Jaarverslag Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag 2013. Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij

2

3 Jaarverslag 2013 Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij

4 In het kader van de opdracht van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, die erin bestaat de voorwaarden te scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België, heeft de Afdeling Telecommunicatie en Informatiemaatschappij deze publicatie uitgegeven met de bedoeling de consument te beschermen en een transparante markt en een competitieve economie te ontwikkelen. 2 Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat Brussel Ondernemingsnr.: tel Vanuit het buitenland: tel Verantwoordelijke uitgever: Séverine WATERBLEY Adviseur-generaal City Atrium C Vooruitgangstraat Brussel Internetversie

5 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Executive Summary De informatiemaatschappij, die gekenmerkt wordt door de ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie (ICT), is voor alle burgers, ondernemingen en overheden een dagelijkse realiteit geworden. Deze ontwikkeling vormt een essentiële sociaaleconomische uitdaging. De benutting van het potentieel van de informatiemaatschappij kan aanleiding geven tot de creatie van nieuwe uitwisselingsplatformen, maar ook tot nieuwe uitsluitingsfenomenen die onder de noemer digitale kloof vallen. De nieuwe technologieën hebben een onbetwistbare economische impact. De ICT-sector is één van de grootste generatoren van groei en productiviteit. Zo ontstaan er nieuwe markten en worden er nieuwe producten en diensten gecommercialiseerd: multimedia, telefonie, gratis-dienstenmarkten, enz. Bovendien spelen de nieuwe technologieën een belangrijke rol op het gebied van innovatie en wetenschappelijk onderzoek. De sector Informatieen Communicatietechnologie (ICT), is één van de meest innoverende sectoren van de kenniseconomie. Dit is het resultaat van het zeer dynamische karakter van de sector en van de rol die de sector speelt bij de transformatie van andere activiteitensectoren. De digitale economie is één van de kernpunten van de Europa 2020-strategie, geïmplementeerd in de digitale agenda voor Europa van de Europese Commissie, die gepubliceerd werd in augustus De recente ontwikkelingen in de ICT-markt worden gekenmerkt door de creatie van internetgerelateerde diensten, met inbegrip van het gebruik van cloudcomputing, dat nieuwe toepassingen mogelijk maakt, zoals het gebruiken of combineren van gegevens of functionaliteiten uit meerdere bronnen om een nieuwe dienst te creëren. Ondertussen is er een convergentie van digitale inhoud en diensten beschikbaar gesteld, die altijd en overal op elk apparaat toegankelijk is. Tegen 2020 zouden bijna alle digitale inhoud en toepassingen online moeten worden geleverd. 3 De ICT-sector is voor de Belgische economie een belangrijke strategische speler: hij vertegenwoordigt 3,4 % van de totale omzet van de Belgische ondernemingen. In het meest recente Global Information Technology Report 1 bekleedt België de 24 e plaats in de rangschikking van 114 landen in de context van de ontwikkeling van de ICT sector. Ons land beschikt over de volgende troeven: een onderwijssysteem van wereldklasse (3 e ), een tamelijk hoog innovatievermogen in bedrijven (11 e ), goed ontwikkelde ICTinfrastructuur (18 e ), een tamelijk gunstig klimaat voor innovatie en ondernemerschap (18 e ). Om ICT te blijven stimuleren, moeten mobiele-telefoontarieven dalen (127 e ), aangezien dit element mobiele-telefoonabonnementen lijkt te beïnvloeden (50 e ) en vooral mobiele breedbandabonnementen (56 e ). Bovendien zou de overheid haar aanbod aan onlinediensten (39 e ) kunnen uitbreiden, meer bepaald de faciliteiten om het gebruik van onlinediensten bij burgers (81 e ) te bevorderen, gebruik dat onder het EUgemiddelde blijft. 1 Bron: The Global Information Technology Report 2013, INSEAD in samenwerking met World Economic Forum.

6 België beschikt over een heel uitgebreide netwerkinfrastructuur. De breedbanddekking is dan ook uitmuntend, het aantal internetgebruikers vrij hoog (80 % van de huishoudens) en het aantal ondernemingen dat verbonden is met het internet is zeer hoog (97 %). De breedbanddekking (in % van de bevolking) bedraagt voor België 99,8 % voor DSL. In 2013 bedroeg de dekking 90 % voor de kabel (Eurodocsis 3.O) en 87 % voor VDSL2 (bron:cullen February 2013 & end of 2013). Eind juni 2013 bieden 58,4 % van de vaste breedbandverbindingen een snelheid van minstens 30 Mbps, wat de hoogste score van de EU-landen is. Voor mobiele netwerken haalt België al een hoog dekkingsniveau voor 3G, terwijl 4G in een stijgend aantal steden beschikbaar is. ICT is dan ook meer dan ooit een factor voor groei en competitiviteit was op regelgevend vlak een bijzonder belangrijk jaar met de aanneming van verschillende koninklijke besluiten als gevolg van de inwerkingtreding van de wet van 10 juli 2012 tot omzetting van het telecompakket. Naast de opvolging van het reglementaire werk heeft de Algemene Directie Telecommunicatie en informatiemaatschappij (E9) deelgenomen aan de werkzaamheden uitgevoerd bij de beheersstructuren van DNS Belgium en ICANN. 4 Op het vlak van internet governance werd 2013 gekenmerkt door de uitvoering van een aantal initiatieven ter versterking van de globalisering van ICANN zoals de oprichting van nieuwe regionale bureaus. De besprekingen werden vooral gekenmerkt door de gevolgen van de zaak Snowden in juni 2013 over de afluisterpraktijken van de NSA en door de aanneming van de verklaring van Montevideo over de toekomst van de internetsamenwerking op 7 oktober 2013 door de organisaties belast met de coördinatie van de technische infrastructuur van het internet. Tot slot kondigde de Braziliaanse voorzitster, mevrouw Dilma Rousseffe op 26 november 2013 de organisatie aan van een wereldconferentie over internet governance in april 2014 te Säo Paulo in Brazilië. Onze algemene directie heeft, ondanks haar verminderde human resources, de volgende opdrachten verwezenlijkt: de organisatie van een conferentie over de neutraliteit van het internet, de uitvoering van ICT-analyses en de publicatie van een Barometer van de Informatiemaatschappij, de sturing van twee projecten (cloudcomputing en netneutraliteit), de coördinatie op Belgisch niveau van de digitale agenda voor Europa en, tot slot, een actieve deelname op nationaal en internationaal vlak. Séverine WATERBLEY Directeur-generaal

7 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Inhoud Executive Summary Inleiding Opdracht van de FOD Economie Algemene directies Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Opdracht en doelstellingen van de algemene directie De groep informatiemaatschappij Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie Telecommunicatiesector in België Internet Gebruik van elektronische communicatie Tarieven van elektronische communicatiediensten en consumentengedrag Campagne Telefoon, gsm, internet, tv: durf vergelijken! Activiteiten 2013 van de algemene directie De website van de FOD Economie Barometer van de informatiemaatschappij Economische analyse van de telecommunicatie en van de informatiemaatschappij Overzicht 2012: De FOD Economie en de concurrentiekracht van onze economie Panorama van de Belgische economie Netwerken en telecommunicatie Nationaal breedbandplan Netneutraliteit Cloudcomputing...25

8 3.5. Digitale agenda voor Europa Domeinnamen Nationaal register DNS Belgium ICANN Nationale topleveldomeinnaam.be Nieuwe generieke domeinnamen (gtld s) IPv4 en IPv6-adressen Digitale vaardigheden Internetbeheer Werkgroep over het internetbeheer (HLIG) WSIS-forum IGF Netwerk- en informatiebeveiliging Telecomwetgeving Basisbepalingen Wettelijke en reglementaire bepalingen van Regelgevende activiteit op Europees niveau...40

9 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Lijst van de grafieken Organigram van de FOD Economie...10 Organigram van de AD Telecommunicatie en Informatiemaatschappij...12 Grafiek. Marktaandelen van Belgische registratieagenten, erkend door DNS Belgium voor de registratie van de.be, ten aanzien van de Nederlandse en Franse registratieagenten

10 Andres Rodriguez - Fotolia.com 8 1. Inleiding 1.1. Opdracht van de FOD Economie In een Belgische, Europese en internationale context die volop verandert, bestaat de missie van de FOD Economie in het: bevorderen van het concurrentievermogen van de federale economische unie, waarborgen van een competitieve en evenwichtige goederen- en dienstenmarkt, garanderen van de duurzaamheid van de ontwikkelingen op deze markt. Om dit alles te bereiken, moet de FOD de markt doeltreffend omkaderen, met bijzondere aandacht voor goede relaties tussen alle economische actoren, een perfecte kennis van de economische structuren, relevante en betrouwbare statistieken en grondige analyses van de beschikbare macro-economische gegevens. Onze FOD helpt op die manier de voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België.

11 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." 1.2. Algemene directies De diverse algemene directies vervullen besluitvormings- en beleidsondersteunende taken in de volgende domeinen: Mededinging: waarborgt de effectieve mededinging op de goederen- en dienstenmarkt. Energie: waakt over de continuïteit van de energievoorziening in België. Regulering en Organisatie van de Markt: werkt een wettelijk en reglementair kader uit voor een optimale werking van de goederen- en dienstenmarkt in het belang van alle actoren. Economisch Potentieel: ontwikkelt een diepgaande kennis van de Belgische economie en haar economische sectoren en verdedigt hun belangen op Europees en internationaal vlak. K.M.O.-beleid: stimuleert het ondernemerschap door de ontwikkeling van een aangepast reglementair kader voor kmo s en zelfstandigen en analyseert hun specifieke sociaaleconomische situatie. 9 Kwaliteit en Veiligheid: versterkt het vertrouwen in producten, diensten en installaties, door controle, certificatie en normalisatie, en moedigt innovatie aan. Controle en Bemiddeling: houdt toezicht op de naleving van de economische wetgeving en vergemakkelijkt alternatieve geschillenoplossingen. Statistiek en Economische Informatie: verzamelt, verwerkt en verspreidt relevante, betrouwbare en geduide statistieken en economische informatie. Telecommunicatie en Informatiemaatschappij: werkt de specifieke reglementering van de telecommunicatiesector uit en bevordert de informatie-economie.

12 Organigram van de FOD Economie Algemene Directies Concurrentie (E1) Energie (E2) Stafdiensten Regulering en Organisatie van de Markt (E3) Personeel en Organisatie (S1) 10 Ministers Bureau van de voorzitter Economisch Potentieel(E4) Budget et Beheerscontrole (S2) K.M.O.-beleid (E5) ICT (S3) Kwalititeit en Veiligheid (E6) Communicatie (S4) Controle et Bemiddeling (E7) Statistiek en Economische Informatie (E8) Telecommunicatie en Informatiemaatschappij (E9)

13 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Rawpixel - Fotolia.com 2. Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Opdracht en doelstellingen van de algemene directie De Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij (E9) van de FOD Economie bereidt het Belgische beleid over elektronische communicatie voor en coördineert de acties die op het gebied van de informatiemaatschappij en van de elektronische handel in de FOD Economie ondernomen moeten worden. Ze staat eveneens in voor de coördinatie van het ICT-beleid op federaal en interfederaal niveau. In dit kader werkt ze een structuurvoorstel uit waarmee met de andere bevoegdheidsniveaus over het ICT-beleid overleg kan worden gepleegd. Ze draagt ook bij tot de werkzaamheden van gespecialiseerde comités zoals het Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie (RCT). De Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij neemt deel aan werkzaamheden over de informatiemaatschappij, zowel op Europees als op internationaal niveau. In dat opzicht coördineert ze de uitvoering van de op nationaal niveau aangenomen maatregelen in het kader van de digitale agenda voor Europa van de Europese Commissie.

14 Organigram van de AD Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Administratieve staf Dienst Internationale Betrekkingen Juridische Dienst Dienst Sectorale en Statistische Zaken De groep informatiemaatschappij De groep informatiemaatschappij, die in 1995 werd opgericht en door E9 wordt voorgezeten, houdt zich bezig met economische en juridische dossiers voor informatie aan de burger over het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT), de stimulering van de informatiemaatschappij en de opheffing van belemmeringen voor de ontwikkeling van de elektronische handel. De groep coördineert meer bepaald de horizontale aspecten ervan en stuurt projecten vanwege hun innoverend karakter en/ of hun multidisciplinaire dimensie. In 2013 bestond de groep uit 32 leden die eenmaal per maand vergaderen met het oog op de begeleiding van projecten, informele uitwisselingen en de ontwikkeling van een dialoog met externe partners. In 2013 gerealiseerde projecten: Studie over cloudcomputing 2 : de studie werd toegewezen aan Unisys in oktober 2012 en het eindverslag werd overlegd in de loop van het tweede trimester De studie behandelt volgende onderwerpen: een definitie van het begrip cloudcomputing, de opportuniteiten en risico s, de situatie van de sector, het rechtskader, aanbevelingen. De studie omvat ook nuttige tools voor de kmo s: een checklist om de behoeften te bepalen, een tabel met de contractuele bedingen, een lijst met de belangrijkste spelers. De leden van de groep werden geïnformeerd over de marktevolutie. 2 Cloudcomputing, een kans voor de Belgische economie

15 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Studie over netneutraliteit (internet) en de maatregelen voor het verkeersbeheer. Deze studie 3 beschrijft de context, de oorsprong en de doelstellingen op uiteenlopende beleidsniveaus, met het oog op het identificeren van een werkdefinitie van het beginsel van netneutraliteit (en van het concept van «beheer van het verkeer»). Op grond van deze studie is het ook mogelijk om een definitie te geven van het toepassingsgebied van het netneutraliteitsbeginsel ten aanzien van de houders van de rechten en plichten die uit dit beginsel voortvloeien. Het document omvat ook een grondige analyse van de juridische en economische haalbaarheid en wenselijkheid van een beleidsinitiatief over netneutraliteit (en beheer van het verkeer). Tot slot bevat de studie een White paper in verband met het toekomstig beleid met een specifieke Belgische aanpak voor de problematiek over netneutraliteit gefundeerd op de Belgische juridische, economische en technologische situatie alsook een gedragscode, waarbij rekening gehouden wordt met de huidige wetgeving ter zake Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie Het Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie (RCT) geeft hetzij op eigen initiatief, hetzij op verzoek van de bevoegde minister of van het BIPT aanbevelingen over elke aangelegenheid die betrekking heeft op telecommunicatie. Daarnaast verstrekt het Comité aanbevelingen over de activiteiten van het BIPT, over de algemene voorwaarden en modelcontracten van de aanbieders van elektronische communicatiediensten en over bepaalde aspecten van de universele dienst. 13 Naast het organiseren van plenaire vergaderingen behandelt het RCT diverse thema s via werkgroepen die onder meer actief zijn in de domeinen netwerk- en informatieveiligheid ENISA Europe, frequenties, Aanbevelingen en netwerken en diensten van de netwerken en de toepassing van de richtlijnen over elektronische communicatie. Het Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie publiceert een jaarverslag over zijn activiteiten, dat wordt doorgestuurd naar de Kamer van volksvertegenwoordigers, waarin aanbevelingen gegeven worden over de activiteiten van het BIPT. In 2013 hebben de twee vertegenwoordigers van de AD E9 in het comité deelgenomen aan vijf plenaire vergaderingen. Bovendien werd de coördinatie van de werkgroep Netwerken en diensten toevertrouwd aan mevr. Séverine Waterbley, adviseur-generaal bij de AD E9. Tijdens de vergaderingen van deze werkgroep maakten verschillende onderwerpen het voorwerp uit van een onderzoek of van een ontwerp van advies: de netneutraliteit (onderzoek), de studie van het BIPT over de prijzen van de telecomproducten en -diensten (ontwerp van advies). Overeenkomstig artikel 3 van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de regulator van de Belgische post- en telecommunicatiesector, wordt het Raadgevend Comité ingedeeld bij de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. 3 Studie over netneutraliteit (internet) en de maatregelen voor het verkeersbeheer

16 2.4. Telecommunicatiesector in België De evolutie van de elektronische communicatie komt de consumenten ten goede. Het biedt hen de mogelijkheid om te communiceren en geïnformeerd te worden en zich te ontspannen op gediversifieerde en performante wijze, overal en op elk moment. De toevloed van producten en diensten heeft echter tot een toename van tariefaanbiedingen geleid en tot veel complexere technologische keuzes. Het gevolg is minder toegankelijkheid en doorzichtigheid voor minder oplettende consumenten. De FOD heeft in november 2013 een sensibilisatiecampagne gevoerd Telefoon, gsm, internet, tv: durf vergelijken!. De doelstelling ervan was tweeledig: de consumenten de mogelijkheid bieden om de tarieven die overeenstemmen met hun profiel te vergelijken en ze de praktische informatie met betrekking tot dat type van diensten verschaffen. Dankzij deze actie konden bijna tienduizend consumenten uit de deelnemende gemeenten de tarieven die het best aan hun profiel beantwoorden, op een simpele, duidelijke en doorzichtige wijze vergelijken. 14 Een ontwerp van nationaal plan voor de invoering van een netwerk voor snel en ultrasnel internet werd opgesteld in 2013 en wordt in het eerste trimester 2014 ter raadpleging voorgelegd. De doelstelling van dit plan is tweeledig: enerzijds de huidige positie van België voor snel en ultrasnel internet versterken en verbeteren en anderzijds de ontwikkeling en goedkeuring van toegangsnetwerken van de nieuwe generatie (NGA) stimuleren in heel België om zo internetverbindingen van meer dan 100 Mbps voor 2020 mogelijk te maken Internet De dekking van de vaste breedbandverbindingen ligt hoog in België. Meer dan de helft van deze verbindingen (58,4 %) kan een snelheid van minstens 30 Mbps aan wat België tot koploper binnen de EU maakt. Dat is ongetwijfeld een troef voor België. De gebruikers moeten echter ook in staat zijn om een abonnement te kiezen dat het meest inspeelt op hun werkelijke behoeften. Uit een verslag dat in juli 2013 gepubliceerd werd blijkt dat een meerderheid van de Belgische internetgebruikers geen idee heeft van de minimale verbindingssnelheid om te surfen op het internet en om s te lezen. In juni 2013 (bron: OESO) bedroeg de penetratiegraad van het breedbandinternet 34 % in België, daarmee staat ons land Sergey Nivens - Fotolia.com

17 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." als één van de 34 OESO-leden op de 10 de plaats. De penetratiegraad van mobiel internet bedroeg 40,7 %, dit plaatste ons land op de 28 ste plaats. Ondanks een mooie vooruitgang (+14,8 procentpunt) op één jaar blijft het door België bereikte aandeel ronduit onder het gemiddelde van de OESO-landen. Ook al beschikken acht Belgische gezinnen op tien over een internetverbinding (bron:eurostat), dat niveau ligt 2 tot 15 procentpunt lager in vergelijking met onze buurlanden. De digitale kloof verkleinde constant in ons land maar heeft de neiging zich de laatste twee jaar te stabiliseren: 15 % van de in België gevestigde particulieren heeft in 2013 nog nooit internet gebruikt. Deze kloof ligt duidelijk onder het Europese gemiddelde maar ligt boven de in onze buurlanden geregistreerde waarde, binnen een marge tussen 1 en 10 procentpunt. Van de Belgische gezinnen die thuis geen internettoegang hebben, vermeldt 20 % van hen als reden hiervoor de veel te hoge toegangskosten. Ook al zijn verschillende internettarieven die in augustus 2013 in België werden aangeboden concurrerend ten aanzien van onze vier buurlanden, toch is dat niet het geval in twee exclusieve categorieën: ultrasnelle breedbandverbinding ( 100 Mbps) alsook het intensieve gebruik van mobiel internet voor de tablets Gebruik van elektronische communicatie 15 De sector van de informatie- en communicatietechnologie (ICT) wordt gekenmerkt door een grote mutatie die te wijten is aan de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten en aan de versterking van het convergentiefenomeen 4. Nieuwe producten zoals de smartphone en de tablet zullen de mobiele telefoon en de microcomputer vervangen. Gelijktijdig is het mogelijk om televisie te kijken via het telefoonnetwerk of om te telefoneren via de kabel. Het resultaat is dat Belgische gezinnen meer afwisseling hebben gebracht in hun verbruik van producten en diensten in de sector van de elektronische communicatie. De vaste telefoon wordt nog steeds gebruikt maar is minder aanwezig in de gezinnen: hij wordt vaak aangevuld en soms vervangen door de mobiele telefoon en ook door het stem over internet-protocol (VoIP). Er is een progressieve verschuiving van oudere toestellen voor specifiek gebruik (pc, telefoon, televisie) naar nieuwe apparaten voor meervoudig gebruik wat tot een 4 Het convergentiefenomeen wordt gekenmerkt door een grensvervaging tussen de sectoren van de telecommunicatie, de audiovisuele media en de informatietechnologie. Dank zij de digitalisering van de inhoud en de compressietechnieken kan één enkele drager diverse vormen van elektronische communicatie mogelijk maken.

18 groter globaal gebruik leidt (gesprekken + gegevens + informatie) en een verhoogde vraag naar diensten zoals mobiel internet. Steeds meer Belgische gezinnen sluiten zich aan bij een pakketaanbieding 5 van diensten. De gegevens 6 vermeld in tabel 1 zijn het resultaat van een opiniepeiling uitgevoerd door het netwerk TNS opinion & social in de 27 lidstaten van de Europese Unie en in Kroatië tussen 23 februari en 10 maart Hierbij wordt de methodologie van de Eurobarometer opiniepeilingen van de DG Communicatie (unit Research & Speechwriting ) gebruikt. Tabel 1. Penetratiegraad van de elektronische communicatiediensten 2013, België en EU27 Gezinnen of individuelen (in %) België EU27 16 Telefoon Gezinnen die beschikken over een toegang tot de vaste telefoon Individuele toegang tot de mobiele telefoon Gezinnen die telefoneren via internet Internet Gezinnen die toegang hebben tot het internet Gezinnen die toegang hebben tot breedbandinternet Televisie Gezinnen die over televisie beschikken Gezinnen die televisie ontvangen via kabeltelevisie Gezinnen die televisie ontvangen via telefoonnetwerk 18 6 Gezinnen die televisie ontvangen via DVB Pakketaanbiedingen (telefoon, internet, televisie) Gezinnen die ingetekend hebben op een pakketaanbieding van twee diensten of meer Gezinnen die ingetekend hebben op een pakketaanbieding inclusief internet Gezinnen die ingetekend hebben op een pakketaanbieding inclusief televisie Gezinnen die ingetekend hebben op een pakketaanbieding inclusief vaste telefoon Gezinnen die ingetekend hebben op een pakketaanbieding inclusief mobiele telefoon Bron: Studie over elektronische communicatie bij gezinnen, Special Eurobarometer 369, november Een pakketaanbieding is een geheel van communicatiediensten aangeboden door één dienstaanbieder tegen een globale prijs. 6 Het zijn niet de gegevens van de EU inzake toegang tot het internet, ingezameld door Eurostat in het kader van de EU-enquête over ICT in de gezinnen. 7 Digitale terrestrische televisie.

19 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." De evolutie van de elektronische communicatie op zich komt ten goede aan de consumenten die de mogelijkheid hebben om te communiceren, zich te informeren en te vermaken met veel afwisseling en op afdoende wijze, overal en op ieder moment. Toch heeft de toevloed van producten en diensten gezorgd voor een enorme toename van tariefaanbiedingen en veel ingewikkeldere technologische keuzes Tarieven van elektronische communicatiediensten en consumentengedrag Tariefvergelijking De onlinetariefsimulator van het BIPT ( inventariseert verschillende honderden tarieven, wat een indicatie geeft van de tariefverscheidenheid in de elektronische communicaties. Het BIPT heeft een vergelijking 8 gemaakt van de tarieven van de telecommunicatiediensten toegepast op 3 juni 2013 in België. Hiertoe heeft het BIPT twintig consumentenprofielen gedefinieerd en het minst dure tariefplan dat door elk van de betrokken operatoren werd voorgesteld, vergeleken. Tabel 2. Tariefplannen (goedkoopste aanbod van de operatoren in België) Maandelijks tarief in euro. 17 Laagste aanbod (1) Hoogste aanbod (2) Verslag (2)/(1) Mobiele telefonie postpaid 60 belminuten, 50 sms, zonder data 5,00 14,00 2,8 300 belminuten, ongelimiteerd sms-en, 1 GB data 20,00 57,92 2,9 Vast internet Vaste Triple play packs Laag gebruik 21,29 56,31 2,6 Gemiddeld gebruik 23,57 66,99 2,8 Laag gebruik 48,05 70,47 1,5 Hoog gebruik 62,87 100,62 1,6 Bron: Nationale vergelijking van de tarieven voor telecommunicatiediensten in België [Tarieven toegepast op 3 juni 2013], BIPT, 10 juli Uit de in tabel 2 opgenomen voorbeelden blijkt dat er soms zeer opvallende verschillen zijn. 8 Nationale vergelijking van de tarieven voor telecommunicatiediensten in België [tarieven toegepast op 3 juni 2013], BIPT, 10 juli

20 Consumentengedrag De analyse van het BIPT toont duidelijk aan dat de rationele consument er belang bij heeft om na te kijken of er een goedkoper tarief bestaat dan wat hij betaalt voor zijn gebruikersprofiel. Hoe is het in werkelijkheid? Volgens een enquête 9 van de UCL voor het BIPT vinden de consumenten dat het relatief moeilijk is om de prijzen en de diensten te vergelijken en vinden ze dat ze niet van het goedkoopste aanbod van de markt genieten. Vreemd genoeg vergelijkt minder dan de helft de aanbiedingen van de verschillende operatoren alvorens in te tekenen op een dienst en die verhouding is nog kleiner bij de ouderen. Wanneer een vergelijking wordt gemaakt, is die gebaseerd op informatie die voornamelijk op de websites van de operatoren of in hun winkels, bij familie en vrienden en in de reclame wordt ingewonnen. Zoals blijkt uit de analyse van het BIPT die in het vorige punt werd aangehaald, zou de consument er nochtans alle belang bij hebben om de tariefsimulator Bestetarief.be te gebruiken Campagne Telefoon, gsm, internet, tv: durf vergelijken! Nationale en internationale studies hebben aangetoond dat de tarieven van de telecommunicatiediensten in België gevoelig hoger liggen dan in de buurlanden zoals Frankrijk of Nederland. Ze tonen ook aan dat de Belgische gebruiker bijna nooit van operator verandert, zelfs niet wanneer hij niet tevreden is over de geleverde dienst. Er zijn meerdere redenen: de complexiteit van de verschillende tariefplannen; de onwetendheid over de wijze van tariefvergelijking; gebrek aan transparantie van de kostenstructuur, onder meer in geval van vervroegde verbreking van de overeenkomst; onwetendheid met betrekking tot zijn gebruikersprofiel(en); onwetendheid met betrekking tot consumentenrechten; Op initiatief van Johan Vande Lanotte, minister van Economie, Consumenten en Noordzee heeft de FOD Economie in samenwerking met andere organismen 10, besloten om in de herfst 2013 een grootschalige informatiecampagne met betrekking tot de prijzen van de telecommunicatie te organiseren. De doelstelling ervan was tweeledig. De consumenten helpen om hun gebruikersprofiel beter te leren kennen en ze daarna uitleggen hoe dit profiel te gebruiken om het tariefplan te vinden dat het meest aangepast is aan hun behoeften. Voor die tweede fase kon gebruik gemaakt worden van de website die de consu- 9 Enquête sur la situation du marché belge des communications électroniques du point de vue des utilisateurs, UCL (verslag opgemaakt voor het BIPT), 15 juli Het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT), Test-Aankoop, de Vereniging van Steden en Gemeenten en de bemiddelingsdienst voor telecommunicatie.

21 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." ment in staat stelt om de tarieven die het best bij hem passen op een eenvoudige, duidelijke en transparante wijze te vergelijken. In veel gevallen kon de klant zo kiezen voor een gunstiger tariefplan. Bovendien konden de consumenten praktische informatie over dit type van diensten verkrijgen zoals de nieuwe telecommunicatiewet die op 1 oktober 2012 in werking trad. Die wet houdt onder meer in dat een consument een telecommunicatieovereenkomst na zes maanden gratis kan opzeggen. In de loop van deze campagne die plaatsvond van 18 tot 29 november 2013 hebben ambtenaren van de FOD Economie en werknemers van 440 gemeenten bijna mensen geholpen om één of meer gebruikersprofiel(en) voor de telecommunicatiediensten te definiëren en de verschillende tarieven te vergelijken. 19 gaborphotos - Fotolia.com

22 AA+W - Fotolia.com Activiteiten 2013 van de algemene directie 3.1. De website van de FOD Economie De website 11 van het departement bevat informatie over de informatiemaatschappij in de luiken Consumentenbescherming en Ondernemingen & Zelfstandigen). Bovendien werden in 2013 drie publicaties uit de categorie informatiemaatschappij aan de website toegevoegd: Barometer van de informatiemaatschappij 2013 IPv6 onmisbaar voor uw onderneming Cloudcomputing, een kans voor de Belgische economie Tot slot verwijst de website naar de conferentie Netneutraliteit: welke oplossingen voor welke transparantie? (Brussel, 6 juni 2013) georganiseerd door de AD E Barometer van de informatiemaatschappij 2013 De AD Telecommunicatie en Informatiemaatschappij heeft het initiatief genomen om jaarlijks een globale barometer van de informatiemaatschappij en van de telecommunicatie te publiceren. De editie 2012 van de barometer deelt een reeks indicatoren 11

23 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." op in negen rubrieken: gezinnen en individuen, ondernemingen, e-commerce, e-government, veiligheid, competenties (e-skills), telecommunicatie en infrastructuur, ICT-sector, internationale vergelijking. Voor de meeste indicatoren is België binnen de Europese Unie gepositioneerd. Indien mogelijk wordt er gewag gemaakt van het niveau van ons land ten opzichte van de doelstellingen die de Commissie in 2010 in haar digitale agenda voor Europa vastlegde. De indicatoren van de rubriek internationale vergelijking geven de rangschikking weer van ons land in de OESO-zone. De editie 2013 van de barometer werd gepubliceerd in juni Er staat ook een artikel over de barometer in de onlinepublicatie Trefpunt Economie uitgegeven in september De belangrijkste resultaten zijn: België voldoet nu al aan de doelstelling die de digitale agenda voor Europa voor 2013 heeft vastgelegd, en heeft al zes van de doelstellingen voor 2015 bereikt Het percentage uitrustingen en internetverbindingen van de Belgische huishoudens en ondernemingen is uitstekend, maar er is nog ruimte voor verbetering. Voor e-skills, leidt het gebrek aan informaticavaardigheden ertoe dat een deel van de bevolking zich niet verbindt met het internet, terwijl de ondernemingen op hun beurt moeilijkheden ondervinden bij het aanwerven van ICT-specialisten. De onlineadministratie kent een stijgend succes bij de burgers en ondernemingen, met inbegrip van het elektronische verzenden van ingevulde formulieren naar overheidsdiensten Steeds meer Belgen verrichten aankopen op het internet. Op Europees niveau hebben onze ondernemingen wel een achterstand bij het plaatsen van bestellingen via informaticanetwerken De tarieven voor multiple play -aanbiedingen waren in februari 2012 in ons land aanzienlijk duurder dan op Europees niveau. De tarieven (van toepassing in de zomer 2012) voor het gebruik van een smartphone (bellen, sms, data) lagen hoger in België dan in drie van onze buurlanden (FR, NL, GB). In tegenstelling tot de penetratiegraad van mobiel breedbandinternet in België, waarvoor ons land zich onderaan het klassement bevindt, is die van vast internet uitstekend. België is koploper in de EU voor het aandeel snelle breedbandverbindingen ( 30 Mbps) Economische analyse van de telecommunicatie en van de informatiemaatschappij De dienst Sectorale en Statistische Zaken van E9 heeft nota s, verslagen en publicaties opgesteld. Hij gaf ook een economische input om te antwoorden op interne of

24 externe vragen aan het departement (algemene beleidsnota, ontwerp van antwoord op parlementaire vragen; vragen van de Europese Commissie, OESO, IMF, ) Overzicht 2012: De FOD Economie en de concurrentiekracht van onze economie De AD E9 heeft een bijdrage over telecommunicatie (10 blz.) geleverd, met een analyse van de impact van ICT op de concurrentiekracht van de Belgische economie in vergelijking met onze buurlanden en soms op EU-niveau of in de OESO-zone. De belangrijkste indicatoren die in aanmerking werden genomen waren: aandeel van de ICT-uitgaven in het bbp, internetinfrastructuur (debiet inbegrepen), de marktaandelen van de operatoren, tarieven, gebruik (e-government, e-commerce) Panorama van de Belgische economie 2012 De AD E9 droeg bij aan het Panorama van de Belgische economie in 2012, namelijk met het hoofdstuk Telecommunicatie en informatiemaatschappij (23 blz.). 22 De rubriek telecommunicatie beschrijft in de eerste plaats de internationale context en noemt de voornaamste initiatieven in België voor Vervolgens worden de belangrijkste economische aggregaten van de Belgische sector onderzocht en wordt een screening uitgevoerd. De rubriek informatiemaatschappij geeft een globaal overzicht van het Belgische standpunt over een aantal indicatoren in verband met de informatiemaatschappij. Meestal wordt het resultaat van België vergeleken met dat van de EU27 en van onze buurlanden (Duitsland, Frankrijk, Nederland, Verenigd Koninkrijk) Netwerken en telecommunicatie Nationaal breedbandplan De connectiviteit van het hogesnelheidsinternet heeft een beslissende impact op de digitale economie: hierzonder kunnen essentiële diensten als cloudcomputing, telegeneeskunde (of e-health), smart cities (of slimme steden), audiovisuele diensten en de voordelen die ze verschaffen niet tot hun volle ontwikkeling komen. De Belgische overheid moet dus een globaal beleid op het vlak van snel ( 30 Mbps) en ultrasnel ( 100 Mbps) breedbandinternet uitstippelen en de invoering van toegangsnetwerken van de nieuwe generatie in heel België aanmoedigen, zodat tegen 2020 internetverbindingen van meer dan 100 Mbps mogelijk worden. In haar digitale agenda voor Europa heeft de Europese Commissie voor alle lidstaten duidelijke doelstellingen geformuleerd over de beschikbaarheid van ICT en internet.

25 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Tegen 2013 moeten alle Europeanen over een basisbreedbandinternetverbinding beschikken. Tegen 2015 moet de digitale kloof gehalveerd zijn. Het deel van de bevolking dat nog nooit internet heeft gebruikt, mag de grens van 15 % niet meer overschrijden. 75 % van de Europeanen moet regelmatig internet gebruiken. Bij kansarme groepen zou dit percentage 60 % moeten bereiken. Tegen 2020 moeten alle Europese gezinnen toegang hebben tot internetsnelheden van meer dan 30 Mbps. Minstens 50 % van hen moet een internetverbinding van meer dan 100 Mbps hebben. België heeft een uitstekende internetnetwerkinfrastructuur. De breedbanddekking uitgedrukt in % van de totale bevolking bedraagt 100 % voor vast breedbandinternet (DSL & kabel). Bijna 54 % van de actieve vaste breedbandaansluitingen in ons land biedt een snelheid van minstens 30 Mbps. Voor ultrasnel internet ontwikkelt de technologie via telefoonlijn nog moeilijk en is ze nog zeer beperkt beschikbaar. Het mobiele netwerk is zeer uitgestrekt: in 2012 was mobiele breedband van de derde generatie (HSPA) voor 98,7 % van de Belgische bevolking beschikbaar. Ten slotte begint de technologie van het 4G-type (LTE) in sommige steden ingang te vinden. 8,1 % van de bevolking heeft hier toegang toe. 23 Goedgekeurde maatregelen België heeft een uitstekende internetnetwerkinfrastructuur. De breedbanddekking uitgedrukt in % van de totale bevolking bedraagt 100 % voor vast breedbandinternet (DSL & kabel). Meer dan 58 % van de actieve vaste breedbandaansluitingen in ons land biedt een snelheid van minstens 30 Mbps. De vaste technologie is zeer uitgebreid maar de mobiele netwerken hebben nog een aanzienlijke achterstand: de penetratiegraad in België van de mobile breedband bedraagt 33 % tegen 54,5 % gemiddeld op Europees niveau. De technologie van het 4G-type (LTE) begint doorgang te vinden in België met een dekking van meer dan 50 % van het grondgebied en met een beschikbaarheid in 260 steden, Brussel inbegrepen (in bepaalde zones). De AD Telecommunicatie en Informatiemaatschappij heeft een consultant (IDATE) de opdracht gegeven om een ontwerp van pandpstock001 - Fotolia.com

26 nationaal plan op te stellen met de bedoeling de ontwikkeling van de infrastructuur voor snelle en ultrasnelle breedband in België te stimuleren. Dit plan zal begin 2014 worden gepresenteerd en ter consultatie worden voorgelegd. Het omvat verschillende maatregelen (atlas van de werkzaamheden, mapping van de infrastructuur, enz.) die op termijn de kosten van de infrastructuurontwikkeling doen dalen. Aan de hand van de resultaten van de consultatie kan de FOD Economie dan actiepistes voor 2014 onderzoeken Netneutraliteit 24 Netneutraliteit is een concept dat niet-discriminatie van toegang tot informatie op het internet impliceert volgens 3 componenten: bron, bestemming en inhoud. Met andere woorden, de gebruiker moet toegang krijgen tot om het even welke informatie, waar ze ook vandaan komt, voor wie ze ook bestemd is of wat ze ook inhoudt. Dit betekent dat de gebruiker volledige keuzevrijheid heeft over de volgens zijn eigen criteria opgezochte informatie, voor zover de grondrechten geëerbiedigd worden. Ook al ondersteunen de internetproviders netneutraliteit en het openen van netwerken, ze zijn ook van mening dat een regulering van de stroom digitale inhoud nodig is. Enerzijds stijgt het gebruik van internetdiensten zo aanzienlijk dat de kosten van hun infrastructuur blijven toenemen. Anderzijds willen ze hun handelsmodellen die gebaseerd zijn op de opwaardering van het internetverkeer ontwikkelen en andere internettarieven volgens het type dienst aanbieden. De uitdaging bestaat er dus in het open, creatieve en innovatieve karakter van het internet in een concurrerende omgeving te waarborgen en tegelijk te vermijden dat er zich een netwerk met twee snelheden ontwikkelt waartoe enkel de rijksten toegang zouden hebben. Hierbij moeten de internetproviders ook een zekere dienstkwaliteit kunnen garanderen en zich van de concurrentie kunnen onderscheiden. In België heeft netneutraliteit al het voorwerp van wetsvoorstellen uitgemaakt bij de Kamer maar die werden nog niet aangenomen. Het onderwerp blijft echter actueel en werd zelfs door Neelie Kroes, Europees commissaris verantwoordelijk voor de digitale samenleving in september 2013 op de voorgrond geplaatst op Europees niveau. Ze stelde haar nieuwe Telecompakket voor en voorzag voor de eerste keer in de omkadering van de bescherming van de netneutraliteit in Europa. Dit tekstontwerp wordt momenteel besproken in de Raad en in het Europees Parlement. strangeways70 - Fotolia.com

27 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Cloudcomputing In 2012 lanceerde de AD E9 een aanbesteding om een studie voor te leggen over cloudcomputing, op basis van een juridische aanpak waarin de economische dimensie in aanmerking wordt genomen. Het eindrapport moest de FOD Economie inlichten over dit fenomeen en maatregelen voorstellen om de ontwikkeling van de Belgische economie te bevorderen dankzij een innoverende en betrouwbare cloudcomputing. De geselecteerde dienstverlener heeft een tussentijds verslag uitgebracht en heeft daarna op 27 februari 2013 een workshop met de stakeholders op Belgisch niveau gehouden. Het eindrapport werd in april voorgelegd 12 en werd online geplaatst op de website van het departement. In deze studie komen de volgende onderwerpen aan bod: een definitie van het begrip cloudcomputing, waarbij er tevens rekening gehouden wordt met de verschillende implementatiemodellen en servicelagen, en aangevuld met de diverse financieringswijzen; de opportuniteiten die cloudcomputing met zich meebrengt, en de potentiële risico s die er aan verbonden zijn (+ een voorstel tot risicobeheersing); de omvang/stand van zaken van de sector voor cloudcomputing in België en Europa, en mogelijke scenario s over de ontwikkelingen in de sector; het juridische kader van cloudcomputing, zowel in België als in Europa, waarbij er bijzondere aandacht besteed wordt aan de bescherming van de persoonsgegevens; enkele aanbevelingen over contractbepalingen, publieke informatie en veiligheid. 25 Er zijn ook een aantal hulpmiddelen opgenomen, die kmo s kunnen helpen bij het gebruiken van clouddiensten: een checklist om de behoefte van de klant te bepalen; een tabel met een aantal mogelijke modelcontractbepalingen; een lijst met de belangrijkste actieve spelers in het domein van cloudcomputing (niet-exhaustief) Digitale agenda voor Europa De digitale agenda voor Europa, die in augustus 2010 werd aangenomen, is een van de zeven vlaggenschipinitiatieven van de Europa 2020-strategie die door de Europese 12

28 Commissie wordt geïmplementeerd. Zij bevestigt de drijvende kracht van de informatie- en communicatietechnologie en vooral van het internet, om Europa te voorzien van een intelligente, duurzame en inclusieve groei. De digitale agenda moet uitmonden in een digitale eengemaakte markt die duurzame economische en sociale voordelen creëert op basis van snel en ultrasnel internet en interoperabele toepassingen. Concreet is de digitale agenda uitgesplitst in zeven prioritaire actiedomeinen die erop gericht zijn de belangrijkste belemmeringen uit de weg te ruimen om het ICTpotentieel in Europa zo goed mogelijk te benutten conform het door de Europese Commissie bepaalde gunstige bedrijvigheidspatroon van de digitale economie Een digitale eengemaakte markt creëren. Commerciële en culturele inhoud en diensten moeten vrij over de grenzen heen kunnen circuleren door de eengemaakte telecommunicatiemarkt te versterken. 2. De interoperabiliteit verhogen. Europa moet de effectieve interoperabiliteit van informaticaproducten en -diensten uitbreiden op basis van normen en open platforms. 3. De internetveiligheid en het gebruikersvertrouwen versterken. Europa moet de cybercriminaliteit aanpakken net zoals de problemen aangaande de naleving van de fundamentele rechten en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. 4. Een snelle en ultrasnelle toegang tot het internet mogelijk maken. Breedband moet voor iedereen beschikbaar zijn en er moet meer geïnvesteerd worden in nieuwe zeer snelle, open en concurrerende netwerken. 5. De investeringen in onderzoek en innovatie verhogen. Europa moet meer privé-investeringen vrijmaken, de beschikbare middelen beter coördineren en een innovatieklimaat scheppen dat gunstig is voor kmo s. 6. De digitale geletterdheid, vaardigheden en inclusie bevorderen. Europa moet het gebrek aan ICT-beroepsvaardigheden en digitale geletterdheid verhelpen. 7. De ICT-voordelen gebruiken voor de EU-samenleving. De benutting van het ICTpotentieel kan bijdragen tot de regeling van maatschappelijke problemen zoals de klimaatverandering of de vergrijzing van de bevolking. Deze actievelden worden aangevuld met kernacties en een honderdtal opvolgingsmaatregelen die op nationaal niveau gecoördineerd worden door E9. Een coördinatiegroep, bestaande uit vertegenwoordigers van E9, het BIPT en FEDICT, komt regelmatig samen. Op 21 en 22 juni 2012 nam E9 aan de vergadering van de digitale agenda deel.

29 "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." Getroffen maatregelen In 2012 legde E9 een ontwerp van nationaal plan Digital Agenda.be voor aan de minister belast met telecommunicatie om te voldoen aan de doelstellingen vastgelegd in de Europese digitale agenda. De verwezenlijking van dit plan moet België in staat stellen om zich in alle economische en sociale sectoren in de voorhoede te bevinden op het vlak van ICT-gebruik en om overleg te plegen tussen alle betrokken actoren afkomstig uit de verschillende bestuursniveaus. De implementatie van deze acties vereist overleg tussen alle betrokken actoren, rekening houdend met de verdeling van de bevoegdheden tussen de bestuursniveaus. Het Raadgevend Comité voor de Telecommunicatie heeft recent een advies over dit plan uitgebracht. Het bestaan ervan is ook één van de twee te vervullen ex ante voorwaarden om via een structuurfonds een beroep te doen op de beschikbare Europese financiële steun voor de periode De andere voorwaarde is een nationaal plan voor de ontwikkeling van netwerken van de nieuwe generatie (NGA). Sinds 2012 zit E9 een nationaal stuurcomité voor de opvolging en de implementatie van de Europese digitale agenda voor. Op die manier zorgt de directie voor de verzameling van informatie over de bestaande beleidslijnen bij de verschillende bevoegde administraties en voor de coördinatie van de opvolging van de door de nationale digitale agenda voorziene maatregelen. Bijgevolg neemt ze deel aan het verslag uitbrengen van de voornoemde maatregelen bij de Europese Commissie. Het nationaal stuurcomité maakt het op die manier mogelijk om een dialoog tussen de verschillende Belgische bestuursniveaus te onderhouden. Het rapporteert ook aan het overlegcomité over de vooruitgang van de uitvoeringsmaatregelen en zal binnenkort zijn eerste jaarlijkse activiteitenverslag voor de periode goedkeuren. 27 Elk jaar wordt er in de 27 lidstaten een going local -oefening georganiseerd waar de Europese Commissie de Europese economische en institutionele actoren rond een bepaalde thematiek kan ontmoeten. In dit kader werd er op 13 december 2012 door E9 een conferentie georganiseerd rond de digitale vaardigheden (zie hierna). Overigens werd Saskia Van Uffelen in het kader van de uitvoeringsmaatregelen van de digitale agenda aangewezen als Digital Champion voor België. Ze zal onder andere meewerken aan de oprichting van de Grand Coalition die door Neelie Kroes, Europees commissaris belast met de digitale agenda, wordt aangemoedigd. Ze is eveneens voorzitter van de werkgroep over pijler 7 van de Europese digitale agenda die betrekking heeft op de ontwikkeling van de digitale vaardigheden, die een aantal aanbevelingen ter zake aan de volgende regering wil voorleggen. Andres Rodriguez - Fotolia.com

30 3.6. Domeinnamen De stijging van de vraag naar en de schaarste aan beschikbare namen hebben geleid tot de opkomst van een ware markt van domeinnamen. Parallel hebben particulieren en ondernemingen zich gespecialiseerd in doorverkoop en valorisatie. Desondanks is deze ontwikkeling niet zonder gevaar. Dit blijkt uit de groei van frauduleuze praktijken of de verkoop van domeinnamen tegen abnormaal hoge prijzen. Ondanks de goedkeuring van procedures voor geschillenbeslechting blijft het fenomeen van wederrechtelijke registratie van domeinnamen aanzienlijk. 28 Paradoxaal genoeg is de kwestie van de domeinnamen zeer weinig gereglementeerd in België. De voorbereidende werkzaamheden van de wet van 10 juli 2012 erkennen echter het belang van de domeinnaam be voor de Belgische internetinfrastructuur en de goede werking van onze economie. Het beheer van de domeinnaam be wordt gelijkgesteld met de uitoefening van het openbaar gezag en de handhaving van de openbare orde, aangezien deze problematiek belangrijke aspecten van de maatschappijwerking inhoudt, zoals vrije meningsuiting, persvrijheid, openbare diensten, economische en sociale werking van ondernemingen. De toekenningsvoorwaarden voor be -domeinnamen hebben een niet te verwaarlozen invloed op de ontwikkeling van onlinefraudepraktijken Nationaal register DNS Belgium De vzw DNS Belgium is voornamelijk bevoegd om de domeinnamen.be uit te reiken en te zorgen voor het operationele onderhoud van de naamservers die het mogelijk maken de computers van het internetnetwerk via de domeinnaam te identificeren. De opdracht van DNS Belgium bestaat er eveneens in de internettoegang te vergemakkelijken en het gebruik ervan aan te moedigen. Dit orgaan werd in 1999 op initiatief van ISPA Belgium, Agoria en BELTUG opgericht. Het nieuwe artikel 164/1 van de wet van 13 juni 2005 legt het nationale register.be een reeks werkingsvoorwaarden op. Het moet onder andere het topniveaudomein.be in het algemeen belang en op basis van de beginselen van kwaliteit, efficiëntie, betrouwbaarheid en toegankelijkheid organiseren, besturen en beheren. Het hoofdbeheersorgaan is de raad van bestuur die bestaat uit vertegenwoordigers van de drie stichtende leden en aansprakelijk is jegens de algemene vergadering. Een strategisch comité.be staat de raad van bestuur bij, bereidt zijn beslissingen voor en stelt adviezen op over thema s die de vereniging aanbelangen. Het strategisch comité is samengesteld uit effectieve leden en adviseurs, experten in bepaalde domeinen. Sinds 2012 zetelt een vertegenwoordiger van E9 in het strategisch comité van DNS Belgium om de belangen van de FOD Economie te verdedigen.

De FOD Economie publiceert zijn Barometer van de informatiemaatschappij 2013

De FOD Economie publiceert zijn Barometer van de informatiemaatschappij 2013 De FOD Economie publiceert zijn Barometer van de informatiemaatschappij 2013 Brussel, 25 juni 2013 De FOD Economie publiceert jaarlijks een globale barometer van de informatiemaatschappij. De resultaten

Nadere informatie

Een stand van zaken van ICT in België in 2012

Een stand van zaken van ICT in België in 2012 Een stand van zaken van ICT in België in 2012 Brussel, 20 november 2012 De FOD Economie geeft elk jaar een globale barometer van de informatie- en telecommunicatiemaatschappij uit. Dit persbericht geeft

Nadere informatie

Goede ICT-prestaties voor België volgens de Barometer van de Informatiemaatschappij 2015

Goede ICT-prestaties voor België volgens de Barometer van de Informatiemaatschappij 2015 Goede ICT-prestaties voor België volgens de Barometer van de Informatiemaatschappij 2015 Brussel, 16 juli 2015 De editie 2015 van de jaarlijkse Barometer van de Informatiemaatschappij kunt u nu raadplegen.

Nadere informatie

Goede ICT-prestaties voor België, blijkt uit de Barometer van de informatiemaatschappij 2014

Goede ICT-prestaties voor België, blijkt uit de Barometer van de informatiemaatschappij 2014 Goede ICT-prestaties voor België, blijkt uit de Barometer van de informatiemaatschappij 2014 Brussel, 10 september 2014 De FOD Economie publiceert vandaag zijn jaarlijkse Barometer van de Informatiemaatschappij.

Nadere informatie

Jaarverslag 2012. Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij

Jaarverslag 2012. Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Jaarverslag 2012 Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij Jaarverslag 2012 Algemene Directie Telecommunicatie en Informatiemaatschappij 2 Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O.,

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij (2012) Bronvermelding

Barometer van de informatiemaatschappij (2012) Bronvermelding Bronvermelding GEZINNEN EN INDIVIDUEN Bl. 6 ICT-uitrusting - Huishoudens (tabel) Bl. 7 Apparaten met internetverbinding in het huishouden (grafiek) Beschikbaarheid van interactieve digitale televisie (idtv)

Nadere informatie

BAROMETER VAN DE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ (2014)

BAROMETER VAN DE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ (2014) Barometer van de informatiemaatschappij BAROMETER VAN DE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ (2014) http://economie.fgov.be De editie 2014 van de barometer van de informatiemaatschappij is beschikbaar op de website

Nadere informatie

Huishoudens. Huishoudens zonder kinderen 95% 93% 80% 78% 75% 72% 62% 58%

Huishoudens. Huishoudens zonder kinderen 95% 93% 80% 78% 75% 72% 62% 58% Huishoudens met kinderen Huishoudens zonder kinderen Huishoudens Geïsoleerde personen 95% 93% 80% 78% 75% 72% 62% 58% Computer Internet Individuen Individuen die behoren tot de achtergestelde bevolkingsgroepen

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij

Barometer van de informatiemaatschappij Barometer van de informatiemaatschappij BAROMETER VAN DE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ (2014) http://economie.fgov.be De editie 2014 van de Barometer van de informatiemaatschappij is beschikbaar op de website

Nadere informatie

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Een innovatief economisch model, een opportuniteit voor ondernemers en consumenten Opdracht van de FOD Economie In een steeds veranderende Belgische

Nadere informatie

De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie. Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies

De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie. Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies De innovatiepremie Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 24 februari 2012

PERSBERICHT Brussel, 24 februari 2012 PERSBERICHT Brussel, 24 februari 12 STEEDS MEER BELGEN HEBBEN TOEGANG TOT INTERNET In 11 had 77% van de huishoudens internettoegang, meestal via breedband. Dat blijkt uit de resultaten van de ICT enquête

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatchappij (2018) Oktober Barometer van de informatiemaatschappij

Barometer van de informatiemaatchappij (2018) Oktober Barometer van de informatiemaatschappij Barometer van de informatiemaatschappij INHOUD 1. Pijlers van het plan Digital Belgium 2. Hoofdstukken van de barometer 3. Indicatoren (5 pijlers) 4. Sterk stijgende indicatoren 5. Besluit FOD Economie,

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij (2017) Juli Barometer van de informatiemaatschappij

Barometer van de informatiemaatschappij (2017) Juli Barometer van de informatiemaatschappij Barometer van de informatiemaatschappij INHOUD 1. Pijlers van het plan Digital Belgium 2. Hoofdstukken van de barometer 3. Indicatoren (5 pijlers) 4. Sterk stijgende indicatoren 5. Besluit FOD Economie,

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij (2016) Barometer van de informatiemaatschappij

Barometer van de informatiemaatschappij (2016) Barometer van de informatiemaatschappij Barometer van de informatiemaatschappij INHOUD 1. Pijlers van het plan Digital Belgium 2. Structuur van de barometer 3. Indicatoren (5 pijlers) 4. Sterk stijgende indicatoren 5. Besluit FOD Economie, KMO,

Nadere informatie

PLAN VOOR ULTRASNEL INTERNET IN BELGIË 2015-2020

PLAN VOOR ULTRASNEL INTERNET IN BELGIË 2015-2020 PLAN VOOR ULTRASNEL INTERNET IN BELGIË 2015-2020 België speelt momenteel een voortrekkersrol in het uitrollen van nieuwe technologieën voor ultrasnel internet. De Belgische overheid moet er alles aan doen

Nadere informatie

Jaarverslag De Europese digitale agenda

Jaarverslag De Europese digitale agenda Jaarverslag 2013 De Europese digitale agenda "De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt in België." In het kader van de opdracht

Nadere informatie

Digitale (r)evolutie in België anno 2010.

Digitale (r)evolutie in België anno 2010. ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 23 februari 2011 Digitale (r)evolutie in België anno 2010. De digitale revolutie zet zich steeds verder door in België: 73% van de Belgische

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij

Barometer van de informatiemaatschappij Barometer van de informatiemaatschappij 16 tot 74 jaar HUISHOUDENS & INDIVIDUEN 1 Huishoudens met internetverbinding 2010-2014 2014 73% 80% 83% 2010 2011 2012 2013 2014 Individuen die nog nooit internet

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE Nationale vergelijking van de tarieven voor telecommunicatiediensten in België [Tarieven toegepast op 3 juni 2013] Op het verzoek van de heer Johan

Nadere informatie

De Octrooicellen. Bescherm en valoriseer uw uitvindingen. Gratis sectorale ondersteuning rond intellectuele eigendom op maat van uw onderneming

De Octrooicellen. Bescherm en valoriseer uw uitvindingen. Gratis sectorale ondersteuning rond intellectuele eigendom op maat van uw onderneming De Octrooicellen Bescherm en valoriseer uw uitvindingen Gratis sectorale ondersteuning rond intellectuele eigendom op maat van uw onderneming De octrooicellen Bescherm en valoriseer uw uitvindingen Gratis

Nadere informatie

Verloop van de kostprijs. van een zichtrekening tot

Verloop van de kostprijs. van een zichtrekening tot Verloop van de kostprijs van een zichtrekening 01.01.2011 tot 01.01.2016 De studie werd afgesloten op 26 mei 2016. Auteurs zijn: Jean-Paul Theunissen, Mathias Ingelbrecht, Peter Van Herreweghe FOD Economie,

Nadere informatie

De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie. Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies

De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie. Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies De FOD Economie informeert u! De innovatiepremie Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies De innovatiepremie Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES. Over het voorontwerp actieplan Maatschappelijk verantwoord ondernemen in België.

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES. Over het voorontwerp actieplan Maatschappelijk verantwoord ondernemen in België. RVV 373 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over het voorontwerp actieplan Maatschappelijk verantwoord ondernemen in België. Brussel, 5 februari 2007 SAMENVATTING Via een brief van 10 juli 2006 heeft de Staatssecretaris

Nadere informatie

babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd.

babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd. Tijd voor n babbel 2012 zal herinnerd worden als het jaar dat mobiliteit een belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie werd. 50 Telenet Jaarverslag 2012 Markt en activiteiten Telefonie Telefonie

Nadere informatie

februari 2016 Europese financiering breedbandprojecten

februari 2016 Europese financiering breedbandprojecten februari 2016 Europese financiering breedbandprojecten Deze brochure heeft als doel meer informatie te verstrekken over het hoge snelheid breedbandinternet en het Europese infrastructuurprogramma Connecting

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE RAADPLEGING OP VRAAG VAN DE RAAD VAN HET BIPT MET BETREKKING TOT BESLUIT VAN DE RAAD VAN HET BIPT BETREFFENDE DE INFORMATIE DIE OPERATOREN AAN CONSUMENTEN

Nadere informatie

A. Inleiding. De Hoge Raad had zijn advies uitgebracht op 7 september 2017.

A. Inleiding. De Hoge Raad had zijn advies uitgebracht op 7 september 2017. Advies van 20 december 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 november 2012 met betrekking tot de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve

Nadere informatie

1. Samenvatting. 2. De Belgische energiemarkt. 2.1 Liberalisering van de energiemarkt

1. Samenvatting. 2. De Belgische energiemarkt. 2.1 Liberalisering van de energiemarkt PERSDOSSIER Inhoud 1. Samenvatting... 2 2. De Belgische energiemarkt... 2 3. Hoe maakt Poweo het verschil?... 3 4. Poweo: meest competitieve elektriciteitsaanbod in Wallonië volgens Test-Aankoop... 4 5.

Nadere informatie

Groep voor de bescherming van personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens. Werkdocument: Verwerking van persoonsgegevens op Internet

Groep voor de bescherming van personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens. Werkdocument: Verwerking van persoonsgegevens op Internet 5013/99/NL/def. WP 16 Groep voor de bescherming van personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens Werkdocument: Verwerking van persoonsgegevens op Internet Goedgekeurd door de Groep op 23

Nadere informatie

De FOD Economie informeert U! Uw nieuwe producten: kwaliteit of niet? Technische goedkeuring

De FOD Economie informeert U! Uw nieuwe producten: kwaliteit of niet? Technische goedkeuring De FOD Economie informeert U! Uw nieuwe producten: kwaliteit of niet? Technische goedkeuring 2 Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat, 50 B - 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES RvV 506 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over een voorontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 8 mei 2014 betreffende het op de markt aanbieden en het gebruiken van biociden

Nadere informatie

IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012

IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012 IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012 Deze nieuwsbrief mag gratis en onbeperkt verspreid worden, maar is in eerste instantie bedoeld om de IT-managers, projectleiders en netwerkverantwoordelijken van de Belgische

Nadere informatie

N Th EU Groenboek A07 Brussel, MH/AB/LC A D V I E S. over HET GROENBOEK OVER ONDERNEMERSCHAP IN EUROPA

N Th EU Groenboek A07 Brussel, MH/AB/LC A D V I E S. over HET GROENBOEK OVER ONDERNEMERSCHAP IN EUROPA N Th EU Groenboek A07 Brussel, 22.10.2003 MH/AB/LC A D V I E S over HET GROENBOEK OVER ONDERNEMERSCHAP IN EUROPA (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO op 22 oktober 2003) *** 2

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE ADVIES VAN DE RAAD VAN HET BIPT VAN 31 JANUARI 2013 MET BETREKKING TOT HET ONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE RADIOTOEGANG IN DE FREQUENTIEBAND

Nadere informatie

DEELNAME AAN NATIONALE RADEN EN COMITÉS

DEELNAME AAN NATIONALE RADEN EN COMITÉS O6 DEELNAME AAN NATIONALE RADEN EN COMITÉS 6.1. Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap De Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap (NHRPH) onderzoekt dossiers die te maken hebben

Nadere informatie

A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving

A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving A3 - Directeur Directie Controle - functiebeschrijving 1. Identificatie functie Functiebenaming: Directeur Directie Controle Functiecode: A3 Organisatie: Diensten van het Verenigd College Directie: Directie

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Eerste zes maanden van 2015 De opdracht van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie bestaat erin de voorwaarden te scheppen voor een competitieve,

Nadere informatie

Digitale (r)evolutie in België anno 2009

Digitale (r)evolutie in België anno 2009 ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 9 februari Digitale (r)evolutie in België anno 9 De digitale revolutie zet zich steeds verder door in België: 71% van de huishoudens in

Nadere informatie

1,9 miljoen Belgen hebben nog nooit een computer gebruikt; 2,6 miljoen Belgen hebben nog nooit op het internet gesurft.

1,9 miljoen Belgen hebben nog nooit een computer gebruikt; 2,6 miljoen Belgen hebben nog nooit op het internet gesurft. ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 8 november 2006 1,9 miljoen Belgen hebben nog nooit een computer gebruikt; 2,6 miljoen Belgen hebben nog nooit op het internet gesurft.

Nadere informatie

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.3.2018 COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, DE EUROPESE CENTRALE BANK, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL

Nadere informatie

Country factsheet - April 2016. België

Country factsheet - April 2016. België Country factsheet - April 2016 België Inhoud Inleiding 3 Wat kopen de Belgische klanten online? 4 Populaire betaalmethodes 4 Populaire leveringsmethodes 5 Populaire online platformen 5 Over de grenzen

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.4.2016 COM(2016) 214 final 2012/0011 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in het bijzonder artikel 5, 1 en 92bis;

Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in het bijzonder artikel 5, 1 en 92bis; Ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden voor het coördineren van de gegevensverwerking in het gezondheidsbeleid en de bijstand aan personen Gelet op artikelen

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BESLUIT VAN DE RAAD VAN HET BIPT VAN 20/11/2012 BETREFFENDE DE LIJST VAN BOVENGRENZEN DIE DE OPERATOREN AAN HUN KLANTEN MOETEN AANBIEDEN ZOALS BEPAALD

Nadere informatie

Verloop van de kostprijs van een zichtrekening tot

Verloop van de kostprijs van een zichtrekening tot Verloop van de kostprijs van een zichtrekening 01.01.2011 tot 0.1.01.2015 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Het verloop van de kostprijs van een zichtrekening tussen 2011 en 2015... 2 2.1. Methode... 2 2.2.

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL. Amendement. Axel Voss namens de PPE-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL. Amendement. Axel Voss namens de PPE-Fractie 6.9.2018 A8-0245/137 137 Overweging 31 (31) Een vrije en pluralistische pers is van essentieel belang voor de kwaliteit van de journalistiek en de toegang van burgers tot informatie. Zij levert een fundamentele

Nadere informatie

Jaarverslag netneutraliteit

Jaarverslag netneutraliteit Jaarverslag netneutraliteit 2018-2019 1 Drie jaar Europese netneutraliteitsregels Sinds 30 april 2016 is in Europa de netneutraliteitsverordening van kracht. 1 De ACM publiceert ieder jaar een verslag

Nadere informatie

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N Kruispuntbank voertuigen A04 Brussel, 29 september 2010 MH/MG/AS ADVIES OP EIGEN INITIATIEF over HET WETSONTWERP HOUDENDE DE OPRICHTING VAN DE KRUISPUNTBANK

Nadere informatie

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N EUROPA - ADR A2 Brussel, 26 mei 2011 MH/SL/AS A D V I E S over DE RAADPLEGING VAN DE EUROPESE COMMISSIE OVER HET GEBRUIK VAN ALTERNATIEVE GESCHILLENBESLECHTING

Nadere informatie

A. Inleiding. beroepen. 2 Hervorming verschenen in het Publicatieblad van de Europese Unie L158 van 27 mei 2014.

A. Inleiding. beroepen. 2 Hervorming verschenen in het Publicatieblad van de Europese Unie L158 van 27 mei 2014. Advies van 7 september 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 november 2012 met betrekking tot de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve

Nadere informatie

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Jaarverslag 2014 Niet-preferentiële certificaten van oorsprong afgeleverd door de Belgische kamers van koophandel Jaarverslag 2014 De opdracht van de FOD

Nadere informatie

Bijlage 2: Procedure voor de behandeling van specifieke gevallen

Bijlage 2: Procedure voor de behandeling van specifieke gevallen Belgisch Nationaal Contactpunt voor OESO-Richtlijnen voor multinationale ondernemingen Bijlage 2: Procedure voor de behandeling van specifieke gevallen Zowel particulieren als belangengroepen (ngo s, vakbonden,

Nadere informatie

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT De Regeringen van de hierna genoemde landen: De Bondsrepubliek Duitsland, Oostenrijk, België, Denemarken, Spanje, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE

BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE MEDEDELING VAN 2 OKTOBER VAN DE RAAD VAN HET BIPT SAMENVATTING VAN DE BIJDRAGEN TOT DE RAADPLEGING VAN 12 JANUARI 2018 BETREFFENDE DE WIJZIGING

Nadere informatie

WERKWIJZE OM OP DIT DOCUMENT TE ANTWOORDEN. Antwoorden dienen elektronisch te worden verzonden naar het opgegeven adres.

WERKWIJZE OM OP DIT DOCUMENT TE ANTWOORDEN. Antwoorden dienen elektronisch te worden verzonden naar het opgegeven adres. BELGISCH INSTITUUT VOOR POSTDIENSTEN EN TELECOMMUNICATIE RAADPLEGING OP VRAAG VAN DE RAAD VAN HET BIPT VAN 12 JANUARI 2018 MET BETREKKING TOT DE AANPASSING VAN DE PROFIELEN VOOR DE NATIONALE EN INTERNATIONALE

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 28 november 2017

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 28 november 2017 A D V I E S Nr. 2.064 ------------------------------ Zitting van dinsdag 28 november 2017 --------------------------------------------------- Rapporteringscyclus betreffende de niet-geratificeerde verdragen

Nadere informatie

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme www.bestboss-project.eu Grant Agreement No.: 2014-1-DE02-KA200-001608 Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese

Nadere informatie

WORDT UW STAD DE EERSTE EUROPESE HOOFDSTAD VAN SLIM TOERISME?

WORDT UW STAD DE EERSTE EUROPESE HOOFDSTAD VAN SLIM TOERISME? WORDT UW STAD DE EERSTE EUROPESE HOOFDSTAD VAN SLIM TOERISME? FACTSHEET 1. WORDT UW STAD DE EERSTE EUROPESE HOOFDSTAD VAN SLIM TOERISME? In lijn met een door het Europees Parlement voorgestelde voorbereidende

Nadere informatie

ADVIES VAN HET BIPT BETREFFENDE DE OPERATOREN MET EEN STERKE POSITIE OP DE NATIONALE MARKT VOOR INTERCONNECTIE.

ADVIES VAN HET BIPT BETREFFENDE DE OPERATOREN MET EEN STERKE POSITIE OP DE NATIONALE MARKT VOOR INTERCONNECTIE. ADVIES VAN HET BIPT BETREFFENDE DE OPERATOREN MET EEN STERKE POSITIE OP DE NATIONALE MARKT VOOR INTERCONNECTIE. 02/02/2001 INLEIDING 1. Het artikel 7 van Richtlijn 97/33/EG van het Europees Parlement en

Nadere informatie

GOF. Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen

GOF. Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen Belgische gedragscode voor veiliger gsm-gebruik door jonge tieners en kinderen Voorwoord In februari 2007 ontwikkelden de Europese mobiele providers en content providers een gezamenlijke structuur voor

Nadere informatie

UITVOERINGSMAATREGELEN VOOR DE GEDRAGSCODE VOOR DE LEDEN VAN HET EUROPEES PARLEMENT INZAKE FINANCIËLE BELANGEN EN BELANGENCONFLICTEN

UITVOERINGSMAATREGELEN VOOR DE GEDRAGSCODE VOOR DE LEDEN VAN HET EUROPEES PARLEMENT INZAKE FINANCIËLE BELANGEN EN BELANGENCONFLICTEN UITVOERINGSMAATREGELEN VOOR DE GEDRAGSCODE VOOR DE LEDEN VAN HET EUROPEES PARLEMENT INZAKE FINANCIËLE BELANGEN EN BELANGENCONFLICTEN BESLUIT VAN HET BUREAU VAN 15 APRIL 2013 Hoofdstukken: 1. In een officiële

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.12.2017 SWD(2017) 479 final WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING bij Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement

Nadere informatie

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be Europees Instituut voor Onderzoek over de Mediterrane en Euro-Arabische Samenwerking www.medea.be V O O R S T E L L I N G Voor Europa is de samenwerking met haar naaste buren de Arabische en Mediterrane

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 22 november 2010

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 22 november 2010 > Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal voor Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den

Nadere informatie

Vest. V. Beroepen A04 Brussel, BL/LC A D V I E S. over DE REGLEMENTERING VAN DE TITEL EN HET BEROEP VAN LANDMETER-EXPERT ***

Vest. V. Beroepen A04 Brussel, BL/LC A D V I E S. over DE REGLEMENTERING VAN DE TITEL EN HET BEROEP VAN LANDMETER-EXPERT *** Vest. V. Beroepen A04 Brussel, 31.5.2002 BL/LC A D V I E S over DE REGLEMENTERING VAN DE TITEL EN HET BEROEP VAN LANDMETER-EXPERT *** 2 Op 22 februari 2002 werd aan de Ministerraad een voorontwerp van

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 12 april 2016 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2012/0011 (COD) 7805/16 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 11 april 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: DATAPROTECT 26

Nadere informatie

De eenmalige innovatiepremie

De eenmalige innovatiepremie De FOD Economie informeert U! De eenmalige innovatiepremie Een creatieve werknemer belonen? Ja! Dankzij de fiscale vrijstelling van de innovatiepremies De eenmalige innovatiepremie Een creatieve werknemer

Nadere informatie

Omzendbrief met betrekking tot de wederzijdse erkenning van de Gekwalificeerde Persoon binnen de Benelux

Omzendbrief met betrekking tot de wederzijdse erkenning van de Gekwalificeerde Persoon binnen de Benelux Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Omzendbrief met betrekking tot de wederzijdse erkenning van de Gekwalificeerde Persoon binnen de Benelux Referentie PCCB/S3/KVT/878741 Datum 16/08/2018

Nadere informatie

III BESLUITEN OP GROND VAN TITEL VI VAN HET EU-VERDRAG

III BESLUITEN OP GROND VAN TITEL VI VAN HET EU-VERDRAG L 348/130 Publicatieblad van de Europese Unie 24.12.2008 III (Besluiten op grond van het EU-Verdrag) BESLUITEN OP GROND VAN TITEL VI VAN HET EU-VERDRAG BESLUIT 2008/976/JBZ VAN DE RAAD van 16 december

Nadere informatie

Brussel, COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 18 / 2007 van 27 april 2007

Brussel, COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 18 / 2007 van 27 april 2007 KONINKRIJK BELGIE Brussel, Adres : Hoogstraat, 139, B-1000 Brussel Tel.: +32(0)2/213.85.40 E-mail : commission@privacycommission.be Fax.: +32(0)2/213.85.65 http://www.privacycommission.be COMMISSIE VOOR

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE ADVIES /4 VAN DE AFDELING WETGEVING VAN DE RAAD VAN STATE

FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE ADVIES /4 VAN DE AFDELING WETGEVING VAN DE RAAD VAN STATE FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE 1 SEPTEMBER 2005. - Ministerieel besluit tot wijziging van het ministerieel besluit van 9 januari 2001 betreffende het aanleggen en het

Nadere informatie

De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU

De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU Belgisch voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU De horizontale sociale clausule als oproep voor het intensifiëren van de samenwerking

Nadere informatie

Handleiding TELEFOON, GSM, INTERNET, TV: DURF VERGELIJKEN!

Handleiding TELEFOON, GSM, INTERNET, TV: DURF VERGELIJKEN! Handleiding TELEFOON, GSM, INTERNET, TV: DURF VERGELIJKEN! Impossible d afficher l image. Afhankelijk van de wensen van de consument, wordt/worden er één of twee simulaties uitgevoerd. Er wordt slechts

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument C(2010) 8467 definitief

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument C(2010) 8467 definitief RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 7 december 2010 (09.12) (OR. fr) 17573/10 MI 533 COMPET 421 EF 204 ECOFIN 820 TELECOM 149 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

nr. 807 van BERT MAERTENS datum: 1 juli 2015 aan LIESBETH HOMANS e-tendering - Gebruik door lokale besturen

nr. 807 van BERT MAERTENS datum: 1 juli 2015 aan LIESBETH HOMANS e-tendering - Gebruik door lokale besturen SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 807 van BERT MAERTENS datum: 1 juli 2015 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE

Nadere informatie

Contractnummer: VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT TUSSEN DE ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK STATISTICS BELGIUM EN

Contractnummer: VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT TUSSEN DE ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK STATISTICS BELGIUM EN Contractnummer: VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT TUSSEN DE ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK STATISTICS BELGIUM EN.. Tussen De Algemene Directie Statistiek Statistics Belgium van de FOD Economie, KMO, Middenstand

Nadere informatie

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning

Functiefamilie ES Experten organisatieondersteuning Functiefamilie ES Experten ondersteuning DOEL Instrumenten en methodes ontwikkelen* en aanpassen in een domein en de interne klanten ondersteunen bij de implementatie ervan teneinde de werking van de te

Nadere informatie

Barometer van de informatiemaatschappij (2013)

Barometer van de informatiemaatschappij (2013) Barometer van de informatiemaatschappij (2013) Nota van de uitgever De Algemene Directie van Telecommunicatie en Informatiemaatschappij wil iedereen bedanken die heeft bijgedragen tot de realisatie van

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid SCSZ/11/035 BERAADSLAGING NR 11/026 VAN 5 APRIL 2011 MET BETREKKING TOT DE RAADPLEGING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR

Nadere informatie

02/02/2001. 1. Aanwijzing van Belgacom Mobile NV als operator met een sterke marktpositie

02/02/2001. 1. Aanwijzing van Belgacom Mobile NV als operator met een sterke marktpositie ADVIES VAN HET BIPT OVER DE AANWIJZING VAN BELGACOM MOBILE NV ALS OPERATOR MET EEN STERKE POSITIE OP DE MARKT VOOR OPENBARE MOBIELE TELECOMMUNICATIENETWERKEN EN OP DE NATIONALE MARKT VOOR INTERCONNECTIE

Nadere informatie

GROEP GEGEVENSBESCHERMING ARTIKEL 29

GROEP GEGEVENSBESCHERMING ARTIKEL 29 GROEP GEGEVENSBESCHERMING ARTIKEL 29 10972/03/NL/def. WP 76 Advies 2/2003 over de toepassing van de gegevensbeschermingsbeginselen op de Whois directories Goedgekeurd op 13 juni 2003 De Groep is opgericht

Nadere informatie

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012)

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) De Hoge Raad voor Vrijwilligers (HRV) kijkt relatief tevreden terug op 2011, het Europees Jaar voor het Vrijwilligerswerk.

Nadere informatie

10667/16 oms/hh 1 DGG 2B

10667/16 oms/hh 1 DGG 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 27 juni 2016 (OR. en) 10667/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties FSTR 35 FC 29 REGIO 42 SOC 434 AGRISTR 36 PECHE 243

Nadere informatie

Uw totale telecompartner

Uw totale telecompartner Zorgeloos communiceren Eén aanspreekpunt Jarenlange ervaring Uw totale telecompartner Totale telecom oplossingen 100% bereikbaar Teleservice is er trots op u een compleet portfolio op het gebied van telecom

Nadere informatie

A D V I E S Nr. 1.917 ----------------------------- Zitting van dinsdag 25 november 2014 -----------------------------------------------------

A D V I E S Nr. 1.917 ----------------------------- Zitting van dinsdag 25 november 2014 ----------------------------------------------------- A D V I E S Nr. 1.917 ----------------------------- Zitting van dinsdag 25 november 2014 ----------------------------------------------------- Nationaal profiel voor veiligheid en gezondheid op het werk

Nadere informatie

Statistiekensynthese internet & e-government in Vlaanderen

Statistiekensynthese internet & e-government in Vlaanderen Statistiekensynthese internet & e-government in Vlaanderen februari 2009 Lieselot Vandenbussche Campus Vijfhoek O.-L.-Vrouwestraat 94 2800 Mechelen Tel. 015 36 93 00 Fax 015 36 93 09 www.memori.be Inhoudstafel

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 17 november 2000 (20.11) (OR. fr) 13095/1/00 REV 1 LIMITE MIGR 91 COMIX 802

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 17 november 2000 (20.11) (OR. fr) 13095/1/00 REV 1 LIMITE MIGR 91 COMIX 802 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 17 november 2000 (20.11) (OR. fr) 13095/1/00 REV 1 LIMITE MIGR 91 COMIX 802 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap het Comité van permanente vertegenwoordigers Initiatief

Nadere informatie

Functionaliteitseconomie: Hefboom voor duurzame ontwikkeling in België? Samenvatting. Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling

Functionaliteitseconomie: Hefboom voor duurzame ontwikkeling in België? Samenvatting. Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling Functionaliteitseconomie: Hefboom voor duurzame ontwikkeling in België? Samenvatting Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling 1 P a g i n a F u n c t i o n a l i t e i t s e c o n o m i e : h e f b o o

Nadere informatie

Strategisch Plan 2010-2013

Strategisch Plan 2010-2013 Moving forward to a Strong & Independent BIPT 22 september 2010 Luc Hindryckx Voorzitter van de Raad Strategisch Plan 2010-2013 Moving forward to a Strong & Independent BIPT Missie Visie Waarden Strategisch

Nadere informatie

Gezien de commentaren ontvangen op deze openbare raadpleging;

Gezien de commentaren ontvangen op deze openbare raadpleging; Ontwerp van norm inzake de toepassing van de nieuwe en herziene Internationale controlestandaarden (ISA s) in België en tot vervanging van de norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s

Nadere informatie

RAADGEVEND COMITÉ VOOR DE TELECOMMUNICATIE

RAADGEVEND COMITÉ VOOR DE TELECOMMUNICATIE Aanbevelingen van het Raadgevend Comité voor de telecommunicatie met betrekking tot de activiteiten van het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie, in uitvoering van artikel 4, 2de lid,

Nadere informatie

Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België

Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, vervat in het artikel 30 van de wet van 22 juli 1953, heeft deze norm, goedgekeurd door de

Nadere informatie

7566/17 eer/gys/sl 1 DGG 3B

7566/17 eer/gys/sl 1 DGG 3B Raad van de Europese Unie Brussel, 23 maart 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0279 (COD) 7566/17 PI 33 CODEC 463 NOTA van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig

Nadere informatie

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.5.2017 COM(2017) 218 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD waarbij de Commissie wordt gemachtigd onderhandelingen te openen over een akkoord met het Verenigd Koninkrijk

Nadere informatie