Nummer 16 - Uitgave week Beste lezer,

Transcriptie

1 Nummer 16 - Uitgave week Beste lezer, De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Rijksoverheid hebben op 12 november 2007 het Klimaatakkoord gemeenten en Rijk gesloten. In dit akkoord zijn op zes terreinen afspraken gemaakt waarbij het Rijk zichzelf pittige verplichtingen oplegt. Zo lees ik dat het Rijk in 2010 volledig duurzaam wil inkopen, in 2011 een verdubbeling wil van het opgestelde vermogen aan windenergie en in 2012 klimaatneutraal gehuisvest wil zijn. Dit lijken mij meetbare concrete doelen die voor een deel binnen de huidige regeerperiode vallen. Goed voorbeeld, doet goed volgen. Provincies en gemeenten kunnen begin 2008 subsidie aanvragen voor de uitvoering van het klimaatbeleid Provincie Noord-Holland en het CO 2 - Servicepunt haken hier op in door het vernieuwen van de klimaatafspraak in 2008 en het continueren én starten van collectieve projecten. Ook de gemeenten die in de afgelopen periode aan de zijlijn stonden, krijgen volop de kans mee te doen. Op naar een energiek 2008 en veel leesplezier! Wybrand Pieksma, Regioconsulent Zuid De Column Passief Ik heb voor deze column 300 woorden en ze strijden allemaal om voorrang. Wat is er toch aan de hand met het denken in Nederland? Al Gore heeft voor- en tegenstanders het eindscenario geschetst van de verzameling karrensporen van de ontwikkeling van ons energieverbruik. Karrensporen? Ja, karrensporen, vanwege hun kenmerk dat ze gaandeweg steeds meer uitdiepen zodat je niet meer over de rand kunt kijken naar wezenlijk andere oplossingen. Ook slibben ze dicht. Vooral met traditie en dat leidt zelden tot echt nieuwe oplossingen. Enkele voorbeelden. Mobiliteit. De vrije verplaatsing van personen en goederen kent maatschappelijk terecht een hoog aanzien. De auto heeft voor velen nog steeds de voorkeur boven het openbaar vervoer, dat overigens ook aan de grenzen van zijn capaciteit zit. Treinstellen te weinig, perrons die te kort worden en slechte aansluitingen op vervolgvervoer. De vrije verplaatsing in auto s bestaat steeds vaker uit het inritsen in een andere trein, die van de file. Oplossingen worden gezocht in uitdiepen van de traditionele karrensporen die al door de praktijk zijn achterhaald. Veel tijd wordt gestoken in het oplossen van knelpunten, maar waarom is dat vervoer eigenlijk allemaal nodig? Waarom organiseren we onze maatschappelijke activiteiten niet meer regionaal? Waarom worden klussen in Noord-Holland aanbesteed aan bedrijfjes uit Brabant en andersom? Wat is de maatschappelijke achtergrond van onze leaseautocultuur en hoelang blijven we geloven dat die nog past in onze maatschappij? Stadsverwarming. We gaan beter bouwen en renoveren. De warmtevraag per woning gaat de komende tien jaar naar nul. Toch gaan we door met langetermijninvesteringen om restwarmte naar woonwijken te brengen. In

2 geval van grote dichtheden van bouwen, zoals in Amsterdam is dit te begrijpen. Zeker als er ook structureel koude nodig is voor kantoren. Maar moeten we ook ringleidingen leggen met een inhoud van m 3 voor wijken met eengezinswoningen op grote afstand van de warmtebronnen? Deze gaan straks zes maanden per jaar alleen warm tapwater naar woningen brengen. Woningen die nu al tegen beperkte meerkosten zeer energiezuinig kunnen worden gebouwd! Hoezo niet meer dan anders? Nieuwe, andere doelen voor restwarmte zijn nodig. Laten we ons daarop concentreren! Passief. Onlangs ben ik in Duitsland naar passiefhuizen geweest. Indrukwekkend! Ook hier spelen natuurlijk vraagstukken van betaalbaarheid van deze concepten. Toch wordt ook op passiefhuisniveau gerenoveerd! Men gaat van 550 kwh per m 2 naar 50 kwh per m 2 energieverbruik. Verhoging van de woonlasten worden ruimschoots gecompenseerd door verlaging van energielasten. Het wordt tijd dat de investeerders in de bouw de maatschappelijke consequenties van de energieproblematiek nadrukkelijker laten meewegen en niet uitsluitend aan kosten denken. Activeren van het passiefhuisconcept kan! Waarom doen we het niet? Waarom blijven we passief? Het moet niet alleen beter, maar vooral ook anders! Ton Tuinman, adviseur klimaatbeleid Milieudienst Regio Alkmaar Biomassa stromen provinciaal aangepakt De biomassaconferentie van 21 november 2007 heeft veel belangstelling gekregen van gemeenten dan wel van hun vertegenwoordigers. Tijdens de bijeenkomst zijn diverse beschikbare biomassastromen geïdentificeerd en zijn de beste bijpassende verwerkingsopties besproken. Duidelijk zien de gemeenten een taak bij het realiseren van biomassaprojecten. Echter er bestaan nog vragen bij de precieze invulling hiervan. In dit kader is gewenste ondersteuning door de provincie geformuleerd. Dit is aan het einde van de conferentie door de Gedeputeerde A. Moens besproken met de toezegging aan het verzoek tot ondersteuning zoveel mogelijk tegemoet te zullen komen. Een korte opsomming van zijn toezeggingen is: Vanuit de provincie zal een natuurvisie worden geformuleerd, die uitspraken zal doen over landschapsbeheer en de verwerking van hierbij vrijkomende organische afvalstromen. De provincie zal een keuze menu opstellen in de vorm van een kansenmatrix (welke techniek is met welke biomassastroom toepasbaar, en met welke voorwaarden), aangevuld met gerealiseerde projecten als voorbeeld. Met dit beslisschema kunnen gemeenten lokale visies vaststellen en afwegingen maken tussen de inzet van biomassastromen en de beste verwerkingstechnieken. De uitvoering van energie uit biomassa projecten kan zo optimaal worden ondersteund. Het kansenmatrix zal aangevuld worden met reeds uitgevoerde praktijkvoorbeelden. Ondersteuning kan door gemeenten worden verkregen bij het opstellen van contracten met verwerkers van biomassastromen. De provincie is desgevraagd tot op zekere hoogte bereid risico s voor een initiatiefnemer van een innovatief project te verkleinen, door mede risicodragend te zijn. Naar aanleiding van de biomassaconferentie zal het CO 2 -Servicepunt het visiedocument voor gemeenten verder uitwerken. Dit document moet de basis gaan vormen voor het formuleren van een toetsingskader voor het initiëren en beoordelen van initiatieven. Voor meer informatie over dit project kunt u bij Bert Postma van het CO 2 -Servicepunt terecht. Collectieve aanpak EPBD bij gemeentelijke gebouwen Op grond van de Europese regelgeving Energy Performance of Buildings Directive (EPBD) moet vanaf 1 januari 2008 bij bouw, verkoop en verhuur van een gebouw, op het moment van transactie, een energielabel (energieprestatiecertificaat) aanwezig zijn. Het energielabel is gebouwgebonden en

3 geeft, op basis van een berekening (scan), informatie over de hoeveelheid energie die bij gestandaardiseerd gebruik van dat gebouw nodig is. In gebouwen vanaf m², waarin overheidsdiensten of -instellingen diensten aan het publiek verlenen, moet het energielabel vanaf 1 januari 2009 permanent op een opvallende plaats worden aangebracht. Alle gemeenten dienen tijdig aan deze wettelijke verplichtingen te voldoen. Het CO2-Servicepunt start in 2008 een project om de Noord-Hollandse gemeenten te ondersteunen bij de implementatie van de EPBD. Doel van het project is: de gebouwen tijdig voorzien van een energieprestatiecertificaat, waarmee wordt voldaan aan de wettelijke verplichting en invulling wordt gegeven aan de voorbeeldfunctie van de gemeente; het komen tot een collectieve aanbesteding voor de uitvoering van energiescans; het komen tot het aanbrengen van energiebesparende maatregelen aan de gebouwen (gaat verder dan de certificering). De klankbordgroep gemeentelijke gebouwen/epbd heeft 24 januari 2008 een bijeenkomst in Haarlem. Wil je als deelnemende gemeente bij deze bijeenkomst aanwezig zijn meld je dan aan bij Wybrand Pieksma. Intentieovereenkomst kaswarmte voor woningen Tuindersweijde De mogelijkheid om kaswarmte te gebruiken voor het verwarmen van woningen in Koggenland wordt onderzocht. Op 12 december ondertekenden de gemeente Koggenland, Rozenkwekerij Bijman BV, Mulder Obdam Ontwikkeling BV en Vos Obdam BV een intentieverklaring Hierin spreken zij af te onderzoeken of de toekomstige woonwijk Tuindersweijde in Obdam energieneutraal gebouwd kan worden. Bij de levering van kaswarmte aan Tuindersweijde fungeert de kas van Rozenkwekerij Bijman als zonnepaneel. In de zomer levert de kas meer warmte op dan in de winter wordt gebruikt. De overgebleven zomerwarmte wordt ondergronds opgeslagen en kan vervolgens in de winter voor het verwarmen van de woonwijk zorgen. Ook de mogelijkheid om koude op te slaan en te gebruiken voor de koeling van woningen in de zomer, wordt in het onderzoek meegenomen. De woonwijk Tuindersweijde in Obdam wordt tussen 2012 en 2030 gerealiseerd. Het leveren van duurzame energie wordt steeds belangrijker, omdat fossiele brandstoffen schaarser en duurder worden. Dit heeft tot gevolg dat ook bij nieuw te bouwen woningen en bedrijven gekeken moet worden naar innovatieve en duurzame energievoorzieningen. De gemeente Koggenland hanteert de Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) bij de ontwikkeling van de woonwijk Tuindersweijde. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar aspecten van energie, maar ook naar het gebruik van bouwmaterialen, afval, water en een gezonde woon- en binnenkwaliteit van de woning. Samen met alle betrokken partijen worden de ambities voor de realisatie van de duurzame woonwijk vastgesteld, waarbij de gemeente een hoog ambitieniveau hanteert. Bron: gemeente Koggenland Subsidieregeling duurzame energiepakket provincie Noord-Holland Afgelopen jaar was een bewogen jaar als het gaat om de subsidieregeling. Begin 2007 zijn de laatste beschikking uitgegaan voor in 2006 ingediende aanvragen. Daarmee was het tot dan toe beschikbare budget voor de regeling beschikt. We hebben de rest van het jaar dan ook aangegrepen met het succes van de voorgaande jaren nieuwe budget voor de regeling te organiseren en ons te bezinnen op de focus van de regeling. Op het ambtelijk ervarium in september hebben we toen al de eerste doorkijkjes gegeven. Provinciale Staten zal in het voorjaar van het jaar 2008 een besluit nemen over het beschikbaar stellen van totaal ,- subsidie voor de komende vier jaar. Daarbij komt de focus te liggen op de bestaande bouw (specifiek particulieren). Op dit moment wordt gewerkt aan de samenstelling van de duurzame energie lijst voor De regeling gaat naar verwachting medio (ten tijde van het bestuurlijk

4 ervarium) weer open voor het indienen van de aanvragen. De handleiding bij de regeling is ook aangevuld. Scholieren adviseren provincie en wethouders Het broeikaseffect heeft veel aandacht van de media, maar wat kun je daar nu als jongere mee? De leerlingen in de onderbouw van de middelbare scholen GSG Schagen, OSG De Hoge Berg (Texel) en Stedelijk Dalton College Alkmaar hebben de afgelopen maanden intensief over dit vraagstuk nagedacht en hebben een aantal concrete oplossingen uitgedacht. Op donderdag 22 november hebben ruim dertig leerlingen hun resultaten gepresenteerd aan elkaar, de heer Arkes (provincie Noord-Holland), de heer Binnendijk (wethouder Alkmaar), de heer Bouwes (wethouder Schagen), de heer Van Riel (voorzitter IVN Noord-Holland Noord ) en de heer Hallo (regio directeur IVN). De bijeenkomst leverde een aantal zeer inspirerende ideeën op. Een paar voorbeelden: Een MP3-speleroplader voor op je fiets; Een extreem energiezuinige woning; Duurzaam laadstation voor elektrische auto s; Een elektriciteitscentrale op golfenergie. Wilt u meer informatie over dit programma, dan kunt u contact opnemen met Klaas de Jong of Marie- José Brandsma van IVN of Jaap Neeleman van het CO 2 -Servicepunt. Zaanstad geeft EPC op de bouwplaats meer aandacht Gemeente Zaanstad wil meer aandacht besteden aan toezicht van de Energie Prestatie Normering (EPN) op de bouwplaats. De gemeente heeft daarom op 14 december de incompanycursus Toezicht EPN op de bouwplaats van SenterNovem georganiseerd. Het doel van de bijeenkomst is de bouwinspecteurs praktische handvaten te geven om te controleren of de benodigde maatregelen voor de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) in de praktijk gerealiseerd worden. Maar de gemeente wil verder gaan. Aansluitend op de cursus is door het CO 2 -Servicepunt de laatste resultaten van het project Handhavingsimpuls: duurzame kwaliteit woningbouw gepresenteerd. In dit project heeft een aantal gemeenten het instrument Bouwtransparant ontwikkeld. Dit instrument maakt het mogelijk om op een efficiënte wijze steekproefsgewijs de EPC van de bijna opgeleverde woning te bepalen. De gemeente wil meedoen aan de pilot die in november van start gegaan is en loopt tot medio maart in het jaar Voor meer informatie kunt u terecht bij Annemiek Hollander van de gemeente Zaanstad of Jaap Neeleman. Bijeenkomst continuering BespaarDaar De Noord-Hollandse gemeenten en Amsterdamse stadsdelen hebben deze week een notitie ontvangen met daarin het conceptvoorstel tot continuering van BespaarDaar in Ook gemeenten en stadsdelen die nu nog niet mee doen hebben nu de mogelijkheid om alsnog mee te doen aan dit collectieve project. Particuliere woningeigenaren worden actief benaderd en kunnen op de site een energiescan van de woning invullen en offertes aanvragen voor energiebesparende en duurzame energiemaatregelen. De klankbordgroep BespaarDaar heeft 24 januari 2008 een bijeenkomst in Haarlem. Wil je namens je regio, gemeente of stadsdeel bij deze bijeenkomst aanwezig zijn, meld je dan aan bij Wybrand Pieksma. Klimaatafspraak Recent hebben de energiecoördinatoren van alle Noord-Hollandse gemeenten en Amsterdamse stadsdelen de concept klimaatafspraak ontvangen met daarbij het verzoek daar inhoudelijk op te reageren.

5 Het doel van de klimaatafspraak is in onderlinge samenwerking de uitvoering van het klimaatbeleid in Noord-Holland te intensiveren en daarmee mede invulling te geven aan de landelijke en provinciale klimaatdoelstellingen op het gebied van energiebesparing, toepassing van duurzame energie en CO 2 - reductie. Ook de gemeenten die nog geen klimaatafspraak hadden met de provincie, kunnen alsnog aanhaken. Het plan is de ondertekening tijdens het Bestuurlijk Ervarium in het voorjaar van 2008 te laten plaatsvinden. De datum voor het Bestuurlijk Ervarium wordt begin 2008 bekend gemaakt. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Wybrand Pieksma. Nieuws uit Amsterdam: klimaatconferentie en klimaatwebsite Op dinsdag 11 december werd de eerste Amsterdamse Klimaatconferentie gehouden. Wethouder Marijke Vos (Milieu) presenteerde de Amsterdamse klimaatvisie aan ongeveer 120 vertegenwoordigers van Amsterdamse bedrijven, instellingen en kennisinstituten. Tijdens de klimaatconferentie werd de nieuwe website gelanceerd. Dit is een interface over wat Gemeente Amsterdam tegen klimaatverandering doet, in het kader van het klimaatprogramma Amsterdam. Tips en concrete voorstellen voor het bedrijfsleven en voor particulieren zijn er ook op te vinden. Project Step2Save van start Met een paneldiscussie vond op 23 november de officiële kick-off plaats van Step2Save. Een bijzonder project waarin acht werkloze jongeren door Nuon zijn opgeleid tot energieadviseurs. Meer over het project vindt u op de website Nieuwe medewerker versterkt CO2-Servicepunt team Sinds 1 december werkt een nieuw teamlid bij het CO 2 -Servicepunt. Het regioconsulentschap van Peter van der Glas (regio Midden) is overgenomen door Bert Postma. Al vele jaren is Bert actief betrokken bij het realiseren van windenergieprojecten. Daarnaast heeft hij, in het kader van het verkleinen van onze ecologische voetafdruk, zijn interesse verruimd naar het besparen van energie en de toepassing van andere duurzame energiedragers, zoals bijvoorbeeld biomassa. De interesse in energieproductie uit biomassa komt goed van pas. Naast het regioconsulentschap zal Bert namelijk ook verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de projecten biomassa en corporaties in beweging binnen het CO 2 -Servicepunt. Bert is te bereiken via: E postma@co2-servicepunt.nl T M Contact CO 2 -Servicepunt Noord-Holland Postbus CA HAARLEM Tel: (023) Fax: (023) info@co2-servicepunt.nl Website: