2015 12 november 2015 Cees Buijs Albert Martinus Geert Jan Verkade René de Kwaadsteniet 1 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 13-11-15 Duurzaam GWW begint bij ambitie en focus Winst in integrale gebiedsontwikkeling; Focus

Nadere informatie

Ketensamenwerking en Elektronisch zakendoen: Een ideale combinatie

Ketensamenwerking en Elektronisch zakendoen: Een ideale combinatie S@les in de Bouw en Installatiedag Ketensamenwerking en Elektronisch zakendoen: Een ideale combinatie Prof.dr. Jack AA van der Veen EVO Leerstoel Supply Chain Management Nyenrode Business Universiteit

Nadere informatie

Virtueel Bouwen bij Van Wijnen. Stèfan van de Pol - Projectleider Van Wijnen Lelystad B.V.

Virtueel Bouwen bij Van Wijnen. Stèfan van de Pol - Projectleider Van Wijnen Lelystad B.V. Virtueel Bouwen bij Van Wijnen Stèfan van de Pol - Projectleider Van Wijnen Lelystad B.V. Agenda Wat is Virtueel Bouwen bij Van Wijnen? Aanleiding De eerste projecten in 2012 Nieuwbouw Agnieten College

Nadere informatie

BIGGER BIM Onderzoek naar hoe het gedachtegoed van ketenintegratie en lean meer betekenis kan geven aan BIM als informatiedrager van het bouwproces

BIGGER BIM Onderzoek naar hoe het gedachtegoed van ketenintegratie en lean meer betekenis kan geven aan BIM als informatiedrager van het bouwproces BIGGER Onderzoek naar hoe het gedachtegoed van ketenintegratie en lean meer betekenis kan geven aan als informatiedrager van het bouwproces Ketenintegratie Lean 1 INTEGRAAL Architect Adviseurs Opdracht

Nadere informatie

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN

6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN 6 TIPS DIE HET PRESTEREN VAN UW WERKOMGEVING VERBETEREN INLEIDING Het Nieuwe Werken is in de afgelopen jaren op vele plekken geïntroduceerd om slimmer om te gaan met de beschikbare middelen binnen organisaties

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6 Inleiding De afgelopen vijftien jaar hebben we veel ervaring opgedaan met het doorvoeren van operationele efficiencyverbeteringen in combinatie met ITtrajecten. Vaak waren organisaties hiertoe gedwongen

Nadere informatie

Stappenplan nieuwe Dorpsschool

Stappenplan nieuwe Dorpsschool Stappenplan nieuwe Dorpsschool 10 juni 2014 1 Inleiding Het college van burgemeester en wethouders heeft op 10 juni 2014 dit stappenplan vastgesteld waarin op hoofdlijnen is weergegeven op welke wijze

Nadere informatie

Maart De WoonTafel. Woontafel Whitepaper. De kansen van ketensamenwerking. Mede mogelijk gemaakt door

Maart De WoonTafel. Woontafel Whitepaper. De kansen van ketensamenwerking. Mede mogelijk gemaakt door Maart 2013 De WoonTafel Woontafel Whitepaper De kansen van ketensamenwerking Mede mogelijk gemaakt door Woontafel Whitepaper De kansen van ketensamenwerking De cijfers lopen uiteen, maar op basis van onderzoek

Nadere informatie

Provides als moderne opdrachtgever

Provides als moderne opdrachtgever Provides als moderne opdrachtgever KETENINTEGRATIE IN PLANMATIG ONDERHOUD Werner Eindhoven Missie Provides Provides, vertrouwd en innovatief, biedt een veelzijdig en hoogwaardig aanbod woondiensten voor

Nadere informatie

BIM in de praktijk. Alexander Hoos / Kuijpers

BIM in de praktijk. Alexander Hoos / Kuijpers BIM in de praktijk Alexander Hoos / Kuijpers TVVL Eindedaglezing, 4 april 2016 Alexander Hoos Informatie Manager Even voorstellen Installatie bedrijf Kuijpers (www.kuijpers.nl) Kerntaken: Procesoptimalisatie,

Nadere informatie

11 oktober 2012. Bouwlokalen. Lean bouwen bij Waal

11 oktober 2012. Bouwlokalen. Lean bouwen bij Waal 11 oktober 2012 Bouwlokalen Lean bouwen bij Waal Corporatie Beleggers Ontwikkelaars Gemeenten Lean bouwen bij Waal Sinds november 2009 Onderdeel van maakiq Ketenintegratie Verbinding op drijfveren Gemba

Nadere informatie

?Hoe Zo! >> Werken bij de gemeente betekent je inzetten voor burgers en bedrijven. En daarbij geldt:

?Hoe Zo! >> Werken bij de gemeente betekent je inzetten voor burgers en bedrijven. En daarbij geldt: Wabo effectief ?Hoe Zo! >> Het toepassen van de Wabo is meer dan alleen de IT-structuur aanpassen, de procedures herzien en/of de processen opnieuw beschrijven en herinrichten. Het zijn de medewerkers

Nadere informatie

OPENING DOOR ERIC HOLKERS DIRECTEUR LENTIS SERVICE & ADVIES

OPENING DOOR ERIC HOLKERS DIRECTEUR LENTIS SERVICE & ADVIES OPENING DOOR ERIC HOLKERS DIRECTEUR LENTIS SERVICE & ADVIES WELKOM NAMENS BEST VALUE KENNISTEAM LENTIS/ BEST VALUE NEDERLAND KENNIS SESSIE BEST VALUE Best Value is meer dan Inkoop!! Management tool; Cultuur

Nadere informatie

Zero Based Begroten. De andere kant van de kaasschaafmethode

Zero Based Begroten. De andere kant van de kaasschaafmethode Zero Based Begroten De andere kant van de kaasschaafmethode Je moet de tijd nemen voor Zero Based Begroten, en je moet lef hebben Zero Based begroten legt een duidelijke relatie tussen de doelstellingen,

Nadere informatie

Projectmatig betekent: op de wijze van een project. Je moet dus eerst weten wat een project is. Een eenvoudige definitie van project is:

Projectmatig betekent: op de wijze van een project. Je moet dus eerst weten wat een project is. Een eenvoudige definitie van project is: Projectmatig werken Inhoudsopgave Projectmatig werken vs. niet-projectmatig werken... 1 Projectmatig werken... 1 Niet projectmatig werken... 2 Waarom projectmatig werken?... 2 Hoe herken je wanneer projectmatig

Nadere informatie

December De WoonTafel. Visie delen voor verbetering tijdens AWB Woontafel. De kansen van ketensamenwerking. Mede mogelijk gemaakt door

December De WoonTafel. Visie delen voor verbetering tijdens AWB Woontafel. De kansen van ketensamenwerking. Mede mogelijk gemaakt door December 2012 De WoonTafel Visie delen voor verbetering tijdens AWB Woontafel De kansen van ketensamenwerking Mede mogelijk gemaakt door Visie delen voor verbetering tijdens AWB Woontafel De kansen van

Nadere informatie

DBFMO M A N A G E M E N T

DBFMO M A N A G E M E N T DBFMO M A N A G E M E N T Van ontwerp naar exploitatie of van exploitatie naar ontwerp? P. Wijntjes 26-9-2013 Post HBO opleiding DBFMO is een noodzakelijke voorwaarde voor duurzame utiliteitsbouw ~ Rabobank

Nadere informatie

WAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK?

WAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK? Margriet Drijver Corporatiebestuurder sinds 2004 Voormalig lid RegieRaad Bouw, Vernieuwing Bouw Voormalig lis Aedesbestuur Trekker Actieteam Professioneel Opdrachtgeverschap tijdens ActieAgenda Bouw Initiatiefnemer

Nadere informatie

Samen werken aan duurzame verbetering van processen. Paul vos Programma Slim Werken NMKG - 12 december 2013

Samen werken aan duurzame verbetering van processen. Paul vos Programma Slim Werken NMKG - 12 december 2013 Samen werken aan duurzame verbetering van processen Paul vos Programma Slim Werken NMKG - 12 december 2013 Inhoud Doelstellingen en aanpak Resultaten Lessen en ervaringen Hoe we verder gaan Vragen? - 2

Nadere informatie

De waarde van ketensamenwerking

De waarde van ketensamenwerking De waarde van ketensamenwerking Resultaten empirisch onderzoek naar de relatie tussen de toepassing van ketensamenwerking en het (gelijktijdig) verlagen van (faal)kosten, het verhogen van de kwaliteit

Nadere informatie

Van Samenhang naar Verbinding

Van Samenhang naar Verbinding Van Samenhang naar Verbinding Sogeti Page 2 VAN SAMENHANG NAAR VERBINDING Keuzes, keuzes, keuzes. Wie wordt niet horendol van alle technologische ontwikkelingen. Degene die het hoofd koel houdt is de winnaar.

Nadere informatie

Life Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat.

Life Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat. Realisatie Verkenning Planuitwerking Life Cycle Prestaties Life Cycle Risico s Life Cycle Kosten Life Cycle Management. als aandachtsgebied binnen Asset Management Beheer, onderhoud, exploitatie Jaap Bakker

Nadere informatie

DE BIM WERKMETHODIEK. Gezocht: BIM-Partners. De toekomst is NU!

DE BIM WERKMETHODIEK. Gezocht: BIM-Partners. De toekomst is NU! Gezocht: BIM-Partners Waarom zou u aan ons BIM-proces deel willen nemen? Lees deze brochure en ontdek de mogelijkheden. Wacht niet langer en maak gebruik van ons uniek aanbod: Wordt BIM-partner van BolwerkWeekers.

Nadere informatie

Ontwikkelcompetitie Noordgebouw. Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton

Ontwikkelcompetitie Noordgebouw. Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton Ontwikkelcompetitie Noordgebouw Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton Toplocatie en complexe opgave in één Zichtlocatie aan het spoor Tussen station en

Nadere informatie

Een ziekenhuis waar je gewoon mens kunt zijn. Dit is ons verhaal. Elkerliek mens tot mens.

Een ziekenhuis waar je gewoon mens kunt zijn. Dit is ons verhaal. Elkerliek mens tot mens. Een ziekenhuis waar je gewoon mens kunt zijn. Dit is ons verhaal Elkerliek mens tot mens. Enkele cijfers op een rijtje Gemiddeld aantal bedden beschikbaar 401 Aantal personeelsleden in loondienst exclusief

Nadere informatie

Profielschets. Procesmanager Bouw & Onderhoud Woonwaard

Profielschets. Procesmanager Bouw & Onderhoud Woonwaard Profielschets Procesmanager Bouw & Onderhoud Woonwaard ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woonwaard Datum: maart 2015 Inleiding Woonwaard is een klantgerichte en vernieuwende woningcorporatie,

Nadere informatie

ISO Crises! What Crises?

ISO Crises! What Crises? 30 maart 2006 ISO Crises! What Crises? kennisteam kwaliteitsmanagement Agenda 13.00 uur opening DB ISO, crises, what crises GB discussie olv DB afronding/conclusies 15.00 uur einde GB 1 Onderwerp KKT-enquête

Nadere informatie

Missie We zijn een maatschappelijke vastgoedonderneming, die met en voor bewoners samenwerkt aan krachtige wijken met toekomstwaarde.

Missie We zijn een maatschappelijke vastgoedonderneming, die met en voor bewoners samenwerkt aan krachtige wijken met toekomstwaarde. Governance handboek Besturingsmodel Havensteder Inleiding Het besturingsmodel van woningcorporatie Havensteder maakt de verbanden zichtbaar tussen missie, visie en strategie. En de daarvan afgeleide doelstellingen,

Nadere informatie

Management tool; Cultuur omslag voor beide zijden;

Management tool; Cultuur omslag voor beide zijden; KENNIS SESSIE BEST VALUE Best Value is meer dan Inkoop!! Management tool; Cultuur omslag voor beide zijden; Bij gebruik binnen Inkoop is het een nieuwe manier van omgaan met je opdrachtnemers anders samenwerken:

Nadere informatie

Organisatie principes

Organisatie principes Organisatie principes Een overzicht van organisatie principes die als richtsnoer dienen bij het vormgeven van flexibele, innovatieve organisaties. Deze principes zijn gebaseerd op de Moderne Sociotechniek.

Nadere informatie

Visie op Digitaal Zaakgericht werken

Visie op Digitaal Zaakgericht werken Visie op Digitaal Zaakgericht werken Aanleiding om digitaal zaakgericht te gaan werken Digitaal Zaakgericht werken is een belangrijke ontwikkeling die al geruime tijd speelt binnen de overheid, en bij

Nadere informatie

Virtueel Bouwen BIM Stand van toepassing

Virtueel Bouwen BIM Stand van toepassing Virtueel Bouwen BIM Stand van toepassing Jan Straatman, Balance & Result Organisatie Adviseurs b.v. 1 i.s.m. Willem Pel, Balance & Result en Hans Hendriks, debimspecialist 15 november 2010 Virtueel bouwen

Nadere informatie

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen RRBOUWRAPPORT 144 Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen 2 Handreiking Virtueel Bouwen Aan de slag met BIM, Gewoon doen! Jan Straatman en Willem Pel, Balance & Result Organisatie

Nadere informatie

aedes-magazine 8/2011

aedes-magazine 8/2011 10 aedes-magazine 8/2011 SAMENWERKEN IN DE BOUW aedes-magazine 8/2011 11 KETENSAMENWERKING ARCHITECT JOKE VOS ROSHAN MANBODH (MET KOKER) VAN DE GEMEENTE ROTTERDAM Wat is ketensamenwerking? Bij ketenintegratie

Nadere informatie

Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency

Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency Lean management in 100.000+ gemeenten Miljoenen euro s daadwerkelijk gerealiseerde efficiency Gemeenten behalen soms zeer grote efficiencywinsten en kwaliteitsverbeteringen in de herontworpen processen

Nadere informatie

Inbo Bouwkunde. Ketensamenwerking De ultieme vorm van werken in multidisciplinair teamverband is voor ons ketensamenwerking. Een samenwerkingsvorm

Inbo Bouwkunde. Ketensamenwerking De ultieme vorm van werken in multidisciplinair teamverband is voor ons ketensamenwerking. Een samenwerkingsvorm Ketensamenwerking Inbo Bouwkunde Inbo Bouwkunde heeft talentvolle professionals die ambities hebben om landelijke en stedelijke gebieden in te richten. Onze kracht is om in een professionele omgeving,

Nadere informatie

NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw

NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw Management Advies Automatisering Bouw Huisvesting Vastgoed @brinkgroep NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw Als u zoekt naar samenwerking en vertrouwen Specialisten geïntegreerde contracten en

Nadere informatie

Ketensamenwerking en LEAN bouwen

Ketensamenwerking en LEAN bouwen Ketensamenwerking en LEAN bouwen Workshop LEAN plannen Pioneering Hengelo, 24 maart 2011 GSM: (06) 5152 0829 Tel: (071) 522 6453 Fax: (071) 522 6453 Email: ksc@live.nl Rabobank 14 39 45 637 te Leiden KvK:

Nadere informatie

BIGGER BIM Onderzoek naar de toegevoegde waarde van ketenintegratie en LEAN bij het werken met BIM

BIGGER BIM Onderzoek naar de toegevoegde waarde van ketenintegratie en LEAN bij het werken met BIM BIGGER BIM Onderzoek naar de toegevoegde waarde van ketenintegratie en LEAN bij het werken met BIM Begeleiders: Dr. Ir. Ruben Vrijhoef (Ketensamenwerking/LEAN) Dr. ir. Alexander Koutamanis (BIM) 1 BIM

Nadere informatie

Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw

Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Veranderende informatiebehoefte bij opdrachtgevers in de bouw Prof.dr.ir. Marleen Hermans Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft Managing Partner, Brink Management & Advies mede mogelijk

Nadere informatie

WELKOM NAMENS KARAKTER & BEST VALUE NEDERLAND WERKGROEP ZORG

WELKOM NAMENS KARAKTER & BEST VALUE NEDERLAND WERKGROEP ZORG WELKOM NAMENS KARAKTER & BEST VALUE NEDERLAND WERKGROEP ZORG KENNIS SESSIE BEST VALUE Best Value is meer dan Inkoop!! Management tool; Cultuur omslag voor beide zijden; Bij gebruik binnen Inkoop is het

Nadere informatie

Vragenlijst Ketensamenwerking Sociaal Kwetsbaren

Vragenlijst Ketensamenwerking Sociaal Kwetsbaren Vragenlijst Ketensamenwerking Sociaal Kwetsbaren Deze vragenlijst is ontwikkeld door AnnemiekeTomassen van de GG&GD te Utrecht. Zij stelt de evaluatie aan andere veldregisseurs en geïnteresseerden ter

Nadere informatie

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management Perselectief Interim Specialistisch Interim Management Inleiding De laatste economische ontwikkelingen hebben organisaties nieuwe uitdagingen gegeven. Of het nu de sector bouw is of onderwijs & overheid,

Nadere informatie

BIM bouwen doe je samen. Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM

BIM bouwen doe je samen. Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM BIM bouwen doe je samen Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM ABT bv Sinds 1953 290 medewerkers Vestigingen Nederland: Velp en Delft België: Antwerpen Adviesgroepen Constructies Civiele techniek Bouwmanagement

Nadere informatie

BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven. Coachend Leidinggeven. Sales Force Consulting

BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven. Coachend Leidinggeven. Sales Force Consulting BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven Coachend Leidinggeven Sales Force Consulting inleiding Leidinggeven aan de alledaagse uitvoering van het werk, is één van de belangrijkste kerntaken van elke manager.

Nadere informatie

Convenant Rotterdam. Half Time Tribune. MKB-Rijnmond

Convenant Rotterdam. Half Time Tribune. MKB-Rijnmond Convenant Rotterdam Half Time Tribune MKB-Rijnmond De Convenant markt, dat zijn Rotterdam we samen! Samenwerken aan hetzelfde doel: Praktijkgerichte implementatie de sleutel tot succes Open convenant Convenant

Nadere informatie

BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s. A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst

BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s. A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst Voorstellen Anton Slockers Directeur Admea / Smits van Burgst Admea is onderdeel van de Smits van Burgst

Nadere informatie

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000 Resultaat break-out sessies 2 september: toekomst van ISO 26000 1 Inhoud A. Integratie groep 1 B. Integratie groep 2 C Erkenning D. Branchespecifiek E: MVO en innovatie 2 De vragen per focusgebied 1. Wat

Nadere informatie

Projectmatig veranderen in de bank

Projectmatig veranderen in de bank Projectmatig veranderen in de bank Maandag 21 september 2009 Ronald Janssen Implementatiemanager Even geen Prince2... of toch?! Aanpak LPM Materie Houding & Vaardigheden Lokale bankenkennis Project- management

Nadere informatie

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS)

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) LEARNING BY DOING Kort signalement Road2Results heeft op basis van haar jarenlange ervaring met het managen van business en ICT projecten vanuit diverse

Nadere informatie

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam

Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur. 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox

Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur. 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox Cultuurverandering in de aanleg van ondergrondse infrastructuur 14 september 2017 Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk VU Amsterdam / Bureau Paradox Bedrijfsantropologie Toepassen van antropologische theorieën

Nadere informatie

EEN VAN ONZE EXPERTS

EEN VAN ONZE EXPERTS EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn

Nadere informatie

Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed

Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed TU Delft, 9 mei 2017 Prof.dr.ir. Marleen Hermans Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft Managing Partner,

Nadere informatie

Co-creatie/Lean een cultuuromslag

Co-creatie/Lean een cultuuromslag Wat betekent LEAN Bouwen voor de bouwketen? Rudolph van den Bergh Directeur ERA Contour Balance & Result Co-creatie/Lean een cultuuromslag 10 oktober 2012 Rudolph van den Bergh 1 Programma 1. Profiel 2.

Nadere informatie

Het onderwerp van de presentatie is Private Kwaliteitsborging Bouwtoezicht. Een wetswijziging of stelselwijziging voor de bouwsector die in 2016 in

Het onderwerp van de presentatie is Private Kwaliteitsborging Bouwtoezicht. Een wetswijziging of stelselwijziging voor de bouwsector die in 2016 in 1 Het onderwerp van de presentatie is Private Kwaliteitsborging Bouwtoezicht. Een wetswijziging of stelselwijziging voor de bouwsector die in 2016 in werking zal treden. Daarbij is onderzocht wat de consequenties

Nadere informatie

Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM. Case4BestValue

Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM. Case4BestValue Kennissessie Werkgroep zorg WELKOM Programma 14:00 15:00 uur uitleg beoordeling prestatieonderbouwing, risico- en kansendossier 15:00 15:45 uur Oefenen met RAVA-plannen Groepjes vormen 20 minuten lezen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144 Inhoudsopgave 5 Voorwoord 7 Ten geleide 9 1 Inleiding 11 2 De risicoanalyse 25 3 Uitvoeren van de risicoanalyse 65 4 Risicomanagement 77 5 Uitvoeren van risicomanagement 85 6 Implementatie van risicomanagement

Nadere informatie

Bouwen aan een LEAN Cultuur. Jan Straatman, B&R Henk Leenders, KlokBouw Stefan van der Zwet en Rudy Gort, Heembouw

Bouwen aan een LEAN Cultuur. Jan Straatman, B&R Henk Leenders, KlokBouw Stefan van der Zwet en Rudy Gort, Heembouw Bouwen aan een LEAN Cultuur Jan Straatman, B&R Henk Leenders, KlokBouw Stefan van der Zwet en Rudy Gort, Heembouw Technische én sociale innovatie Bedrijven investeren vooral in het ontwikkelen van kennis,

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden

Innovatief aanbesteden Innovatief aanbesteden Bijeenkomst Ondernemend Aanbesteden - Haarlem, 28 oktober 2013 1 De weg naar succes verander de wereld begin bij jezelf 2 Even voorstellen: Coos Koster Leusden Getrouwd, 3 kinderen

Nadere informatie

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email:

Rapportage Werksoorten. BIJ Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 02.04.2015. Email: Rapportage Werksoorten Naam: BIJ Voorbeeld Datum: 02.04.2015 Email: support@meurshrm.nl BIJ Voorbeeld / 02.04.2015 / Werksoorten (QWSN) 2 Inleiding Wat voor type werkzaamheden spreken jou aan? Wat voor

Nadere informatie

De rol van BIM en ketenintegratie in het bouwproces en duurzaam bouwen voor opdrachtgevers. Presentatie Y. Hasnaoui, 19 juni 2012

De rol van BIM en ketenintegratie in het bouwproces en duurzaam bouwen voor opdrachtgevers. Presentatie Y. Hasnaoui, 19 juni 2012 De rol van BIM en ketenintegratie in het bouwproces en duurzaam bouwen voor opdrachtgevers Presentatie Y. Hasnaoui, 19 juni 2012 1 Doel van het Afstudeeronderzoek De mogelijkheden voor opdrachtgevers in

Nadere informatie

VGo-keur wordt steeds belangrijker

VGo-keur wordt steeds belangrijker C l O s E UP VGo-keur wordt steeds belangrijker VGO-Keur is een Kiwagecertificeerd keurmerk voor onderhoudsbedrijven dat onder andere deskundigheid, ervaring, kwaliteit en solvabiliteit toetst. De bewaking

Nadere informatie

Bureau Bouwkunde: omdat het beter kan

Bureau Bouwkunde: omdat het beter kan Bureau Bouwkunde: omdat het beter kan Herkent u dit? U, als architect, heeft inspirerende ideeën maar wilt technisch en procesmatig ondersteund worden. U, als opdrachtgever, wilt vroegtijdig weten wat

Nadere informatie

Profielschets. Assetmanager Woonwaard

Profielschets. Assetmanager Woonwaard Profielschets Assetmanager Woonwaard ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woonwaard Datum: maart 2015 Inleiding Woonwaard is een klantgerichte en vernieuwende woningcorporatie, die circa 13.500 woningen

Nadere informatie

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie

Nadere informatie

Stappenplan Beheerst beloningsbeleid

Stappenplan Beheerst beloningsbeleid Stappenplan Beheerst beloningsbeleid Beheerst beloningsbeleid is belangrijk bij het streven naar een bedrijfscultuur waarbij het klantbelang centraal staat. De AFM ziet erop toe dat van het beloningsbeleid

Nadere informatie

20 mei 2008. Management van IT 1. Management van IT. Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen

20 mei 2008. Management van IT 1. Management van IT. Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen Management van IT Han Verniers PrincipalConsultant Han.Verniers@Logica.com Logica 2008. All rights reserved Programma Management van IT Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen

Nadere informatie

Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren!

Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren! Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren! (de mens in het proces) Ronald Vendel Business Development manager Ruim 20 jaar ervaring Gestart in 1990 Software specialisme: Procesmanagement (BPM)

Nadere informatie

Efficiënter ondernemen. S@les in de Bouwdag 1 oktober 2012 Gebaseerd op de S@les in de Bouw implementatie bij

Efficiënter ondernemen. S@les in de Bouwdag 1 oktober 2012 Gebaseerd op de S@les in de Bouw implementatie bij Efficiënter ondernemen S@les in de Bouwdag 1 oktober 2012 Gebaseerd op de S@les in de Bouw implementatie bij Agenda 1. Kennismaking 2. Doelstellingen DV-project 3. Gebaseerd op DV-Inkoopbeleid 4. Aanpak

Nadere informatie

Stan Roestenberg Bohemen B.V. KYP B.V.

Stan Roestenberg Bohemen B.V. KYP B.V. Stan Roestenberg Bohemen B.V. KYP B.V. Business = B 1 BetTer Business = B 2 New Business = b N Nieuw, slimmer tekenprogramma Basis voor de herstructurering van de bouwbranche Nieuw, slimmer tekenprogramma

Nadere informatie

Rendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen

Rendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen Rendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen Nieuwe invulling opdrachtgeversrol reduceert stichtingskosten en lifecycle costs en leidt tot het verdwijnen van de onrendabele top 1 Traditionele

Nadere informatie

IPC VOOR ARCHITECTEN - PROCESINNOVATIE DOOR WERKEN MET BIM Innoveren op architectenbureaus met behulp van IPC- subsidie

IPC VOOR ARCHITECTEN - PROCESINNOVATIE DOOR WERKEN MET BIM Innoveren op architectenbureaus met behulp van IPC- subsidie IPC VOOR ARCHITECTEN - PROCESINNOVATIE DOOR WERKEN MET BIM Innoveren op architectenbureaus met behulp van IPC- subsidie Tot 20 juni 2013 kan er opnieuw worden ingeschreven voor de IPC- regeling. Deze subsidieregeling

Nadere informatie

Onze Visie op Ketenintegratie en BIM. 27 mei 2011

Onze Visie op Ketenintegratie en BIM. 27 mei 2011 Onze Visie op Ketenintegratie en BIM 27 mei 2011 Het was op een donderdagmiddag in Vlaardingen Het was op een donderdagmiddag in Vlaardingen Visie op Keten Integratie De bouw kan gewoon niet doorgaan zoals

Nadere informatie

Bonte Bij Aanbestedingen ehrm

Bonte Bij Aanbestedingen ehrm Bonte Bij Aanbestedingen ehrm Aanleiding aanbesteding ehrm Contract huidige leverancier loopt af Het willen optimaliseren en verbeteren van de HR processen Het willen digitaliseren van de HR processen

Nadere informatie

Sander Donkers. Profiel. Opleiding Training. Kerncompetenties. 3 december 1979, woonachtig te Rotterdam 06 28 25 10 42 s.donkers@facilityestate.

Sander Donkers. Profiel. Opleiding Training. Kerncompetenties. 3 december 1979, woonachtig te Rotterdam 06 28 25 10 42 s.donkers@facilityestate. CURRICULUM VITAE Sander Donkers 3 december 1979, woonachtig te Rotterdam 06 28 25 10 42 s.donkers@facilityestate.nl Profiel Sander Donkers is een gedreven professional die zijn ervaring heeft opgedaan

Nadere informatie

Project Huisvesting Statushouders

Project Huisvesting Statushouders Project Huisvesting Statushouders 08 maart 2016 Willem van Santen Project Huisvesting Statushouders Presentatie voor Raadsleden uit de regio Deelnemers aan het project De 8 gemeenten uit de regio De 11

Nadere informatie

Traject Tilburg. Aanvragers: Gemeente Tilburg. Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net

Traject Tilburg. Aanvragers: Gemeente Tilburg. Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net Traject Tilburg Aanvragers: Gemeente Tilburg Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net Opgave: Beantwoorde ondersteuningsvraag In Tilburg is het traject Welzijn Nieuwe Stijl onderdeel van een groter programma

Nadere informatie

Je ontwikkelt een gedeelde HR-visie en vertaalt deze in strategische doelstellingen, die passen binnen het strategisch meerjarenplan van KORTRIJK.

Je ontwikkelt een gedeelde HR-visie en vertaalt deze in strategische doelstellingen, die passen binnen het strategisch meerjarenplan van KORTRIJK. Functiebeschrijving HR - Manager KORTRIJK Functiegegevens Functiebenaming: Team: Loonschaal: HR-manager KORTRIJK P & O (Loon & Tijd + HR) A5a-A5b Plaats in de organisatie Je bent lid van het managementteam

Nadere informatie

Duurzaamheid en Responsible Care

Duurzaamheid en Responsible Care Duurzaamheid en Responsible Care Verbond van Handelaren in Chemische producten Maart 2017 Samenvatting ESG Om te komen tot een meer duurzame wereld, vraagt het VHCP aandacht voor ESGfactoren Hoofdthema

Nadere informatie